Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 45, 5 November 1920 — HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Elese, ka U'i Nohea i Liliia A I OLE Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

■— . j»;ia ana o kona niau aalui .a nwhope hoi o kona kilohi . .u ma ke aniani kilohi nui c ku mai ana maluna o ka .ku. mc ka hooponopono liilii ana ae i kona lauoho i kiwa•nua iho. alaila kii aku la i kona koloka a kau ae la no ;a uhi o kona poo. hele hou aku la a ma kahi a Harisona :i . mai ana, a pane_iho la: •inkii aku ana au i kekahi hainaka īhamua o ko waha i i ole ai oē e uwa ae oiai au e iho ana no ka hale ». a no ka mea, he mea pono no'u ka holo ana aku .a mai keia liale ino aku." ; oia e kamailio iho ana ke nakii pu la oia i ka hainaka waha o Harisona, a i kona ike ana aole e hik iana ia -.na ke uwa ae a hala kekahi nlaiiawa loihi mahope iho ;i hala ana aku, hele iiku la oia iio kahi o ka puka a wehe loa niai la. KL"XA XXX ; —lloko llou o ka Hale o Kona Enemi. . : wehe mai ai i ka puka, a īio kekahi manawa kona ike }\<) he meha waie no oloko o ka h ale elike me kekahi ilina. ..uōli wale la 'oia no kona lohe ole ia mai. alea nae, oiai 110 wehe mai.ana lohe aku la oia i ka hamumu mai o kekahi eo maloko loa"aku o kekahi mmi, a ke noonōo la oia he ;,nu paha no na wahine o ia hale. : . ko Hafisona. manawa i komo aku ai iloko. o kela hale ; vKUoha ikaika loa aku oia i na .wahine i ka ona no nae ... 'uale, aole e.ae i£i i kekahi mea e liele mai ana ia e .-mo.mai. oiai oia e noh'o ana majoko olaila. ' l keia manawa aia ka*wahine Paele maloko o ka r'umi . iuahine nona ka hale kahi i noho ak a no laua ka hahiumu o ka lohe aria aku, o ka laua mea no e kamailio ana, k . laua hooikaika me ka uakaala pu ma na ano apau e paiiou ole aku ai o-£lese mailoko aku o.ka hale, a ua mao- ■ maoli no ia laua ia e hemo hou aku ana : 'oe mai ia halē āku. he manaō palaualelo wale 110 nae ia ua o ka noōnoo ana. I a ]>aa ko Elese manao e hoomakaukau iaia iho no ka hoo-1 ana i kona inoa maikai ma na'anō apau e hiki ana, ina | iu: hana ia e poino ai kona ola, a oiai oia e noonoo ana 110 i i akaka ana i mea e hemo aku ai oia iwaho mai 'kela hale' nana ae la oia ma o a niaanei no ka 4iuli ana e loaa kekahi | . no ka hoopakele ana iaia, ina he pahi paha ia a he pu j 1 ka mea wale 110 ana o ka ike ana aku e hiki ai ke kokua iaia, a me ia niea hoi oia e hakaka aku ai me na wahine,' 10 ko laua hoea nia/ nialaila ia nianawa. oia kekahi kii ke- j r o kekahi wahine e kau inai ana malunn o ka time. i ' a ia kana o ka 'hopu atia aku a paa mai la i kona liina, | ; iiooikaika pu ia ae īa 0 kona manao koa 110 ka hoohanu ; ; ku. iifa 110 ka hiki ni'ai i ka manawa e hoohana aku ai. ! k .na ike ana ua makaukau oia me kekahi mea 'e hakaka u ai īne na wāhine nialoko o kela hale. papani mai la oia ij : 'iika mahope ona a hoomaka aku la ka iho ana me ka malie . ua ke alanuipii. . ! • ■ i i oia e iho la ke lohe aku 'la ōia i ka .hamumu mai 0 • ' ./iii mau leo ma ka hale malalo. a elike nie kona hooko-. •• e mau lalo loa o We alanuipii. pela no kona lohe mao-1 l(»a ana aku i ka nunui o na leo o na wahine e kamailio i * ana. a ua liiki hoi iaia ke ike maopopo iho i kahi a i»i'; u wahine e noho niai ana aia ma.ka rumi hookipa mahope: . hale malalo. • ; manawa i kaua h00ma0p0j)0 iho. ua hiki loa iaia ke kolio 1 u i na mea e kamailio mai ana a no laiia līoi tia leo aha e ' i- ku ana. no ka wahine luahine 110 :ka ōna o ia hale, anie i • ahine Paele, eiā nae aohe ona lohe'maopopo aku i ka laua j r kamailio mai āiia. Ua koho' iho la oia o kela no ka j Vi ana i lawe mua ia inai a i pakele ai ma ka apua, mamuli oi nuui ana o ka hoomoeia ana aku. a malaila 110 hoi