Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 42, 15 October 1920 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

MOKUNA I. Mal«»kn <» kekahi hale nani, o kekahi kanaka opio nona , 1110:1 Kohaka l'ilakina, ma ke ahiahi hoi o kekahi la ,k.. o ka mahina o Mei, e luana ana kekahi mau keoniaiia fha, ke hui pu ia nie ka ona nona ua home nei, ma - kahi aha pepa lealea. no ka hoohala ana i na hora o kela ; : iahi. Hc mau hoa kula like kela poe keonimana a ekolu no ;; -uaka IMlakina, a i kulike ai me ke kono i vyaihoia aku K- ina mau hoa, aia a pau lja lakou paani pepa hahau ana, . iaila mahope aku o kela manawa, e noho aku ai lakou, ma.na 11 kekahi papaaina o na meaai ono loa k i .hoomakau-:-.:»uia e ka wahine nana e malama ana i' kela home ame - i.alii kuke akamai loa. < »iai nae ua mau keonimana nei e hoolelepau ana i ko noenioo ma ka lakou paaui pepa, aia hoi ua hoopuiwa .1 :a aku lakou i ka wa i lioea aku ai o kekahi kaikamaopiupio, nona paha na makahiki ma kahi o ka umi* imamahiku, a iloko.o«kona piha me ke pihoihoi, kamailio . ku la oia, i keia mau olelo hikimua o ka hoolauna, 110 kana . isi.»na o ka hoea ana aku ma kela po: i. Rol>aka! O, e Robaka? E hoike mai ia'u, ina e hiki : -ia ia oe ke kokua mai i wahi no'u e pakele ai! No ko'u : c aohe ou hoaloha e ae e holo aku ai imua ona, no ka :,..oj)akele ana ae ia'u mailoko mai o ka poino, pela au i .! ;.ica mai la imua ou e Robaka i keia po, a uwalo aku imua 11. e hoopakele ae oe ia'u. Ua nele au i kekahi hoaloha :a ka honua nei, o oe hookahi wale 110 e Robaka!" Iluli like mai la na keonimana eha, e nana i ke kaikaM.'iliino opio e kamailio aku nei me ka leo pihoihoi, aia 'i ka haikea ke halii la ma kona heleheiena, a ma kona j i:r.i maka poni uliuli, e hoike mai ana, i kona hele a piha '■■a 1 ka maka'u no kekahi poino nui e kau mai ana ma--1 uia ona. , lle kino pilalahi wale 110 ko keia kaikamahine, eia nae <• kuiia helehelena ua haiamuia e ka u'i ame ka maemae. ina i i-aha 110 ka nui aku o kona mau makahiki, aole a kaua mea < hi.ohewahewa iho ai e ka makamaka heluhelu, o keia kekahi o na wahine huapala, e hiki ole ai i ke kupaa o kekahi kanaka opio, ke kn aku imua ona. 1 ka wa a Robaka i ike aku ai i ke kaikainahine opio, me j ka lohe pu ana aku hoi i kona leo, e uwalo mai ana. i kana mau hoopakele ana aku, o kona waiho aku la no ia i kana puupepa iluna o ke pakaukau, me ke ku ana ae iluna, a hele mai Ia imua o ke kaikamahine opio, a rtie ka leo o ka mea i makee 110 ka pono o kela kaikamahine, i pane mai ai oia: "K Haliaka. heaha ka hana nui, nana i kono aku ia oe e lioea mai no ok'u home nei iloko o keia wa o ka po? Heaha' keia pilikia i loaa ia oe. i hoea inai ai oe iloko o ke kulana j 1 »ili« .ilioi imua o'u?" ī ka nan aaku, aia wale 110 maluna o Robaka ka noonoo <»kela kaikamahine opio, aole i lilo ka noho mai .0 na keonimana ekolu, mawaho ae o Robaka, i mea nona e hopo iho ai ,a hilahila iho paha, no ka mea, mamua o kona pane ana *-ku i na ninau a Robaka iaia, hopu aku la oia i kekahi lima <. Kohaka, a i aku la: " ( ). e Robaka. eia au iloko o kekahi pilikia nui e hiki ole ; i ia'u ke alo ae i wahi e pakele ai; a o oe hookahi wale M' ka inea e palekana ai. au. Ua paa kuu manao, ma keia 1 ;• H*a ana mai la o'u imua 011 i keia po, e noi eku au ia oe < niare mai me a'u, i keia po no, me ka hoohakalia hou ole : ku." Ina paha he poka pa-hu kekahi i kiolaia mai, a haule iwa<ll o kela keena nani, a na keonimana e noho la, a e lohe r.ai la hoi i na hoakaka a