Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 45, 5 November 1920 — Page 8

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Cindy Rivas

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKA, HONOLULU, T. H., POALIMA, NOVEMABA 5, 1920.

 

KA MANAO O KEKAHI MAKAAINANA HAWAII.

 

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, aloha o-e:--Me ka lana piha hauoli o kela puuwai, e ahonui mai ana oe, e hookomo iho i ko’u mau wahi manao wa kahi kaawale o ke Kilohana, ina pela mahalo a nui!

            Kai, na hoouluia iloko o keia mau la kalaiaina, he mau manao e ooloku ai iloko o ka lehulehu, no ke kanawai hoopulapula i na Hawaii, a hapala aku la kula o ka elele ahonui a kakou, oiai he kuoka kanoha wale no eia na ka lehulehu. Aka, he mea maamau no keia, o ka hooulu ana mai o kekahi aoao kalaiaina. i kekahi mau kina una’u liilii, a ike i kuahiwi kiekie, i kau ole ia nae e ka aku a kaa aku no nae hoi ma o o na la 2 o Novemaba e hiki mai ana; hoi iho a no hoi kakou a hookahi wai o ka like.

            Ea, e o’u mau hoa makaainana, e ala mai ka like mai iluna, a kakoo i ka olelo hanohano a kakou: oiai o keia paa kana hana  mua pookela loa i hana ai. Iloko o eiwa kau i hala ae nei, i pili pono loa iloko o ka lahui Hawaii ponoi, alaila e puana like kakou, o Kauikeahuli elua keia, aole nae au e hoole ana i na pomaikai e ae he nui ana i hana ai no keia Teritore.

            He mea oiaio nae paha. ua hemahema a kina ana’u kekahi wahi o ka bila kanawai hoopulapula, eia nae, he ma’i aka i o no ka maihehe. aia a ohiuia me ke koi. o ka ha no ia. a ola ka mea poino. pela au i manao ai, he hana hiki o ke hoololi a paku’i aku i na mea i makemakeia, oiai, aole i lilo i kanawai i keia manawa.

            Walia a Senatoa Smoot o Uta, iaia ma keia nei. i na la mua o Sept. iho nei, na pa’i mai oia ia makou he bila kanawai maikai keia. e kakoo ana oia me ka nana ole i na ku-e. eia nae kahi hou ana he mau hemahema paha kekahi, he mea pono no nae e nana akahele loa i @ ke hoololi a paku’i aku na mea i makemake ia, o ia ke kumu o ko lakou hoopanee a kela kau iho, i loaa ai he manawa nui kupono i ke komite i wainohia aku ai o ua bila nei. no ka noonoo @ ana, aole lakou i makemake like me ka hale olalo. ka awiwi i ka noonoo.

            Wahi hou ana, ua hoolohe lakou i ka Kauka Remona mau ku-e, a ua ike lakou he mau ku-e ia o kona mau manao ponai iho no aole ko ka lehulehu, a pela i holo mai ai ka lunahoomalu o ke @ a komite ianei, i maopopo ka manao maoli o ka lehulehu o keia Teritore. He manaoio kona e hooholo ana lakou i neia hila kanawai me na hoololi pu, i keia kau ae e hiki mai ana.

            O ko’u manao ponoi ma keia kanawai. elua no mahele pomaikai ano nui loa o keia kanawai.

            Akahi: O ka hoopulapula aina, o ia @ ua hoopakeleia na kaukani o ua laukani eka aina o Hawaii nei i koe i keia manawa, aole e lilo hou i ka poe kakaikahi onamiliona o Hawaii nei, ma kela hope aku oiai ua punuku keia bila kanawai aole mokaki. aole kuai, aole o ke imua, aole hoi mea ihope no ka mea e mau loa ana ia ahiki i ke kanaka Hawaii hope loa.

            Eia. Hoopulapula lahui. O keia mahele ka mahele pookela loa. o keia bila kanawai, ke gula hoi ame ke dala, no ka mea, e pili ana ka manao o keia kanawai i na ohana Hawaii, a noho huikau mai nei ma Honolulu, a ma na kaona e ae, e hoi ma na kuaaina e hana a mahi aku i ka aina, me ka honi ana i na ea mahale, oluolu a maikai o na kuaaina, i like ai me na kupuna o kakou i hala.

            Ina e noho lakou me ka maluhia makana i na kanawai o ka aina, malama ai kelakela aku i na kanawai he umi o ke Akua. a hua mai k aoiaio ame ka pono iloko o lakou, a hanau mai na keiki. a nunui ae no. mare no ka Hawaii i ka Hawaii, puka mai he Hawaii oiaio, aole he koko haikau, o ka hoka no ia o ka olelo hooiloila. he mau makahiki helu wale no koe. o ka nalo no ia o keia lahui.

