Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 40, 1 October 1920 — HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

I pani aku anei au i keia puka:" i ninau aku ai o Elese -•) •» HaU- e i\oho mai ana iloko o ka rumi hookipa. \ohe o Hae pane mai, aka, ku mai la oia a hele mai la e -. ; k ; kap uka no E!e>e. aia paa ana, hoi hou aku la a Yna ka .jk.i:-'Uār.i o kn rumi hookipaya kāknli mai la o kn paā o ko lole. a iiiakaukau hoi no ko lai'.a hele aku i ka haleaina, .»irtī oki e noho kf ke hakoko la kona noonoo me na manao : 'Jio lilee ole: o Icona aloha. . , ; ' •• Ua loilu no ia manawā i hala ia Elese o ka apa ana mai; ;.,a paha a kona komo wale no'i ka lole kala kahiko i auwalee i \ ai. ac>Je i.ae. oke komo oka nana. oke komo oka mili. 1 kekahi manawa ua hoohala wale oia i kekahi mau minuke .ia ka naua aua i kela amr kēia lole e kau mai ana maloko o nuni kau lole, a j>ela no hoi me na mes liilii e ae e alni ana .Joko o ka pahnume, o ka maiamalama iho ololeo 0 ka rumi kukui ailaēa. «>ki pau lon. » hai iia o l\lcse e komo ana ,i ka lole hon ana o ka wae ana kana mra ; makemake loa ai> aole hiki iaia ke uumi i kona ,:iu»a i'i ma!iaw-a no Rose Piasona, ka inea nana i wae i na lole '.un. ana e manao kuhihewa anā ia nlanawa oia iīo pahā ker r inakemake n\ai ana ia Hale, a me ka hooikaika wale no <» ka uumī ana iho ia inaina iloko ona, me kona i ana iho . V-»:ia kuko hewa wale aku no. malia aole ia he mea oiaio. « ka j>aa ana o kona mau lole i ke komo, a kau no hoi na inea ina kona kino. liele aku la 6ia a ma kahi o ke aniani kilohi . nana aku la i kona helehelena, he minoaka kanā e ike āku ana . %oua aka no ka nani a kupono ona mea apau elike me kana i luakemoke a: e kau ana maluna o kona kino. '(X he like anei ko'u nani me kela aka a'u e ike aku nei r" eahi ana o ka ninau ana iaia iho'. "a i ole. o ke aka wale no ei o kekahi uhane lapu iloko o ke aniani?" Wehe koke mai la oia i ka puka ia manawa. a hele aku .1 a ku ma ka puka. me ka huli pono aku 0 kona alo ia Hale : mnau aku la: Pehea au i kau nana inai?" ' Ua ike mua au o oe kekahi o na wahine u'i loa ma keia ao nahope o kou kahiko ana ia oe iho me na lole nani elike kena au e komo mai la: eia nae, aoie au i hoomaopopo i ka āku 0 kou nani mamua o m wahine e ae ahiki i ko'u ikemaka ua aku la iā oe iloko o kena ināu mea nani aii e komo mai fa i :;ri manawa. *•( >, e Elcse. e pono oe e hele pu me a'u iwaho e holoholo it i ike mai kekahi poe wahine ia oe i kou nani; o ka'u wale ■ji e hopoho]*» nei o kou lilo i mea no lakou e lili mai-ai ia oe a ••rao mai e hnna i kekahi hana e poino ai oe. Aohe no he e ae a'u e noonoo nci ; o Mahela wale no. āka nae, āole ,»aha oia e ike 4coke mai ana ia oe. koe wale no ka hoike aku 0 rr :kahi poe iaia a hele okoa mai oia e huli ia kaua." Aohe pane mai o Elese. nolaila i hou aku la o Hale: "Ma- • einaiw aH e ike mai na kanaka apau ia oe o oe hookahi ka u*i ma keia ao, a na'u hoi oe," alaila ku mai la oia a ; u-le inai la e apo ia Elese a honi mai fa no kekahi mau ma•iri.wa lehulehu. 'O, e Hale kuu aloha, e haawi aku ana au i ko'u mahalo :.'uj ia oe no kou hoolako ana f keia mau mea nani no'u." a -em» ilio la kana uhu ia manawa. \ole i nele aku ko Ilale hauoli me kona haaheo loa i kona Vv īho i ka nani maoli o kana aloha iloko o kona mau kahiko pau e koino ana ia manawa. a p'ela no hoi me Elese, no ka •-•aa ana i.iia o kekahi kanaka «opio a u'i i hoolako niai iaia me iu inau mea nani apau. Nail nae ia, eka makamaka heluhelu. . ike aon iho. U hoea ana aku a laua i ke alanui, a ua liuliu iki no hoi ia • :iiii a laua o ka haele pu ana aku, maalo ae ana kekahi kaalio ko hua hoea ana aku ma ke kihi ponoi o