Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 43, 22 October 1920 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Solomon Hanohano Lunaho ʻ oponopono Hoopukala I Na Kakahiaka Poalima Apau
Poalima Okatoba 22, 1920
Ka Kumu E Koho Ao Ma Ka Ao ʻ ao
Ae No Ka Ninau Bona Aie
No ka waiho ana aku imua o ka lehulehu i na mea @. ame na kumu e koto ai na mana koho o ke Kulanakauhale a kalana o Honolulu nei, ma ke aoao "Ae." maluna o ka ninau Bona Aie Kulanakauhale , e koho baloka ia aku ana ma ka la 2 ae nei o Novemaba, ke waiho aku nei ke Kuokoa i na mea oiaio mahalo iho nei. elike me ia i hoopukaia ae e ka Advertiser.
Ua ili iho ke ko ʻ iko ʻ i maluna o na mana koho apau e ke Kalanakauhale a Kalana o Honolulu nei, ka pane ana i keia ninau, ma ke kohoh ana ma ka aoao "Ae." a i ole "Aole" paha.
I keia manawa, aole he mau paipu lawe meaino ma Waikiki. pela no hoi me kekahi hapa o Kalihi. O na meaino e hoahuia nei ma keia mau wahi. aia maloho o na lua i eliia.
Ma Waikiki. he haahaa kela hapa o ka aina: noeila i ka wa e nui ai ka ua, e halanaia ana na wahi haahaa e ka wai a hua ʻ iia ae la na meaino iluna o ka honua. Ua kaokoa ae ke kulana ma Kalihi. he kie kela wahi o ka aina, eia nae, mamuli o na lua eli i hoahuia ai na meaino. ua piha maoli kekaho mau wahi malaila. me na mea pelapela. O keia mau ano ae la e ku nei i keia wa. ma kela mau wahi, he mau ano hoohilahila mai ia i keia kulanakauhale. a i ka põe e noho ana maloko olaila.
Mamuli o na ike pili akeakamai, ua hooiaioia mai, o na kulana elike me ia ma Waikiki ame Kalihi. makila e hoopulapulaia ai na anoano o na ma ʻ i o na kahi pelapela. elike me ka fiva taifoi, ke korela. ka kuhonika. ka puu eha ame ke akepau.
O na ma ʻ i i huiia, o na wahi pelapela, ua oi aku ka akou liki ana i na kanaka. mamua o na ano ma ʻ i e ae i huiia.
O ke ana make iwaena o na kamalii, mahalo iho o elima makahiki maloko o Honolulu nei, iloko o na wa aku nei i hala, o ka haahaa loa ia i ikeia ma ka honua nei. I keia wa nae, o kekahi ia o na ana kiekie loa ma keia ao naauao. Koe wale no na wahi a ke kaua âme ka pololi a ka ai, i luku ai ia lakou. E nanaia mai ana nae keia, ma ke ano he ana no ka make i ka ma ʻ i ahulau ma kekahi puulu okoa aku.
O keia kekahi kumu e oleoia nei i ka "holomoku e na Hawaii i ka make."
Aole no he haahaa loa o ke ana hanau o na Hawaii; aka nae he ku i ke aloha ke ana make ma ke kahi olelo ana ae hoi he ku i ka weliweli.
Pehea nae e hoea ole mai ai keia mau hopena? Ma ke koho ana no ia ma ka aoao "Ae" i ka bona kulanakauhale.
O ke alahele wale no e kaohi aku i na kulana e Eu nei i keia wa ma Waikiki ame Kalihi, ma ka hoomoe ana aku no ia i na paipu lawe meaino; a i wahi mae e holopono ai ia hana, o ia no ka lako i ke dala uo ka uku ana aku i na hoolilo o ka hanaia ana aku.
Ma ka hoomaopopo ana. aole i lawa na loaa o ke kulanakauhale, no ka uku ana aku i na hoolilo o ka hana ana i na paipu lawe meaino, pela iho la i ala mai ai ka mano ,e aie aku i dala, no ia hana.
O keia iho Ia ka hana i mkemakeia ai no na bona aei no ka aie ana aku i dala, i hiki ai ke hoomoe loke ia na paipu lawe meaino, me ka hakalia ole.
O ka lako ana me na paipu lawe meaino, o ke mea auanei ia nana e kipaku aku aku i na ma ʻ i o na wahi pelapela. O ka hoopakele maikai loa mai keia mau ma ʻ i mai o na wahi pelapela, o ia no ka malama au i ka maemae. I wahi nae e loaa ai ka maemae, e hoomoe i na paipu lawe maeino, no ka lawe ana aku i na mea pelapela.
"O ka La Hoomaemae," i hookahi manawa o ka makahiki, he liilii loa ka maikai e loaa mai ana, in a aia no ka lua o na meaino malalo o ka hale, a i ole mau lua hoahu e ae paha, e hoomau mau ana i ka lepo me na anoano o ka ma ʻ i ma ka pa hahope.
O ka loaa ana o na paipu lawe meaino , ka mea nana e kaohi mai i ka holokiki ana o ka make iwaena e na kamalii, a kaohi pu hoi i ka "holomoku anao na Hawaii i ka make."