            Eia ka’u hoiaio. no ka maikai o ka hoakoakoa ana o na Hawaii i kahi hookahi. me ka loaa no nae o ka poe kupono na lakou e a’o i ka maka’u aku i ke Akua, a hua mai ka oiaio ame ka naauao ame ka hoopono; oiai, o ko makou ekalesia i hoino ia e ka lehulehu, ua kahea aku i na hoahanau mai Hawaii a Nlihau, e houluulu ma Laie nei, e a oia iloko o ka pono, o ia hoi, aole lau rama, aole puhi paka, aole inu kope ame ki, aole loa no hoi ma na ano ino o ae apau, a ua a’o pu ia makou na makana aole e hoomare i na keiki me na lahui e, aka. o ka Hawaii no i ka Hawaii. o ia ke kumu i ae ole ia ai na Kepani ame na Pake e komo mai i Laie nei. e kakulu i mau halekuai, o lilo na keiki a na hoahanau. a he nui aku na loina ame na rula maikai a ko makou kuanelio i a’o kahiko mai ai, aka, no makou iho no ia.

            Aole o makou maka’u i na kanaka hoohenehene mai, o ka ke Akua hoohenehene ka makou e hopohopo nei; ae. I mea no oukou e ike pono ai, e hele mai oukou i Laie nei a loaa au, lawe au ia oukou a ma ka puka pa o na hale kula

            Laie nei, i ka manawa e puka mai ai o na keiki i ka manawa hoomaha o ke awakea. e loaa koke no ka ike ia oukou he 96 pakeneka o na keiki Hawaii, a 4 pakeneka he mau wahi hapa, ai 1 pakeneka he mau keiki Kepani, a na makua Kepani no, a 1 pakeneka he hapa kauna keiki Pilipino, o na minahana mahiko, a 1 pakeneka o na keiki haole a na alakai o makou, piha he 100 pakeneka.

            Nolaila, e ike mai oukou e ka lehulehu ua uhi pu ia na koko e ae e ka ikaika ume o ke koko Hawaii ma keia apana. a ina pela kekahi mau taona o ke apuni ua paemoku, alaila e holomua ana ke kanawai hoopulapula Hawaii, o ka ala hou no ia o ka lahui.

            Ke oia au e koho hewa no ka ike o Senatoa Wise ma i ke ano o ko makou malamaia ana ame ka noho maluhia pu no hoi pela paha i ulu mai ai ka manao o hana i kanawai o keia ano. O ka pilikia ame, na ka ahaolelo kuloko i hana ke kahua o ka hale. a na na komite i kahu ke kii o ka hale, o ka notari ana ka ka elele, a hookomo aku i ka poe na lakou e apono, a e ahewa, o ka hapala ana ahe maluna o ka mea hookahi; kupanaha o na kupanaha pau hapa kekaki poe i ke kupanaha. Auwe o ka eha koni e. ia Adamu me Eva, i puni i kahi @

            Nolaila, e hauoli e ka lahui, ua hiki mai ke oa e ala mai e na makuahine ame na keiki i loaa ka maua koho baloka, e alu ke pule ia Hakalau, a no ka mea, o ka haule ana o ka elele alii a kakou, o ka mauliawa ana ia o ka lahui Hawaii.

            Mahea ana la kuu mau kaikamahine aloha, ame a’u mau keiki punahele e koho aila. Ma ka hele paha ame ka hoka, a i ole, e ola Hawaii a mao loa, a na ka pahu baloka o ka la 2 o Novemaba e hiki mai ana, e hoopuka mai i ka olelo hooholo, owai la o keia mau alihikaua nui ke hoopili pu ia i ka paia, elike me ke Kaina o Kelemania!

            O ka puana a ka moe, o Kalanianole ka heke o na pali Koolau, ame na aekai aloha o Hawaii. Ua noho a kupa i ke aio, a kamaaina i ka leo.

            Nolaila, i hookahi puuwai e ka lahui, mahope o Kalanianaole, i ola Hawaii a mau loa.

            Me ka anoi a nui i ka Lunahooponopono ame na keiki ahonui o ka papa konane.

                                                                        J. K. APUAKEHAU.

            LAIE. Oct. 25, 1920.

 

HE HOOMANAO ALOHA NO KUU KANE.

 

            Ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:--E oluolu mai hoi kou ahonui ame kou lokomaikai i kekahi rumi o kau kilohana, oiai he puole waimaka ka’u no kou William Richmond, he haawe kaumaha a kanikau no kuu mea aloha, he kane i ike mai ai na kini makamaka o mana e noho mai la mai ka ia puka ma Kumukahi a ke kelona i ka mole olu o Lehua.

            Ma ke kakahiaka hora 7:30 o ka Poa, ha, la 14 o Okatoba, i kipa mai ai ka anela aloha ole o ka make ma ko maua home ma Lihue, Kauai, a lawe aku la i ka hanu ola o kuu kane aloha william richmond, a upoi iho la na lihilihi maka, a moe aku la no ka manawa mau loa, a moku ae la ke kaula gula a naha ae la ka pkeke ma ka luawai, a hoi aku ka lepo no ka lepo, a hoi aku ka uhane me ke Akua, ka Mea Nana mai ia, a waiho iho la ia’u me na keiki, na moopona ame na hoaloha ma keia aoao o ka Muliwai Eleele o ka Make.