ke alanui. \ohe o Hae i haawi aku i nana pono ana maluna o na •hu e kau ana maluna o ke kaalio ia manawa, eia nae, o na ' u.i e kau ana maluna o ke kaalio ia manawa, eia-nae o na :ci'.nuli o ka ike ana mai o laua i ka nani o ka* helehelena o ka ihine ame kona mau kahiko e komo ana ia inanawa. O ka •.ahine opio nae o na wahine elua e kau ana iluna o ke kaa, jo ka men o iaua na ohua e kau mai ana iluna o ke kaa, ka \ ī.e pono mai.ia Hale. a huli aku la e olelo i kona kokoolua o \ lale kela e hele pu mai la me kela wahine op!o u'i i oi aku ?waimia o'u." * * Elese ka mea o laua i ike pono aku i ka u'i a ka lede opio o na wahine elua e kau»mai ana iluua o ke kaa, a oia kona ma'iawa i olelo ae ai ma ke ano hoopaani ia Hale: "Hc wahine u'i hoj kela e kau mai la iluna o ke kaa i oi aku . . 'tinua ou!" Me he inea la ua lohe niai la ka wahine opio o na ohua wajuika ae ai ia man olelo mai ko Elese niaii lehelehe ae, huli hine iluna o ke kaa ia pane ana ae a Elese, no ka mea, i ka wa niai in ka «ede opio a nana pono loa mai 1a ia Elese> a mahope .:i Hale. la manav.*a na'i akn !a ka lede opio i ke kalaiwa e hoopaa iho : ka liolo ana o ke kaa ; a ku koke iho la no hoi ke kaa ia ma;awa. . • 1 ke ku ana iho. hooho ae la 0 Wale me ka leo nui, ke ano : eikekahi mea i piha i ka maka'u no kekahi meā ana i hana u v ua ai: ... 'Auwe' (.) Mabela Harisona kela!" MOKUN-A XXI. //.• Kaikuahine Mai Kalkiiiana.'Mai* i ka mar*awa i kauoha ae ai o Mābela Harisona i ke kahue ku iho ke kaa ma kahi kokoke mai ia Hale ma, ua ha'o-li-.'i? iho la ka iede e kau-pu ana me ia, i kona kauoha ana aku • Ve kalmkaa e ku koke iho, a huli koke mai la e uana iaia ā :wiwanarwaira mai la me ka helehelena pihoihoi: Mabela. e aha aku ana oe? M *i : . lele aku ana ati ilalo e kamailio ia Hale, kuu kane hoopa!āu. no kona kuleana ole e hele pu me kekah iwahine okoa a kaua e ike aku nei!" i pane aku ai oia me ka.leo ko'iko'i o ka mea i piha i ka huhu, a ke li-o wale la no hoi kona mau maka. 'Ea, e Mabela, e Mahela!" i pane l<oit mai ai kā jua o na me kona piha loa i na manao kahaha no kona ike mai ia MabeJa ika hele, a piha loa ika huhu. "Aole anei ou hoomao- • •opo aku i ke kulaiia o ka wahine e ku mai la ma konā aoao?" "O, aole au i ike iāia. Heaha auanei ka'u nana aua aku i wahine kohu ole e hele hookohukohu mai la me kuu kaue i pane aku ai o Mabela. .XTa,ka mea oiaio. ke ike pu iho la 110 ua o Mahela o Elese no ka \vahine u'i loa ana i ike ole ai i ka lua niāmua aku, :: 1»0 ia ike mai ona i ka u'i laūna ole o Elese i lilii launa ole ;aai ai koua u*i. na.pilia loa oia i ka lili a kuapupule maoli, a ua noonoo maikai apau iloko o kona 1010 me he mea la iaminuke. ua kaawale. loa mai. iaia aku. Kohu pono iho la ka mēle n kainea haku mele ma keia wahi: "L'a lii paha o i ala. ke pii wahi nei,

'O ko ia la mea mau no ia, o ka awaawa Ahuna." | Ua maopopo i ke kahukaa ko Mahela manao, he makemake oia ē lele iho ilafo a e liele mai e hui me Hale, elike me kanā 0 kalohp aita nirti ia Maheln o ka hoopuka ae h£ kane hoopalau o Uale nana, nolaila, lele iho la ola ilalo a hele raāi la • e wehe i ke pani o ke kaa mahope, kahi'a MabeJā ma e kaui ana, -a 110 .Hale hoi ia mānawa, ke noonōo la oia me ka hiki-1 ū;āwe 16a 'no kana mea e pane aku ai ia Mahela, ina no konai ninauia mai' f ke kumu o kona hele pu Elese. Ke hoauau la kana noonoo ana ia manawa me ka hikiwawe: 10a,.a i ka loaa ana o ka manao maikai iaia, huli iho la a hawanavvana iho> la ia Elese i ka i ana iha; "1 noho a i ninau mai o Mabela.ia oe no kou pili ia'u, ea. olelo aku oe "iaia he kaikuahine hanauna oe no'iL" '•£ Miss Harisona," i noi mai ai ka:lede aoo e kau pu ana • me un o Mahela, "e oluolu oe