Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 46, 12 November 1920 — Page 5

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Maryann Acker
This work is dedicated to:  Pam Roeth

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, NOVEMABA 12, 1920.           3

 

He Moolelo no

HALIAKA WANAWOKA

A i ole

Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi---Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

 

            “Ma ka la mamua aku o nehinei, i hoi aku ai oia i ke kula, mamuli o kona ike he nui na mea ana e hoomakaukau ai, manawa e hoomaka ai o ke kula, o ia na hana hoiki, i hiki ai o ke komo aku iloko o kekahi mau papa hou ae elike me ka haawina like ole e a’oia mai ana i keia makahiki.”

            Ike iho la o Haliaka, aia kekahi kumu nui loa o ka hoi koke o Ada i ke kula, mamua ae o ka manawa i manaoia ai, o ano ka hooikaika ana e loaa iaia na ninau e waihoia mai a no ka hoike ana i kona makaukau, i hiki ai iaia ke komo aku i na papa kiekie maluna ae, o kona papa ma kela hoike ana o ke kula.

            O kela manao hookahi no i loaa ia Ada Kanakona, o ia no ka iloko o Haliaka, no ka mea aole laua he mau kaikamahine holomua, ma na haawina e lilo nui ana ko laua manawa ma ka nani, a ma na hana lealea, a nui iho la ka hanu o ua o Halii me kona minamina, ina aole e loaa ana na ninau apau ia aila, alaila e kaawale ana laua ma na papa like ole, aka hoi, ahiki i kona hoaloha ke pane i na ninau apau me ka pololei, nolaila e noho like ana laua maloko o ka papa hookahi.

            No kela maopopo ana ae, he kaikunane kela kanaka opio no ka hoakula o Haliaka. ua kono okoa aku la o Haliaka iaia, e noho mai ma kekahi noho kawale, he kono hoi i haawi koke mai ai o Naki i kona ae, a hoomaka iho la laua e kamailio ma kela ame keia mea, e oili ae ana iloko o ko laua noonoo.

            I ka hoea ana i ka uwina la o kela la, ua pa mai la kekahi makani me ka ikaika, a haule pu mai la no hoi he kuaua ko’iko’i a no kekahi manawa ka holo ana o ke kaaahi, ke halana pu ia mai la ka honua e ka wai, a ke iko iho la na ohua maluna o ke kaaahi. ina e hoomau aku ana ke kaa i ka holo ana, e hoea mai ana i ka wa e lilo ai ke kaaahi i ka wai.

            I ka hoea ana aku hoi i na hora o ke ahiahi, ua oi loa mai i ka ikaika o ka ino, aia ke alahao malalo o ka wai, me ke pono okoa ana aku o ke kaaahi iloko o ka wai; iloko o keia manawa, i komo mai ai na manao hopohopo iloko o na ohua, ma pela iho la ke kulana o ka ino, he mea maopopo loa e lilo ana kekahi mau uwapo i ka wai, a o ka hopena e haule ana ke kaaahi iloko o ke kahawai, me ka pau o na ohua i ka make.

            Ua iho aku ka la ma kekahi aoao o ka aina, a ua hoa ia ae la hoi na kukui maluna o na kaa apau, o ka manawa ia i hookokoke aku ai ke kaaahi i kekahi uwapo loihi, ina no ka palekana o ke kaaahi me na kaa lawe ohua ma kela uwapo, alaila o ka hoea aku no ia o ua kaaahi nei iloko o ke kulanakauhale, he mau mile hehu wale no ka mamao mai ka uwapo aku.

            Ua lohi loa keia kaaahi e holo aku nei, mamuli o ia kumu, na komo ka hopohopo iloko o Haliaka, no ka hiki iaia ke kau maluna o ke kaaahi okoa aku e holo ai no kahi i ku ai o ke rula, aka nae, ua hiki no iaia ke hoomanawanui, ma ka hoi ana aku maloko o kekahi o na hokele o kela kulanakauhale e hiamoe ai, ma ia po, a ma ke kaa o kekahi la mai, e hoi aku ai oia no ke kula.

            Ua hoakaka aku la ua o Haliaka imua o Naki, i kona mau manao hopohopo, no ka lohi o ko lakou kaaahi, aka nae, ua hoolana aku la ke kanaka opio i ka manao o Haliaka, ma ka olelo ana aku, he makuahine hanauna kona. aia ma ke kulanakauhale kahi i noho ai, ua hiki i kela makuahine ona ke hookipa aku i ke kaikamahine opio ma kona home, no kela po. ahiki i ke ao ana ae ma kekahi la mai.

            He ehiku ka nui o na kaa a ke kaaahi e huki ana ma kela huaka’i. he elua mau kaa lawe ukana, he eha mau kaa ohua o ka papa ekahi, a he hookahi hoi kaa ohua o ka papa elua. Aia o Haliaka me kona hoaloha malihini maluna o ka eono o na kaa ohua kahi i noho ai.