            Ua hanauia kou kane ma Papeete, Tahiti, i ka mahina o Mei, la 16, 1863, mai ka puhaka mai o Mama Luau, kona makuahine, ame William Richmond, kona makuakane. Ua piha iaia na makahiki he 57 ame na mahina keu.

            Ua hiki mai oia i Hawaii nei i ka mahine o Iulai, 1882, a noho ma Lihue nei. Ua noho hala aku malalo o Mr. Hyde Rice ho na makahiki loihi, a noho ma Kipu, no kekahi mau makahiki, no ka lawelawe hana no ka mahiko me ka Hon. C. A. Rice, a mamoli o ka nawaliwali o ke kino, ua hoi hou mai no Elhue nei, a ua hoomau no i ka hana a ko maua haku ma ke kino, ahiki i ke ko’iko’i loa ana mai o ka nawaliwali, a pela aku, ahiki wale i kona haalele ana mai la ia makou.

            Ua mare maa oia i ka wahine, o ia no hoi kuu pokii ma ke kino Mary Cogholl. Aohe no he hua keiki i loaa mai ia lana. I ka makahiki 1906 ua hoohui ia iho maua ma ka berita o ka mare o ka Rev. Sol. Kaulili a ua piha ia maua na makahiki he 11, a na ka make i hookaawale, iho la. Aole no i loaa na mea hooku ee i ko maua noho ana, aka ua pumehana ke aloha i nohoia a hala wale aku la no.

            He puuwai hamama mau ko kuu kane ia’u ame ka ohana apau, a pela no i na makamaka i kipa mai, e ike ana i ka poe kiekie ame ka poe haahaa. He hoahanau oia no ka Ekalesia o Lihue nei, a he lima kokua no hoi, a moe aku la.

            Ke haawi aku nei au i ka hoomaikai a nui loa i na Makua o ka Pono, Mr. ame Mrs. Wm. Hyde Rice no ka laua mau kokua ia mana i ko maua mau la o ka pilikia, a pela pu no me Mr. ame Mrs. C. A. Rice, Mr. ame Mrs. Philip Rice ame Arthur Rice, ka Makai Nui o ke Kalana o Kanai nei, i ka lakou makana pua, a pela no i na makamaka ame na hoaloha i akoakoa mai no ke ahaina haipule, a ko makou kahu epio. Rev. Chas. Keahi, ma ko maua home, o hoomoe aku la ma ka pa ilina o na haole, a moe aku la no ka wa mau loa, aole oia e hoi hou mai ana i o’u nei, aka, owau ke hele aku i ona la. Me ka malu mai ke Akua mai, ke hooki nei au me ke aloha.

                                                                        MRS. ELIZA RICHMOND.

            Lihue, Kauai, Oct. 19, 1920.

 

LOAA AKU KA OKOLEHAO MALALO O KA PAPAHELE.

 

            Malalo iho o ka papahele o ke keena oihana o Charles Fee e ku nei ma ke hiki o na alanui Moi ame Alakea i loaa aku ai i na kanaka o ka oihana ohi i na loaa kuloko ma ka po I’oaono aku la o ka pule i hala he umi kuata okolehao i pa’ipa’iia a like loa me ka waiseke, oia ka inoa i kakauia maluna, o ka pepa e kau ana mawaho o ka omole.

            Oe ninauia o Charles yee no ka mea e pili ana i kona ike no keia mau kuata okelehao a ua moe loa oia i ka ole, wahi ka aha, malia paha na kokahi mea i waiho malaila i kona manawa i hele oi. Ua hopuia oia a ua hookuuia nae mamuli o kana noi.

            He makahiki aku nei i hala he elua mahina ka hoopa’i paahao o keia Pake no ke ku-e no i ke kanawai hookapu waiona. No ka hapalua hora ko McKenzie, kekahi o na kanaka o ke keena oihana ohi loaa kuleko, noho ana maloko o kela kiekuai mahope o ka hopuia ana o Yee, a ma ka hora 11:15 oia i haawi mai ai i kekahi poe i kekahi o na omole no ka hoaoia ana he okolehao paha a he waiseke paha, elike me ka inoa e kau ana mawaho o ka omole.

            Mahope o ka hoao ana o kekahi poe i hele aku ua lawemaku la o McKenzie i kekahi omole i ke keena.

 

KE KANAWAI HOOLAUPA’I A HOOPULAPULA O NA HAWAII.

 

            Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana Pookela no ke Kanaka Hawaii, ka Nupepa Kuokoa, Aloha nui:--E ae mai ia’u i kekahi kolamu kaawale o ke Kuokoa.