oia 0 ka, aua mai la. ' i i na o E:cse i haule lōa aku ai ilalo ku iho la oia e hoolono i ; iha ua lolīeia mai e na wahine k'ela.iho ana mai ana, a o| k.i'iu. malia e hele mai ana paha kekahi o ha wahine liT9.la.ilaj . a pono mai oia, a iaia e'ku la ke kapalili la kona houpo. j : a no ka hiki i ke kanaka ana o ka hauhoa aua aku la ke 1 : āe. a hana ae paha i kekahi mea no na wahine e hoo-; ai aole oia e hopohopo ana, no ka īhea, aohe hiki iaia ke , ae i ka welu i haūhōaia ai kona. wahā. eia nae aohe iio; . '• i loheia aku niai kela elemakule mai. nolaila o kona | ' ..koke aku la 110 ia* i ka puka alo o ka hale. ' keia kana wahi 0 ka maka'u loa ana. 110 ka inea. malia <• hiki pono ana iai'a me ka holopono ke wiluae i ke ki e ; īua no i ka puka. a ke pa\e ae hoi-'i ka laka hoōholo me. l:eke ole. Ke ku la oia me ka hbotono'l&a o ka lohe aku lialulu kapuai wawae mai, aohe nae ona lohe mai, 110 a ekolu manawa koua hoolono ana, alaila hōomaka ae la • wili i ke ki. a hōolono hou mjfi la. No kona lohe ole i 'ii nakeke a halulu hōi. kaU aku a oia. i kolna koloka ma • > ka laka hooholo i ole e loheia ke kani. a pale malie. loā 1 a !hope. • wahi kani liilii wale no ka ni£a ana o ka lohe ana iho. .. hemo ae la ka piika, a nieinao ilio la kona lanakila i kona a \a i wehe mai ai, ā he Aek&ia iiiahōpe iho oili loa aku la. >\ aho a iluna o kā lanai. manawa aole hiki iaia ke uumi iho i kona hauoh. a me ; nana ole īiiai i ka puka 'e hamama ana pela, hoomaka 'a oia i ke kuupau i kona mama. āia ka pono, a mamao ku i kahi'e, a ua hāla no hoi he kuea iaia ihope, akahi 110 hacftnanao ae he po ia manawa ana e holo ana. a e hlo > ] «aha kōna holō, oiai lie wahine hoōkahi jyale 110. oia, 1 w hoala'āku i na manao hoohuoi iloko 0 poe e nana ana. a e lilo iinā ia i mea kamailioia e ka poe e ike mai, •< i'iia ma ke aho He wahine oia i hele i ka auwana. a i ole < ana paha'e l\tili i ulua nana. . i k'.na hiki ana aku ma ke kihi o na alanui, ku iho la oia .' i'ia e nooiioo no kāfta niea pono e hāna aku ai. Ua īke ..ia e lilo ana ka lole anā e komo afiaj mea nona e nana ai ai e kekahi poe e ike mai ana iaia ina 110 kona hele aku >"una o na ālahui e hooiualaiūalainaia aua e na kukui. Ke noonoo pu la oia no īia kamaa hila aulii e komo ana . .-];i me kona lole nani. kona a'i olohelohe a pela me na he mau hiōna.a kekahi poe e it*e mai ana e nele ole » ii ke komo o na n\aiiao hoohūoi 110 kāua haha o kela pō o u'e hookahi ana'me kekahi mea olee ukali ana laia. Aohe ! mauao e hoi i kona l*>me a i kona makuahme hei a t kona -kuaana, ua niakau oia ia laua o ninauia mai kana wahi 0 i hele ana a ia po ,a e lilo ana koiia hele i ka 1 mea hoo- • '. niaha aku i ko Inūa inaiiao mnmuh o k-h lauakoho hpwa mni ' hele paha oia i ka auwann a ua haiilehia oia 1 ka hewa. 1 wahi ana iloko w r ale iho no ōna- :' ale i ae ole mai ai ia'u e hoi .aku au iniua okuu makualune

: : , . — ; —; —— — * — a hoike aku iaia ua lilo au he \vahinemare nana? I nei mana T \va ke ike nei au i ko'u jjiilikia. hookahi wale no a'u liana pono e hana ai i nei nianawa. o ko'u hana aku me he men la he kaikamahine au i nalowaie a i liaule l>oi i ka hewa." Oiai oia e noonoo ana 110 keia mea, kulu iho la kōna waimaka. Ke ike iho la no oia no*ia iho aole oia i haule iki i ka hewa, aka ua nalowale oia/i nei manawa. Xo kekahi manawa paā ae la kona mau lima a elua i kona poo. me he mea la.ua uiniu i kana hooniaopopo iho, .a ia manawa hookahi ke nooiioo; pu la oia i kana alahele e lawo ai ame kana hana pono e īiafia aku ai. "Aole hiki ia'u ke hoi aku i ko'u home. aohe no hoi he nijaopopo ia'u o kahi o kela wahi hale o maua o Haje e-ku mai la. Heaha aiia la ka'u mea e 4»ana aku air'.' O kona hoomaka kokē hku la no