I ka hoohuihui ana i na mea oiaio maluna ae, e loaa aauanei ia kakou na kimi kupono loa e koho ai ma ka aoao "Ae."
E koho "Ae" no ka bona o na paipu lawe meaino, pela wale no e kinaiia aku ai na ma ʻ i o na wahi peapela.
E koho "Ae" no ka bona o na paipu lawe meaino, i wahi e hoopauia ae ai ke kulana hoohilahila i ko kakou kulanakauhale; ke kulana hoi e hoomauia aku ana. aia wale no ka pau, ahiki i ka hoomoeia ana o na paipu lake meaino!
E koho "Ae" no na bona o na paipu lawe meaino; @ e kokua aku ma ka hoopakele ʻ ana ae ʻ i ke ola o ka hehe.
_____________________________________________________________________________
He mea ua keia pepa e hauoli nei, kona kipehiia @. no kona hoomalamalama ana aku i na mana ko ho haloka, no ka loaa ole o ke kuleana holo moho i na wahine, malalo o ke Kanawai Kumu, he mea ole iho la no nae ia hoonaauao ana aku i na mea oiaio, i ka poe i hapaiia ae e na manao uluahewa, no ka loaa ana mai nei o ka pono koho baloka i na wahine!
MAI HOALO I KA HELE ANA AE E KOHO BALOKA
Ua konoia mai makou e hoomalamalama aku i na mana koho baoka aupuni keia Teritore, no ka hopena o ke poe e hele ole ae ana e koho baloka, ma ka la 2 o Novemaba e hoea mai ana, a ma na koho baloka laula apau e malamaia ana ma ia hope aku; mamuli o ke kana wai 99, o no Kanawai Ahaolelo o ka 1919.
Ma keia kanawai, ua hanaia he mau hoololi i ka Pauku 86 o na Kanawai Koho Baloka o Hawaii nei, o ka 1918 (Pauku 80, o na Kanawai Hooponopono hou ia o Hawaii o ka 1915.)
Ma na mahele pauki 1 ame 5, ua hanaia he mau hoololi, ma ke kapaeia ana o na huaolelo "papa hoopaainoa." a hookounoia iho ma ia wahi, na huaolelo "kakauolelo kalana/"
Ua paku ʻ i hou ia aku he mahele pauku, a i kapaia ka mahele pauku 12, a penei kona heluhelu ana: "12. E waiho aku i ke kakauolelo kalana mahope koke iho o kela me keia koho baloka laula. i papainoa, e hoike ana i na inoa o na mana koho maluna o ka papainoa o na mana koho i hoolakoia aku e ke kakauolelo. i hele ole ae e koho"
Ma ka Pauku 3 hoi, o kela Kanawai 99, o na Kanawai Ahaolelo o ka 1918, e hoakaka hou ana ia penei;
"E holoi ae ke Kakauolelo, iloko o kanaono la, mahope mai o kela me keia koho baloka laula, ma ke ano i hoakakaia maloko o ka Pauku 66. i na inoa ame nam huakumu o kekahi mea koho i hele ole ae e koho ma ia koho baloka".
Ma keia kanawai, ua maopopo loa, o ka poe apau i paa ko lakou mau inoa maluna o ka papainoa o ka poe koho baloka, o kela ame keia mahele koho, e hele ole ae ana e koho ma na koho baloka laula, aole ma na koho baloka kalana, a wae moho paha: e holoiia ae ana ko lakou mau inoa, mai ka buke hoopaainoa aku a ke kakauolelo kalana; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ua nele iho la lakou i ke kuleana e koho baloka aku ai, ma kekahi koho baloka mahope mai, koe wale no, a hele hou aku lakou e hoopaa i ko lakou mau inoa.
Ua kauohaia na papa o na launanana koho baloka apau ma ka keia kanawai, mahope iho o kela ame keia koho baloka laula, e hoouna aku lakou i ke kakauolelo kalana, i papainoa. o ka poe i koho ole, ma keia ano iho la, e loaa aku ai ka ike i ke kakauolelo kalana, no ka poe i hoohana ole i ko lakou pono koho baloka;a i kauohaia ai hoi oia ma ke kanawai, e holoi aku i na inoa o kela poe, mailoko aku o ka buke hoopaainoa o ka poe kupono i ke koho baloka.
Nolaila, e loaa aku ka ike i na kane ame na wahine koho baloka apau loa, aole he mea oaani wale ka hoopaa ana aku i ka inoa maloko o ka bukeinoa o ka poe kupono i ke koho baloka, maloko o ke keena o ke kakauolelo kalana; ma ka hele ole ana ae e koho baloka. a na koho baloka laula apau, aka he mea ano nui loa ia, ua makemake maoli ia no kela ame keia mea i loaa ke kuleana e koho baloka ai, e hoohana aku ia pono i loaa iaia, ma ka hele maile ana ae e koho i kona baloka, aole e noho ka hale, a e hoolalau paha ma kekahi mau wahi okoa aku, ma ka la koho baloka.