e noho malie iho iluna nei o k.e; kaa a: e laiuohā aku i ke kahukaa e hoomau >aku i ka.holo ana.' He hana hoopau manawa wale no keia.au, ia kaua rnāanei. Ei hoomanaō pu oe o kahi keia o na wahiiifc\ hookamakama lehu- : Tehit;'6' noho ai, nolaila,. ei ike.Jho. oe o kela kaikamahine au e: fye aku la o kekahi .paha ia o ia poe." r ' "Ina pela ka mea oiaio, alaila he inea pono ia'u e maopopo ia mea. lna he wahine oia o ia papa ,aofje a'u'iiana ana.aku, aka hoi, ina he wahine o ke ano okoa ae, e ike ana oia, e hiki! mai ana ka la nona e auwe ai no kona komo hokai ana ae ma : w«lena o'u ame Hale Venona, kuu kane hoopalau, a he-ku|eana ko'u e ike ia mea i nei manawa." • v Ua hala he mau minuke lehulehu o kela noke ana mai ,a na ; lede i ke kamailio inaluna o ke Kaalio nmwaena iho o laua, nolaila ua loaa loa he manawa lawa loa 110 Hale e hoolala ai 1 kana mau mea e pane aku i imua o Ma.hela, ina no ko Ma- i bela ninau mai iaia uq ke kumu o kona hele pu ana me ka . wahine e hele pu ana ma kona, aoao ia. manawa. Aohe loaa o ka manao ia Hale ia manāwa e pakele ana oia mai ka hui ana aku me Mabela, aohe no ona manao e lilo; oia i mea na Mahela e olelo mai ai i ke kanaka hohewale ma ] 0 ka hoomau ana aku i ko laua helo ana me ka nana ole aku i Mahela kahea mai i'aia e ku aku. Ia lāua la e noke mai la i ke kamailio iluna o ke kaalio ua Joaa loa he manawa no Hale e aoao iho. ai ia Elese i ka i ana j iho: "Elike me ka'u mau mea apau au e lohe mai ana i ko'u I kamailio aku ia Mahela. ea. pela no hoi oe e ai j imuā ona aole. pono e loaa aku ka ike ia Mabela he wahine oe na'u, ita ka mea, ke loaa aku ia ike iaia* e ha'i aku no āu ia j oe, lie kanaka poino rina au, nolaila, e makaala loa oe ma kou I aoao i ka pane ana aku i kana mau ninau apau e ui mai ana : ia oe." Ua ikeia ka holopono loa o nei mau a'oa'o mua ana iho.a' 1 lale ia-Elese, ma o ko laua pakele ana mahope iho ; aia la hoi; a komo kekahi mea iloko o kā pilikia, o ka wa ia e lianu ino ai i.kahi o ka palekana elike iho la me keia. N» ko I lale ike ana iho e liooko ana o Elese i na mea apau j elike me ia ana o ke a'oa'o ana iho la iaia, h.ele aku la a kokoke' ma ka aoao o ke kaalio i ka manawa ana o ka ike ana aku ia j Mabela o ka lele ana niai ilalo mailuna mai o ke kaa. a hapai ; ae la. i kona papale a.pane aku la: "He halawai ana iho la keia a kaua i manai» mua* ole ia, e, Miss Hrisona. ma keia wahi.". "Ua hauoli loa o Mrs. J..alani i kona ike ana mai nei ia oe,"! wahi a ka Mabela pane pokole loa; Alaila.haawi aku la oi J Jale i kana kunou haahaa loa i ka lede aoo e kau mai ana j iluua o ke kaalio. a ke mahalo la ua o Mahela i ko Hale ku- j lana keonimana oiaio mamuli o ia- haawi ana aku la o Hale i kona aloha i ka leele. . . "Uā kaTioha aku nei au i ke kahukaa e ku iho ke kaalio," i hoomaka m"ai ai o Mabela e kamailio, mahope o kona hookāulua iki ana no kekahi iruanawa. "no keia kumu no kuu makemāke e maopopo kou heie ae i ka liale i kfeia po. Ua ma'opopo ia oe he aha himeni ame hulahula ka'u e haawi ana maloko o ko'u hale ma keia po, a he lehulehu no hoi ka poe i konoia aku e hele ae no ia aha hulahula, a e hoea ae ana lakou, a nolaila ke makemake nei au o oe pu kekahi e hoea ae ilaila." "O, e Mabela, no keaha 110 hoi kou mea kau ole ana aku ( nei iluna o ke kaa, a kahea mai no hoi ia'ii e liele aku, aole j lioi o kou lele mai ilalo nei. O ka'u e hopohopo nei e lilo liha j)aha kou lele ana mai i kumu hoala aku i kekahi manao hooinioi iloko o ka poe e ike mai ana ia oe, a loaa hoi ka lakou mea e kamailio mai ai. Jloi hou aku iluna .0 ke kaa," i kauoha aku ai o J Jale, <4 Hoi hou aku iluna o ke kaa ahiki i kuu law.e ana aku i kuu kaikuahine hoahanau