ia t hele nie ka awiwi no ka mea, ma kekahi aoao loa aku o ke alanui ke lohe ak-u la oia i.ka walawalaau mai o kekahi poe me he mea la ua ona, e akaaka ana 110 hoi kekahi poe, a e nunui mai ana no hoi na leo o kekahi'poe. ■ "E hoi hou aku ana au>i kela hale kahi o'u i laweia mai ai me kuu ike ole," wahi ana o ka īiooholo ana iho. ; 'Aohe maopopo ia'u kalii o kela hale. i k*u ai, aka nae, e hele akw ana au a kahi e loaa aku ai o kekahi kaalio a ee aku maluna ona, a na ia kaa au e lawe aku aliiki i ka hale. Ua lioaa aku la paha o Ha.le me ka huli hele ia'u, aka na<;, ina no ko'u hoea aku i kela hale i ka manawa kupono aole oia e hokaumahaia aku ana." t * Aohe ia lie manawa nona e Uoopau iuanawa wale ai, o kona awiwi aku la 110 ia i ka hele a hoea ana i kekahi kihi alanui, | a ke nana ala oia iuka a i kai me ka manao : e ike aku --an'a i kekahi kaalio a kahea aku e'kii mai iaia. - Hookahi kuea mai ia. kihi aku e ku mai ana kekahf kaalia. | 0 kona uhi ae la no ia i kona poo me ke koloka a hoomaka aku ■ la ka hele ana me ka mama a hoea i kahi o ke kaalio. j ' "Ae mai oe e kau aku au," wahi ana i k'e kalaiwa, me ka j nui o ka lianu ame ka piha i na manao pihoihoi. , 1 Ua kamaaina wale na kahukaa i ka poe hele o ka po malokoi 0 ke kulanakauhale o Nu loka nolaila aolie oia i niele wale' 1 mai. O kona lele mai la no la ilalo,e wehe i ke pani o ka puka 1 liiki ai ia Elese ke pii aku. a.oiai o Elese i pii aku ai, ua hoo-1 pihaia ke kahukaa me na manao kahaha 110 ka ikeaiia mai i ka j u'i launa ole o ko Elese helehelena ame ka nani o kona aahu, j aohe nae ona kanlailio wāle mai 110 ka ninau a'na { mai:. j "Ihea au e lawe aku ai ia oe, e ka lede opio?" i ninau ak.u ai j ke kahukaa. - "L T a poina ia'u ka inoa o kē alamii. aka hookahi nae mea e paanaau nei ia'u oia ka hale'o Paulo Harisona, ke kanaka kalepa waiwai. Hiki ana anei ia oe ke huli aku a loaa ia wahi ?" ! ' "(.), ua kamaaina au ia wahi au i olelo mai la, e ka. lede." ; >vahi. t a ke kahukaa me ka nana pono mai la ia Elese. O ke j kumu o ka nana pono loa mai o ke kaluikaa ia Elese ua kau- j lana o Harisona maloko o ia kulanakauhale he kanaka lima-' nui i na kaikamahine, a heaha la ka liana a nei kaikamahine i 0 ka makemake ana e lawe aku iaia ia hale, eia aohe ona j 1 mai, e mai hele oe ilaila, no ka mea, ike iho la 110 oia iaia-; iho'aohe ona kuleana e ninau wale mai ai 110 i ka ihea ana ii kuleana ole ai e ike. - ! "Ua pono kela, na'u e lawe "aku ia oe ia liale," o kona^pa-1 'paiii aku la 110 ia i ke pani o ka puka a lioi ae la a kau ma! kona wahi niamua o ke kaa a hoomaka aku la ka liolo ana 110 ! ka Elese wahi i kauoha aku ai. N • Ua pau ae la ko Elese hopohop(>hou aua i manawa 110! kona loaa mai i kekahi kanaka, a ke lioho la ok. me ka 11001100.; 110 kana hana hou e hana aku ai; oiai oia e 11001100 ana ua | nohoalii 'liou iho la ka huhu maluna ona no kona. hoomanao | ana ae i na niea-1 hanaia mai maluna ona ma kela hale ana o | ka haalele ana aku a huipu me k ulu ana ae o kekahi nianao! iloko ona na koiia enemi na Klahe'la 110 i hoolala i ka haiia nona e laweia ai mai kela hale mai ona, no ka mea, aole ē liana : iki ia aiia ia hana me ka ae ole mai o Mahela. Eia nae, he mea paakiki no nona ka nooiioo ana.iho e liloj ana ka nianao ino iloko 0 Mahela i mea hoolilo i kona makua- \ kane i inea paahana 110 ka hoohaumia ana iaui a i kekahi mea! Okoa aku palia. J "Malia paha aolē o Mahela ii ke i kela liana," wahi a ua! o Elese'o ka noonoo ana iho ; "hele 110 hoi a nana kela mau; hana he keu aku oia a ke kaikamahine aloha ole i- kona inoa' maikai, a i ol.e i kona makuakane: e aho kekahi holoholona inaniua ona he loaa iaia ka 11001100." ■- 1 Ua liuliu loa 110 ia walii a laua o ka