            O keia kekahi o na kanawai ano nui o keia kau koho balota, e hauwalaau nui ia nei, mai o a o o ka aina, mai na Repubalika a na Demokarata; a ke huli ku-e maoii mai nei kahi nupepa i kahi nupepa, a o ka poe hoakaka mahao i kahi poe manao pepa.

            He ino a he lapuwale ke kanawai; he ino na Repubalika; he lapuwale na Demokarata; he ino ke alii; he lawuwale o Likana; a ku a mokaki ke ino ame ka lapuwale. Aole e koho ia Hukio; aole e koko ia Likana.

            Ma ka hoomaopopo ana hoi i na ino ame ka lapuwale o ke kanawai, elike me na manao pepa laulaha o na loea hakumanao ma na nupepa.

            Akahi, he pulapu i na Hawaii; alua, aina pahoehee a pohaku; akolu, aole he aina nohopaa (fee simple), he kuleana hoolimalima wale no; aha, he ku e kumukanawai o Amerika; alima, he aina wai ole a maloo.

            Ua hooholoia mai nei keia kanawai e ka Hale o na Lunamakaainana o amerika, a aia iloko o ke komite o ka aha senate o Amerika, a e kakali ana no keia kau ahaolelo ae e noho mai ana ma Dekemaba, a ma kahi manawa e ae paha e hoopaneeia ai. Alaila, he pulapa i’o anei ke kanawai?

            Ia nei iho nei o Senatoa Smoot o Uta, a hoike iho nei ia Hawaii: He kanawai maikai no na Hawaii, a o keia ano kanawi hookahi ka i hoohanaia ma Uta no 50 makahiki ae nei i hala, oiai o Uta he aina panoa a maloo mai o a o o ka aina, a he kulana waoakua ko Uta mau hiohiona apau ke nana aku ia mau la.

            I ka noho hoopulapula ana nae o ka poe poionia o na Moremona iloko o ke a mau makahiki, he mamo nui lehulehu maoli o na Moremona o na tausani o na tausani, e hoolaupa

i la, i hoopulapulaia ma Uta malalo o keia ano kanawai, e hoike mai ana i ka holomua; elike no hoi me ko Laie ae nei. Pehea la ia?

            He pololei anei ke olelo ae “he pulapu?”

            He hookahi no aku hemahema e manao nei, o ia na komiaina i hoakakaia ma keia kanawai aole i emi malalo o elua komisina Hawaii ma keia kanawai; ina paha aole e emi malalo o ekolu komisina o na Hawaii, ua oi aku ka pono. He elima komisina i oleloia ma ke kanawai, o ke kiaaina me elua Haole ame elua Hawaii.

            O ka lilo o ka hapanui o na komisina i na Hawaii, o ia ka oi o ka pono, ma mua o elua wale no.

            Ina nae he manawa e loaa ai ke kulana kiaaina ia Kuhio, ke puka mai o (Harding i peresidena) ka moho peresidena Repubalika, alaila, aole he mea ano ke’ake’a i ka holopono o ke kanawai ma ka aoao o na Hawaii, aole anei hoi he mea pono pela?

            Ina no hoi e puka mai he Demokarata a hookohuia mai no o Makate, pehea, aole anei hoi e pono ekolu komisina Hawaii?

            He aina pahoehoe a puhaku o Kahikinui a o ia ka aina minamina a makemake loaa Raymond o Maui, noho mai la i ka hanai holoholona, pipi, hipa, lio ame hoki. He nui ka waiwai. Pehea la ia? He ($3000) ekolu tausani dala ka hoohoihoi a makana no ka poe e hoi ana iluna o ka aina hoopulapula, a pehea e loaa ai ia mau dala $3000 no ka hoohana i ka aina?

            Ina e makee a minamina a alunu i na aina maikai a kupono no ka mahi ana, maihea mai ka $3000? E waiho aku hoi ia mau aina no ka hoolimalima aku i na mahiko, a i ole, i ka poe e ae no ka uku hoolimalima maikai, ma ke koho, a loaa mai ia mau dala i ke komisina i oleloia ma ke kanawai, a na ia komisina e houluulu ia mau dala, a loa he puu nui; alaila mahelehele puu aku i ka poe lawe aina hoopulapula, no ka makahiki mua ma ka pa, $3000 a ka mea hookahi, a pela aku ana i ka makahiki elua, a ekolu, a pela aku, a i ka lawa ana o ka poe lawe aina hoopulapula. Pehea ia?

            Kupanaha no paha ka poe kamailio i maa mau ma ke kamailio. a ma ke kakau nupepa, me ka hoomaopopo ole i ka lakou mau mea e kamailio ai. Mai ka wa ame ka manawa i hanaia ai na aina ko apau a na mahiko i mahi ai ahiki no paha i keia la, he mau aina hoolimalima wale no ko lakou apau, a aole o lakou mau aina paa alodio a fee simple.

            E uku ana lakou he uku hoolimalima pii ae i ko na aina i oleloia ma keia kanawai (he hookahi dala no ka eka no ka makahiki).