e hoolauna .ia! oe," i pane hou aku ai 0 Hale. ■'Ko kaikuahine, e Hale?" i ninau mai ai o Mahela me koiia noonoo ana iho i kona hewa loa no kona lili ana me ke kumu ole, eia nae, oia mau no kona kanalua. Aole au i manao hej kaikuahine hanauna kekahi ou maloko 0 keia kulanakauhale, I e Hale!" ' ' ! "Aei'o kou lohe aku keia," i kamailio aku ai 0 Jlale a ntti| ka leo i lohe mai o Elese, a i m.akaala ai hoi oia i kona manawa e ninauia aku ai e Mabela, "He mau wahi. la kakaikahi j wale ae nei no kona o ka hoea ana mai i ke kaona nei, a eia! oia ma leona alahele e hoi loa aku ana.no kona home.ma Kalivi-: lana. "E oluolu niai ana anei oe e hoolauna aku au iaia imua ou e Miss Harisona?" "He oluolu loa au e launa me ia, ina nae he kaikuahine i'o! oia nou, aka, ina he pelo wale mai no keia au ia'u, aole au e ; ae akii ana." — "O ko'u kāikuahine oiaio oia, aole nae na ka pahu anre ke ki hookahi. E I 7 Jese e oluōlu oe e holauna aku au ia oe ia Miss Hārisona nei. O Miss Harisona keia ,0 ,Miss Elese Ber j ranadona keia." ! I ko Elesē manawa i lohe mai ai i na kamailio mawaena o! Hale ame Miss Harisona, aohe oia i kali iho i kona hele ana mai e halawai me ka punalua ana; me ka hoihoi wale oia 0 ia hele ana mai a halawai ae la lāua, eia nae, aole oia i nana ae iluna ahiki i kona kokoke loa ana mai ia Mabela, akahi 110 a j aea ae ilima, oiai nae ua maka uliuli o Mahelā e haka pono mau aku ana iaia i na manawa apau, me ka.mau no o kela nianao hoohuoi iloko ona he wahine o lilese na Hale, "liia he kaikuahiiie i'o oe no Hale Venona nei, alaila e lilo pu ana no oe i m'ea aioha na'u i kekahi lā e hiki mai ana, a ke i hauoli nēi au i ko'u halawai ana me oe i keia manawa 1 mao-! mua ole, e Miss Beranadona." No keia mau olelo a Mabela e lilo ana oia he wahine mare j na Hale i kekahi la e hiki mai ana, ua.ala koke ae la hoi ka | manao lili iloko o Elese ia manawā. ua.piha kokp oia i na ma- j nao hoowahawaha no Mabela ia manawa, a ke haka pono la! nae kona mau maka maluna o na maka uliuli e nana pono! mai ana iaia. . Elike me na niaka 0 ka poe i pilia me na manao kanalua kekahl i kekahi, pela iho la no ka paweo a wiwo cf keia māu lede opio ia mau minuke. O ka Hale mea hoi e noonoo ana ia ma- j nawa e mahalo ana oia i ka holopono o kana mau olelo hoo-! punipuni o ka pane ana aku ia Mabela. I I ka pau ana o ka ike a Mabeta me Elese, ame ka mau no o! kela ano hooliuoi iloko o Mabela no Elese, o Elese o laua ka { i kamailio i ka i ana'aku: ' ! "No kā pili loa o ko Hale koko me ko'u ma ka hanau ana | aohe a'u hoohakalia ana iho i ka i ana aku aohe a'u mea oi aku i o ke alohā oiaio manun .0 ka Hale wahine mare." 1 I ko Ilale lohe ana mai i nei mau olelo a Elese ke hauoli lā! oloko oiia 110 ka maalea ame lee akāmai o Elese ma ke kamā-i ilio ana aku he matt olelo ana o ka manāo olē ana e loaa ana ia ? Elesē iloko 0 ka manawa ppkole loa. • *'Eia no'anei oe maloko o keia wahi.e noho nei?" wahi al Mābēla o ka ninau anā tna'i, he ninau ā F.lese e ike iho aha ej

hoonowelo mai ana iaia, ana no e'ike iho ana ina 110 ka puka | hewa aku o kana mau olelo e lilo ana ia i mea na Mahela e ike mai.ai he lioopunipuni wale no na olelo a laua niamua iho. j "ALi o i nei maloko o kekalii mau rumi nialoko o ka Hokele j \Vinasoa e noho nei i nei mau la," i pane aku ai'o Hale jne ka . hikiwawe loa. | "He.raau makamaka no ko'u maloko o keia kulanakauhale, | a ua noi mai no lakou ia'u e lioi aku a noho pu me lakou, aka, | no ko'u manao ana he oi aku ko'u kuokoa o ka noho ana ma- i loko o ka. hokele, pela au i hoi ae ai a noho maloko o ka Ho-| kele \V'inaßoa no keia .mau la ahiki i ko'u hoi '<inri*aku no-kō'u ; home ma Kalivilana. " • "He mea oiaio