liolo ana aku aliiki i ke! ku ana iho o ke kaalio maniua oka puka 0 ka liale o Hansona. | Ua ike koke aku la no o Ēlese o ka hale pololei ia ana i makē- i make Tii, mamuli 0 ka' nui o.na kaalio e kuku mai ana mawahp, a pela hoi me ka anini ma ka aoao o ka hale, aine ke-kani mai j 0 ka piaiio maloko o ia hale. O koiia pilikia ia ana elala me ia e hiki ai iaia ' ke uku aku i ke kahukaa 110 kela kau ana mai ona, aole i loaa! nnta ia-maiiao iaia ma kela nuiiiawa ana o ke kau ana niai i ke. k'aa, a iaia i niakaukau ai e lele mailuna aku o ke kaa, 110 kona . manao e noi mai ana 110 ke kahukap. i kona uku, i aku la: "E oliiōiu oe e ka'li maanei a lioi hou mai au, e liala ana ' paha lie hora hookahi a aole paha." " Aohe j)ilikia o kel'a, ua hiki ia'u ke kali ahiki i kou hoi j ana mai," i pane mai ai ke kahukaa me kela leo lialulu ona. , 0 kona pii aku la no ia ma ke alapii ahilei i ke kau ana aku ! ihina o ka lanai s a hele aku la a ku ma kahi o ka puka a kikeke j aku la ma ke aniani o ka puka, me kona hooholo mua ana i| kōnainanao no.kana mēa e liana aku ana. O ke kanaka lay»'c-1 Uv\ve o Mahela ka i hele mai e welie i ka \>uka noiia, a ia ike | ana mai ana ia Ele s c i ke kil aku mawaho 0 ka puka. nana j pono mai la iaia me ke kahaha 110 kona hoi āna aku. aohe nae S he pane mai. j 1 ka pūka 110 a weheia mai o ko Elese"komo aku la no ia apii pololei loa aku la no ka rumi komo kapa maluna, kahi ana j 0 ka pii mua ana. a o ke kaikamahine lawelawe ka i loaa aku iaia maloko o'laila. Ia ike ana mai ana i«a Elese ia komo ana akii i mai la me ke kahalia: ! "Auwe! Noke iho nei o HaU Venona i ka huli ia oe apau ! na walii ol6ko nei- o ka hale. a nfa ka'u nana aku iaia ūa kauj niaha loa oia 110 kou uolowale honua loa āna me kona mao- , popo ole." - j "Eia 110 nae palia oia njaloko o kela hale i nei manawa?" j i niuau aku ai o Elese. 1 "Aole o'u manao pela. ua hele oia kekalii wahi. pela ! ko'u manao. a ina ua hele. aole o'u manao ua hoi mai oia." i "Ina pela e oluolu oe'e kokua mai ia'u-nia ka houīūulu ana ; mai i ko'u mau niea liilii." a ia manawa hookahi liooftaule iho i la oia i kona koloka ilalo niai kona niau poohiwi iho. "la'u i j nalowale ai aohe nae paha he nleā i kamailioia 110'u? E hoike ! mai oe ia'u i ka mea oiaio 2 mai huna mai oe." "Aohe. a'u mea 1 lolie, e i auanei e he iho aku kekalii o'u i ka : hale.malak>'e liiki ai la iau ke lohe aku i kekaniailio a £ekahi j poe nou. Ma keia runii no au kalii i 110110 ai ma ka manawa i a Hale aine Mabela o ka pii ana niai a ninau mai ai ia'u no\i. : a otai aohe a'U mea i maopopo nou ame kau wahi o "kahele ana aku, ua lioole aku au i ko'u ike aiia nou. Ua pilia loa o • Hale me ka manao kaumaha i ka'u hooniaopopo aku iio kou ; nalowale ana, ua like"ke keokeo o kona helehelena me ke poho, ; a īpa ka'u nalia aku ua piha pu oia i ka'huliu ia Mabela. iīiie ; lie mea 1a ina ka'u naga aku aia kekahi manap iloko 'ōiia tia Mahela i hoolala i kekahi hana a .0 ke kumu hoi o kou j wale ana." j Akaka aku la o Elese 110 keia mau alelo a ke kaikaniahine 1 lawelawe 110 ka lnihu o liale ia Mahela a ninau aku la nae: ' ''Pehea la. ua loaa no Ahei kek'ahi īia'oha'o i kela- mau mali•hini e noho mai la ilialalo no ko'u naloj,vale hoiiua ana?" '*.Aohe o'u manao pela. e ka iioaloha. Ina'e hoike aku ana