Ua ike mau kakou iloko o na kau koho baloka laula apau i kaahope aku nei, he heluna nui o na mana koho, i hele ole ae e koho ma na koho baloka laula; aole nae e hiki ia ano hana i keia manawa aku, ke koi maoli mai nei ke kanawai. e hele maoli ae ka mea koho, e koho baloka, in a aole pela, alaila e holoi loa ia aku kona inoa ma ke ano he mea koho baloka oia: aia wale no ka loaa hou iaia o kela kuleana e koho baloka, a hele hou aku e kakau i kona inoa, maloko o ka buke a ke kakauole i ka manawa e weheia ai ua buke nei, no ke kakaunoa ana o ka poe i kupono i ke koho baloka.
He hana ano malihini no keia ia kakou, a keia pepa e manao nei, ke noho mai nei na mana koho me ka pouliuli, no ka hopena e kau aku ana maluna o ka poe e hele ole ae ana e koho baloka, ma ka la 2 o Novemapa ae nei; aka nae, ke lawe nei ke Kuokoa i ke ko ʻ iko ʻ i, o ka hoomalamalama ana aku i ka lehulehu maluna o keia ninau, ine ka manaolana e komo pu mai ana na aooao kalaiaina o kakou, pela hoi na moho apau e holo nei no ka ahaolelo kuloko, ma ke a ʻ o ikaika ana aku i ka poe apau i loaa ka mana koho baloka; o hooneleia aunei lakou i kela pono, kekahi o na waiwai makamae iloko o ka noonoo o ka poe naauao apau.
_______________________________________________________
Oiai ke lilo nei ka Bila Hoopulapula i na Hawaii, i ninau kalaiaina iloko o keia mau la hakoko kalaiainae, me ka hoalaia ana mai o na kumu ku-e i ua bila nei, he mea ua keia pepa e hauoli nei, ka lohe maoli ana i ka manao o na kanaka Hawaii, i ko lakou makaukau loa e hoi aku a noho maluna o na aina i manaoia e hookuonoono, no ka hoike ana ae i ke akea. a no ke kukulu ana mai hoi i na mea oiaio loa, no ka pololei ole o na ku-e i kela bila, e hoalaia mai nei, no ke pahele ana i ka noonoo o na mana koho. i wahi e loaa ai ka baloka.
______________________________________________________________________________________________________
HOOHOLOIA E HOOLILO I $100,000 NO NA SUA O KALIHI
Ma ka halawai a ka papa o na @ kulanakauhale o ka noho ana ma ke po Poalua nei ua hooholo ia papa e hoolilo i $100,000 paku ʻ i hou iho i ka $100,000 i hoakakaia maloko o ka bona e kohoia ana ma ka la 2 ae nei o Novemapa no ka hoolihi ana aku i ka laina @ meaino o ia apana, a e hauoli ko Kaliai poe no keia hooholo ana a ka papa.
Na Lunakiai Ben Hollinger i hookomoae i kekahi olelo hooholo e noi ana e hookaawaleia keia huina dala ae la mailoko ae o ka haawina dala o Ianuari; 1921, nolaila, ina no ka holopono o ka hoopuka ia aku on a mau bona ma ke koho baloka o Novemaba 2 ae nei, e loaa aku ana i ka apana o Kalihi he $200,000 no na laina paipu lawe meaino no ia apana. E hoakaka hou ana maloko o ia olelo hooholo o ka huina dala o $100,000 e hoolilo pau loa ia no na laina paipu meaino ame na mea e pili ana ia hana mawaho ae o na mea i hoakakaia mloko o na mea i hoakakaia no ka bona e hoopukaia aku ana ke kohola.
Ua hooholo pu ka papa lunakiai i kekahi olelo hooholo e kauoha ana i na enekinia e hana nei maluna o na hana hou e pili ana i na sua, e waiho pu ae i hoike no ka mea e pili ana i ka hoomaemaeia o ka muliwai o Nuuanu, kona kulana maemae a pela aku, mai ka waha o ka mauliwai akhiki i ke alahaka ma ke alanui Kula. Ua hooholoia keia mau olelo hooholo me ka lokahi e na lunakiai.
______________________________________________________________________________________________________
Nuhou Kuloko
Ma ka hora umi-kumamalua o ka po o ka Poalua nei i paa ai ka buke o ka poe kupono i ke koho bloka
____________________________________
O ka la 19 o Novemaba e hiki mai ana he La Kanu Laau ia a ua kukala ae ke Kiaaina C.J. McCarthy e hoomanaoia ia la.
____________________________________
Ua pau ua kuleana aina pohihi o Waialua, Oahu, i ka huliia e KALE HAPAKINI, o ke keena Aina o ke Aupuni, F. hui me ia i maopopo pono kou kuleana.
____________________________________
Eia mau no na luua oihana federala ke hopuhopu mai nei i ka poe puhi okolehao, e loaa aku ana ia lakou, ma na wahi like ole o na apuna mawaho aku nei o keia kulanakauhale.
___________________________________
I kalike ai me ka palapala noi i waihoia ae Kiaaina McCarter, no ka aeia mai e kukulu i hale, e ku aku ana kona home kuaaina, ma Kahana ae nei, nona ka waiwaiio ma kahi o ka $3,500.
___________________________________
Mamlui o ka hele a kupa ʻ i na palapala a na makamaka i hoouna mai ai noka hoopuka ana ak umaloko nei o ke Kuekoa, ua hoopaneeia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a loaa kahi kaawale o ka nupepa.