keia kaikamahine opio, e hoopihai i ana lakou apau me na manao kahaha; pela iho la nae, ka haawina hookahi i kau aku malunā 0 lakou apau, me ' a pane hou ana mai nae o Robaka: "K mare aku anei au me oe e Haliaka?" wahi ana me ka *'iha loa. me na manao kahaha, me ka noke ana hoi i ka •uuni i ka minoaka e hoholo ae la ma kona mau papalina. ' \e, e mare mai oe me a'u, i keiā manawa koke no, a i • le. i ka manawa palia a kekahi kahunapule e hoea mai ai mo ka hoolilo ana ae ia kaua i hookahi," i pane aku ai o Haliaka. me ka hoholo ana ae* nae o ka ula ma kona mau ■ apalina, i kona wa i lohe pono aku ai i ka akaaka mai o| < ekahi o na keonimana e noho mai ana ma ka aoao o ke j iakaukau. j i ; .a. heaha ke ano o keia mea au e hoao mai nei e hana 1 « Haliaka?" wahi hou a Robaka, me ka luliluli okoa ana .<"0 kona ]>00. J "K hoolohe mai f»e. a e ike no oe i ke kumu nana i kono| ai ia'u. e hele mai e hui pu me oe i keia po/' me ka puliki I ' ia ana iho o ua o Haliaka i ka lima o Robaka ana e paa la. "Ke h.'omanao nei 110 anei oe. i kau mau mea i kamailioi ai ai ia'u. mamua aku nei, ina e hoea mai i kek&hi manawa' ūkai loa. alaila e hoolik) 110 oe ia'u i wahine elua nau?i a ike 110 au, he mau kamailio hoqpaani wale no ia au ia'u, ka mea ua paa kou hoopalau no ka mare aku me Mjss ■ xelafila. eia nae, e noonoo mau ana no au, malia e hoea •ii ana no i ka la e hookoia aiū kau mau olelo i kaniailio 'au mai ai ia'u; ina no he mau makahiki loihi ko'u e kakali • l ai ai. o kou noi mai ia'u i wahine elua nau. He nani nae ' 1. ua pau wale kela hoopalau o olua me Miss H"azelafila, - 'lie a'u kakali hou ana aku, o ka hele wale' ihai no, a ko> ku ia oe e lāwe aku ia'll i wahine naii." "]- hamau e Haliaka!" i kauoha-mai ai o Robaka Pila:na. me ka leo kuoo. me ka helehelena haikea nae. no ka aikai <_>le mai la o kona noonoo, 110 na mea a Haliaka e : a.nailio aku nei. 110 ka hoopauia ana o ka hoopalau mawa«ii ~na ame Miss Hazelafila: no ka mea he hana hoohilam.i ia iaia. imua o kona mau hoaloha. * , A<»le e hiki ia'u ke noho hamau. he mea pono e hoike ku au ia oe e Robaka i na mea Ina ua lilo ka'u mau ea i kamailio aku nei i ktimn e hoehaehaia aku ai kou • '"01100, alaila, e huikala niai no oe ia'u," alaila kulou okoa : > la ke kaikamahine opio ilalo,. nie ka honi ana i ka lima • !\ol>aka. "Jle keu aku maoli no o ka lokoino me ke aloha ■ka mea a Miss Hazelafila, i hana mai ai maluna ou ; ka-nae e Robaka, he nani hoi ia, ua kaawale loa oe mai ■ • 'la wahine opio mai, e ae ana anei oe e hooko i kati mea ' h<»oia mai ai imua o'u?" 1 : hoao 110 au e lilo i wahine maikai ma na ano apau <* haaheo ai oe. a e hooko hoi -i kau mau mea apau i makeiake mai ai na'u e hana aku; ina e hiki ana ia oe ke hoopakele ae ia'u mai kela kanaka ino lapuwale kuu māk:tia--1 ane hou. O e Robaka!" me ka neenee loa ana akO o ua kaikaniahine nei a kokoke e pili ia Robaka, alaila hoowiau h"u aku la: "l a oi loa aku ka hana a kela kanaka, mamua o ka mea ia'u -ke hoomanawanui, no ka mea, i keia )a, i hoikē okoa mai ai oia i kona manao, e hoomare aku ia'u, me kāna