; au ia oe i kekalii niea e nalo ana anei ia mea ia oe nie kou 11 kumakaia ole ia'u?" "Me ka oiaio loa, aole au e hana ana i kekahi hana ino elike ; me ia. e ka hoaloha.'' i pane aku tii o Elese. ''Heaha hoi ko'u mea e hana ai pe!a me ko'u ike ilm' no ka hoi he manao nKiikai | kou nō'u?" "Eia ka'u mea,o ka lohe ana aku ia Hale o ka olelo ana ae ; ia Mahela; mai hoike iki aku mea e pili ana no uo lda kekahi i hanaia (rlilo ai i mea no ko Elese , kēia, e Ke hoohiki aku nei au imua ou iua he hana inoa maikai e hoowahawahaia ai. ke hoike aku nei au ia oe i'keia manawa e lāawale ajja kaua, o kela aelike hoopalau o, ; kaua e pau ana, aohe au manao hou ana mai ia'u he kane hooi palau nau, a pela )ioi me/a'u, aohe manao hou ana aku he waliine oe na'u." ' "O ia mau olelo kau o ka lohe pono ana aku ia Hale i ka i olelo ana ae ia. M«abela?" ' "Ae: ua maō[iopo loa kela mau olelo ana me ka paanaau •j loa ia'u," wahi a ke kaikamahine lawelawe o ka pane, ana ae, : oiai oia e palaki mai ana i ka lauoho o.Elese i hele a Kiwalao i 110 tia hana i hanaia niamua aku, au e ka mea heluhelu o ka ' ike mua ana ae nei. i "E ike mai oe i keia ua hoopalauia .laua no ka mare aku i i kahi manawa e hiki mai ana, a ua nui ke aloha o Mabela ia | Hale, nōlaila i ole ai Qia e hana aku i kekahi mea no Hale e ! huh'u āi iaia, e aho oia e auamo i na olelo hoahewa apau a Ilale i māmua o kona pane ana aku i kekahi mea no Hale e eha ; iho ai." "Maikai kela; auhea oe, o kou lohe aku keia a mai hoike , ,wale *aku hoi oe i kekahi mea, aole loa oia e mare ana ine' |<Hale, a no ka mea, ua lilo o Hale ia'u mai ke poo a ka hi'u." "E nele oia e pono ai, 110 ka mea, he kaikau?ahine hpokiekie ■ a hookano, ua manao oia no kona waiwii ana a hanohano e j haawi aku ana o Hale i kona naau iaia, eia nae. ua maopopo j no ia Hale kona mau ano apau. No'u iho, aole o'u ihikemake > ia JVlabela, aka, oiai au e ukuia mai ana me kekahi uku maikai, j ma ka uku no ka'u natia aohe o'u nana i kona mau ano maikai I a lapuwale paha. ' "O na kakamahine kiekie o ka manao me ka haakei e pono I e kaawale mailuna aku o ka ili honua, elike me Maheia. ;j. He piaio he kaikamahine u'i no oia, aka nae, aole i loaa mai | ka hapalua o kou u'i, a ma ka'u hoomaopopo aku ua lilo maoli { oe i mea na Hale Venona e hoomana ai. Ua like oia me kekahi j kanaka pupule i kona manawa i ike ai ua nalowale honua oe i a ua nele hoi kou loaa iaia maloko okeia hale mahope o kona huli ana ma na waH.i apau." "A'ohe e.nele aku la kona kaumaha 10.a," i pane aku ai o Elese, me kona kulou ana iho ilalo a ia aea ana ae e kiheahe;i ! ana na waimaka ma kona mau lihilihimaka. | MOKUNA NXXI—Ka Lanakila Ana o Elese. | I ka pau ana o ka laua kamailio ana o ko Elesfe iho aku la | i\o ia no ka hale mal.nLio, Jcahi a ka lehulehu e akoakoa mai ana ■ | nie ka lamalama o kona helehelena me ka piha hauoli pu, me * lie mea la ua lilo ha olelo a ke kaikamahine lāwelawe ana o ka ; I •■- V I | lohe ana iho la i mea hoolana loa ae la'i kona manao. ' ] | Ua maopopo loa iaia mamuli o na olelo a ke kaikamahine" ! lawelawe aia mau 110 iloko o ko Hale noonoo ke aloha ame| ; na lioomanao poina ole nona. j O kona inoa maiWai ame kona hanohano aia mau'no lne ia; ! aole i.lilo na hana lapuwale li kona enemi i mea uona e haule-; j hia ai i ka hewa me kona makuakane. ua hoopiha pu ia oia me | ka haaheo ia maiiawa no.kona ike ana ua lanakila oia maluna, i o Mabcla, kona enemi. i Ua pau iho 'ke kani ana o ka piano ma ko Elese m'aiiawa o; ; ka hoea ana aku i ka rumi hooluana,, nolaila iaia i komo aku; ; ai ua huli like mai la na mea apau e naua iaia me ke kahaha. 