Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 45, 5 November 1920 — Page 2

Page PDF (1.58 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka mo'olelo hema, ke koaia ku pali o ka makani kaili aloha o kipahulu, Maui.

@@ hoi, ua ae au i kou ma @@@ a hina. I mai la o Kukama @@@ ka inoa o ua kauaka neu @@@@@ pa'a i ka lima, hoi a @ @@@@ i ka waha o ku'u @@@@ ia @ o'elo, i ke @@@@ ao ia pi'i ma ka oawa, a @@@@Hina hoi i ka hale. @@@@ ana 'o Kukamahunuiakea i @ o ka ohia malo'o. hana iho la oia @@@@@ elia, nuki'i a pa'a @@@@, a ho'okomo ae la i ka @@@@ a kou i ka ai, holi @@ ia. I ka @@ o ka hakala o ka @@ mana'o ae ia o Hina i ke kau @@@ makua ho'okama, puka mai @@@ i ka hale. Laia i hiki mai @@@ la i na pua wahie i ka @@ mai la a noho ma kahi e @@ o ka hanaukama ana. @@ mai ia o Hina i kona makua @@ na hoi i kaua mai ua @@@@ ou i keia mau @@@@@ no hui kahi wahia o ka @@@ makua. @@@ kela i ka huaolelo o ka mai-@@@ oe e ku'u hanaukama, o ka @@@@@ na ka mea. hahai no @@@@ o ka mo'a a kahi nui o ka @@@ no hoi ka maea a kahi @@@ hoi iho no hoi, he la-@@@ ka lawai'a a jo kane, aia @@@ o Uhamaka'ia'i, ea mai, @@ kai me he moku lehua la; he @@ (Kubaimoana), ka @@@ aole e komo ma keia ko-@@@ e nana aku nei; a he nui @@ i'a e ae e holo mai la i ka @@ @ a ka @ hoi o kekahi @@ i ka mae aua, a kauoha i ka @@@@. @@@ Kekukaipaoa, he aiwaiwa @@, no Kahiki-moe, no Ka-@@@@ iloko o Malu-@@@ (maunu) o Kai-@@@ ka apiki o keia i'a, aole oia @@ maunu o ae, aia no a i ka oia @@@ maka kanaka, o kona mana-@@ ka na ia e holo ai a hopu, a aha'i @@ ana @. Ua makumakuia ka @@@ a keia lawai'a, a ho @@@@ a kona ipu holoholo-@@ e ike mai oe e ku'u hanau-@ i ka nui o ka wahie ka maikai. I ka @ ana o hina i na hoakaka a @ kanaka, a o kona makua ho'okama @@ la wela, kukou i ho la koua po'o @@@ ka lelepua o ana o ke aloha o @@ i kona houpo a kahili ae la @@ e mae iho'ana. @@@ ana mai o Kukamahunaiakea @@ o ke kaumaha e hekau, @@ o Hina, ninau mai la oia, he-@@ mau hioua ano-e a'u e ike aku @@ kua kama. I mai la o Hina, @@ ana aku nei i kau mau hoa-@@ ana ia Kekukaipaoa, ka i'a @@@ ka @ @ a'u e ono @@@ kama hoi o ku'u kane i hele @@@. I lohe mua au, o ka @@ ka maunu e loa'a ai o keia @@@ a 'oa hu i ku'u kane aole e @@@ no hoi ka ono @@ ae no hoi keia opu, pau @@@ ono o kana hona helo @@@ ia i ka moana, i hea aunei @@ i kana maunu onohimaka, auwe @@ kua kane @ pe'a ae la kona @@@ o ka houpo me ka li-@@ ana iho i ka ukana a ka lihi-@@ mea, na hele mai la lojo a @@@@ o ia ka ka meaka @@ i ho'omanao ae ai i keia @@@.  @ mai ku'u aloha a nui, A @ a ka'ala, hoi mai; A @ e a Malananui, hoi mai ku'u aloha: @@ Kupukupu ka Nene i ke kula, Hoi ka Waikoloa ne i ke kekau; @@ hone ana i ke kula pili, @ i ka pua ko'olau o malama; Malama Lihue i ka nopu a ke @, @ ke e hoapi'i o ke Kauno'a, @ ka ili o Kalamakea; @ mai ke koho ula o ke kukui, @ iluna ke ao a ka makani; i ka nakunahu moku ela ia e ke Kiu @@ mai ana ia'u i kane ia; He kane ipo, ho moe malu ka @, He @ @, he palanaiki ka nioa, @ ka @ o ke kalo huli ke @ @, @@ hoi au o hoonawele; @ ko mea nana e umi'i pa'a oe, A he wahi aloha no, moe i ke anu; @ ahu ke kapa e mehana ai. @@ Hina iloko o ke kupouli aloha @@@ wale ana no, ke nana la. @ i na makalae o ka aina, kahi a ko @@@ ai i ka lawai'i; @ i nana aka ai i ka moana, ike aku la oia i @@ e ne'e ana i ka moana, me he @ la e ike aku oia i ke kane e @ mai ana lala me ka koa, aia hoi ola iloko o ia pouli kuhi i paio ai me ke @. Me keia mau no'ouo'o like ole hoko oua, pane mai la oia i kona makua ho'o@, me ka ho'okanaho i ka nui o ke kaumaha na ku'u iho la paha ka nae, e hoi kana i loko e kamau ai i pa'a aku ka @ lewalewa. I mai la kona makua e ku'u lei ho'okama e, mai kaumaha oe no kou makua nei, ua maona au; pi'i aku nei au ahiki iuka, kapili a loa'a na manu, hana i ka wabie a pa'a i ka pu'a kau i ka a i, hoi mai nei a ko'u @, ho'a ke ahi, pulehu i kahi inai a mo'a me na wahi ohulu no hoi i koe aku, a'u no i waiho ai, ai mai nei a maona; noho mai nei a malu ka pali, hoi mai nei; nolaila, mai ho'okaumaha oe no kou makua nei. Pane aku la o Hina, auhea oe e ka makua, o ko uka ai no hoi paha ia ame ko uka i'a; o ko kai nei ai no hoi keia ame ko kei mei ai no hoi keia ame ko kai nei i'a; ua lawai'a no ke kaue a nui ka i'a e ku mai nei, o ka ana hoi keia i keia i'a. O ke aka o ka i'a ka i kau i ko'u maka, hanau ua mea he ono; na ia ono la, hele ke kane e ki'i i ua ono nei; ua olelo mai no nae ko kaue i ka wa a'u i hoike aku ai i ke ano o ke aka o ka i'a e ono nei he ihu pani no ka moana, he aihumuhumu no he kai loa, e ki'i au, waki ana, a hele oe i wahie no ka i'a; o ia ko'u mea i pi'i aku nei a halawai kaua. Pane mai la kona makua, auhea mai oe e ku'u lei ho'okama. Ono no oe a ka i'a hauna, kukalahea, akahi mai oe; he i'a make aia ke ola i ka auwae, haha ka wa lana i ka auwae i kahi haiki; ikaika pae i ka aina, kula ka piko o ka pilikia; ikaika ole make, piholo ilalo a nahu i ke ko'a a ua kolalo i'a e ma'ka mai; i lana iluna, na ka @ me ka pokipoki e nalinali mai, na ka aui ale me ke au moana e kaualupe a pae iuka aina o Lanai, e noho mai ana o @, o Ho'opio'okamaunawa, o Kaliliokane, kahu ka pilikia la e ku'u hanaukama. Kau e wale mai la no ka haili hali'a li'a ia'u, ua kolihe ia olua e ke kupunawahine waiakua o olua, alia nae hoi; e kali kana a hala na anahulu elua a ekolu paha, a i hoi mai ko kane, aole hoi he olelo anal aha, i hoi ole mai, alaila, ua epa ia olua. Mamuli o keia mau olelo a Kukaniahunuiakea, ua epa ia olua, manao iho la o Hina, us kaua kolohe ke akua iaia e ono ho'okauhua i kela i'a, i kumu o ka'awale ai ke kane mai iaia aku, a lawe aku ke akua