___________________________________
I kulike ai ine ka mea i hooholoia e ka ahahui o na Kepani ako lauoho me kahi umimi, he kanalima keneka ke kaki no ka ako ana i ka lauoho, ma keia mua aku, e hoomaka ana, ma ka la i ae nei o Novemaba.
___________________________________
Eia kekahi Pilipino opiopio, he luma hooponopono no kekahi nupepa Pilipino o Manila i Hawaii nei, no ka huli pono ana aku i na mea oiaio e pili ana i ke ano o ka noho ana o na Pilipino limahoua. ma na mahiko o Hawaii nei.
___________________________________
Ma nehinei i weheia ai na hana hoikeike o ka tea o Maui, ma Kahului, a ma ka la apopo e pau ai; a oiai o ka hoikeiko fea wale uo keia no keia ma kahiki, ua bala aku he heluna nui o ka Honolulu nei poe, no ka ike maka ana i kela hoieike fea.
___________________________________
He leka ka Ernest Kaai, o ke kakau ana mai nei i ka nupepa Advertiser mai Java mai, ,e hoakaka mai ana no ka holopono o kana huakai me kona mau keiki himeni, ma ua wahi apau a lakon i kaahele ai, a wahi ana, he hookahi makahiki a oi, a lakou e noho ai alaila huli ho hou mai no Hawaii nei.
___________________________________
E malama ana ke Kalapu Repubalika o ka Mahele 18 o ka Apana Elima he halawai ma kahi o Notley, ma ke Alanui Buckle, ma ka hora elua o ka auwina la Sabati, Oct. 24, no ka noonoo ana i kekahi mau kumuhana ano nui, a ua makemakeia ua lala apau, mai na kane a na wahine o ia mahele e koakoa ae malaila.
___________________________________
Maloko mai o keia keena kekahi poe Demokarata, a hoike mai i ko lakou manaoio, o ka bila hooluapula i na Hawaii i hookomoia aku e ka Elele Kalanianaole, o kekahi ia o na bila maikai, e hoopomaikaiia aku ai na ia apono i kela bila, e koho ana lakou i ka Elele Kalanianaole.
___________________________________
Eia no-o A. Z. Mozumar, ka Hinedu hoola, a ke malama mau mai nei i kana mau anaina halwai mawaho ae nei o Waikiki. me ka piha i na kanaka i kela ame keia manawa, a ma ka hoike mai a kekahi Hawaii i hoea kino aku imua o kela Hinedu. ua hoola maoli ia kona lolo, mahope kona hele ana aku imua on a, no elua manawa.
___________________________________
Ua hoouna aku nei ke keena o ke Kiaaina i keuoha i na lunahoomalu o ua lunanana koho baloka apuni keia Teritore, e hoomakaukau i papainoa o ka poe apau i kohoole i ko lakou mau baloka, ma ke koho baloka o ka la 2 o Novemaba ae nei, aa hoouna ae ia papainoa, i ke keena o na kakauole o kalana o kela ame keia kalana pakahi.
___________________________________
NA MARE
_______________
Edwarde K. Bush ia Mary Chang, Oct. 9.
Richard K. Kalama ia Annie K. Benjamin, Oct. 9.
Wm. D. Holt ia Mary N Norton, Oct. 9.
D. M. Keama ia Mrs. Elbertina Cockett, Oct 11.
J. N. Uahinui ia Kekumano Keola. Oct. 11.
George K. Dunn ia G. A. Bailey, Oct. 14.
Thomas Kanahele ia Mrs. Annie K. Smith, Oct. 16.
James M. Kahaloa ia Mrs. Malia Kamalu, Oct. 19.
___________________________________
NA HANAU
Na Albert Ontai ame Eliza Duncan, he keikikane, Oct. 10.
Na Henry T. Hatori ame Ahmoy Akim, he keikamahine, Oct. 10.
Na C. K. Holt ame Franees Hewett, he keikikane, Oct. 10.
Na Richard Swan âme A. K. Sheldon, he kaikamahine, Oct. 10.
Na Hans K. Martensen ame Rose Thomas, he keikikane, Oct. 12.
Na Boniface Kalaluhi âme Lena Siiva, he kaikamahine, Oct. 14.
Na W. C. Akina ame Margaret Kaaikaula, he keikikane, Oct. 15.
Na M. Vierra âme Alice Kamealani, he kaikamahine, Oct. 14.
Na G. T. Potter ame Emilia Saffrey, he kaikamahine, Oct. 17.
___________________________________
NA MAKE
Mrs. Amoy V. Espinda, ma ke Alanui Liliha, Oct. 10.
Nagran Fernandez, ma ka Halema ʻ i Moiwahine, Oct. 11.
Katherine Cockett, ma ke Alanui Alapai, Oct. 12.
Mrs. Lot Kapahua, ma ka Hawama ʻ i Maiwahine, Oct. 13.
Josephine Kalahui, ma ke Alanui Haniwai, Oct. 14.
Reynold Kalahihi, ma ke Alanui Haniwai, Oct. 16.
Mary Kalama, ma Kamoiliili, Oct. 17.