[ keiki, me Kimo, ma ke kakahiaka o ka la apopo, me ka nana ole ae ina paha au e ae ana a ae ole paha." I "O kena anei ka mea oiaio loa au e kamailio mai nei ia'u e Haliaka?" i pane mai ai o Robaka nia ke ano puiwa, me ka hoopoina ana ae i kpna maii manao maikai ole, no ka hua'i hou ana aku a keia kaikamahine i na mea ana i makemak«.ole ai e lohe, e pili ana no Miss Hazelfila, "Ke hoike. aku nei au ia oe e Robaka i ka mea oiaio wale no. Mai kou wa o,kā hoi ana mai, ika hoomaha ana oke kula, mai; kela manawa mai kona koi paakiki ana mai ia'u e ae aku ai> e mare me kana keiki, aole nae o'u ae iki, a o ka hope loa o kana mea e hana mai ana, o ia 110 ka hoomare ana aku ia'u- me Kimo. . "O ka mea oiaio loa ,aole o'u wahi lihi hoihoi iki ia Kimo, oia kekahi o na kanaka ino, me ka hoomaka'uka'u mau mai ia'u, i kela ame keia manawa, a ua paa loa kuu manao e hoohoka aku i ka makuakane me kana keiki, ma na hana lapuwalie a laua i hoolala ai, e hookomo aku ia'u iloko o ka poino." "E A[r. Pilakina, heaha ka mea a keia kaikamahine opulepule e noke aku nei i ke kainailio ia oe?" i pane mai ai kekahi o na hoaloha o Robaka Pilakina, me kona ku ana ae mai kona wahi mai e noho ana, a hookokoke mai la no kahi a Rdbaka e ku ana me Haliaka. "Aole au i opulepule, e Mr. Kapoka," 1 pane aku ai o Haliaka, me ke ku ana ae a pololei iluna ,a hoomau hou aku la i kana kamailio ana: y "O ka'u mau mea apau. i kamailio iho nei. a oukou no hoi o ka lohe ana mai nei ia'u, e hoakaka ana-imua. o Robaka Pilakina, he mau mea oiaio wale no ia, aole he hookahi hoopunipuni iloko olaila. Mai ka manawa mai i make aku ai o kuu inakuahine, aole loa he maikai iki o na hana a kuu makuakane hou, oia.o L r ilama Waila maluna o'u, a o kana hana hope loa i manao ai e hooko mai, o ia no kona makemake e mare aku au me kana keiki ihepa." "O kela kanaka eepa anei ke kane i manaoia nau? Aole o'u manaoio iki ua hoolala o Mr. \\'aila e hoomare aku-ia oe me kela kanaka," '"O ka mea oiaio niaoli no ia. He mau manawa lehulelui ka Kimo o ka noke mau ana mai i ke kamailio ia'u, 110 kona lilo i kane na'u,.mai kela make ana aku no o kuu makua 1 hine, eia nae, 110 kou manao, he mau olelo wahapaa wale no paha ia ana-, aole 110 o'u hoolohe aku. 1 ka hoomaha ana nae o ke kula, a ia'u i hoi mai ai e noho pu me laua, ua hookikina okoa mai la o Waila ia Kimo e hele mai e hui mau me a'u, me ka hoao. ana inai e kamailio i na olelo hooipoipo. I kinohi, ua noke wale aku no au ika akaaka imua | ona, aka no kona noke mau mai no nae i ke kamailio i na olelo ku ole i ka hoihoi, ua .hele maoli au a piha i ka huhu, a hoike aku la i ka mea oiaio loa, aole au e ae ana e mare aku oia ka'u kane. T a laweia aku kela mau olelo, a'u, a hoike imua o Uilama \\'aila, i kona lohe ana, ua hele maoli kela kanaka a piha me ka luihu, a i keia ahiahi koke iho nei no i liele mai ai oia a hoike ia'u, ua paa loa kona manao .e hoomare ia'u me Kimo, a e hookoia ka.mai'e inawaena o.inaua, ma ka hora i umi o ke kakahiaka o ka la apopo, maloko o ke keena hoo-i kipa; i ka manawa e hoea mai ai o kekahi noteri no ka J lehulehu." "J£ hiki ana anei ia oe e M. Pilakina ke manaoio mai i kekahi moolelo o keia ano?" i huli aku ai o Mr. Kapokal a kamailio i ka ona nonā kela home, me- ka hele hoi o kona l mau maka a hulili, e hoike okoa mai ana, no kona hoowahawaha maoli i ka makuakane, e hoao ana e J!ana i kana kaikamahine, ma ke ano ku i ke aloha ole. j "Ua maopopo ia'u na hana hoopilikia a l T ilama Waila i! keia kaij<amahine opio mai kela manawa mai 110 ana i! mare mai ai i ko ia nei makuahine, he umi makahiki ae nei i hala. Mamua aku o kela manawa, he hauoli maoli ko j ia nei noho ana me kona makuahine, a ua. kamaaina no hoi 1 au i ka moolelo o ko ia nei ohana, no ka mea he noho pu makou i kahi hookahi, niai kela nianawa mai a Mr. Wanawoka, ka makuakane o keia lede opio, i lawe mai ai-i kana { wahine amoho. maloko o Lanakila, kona home nani.