i ke kane a hoao me ka wahine okoa. Us ano pololoi i'o no paha ia koho ana a Hina, no ka mea, mamuli o keia huaka'i a He ma i ka'awale ai luau; a me keia mo'olelo, aole i hoi hou mai o He'ma i Hawai'i nei ahiki i ka loa'a ana i ke keiki a kona kaikua'ana, e noho ana i ka hale i kapaia kona inoa o Ulupa'upa'u, ua poaloia na maka, a pela paha i loa'a ai ka olelo iloko o Ulupa'upa'u i kauhale a ka makapo. Me ia mau manao haupu'upu iloko o Hina ana e koho wale nei, pela i holo ao ai ka mania malohi, ke mae'ele a ke aloha kane, me he wai mapuna la e @ 'ai ana i kona houpo, a ma'a'ahele aku ma o a ma'anei o kona kiuo holo'okoa. Pu'o ae la kona mau lima elua i kahi Eo'okahi a pe'a ae la mamua o kona he,me, he hoailona hoi e hoike mai ana i ka nui o kona aloha ame ke kaumaha pu no kaua kane. Kunewa aku la kona po'o a pili i ka paia hakala o ka hale, kahi ana e noho ana, a ho'oho ae la i ka leo ho'ikua o ke kumakena i keia mau lalani mele uwe: Ku'u kane hoi e. Ku'u kane i ka pulua o ka wiliwili; Ke luhe mai ka i ke kaha o ka olina, E leha ana i ka lale manu o Kaupe'a. Aloha ia manu leo kanaka o Kauehili e hili au. Ua hili au ua pani i ke aka o Ku; Ua alapahi ke akua ho aaia, Ho'opunini ia'u i ke aka o ka i'a nui; Puni au i ke alakai a ka po He'einamao, I ka epa a ka luahine maka alualu; Hulipu ke Koaia ku pali o Keanukapu, Hoa'a i e kaha o Kaulakai; I ke aka o kahi ma'au hunahu'ua wai, i ke po'o o Ka'ala la auwe ku'u kane e; Ku'u kane i ka wai liuka o Mana, Ke ha'ale mai la iluna o Papiohuli; E hauini paha auanuoi i Kalanamaihiki, Kawa ke kaha o Kaunalewa i ka wai Ha'o; kukele ua hale ohai ako pa'aole a Limaloa, I kw aka o ia wai ho'ounipuni a puni au; Hoa'a i ke kaha o Louomauna, Aka ia au e ka ohai o Kehelu; E ka ohiki makaloa i Waiolouo, E ku puni ana i ke kapa ehukai i Polihale la; O ka hale kipa iho la ka i'a a ke aioha o ko'u kino, O kana ukana iho la ka i'a a ke aioha o ko'u kino, O kana ukana iho la ka ia o ka waimaka; Ke lu helolei nei i ka lau o ka lihilihi, Palu pa'u ku'u maka i ka waimaka; I kahele o ku'u hoapili he kane, Auwe ku'u kane. Na Leko Ki'i Ole Ia Mai Ahiki I Okatoba 23, 1920. Aku Alice Kamaka Mrs L Au, Ethel Kamakea, Jesus Jokia, Ale K Kamuku'ula, H Miss I one, @, Mrs Kane, Mrs E Holu, M Kanna, San Haina, Mrs Kapule, H H Keai, Mrs Henry Kapuki, @ Ka'ai, Isaae Kealoha, Kelly Kaopua, J K La'a, Laura Kahiapo, Joseph Luiaina, Mrs (2) Kahalekauila, Mrs Palua S K Kaheana, mrs K Papalinu'u J L Kamalu, Roby I'ua, Dan. Na Meahou O Waianae. Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe: E oluole mai oe i wahi ka'awale no na meahou o Waianae. Ma kekahi po mahina konane o ka mahina aku nei o Iulai o keia makahiki na, un malama ae ke C.E. o Waianae nei, he aha ho'olaulea i ho'oponoponoia e ka komite ho'olaulea, Mrs. Riba Nobriga, lunaho'omalu; Mrs. Elizabeth Kupau me Mrs. May Kapela, a ua nui ka mahaloia o na mean i hanaia. He maumele i meleia me ka nani loa, a he mau haiolelo maikai mai ka lunanui mai o ka mahiko, Mr. Ernost Breteht, S. K. Hui ame Henry Kapela. O ka hopena o na hana us paue'eia mai ka ice cream ,coffee ame sandwiches. Ma ke ahiahi mai o ka la 28 o Augate, ua wehe ae ke Kula Sabati he ahamele nona ka loa'a he 276.35, i alakai'ia a akahi no ahamele a lakou i ike ai i ka nani a us kokoke no hoi lakou e pau aku i ka make, akahi no a ikeia keia mea maikai i Waianae nei. He nui no ka poe i hiki ole ae ma ia po, a ua hoike mai lakou i ko lakou minamina. Ma ke kakahiaka Sabati o ka la 5 o Sepatemaba, us malamaia na hana hoike hpaha, o ka Hope Kahu Kula Sabati o na Kona, Mr. Kauka, ka i hiki mai. Us kono aloha ia aku no na Kula Sabati o Oahu nei, a ua ho'ouna uiai no kekahi o lahou i ua lau oliwa a ke aloha, a ua hiki mai no koi kekahi ma ke kino elika me na papa o Waialae Holu 1 ame 2, a lei komite hoi ko keka hi elike me Kaumakapi'i, o Mr. S. K. Makaiopili. Na loa'a o ia hoike, $255.75. O ka hopena o na hana o ka la na pane'eia mai he wahi paina e lawa ai ka inaiua e Keoni Bulu. Nolaila, i ka ho'oki ana i na meahou, ke ha'awi aku nei ai i na ho'omaikai a bui i ka poa apoau i komo pu mai na hana apau i hanaia no ka holomua o ka ke Akua hana, a Nana no e ho'omahuahua mai i ko kakou makaukau ma na hana no Kona aupuni. Owau iho no, Kiu Hanu Meahou Waianae, Oct. 26, 1920. He Ho'omaikai. Ia oe e Solomon Hanohano, Aloha oe: O makou o na lunanui o ke Kula Sabati. o paia, na haumana ame ke kahu ekalesia o ka Ekalosia o Paia, ke ha'awi aku nei makou i ka ho'omaikai ame ka mahalo a nui loa i na Kula Sabati apau i hiki mai ma ka po Poalua, Okatoba 19, 1920, ka po hoi a ke Kula Sabati o ka Ekalesia o Paia i malama ai he farewell no ke kahu o Kawaiahao a peresidena nui hoi o na C. E. o ke Tcritore O Hawaii, oiai us ho'oko mai oukou i ke kono a keia Kula Sabati ma o ke kakau'uolelo la. Ke ha'awi pu aku nei makou i na ho'omaikai he nui i ka poe apau i ka'awi mai i ua lima kokua o ke aloha, no na hana o ia po, a pela pu no hoi me na makamaka ame na hoaloha i kipa mai e ike a e lohe i na mea maikai o ola ai ka uhane. I ke koniite Joe Mitchell o ka Ekalesia o Kalanikahuahou ame Mrs. Annie Mitchell, K. K. S. Nui o Makawao Akau, a hope peresidena o na C. E. o ke Kalana o Maui na ho'o maikai he nui no ka olua mau kokua na ka ho'omahua ana ae i us mea maikai o ka papa ho'onohouoho hana a na konite, ma o ko olua lawe ho'oholoholo ana i ka kakou malihini hanohano loa i kipa mai ma ko kakou mau kihapai ekalesia nei, maluna o kela ka'a nani a nolunolu o na pulu. E na hoa pa'ahana a pau, mai ha'alele i na hana maikai a pau. Me ka mahalo apau. Me ka mahalo nui. Mrs. Lily Kapo'o Kakauolelo K. S. o Paia. Ku'u KaneAloha Ua Hala.