            He hoolimalima pii ae ka lakou i uku ai mai ka makahiki 1880 mai ahiki i keia la, aneane he 50 makahiki o ka noho hoolimalima wale ana no me ka nana ole ae no ka aina alodio a fee simple paha, aka, hana ana me ka manao hana, hoomunawanui, a i keia la he poe ona miliona lakou, a o kakou hoi e kakali nei i na aina alodio, heaha? He poe kauwa kakou na lakou.

            He hookahi no mea i waiwai ma keia o Linekona ame Eliwai ka mea nui o na aina alodio a o Hoolapa ame na Hawaii lahui, he neo ia. Pehea ia?

            He hoopau manawa wale keia mau olelo o ke kualehelehe wale ana a ka poe puni kamailio. E hoi iluna o ka aina a e mahi me ka hoomanawanui, e na Hawaii, a o ia ka pono, he makehewa ka puniwale ana i na kamailio ano ole.

            Ina loaa ia kakou na aina alodio a ehia makahiki a lilo i ke kuai ia i na Kepani ame ka poe mea dala elike me ka hapanui o na Hawaii e ae?

            Ina hoi ha he ku-e kumukanawai o amerika Huipuia i keia kanawai, aole e hooholoia mai nei e ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika!

            Ua hooholoia mai nei ia kanawai, he makehewa ke kamailio palaualelo wale iho no.

            Aole e loaa ka wai ma ke kamailio wale iho no, me ka hoi ole iluna o ka aina e mahi ai. O ka loaa ana o ko Uta wai, wahi a Senatoa Smoot, ua hoi ka poe paionia o na Moiemona iluna o ka aina mahi, a mahope nonoi aku lakou i ke aupuni i wai no lakou a loaa ka wai.

            Ina paha hoi e hana like na elele lahui a kakou, ia Kuhio hoi ka aina. a ia Eliwai hoi ka wai; pehea ia ia Hoolapa ame Eliwai Company? Aole he olena ana, he pikai wale ana no pau ka oe hana, a pono ai hoi ka olelo ana, he aloha, he minimina, he makee i ka pono o na kanaka Hawaii. Aole ma ke kamailio wale ana, aka e hana mai hoi i hana e pono i’o ai na Hawaii.

            Ke waiho nei i keia mau mea na ka lehulehu e nana mai.

(A keia pule ae.)

 

HE LEO UWALO I KA POE KOHO BALOKA O HOOKENA.

 

            Nupepa Kuokao, Aloha oe:--E oluolu oe i kauwahi kaawale o kou kino e hookomo iho i keia, oiai ua kokoke loa ka la 2 o Novemaba, ka la i manao oui ia e lawelawe haaheo ana ka aoao Repubalika, mai ka elele, hale o na lunamakaainana ame na senatoa.

            E ae mai i ka meakakau o ka pahu balota mahele ewalu. o keia ka pahu poekela o na Hawaii, oiwi ponoi, e ola nei ma Hawaii Komohana, a pela no iloko o ke Kalana o Hawaii, he koena o na kanaka Hawaii ma ka holomoku ana ma Honolulu, a haalele i ka ainahanau a no keaha la ke kumu?

            Penei no ia, aohe aina, ua lawe no na lii a he mau iniha lepo o na aina kuleana e noho nei kekahi poe kakaikahi. A heaha ka kakou mea e hana ai no ka la 2 o Novemaba e hoea mai ana!

            E ku kakou a onou aku i ke keikailii i elele no Wakinekona, i loaa ai ia kakou na aina aupuni maikai. e waiho mai nei ma Waiea, Pahoehoe, Alae a komo aku iloko o Kaohe ma, he mau aina i manaola he mau kaukani eka, a pela me na aina leialii o Pauahi, a na ka aha olelo ia e hana mai.

            E o’u mau hoa koho balota, mai na wahine a na kane, e koho me ka lokahi i ka Elele Kuhio Kalanianaole, a ke lanakila oia, ua maopopo loa, na loaa ko kakou mau aina e hoi aku ai a noho, a manao ae ke ola, he lani iluna, a he honoa ilaio.

            Aohe olelo ana no ka i’a, a no ka mea, eia na apena iheihe, Iauna S. Lazaro ma, ke huki mai nei, a kakou no hoi e hoonau nei i keia mau la; pela no hoi me na kole maka onaona o na iae kahakai.

            O kekahi na ike no kakou he aina ko kakou i hoolawaia ke ola kino me ka ikaika a wikani pu.

            No ke alanui, o ka ahaolelo ke kuleana no ia ninau, iloko o ua mau aina nei; i oleloia maluna.

            A no ka elele Likana, e hookuu maikai kakou iaia me kana keiki kolohe me Hoolapa nui wale.

                        Me ke aloha,

                                                S. W. KAAI.

            Hookena, Oct. 23, 1920.