"O keia kaikamahine bpio, hc mea punahele loa oia ia'u. a he mea malihini no hoi, iloko o kona mau la kamalii, a ia'u i lohe ai i ka Mr. Waila mau hana hoopilikia he nui maluna ona, ua piha maoli nO au i ka hoonaukiuki, me ka huhu i kela kanaka." "lna aole. he makemake o keia kaikamahine opio e mare, ke manao nei au, aole i loaa ia Mr. Waila ke kuleana e hookikina wale mai ai e hookomo aku i ka lede opio iloko o ka pilikia,'' i pane hou mai ai o Mr. Kapoka. "O Mr. Waila ko'u kahu, i hoamanaia mai ai e ko'u makuahine," i hoakaka mat ai o Haliaka, 110 kahi i kuleana ai o Waila maluna ona. "Meaha auanei ka nana aku i kona kuleana maluna ou? īna he maii halna hoopilikia kana maluna ou, alaila e haawi mai ana ke kanawai i ke kuleaua ia oe, e koho aku i kau kane i manqo ai, aole i kana i makemake ai ia oe e mare aku," i pane mai ai o Mr. Kapoka. "Ua pololei no kena mau mea apau au e hoakaka mai« nei e kuu hoaloha/' i komo mai ai o Robaka, no ka hoopau; ana ae i ke pohihihi o kona hoaloha. "Ma ka palapala kau-1 oha hooilina i hanaia e ka maknahine o keia leele opio, e hāawi ana ia i ke kuleana ame ka mana apau loa maluna 0 Waila; maluna o ke kino ame-ka waiwai o keia opio, ahiki 1 ko ia nei piha ana i ka 21 makahiki, a i ole, mare paha i ke leane mamua ae o kela manawa." ''Akahi 110 a maopopo ia'u na mea apau, a ke ike aku la au, aia ka makemake iloko o kela kanaka e liolo aku ka mana apau loa, 110 ka lioohāna ana i ka waiwai iloko o kona mau lima, ma ko ia nei mare ana i kana keiki," wahi a Mr. Kapoka me ka hele mai la a hoonaukiuki loa i ke kanaka, nana i hookau mai i na hoopilikia ana maluna o keia kaikamahine opio. "I ka. nana aku, me he mea la, o ka manao nui maoli ia, 0 ka hana a kela kanaka i makemake ai e hookoia. Ua kamailio mua mai no o Haliaka nei ia'u i keia mea, aole nae o'u hoolohe aku ,eia ka auanei he mau mea oiaio wale no ia. elik« me ka'u e hoomaopopo akū nei i keia manawa, he keu aku ka hilahila ole o kela kanaka, me kona ike iho no T aole i pau ka hele atta o Haliaka i ke kula." " Ok£ia ka mua loa o na hana o keia ano a'u i lohe ai," 1 komo hou mai ai o Mr. Kapoka, ma ka hoakaka ana i kona manao. me kona hoike pu ana mai hoi i kona piha inaina maoli i kela kanaka ino. "Pehea ka loihi o kou manawa i koe e hele ai i ke kula, alaila hookuuia mai oe?" "He ēha makahiki okoa i koe, alaila hooknuia mai au mailoko mai o ke kula, eia naē, ua Olelo mai o Waila, he mea ano ole loa ia, ua hiki no ka ia'u ke mare i ke kane, alaila hoi hou aku no i ke kula. no ka hoopau pono ana i na makahiki i koe. O e Robaka," me ka haka pono ana aku 0 kona ma umaka, maluna o ke kanaka opio. ke haalulu wale.la.no. hoi kona mau lehelehe, a hoomau hou aku la i ke kamailio anar "Aole oe e ae aku i kela kanaka, e hoolilo mai i ko'u ola ana i mea waiwai ole!" "lita aole ou makemake e niareia aku me Kimo. alaila aole loa no au e ae ; aku ana, e lilo oe i mea paani na kela kanaka. ino. Aole loa ke kanawai e ae ana e lanakila o Uilama Wfeila mar kana mea i hoolala ai, ke hooko ole oia i ka hdifa nui i kau akū malun-a oua, mat ke ano he kahu nou, a inaf i manao oia e hōoko aku i kana hana ekaeka loa maluna 011 i ke kakahiaka © ka la apopo, ua hiki loa ia'u ke hoohoka aku ia h'ana, ma ka hoouna ai*a aku i kekahi maka'i;" "Pehea ka nur o k«lu hōohoka ana aku i na h&na a kela kamika ,aole loa ia he kumu e pau ai kana mau hana hoo--1 pilikia malunā o'u. Aole no au i kanalua ilio i ka hoike