Mr. Lunaho'oponopono, Aloha oe: E oluolu oe e ho'opa'a iho i kela po'omauao ae la maluna, i ike mai ai na kini, na makamaka o ku'u kano aloha. Us hanauia mai ku'u kane aloha Robt. Pi'ikea'api'ilani, ma Kawaihae, mai ka puhaka mai o Kua'ana ame Kapapa. Ua hanauia ku'u papa i ka mahina o Okatoba, Ia 4, 1873, mareia maua i ka mahina o Iulai, la 8, 1897; ha'alele mai kou papa aloha ia'u i ke ahiahi Lapule nei, Oct. 24, 1920, ku'u kane aloha lieahea i ka ohana ame na makauwaka, ha hoaloha, aole @ mea nalo iho ma ke kuono. He pu'uwai hanuma ku'u papa aloha. Ke ha'awi ae nei au i ka'u mahalo i na makamaka ame na hoaloha i kakoakoa mai i ka la o ku'u papa aloha, a ke ha'awi pu ae nei au i ko'u mahalo i na makana pua i ho'ohiwahiwa i ku'u papa a;pha, ke ha'awi pu ae nei au i ko'u mahalo i ka makua o ke ahui, Mrs. G. C. Wae, no kana mau makana pua i ho'owiwahiwa maikai i ku'u papa aloha. Pili'ia e maua me ku'u kane aloha iloko o na makahiki ho 23 ame 3 mahina me 17 la; ha'alele mai oia i keia ola ana, aka na ka Makua lani ke i ha'awi mai, a Nana no i lawe aku me ka mahalo i na makamaka. Owau iho na me ka na'au lu'ulu'u a kauamaha, no ku'u kane aloha i ha'alele mai ia'u ame ka ohana. Mrs. A. R. Pi'ikea'api'ilani. Nui Na Hihia I ho'opa' I'ia Ma Ka Aha Ka'apuni