            He elima mau kaa ohua i kau aku ma kekahi aoao o ka uwapo me ka maalahi loa, ae hookokoke aku ana hoi ka eono o na kaa e kau iluna o ka aina paa, o ka manawa no ia i haki iho ai ka uwapo, no kaimea ua lilo ka ikaika o na pou e koo ae ana malalo i mea ole i ka ikaika o ka wai, e kahe la. o ia no oe o ka nalu kaikoo, a iloko o ka imo ana a ka maka, ua haule aku la he elua mau kaa ilalo.

 

MOKUNA IX.

 

            He meha pu ka mea i ikeia no kekahi sekona, alaila loheia aku la na leo uwe o ka ehaeha ame ka poino mailoko mai o na pouli, no ka mea ma kela haule ana o na kaa elua ilalo, ua @ ka poino i kau aku maluna o na ohua, a ua make maoli no hoi kekahi, me ke kamau mai no hoi o ke ola o kekahi poe mai ai kela mau leo uwe o ka ehaeha.

            No Haliaka nae, ua hele kona noonoo a kupouli, iaia i hoomaopopo ai i ka poino, aka nae, i ka hala ana o kekahi manao na hoi hou mai la kona noonoo maikai. a kaakaa ae la kana mau maka, o kana mea e hoomaopopo la. aole ona ike no i ka eha ma kona kino. aka nae o kana mea e hoomaopopo la. aia kekahi mea kaumaha maluna o kona mau u-ha, ana i koho koke iho ai, he kino paha kela no kekahi kanaka i make.

            He pouli pu wale no ma na wahi apau. me kona ike ole aku i kekahi meakino, nolaila hooikaika ae la ua o Haliaka i wahi kona e kaawale ae ai, mai ka mea mai ana i koho aku ai, he iho make, aole nae he hiki, nolaila haha okoa aku la kona mau lima ma ka helehelena, eia ka aole i make, no ka mea e aku ana no me ka maikai, a ike pu iho la no hoi oia i na hana o kela mea. i ke apo a paa kona noho, a iloko no hoi o keia manawa hookahi i pane iho ai ua o Haliaka:

            “O, e hoike koke mai ia’u, owai oe?”

            Aole he puai leo mai kela kanaka mai, koe wale no ka lohe ana iho o Haliaka, i ka nui o ka hanu o ua kanaka nei.

            “Ke hopohopo loa nei au, ua nui ka eha i loaa ia oe, “ me ka hamohamo ana iho o Haliaka ma ka lae o kela mea, a ia na hookahi no hoi i hemo ae ai na lima e apo ana ma kona lilo me ka hooikaika ana ae o kela mea nona na lima, ahiki ame ke ku ana mai iluna, me ka pane ana iho:

            “E hoike mai ia’u e Miss Wanawoka, aole oe i eha, aka ua mekana oe mai na poino mai!” wahi ana me ka pihoihoi.

            “Auwe, o oe no ka keia e Naki!” i pane iho ai o Haliaka ma ka piha i ka hauoli, eia ka aole kela he mea okoa aku eha o kona hoaloha malihini no oluna o ke kaaahi, a o ka mea hoi nana i hoopakele ae i kona ola mai ke kanaka pupule mai. “Ke hauoli loa nei au i ka lohe ana aku la i kekahi leo kamaaina. Ua palekana au ma na ano apau, aole he wahi o ko’u kino i eha.

            “E hoomaikaiia na Lani!” i hooho malie ae ai ke kanaka opio, me ka piha o kona kino haalulu.

“Pehea oe ua palekana anei oe mai na poino mai?” wahi a Haliaka me ka paa ana mai ma kekahi lima o Naki.

“Aole i maopopo loa ia’u i keia manawa o ka’u nae e hoomaopopo nei ua piha ko’u kino me ka maeele a me he mea ia o ke kumu o ko’u palekana ana mai ka make mai mamuli no ia o ko’u hooikaika ana ma na ano apau e hoopakele ae ia oe.

            “Ia’u i hoomaopopo ai, e haule ana ko kakou kaaahi mai ka uwapo mai, o ko’u apo koke ae la no ia i ko’u mau lima, ma kou noho; ua loaa ia’u ka manao ina no kou paa iloko o ko’u mau lima, e uuku ana na poino e loaa ia oe, eia ka auanei, ua kaawale loa ka poino mai ia oe aku, ma ia mea a’u i hana ai.”

            “Aole e hiki ia’u ke kaohi mai i ka haawi ana aku ia oe, i ho’u hoomaikai,” wahi a Haliaka, me ka leo haalulu. “Iloko o ka manawa mua loa, i kokoke mai ai ka make ia’u, ma o ke kanaka pupule la, o oe no ka mea nana i hoopakele i kuu ola, a no ka elua o ka manawa iloko o keia la wale no, i lilo ai oe e Naki i mea nana e hoopakele ae ia’u mai ka make mai.”

