Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 46, 12 November 1920 — Page 7

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Marina Higgins
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, NOVEMABA 12, 1920                        2

 

HE MOOLELO NO

Elese, ka U’i Nohea i Liliia

A I OLE

Ka Ipo Aloha a ke Kanaka Waiwai

 

oia ana anei? Oia ana anei kau e hana mai ana maluna  oka? Aia paha ia i kau hana ana aku! O oe ana anei ke hoike ana i ko’u kee, a i ole owau paha ke huai aku ana i kau ka hanaino imua o kela poe! Ina he makemake oe e lohe e poe i kou moolelo ua makaukau loa au e hoike aku! E ana iloko o kela rumi i nei manawa! Ke ike nei au aole kela ana e hoike aku i ko’u kee imua o kela poe, no ko ana o hoikeia aku e a’u kau mau hana ino e ku iho ai oe i hilahila. Auhea oe, aole loa au e haalele iho ana i ko hale ana ka manawa e hoi mai ai o Hale Venona no ke kii ana ia’u a hoihoi aku!”

            Ua hele ko Mabela helehelena ia manawa a keokeo pu elike ka helehelena o ka mea i make; haalulu kona mau lehelehe kanaka pu o kona kino holookoa, me he mea la ua loaa @ lai oiai oia e ku mai ana hoolohe i na olelo ikaika oiaio @ o ka ua o Mabela e noonoo ana ia manawa aole iaia e hele aku e hoike i ko Elese mau kee imua o ke ana @ kuai ae auanei o Elese i kona kee a lilo ia i mea hilahila @

            Aole anei ou hilahila?” i pane mai ai ua o Mabela. “E paa anei oe e hoike ae i kena mau olelo hoopunipuni au maanei o kuu hale. Aole anei ou hoomaopopo iho i ke kahua ame ka hiki ole ia oe ke hooiaio mai i kau mau olelo hoopunipuni ino loa?”

            Ua hiki loa ia’u ke hooiaio i na huaolelo a pau a’u o ke kamailio ana aku nei ia oe, ina he makemake oe!” i pane aku o Elese me ke koa loa. “Ua hiki loa ia’u ke lawe aku i na hokaka apau maloko o keia hale i kela hale e noho mai la ko makuakane me ka paa o na lima ame na wawae i ka hauhoaia. O ka paa o kona waha i ka nakiiia me ka welu e hiki ole ai o ke oni a ke kamailio ae, a aia ko makuakane ino ke paa @ la no i nei manawa maloko o kekahi rumi, he hale i onaia o kekahi wahine luahine, kahi hoi i laweia aku ai au me ka manao e hoohaumia i kuu kino, i mea e lilo aku ai kuu inoa makai mai a’u aku! Pehea iho la keia la au i lohe mai la i ka manao?”

            “O, aole o’u makemake e kamailio hou me kekahi kaikamahine ino elike me oe,” i pane mai ai o Mabela me ka huhu. Ua hiki ia oe ke noho maanei ahiki i ka hoi ana aku o ke @aka hope loa, aole nae oe e manao iho ana e kii hou mai @ o Hale ia oe.”

            “O, e ike ana oe e kii hou mai ana  o Hale ia’u, a no ka mea, e aloha oia ia’u,” wahi a Elese o ka pane ana aku ma ke maukiuki.

            Ua hiki ole ia Mabela ke pane hou mai hookahi huaolelo o kona piha loa iho la i ka huhu ua hooho wale ae la no oia e olelo puoho ano-e o ka mea i piha loa i na manao uluaheahe o ka Elese e noonoo ana ia manawa e lele mai ana paha maanei ua o Mabela e hakaka me ia. a ke ku la oia me ka makaukau no ka paio ana aku me kona enemi.

            “O. he kaikamahine ino lapuwale haahaa loa oe—he kaikamahine ino loa oe!” wahi a ua o Mabela, me ka owiliwili ana wahine i kana puupuu mamua o na maka o Elese. Manao anei oe e hiki ana ia oe ke paa i ko Hale aloha me oe? Aole i’o ka hoi ka paa ia oe! E mare mai ana oia ia’u, a oloko o ka @ ha kou wahi e hele aku ai, kahi kupono ia oe. Ina e hoao ana e komo hokai ae mawaena ona ame a’u e pepehiia aku ana oe e a’u a make; lohe oe!”