Maloko o ka aha ho'okolokolo ha'apuni a ka Lunaikanawai John Y. DeBolt, ma ka Ponono aku la i halai he la ia i ho'opai maluna o kekahi poe lehulehu, o ke ahewaia ana, no ko lakou pili i ka hewa, elike me na kumu ho'opi'i e kue ana ia lakou;elike me ia malalo iho nei penei: O john Kelly, he haole o ka hopuia ana ma Waialua, ma ka pule aku nei i hala, no ka ho'opuka ana i kekahi mau @ dala apuka ekolu, ua ae akoa ae oia i kona hewa imua o ka aha. He ekolu mau ho'opi'i kaokoa e ku'e ana i keia haole, a iaia i ae okoa aku ai i kona hewa, ua kauia mai ka Lo'opa'i no kela mau hihia pakahi; o ia hoi, e noha oia maloko o ka halepa'ahao, no ka manawa, aole e @ mai malalo o ho'okahi makahiki me ka uku pu hoi i ka ho'opa'i o ho'ohaki dala me na kolna o ka aha. He Korea o Peter S. Kim kona inoa ua hopnia oia, no ka apuka, o ia ke kakau kolohe ana i kona inoa maluna o kekahi mau kiko'o dala elua, us ae @ aku oia i kona hewa imua o ka aha, nolaila, i ka maopopo loa ana o Kona hewa, ua kau ia mai la ka ho'opa'i no ka hihia mua, e noho oia malako o ka halepa'ahao, no ka mapawa, aole e emi iho malalo o ua mahina eono, me na koina o ka aha. No ka elua hoi o kona hihia, ua kauia mai ka ho'opa'i o ho'okahi makahiki oia e noho ai maloko o ka halepa'ahao, me kona uku pu ka ho'opa'i o ho'okahi dala, me na koina o ka aha. No Samuel Makaena ame Samuel Waiehua, ua ae like ae laua, no ko laua pili i ka hewa powa, ma ke kegere ekahi; ua ho'okau mai ke kahu o ka aha i ka ho'opa'i maluna o Samuel Makaena, e noho oia maloko o ka halepa'ahao, no ka manawa. aole e emi iho malalo o ka makahiki ho'okahi. aole hoi e oi aku i na mahina he umi kumamakolu. No Samuel Wailehua hoi, o kona ho'opa'i, o ia no kona noho ana maloko o ka halepa'ahao, aole e emi iho i na mahina ehiku, me kona uku pa i na koina o ka aha. He mau hihia e ae no kekahi i ho'oloheia imua o ka Lunakanawai John T; DeBolt ma kela la, eia mae, is hoopaneoia mai ka lakou pane ana la hope o keia pule; in a e hoole ana ka poe i hoopiiia, no ko lakou ku ole i ka hewa, alaila. e hala ana kekahi manawa ma ka hoolohe ana, i na hoike ma na aiai a elima mamua, o ka hoopuka ana mai a ke kahu o ka aha, o kana olelo hooholo.