            “Mai lilo keia mea a’u i hana ai i mea nau e noonoo nui ai, no ka mea mamuli o ka’u mea i hoao ai e hana, i hoopakele pu ia ai ko kaua mau ola. E hoopau ko kaua kamailo ana maluna o keia kumuhana, no ka mea aole he pilikia i koe, me he mea la, ua kau aku ka poino ko’iko’i loa maluna o na ohua e ae; ina oe e oluolu mai ana, alaila e hele iki ae au e nana, malia o hiki ke hana aku i kekahi mea e pono ai ka poe i koe mai ko lakou mau ola.”

            “E nana mua iho oe ina aole i’o oe i eha!” wahi a Haliaka.

            “Ina paha ua eha au, he wahi eha liilii loa, oiai he ikaika no ko’u mau lala ma na ano apau, koe wale no kuu lima hema nei, eia nae he wahi eha liilii loa, e hoopilikia ole mai ai i ka noonoo.”

            Hooikaika ae la ua o Naki e ku iluna, aole nae he hiki, no ka mea ke waiho la ke kaa me ka hi-o, nolaila ma ka hapapa ana o kona mau lima, ma na mea e paa aku ana iaia, me ke kokolo ana, i hoea aku ai oia no kahi o ka puka. ua pau hoi ke aniani i ka nahaha, a ke komo mai la ka ua ame ka makani iloko o ke kaa.

            Me ka hana nui oia i hooikaika aku ai, ahiki i ka hemo ana mai o ke pani puka, alaila oili aku la oia iwaho, me ka nana ana aku iloko o ka pouli, o kana mea e ike la, ua kau ko lakou kaa iluna o kekahi halo’alo’a pohaku nunui ma kapa o ke kahawai, aka o kekahi hapa nae o ke kaa, aia iloko o ka wai, ke ike pu la no hoi oia i ka oiliili ae o kekahi mau laau nunui iloko o ka wai, me ka pii ana mai o ka lia maeele iloko ona, no ka hopena. o na ohua oluna o ke kaa hope loa, oiai uan haule pono ia kaa iloko o ka wai, e pakele ole ai na ohua oluna o kela kaa mai ka make mai.

            O ka noonoo mua loa i ala ae iloko o Naki, oiai oia e ku ana mawaho o ke kaa, o ia no kona hele ana e kii i kekahi mau kokua, ma kona hooikaia ana aku e lele mailuna aku o ke kaa a kau iluna o na halo’alo’a pohaku nunui, malaila oia e pinana aku ai ahiki i kahi palahalaha o ka aina. alaila hele aku e huli ahiki i ka loaa ana o kekahi mau kauhale, e ku kokoke mai ana ma kela wahi.

            Oiai nae oia e ku ana malaila, me kela noonoo, no ka palekana o ke ola o ka poe iluna o ke kaa, ina aole lakou i pau loa i ka make, hooholo iho la oia, e hoi hou mai. e hoike ia Haliaka, i kana mea i makemake ai e hana aku. nolaila komo hou mai la oia iloko o ke kaa, a iloko o ka manawa pokole, hoea mai la oia imua o Haliaka me ka pane ana mai:

            “Ua hooholo mai nei au ko’u manao, e hele aku e huli i mau kokua, no ka hoopakele ana ae i na ohua apau i koe mai ke ola iloko o ko lakou mau kino, a ke makemake nei au, e hoohiki mai oe e Miss Wanawoka, aole oe e haalele iho i kou noho, oiai au e kaawale aku ana mailuna aku nei o keia kaa. O keia wale no kahi o kou palekana, ina oe e haalele ana i kou noho, aole i maopopo ia kaua ka hopena e kau mai ana maluna ou.”

            “Ke haawi aku nei au i Ra’u hoohiki imua ou e Naki, e noho malie au ma keia wahi, ahiki i kou hoea hou ana mai. O, e akahele loa oe. ma kau mau mea apau e hana aku ai. no ka mea ua kau aku ko’u hilinai no ka palekana o ko’u ola maluna ou, oiai aoke o’u hoaloha hookahi maluna o ke kaa nei, o oe wale no e Naki.”

            “E makaala loa ana au, a mai hopohopo oe no’u,” i pane mai ai o Naki, me ka hoopaia ana aku o kona uhane, ma na huaolelo a Haliaka i kamailio aku ai maluna ona, no ka hilinai mai o kela kaikamahine opio maluna ona. “Oiai au e kaawale aku ana mai ia oe mai, e homau oe i kela manaolana iloko ou no ka palekana, aole no au e kaawale loihe ana, alaila hull hou mai, ina no ka loaa ia’u o na kokua, a loaa ole paha.”