ana aku imua ona ,e hoole aku ana au imua o kekahi kahnnapule, a noteri paha, ina no kona hookikina ia'u e maro aku me kana keiki ,a o kana i pane, inai ai e lawe aku 110 oia ia'ii a hoopaa maloko o kekahi wahi paa loa v ahiki i kolu ae ana aku i kona makemake." Uā maopopo ia Robaka keia walii i manaoia ai e hoopaa aku ia Haliaka, ma ka home kuaaina no ia o ka mama o Haliaka, kahi e hoohala ma« ai o Waila i na mahina o ke ka'u wela. O kelā kekahi wahi maikai loa e noho ai, ina nei no ka nui o na kanaka, aka.ke noonoo ae, he eliia wale nō mau mea mawaho ae o. Haliaka e noho mā ia home, ua like pu me ka halepaahao. "Ua like pu ke ano o keia kanaka me ka holoholona," i pāne ae ai ua o Robaka me ka luliluli ana iho o konā poo, no ka mea, ua paakiki maoli ka mea e hana aku ai. i wahi e kaawale aku ai kela kanaka mai ia Ilaliaka mai. He kaikamahine waiwai a kuonoono o Haliaka. mamuli o ka make ana aku o kona makuahine, eia nae. aia malala o ka. hooponopono ana'a Waila, ke kane elua a kona makuahine, kona mau waiwai, a o ka mea.nana. i hookahaha aku i ka manao o na mea apau, o ia no ka hana ana o ka makuahine o Haliaka, i kana palapala kauoha hooilina e hookohu ana ia. Waila i kahu. n'o Haliaka. me ko lakou ike maopopo. no i na liana ino a kela kanaka maluna o keia kaikamnhine opio. i ka wa e ola ana kona makualiine. Xo Kimo \\ ; aila hoi, ke keikikane a Waila. oia kekahi o na "keiki ino. me ka nui o kana mau hana hoopilikia. He hana lealea loa na kela keiki, ka hooniainoino ana i na lioloholona. a ke loaa aku na kamalii e hookau aku ana oia i kana mau hana hoopilikia maluna o lakou. Ona huaai keia oluna o na kunnllaau ,6 na pa o ka poe e noho kokoke mai'ana, e pau ana i kela keiki i ka aihueia me ka he}iihehi ana. i na malapua nani a kēkahi poe, a ma na ano apau he keu aku maoli ka nui o kana mau hana ino. I ka manawa e ola ana ka makuahine o Haliaka, ua hoomanawanui ka poe e noho kokoke mai ana. i na hana a kela keiki, mamuii o ko lakou manao aloha 110 Mrs. Wailalloko o ka opiopio loa o ko Haliaka kino, oia hookahi- wale no ka mea nana e hoohoka aku i kela keiki. mamun o kekahi poe e ae, oiai nae, he oi aku na .ipakahiki o na keiki nei i ko Haliaka. I ka makahiki mua o ko Haliaka hoi ana inaloko o kc kula nohopaa, a i kona hoi ana mai i ka wa hoomaha, he keu āku ka pipili loa o Kimo iaia. me ka noke aku i ke kamailio i na olelo kupono ole, ahiki i ka uluhua okoa ana o Haliaka, ka mea nana i kono mai. iaia, e hoohala i kona. manawa o ka la, ma ka home o Robaka Pilakina. No kela hele mau o Haliaka no ka home o Robaka, ya komo maoli .aku .na manao lili iloko o Kimo Waila, ahikī i ka olelo okoa ana mai, aia aliiki i ka lilo maoli ana aku o ua 0 Haliaka, i wahine mare nana, ia- wa oia e hoikeike mai ai 1 kona mana maluna o kana wahine. e hiki ole ai i ua o Haliaka ke hele ma na kauhale; Ua lehulehu wale na manawa a īlaliaka i lohe- ai i na olelo o kela ano ae la mai kc keiki aku a mai ka makuakane pu aku no hoi kekahi, eia nae aole oia i lawe mai a hooiaio ia mau olelo, ahiki i ka auwina la, o kela la, akahi no a hoike okoa aku 6 Mr. iaia, e hoomakaukau iaia iho, rio ka mare ana aku ia Kimo, ma kē kakahiaka o kekahi la ae. Aole o Haliaka hc kaikamahiiie puhiwale, aka he kaikamahine uahoa oia, ma kona mau nianao, nolaila i kona lohe ana iku manao Wāila, no ka hoomare aku iaia nei me Kimo, ua pane okoa aku la oia imua. o kela kanaka, no ka oi aku make .ana, manlua o ka lawe ana mai i kekāhi kanaka eepa i kaiīe nana.. Ua piha loa o Mr. Watla i ka inaina, no kela pane a Haliaka, nie ka hoopuka okoa ana mai i na olelo hooweliweli, ina aole ua o Haliaka e ae aku ana me ka maikai e mare ia Kimo, alaila e hooliloia ana oia i paahāo, ahiki i kona ae ana mai i ka manao o Waila, o kona wa ia e hookuuia ae ai me ka lanakila. Ma kela ahiahi, ua hoopaa okoa ia ua o Haliakā e Wnila maloko o kona rumi moe, me ke kiia ana o ka puka a paa. 1 ka lohe ana o Robaka i kela mau hoakaka mai ia Hali-. aka aku, no ka mea a Waila i hana mai ai malnna ona. a e hana ak uai hoi, ke hoole paakiki aku oia i ka makemake o kela kanaka, ua pahola ae la ka hiona o ke kaumaha ma na maka o ua kanaka opio nei, ai hoi ke ku malie la, ine ka mau no o kana'paa ana i ka lima o Haliaka, eia nae ke noonoo la oia me ke akahele loa i ka hana e lawelawe aku ai i wahi e kaawale loa mai ai keia kaikamahine mai ka hoopilikia hou ana mai a Waila maluna ona.