 

HOOPA’IIA HE $300 NO KA PALUA O KA HEWA.

 

            No ka lua o ko Yokeihi ku-e ana i ke kanawai hookapu waiona, a ua ae ae no hoi oia imua o ka aha no kona hewa i’o no ka loaa ana aku malalo o kona malu he 60 galani okolehao ame kekahi ema hana okolehao, ma ka Poaono aku la i hala i kauia mai ai ka hoopa’i ko’iko’i maluna ona e uku oia i $300, e ka Lunakanawai Vaughan o ka aha hookolokolo federala. Imua no o keia aha hookahi o Yokishi i hookolokoloia ai a hoopa’iia i kela mahiua aku nei o Aperila i hala, o kela mahina aku nei o aperila i hala, o keia iho la ka lua o kona hoea ana ae imua o ia aha no ia hewa like.

            No Park Hyin, ua ae pu ae oia i kona hewa no ka hana ame ka malama ana i ka ololehao, a he $250 kona hoopa’i i kauia mai.

            Ua hoopaneeia mai ka hoolohe ana i ka pane a Meihei Eichi, kekahi o na Kepani i hoopiia ae no ka loaa ana aku o ka okolehao malalo o kona malu a ka Poakolu nei, i hiki ai iaia ke hoomakaukau iaia iho no kana pane imua o ka aha.

 

            LONDON, Oct. 27.—Ua hoikeia mai ianei ke apono ana o ka poe na lakou na lua lanahu ame ka poe limahana o ia mau ina lanahu i na kumauelike a ke aupuni no ka hoopau ana i ka olohani a ua manaoia ma keia po e pau ai ka olohani.

 

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

 

Ma ka Hana Hoopau i ka Mutual Investment Company of Hawaii, Ltd.

 

            Mamuli o ke koho pono ia ana mai o ka nea nona ka inoa malalo iho nei, M. V. FERREIRA, i kahu no ka poe paa aie ame ka poe paa mahele o ka Mutual Investment Company of Hawaii, Ltd., he hui Hawaii, i hoopauia ma ke kaueha a ka Puuku o ke Teritore o Hawaii, i hanaia ma ka la 8 o Okatoba, 1920, ma keia, ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ke keena o kona loio, Wade Warren Thayer, 603 Hale Stangenwald, Honolulu, iloko o kanaiwa (90) la mai ka la 15 aku o Okatoba, 1920; o ua la nei, o ia no ka la o ka hoopuka mua ia ana o keia hoolaha. O na koi apau e waiho ole ia mai ana pela, e hoole mau loa ia aku no.

                                                                        M. V. FERREIRA,

Kahu no ka Poe Paa Mahele, ame ka Poe Paa aie o ka Mutual Investment Company of Hawaii, Ltd.

WADE WARREN THAYER,

            Loio no ke Kahu.

6422—Oct. 13, 22, 29; Nov. 5, 13.

 

HE UWALO I NA HOAHANAU MOREMONA.

 

            E hoomanaoia o Iosepa Emaika opio ke kaula; o George Pukuaiahi ka Ha’i Euanelio i Hawaii nei; o Iosepa F. Kamika, peresidena i aloha nui i keia Lahui Hawaii.

            E Mr. Lunahooponopono, e ahonui mai a e ae mai ia’u no ka lua o ka manawa, no ka poe i ike kumaka i ka oiaio o keia Ekalesia, ka poe e paa ana i ka oihanakahuna ame na wahine, ame ka poe i komo iloko o ka halelaa a berita pu i ka nani o ke Akua a mare sila aku i ka oiaio mau loa.

            Ua hoani aku au i ka hae o ka mau loa, kela sila aole e poina o Joseph Kamika Opio ke kaula, he 39 wale no o kona mau makahiki o keola ana, a powaia oia e na enemi ma ke kiia ana i ka pu a kahe iho kona koko maluna o ka papahele o ka halepaahao.

            Ua ailaia no ka mau loa. aole e pau i ka holoiia, a hooponopono hou ia ka honua. oia hookahi wale no o ko ka honua nei, i aeia e kukulu hou ia kona ekalesia ma ka honua nei. E ninau aku ana au i ka poe hoano ina aole o Iokepa Kamika i kukulu i keia Ekalesia, eia kakou ihea?

            Elua, ina aole o Keoki Pukuuiahi i holo mai i Hawaii nei, aole e laha keia ekalesia, a oiai, ua hoi hope aku kona mau hoa, na hoomanawanui no oia a nui ka poe i komo mai; ua hooikaika oia i keia ololo Hawaii, ma ka hookeai ana i hiki iaia ke ha’i i keia euanelio, e aloha mai ana anei oukou iaia?