            Me kela mau olelo maluna ae, haalele iho la o Naki, a hele aku la me ka nihi malie ana, ahiki i ka oili ana aku mawaho o ke kaa, a noho iho la no hoi o Haliaka, me ka uumi ana i ka maka’u, he hookahi mea nui, o ia no ka hoomanawanui ana, malia, pela wale no e palekana ai oia mailoko mai o ka make.

            Ua akakuu mai na leo uwe o ke kumakena o na ohua i loaa i na poino, mamuli paha o ka haawi ana i manawa no kekahi poe e nana ai i ka nui o ko lakou eha, a o kekahi poe no hoi, ua maule maoli no ka hiki hou ole iho ke hoomanawanui i ka ehaeha.

            He elima paha minuke o kela hala ana aku o Naki, ua lohe aku la o Haliaka i ka loe kapalili o kekahi bebe uuku, he ku i ke aloha ke hoolohe aku i kela leo uwe, a hoomanao mai la oia, no kekahi makuahine opiopio me kana bebe, maluna o kela kaa hookahi ana e kau ana, kela bebe hoi, e paaniia ana e ka nui ae o na ohua.

            “Hele mai la ka hoi au a aloha i kela bebe,” i namunamu wale iho ai no o Naki iloko ona, no ka mea, he mea nui loa na bebe iaia. “Pehea la, ua kau mai anei kekahi poino maluna o ka makuahine o ka bebe?”

            Iloko nae o kela manawa ana e noonoo ana, no ke kumu uwe o ka bebe, ia wa i lohe aku ai oia, i ke kahea ana ae o kekahi leo: “E hiki ana anei i kekahi mea maluna nei o ke kaa, ke hoopakele ae i kuu bebe?”

            Ua pa pono mai kela leo uwalo o ka makuahine i ka puuwai o Haliaka, nolaila, hoopoina ae la oia i ka hoohiki ana i haawi aku ai ia Naki, aole e haalele iho i kon noho, o kona ku ae la no ia, a nana mai la iloko o ka pouli. ma kahi o ka leo uwe kapalili o ka bebe ana e lohe mai la.

            “Aole loa e hiki ia’u ke noho malie ma keia wahi, a nanamaka aku i ka leo uwalo o kela bebe e pa mai nei ma kuu pepeiao,” o ka haalele iho la no ia o Haliaka i kona noho, a kokolo hele aku la iloko o ka pouli, aole nae ia he hana maalahi. no ka mea aia no noho, i pau i ka nahaha, na aniani nahaha no hoi, ke mokaki la ma o a maanei, aka me ka hoomanawanui no nae oia i kokolo hele aku ai, ahiki i kahi ana i hoomaopopo ai, aia malaila kahi i waiho ai o ka bebe, aole nae ona lohe hoi aku i ka uwe mai, a kahea okoa ae la oia:

            “Ea, mahea ka bebe?” a lohe koke aku la no ia i kekahi leo i ka pane ana mai: “Eia maanei!”

            Ua kokoke kela leo o ka pane ana ae ma ka aoao o Haliaka, a o ia ka ua kaikamahine nei o ka pane ana iho: “Ea, ua eha loa anei oe?”

            “Ae, ua hele au a eha loa, aki mai noonoo mai oe no’u, e oluolu e lawe aku i kuu bebe, ke moe ke’a nei iluna o kuu u-ha, aohe wa i koe, a haule mai a u aku. Ua paa kuu mau lima a elua malalo o ka hoho, aole e hiki ke onioni ae, a me he mea la, ua haki paha kuu wawae akau, no ka mea ke ike nei au i ka hu’i me ka nui o ka eha, a no kuu wawae hema, aole i maopopo ia’u ka mea i kau aku maluna o kela wawae, no ka mea aole o’u ike mai i ka eha,” i hoakaka mai ai ka makuahine o ka bebe, me ka leo i piha me na haawina o ka ehaeha.

            Me ka hoohakalia hou ole iho, ua hopu aku la o Haliaka i ka bebe a hapai mai la iloko o kona mau lima, aohe no nae he wa a lohi loa, no ka mea ke hehee mau aku la ka bebe mailuna aku o kona makuahine, ina paha no ka haule aku ilalo, he hookahi no hopena, o ia kona halawai ana me ka make, i ka wai, e kahe ana me ka ikaika, o ia no oe o ke kaimimiki.

            “Ua paa ka bebe ia’u, nolaila e hoolana i ka manao e kuu hoaloha, a ke hooia aku nei au imua ou, e malama no au iaia elike me ka’u i manao ia he pono. O ka olelo hoolana wale no ia oe, e noho me ka hoomanawanui, no ka mea ua hala aku nei kekahi hoaloha o’u no ke kii ana i mau kokua, a ke pule nei au ike Akua, e hoea mai ana oia i ka wa pono loa, no ka hoopakele ana ae ia kakou apau mailoko ae o keia poino,” i pane aku ai o Haliaka i kamakuahine o ka bebe, me kona puliki ana i ka aoao o kekahi noho.