MŌKUNA 11. Mai ka manawa bebe loa mai o Haliaka, i nana aku ai o Robaka nle na manao aloha, ma ke ano he kaikunane. i ke kaikuahine. I ka manawa he elua wale no niakahiki o Ha-1 liaka, a he umi-kumamalua hoi makahiki o Robaka, ua lilo I i mea hauoli maii no Robaka, ka paaiii ; ana ■me Haliaka, a ! oia no hoi ka mea nana i hoopakele'ac ia Hāliaka, mai ke j piholo ana iloko o,ka wai, nolaila ma keia mau ano iho la," ua pipilipaa aku ke aloha o Robaka no Ilaliaka, aole nae j ma ke ano. ua noonoo oia e lawe mai i kela kaikamahine j opio i wahine nana, aka ua nana mau aku oia iaia, ma ke j ano he kaikuahine. ; No kela pane koke ole mai nae o Robaka ia Haliaka, no' kana mea pono e hana aku ai, ua kamailio hou mai la ke j kaikamaliine opio : "L'a aloha aku-au ia oe e Robaka, a oi aē .mamua o ka j mea hiki in'u ke hoakaka aku ma na hiiadlek>, i ' wahi a Haliaka me ka piha hoihoi o kona mau maka, e hooiaio aku ana, i ka pololēi o kana mau mea apau i kam&ilio aku ai. "Ke hooia aku nei au. imua ou e .Haliaka, owau no kekahi i loohia ia mahaei hookahi, eia nae he opiopio loa oe i keiamanawa, malia aia paha a kanaka makua ae oe, a i ko'u wa hoi e lilo ai i kana wahiiie make, ina e mare nku .ana au i kekahi wahine, ia wa kana e noonoo ai no ,ka mea au i noi mai nei," wahi a Robaka, ine kona noke okba- aha ae 1 ka akaaka. He mau manawa lehuīehu no ka Robaka i kamailio aku ai ia Haliaka mamua aku, md ke ano he ipo na«a + he ina« olelo hoomakeaka wale no nae, me kona martaōic> ole. ua lawe aku o Haliaka ia mau olelo me na manao kūi'o, ua like nae ia mau olelo ia Haliaka me he mau puupuu momi la, e hoonioni ana i kona uhane, ana no i maiiaoio- mau ai, ua paa maoli no ka hoopalau mawaena ona ame Robaka. He opiopio loa nae oia, he timi-kurtiamabikii'\Valē no ona makahiki, aole i loaa iaia ka manao maoli ō ia m«a he aloKa, aka nae ua paa loa kona manāo, ina nei no ka ae mai o.Robaka e mare iaia, e hooko ana oia i na hana apau i pi!J aku i na wahine. 110 ka lakou mau kane. Me kela noonoo mau no o Haliaka ia Robaka, ma ke ano he ipo nana, aole oia i nana aku no ka hoopalauia aiwi o Robaka, me Akeneki Hakapila; ina no ko Robaka mare aku me kela kaikamahme, e kakali malie ana no oia, ahiki i kona make ana aku, ia wa oia. e, lawe mai ai ia Rohaka i kane nana. He kaikamahine u'i a huapala o.Akeneki Hakapila, he kulana hiehie kona o ke ano haalieo, eia nae, ua ike o Haliaka, aole loa kefa t> ka wahihe-i kupono rtā Robaka/no ka mea he hookano kona mau ano, a ua nana wale mai uo oia i ka hanohano ame ka waiwai. Ua lilo nae i mea nō ua o Haliaka e hauoli loa ai> a o kē kumu no hoi o ka ikaika loa, o kona manao,. e hele mai e noi 'aku ia Rpbaka e ma're niai me ia s o ia no ka hoopauia ana o ka hoopalau mawaena o Akeneki ame Robākā, o kē kumu, i ka ,-wa i ioaa aku ai o ka lohe ia Akeneki, ua poho o

Robaka, ma o ka pau ana o kana mau eiala ame. na waiwai, i ka pnehu, ma o ke poho ana o kekalii hui kaaahi, ua hoike kolee mai la. kela kaikamahine ia Robaka ,e hookuu nku iaia. mai ka laua aelike hoopalau aku; he noi hoi ri Robaka i hooko koke k uai, ana i ike ai i koan laki, ma ia hana aua pela, mahope mai. Ua aloha aku o Robaka ia Akeueki llakapila me ktma puuwai apau. mamuli o kona manaoio, he kaikamahin« kel'a me kekahi puuwai maemae, elike me ka u'i o kona helehelena, eia ka auanei ,he iliohae iloko o ka aahu