______________________________________________________________________________________________________
Nuhou Kuwaho
NEW YORK, Oct. 20. ---- Ma ka haiolelo a Elihu Root, ke kakauolelo mua o ke aupuni malalo o ke au hooponpono aupuni a ka Peresidena Rusavela maluna o na hana hooikaika baloka o keia mana, ua hoakaha ae oia mai aponoia no ke kuikahi maluhia me Ke@ in a o Wilson i makemake.
___________________________________
NEW YORK, Oct. 20. ---- E hoakaka ana maloko o ka hoike a ke Kuhina Nui Lloyd no ka hapaha i pau ma ka la hope o Sepatemaba, he 1,959,000 tona ka haule hope o Amerika. Ma na mahina mua o keia makahiki o Amerika ka oi mamua o Enelani, he 1,931,000 ka huina nui o na tona o na moku i kapiliia.
___________________________________
VANCOUVER, Oct. 20. ----Hoko o na hooikika ana e hule i ka Meia Percival i nalowale honua ai ma ke Sabati iho nei, aohe no nae i loaa, ua hoopanee na makaainana i ka lakou mau hana, a ua hoomakaia ka huli ana iaia ma ke ano e komo pu mai na kanaka ma na alahele i hooponoponoia ma na wahi like ole o ka apana.
___________________________________
MIAMI, Oct. 20.------ He mokuea me umi mau ohua maluna on a a i lele aku no Nassau Bahamas, a i nalowale ai hoi akiki i ka la aku la i mehinei, ua hoikeia mai ka loaa ana.
___________________________________
HOOPIIIA AE NO KA MANAO PE PEHIKANAKA
No ka loaa ole o ka umi-kumamalua o ua @ ke kumu o ka noho ole ana o ka aha kaapuni a ka Lunakanawai Banks ma ka Poakahi nei e hoolohe i ke hihia o Antonia Regusira, kekahi o na kanaka hana oluna o ka mokushi Matsonia, i hoopiiia ae ai no ka hoeha ana me ka mea eha ku i ka make, ia Henry S. West, he kanaka hana no noluna o ia moku hookahi.
Ua hanaia kela karaima maluna o ka makuahi Matsonia oiai ia o ku ana ma ke awa ae nei ma ka la 20 o Sepatemaba i hala. Ua moku o West i ka pahi ma ka opu, a no ia cha i laweia ae ai oia no ka laema ʻ i o na poino ulia, a mahope mai ua hoihoi loa ia ae i ka Halema ʻ i Moiwahine, kahi ana e noho mai la ma ka oleloia e ola loa ae ana oia mai kela eha mai on a i houia ai ma ka opu.
Maloko o ka @ o ka Matsonia i hanaia ai kela hou pahi. Ma ka hoakaka a Safford, ma ka manawa e makaukau ana e ai ka aina, kekahiaka, ua komo aku la o Regusira, he kanaka paoahi me kona mau lima i helol ole ia a i haukae hoi i ka eleele kanahu, a oiai e waiho ana na huaai iloko o kekahi pa ua hopu aku la oia oiai nae me ke o hoi ke kupono e hou aku ai aole me kona lima lepo. I ka ike ana mai o kekahi luina iaia i ka lalau ana aku na hahau mai la oia i ka lima o Regusira me ke puna. Ua ulu ae la he hakaka ia manawa a ia manawa i pa ʻ i mai ai o West ia Regusira ma kekahi aoao mai o ke pakaukau, me ka papa pu mai iaia e noho malie.
Ma kekahi kakahiaka ae i ka naawa i hele mai ai o Regusira e ai i ka aina kakahiaka, ua lawe pu mai la oia he pahi me ia a waiho iho la mahai o kana pa. Ua hoikeia aku ia West ka lawe ana mai o Regusira i ka pahi, no ia kumu aole o West i hele mai e ai i kona aina kakahiaka. Ma kekahi la ae i ka manawa o ka aina awakea, o West pu kekahi ma ke pakaukau ua komo mai la o Regusita me ka pahi e paa ana ,a kona lima a waiho iho la maha ʻ i o kana pa, a i ka manawa i pau ai o ka West @ ana a ka ae la no ka haalele ana iho i ka rumiaina, oia ko Regusira manawa i ku ae ai a hooweliweli aku la e hou ia West me ka pahi a mahope o kona hahai ana aku mahope o West ahiki i kekahi kihi, o kona mana ia i hou aku ai i ka opu o West. O keia na oleloike a Stafford ma ka aoao hoopii i manao ai e hoike ae imua o ka kaha no ko Regusira hoahewaia. Ua hoopoo hoahewaia ae o Regusira e ke kiure keikei Teritore ma ka la 24 o Sepatemaba i hala, ekolu la mahope iho o ka hoopiiia ana ae o Regusira.
___________________________________
Ua pomaikai maoli na kana i keia mana mamuli o ke ku ana o na kaa uwila o ke Alnui Moi me ko Waialae mauka pono o ka Makemake Kuai I ʻ a hou ma Aala , e maalahi ai ke kau ana iluna o na ka uwila i ka wa e hele ai i keia makeke.