            Ke waiho lolo loa la kela wahine, me ka pane leo ole ae, mamuli mai paha ia o ka maha o kona noonoo, no ka loaa ana o ka palekana o kana bebe, a i ole ua lelel loa paha kona aho hope loa, aohe mea hiki ia Haliaka ke hoomaopopo aku.

            Me ka naau nae i piha me ka ehaeha, ua haalele iho la o Haliaka i kela wahi, a huli hoi aku la no kona noho, me ka pulika loa ana mai i ka bebe imua o kona umauma. Me ka hookolo malie kona hele ana aku, ahiki no hoi i kahi i waiho ai o kona noho, o ka haule iho la no ia, noho, me ka hoomamaia ana mai o kona manao, he hookahi hana i koe, o ia ke kakali ana aku, o ka hoea mai o na kokua.

            Mamuli o ka loaa ana aku o ka pumehana i ka bebe, oiai e moe ana iloko o ka poli o Haliaka, ua haule aku la hiamoe; a he hapaha hora paha mahope mai, lohe aku la oia i kekahi mau leo hauwalaau mawaho o ke kaa, a iloko o ka manawa pokole, komo ana no o Naki iloko o ke kaa me ka ukali ana mai o kekahi kanaka okoa aku, mahope ona, a e paa ana hoi he ipukukui helepo iloko o kona lima.

            “Auwe no ka hoi e!” i hooho mai ai o Naki, iaia i hoea mai ai a ike i ka hii o Haliaka i kekahi bebe? “Maihea mai nei kena bebe i loaa ai ia oe?” me ka hele maoli o Kani a piha i ke pihoihoi.

            Ma ke ano nui i hoakaka aku ai o Haliaka i ke ano o ke kaa ana mai o kela bebe malalo o kona malu, a iaia i hooki iho ai i kana kamailio ana aku, i kana mea i hana ai, ua hiki ole ia Naki ame kona kokoolua, ke paa aku i ko laua mau waimaka, aka ke hoiolo makawalu mai la ia. mai ko laua mau papalina mai, no ke ku maoli no i ke aloha, o ka hiona i kukuluia aku imua a laua. aole wale no ma ke ano o ka hana i hookoia aku e Haliaka aka no ke kulana poino kekahi i kau aku maluna o ka makuahine, o ka bebe a pela hoi ka aneane loa ana o kela bebe e haule aku iloko o ka wai a make loa.

            “O keia kahi hana koa aiwaiwa loa au e Miss Wanawoka i hana aku ai iloko o ka pouli,” i pane mai ai o Naki, me ka holoi ana ae i na waimaka mai kona mau lihilihi aku. “Ua hoopohihihi loa ia mai ko’u noonoo, no ka hiki ana ia oe ke hana i keia mea. oiai he keu aku ka pouli oloko nei o ke kaa, me ka hiki ole ia oe ke ike i kou lima iho. Ua hala aku la nae ia, aole he loihi o ka manawa mai keia wa aku, e hoea aku ana kakou, no kahi o ka palekana.”

            “Ke hauoli loa nei au no kena mau olelo hoolana au e Naki,” wahi a Haliaka me ka nui ana iho o kona hanu, no ka mea ke ike la oia i kona maluhiluhi maoli, mamuli o kona hii i ka bebe iloko o kona mau lima.

            “O Mr. Walaka ka inoa o keia keonimana,” i pane hou aku ai o Naki, ma ke ano hoolauna i kona kokoolua imua o Haliaka. “Aole no i mamao loa ko ia nei home mai keia wahi aku. a nana e pailaka aku ia kakou, no kona home. ma kekahi moali alanui i kamaaina iaia; eia nae ma ka’u ike, ua like no kela moali alanui me ka pii ana iluna o kakahi pali kuhoho.”

            “Aole anei ou manao he mea hiki kekahi e nanaia aku no ka pono o k amama o keia bebe?” wahi a Haliaka, me he mea la, aia no na leo ku i ka ehaeha o kela wahine, ke o mau la ma kona mau pepeiao. “E kii mua aku olua e hoopakele ae iaia, ua hiki no ia’u ke noho malie maanei nei, ahiki i ko olua hoea hou ana mai.”

            “Aole e hiki ia’u ke haalele hou iho ia oe maanei nei. no ka mea o ka poino e hoea mai ana. e kau ana ia maluna o na mea apau. O ko’u manao ea, e hoopakele mua aku au ia oe, aia oe a kau aku ma kahi o ka palekana, alaila kii mai au e hoopakele ae i ka mama o kena bebe. He manawa wale no no keia kaa e haule aku ai iloko o ka wai. ina penei iho la ka hoomau mai o ke kahe ana o ka wai me ka ikaika, malia e halana pu ia ana keia wahi o ke kahawai, o ka haule aku no ia o ke kaa iloko o ka hohonu, o ka pau no ia o na manaolana, no ka palekana o ka poe i koe e ola ana maluna nei o ke kaa.”