o ka hooka mani; elike me k na mea e ikeia aku ana nona, ma keia nee ana aku o ka moolelo. . Kulou iho la ke poo o Robaka ilalo no kekahi mau sekona,.a iaia i aea ae ai ilnna, pane mai la ia Haliaka, me ka le«. oluohi loa: "K ukali mai oe mahope o'u. noloko o ke keenawaiho huke." wahi ana. no kona manao, aole he mea maikai, ka lolie ana mai o kona mau hoaloha. i kana mau meu i noonoo ai e hana aku no ka llaliaka uoi iaia. Xonoi inai la oia i kona mau hoaloha e liuikala aku iaja, 0 kona alakai aku la no ia ja Ilaliaka, no ke koena waiho h.uke, ma kekahi aoao mai o kela keena a kona mau hoalnha 1 nohoi ho ai, me ke ]>ani ana mai i ka puka a paa. i ole ai e lohe wale ia mai ka.laua inaii mea e kamailio ana malok«» olaila, e kekahi poe. Ma ko Robaka aoao. aole he hookahi ona ohana. e ola ana ma ka honua nei, lie kanaka ohana ole oia. l*a kau akn hoi kona maHaolana, no ka loaa iaia o kekahi kokoolua kupono o ka noho hauoli ana ma keia ao .maluna o Akeneki Hakapila. eia ka auanei e poho wale ana ia mau manaol.ltta; nolaila aole ana hana kupono e ae, e hooko aku ai, o ka )ih» wale no i mea hoopakelea e ia Haliaka mai ka poino inai. Ja laua i noho iho ai maluna o ko laua mau noho. huli mai la o Robaka imua o ke kaikamahine opio, a ninau mai la: "K Haliaka, he oiaio anei, ua aloha oe ia u?" 'O, e Robaka! K Robaka! l'a aloha aku au ia oe me kitu puuwai apau," i pane aku ai o Haliaka ,me ka leo nw lie, ka mea nanii ih anwi aku i ka ike ia Robaka, aolt loa he hoopunipuni iloko o na olelo a ke kaikamahine opio i kaniailio ak uai iaia ;aka ua oiti aku na īuea oiaio wale nn. elike me ka puapuai ana a ka waipuna, nona kekahi wai maeniae loa. "E nolio malie iho oe maloko nei 110 kekalii mau minuke. ahiki i kuu hoi ho uana mai, ia wa au e hoike aku ai ia oe! i ka'u mea e hana ai," wahi a Robaka, me kona ku ana ae iluna, a paa aku la kekahi lima, ma ka poohiwi o llaliaka. "Mai hele loihi loa aku oe e Robakā," i pane aku ai IFaliaka, me ka nana ana mai ma na maka o Robaka, me he mea la e uwalo okoa aku ana-i'ke kanaka oi>io. e nana mai no kona pono. "Aole be mea. i ike i ko'u h<*lo ana mai ilei no kou hoiue nei, aka ina e loihi loa aiia ko'u noho ana maanei, e loaa aku ana ka ike i kuu makuakane, o kona hele mai no ia e hulK pela au e hopohopo loa nei, 110 kona hoea mai, i kou %va e kaawale aku ai mai ia'u aku. I ko'u hoopaaia ana maioko o ko'u runii ,aolc au i noho malie me he manu nloha aka ua oili koke aku la aii iwaho o ka puka aniani. a liolo mai la me ka inamn apau i loaa ia'u, aia Ka pono o ka hoea mai imua ou e Robaka, ka puuhonua hookahi wale.no a'u i nana aku ai iloko o ka wa o ko'u pilikia." "V. hoopau i kou maua manao pihoihoi e kuu aloha, aote loa au mea e maka'u ai mai keia manawa aku, no ka niea ke hoohiki nei au imua o na lani, e lawe mai ana au ia oe, nialalo o ka'u nian hoopakele ana, e hiki hou ole ai i kela kanaka kolui holoholona, ke hoopilikia inai ia oe," me ke]a mau olelo. hoolalia mai ia Robaka aku, i haalele iho ai ,oia ia Haliaka, maloko o ke keena waiho buke, a hele mai !a. no kahi e nolio ana o kona mau hoaloha. Aia no kela niau hoaloha o Robaka, maloko o ko lakou -keena, i haaleleia iho ai, kahi i noke nui ai i ke kamailio, no ka lakou mau mea i lohe ai mai ke kaikamahine opio aku, me ko lakou noke pu ana no hoi i ka akaaka, no ka ina kemake o kela kaikamahinp e mare aku o Robaka me ia. 1 ka lākou ike ana mai i kela komo ana aku o Robaka, ua hiki old ia lakou ke uumi iho i ko lakou aka, eia nae i ka \va i ike mai ai i ke kuoo o ka nana ana aku a ke kanaka opio. hoopau nui iho la i ko lakou akaaka ana, a o ia ka kekahi o ua mau hoaloha nei i ninau mai ai:

