Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 42, 15 October 1920 — MA KAHI KUPONO OLE KA HOOPONOPONO [ARTICLE]

MA KAHI KUPONO OLE KA HOOPONOPONO

I ka naua aku i keia mau la e hookokoke loa aku nei i ka Ia koho baloka, iloko o ka mahina o Novemaba e hoea mai ana, o ka Bila Kanawai Hoopulapula i na Hawaii, kekahi o na ninau kalaiaina e ku-e ikaikaia aku nei e ka nioho Elele Lahui McCandless ; pela hoi ka Elele Kalanianaole e kupale mai nei, ma ka aoao o kela bila ; e kukulu ana i ko laua kulana holo moho pakahi, maluna o kela bila kanawai, no ke pahele ana i ka noonoo o na mana koho baloka, e koho aku ia laua pakahi. O ka bila hoopulapula i na Hawaii. elike me ia i hooholoia mai ai e ka hale o na lunamakaainana o ka ahaolelo lahui. a i hookomoia aku hoi e ka Elele Kalanianaole : he bila ia i manaoia no ka pomaikai o na Hawaii ame na lahui koko hapa apau, he koko Hawaii kekahi e holo ana iloko o lakou ; a ua nui ua kumu ku-e i hoalaia ae e koonei poe no keia bila, he mau kumu kupono a makou i manao ai, he mea pono e nanaia aku, i wahi e hiki ai. ke hookoia ka

makemake ame ka manao maoli o kela bila kanawai. Ke manao nei keia pepa, aole he hana maikai ka hoala ana mai i na manao e ku-e ana i keia bila ma kona kino holookoa, e lilo ai ka bila i mea ino, aka ma kahi maikai ole, ma kahi paha e hiki pono ole ai i na kanaka Hawaii, ke holopono ko lakou noho ana maluna o na aina, e hookuonoonoia aku ana e lakou, a ma kekahi mau ano e ae paha, elike me na kumu ku-e apau i loaa i ka poe e ku-e nei i ka bila ; ma ia mau wahi ka hooponopono ae, o na wahi inoino maloko o ka bila. e hoololi ae a e hana aku i mau paku'i, e hooko maoli ia ai ka makemake o ka bila hoopulapula i na Hawaii. Ke hooiliia nei na ahewa ko'iko'i ana maluna o ka Elele Kalanianaole, no ka hookomo ana aku i keia bila hoopulapula i na Hawaii iloko o ka ahaolelo lahui : iloko no hoi o ia manawa hookahi, ke haawiia aku nei na mahalo kiekie ana iaia no kela bila : o ka mea oiaio nae ma keia ninau penei no ia : Ma ke kau aku nei o ko kakou ahaolelo i hala. ua aponoia he olelo hooholo e na lunamakaainana ame na senatoa a kakou i koho aku ai; maloko o ua olelo hooholo la. e noi ana ia i ka ahaolelo lahui. e hana mai i kanawai no ka hoopulapula hou ana i na Hawaii ; ma ka hoololi ana i ke Kanawai Kumu, i hiki ai ke unuhiia mai ka hoolimalima mai. i na mahiko, a haawi aku no ka hookuonoono ana mai o na Hawaii i hookahi-hapalima o na aina o ka papa ekahi. Ua hooholo kela kau o ko kakou ahaolelo e hoouna i kekahi komisina i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona : e haawi ana i ka mana i ke Kiaaina, e hookohu mai i na lala o ua komisina la. No ka hooko ana aku i ka makemake o ka olelo hooholo ; ua hol oi'o aku ke komisina, a ua huli hoi mai ; o ka kakou mea i ike, o ia no ka hookomoia ana aku o ka bila kanawai hoopulapula. a kela komisina i apono ai, ma o ka Elele Kalanianaole la ; o kahi wale no e kupono ai e hoalaia mai na ku-e ana i ka bila ma ka manaoio o keia pepa, o ia no ka hooko ole ia ana aku o ka manao maoli o ka olelo hooholo, o ka hapa-lima o na aina o ka papa ekahi, ke hookuonoonoia, no ka hoopulapula ana i na Hawaii. Aole he mau hoakaka mai ke komisina mai, no ke kumu i kapaeia ae ai o ka makemake o ka olelo hooholo, i kauohaia aku ai lakou e hana, ahiki mai i keia manawa, aka nae, ma ka pane a ka Elele Kuhio, no kekahi ninau i waihoia aku ai iaia, no ke kumu, i hookomo ole ia ai. maloko o ka bila hoopulapula, i hookahi hapa-kolu o na aina mahiko, o na aina ia no ka hoopulapula ana o na Hawaii ; i loaa mai ai kekahi ike, aole i lawa na aina o kela ano, ke haawi aku no ka hookuonoono ana o na Hawaii; a o kekahi no hoi, ua waihoia ia mau aina i loaa mai ai ke dala; no ke kokua ana aku i na Hawaii, no ka hoohana ana i ko lakou mau apana aina o ka papa elua. Ina o keia iho la ka mea oiaio, oiai nae, aole i hoakaka ae ke komisina ahaolelo i kekahi mea maopopo loa, no ke kumu a lakou i hooko ole aku ai i ka makemake o ka ahaolelo. alaila o ka hana naauao, mamua o ka nele loa ana i kekahi mea, o ia no ka hoololi ana ae i ka bila ma kahi kupono ole, a hana aku paha i mau paku'i ,elike me na kumu ku-e lehulehu e hoalaia mai nei, ma ke ano he ninau kalaiaina.