1 ! Ia Mabela no kona aho o ke au ana ae a kona mau maka; ; a ike aku la iaia e noho mai ana mawaena o na lede; ua Hke 1 ! ko Maliela u'i me kekahi lioku e hoolele mai ana i kona īna- 1 ; lamalama ;eia nae i ka Elese nana aku ua 4iiki loa iaia , | aku ilpko o kela hiohiona lioihoi o Mahela aole no i īiele'kona ; ! ike 'aku aia kekahi nianao inaina iloko ona. | 1 "Aia kā inaina iloko ona kahi i honaku ai no ko Hale hoike ana aku iaia ua aloha oia ia'u," wahi a Elese o ka namunamu ■ S.ana il'io, me kona piha i ka hauoli no ia hoike ana aku o HaleJ i ia inea iirtua o/ua o 'ua o Mahela. I I Aka aole ona nianā'wa e nooiioo iho ai. a no ka mea, iaia h.o i a komo aku„o ka liuli jtke tnāi la no ia o na'mea e nana! iaia. a ku okoa mai k no kekahi o na lede a hele nfai ta e' liui; j me ia, a no. ka mea, ua nui ko, lakou ha'oha'p nona i ka hora •'a oi mamua iho, a iia hoohoka ihaoli ia no hoi ko lakou manao : uo-ka ike hou ole mai iaia iloko o ia mannwa. : Na kekahi lede Uor ka eu ae a liele mai la e luii me E!ese. a pau a pau na lede. a he mau Kekona helu wale no ma ia liope iho, ua puni ae la o E!ese i na lede, me ka l'akou mau ninaU lehulehu np ko Ele.se wahi o ka hele ana a pela aku, a o kekahi hapa o lakou ua huai mai la i na manao mahalo e pai a»ia | iaia no'ka u'i, ka niaikai o kona leo i ka himeni, ke kulana kiei kie no lioi i loaa iaia ma ka ike liimeni, a peia aku, a no ka ! niii loa o nei'mau olelo p'ai iaia ua hiki kupono ole iaiā ke ! patie aku i haina kupoiio no ka kela ame keia o lakou mea e | kain.a'h'o mai ana. ( | Elike nae me ka maikai loa ame ka naauao uo hoi i loaa iaia i pela 110 oia i pan'e aku ai i ka niliau a kela ame keia, a ua lilo j ka oho o kana niau olelo i na pepeiao o na lede e hoopuni mai | aii.a iaia me he mea la he wai .liu'iliu'i loa i ka puu o ka tnea i a iloko no nae o kona kaniailio aku i na lede e hoo- ! puni mai ana iaia aole no i nde ka leha mau ana aku o kona ! mau niaka maluha o Mabela, kona eneiiii. j O iliolio mai ua o Mābela a o ka ike mai i ke kakaikahi loa ' o na lede e noho pu āku ana ma kana wahi e noho ana a ia : huli ana mai e ku aku āna o Elese. a e hoopuniia ana e na i lede; huli mai la oia e nana ma kahi a Elese e ku aku atia, : ke kāikamahi'ne ana o ka nianaoino ana a i lioao a i hoao ai i hoi e hohaahaa a e hoohaumi'aia e kona uiak'uakane, a ,i kona j ike ana iho pāha i kona hewa he liiona o ka hilahila ka i pa- | hola ae ma kona mau māka, me ka ukali pu ia niai e kekalii j hjona ihaka'u a wiwo, me he mea la akahi no oia a ike ilio i | kekāhi mea kamahao loa iloko o kona mau la o ke ola aua. "Heaha la hoi ka Elese niea e noke niai la i ke kaniailio i J kela mau lede, rpe ka iioke i ka akaaka me lie mea la aohe ■ poino i lianaia āk'u nona?" i ninau iho ai ua o Mahela ilōko ; iho'ona. i No keia nianao ulupuni ae la oia i ka huhu, a nohoalii iho la i ka inaina maluna oha. a lie'ike wale ia aku no ia anp ona iā | manawa ma kona helehelena, nie kona naua ole niai i ka naiia 1 aku o ka ooe e lioopuni aku ana iāia ia nianawa. • "Eia o Miss Beran'adona maanell nei manawa," wahi a kei kalii o na keoniniana o ka pane ana aku. "Ua manao iho nei - au ua hoi aku hei la,oia. M " "Xo ka tnana*\*a pokole wale no ia o ka hele ana aku nei a '! hoi hou hiai la," wāhi ana. "E hele āe au e kamailio nie la. : E oluolu inai ana anei pe e. hahai mai ia'u?" I kekahi keoni- , niaiia oia o ke kamailio >na mai. 'Aohe i nhaopopo i tfeTo Mabela. ka Elese ma mea e iioke niai ; aiia i ke kāmāilio hta kekahi aoao o ka nuni. a no kona make- - mafee e lōhe powo i na niea e kaniailloia aua e lakou. i»ela iho 1 la oiā i niakēinake loa Ai e Halawai he alo a he alo me Elese. ii O leona hppu mai H nc| ia i ka lima o ke keonimana a'huli | iiiai la liele ho kāhi a Klese. liia nte na le«le e ana. ! " Aia mnu niāhina o Mahela ko Elese mau maka Kkiii i kau : ai i ka hapanui o kamanawa. a j kona ike ana mai i ke ku aiia i ae a' Mahela a hele pu aku la nie kekahi keonimana e par*. airt