"Pehea aku nei,kau hooponōpono ana i kela pilikia e R<v baka?'' iiie ka pahola ana ae o-ka niinoaka ma kona man papalina. "L'a hooholo au i ko'u manao e mare akn iaia me ka hakalia ole iho 7 " ipane aku ai o ka leo knoo. "O, mai kamailio mai oe ia-makou ma ke ano pulapu!" i pane mai ai hoi kekahi hoaloha okoa aku. "O keia ka niea oiaio loa a'u e hoike aku nei imua o ouko»» e kuu mau heialoha. Malia paha, aole au i aloha aku i kela kaikamahine, elike me kekahi kanaka i hoopalftuia me kana wahine, no kekahi manawa loihi ,aka nae, ke manaoio nei au, ua ili mai ke ko'iko'i maluna o'u, o ka hookn ana aku i kekalw hnna, .ku i ke..aloha, ma ka hoopakele ana ae i kelā kaiksmāhihe, mai ka poinō mai." 'i£a, o oe kekahi o na kanaka uaaupo haalele maoli, ina oe e mare aku ana me kela kaikamahine, no ka mea aole loa i kupono iki o Haliaka e lilo i wahine na kekahi kanaka ikeia manawa. Aole loa i maopopo iki iaia, na hana i kau aku nialuiia o ka wahine, elike me ka hiki ole ia'u ke lawelawe i na hana a ke kahunapule, oiai aole i maopopo ia'u ia oihana," i j)ane mai ai keka.hi o ua mau hoaloha nei. "L'a ike 110 au i kena mau mea au e kainailio mai nēi; me ia ike no nae, ke lawe nei an i na ko'iko'h apau maluna iho o ktut rtiaif poohiwi, nia ka lawe ana mai iaia i wahine mare na'u. 11 e hookahi wale'iho no kumu nui o ko'u mare aku:iajaj ito kā haaWi anij.akti i keia kaikamahine i kuu inoa f ame na hoopakele ana, ma ia ano, aole loa e hikil kela kanaka lapuwale ke hoopilikia hou mai iaia. "Aole maniuli o ko'u mare ana aku iaia, e au'a iho ana au e noho mai oia me a'u ,ao!e pela, aka e hoouna aktt arta no au iaia e hele hou i ke ku)a ahiki i kona hoOkuuia ana mai. j Oiai, ua paa loa kiul manao, e mare aku ia HaHaka i keia po ,aole e lilo ka oukou niau olelo e kamailio mai āna ia'u, i kumu e hoololiia ae a; ku'u.mea i-liooholo ai, « ka'u wale no e nonoi aku nei ia oukou. e kokua .mai ia'u nia kēia hāna." •' ka manawa hea oe i manao ai, e hooko aku i kela hana pupuahulu au e Robaka?" wahi a kekahi i ninau mai'ai. "I keia po no, me>ka hoohakalia hou ole aku." "O ke kanaka piipule, a o oe e Robaka, ua likē loa. ma keia hana {mpnaliulu att," i olowalu like mai ai na hoaloha ekolu i ke kamailio ana. ' t.'a hiki i'a oukou ke kapā niai ia'u pela, eia nae. he o ia mau 110 ka maikai o ko'u noonōo ma na ano apau. Iloko o keia hora e hookoia ai ka mare mawaena o'u ame Haliaka. no ka mea i ka imi ana mai nei o kela kaikamahine e loaa iaia ka palekan.a malalo o ko'u malu ,āole loa oia e haalele iho aha i kuu home nei no ka ho'i hou ana aku imua o ke alo o Uilama W'aila, kela kanaka aloha ole i kana kaikamahine»-" MOKUKA 111. "O ka mea nana i hookahaha mai i ko'u noonoo, pehea fa kā mākuahiue o kēla kaikamahine, i hana ai i kana palapala kauoha hooilina, e haawi ana i ka mana o kana keiki i kela kanaka iapuwale?" wahi a kekahi o ua niau hoaloha nei o Robaka i riiriau mai ai. "O kekahi keia o na nana i hoopohihihi loa mai i ko'u noonoo no kekahi manawa loihi," wahi a Rohaka me ka luliluli ana ae ō kona poo. (Aole i paU.) .•?