___________________________________
He mea hauoli na ʻ u na ka makuahine ke hoike ae, i ke mai kuu lehulehu, ua loaa ka hua mua mai ka ʻ u kaikamahine Adline Kuumanai ame kana kane Richard Swan, he bebe momona, a na heaia kona inoa o Sophia Lucy Kaomealani, he inoa kupuna. O Adline Kuumanui he moopuna oia na John Kahikina Sheldon ame Amy Kahakukaalani Cummings. He mea keia no ʻ u e haaheo ai kona aunty, Mrs. Minnie K. Francis.
___________________________________
HOOLAHA
Ua makemakeia na lala apau o ka Ahahui Kokua ame Manawalea o na Poola, e hiki ae ma kahi o M. E. Silva, Alanui Kukui ame Nuuanu ma keia Sabati ae, Oct. 24, 1920, hora 2 p.m., Kelekini i haalele mai i keia ola ana.
Jesse Uluihi
Peresidene Ahanui Kokua âme Manawalea o na Poola. 6423----Oct. 22.
___________________________________
MAKEMAKEIA
He kaikakamahine haole ka i makemake e a ʻ o i kekahi kaikamahine Hawaii i ka hulahula. E noi ae ma ka Hale 6, Helu 1708, ma Nuuanu.
6423-----Oct. 22.
___________________________________
E UKU NA LAHUI E I AUHAU KULA KAULELE O $10.
Ina e lilo ana ka bila kanawai a ka Loio Kuhina Harry Irwin i hoolala ai i kanawai ma keia noho ana mai a ka ahaolelo kuloko o na lahui e wale no e noho nei maloko o ke Teritore o Hawaii ke uku ana i ka auhau kula kaulele o $10 maluna ae o ka mea hookahi, elike me ka hoakaka a Harry Irwin o ka hoike ana ae ma ka Poakahi nei.
"Ua koho hewaia ko ʻ u manao e kekahi poe maluna o keia kumuhana," wahi a ka loio kuhina o ka hoike ana ae ma ka Poakahi nei. "Aole ia o ko ʻ u manaoia maoli o na kanaka apau e noho ana ma Hawaii nei, komo pu me na makaainana Amerika ke uku i kekakhi auhau kula keikei ae mamua o ka auhou i kauia. o noi manawa, aka e kau aku ka auamo ko ʻ iko ʻ i ma ka mea pili i ke dala no ka hoonaauao ana i na ke iki maluna o na poohiwi o na lahui e, ka poe na lakou ka hapanui o na keiki maloko o na kala. Ma ka hila a ʻ u i haku ai hookahi no dala, elike me mamua, uo ka auhau kino, no ka auhau alanui elua dala, elike me ia i nei mauawa, a no ua lahui e e noho nei maanei i umi dala no ka auhau kula. Ma ka olelo maopopo ana ae oiai ka makaainaua e uku ana i ka auhau kino o $5 e uku ana ka lahui e e noho nei maanei i $13, he $10 no ka auhau kula. He mea oiaio aia no he mau lahui e e noho mai nei he mau waiwaipaa ko lakou a e uku ana i na auhau maluna o ia mau waiwai, a e eha ana lakou ma keia kanawai, aka ma ke ano laula he kaulike keia."
Ua hoike pu ae ka loio kuhina no ka loaa ana aku o kekahi mau manao hoakaka lehulehu iaia i waihoia aku e na makaainana, he mau pane no ka ninau e hoolako ana i haawina dala no ka hoonaauao ana i na keiki maloko o ke Teritore ma o ke kau ana i $36 no ke keiki hookahi.
O kekahi o na manao hoakaka o ka waihoia ana ae imua on a e kauia ka auhau kula o $10 maluna o kekahi makaainana e uku ole ana i ka auhau waiwai i hiki aku i ka $10 ka waiwaiio, a i ole, oi aku paha. Ina ua emi iho malalo o ka umi dala ka auhau waiwai o kekahi makaainana, e uku oia i ka like ole ( elike me keia, in a he $8 wale no ka auhau waiwai o kekahi, e uku oia i $2, ka like ole mawaena o ke $8 ame ka $10), no ka auhau kula.
O kekahi manao i waihoia ae e kauia ka auhau o $5 maluna o na lahui e i loaa he mau home a mau waiwai ma Hawaii nei a i noho hoi a piha na makahiki he 20 o na makua maanei, a i ole i uku i ka auhau waiwai o $15 a oi aku paha. O ka poe e ae o na lahui e e uku lakou i $25 uo ka mea hookahi no ka auhau kula.
___________________________________
HE HOOMANAO NO JOSEPH K. KANEPUU
Me he uwila la i ka maka o ka opua ka olapa ana ma ka hikina Moku o Keawe a holo lalapa ae la ka malamalama ma ke komohana, elike me Poha-koele-ele iloko o Ikuwa.
Ikuwa ka leo o ka hekili me ka ua, Ikuwa ka leo o ke kai me ka wai, Ikuwa ka leo o ke olai nei nakolokolo, I kuwa ka lono i hiki mai io makou nei, O Iosepa Kekuamanoha Kanepuu na haalele mai ia oe e Mrs. Rosabella K. Kanepuu, anoai wale no a!