11 i kn lima o iia o Mabcla, kc ike mai l«i o Elcsc ma na niaka o ua o Mahela, aia he manao ino iloko ona nona ma o ka huhli :i anoe ana ae o kona niau tijaka. a i ke ku jkv»io ana mai a u.i o Mahela mainua o Elcsc. i mai la: : '"L T a lia'olia'o iho nei-o Hale 110 kau wahi oka nalowale ana. ua itbkc iho nei oia i ka huli ia oe a no k. 1 * loaa ole ua liele ;; hou aku nei. aohe nae i maopopo ia makou kana wahi o ka • hele ana āku neu" ' "Aia oia a hoi mai alailf« hoike aku au iaia i ka'u wahi o ka ' nalowale ana. aole i'niua Q oukou," i pane aku ai o Elese, me ; | ka hulili ae la o kona mau maka, elike me ke ano o ka iliea i ;,! piha i ka iuaina. | "Malia paha aole oia e hoi hou mai ana," i pane hou mai ai ; ua o Mahela. | "O, mai kanalua oe. e hoi hou mni ana oia e kii ia'u. no ka .! mea, ua aloha oia ia'u; heaha a'uanei kona mea e hoi hou ole ! mai ai no ka mea ua lilo oia na'u a owau hoi nana." i [)ane aku ; ai o Elese, a luili ae la oia e kamailio i kekahi o na keouiinaiKi ro. ke J<amatlio ana mai iaia. , Ua like 'nei mau 'olelo 'a Elese o ka pane aiia aku i ua <> Mabcla me kekahi pahi oilua i houia aku i kona puuwai e nele I ole iho ai ka wili i lea eha.'a lre mau olelb ikaika hoi e hoike : ana i ka inaina iloko o kela ame k«ia o laua ka i kukaiia me i na leo liilii loa. e nele ole ai no nae ka loheia mai e ka poe e ! kuku ana malaila ia manawa, a mai nana hou ole aku, paha o Ele.se ia Mahea mahope iho, ina aole o Mahela i kamailio | mai me ka leo. me he mea la. aohe ia mea he inahia iloko ona jia manawa ika i ana mai: ( ! e Elcse, he mea ano nui a waiwai loa ka hoi ka'u i muke- ' make ai e kamailio aku ia oe. E oluolu mai ana Unei oe e hele | pu mai me a'ti 110 kekahi mau minuke?" ! lluli'papu aku la o E!ese e nana iua o Mahela me ka aa : pono o kona' mau maka a 110 kekahi mau sckona koha ku ann | me ka pane ole aku mamua o kona hoike ana aku i kona nianao : i "Ke ike ole nei au i kekalii kumu e liiki ole ai ia'u ke hele pu aku me oe. A pehea, i nei manawa anei oe i makemake | ai ia'u e liele aku ?" "A hoihoi hou mai no qc iaia maaiiei. e Mahela. no ka mea, aole i pau'ko makou makemake kamailio me ia!" i j>ane aku i ai kekahi o na leele, a na kekahi lioi o lakou ke kauoha ua ! komo pu mai la na leele apau ma ia manao hookahi me ka liOoho lik<i ana mai. "E hoihof hou mai ana no au iaia ia oukou. koe wale no ! paha keia. ina ua ikaika loa ke kauoha iaia mai kona home ■ mai no kona hoi aku aolie liiki ia'u ke paa aku iaia, he keleka- | lama ka'u naua mai Kalivilana mai kahi ana o ka hoike ana niai ia'u o kona home ia." wahi a Mahela maalea. 1 Ma keia manawa a Mahel.i oke kamailio ana mai aia mau maluna o kona helehelena ko Elese mau maka kahi i nana ai, a • ua ike aku la oia "he manaoino aia iloko o Mahela nona a ka hapanui o lakou e ike pu mai ana. ma kahi a ua o Mabela o ke kamailio ana mai. "kona home ia". Aohe nae ona nana aku i.no ia'ano-e o ua o Mahela, aka me ka helehelena hoihoi hahai aku la oia maliope o Mahela. • / O ke alakai ia o ua o Mahela ia Elese a komo iloko o ka J rumi hoahu hul'ee' me ka naka e wale 110 o ko ua o Mabtla [ kin'o i ka lia mea o ka piha o ka n.iau i ka inaina. a ia laua no ! a komo iloko. o ka upa ino mai la 110 ia <5 ua o Mahela i ke | pani-puka, he'mea haalulu no hoi ia la oloko o ka liale, me ka ■ huli like o na -mea apau e nana. "La huhu o Mahela 1 kela le.le opio," i hawanau-ana ae ai kekahi lede i kekahi. * i ka nana aku, no k-a mea ua lilo kela mau olelo a ; h>lese o ka paee ana aku nei iaia 110 ko Hale aloha iaia. a ua . lilo o l lale nana a oia na llale." i "Ae; u:i pololei kau i olelo mai la. ame he mea la oia uo I palia ko ua o~Mabela mea o ka lawe ana aku la ia Klese noloko o ka nimi; o ka"ti e inakau e nei o kona hana mai.