            “Ina hoi ha pela, e hoopakele pu oe ia’u me keia bebe!”

            “Ae, e paa pu aku ana kakou i kena bebe, no ka mea he wahi kino uuku kona, a e owili ae oe i ko kihei ma kona wahi kino. no ka mea eia no ka ua ke haule nei me ka ikaika,” o ka lalau aku la no ia o Naki i ka bebe. a pulike mai la iloko o kona poli, lalau aku la no hoi i kekahi lima o Haliaka, o ko lakou haalele iho la no ia ialuna o ke kaa, me ka hoomalamalama ana o ka kokoolua o Naki, i ka ipukukui helepo. i pololei ai ka lakou hele ana.

            Me ka hoomanawanui kela hele ana aku a lakou. a hoea aku la no na pohaku halo’alo’a, alaila hoomau aku la ka pii ana ma kekahi moali alanui, ahiki i ke kau ana aku iluna o ka aina palahalaha, a iloko o ka hapalua hora hoea aku la a Haliaka, noloko o ka home, o Mr. Walaka, he home maemae, maluna o kekahi aina hanai holoholona.

            He wahine oluolu ka kela kanaka, ua ala mai la oia a lilo aku la ka hooponopono ana o ka bebe iaia, me ka wehe ana ae i ka lole pulu, a hookomo mai la i ka lole o kekahi o kana mau keiki, oiai hoi o Haliaka i noho aku ai mamua o ke kapuahi. no ka hoopumehana ana iaia.

            Ma kela hoonohoia ana aku o Haliaka me ka bebe no ka home o ke kanaka mahiai a hanai holoholona, ua huli hoi hou mai la o Naki me kona kokoolua no kahi o na kaaahi poino; ua hoea pu mai la kekahi poe kanaka okoa ae he nui ma ia wahi, a ma kela po holookoa, i haawi aku ai lakou i na kokua ana, i ka poe apau maluna o ke kaaahi, me ka hoouna ana i ka poe i eha no na wahi e haawiia mai ai na hooluolu ana ia lakou, pela hoi ka poe i make maoli, no kahi e loaa ai ka hooponopono maikai ana i ko lakou mau kino, no ke kanu ana aku.

 

MOKUNA XI.

 

            Mailoko mai o ka poino i loaa i na kaa lawe ohua, he umi wale no poe i palekana ko lakou mau ola mai ka make mai, oluna o ke kaa like me Haliaka, a ma ka elua aku hoi o na kaa he elima poe i pakele mai ko lakou mau ola, o ka nui aku o na ohua, ua pau lakou i ka make, me ka hoihoiia ana aku nae o ko lakou mau kino, no kahi kupono e kanui ai.

            O ka makuahine kekahi o ka bebe a Haliaka i hoopakele ai, ua hoihoiia aku e Naki ma no ka home o Walaka. Ma kahi i noho ai o kela wahine maluna o ke kaa, aia kekahi puka nui iloko o ka papahele, ina nei no ka haule o kana bebe ma kela puka. aohe manaolana no ka palekana, o ka make wale no ka mea e kau aku ana maluna ona, a mamuli wale no o ka hoea ana aku o Haliaka, i ka manawa pono loa, pela i hoopakeleia ae ia ua bebe nei mai ka make mai.

            Ma ka nana pono ia ana, ua haki na wawae a elua o kela wahine, nona ka inoa o Mrs. Alani, o na wahi e ae o kona kino, aole i poino. Ma kela po no i hoouna okoa ia aku ai kekahi kanaka, no ka hele ana mai e lapaau ia Mrs. Alani a mahope o ka lawelawe ana o ke kauka i kana mau hana maluna o ka mea poino, akahi no a hoi pono mai kona noonoo maikai, a i ka wa i hoea aku ai o Haliaka imua ona, me ka hii ana hoi i ka bebe iloko o kona mau lima, ua hiki ole ia Mrs. Alani ke koahi aku i kona mau waimaka, no ka mea a Haliaka i hana aku ai no ka pono o kana bebe.

            “Ua aie nui loa au ia oe e Miss Wanawoka, no kou hoopakele ana i ke ola o kuu bebe, ka mea a’u i hiipoi ai me he momi makamae la iloko o ko’u mau la apau o ke ola ana. He wahine ilihune au, ua hiki ole ia’u ke haawi aku i kekahi makana kiekie loa nau, he hookahi mea hiki ia’u ke haawi aku, o ia no ka hoomaikai kiekie palena ole mailoko lilo mai o kuu puuwai.

            “I noho nae oe ma keia mua aku, a i halawai oe me na poino, a mau popilikia paha, a i ole, kupu ae ka manao e ike ia mrs. alani, ua hamama na ipuka o kuu home, no ka hookipa ana mai ia oe, au e olelo iho ai, he home leo ole ia nou mai keia manawa aku.”