anei ia'au i olelo mai la, e Miss Beranadona,'' j walii a Mahela. "Oiai oe e noho ana maloko nei o keia kulanakauhale i teia mau la e noi aku ana au ia oe e lilo oe i malihini na'u .no keia po." ~ ■■ Iloko o kela manawa a ua o Mahela o ke noi ana mai ia: Elese e lilo i malihiui nana no ia po, ine he mea Ja he mea:ke- i kahi e olelo ae aiui iaia e lilo ana o FJese i mea hoopilikia aku I iaia ,aole oia i hoohuoi i ka hana.apulii a Hale o ka hohola aJia , aku mamau ona. • rr • i O .ka manao ntii wale no iloko b ua ō Maliela ma kana k'ōn^; ana mai ia Elese e hele aku i kona hale, ina e hiki ana iaia ke i huki aku ia EJese aliiki i kona hale, a nolio pu me ia no. ke-, kahi manawa. e hiki ana iaia ke ike iho i ko Ele.se pili i'o ia Hale ma ke koko ame ka ole. "'O, ke kaumaha loa nei au no ka hiki ole ia'u. ke ae aku i ■ kau kono, e ka hoaloha maikai," wahi a Elese o ka pane anaj aku ; "aka nae .e. ui mua aku au i kuu mau makamaka, ina no ko lakou ae maikai mai, alaila hiki aku au, aka ina e ku-e rrfal ana lakou, elike no me ia a'u e ike mua nei i nei manawa, e hiki ole aku ana au. A i hiki ole aku au, ea. mai lilo hoi ia i inea nou e manawaino iho "ai nou ia'u. * "Aole hiki ia'u ke hoōko aku i kau noi; ke manao nei au he oi aku ko'u pono e nolio no au maloko o ka Hokele Winasoa ahiki i ko'u manawa e hoi aku ai. He akea loa na riuni ma-1 loko olaila me ka maikai.o na mea apau i hoolakoia mai ia'u j elike me ka'u i makemake ai." . j "Auhea oe, e Miss P»eranadona." me ka aaki ana iho o Ma-1 bela i kona lehelehe no ka pilia i ka huhu. "aole pono e hooleia mai ko'u inakemake. E-pono oe ame Hale e hele ae i keia po; il ike i kuu aha himeni ame hulahula e haawi ana i keia po ma-1 loko o kuu hale." i Haawi aku'la o Elese i kekahi minoaka me ke kunou ana; la hoi o I lale iloleo iho'ona ihea la o Elese i ike ai ia mau ano j &ku, ke ano i maa iaia e haawi aku ai i ka poe kiekie ,a ke nalu J maikai o ke ano leele oiaio. j "No ia aha hulaluila au ke hauoli loa nei au a e haawi «aku i ana au i ko'u ae." i pane aku ai o Elese. Ke hoahewa loa la o Hale iloko iho ona no ko Elese haawi | ana aku i kona ae, aka niaho))e iho nae o kona noonoo ana, o; ka mea maikai wale no ia ia Ele.se e pane aku ai no ka hoolu- j olu ana. aku i ka noonoo o Mahela, oiai he hana hiki wale no ■ ka hoi ana'ae mahope iho o ka pau ana o na hana o ia po, a ina nei hoi no ko Elese hoole aku e hooi loa mai ana o Mahela i kana.koi ana; apono iho la oia ia manao o Elese. "E.hoea aku ana maua ilaila i keia po,> e Mahela; e haawi aku ana au i ka mahalo ia oe no kou noonoo ana mai la no j maua, a eia nae, i kakali niai oe a i hiki ole aku maua:, a i ole kekahi paha o maua, iioonoo iho oe ua halawai ka mea i hiki ole aku me kekahi ulia." I "O. mai imi kumupale olua a i ole kekahi paha o olua, no ka hiki olē ae, e hiki ae olua e pono ai r , ke haawi nei au i ko'u mahalo ia Miss Beraftādona nei no kona ae maikai ana mai nei e hoea ae ana oia i kuu hale. E hui aku ana au me kuu mau j hoahui, ka poe na lakou e hoomakaukau mai nei i kela aha \ liimeni ame hulahula; a malia o ae niai kekahi o lakou alaila ! holo aku e kii ia oe, e Miss Beranadona i keia auwina la." ; "Aohe waiwai o ka hele ana ae e kii iaia nei, a i ole ka hele | ana ae .paha e ikē iaia nei maloko o ka l lokele Winasoa, e hele j aku ana 110 hoi ilaila." i kahamaha koke ae ai ka Hale pane. j "Mai hoouna ae oe i kekahi mea e hele ae e kii ia'u, a i ole, o oe ponoi no palia ke holo ae ana, 110 ka mea, aōle au e loaa | ! ana ia oe maloko o kela hokele i keia la a po, he wahi okoa i ka'u e hele aku āna, e Miss Harisona," i pane aku ai o Elese. j "No kekahi manawa okoa aku kaua e hele aku ai a