            No Joseph F. Kamika i noho iluna o ka noho peresidena o ka Ekalesia o Iesu Kristo o ka Poe Hoano o na La Hope Nei, i hoopihaia a hu ae kona aloha i keia lahui Hawaii ponoi ana i holo pinepine mai ai i Hawai nei, no elima manawa e ike mau ai i keia lahui, wahi no ana, pela no i keia la, eia i Hawaii nei kana keiki ponoi, mamuli o kana kanoha hope loa i hookoia e ka papa 12 e noho nei i keia manawa. O kuu puuwai, aole au e poina a hui pukakou me lakou.

            Auhea he mea elike hou aku ana o ke kahua o ka pa o ka halelaa. he kilakila a nani, na ike mai Hawaii a Kauai, ae’e anei e haaheo i ka maka o ka opna, aloko loa aku, ke kukuluia i ekolu kii i ku i ko lakou ano pakahi iho ke kukulu pakahi ia lakou, i na anuu ekolu, o ke kahua o ka pa iloko o ka pa, e hoopuni ana i ka halelaa?

            E pono na haipule e ike koke mai, a lulu no elua paha kaukani ame na haneri, he oi loa aku ia, mamua o ke kii onioni. Auhea ke aloha, ka hoano? Mai nana kou puuwai i ko kekahi, aole i na alakai, o kou ponoi, aole hoole ka peresidena ame na alakai. He satana oia, ke hoole!

            E nana ia Opukahaia mai kona holo ana a hoounaia mai na kumu mikanele, na piha iho nei haneri makahiki, ua lokahi ia e na hoahanau, na paa kona kia hoomanao no ka manawa, a loaa he honua hou i hooponopono hou ia.

            A pehea ana? Ua poina pa mai nei; aloha no, aohe no he wahi mea a puai leo iki, aole no au i lohe e ohumuhumuia ana, he oki loa no; a ina hoi laulima pu mai, a noluna loa mai no ia. O ka’u pule no ia ma ka inou o Iesu Kristo, Amene.

                                                                                    J. A KAHIONA.       

 

TERITORE O HAWAII.

 

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka hana e hoopau ana i ke GARDEN ISLE FRUIT COMPANY, LIMITED.  

            Oiai. o ke GARDEN ISLE FRUIT COMPANY, LIMITED, he hui ia ia kakuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, na waihoia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 3 o Ianuari, 1921, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

                                                                        DELBERT E. METZGER,   

                                                                                    Puuku, Teritore o Hawaii.

            Honolulu, Okatoba 21, 1920.

6424—Oct. 29; Nov. 5, 12, 19, 26; Dec. 3, 10, 17, 24, 31.

 

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

 

            O ka mea nona ka inoa malalo iho nei,  ua hookolu pono ia mai oia i Kahu no ka poe paa aie ame ka poe paa mahele o ka HONOLULU AUTOMOBILE GARAGE COMPANY, LIMITED, ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi iaia ma ka Helu 1464 Alanui Moi Hema, Honolulu, T. H., iloko o kanaiwa la, mahope aku o ka hoopuka mua loa ia ana o keia hoolaha. O na koi apau e waiho ole ia mai ana pela, e hoole mau loa ia aku no

                                                                                    M. K. GOTO.

Kahu no ka Poe Paa Aie ana ka Poe Paa Mahele o ka Honolulu Automobile Garage Company, Ltd.

6421—Oct. 8, 15, 22, 29; Nov. 5.

HOOMAKAUKAU NO MUA AKU NEI

 

E Hoao e Hoomakaulii Ano...E Malama i ke Dala e wehe i Buke Banako Heahu me ke

 

CHINESE-AMERICAN BANK

 

A NANA AKU I KA ULU O KAU DALA

 

NA PAHU DALA                             $1.00 no ka Wehe                               Kihi o ke Alanui

no ka Hoolimalima                                Ana i ka Hoahu                                 Moi me Nuuanu

 

LUAU                         Na PA, NOHO, PAKAUKAU ame na HALELOLE

                                    no ka Hoolimalima.

            PEOPLE’S HARDWARE STORE.

            453 Alanui Moi Akau. Kokoke i Palama Settlement.

                        KELEPONA 2670.

6348—8 wks.

 

CONSULT

 

SANFORD OPTICAL CO.

Phone  1740

OPTICIANS

Boston Bld Prompt and accurate work

                                                                                               

 

MA KE KAUOHA

 

TERITORE O HAWAII.

 

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka hana e hoopau ana i ka ENDAU DEVELOPMENT COMPANY, LIMITED.

OIAI. o ka ENDAU DEVELOPMENT COMPANY, LIMITED, he hui ia ia kukuluia a e ku ana malalo a me ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii. i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, na waihoia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

NOLAILA. ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waihe mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 20 o Dedemaba. 1920, a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malaio iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi i wahi e aeole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

                                                            DELBERT E. METZGER.

                                                            Puuku, Teritore o Hawaii.

Honolulu, Okatoba 11, 1920.

6422—Oct. 15, 22, 29; Nov. 5, 12, 19, 26; Dec. 3, 10, 17.

 

TERITORE O HAWAII.