            Haawi aku la o Haliaka i kana mahalo ana ia Mrs. Alani, me ka noonoo ole nae, e hoea mai ana he manawa e hookoia ai na olelo a kela wahine, a e panaiia mai ai hoi kekahi hana i oi aku imua o kana mea i hana aku ai no ka pono o ka bebe a Mrs. Alani, iloko o kekahi manawa mahope mai, ma ke ano he uku ana i ka aie o kela wahine iaia; a laua like no hoi a elua i maopopo ole ai, i na mea e hoea mai ana.

            O ka hana mua loa ma ka aoao o Haliaka, ma kekahi kakahiaka ana ae, o ia no ka hoouna ana mai i kekahi kelekalapa ia Robaka, maloko oia kelekalapa, e hoike mai ana oia, no kona palekana ana mai ka poino mai, ma ka ulia kaaahi. e hoolana aku ana hoi i ka manao o kana kane. aole e noonoo nui mai nona, no ka mea ma ka auwina la o kela la. e kau aku ai oia maluna o ke kaaahi. no ka holo pololei ana aku no kahi i ku ai o ka halekula.

            He mea oiaio, ma ke kakahiaka o kela la, ua puka ae la ka nuhou e pili ana no ka ulia i halawai me ke kaaahi, i kau aku ai o Haliaka, maloko o na nupepa. a ke heluhelu la o Robaka i kela meahou, me na manao kaumaha, a e hoomakaukau ana oia e kau aku maluna o kekahi kaa, no ka holo ana i kahi i halawai ai ke kaaahi me ka poino. no kona manao no, ua make paha kana wahine, hoea aku la ke kelekalapa a Haliaka. akahi no a hoomamaia ae kona kaumaha, a hoi pono mai la hoi kona manao a i ka wai lana malie.

            Hoopau loa ae la o Robaka i kona manao e holo aku e nana no ka hopena o kana Haliaka, ma ia wahi nae, ua kakau iho la oia i kekahi leka loihi, e hoakaka ana i kona mau manao hoomaikai, no ka palekana ana o ua o Haliaka mai ka make mai.

            Ma ka auwina la hoi o kela la hookahi no. oiai ua hoi pono mai ko Haliaka nonoo maikai. ua hoomakaukau iho la oia iaia iho, no ka holo ana aku i ke kulanakauhale, mamua o ka manawa e hoea ae ai ke kaaahi, e holo pololei ai no ke kula, me kona haawi ana aku i kona maholo nui, ia Mr. ame Mrs. Walaka. no ko laua hookipa ana aku iaia me ka maikai, maloko o ko laua home, a maloko nae o kekahi leka ana i kakau ai, a waiho maluna o ke pakaukau i hoakaka piha ae ai oia i kona mau manao apau. no na mea i hanaia aku no kona pono. e na kamaaina o kela home.

            Hele mai la o Haliaka noloko o ka rumi e noho ana o Mrs. Alani ame kana bebe, o ka hoina mua i halawai aku me ia, o ia no na waimaka nunui e kihe’ahe’a mai ana ma na papalina o kela wahine, alaila ninau aku la o Haliaka iaia e hoike mai i na kumu o kona uwe ana. ia wa i hoakaka mai ai o Mrs. Alani no ka nalowale ana o kana mau dala apau mai iaia aku, ma kela manawa i poino ai ke kaaahi.

            Hoike pu aku la no hoi o Mrs. Alami. he hane ilihune kana, nolaila ua nui loa kona kaumaha, no ka hiki ole iaia ke uku aku i na hoolilo o kona noho ana ma kela wahi, pela hoi ka uku ana aku i na bila kauka.

            No ka hoomama ana aku i na manao kaumaha o Mrs. alani, hoike aku la o Haliaka iaia, e loaa mai ana kekahi mau haawina kokua mai ka hui kaahi mai, no na poino i kau mai maluna ona, aka no na mea e pili ana i na pono o ka noho ana ma kela wahi, aole ana mea e kaumaha ai.” alaila wehe ae la oia i kana eke dala, me ka lawe ana mai i na dala apau a Robaka i haawi mai ai iaia no kona lawa iloko o na mahina ekolu. a waiho aku la iloko o ka lima o Mrs. Alani, me kona malama wale ana iho no i mau dala e lawa ai ke koena aku o kana huaka’i ahiki i ka hoea ana i ke kula.

            “O,aole e hiki ia’u ke lawe mai i keia mau dala, mai ia oe mai e Miss Wanawoka, no ka mea aole e hiki ia’u ke uku hou aku,” whai a Mrs. Alani, iaia i nana iho ai i na bila dala he nui e paa ana iloko o kona mau lima.