            “Ua maopopo mua loa ia’u ia mea, ina e loaa ana he manawa kupono ia oe e hana mai ai ia hana maluna o’u, a no ka mea, ke ike aku nei no au ia hiona pepehikanaka ma kou mau maka eleele ino loa; aole i keia manawa wale no, aka, mai ka manawa mua loa mai no a’u o ka halawai ana me oe; ua ike aku au ma kou mau maka aia kela manao awahua loa, kela manao pepehikanaka iloko ou, koe wale no ka loaa o ka manawa kupono ia oe e hana aku ai ia hana a o kou hooko koke aku no ia, elike no me ia au o ka hana ana i keia po.”

            “Aka. i ha’i aku au ia oe, aohe o’u maka’u iki ia oe ame kau loa e hana mai ana maluna o’u, a e hoike hou aku ana au ia @ keia. aole loa e lilo ana o Hale ia oe, a no ka mea, ua maopopo iaia kou mau ano lapuwale apau, he hookano, he haakei no hookiekie, a mawaho ae oia, he wahine puuwai eleele loa @.

            “Alaila he kaua ana ia ahiki i ka make mawaena o kaua, @ pela anei?” whai a ka Mabela ninau.

            “Elike me kau e makemake ai,” i pane aku ai o Elese, me ka @ loa no kona ike ana iho ua lanakila oia maluna o kona enemi. “E hele aku ana au ma ko’u alahele me ka hoopau loa @ ka noonoo ana no kekahi wahine ino, oia oe. Eia wale @ ka’u e hoike aku nei ia oe, aohe o’u maka’u ia oe.”

            Iaia i kamailio ae ai i keia mau olelo, huli mai la oia i kahi o ka puka, a me na kaina wawae kakaikahi loa hoea mai la @ kahi o ka puka a wehe aku la i ke pani. Aohe pane mai @ Mabela hookahi huaolelo no ia ike ana mai ana i ka hele o @.

            I ka hemo ana mai o ka puka, huli hou aku la o Elese ihope @ nana aku la i ua o mabela no kekahi manawa pokole, me @ hele o kona mau maka a hulili a e hoike aku ana hoi i kona @ mi ua aa loa @ia e paio me ia, ma no ka hoolaleia mai o ia @ ia manawa.

 

MOKUNA XXXII—I ka Hale me Hale Venona.

 

            I kela ho iana mai o Hale a ike aole o Elese, a mahope hoi @ na ninau ana ae i ka poe maloko ua hoano-e loa ia kona @. Aohe maopopo iki iaia ke kumu o ko Elese nalowale @ a no kona hopohopo ina paha oia e ninau aku ana i kela @ keia no Elese, e hoalaia aku ana paha auanei kekahi @ ao koho hewa iloko o lakou a lilo ia i mea na lakou e ka@ulio ai, uumi wale iho la no oia i kona manao.

            Akahi no a maopopo iaia ia manawa ke kumu o ko Mabela hoowalewale ana iaia e hele me ia ma kekahi wahi kaawale @ ia Elese mai i ike ole oa i ka mea e hanaia mai ana no @. Ua hooiaio koke oia ia manawa o Mabela pu kekahi @ komo pu ma ka hana ana e homahuka aku ia Elese, a ua pololei no ia. elike me ia au e ka mea heluhelu i ike ae nei mamua aka oiai aohe kumu hooiaio i kona manao ma kona manao e hookau wale aku ai no ina ahew ana maluna o Mabela, hooki pu wale iho la no oia ia manao; o kana wale no o ka olelo ana aku ia Mabela oia ka ke kaikamahine lawelawe mea o ka lohe ana a i hoike aku ai ia Elese.