 

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka hana e hoopau ana i ke JAPANESE TRADING COMPANY, LIMITED.

            OIAI, o ke JAPANESE TRADING COMPANY, LIMITED, he hui ia i kukuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakaukauia ma na hana o keia ano, ua waihoia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke hawaiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waiho mai? na ku e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 8 o Novemaba, 1920. a o kela ame keia mea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Mooko. Hoonolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kumu, ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala noi i oleloia.

                                                                        HENRY C. HAPAI,

                                                Kokua Puku, Teritore o Hawaii.

            Honolulu, Augate, 31, 1920.

6416—Sept. 3, 10, 17, 21; Oct. 8, 15, 22, 29; Nov. 5.

 

TERITORE O HAWAII.

 

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

 

            Ma ka hana e hoopau ana i ka OHAU INVESTMENT COMPANY, LIMITED.

            OIA, o ka OAHU INVESTMENT COMPANY, LIMITED, he hui ia i ku kuluia a e ku ana malalo a ma ka mana o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, i kulike ai me ke kanawai i hoomakau kauia ma na haua o keia ano, ua waihoia mai iloko o keia keena he palapala noi no ka hoopau ana i ka hui i oleloia, hui pu me kekahi palapala i hooiaioia i hoohui pu ia me ia, elike me ia i koiia ai ma ke kanawai.

            NOLAILA, ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha i kekahi mea, a i na kanaka apau he mau kuleana mamua a e kuleana nei paha i keia manawa ma kekahi ano iloko o ka hui i oleloia, e pono e waiho mai i na ku-e ana no ka aeia aku o ka palapala noi i oleloia maloko o keia keena, mamua ae o ka hora 12 awakea o ka la 6 o Dekemaba, 1920, a o kela ame keia nea e makemake ana e hooloheia aku maluna o ia mea, he pono e hoea kino ae ma ke keena o ka mea noona ka inoa malalo iho maloko o ka Hale Mana Hooko, Honolulu, ma ka hora 12 awakea o ka la i oleloia, a e hoike mai i ke kuma, ina he kumu kekahi i wahi e ae ole ia aku ai ka palapala moi i oleloia.

                                                                        HENRY C. HAPAI,

                        Kokua Puuku, Teritore o Hawaii.

            Honolulu, Sept. 25, 1920.

6420—Oct. 1, 8, 15, 22, 29; Nov. 5, 12, 19, 26; Dec. 3, 1920.

 

T O Murata Furniture Store

(Na noho hoolimalima me lako pa maanei.)

Na lako Hale Hou me Kahiko.

Hoolimalima me Kuai Hoe.

715 Alanui Hema, Honolulu, T. H.

Kelepona 1695.

 

KakelameKuke

(KAUPALENAIA.)

Poe Kalepa ma

ke Komisina

 

A HE

Poe Agena no na Mahiko Lehulehu

 

He $10 Anei ka Waiwaiio o Kou Mau Maka?

(Picture of eye)

156-158 Alanui Hotele

 

Mauka o ka Hokele Young.

            Ua hiki ke loaa ka paa makaaniani no kela mau dala a emi iho, a e hiki ana ke paleia aku ka poino e loaa ana i kou maka, ma o ka nana ana me ka ikaika.

Dr. Lewis Edwin Capps

KAUKA RUSHFORTH,

Kokua,

THOMPSON OPTICAL INSTITUTE

156-158 Alanui Hokele.

Mauka o ka Hokele Young.

 

Kela Laau Kaulana

B.B.C.

 

            He laau i hoohuiia o na launahele, laau e hana pu ana me ka hana a ke Akua, he hoomaemae a hooikaika ae i no mea poahana hoolookoa o ke kino e kipaku ana i ka ma’i kimo ame na ma’i ih wale mai, e haawi ana i ke kino i ka ikaika, ke ola ame ha mana i na aalolo.

            E hoopaha ana ka B.B.C. i ke kiao me ka ikaika hao o ke ola a me ka ikaiko o na la oaio. Ua hoolaia na poe nawaliwali ma na manawa lehulehu mahope o ka inu ana he mau pule wale no. Ua aponoia e na kauka kaulana he nui ame na kanaka iloko o ke ola lahui ana. O ka B.B.C. ka laau kamahao loa ma ke ao.

KUAHA MA NA WAHI APAU.

Keena Kuai Laau B.B.C., 161 Alanui Moi.

Honolulu, Hawaii.

NUPEPA KUOKOA

 

No ka makahiki (one year).....................................................$2.00

No eono mahina (six months) ...............................................  1.00

            O na Dala ame na Hoolaha Apau e hoouna pololei mai i ka ADVERTISER PUBLISHING COMPANY, LTD., wale no. P. O. Box 208, Honolulu, T. H. 217 Alanui Moi, ma ke keona o ka Nupepa Advertiser.

            Entered at the Post Office at Honolulu, T. H., as Second Class Matter.

 

CHARLES S. CRANE...LUNA NUI