He Ho'omaika'i

E Mr. Lunaho'oponopono o ke Kuokoa, Aloha oe: No ka ha'awi ana aku i ka'u ho'omaika'i i na lala o ku'u ekalesia o Hanapepe, kona Kula Sabati ame Aha hui c. E. no ka lakou kokua aloha, oiaiau ma ku'u aho olelo, iloko o ua aha ekolu o keia kau o ka aha mokupuni i noho ma ka luakini o Waimean, O katoba 22 24, 1920, ua kau mai maluna o ka ekalesia, Kula Sabati ame Ahahui C. E. ke ko'iko'i i no ka auhau malama ola, tlike me ia, i hooholoia e na komite o ua aha la, nolaila au e pahola aku nei i keia hoomaikai ia oe, e Mrs. Nora Chong no kou lawe ana ae ma kou aeae, i ka haawina o ka auhau o ke Kula Sabati nona ka huina o $10. He kaikamahina no keia na ka Ekalosia o Hanapepe, he hoahanau no ka Ekalesia o Kaumahapili i kookuuia mai ma kana palapala noi e hoopili mai aia ma keia ekalesia; o kekahi hoi o us lima akau i hoi mai e hapao like i na hana a kona makuakane i moa, J. B. Kohaleole, kahu mua o keia ekalesia. Pono e ke keiki ke hahai ma ke alahele a ka makua, no ka hana a ko kukou makua aloha iloko o ka lani. Ke hoomaikai pu nei ia oe e Mrs. Lacy Wright no kau kokua no ka mahele o ka Ahahui C. E., aole oe i hoopokele i kou lima kokua aloha, ma kou kihapai wale, aka, ua hoomohala mai la oe i kou lima akau ma keia kihapai pu o ko kakou @ aloha, oiai he poe paahana wale no kakou no kana hana ma ke ao nei, a pela ia oe e Mrs. D. K. Kapahe'e, o kau kokua me ka mahele o ka ekalesia elike me ka makemake o ke mokite malam ola. Ho'okahi eke paakai eha eke halakahiki noua kela wai momona helu ekahi e ho'olawai na hana ahamele i weheia ma ka po Poanon, Oct. 23, ame ka hoike hui o na Kula Sabati o ka mokupu'uni o maikai Kauai hemolele i ka malie. Ua inu i ho a kena a kupalaka, aohe ke'ena e ho'opiha hou ai, a koe no ka ono a ka pu'u: o kau hoi e David K. Pele, keiki o ka laekahakai, o na opihi i hana maiau ia e na lime kokua aloha o na lele o ka ekalesia, Mrs. Sam Maliekai, Mrs. Julia Aki ame Mrs. Rosie Chuwa, aohe mea a ka mau e kamawae ai, ia maikai ka hana, ao ka panina hope o na ho'omaikai maluna ou e Mrs. M. Hanohano, mai ia oe mai ka i'a kaulana ho'okahi na poke piha pono kowa o ka niho, i hana mikioi ia no e us mau @ lima aloha o ku'u ekalesia, i awili pu ia me kela kai ina, e poina ole ai o ia mau ono, a hoea hou mai he kau. Nolaita e o'u mau hoa pa'ahana i loko o Kristo e lawe aku i keia ho'omaikai a ko oukau makuahine me ka malu mai ke Akua mai, oiai us hana mai oakou, aole no ka ukuia, aole no na waiwai e ao, aka, no ka mea oi aku o ka noho lokahi pu ana o na hoahanau.Nolaila, ua ola no hoi ha ka Ekalesia o @ ma oukou la, a heaha la ka hemahema. Aole nae au i ike a maluna ae o na mea apau, na ke Akua e ho'omaikai mai i na mea apau i ku i kona makemake; aloha kakou. Owau iho no ko oukou elele, a oukou i hilimai mau ai. Mrs. Fanny Sabo. Ekalesia o Hanapepe, Oct. 26, 1920.

Kumumanao.(Ho'omauia mai.)