hele mai,! a ia manawa e hookoia aku ai kau mau mea apau e makemake i mai ai ia'u e hana aku nou." ' J "Aia paha ia i kou makemake, eia nae, makemake au ia olua a elua e hoea ae i kuu hale i keia po," wahi a Mahela o ka pane! ana mai. ' • i "E manaoio mai oe i ka n)aua i olelo aku nei ia oe, e Ma- j hela, aole maua e hoohala ana i kau kono'.e hoea aku ana | maua, "he mau olelo maikai loa keia i ko Mahel manao, no-1 i laila huli aku la oia 110 ka manao e pii aku noluna o ke kaa-1 lio, a i hou niai fa nae; i "E hoomanao oe, e Miss Beranadona, i kau oleo hoopaa, maij hoi hope oe"; me kona hooluliluli anā mai i kona mau mana- j manalima. *'E makaala mau niai ana au nou, «1 ina aole oe c| hoea ae ana i ka hale i ka hor eiwa. e hoouna okoa aku ana! au i kekahi mea e holo aku e kii ia oe i ka llokele Winasoa.; He makemake loa au i kuu kaikoeke o keia mua aku, he kai- j koeke huapala maoli a'u e ike aku nei, e hoea ae i kuu hale, i j ike hou aku au i kou mau helehelena nohea mai hoao oe e hoo- j hoka mai ia'u 110 ka manawa mua, oia ka'll noi ia oe." j Ua kau aku kekahi 0 kona mau wawae i kahi e keehi iho ai; ka wawae o ke kaa i ka manawa hope ana o ka huli ana mai j a kamailio. a me ka helehelena hauoli loa oia o ka ee ana aku ■ iluna o ke kaa, a i ke kaa i holo aku ai halawai ae la na makaj o na lede punalua me na kunou ana no ka manawa hope. 1 "E Hale, iiia e loaa ana he manawa kupono no kela kaika-. mahine e pepehi mai ana oia ia'u a jr»ake!" wahi a Elese o ka| pane ana ae. "Inoino maoli kona mau maka o ka nana ana J mai ia'll." ■ MOKUNA XXI—Ka Mokana Kokua. : "Aohe a Mahela mea i .hoohuoi mai nei ,e Elese, pela ka'u hoomaopopo aku nei," wahi a Hale, "nau wale'iho no paha kena manao kuko liewa wale aku no. E haawi aku ana nae au i ko'u mahaio ia oe 110 kou makaala ana i ka pane aku ma kou aoao, he kaikūāhine oV iip'u, : a ke manao 'iiei au ua ma-j naoio loa oia no ia olelo ana aku nei au pela," ■ "Pela no, aka, e Hale, ua hoopunipuni maoli aku nei au iaia. Aka hookahi no kumu, aohe o'u makemake iki'i ka lohe aku iaia i ka olelo mai he kane ana oe nana i kahi manawa e hiki mai ana ? Owai ka mea hoihoi i ka lohe aku i kela mau olelo hoonaukiuki, oiai ua ike iho au na'u oe i keia manawa, ' j 5 pane aku ai o Elese. ; Noke ae la o Hale i ka akaaka no nei mau olelo a Elese,: a i aku la; "Ua pane aku nae oe iaia me ka. maikia maoM,'e | kuu aloha. Ua hiki ole iho ia'u ke hokuoa i 'kuu manawa i! lohe aku ai i ko olelo ana ae aohe au mea oi aku o ke aloha o j ka"'u wahine mare wale no." i "I aha Ia auanei ka'u olelo kupono e pane aku ai iaia ia j manawa ? 1 ha'i aku au ia oe ua piha loa au i ka hoowaha- j waha iaia 110 ka ike aku i kona ano hookano ame ka manao J ino ma'oli iloko ona; nana aku oe ma kona mau maka, he mau maka o ka mea i makaukau loa e pepehikanaka. Ia manawa ua hele mai la au a piha loa i ka inaina, aiieane e puka hewa aku « na olelo maikai ole mai ko'u mau lehedie aku. Pehea la f e 1 Hale, he wahi aloha iki iio anei kekahi uoko ou uona?" ' 1 "Aloha? Ha ! Ua ha'i mua aku au ia oe aole ia mea he| aloha iloko o'u nona; «ua ike au i kona mau ano apau, he haa- i i kei, he hookaho, he hookiēkie, me he mea la e olelo mai aliai oia i na mea apaii e ku aku ana mamua o kona alo heaha oe; (