Mamuli o ia lono i hiki mai ai, na wawahiia ae la ne kumano wai a ke aloha kane, ua naha, a ua hookahe a hoohaniniia ae la na makaha wai a olua i awaiaulu ai a paa, no na kau a kau, ua naha iho la i ka ukana nui he aloha, nau ame na leimomi makamae a olua, e waha ai ma ke kua, a e hii ai ma ke alo, ka po me ke ao, i ke kau ame ka hooilo; nolaila,
E hooholoia, o makou o na Ahahui Hooikaika Kristiano Makua Huiia o ka Ekalesia o Kawaiahao, Kaumakapili ame Kalihi Moanalua, ma o ko makou komite la, ke komo pu aku nei me oe ame na leimomi laha ole a olua, e mamaka pu ana, a i ole, lawe pakahi ana ae paha i kou mau haawaina kaumaha luuluu, a na makou hoi kekahi ukana luuluu au e Rosabella, e halihali a hookau aku iluna o ke kuahu o ka manaolana, a na kela lima aloha me ke kawele lani, e holoi ae i na waimaka kihe ʻ ahe ʻ a mai ko mau lihilihi ae, ka mea nana e kipehi mau la i kou lunamanao me na hoomanao walohia no kau mea aloha he kane o ka wa opiopio.
O Iosepa Kekuamanoha Kanepuu, he puuku oia no ka waihona o na Ahahui o ke Teritore, a nana no i hookomo he olelo hooholo i ka Aha Makupuni no elua kau, e hoohuihui i na G. E. o na Ekalesia o Kaumakapili. Kawaiahao ame Kalihi Moanalua, aole i hooholoia a ma ke kau o ka Aha Paeaina i noho ai ma Kawaiahao i hooloia ai, a o ia keia e hui nei, ahiki i keia manawa, a ma keia hope aku. Ua waiho mai oia i na kulana hana apau o na C. E. i hookauia aku ai maluna on a.
He mea aloha a minamina nui ia na kanaka kupono, hoopono, kuokoa, ikaika ame ka hoomanawanui. A mamuli o ka nawaliwali o ke ola kino, ua hoi aku ma ko laua home hookuonoono ma Waiakea, Hilo, Hawaii, a malalia oia no ka manawa pokole wale no, a waiho aku la na iwi i ka aina malihini. Aloha no!
Nou e ka makuahine a wahine kanemake hoi, me na keiki makua ole ka makou pule, e hoomama mai i ko oukou mau naau kaumaha, i na makamaka, na hoaloha apau ame makou pu a hui hou kakou.
NA AHAHUI C. E. MAKUA HUHA O KA EKALESIA O KAWAIHAO KAUMAKAPILI AME KALIHI MOANALUA
Ma o ko lakou komite la, Mrs. Julia Smythe, peresidena, Kaumakapili C. E.; Mrs. P. N. Kahokuoluna, peresidena. Kawaiahao C. E.; Amos J. Mawae, peresidena Kalihi C. E.
Honolulu, Oct. 6, 1920.
___________________________________
MOOLELO O KA AHAHUI EUANE LIO MOKUPUNI O OAHU, KAU O OKATOBA, 1920
Malamaia ka hapalua hora @ ka Rev. Wm. Kamau, ma ka Luakini Kawaiahao, Oct. 6, 1920; manao @ Pukaana 18:21. a hookuuia me @ meni 168 ame ka pule.
Eheia ka halawai hana o ka @ ka pule Rev. Henry P. Judd, Rev. H. K. Poepoe, lunahoomalu ma ka @ hoomakaia na hana. Ekahi ka @ maopono ana i na lala o ka aha i @ mai penei:
Kawaiahao, ʻ Akaiko Akana, @ K. Nakila, elele; Kaumakapili, H. K. Poepoe, kahu, Mololani K. Benjamin @ elele; Kalihi Moanalua. Wm. K. Pokahu, Mrs. Mawae elele; Ewa, @ Kamau, kahu, P. K. Kapanookala@ elele; Waianae, S. W. Kekuewa, kahu, Lowell K. Kupau. elele; Makua, Wm. Kamau, komite, Mrs. Helenihi, elele; Waialua. S. L. Oili, kahu, Mrs. @walu, elele; Kahuku-Hauula, G. M. Kuaulalena, kahu, S. Kaninaualii. elele; Waikane, J. K Paele, komite, Mrs.@, kahu; Mrs. M. Kuikai, elele; Central Union, A W. Palmer, kahu; Kalihi Union, A. S. Baker, kokua kahu, @ elele; Nuuanu Iapana, O. Takahashi kahu; Ewa Iapana, K. Maeda, kahu.
Na lala mau: H. P Judd, N. C Schenek. S. K. Kamaiopili. S. H. @ ame L. D. Davis.
Na haiolelo laikiniia: A. H. S. @ ame Wm H. Thornton.
Elua. Ke koho ana i na lunanui @ nahoomalu: Na J. H. S. Kaleo i ka @ o H. K Poepoe, a nana no e pauiia ka puka, a e unuhiia i hookahi halo ʻ a aponoia. Unuhiia ka balota no Rev. H. K. Poepoe i lunahoomalu.
Kakakauolelo: Na J. H. S. Kaleo i ka inoa o J. K. Lota, a nana no e pauiia aponoia. Unuhiia ka halota no Rev. Jas. K. Lota i kakauolelo.