Ua ike no ka bipi i kona kaku, A o ka hoki hoi i kahi hanai o kona kahu; O ka Iseraela, aole ia i ike mai, Aole i malama ko'u poe kanaka. Isaia 1:3. Mahele 2. Ka ike ole o ka Iseraela. Ho'ouna aku ia o Mose ia lakou e makaikai i ka aina o Kana'aua, i aku la hoi ia lakou, e haele oukou ma kela aoao kukulu hema, a ,e pii iluna o ka mauna. E nana i ke ano o ka aina ame na kanaka e noho ana ilaila, he ikaika paha lakou, he u'ui loa paha? Me ka aina hoi a lakou e noho la, he maikai paha, he ino paha, ame ua kulanakauhale a lakou e noho la, ma na halelewa paha, ma na pakaua paha ame ke ano o ka aina, he momona paha, ho wi paha, he la'au paha ikaika, aole paha; i nui hoi ka ikaika o oukou, a e  lawe mai hoi i kekahi hua o ka aina. O ka manawa ia o ka huawaina pala mua. Pii aku la lakou a maikai ae la i ka aina. mai ka waonahele o Zina ahiki aku i Pehoha, ma ke ala e hiki aku ai i Hanata, a pii aki la lakou ma ke kuulu hema ahiki aku i Heberona, i kahi o Ahimana, o Sesai ame Talemai, na keiki a Anaka. (Ua hookumuia o Heberoua chiku makahiki mamua o Zoana i Aigupita). A hele aku la lakou i ke kahawai i Esekola, a oki o hi la i kekahi lala me ka huhuiwaina hookahi, a amo mai la maluna o ka mamaka mawaena o na kanaka elua. O na pomerite kekahi ame na piku. Ua kapaia ia wahi ke kahawai e Esekola, no ka huhuwaina a na mamo o Iserala i oki ai malaila. A hala na la he kanaha o ka makaikai ana i ka aina, hoi mai la lakou; hele mai la lakou ahiki i o Mose la ame Aarona, ame ke anaina kanaka apau o na mamo a Iseraela, i ka waonahele o Parana, i Kadesa, a hoakaka mai la lakou ia laua, a i ke anaina kanaka apau, a hoika mai la i ka hua o ka aina. Olelo mai la lakou iaia, i mai la, ua hele aku makou i ka aina au i hoouna aku ai ia makou, a he oiaio no e kahe ana ka waiu ame ka meli ilaila; eia hoi ka hua o ia wahi. Aka, ua iakika na kanaka e nohe ana ma ia aina, a ua pa'a i na papohaku, na kulanakauhale, a nui loa, eia hoi kekahi, ua ike makou i na kaiki a Anaka malaila. E noho ana ka Amelake ma ka aina kukuluhema; o ke Heta, me ka Iebusa, ame ka Amore, ua noho lakou ma na mauna, a us noho ko Kana'ana ma ka moana a ma kapa o Ioredane. Ho'omalielie iho la o Kaleba i kanaka imua o Mose, i mai la e hele koke aku kakou a e komo i ka aina; no ka mea, e hiki pono no ia kakou ko lanakila maluna ona. Aka, i mai lana kanaka i hele pu ine ia, aole e hiki ia kakou ke hele ku e i us poe kanaka la; no ka mea, na oi aku ko lakou ikaika i ko kakou. A lawe mai la lakou i ka olelo hoino i ka aina a lakou i makaikai aki ai i na mamo a Iseraela, i mai la, o ka aina kahi a makou i kaahele ai e makaikai, he aina ia e hoopau ana i ia kanaka e noho ana malaila, a o na kanaka apau malila, he poe kanaka nunui i na keiki a Auaka, na ka poe kanaka nunui mai. Is like makou me na uhini i ko makou maka, a pela hoi makou @ o ka lakou maka. A mamuli o keia mau hoakaka a na poe kiu he umi imua o ke anaina kanaka o ka Iseraela, ua nui loa ko lakou maka'i. Aole ike i na hana mana a Iehova ke Akua, aole manaoio, a ua pololei ka Iehova e olelo nei, e aho ka @ ame ka hoki he ho'lohe, a he ike. A o keia ohana Iseraela ai oole hoi, wahi a Iehova, he maka no ko lakou aole ike; he pepelao mo aole lohe. Auwe ka lahui kanaka hewa! He poe kaumaha i ka hala, he hanauua hanaino, he poe hoomaumia. Ua haalele ia Iehova, ua hoowahawaha i ka Mean Hemolele o ka Iseraela. Ua hoi hope lakou. Ho'okiakia ae la ke anaina kanaka apau i ko lakou leo, a hooho ae la; a uwe iho la na kanaka ia po. Ohumu ae la na mamo apau a Iseraela ia Mose ame Aarona, i aki la ke anaina kanaka apau ia laua, e aho ko makou make ana maka aina o Aigupita! Eaho ko makou make ana ka keia waonahele! no keaha la i lawe mai nei o Iehova ia kakou i koia aina, e make i ka pahikaua, e a @ ai ka kakou mai wahine ame na keiki i pio. E aho paha e hoi kakou i Aigupita. I ae la lakou i kekahi i kekahi, e hoonoho kakou i luna no kakou, a e hoi aku i Aigupita. Alaila, moe iho la o Mose laua o Aarona ilalo ke alo imua o ko anaina kanaka apau i akoakoa o na mamo a Iseraela; a o @ ke keiki a Nana, a o Kaleba ke keiki a Iepune, o laua kekahi o na mea i makaikai i ka aina; haehae ae la laua i ko laua kapa. (E hoolauia aki ana.)