0 ke leiimu mai o keia, e.ike iho no oe, he kaikamahine oia na ke kanaka waiwai, a no ka nui o ka waiwai ame ka hanohann pela i hoeuilaniia ae ai kona mau manao a nana ole-.mai i b mea ilihunē. . , "A pehea, e Hale, manao 110 anei oe e lioouna ae ana o»a i kekahi mea no ke kii ana ae ia'u i ka Hokele \\ina<;oa, mn ilaila i'o au kahi i noho ai a ina aole hoi au e hele aku ana i kona hale i keia po?" Ua palaka loa ia Hale ia mea a Elese o ka nmau ana mai. aka, i kela ninau ana mai ana akalii no a ala ae iloko ona ka hooiiianao ana, a oia kona manawa i pane aku ai: "I ka nana aku me he mea la-peln ana. e hlese. lna e hoouna i'o ae ana oia i kekahi mea no We kii ana ae la oe a niaopopo iaia aohe ou noho ilaila, ia nianawa e maopopo ai knu hoōpunipuni, a ia manawa pu 110 hoi e maopopo ai iaia he wahine oe na'u, a heaha no la ka kaua nana ana aku la olelo mai anapela?" Hoomaha iki iho la kana kamailio ana a nana aku la i kalu e no kekahi manawa. Ua loaa ia manao iaia elike me ia ia Klese. a oia ka Elese o ka ninau ana mai me he mea la ua pilu 1 ka inaina ame ka nianaolana poho: Inā aoie oe e kukala ae rfna'ma ke ākea owau kau walune mrire, e'loaa apā ka manao iaia owau kekalii o *ia wahine hookamakama haalele loa i hoopoinoia e na kanaka īnaluna o keia ili honua ; oia no kona manao i ka'u koho aku nei i kona manawa i lele mai ai mailuna mai o ke kaa, he wahine au i hoopninoia a i haaleleia e kekahi poe kane. E Hale, aole ou makemake e kapaia mai au elike nie ia, 110 ka mea, aole au o kekahi o na wahine o ia ano. "Oia ka makamua loa o na wahine e nana mai ana me ka hoowahawaha loa i na wahine ililuine a i haaleleia e ka lakou mau kane, aole no oia e nana-mai ana maluna o kekahi poe o ia ano me ka nele ina manao hoowahawaha a hoino loa. L'a maopopo ia'u ua hoino oia ia'u i ka manawa ana o ka ike ann mai nei ia'u ,a iiia no kona ike inai ia'u ma kē ano he wahine kuewa a i nele i kekahi home, o kona hauoli loa ia." "Ea, e Elese, kuu aloha, aole pono ia oe e kamailio mai me kela," i papa aku ai o Hale. "O, e Hale, ua maopopo ia oe oia maoli ka oiaio elike nie ia a'u i kamailio aku la ia oe!" Ke ike iho la o Hale nona iho. he mea oiaio 10/i ia a Elese n ke kamailio ana mai la, eia nae, i hoomamaia aku ai ko Ele«c noonoo, a i ole ai hoi e paanaau loa ia mea iloko o kona non--1100, pela oia i haawipio aku ai iaia iho, a i aku la: "Ua hoopujiipuni 110 oe ia oe iho, e 17.1epe,"l 7 .lepe," me ka hoomalimali ana aku. "Aka, māi hoolilo i keia i mea e hoonaluea loa ia ai kou noonoo. E hele aku ana au i kona hāle i keia ahiahi, a noi aku iaia e kala mai ia oe mai ka hele ana akn ilaila-i keia po e hoolohe i ka aha himeni ame hulahula. ana o ke kono ana mai nei; na'u e hoakaka aku iaia i ke kumu, nolaila e wailio inai oe ia hana na'll e hana aku, a mai hookaumaha i kou 11001100 no.kekahi minuke." He ula wale no ma ko Elese mau papalina ia manawa, a ua like hoi ka ula ame ka hulili o kona mau onohimaka me ka pohaku sepaire. No ka olelo ana aku keia'a'Hale e hele aku ana.oia i ka hale o Mahela ia ahiahi a hoike aku ia Mahela aole oia e hiki aku ana ia.ahiahi, he hiohiona maopopo e hoike mai ana aia iloko o. Elese kaimanao lili kalii i nu ai no Mahela. "E Hale, aole," wahi ana; ''he hana maikai e ae 110 kekahi mamua o ia. He mau lole maikai no kekahi no'u e komo ai. E kala inai oe ia'u 110 ka noho ole iho i ka hale nei i keia po; e hele pu aku ana au me oe e ike i kela aha himeni ame hulahula a Mahela; mai maka'u oe; aole au e hoohilahila aku ana ia oe." ■ ' "Aole o'u maka'u, aka e noonoo iho oe no ka—" "E noonoo au no keaha? O, e Hale, mai hoole jnai oe i keia manao o'u. Aole a'u ike maopopo ina mea ilokq o kona naau mamua 011, hookahi mea i maopopo ia'u, ina e loaa ana he manawa kupono nona e hana mai ai i kekahi mea e poino ai au e liana mai ana oia me ke kali ole ; no* keia kumu, ua hoino oia ia'u; aia iloko ona i nei manawa ka manao hoowahawaha no'u kahi i noho ai ,e hele pu 110 kaua ilaila, mai hoonoho oe ia'u i ka hale nei, e hoea aku kaua ilaila ma na hora mua loa o keia aliiahi, alaila noi aku e hookuu mai ia kaua.