            Mahope o kona ninau ana no Elese a loaa ole iaia kekahi @ aina maopopo no kana wahi o ka hele ana aku, hooholo iho ka oia i kona manao ua hoi o Elese i ka hale. Ua hookolo aku ma mahope o ke kaalio a hala kekahi wahi pokole maluna o ke alanui a o kahi hou aku a ke kaalio o ka holo ana aku aohe ua i ike.

            @ la hoi ana mai ana hele ae la oia a loaa ko lana kaalio o holo ana mai, a hoi awiwi aku la no kahi hale o laua, me @ manao ua hoi o Elese ilaila mamuli o kona huhu iaia no kona hele me Mabela. I ka nele ana o ka loaa iaia manao iho la oia ua hoi loa ae ka paha o Elese no ka hale o kona makuahine,  a eia nae, iaia i noonoo hou iho ai aole o Elese e aa ana e hoi aku i kona makuahine mahope o kona ike ana i kona hewa, oia ka mare ma lu ana me ka ae maikai ole o kona makuahine. Ua hoopohihihi hou ia kona noonoo.

            “Ua lohe mai anei oia mai kekahi mea mai e loaa iho ai ka manao hoohuoi iaia i ke ku ole i ke kanawai o ko laua mare ana?” Aneane oia e hooliloia i kanaka pupule mamuli o keia manao, a oiai oia e ku ana maloko o ka rumimoe ana o ka hoomakaukau ana no Elese e moe ai, me ka hoolako ana ia rumi me na mea maikai apua a kekahi lede e hauoli ai, nui iho la kona hanu a hoopuka ae la i keia mau olelo:

            “Heaha ana la ka’u e hana aku ai ina e lilo aku ana oia mai a’u aku?” Holoholo iho la oia iuka a i kai iloko o ka rumi; komo ma kekahi rumi a puka aku la iwaho ma kekahi, me ka hoao ana e hoakoakoa mai i kona mau noonoo maikai apau, i hiki ai iaia ke loaa ka manao maikai. Ua hoao oia e hoauau ae i kona noonoo no kekahi wahi ana e manao ai aia paha o Elese ilaila aohe nae loaa. O ka mea wale no i loaa iaia ma ia noonoo ana oia ka nui mai la o kona aloha ia Elese, a ina no kona loaa ole e aho kona make mamua o kona ola ana, a i ole ka lilo ana aku paha o Elese i ka mea okoa.

            Ua hala paha iaia he hapalua hora ma keia hoopau manawa wale ana, alaila o kona iho aku la no ia ilalo a kau aku la maluna o ke kaalio, a kauoha aku la i ke kahukaa e lawe hou iaia i ka hale o ka ohana Harisona.

            Iaia i hoea aku ai ilaila a komo aku la no hoi iloko o ka hale, me ka helehelena haikea a inoino, e nau ana no hoi na kui me ka lele o na maka oia no oe o ke kanaka i nohoia e ka uhane ino, o ke kanaka lawelawe ka mua loa o ka oili ana mai, a i mai la:

            “Eia o Elese maloko nie o ka hale i nei manawa.”

            “Oia anei ka mea oiaio?” i ninau koke aku ai ua o Hale.

            “Ae; eia oia maanei i nei manawa a ke kali mai la o kou hoi mai,” wahi a ke kanaka lawelawe.

            “O e homaikaiia na lani!” i pane aku ai ua o Hale, a o kona komo loa aku la no ia iloko; o kona aho no ia ia manawa o ke au ana ae ma o a maanei ialoko o ka rumi, a ia ike ana aku ana ia Elese e noho mai ana mawaena o kekahi puulu o na malihini, e kamailio ana a e hehe ana no hoi ka aka, o ka manao mua i ulu ae iloko ona oia kona kii aku a kaihuluhulu mai ia Elese iwaho, a e ninau aku i kana hana o ka noho ana mawaena o na kanaka a ihea la oia o ka nalowale ana i na hora mamua iho.