He Ho'opololei

Ma kahi i ikeia ai ka inoa o Mrs. Alex. Bishaw ma ke Kuokoa o ka pule i hala o Mrs. Hattie Bishaw ka pololei, ma ka moolelo e pili ana i ka hookui ana o kekahi kaa otomobile i ka pau uwea iwila a nahaha ai ke ka'a otome ka naha ana o ke poo o @, elike me ia i ikeia ma ke kolamu @, aoao i, o ke Kuokoa L.H.

Hoike Hui Na C. E. O Na Kohala Hui'ia.

I ka Lanahooponopono, Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe: E oluolu mai ia'u a mau ia e panai aku imua o ka lehulehu no ke poomanao e kau ae la maluna, i hoolala a hooponopono hou ia e ke alakai @ o ka Mokupuni Nui o Keawe, Hawaii Komohana, Mrs. L. McDoughall. Ma ia anaiua pu ka peresidena nui o ka Paeaina, rev. Akaiko Akana, malumaia na hana me ka maluhia. Na C. E. i hiki mai: Kawaihae kai i ke kai hawanawana; Waimea, i ka rain kipuupuu, ame na C. E. o ka Apana o Koha;a nei. Na ka Kula o Kawaihae i ke kaika wanawana i wehe mua ka hanohano o ka la; he mau keiki opiopio loa, poki'i, e alakai'ia ana e ka lakou kumu oluolu maikai na himeni, paa pono na haawina, hauoli ka naau. E hoomau aki i ka hana maikai. Nani! Nani!! E ho'onai! Kula o na  Makua o Kawaihae no, a'akai'ia e Samuel Kamaipelekane; i keia kula kou meakakau nei i ike aku ai i ke kumu e pana ana penei: Hemo na lime elua iwaho, pi'i like iluna, ilalo, iluna, ilalo. Kuhi lima i ka bass; auwe no hoi ka u'i e, he nanahe hoi kau; kaomi malie. Nui ka nani ame ka maikai. E hoomau i ka hana maikai. Nui ka hauoli, pa'ipa'i me na lima. Kula Sabati o ka Ua Kipupu o Waimea alakai, Mrs. Luey Kapoi, Maui girl. O keia ke kula nana i hoopiha kela papa noho mai ka puka komo o Rev. A. Bond iloko o ka lunakini hikina a kokoke i kahi e noho ai o ka ohana o Rev. E. Bond. He nui maoli! Nawai hoi e ole, ke ohohia i na hana maikai. Ulaa pu ia mai me na piha a moewai o Mana, i kai wa i himeni ai o keia pepe himeni, auwe no hoi ka nanahe e! I ka hoolohe ana a kou kiu nei, us like loa ko keo o keia poe me ka meli ka nanahe. He nanahe hoi kau, o no tenor ame alto, he u'i hoi kau; o ka leo bass kaumaha haalulu loa, me he mea la no kuu friend Rev. Kalaiwaa no ia. Auwe ka nani e! Pela kou mai no! I ka pau ana o keia mau papa, hoi pono iho la ka hana i ka apana nei, Kohala Akau, papa opiopio no keia pokiim alakaiia e Miss. E. P. Harbottle, maikai okoa no hoi keia; eleu ke kumu, himeni haole, paa pono na haawina, Mahalo! Papa o na Makua, alakai, Mrs. Tamar Hussey, maikai no na mea apau. Papa Pokii, Makapala, alakai. Mrs. Hilda Barder. Hone pu me ka okana. U'i. Papa o na C. E. a na Ka'ahumanu, himeni paanaau Maikai no lakou. Papa himeni o Halawa, alakai, Mrs. Lawelawe, maikai no lakou nei. Maopopo pono laoa kela leo bass. He mau olelo paipai mai ka Peresidena Paeaina Akaiko Akana mai. Na mea nui ma kana hoakaka, e pili ana no kakou ame ka malama ana i na ahahui ka ike, ka naauao, ka noonoo, ka hana. E hooikaika a e pule mau. Ma kona alahele moana huli hoi no ka aina, kaahope ae la na kuahiwi, na manna, ka aina, alawa ae la ma o ka maanei, aole loa ana mea i ike, aka, o ka Moana Pakipika a o ka la wale no. Kapaianaha! Hoike pakale ke kupaianaha iloko o ke ole ana, ka naanao, e huli i ka ike ame ka naaueo a e aloha i ke Akua. Aia no ka ipupaka i ka lima, uinau i kahi moopuna, aohe we hauaia i ka laau. Kula Huiia, Pokii, Opio, Makua o kapaau, alakai, Miss K. Kaai, nani; he maa himeni haole. Papa himeni o Kohala Seminary, maikai na himeni me na pauka paanaau me Halelu. Papa himeni o Kakoiki, alakai, Mrs. F. K. Kamahoahoa; nani a maikai no lakou. Papa a Kaauhuhu, alakai, Mrs. Jno. Lineola, mahalo a nui ia lakou me na haawina no i hoomakaukauia. O keia iho la na hana i hanaia i keia la me ke ohohia me ka lana o ka manao no ka hoomauia o na hana maikai, no ke ola uhance; nui na maikaikai i hiki ae, a hookuuia na hana me ka maikai. Ke haawi nei au i ko'u mahalo i na ahahui o na wahi manao mai, no na mea maikai a pau i hanaia, me na Ahahui C. E. apau o na Kohala. He papaaina ka i paholaia mai mahope iho, no ka pono o na mea apau. Me ke aloha a nui ia oe e Mr. Lunahoponopono. Kou oiaia. J. K. A. Kaimana. Providence, Nov. 3 He @@@ mau mahele kono o @ Island i haawi ia Cox he 6160 a ia Harding he 18,000.