I "Hoopunipuni aku.no hoi palia kaua iaia ua loaa mai hc ke- | lekalama ia'u mai ka home mai c kauoha mai ana.ia'n e hoi i koke aku. He hewa anei ia la ? O. e līale, mai hoonoho oe 1 ia'u, he mea pono ia'u e hele aku ilaila a lioao aku e hoohoka | iaia, i mea nona e hapala ole mai ai i kuu inoa me kana maii ! olelo hoino kumu ole." i "Aohe pane koke aku o Hale; ke noho la oia me ka noonoo j no kekahi manawa, me ka piha kanalua loa i ka lawe pu ia I Elese, aka, mahope o kona noonoo ana no kekahi manawa j e nui na na wahine e hoea ae ana nia kela aha hoohauoli n j Mahela, a no kona makemake e hoohalikelike i ko lakou mau ; helehelena me ko kana Rlesc. alaila j)ane aku la: j "Ke haawi aku nei au i ko'u ae eiike me kau i makeniake | mai la;> Elese ; eia nae, ia manawa hookahi a'u i ae aku la ke i ike ole nei no au pehea ana la ka nui ame ke ko'iko'i o n.l ! poino e hanaia mai ana maluna o kaua pakahi, a no ka inea, : e ike ia mai ana oe e kekahi poe i kamaainn mua ia oe. | "Na ko'u maa aohe hoho pu o Mr. Harisona ma na manawa ! apau a kana kaikamahine e haawi ai i na ahi hoohauoli o kela ! ano, aka, ina no kona hoea ac a noho pu ma kela anaina, e ; hala ole ana kona ike mai ia oi\ ()ia kn'u la e hopohopo e ; nei," wahi-a Hale. I Ua hoike koke mai o l*.lese i kona helehelena hoowahawaha ; loa i ka manawa i lohe mai ai i ka inoa o Harisoua, a no ia ike I ana aku o Halc> i aku la : "Aok paha o Harisona e hele mai t ana i kela aha hooliauoli a Mahela e haawi ana, pela ko'u I manao." \ "Ua maopopo loa nae ia oe la. aole e hele mai ana o Haiil sona?" i ninau koke mai ai oia. ! "Pela ko'u manao. no ka niea, aohe ona hele mau mai ilaila, he wahi okoa no kona e noho mai la; eia nae, e huli mua j aku ana au i ka oiaio i ko'u wa e hele aku ai i ka hālekuai, e hele koke ku ana au. i mea e maopopo mai ai ka ae maikai mai oko makuahine ia oe e hele i kela hale i keia po; o kekahi mea a'u e makemake nei oia ko Rose Piasona ae mai t hele pu me oe. E ha'i aku.ana au ia Rosc ua mareia kaua, aole pono e huna loa ia mea iaia me kona maopopo ole. Pehea i.i manao?" • ! "Ua pono ia, e kuu aloha." i pane mai ai o Elese me ka hoihoi, no kona manao ana ih® he mea maikai ka lioike ana ae imua o ka lehulehu ua mareia laua, mamua o ko laua huna loa ; ma ia hana ana e olokaaia ae ana na manao kaumaha mai iaia ae no kona kamailio mai he kaikamahine i haule i ka hewa, a n kona inoa maikai mainua ua lilo ia mai iaia aku. ' "Ina pela ,e hoi hou kaua i ka hale, aia kaua a hoea aku i ka hale, ea, alaila noho aku o& a iho ae hoi au i ka halekuai no ke kuka ana me Rose Piasona." Ua maikai .keia i ko Elese manao. no ka mea, iaia e noho hookahi.aku ai i ka hale e nui ana kona manawa "e noonoo ai nona iho me ka ia mai o kona noonoo. • la laua i lioea aku ai i ka hale kauoha akuJa o Haie i ua o Elese e noho malie loa oia iloko me ka hele ole iwaho e holoholo ai, o ikeia mai oia e kekahi poe ahiki i kona hoi hou ana mai, a i ka maopopo ana ia Elese o kona manao, iho' aku la oia i ka halekuai no ka hui ana me Rose Piasona. Me ka awiwi wale no oia o ia iho ana no kona makemake loa.e hui koke aku me Mokana, ke kanaka nana oia<i apuhi, a o ke kanaka no hoi ana o ka mauao kuhihewa ana he hiki loa laJvE hoopakele mai iaia inailoko niai o na popilikia apau, mamuli o kona ike i na manawa lehulehii mamua aku. ' E noho ana nō o Mokana iloko o kona keena hana ma kona manawa i hoea aku ai, a iaia i komo aku ai, nana mai ;la o Mokana iaia me ka hoihoi. a i mai la' • . (Aoleipau.) _ _ j>, a ,