Puuku. Na M. K. Benjamina i ka inoa o J. P. Erdman, a nana no e pauiia ka puka, a e unuhiia i hookahi baota: aponoia. Unuhiia ka balota no Rev. J. P. Erdman, puuku.
Na ka lunahoomalu i ka inoa o na komite malalo iho: Komite papakuhikuhi, H. P. Judd, J. P. Erdman, Wm. K Poai: komite imihana, H. P. Judd, J. P. Erdman, Wm. K. Poai; komite haipule, S. W. Kekuewa, G. M. Kauaulalena, Mrs. J K. Kauwalu; komte hoalohaloha, Wm. Kamau, J. H. S. Kalep. W. H. Thornton; komite ninaninau, J. P. Erdman, H. P. Judd, A. Akana, O. H. Gulick, W. K. Poai, komite o na palapala hoopii, H. P. Judd, J. P. Erdman, W. K. Poai; komite o na ekalesia pilikia, H. P. Judd, J. P. Erdman, H. K. Poepoe; komite hoeue, Wm. Kamau, W. K. Poai, G. M. Kauaulalena.
Ekolu. Ke Kula Kahunapula o ka Papa Hawaii. Na H. P. Judd no kaiini nui ia e loaa na keiki Hawaii i mau haumana no ke kula.
Na A. Akana he mea pono i ua Ekalasia Hawaii e haawi i ka lakou kekooikaika ana mahope o keia kumuhana, ma ke kakoo ana i na keiki, ka haawi ana i ka manaolana ia lakou no keia hana ma o ka hoomahuahua ana i ke ola o na kahu ekalesia.
Eha. Lulu no ka waihona o na wahine kane make. Lulu ia a loaa he $16.25.
Elima. Na palapala hoopii. Na H. P. Judd e apono ana i na palapala hoopii, Waikane, ia J. K. Paele; Makua ia Wm. Kamau, e hoomau ia laua i mau komite no keia mau ekalesia; aponoia.
Na H. P. Judd i ka palapala hoopii e Ewa no ke komo ana aku ma na ekalesia e ae, no na kokua no ka hooponopono luakini, a waihoia i ke komite o na ekalesia pilikia.
Eono. Na haiolelo. Na A. W. Palmer maluna o ke kumuhana: "The Need of the Church" (Ka nala o na elkalesia.) Na N. C. Schenek, kumuhana: "The Young People." (No ka poeopio). Na Sherman, kumuhana: " Community;s need." (Ka nele o ka lehu lehu). Na A. S. Baker, kumuhana: "How to Meet Pastor ʻ s Need in Church." (Ke ano e hui ai me na ne ʻ e o ke kahu iloko o ka ekalesia). Na Wm. Kamau, kumuhana: "Ke Ola Haipala Ana."
Ehiku. Lulu no ka aha. Luluia he $7.55.
Ewalu. Kahi âme ka manawa e no@ hou ai. Na Mrs. J. K. Kauwalu e hoopaneeia keia aha e noho hou mai ma Waialua; aponoia.
NA Wm. Kamau e hoopanee keia aha. aponoia; hoopaneeia me ka himeni @ me ka pule a ka lunahoomalu.
JAMES K. LOTA Kakanolelo
___________________________________
NA HOOMAIKAI HE NUI I NA MANA KOHO BALOKA
Ke hoomaikai aku nei au i na mau koho baloka o na lele maka palupai ame na keouimana hanohano o ka @ kupuni o Maui, Molokai, Lanai ame Kahoolawe, i na baloka maikai a oukou i haawi mai ai ia ʻ u i ke kau wae @ i hala aku la nona na huahelu i hoomaopopoia, 1076, a aole na hoi au i wae. no keia hunia, aka, he hookaikai @ loa i ka loaa ana ia ʻ u keia hunia.
E hoomaikai pu @ aku ana no ia oukou i na moho a oukou i wae ae ai @ la, maiwaena mai o umi moho e @aha, a wae ae la oukou he eono @ ka maua o ke kanawai wae @ he poe laeula wale no keia apau. @ kou keia mau inoa hanohano (@), he poe loea ma ka hana kapawai.
E kou hou aku ana no ia oukou apa e koho hou mai i na Senatoa Baldwin, ame Tavares, ame na lunamakaaina@ ka manaolana e hana mai aua oukou. apau no ka hanohano o na moho a kakou, a no ka hanohano no hoi o ka aia o Maui no ka oi.
Mai poina i ke alii ka elele a ka @ hui, ka mea joi nana i hii aku ka hanohano ana i lei ai i na makahiki @.
E Maui e, e MAui o Kama. ele , ku a nana i kau alii, kou elele maluna o kona poohiwi, ka paridaiso nani o Hawaii aloha, Hawaii lahui, mai poina i na lege, na keonimana, o ka pahu @ ka o Novemaba ae nei, koho. @ Kalanianaole ka elele, nona hou @ hooheno ana:
Koho like a hana like,
O Kalanianaole ka elele,
A lokahi, a kauikai,
O Kalanianaole ke elele,
Me ka mahalo,
J. P. KAONOHI
Lahaina, Maui.