-i kekahi : kaniim'a, aka. e luina ole ia mai kekahi mea o ia 'ano e pono ' ai." wahi a kekahi letle. | la komo ana aku a laua iloko huli ino mai la o Mahela me na maka i hele a kahliena a i mai ia me ka leo hului; ' "l'ehea oe iaaai e hoi holi inai i keia hale?" i« Ua liiki loa ia'oe e ka makamaka heluhelu ke ike iho he ! mau olelo keia a Mahela e nele ple iho ai no ka pii ae o ka | wela iloko o Ele.se; uana.aku īa oia i kona enemi me na maka 0 ka mea i piha loa i ka hoowahawaha a elike hoi me kekalii ; moiwahine i honaukiukiia aku a pii'ka lena. i aku la: | .. "Aole.au i hoi.niai nei i keia hale me ka manao e papaleo i me oe„ adle loa, aka. i hoi hou mai nei au e huli ia Halq Ve- . hona; i hoi hou mai nei au 'nhe keia manao e kii mai i ko'u ' mau pono oka \failio ana il*o maloko o keia hale, a hoi j»u ! aku me ka mea nana aii i lawe hiai i keia hale. Ke ike ole nei au i ]>a'u mea pono e kohb ai, o ko'u menemene aku paha iTou kulana. a i ole o kuu hoowahawaha aUu paha ia oe; ine i'ie niea la he wahine oe oke kulana haahaa loa. K'e kau- . m'aha nei au me ka nui n<)u. nō kou hoOliaaha i ana ia oe iho a haule loa malalo o ke kulana o na wahine lopa haalele kxr ol'oko o keia kulanakauhale. "Aole au i niaiiao o oe kekahi o na wahine haahaa loa, oiai , he kulana kiekie kou. he waiwai a hanohano. aka. mainuli o klu mau hana haahaa loa i hana «'li, a i hoikemaka mat ai oe { ia an.o liaahaa loa ou nia'keia po, ke maiiao nei au e hiki mai ' aiia lie la e anai.a aku ai ia hana au nialuna. ou. a e auamo ai ! no hoi oe i ka ehaeha o kau mau hana." j "Owau kekahi ona wahine liaahaa loa?" ma ke ano hea?" 1 ninau niai ai o Mahela me ka 'piha loa i ka lnihu ame ke kai liaha pu no hei mau olelo hopliaahaa a Elese iaia. "Ua -liaule |au a haahaa loa! Peliea la oe. he wahi kaikamahine haua l wale no noloko o ka halekuai o kuu makuakane. e hoohaahaa ! mai nei ia'u me kena mau olelo au? Hc wahi kaikamahiue j kuewa wale no oe, he wahine na kuu kane hoopalau i paulele | kuhihewa ai. a o oe iho la anei lya mea naua e hoohaahaa mai ia'u ?" | ,Ua plha loa mai la o Kle.se me ka inaina ia maliawa. ke ike ! mai la o Mahela i ka hapai ]>u o kona umauma, a ia manawa ! i poha -aku ai kona leo ehlee me ke kani ana a ka belc: "Ina lie J\aikamahine liana au noloko o kekahi h!lleknai. ala- | ila ua oi aku ko'u pono. nie'kuu haaheo pu ia inoa. mamua o kekahi kaikamah?ne e hana aua i kekalii hana ekaeka loa. Aole au he kaikaiiiahine kuewa. elikb me.kau i kapa mai nei i'ia'u. lie home no Wu. lie haahaa no. aka. be oi aku ka aala ! o kuu inOa ame ka inoa o kuu ohana mamua o kou. Aole au i; he wahine manuahi na llale \ r enona, a i ole he kaikamahine liana pahi naim. aka, na'u ofa a nana au. », "A ke olelo hou aku nei au ia oe, ua oi aku kou haahaa i malalo aku o na wahine e ae. a no ka mea ua hana oe i kekahi l ! hana ekieka ino loa i hiki ole i kekāhi wahine pupule ke hana. i! lTc oi aku ko'u aloha i kekalii o na kaikamahine kuewa e hele l aha maluna o na alanui i ka po mamua ou, a no ka mea. «a | hoao oe a ua hana hoi i kekahi hana hdohaahaa loa ia oe iho, • i a ua lioao pu oe e hoohaahaa ia'u ma o ko'u 'hoohaumiaia ana i; mai e kou makuakane. hc,kanaka ino loa a'u e hoopailua loā ' nei ke iioonoo ae iaia anie kana mea i hoao mai ai e hana mai;lunao'u!" ; Ke hoolohe mai la o Mahela i -nei mau olelo a Elese tne ka • r piha lōa i'ka liuhu. Ona liuao}elo hoino apau i puka mai ko i wnha aku e pili ana nona ame kona makuakane ua hiki i ole iaia ke homanawanui iho ika ehaeha. a no ka hiki ole i ua -•o Mahela ke homanawanui hoii ilio kipaku okoa mai la i/ka > | Kana mai: " ! "Hookaawale koke aku of*ia oe iho tnajloko aku o keia hale il i keia nianawa! E hoikeia aku ana e a'u kou mau ano lapu- | wāle apnu imua o keia poe malihini! I r . hoike aku ana au i ī: kou mau kee ma na anO apau! Hookaawale koke alai oe uoe i iho i iiei mana'wa me ke kali hou ole iho!" ti (Aole i piu.