            “Aohe au noonoo ana iho, no ka uku hou ana mai i keia mau dala, ke haawi aku nei au a lilo loa ia oe, me ka minamina ole iloko o kuu puuwai. Ina aole e pau loa ana keia mau dala, i ka hooliloia e oe, no na mea au i makemake ia, alaila ua hiki ia oe ke hookomo aku i ke koena iho ma kekahi wahi kupono, ma ka inoa o kau bebe nei,” wahi a Haliaka, me ke kulou ana iho a honi aku la ma kekahi papalina, o ka bebe e hiamoe ae ana.

            Me ka haawi hou ole aku o Haliaka i manawa no Mrs. alani, e haawi ana mai ai i kana hoomaikai, no na mea a iaia nei i hana aku ai, kulou aku la oia imua a honi aku la ia Mrs. Alani, o kona oili aku la no ia iwaho, no kahi o ke kaa e kakali mai la iaia, ma kona alahele no ke kulanakauhale, kahi ana e aku aku ai maluna o ke kaaahi, a holo pololei aku no ke kula.

            Ua ukali pu aku la o Naki Kanakona ia Haliaka a hoea i ke kulanakauhale, me ka hooponopono ana aku i ko Haliaka mau ukana ahiki i ke kau ana maluna o ke kaaahi, a oiai laua e ku like ana maluna o ke kaaahi, huli mai la o Haliaka a pane ae la:

            “Ua nele au me na huaolelo kupono, e hoakaka aku ai imua ou, no ka nui o ko’u hoomaikai, no kau mau mea i hana mai ai no’u, ma ka hoopakele ana i kuu ola. Ua noho aie au malalo ou e Mr. Kanakona, a’u e manao nei, aole he mea hiki ia’u ke hana aku, no ka uku ana i kela aie.”

            “Ke kaumaha loa nei au, no kou lawe ana mai i ka mea a’u i hana aku ai, ma ke ano he kumuhana ano nui loa ia i kou noonoo,” i pane aku ai ke kanaka opio, me ka hooki honua ana iho i kana kamailo ana aku no kekahi manawa pokole, a pane hou aku la:

            “Ua olelo mai nei oe, he aie kela i hiki ole ia oe ke uku mai; ma ia wahi, e olelo mai ana paha oe, i ko’u mahaoi, ke nonoi aku i kou oluolu, oiai kaua e noho kaawale ana, e ae mai oe e kakau mau aku au i kela ame keia manawa i kekahi mau leka, no ka hoolilo ana ia kaua i mau hoaloha, alaila ua hiki ia oe ke noonoo iho, ua uku pono ia kela aie.”

            Ua hiki loa ia Haliaka ke ike mai, ma ke ano o ka leo o Mr. Kanakona i kamailio aku ai, pela hoi ke ano o kana nana ana aku, aole ma ke ano hoaloha wale no, ka kela kanaka opio i makemake aku ai iaia, aka ma ke ano i oi aku i ke kulana hoaloha, a komo iho la ka manao kaumaha ioloko o Haliaka, no ka mea, ua paa mua oia i ka hauhoaia, e hiki ole ai ke maweheia ae ke kaula nana i hauhoa iaia me Robaka.  

            Ina he mahina aku mamua, kela noi ana aku a Naki Kanakona ia Haliaka, e lilo laua i mau hoaloha, aole ana hoohakalia ana iho i ka haawi ana mai i kona ae, aka no kela manawa nae, me ka maopopo loa ia Haliaka, ua lilo oia na ka mea okoa loa, ua hiki ole iaia ke ae mai i ke noi a keia kanaka opio ana i noho aie aku ai, no ka pakele ana o kona ola, a oiai oia e kunana ana, ua hiki ole iaia ke kaohi iho i kona manao kahaha, me ke kaumaha pu, a i ka wa i ike mai ai ke kanaka opio, i ka pii o ka ula ma na papalina o Haliaka, ia wa oia i hoomaka hou mai ai e kamailio:

            “E manao iho ana paha oe owau kekahi o na knaaka mahaoi loa, oiai aole oe i kamaaina mua ia’u; aka nae, i hoike aku au i ka mea oiaio loa, iloko o na la elua wale no o ko kaua kamaaina ana, ua haulehia maoli no au i ke aloha ia oe, ka mea i loaa ole ia’u, i ka wa e halawai ai me no kaikamahine opio e ae.”

            “Ea, uwoki! Ua lawa, aole o’u makemake e kamailio hou mai oe i na olelo o kela ano.” wahi a Haliaka me ke kau okoa ana mai i kona lima imua, me ka hoike okoa ana mai hoi o kona helehelena i na haawina o ke kaumaha. no ka mea ke noonoo la oia, ina paha no ka lohe mai o Robaka, i na olelo a kela kanaka opio. aole ana e nele ka hoalaia aku o ka manao lili ame ka inaina iloko ona, a hoowahawaha mai iaia nei.

(Aole i pau.)