Mau Waimaka Aloha.

Solomon Hanohano, Kunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa. Aloha nui oe. E oluolu mai i keia mau waimaka aloha e hoopili iho ma na papalina aiai o @ Kuokoa, in a he wahi kaawale kekahi @ nana hoi ia e hii aki a loaa aki na @ kua, na kaikuaana. na kaikaina, na makuahine, ka ohana ponoi hoi o Daniel. Waikuaaala Moepono no ka mea. @ pau kana hana ma keia ao, us hele @ hana aku la i ke ala makua ole na wa ho na iwi i ka aina o ka ehaeha @ home hoi a huu kaiki aloha i hoohala @ i ke koena o kona mau la ma keia @. Ua hanauia o Daniela Waikuaala Moepono ma Manoa, mai ka maua @ puhaka aku, ma ka la 7 o Okatoba, 1889, a hoi aku la ke moe i ka moe @ loa ma Kalaupapa i Okatoba 19, 1920. us piha iaia na makahiki he kanakola a oi. Ua hoonaauaoia i kona mau la ka malii ma ke kula hele la ma Manoa, mai ia kula aku i ke kula alii o Kahehune ua pili ia no hoi e maua me ka maua keiki a hala aku la i ke ala poiuiu a Kane, waiho iho la i ka ohana me ka hoapili o kela aina ehaeha, o hoohaniai aku i na waimaka aloha mahope nei. Aloha ino kuu keiki, kuu mau keiki hoi o ka nohona o na pali hauliuli a no Koolau nei, keia aina malihini i nohe hoomanawanui ia ai e kakou, eia @ maua ma ka home a oukou i holoholo ai apau i ka nunui, a kau mai la na alina o ka pilikia, kaawale aku la oe, kei @ o kahi kaawale a lohe i ke alo! @ e hoomaikaiia na lani oiai, aole oe kuu keiki e hoi hou mai ana ia'u @ aka, owau ke hiki aku i ou @. Aloha i no kuu keiki! E aloha ae ana, e hoonana ae ana uwe haalo ulou ae ana ua hole a @ likii i ke aloha ia oe e kuu keiki @ loa, ka mea hoi nana i koi mai ia'u au aku i ke kai no ka hui aku, he aloha he alo; aohe manao hou ana aki e @ aki kuu wahi kino hapauea nei no @ hui hou ana aki me oe ua pa'a pa'a ko ua me na waimaka aloha. Ke hoomanao ae nei i na la o ka @ ana me na keiki, aole loa ia e pau @ manao pu ae la i na inea o ka noho @ ana me oe e kuu keiki; aole ia e @. E kuu keiki heleloa, auhea iho nei oe. I aloha mai la ka ua kuahina o Manao ia oe. i lohe aki la ia'u; ua pau @ mau hana ma ka aina o ke ehaeha; ua hoi aku la oe i ku home hope loa o na mea apau. Aole oe e ka ua kuahina o Manoa e hoopulu hou ana i kona mau papalina aole loa hoi oe e ike hou ana iaia. @ na pua awapuhi onaona o na kahawai aloha o Manoa, aole oia e maalo hoi aku ana imua o oukou; ua pau, oiai na waiho iho la i keia ao mean hoi aku ia ka uhane i ka mea nana i hana, hoi ke kino i ka lepo, oiai he lepo ia. Aloha no! Me ke aloha ia oe e ka Lunahooponopono. O maua mo me ka haahaa, Mrs. Waikulani Moepono. Solomon @,

Ho'olaha. O lita Solomon Kaholowa'a, ku'u wa hina mare, ma haalele mai ia'u; @ ke papaia nei ka koe apau mei @ iaia o poho auanei, Me ko oiaio. Solomon Kaholoa'a @ Kukuihaele, Oct. 19, 1920. 6121 Oct. 29, Nov. 5, 12.