            I kona noonoo ana mahope iho he hana keonimana ole loa ia e hana aku ai i kekahi lede iwaena o kekahi anaina maikai, o kona pii aku la no ia no ka hale maluna no ka wehe ana ae i kona koloka holokaa ame kona papale. I ka waiho ana aku la o kona koloka holokaa iloko o ka rumi,, hoi hou mai la oia ilalo i kahi e akoakoa ana o na malihini, a hele pono lei aku la aku ana ma ka aoao o Elese. Ua ike mai la o Mabela ia hele ana aku la ana a ku ma ka aoao o Elese, a ua hoahewa loa iho oia iaia iho no kona pakalaki, no ke kaa mua ole ana nana ka ike i ka manawa kupono, ina la na hele hou mai oia e hoowalewale ia Hale a noke mai i ka hoopihapiha i kana mau olelo e lilo ai o Elese i mea na Hale e ahewa ai.

            Eia nae ua kaa mua ka ike ia Elese no ko Hale hele aku, a hookowa ae la i wahi no Hale e hele pololei aku ai a noho ma kona aoao. Ua hoomaopopo koke ae la no o Elese i ko Hale ano-e mamuli o ka haikea o kona helehelena me ka  inoino o na maka, a hawanawana koke ae la:

            “E lawe koke aku oe ia’u, e Hale ma kahi e. Makemake au e kamailio aku ia oe hookahi wale no.”

            Alaila noi ae la oia i ka nui o na lede e noho ana e hookuu aku iaia, a oiai kona lima e paa aku ana i ko Hale lima, haele pu aku la laua no kekahi wahi mamao.

            I ko laua kaawale loa ana ku ma kekahi wahi e hiki ole ai i kekahi poe ke lohe mai i ka laua kamailio ninau iho la o Hale: “Ihea hoi oe i nalowale ai?”

            “E hoike aku ana au ia oe i na mea apau ke kaawale aku kaua mai keia hale ino aku. E hoihoi koke aku oe ia’u i ka hale i nei manawa me ke kali ole. Mai nana aku oe i ka Mabela kaohi mai, no ka mea, ua maopopo iaia ko;’u makemake loa e hoi aku i nei manawa, nolaila aole oia e hoao mai ana e kaohi hou ia kaua. E hoihoi koke aku oe ia’u! Ku ae a hele aku kaua!”

            No ko Elese makemake loa e kaawale koke aku laua, a no ko Hale makemake iho la no hoi e lohe koke aku oia i ka Elese mau mea e kamailio aku ana iaia, o ko Hale alakai aku la no ia ia Elese a pii aku la i ka rumi maluna. E mau minuke kakaikahi wale no ma ia hope iho haalele mai la laua ia hale, aohe no hoi o Mabela i hele mai e kaohi ia laua mai ko laua haalele koke ana iho ia hale, aole no hoi ana wahi huaolelo hookahi i panee mai ia Hale, a ina no paha no kona kamailio mai aohe no o Hale e kamailio aku ana iaia, no ka mea, ua piha loa o Hale i ka huhu.

            Ma ka mea oiaio ua maka’u o Mabela i ka hele mai e kamailio iaia e pane aku o Elese i kekahi mau olelo e eha ai oia, nolaila o kona hoomamao loa kona pono e pa ole aku ai i ka leo.

            “He kaikamahine ino oia! E pepehi aku ana au iaia a make ina e loaa ana kekahi manawa kupono ia’u e hana aku ai ia hana!” i mamunamu iho ai o Mabela iloko ona i kona manawa i ike mai ai i ka oili ana aku o Elese ma no ko laua hoi aku no ko laua hale.

            I ka hoea ana aku a Hale ma ma kahi o ke kaalio i ku mai ana hoee mua aku la oia ia Elese iluna o ke kaa, a o kona pii aku no hoi koe, aka noi e mai la nae o Elese iaia e uku aku i ke kalaiwa o ke kaa nana oia i hoihoi mai, a e hele mai ana hoi ua kanaka la ma kahi a laua e makaukau ana e kau ae a holo aku.

            Ua hookaa aku la o Hale i ka uku kaa i ua kalaiwa la me ka pane ole aku i kahi huaolelo, a ke nana pono loa la nae kona mau maka i na ano apau o ua kalaiwa kaa nei. me he mea la i hiki ai paha iaia ke hoomanao i kona helehelena e poina ole ai no kekahi manawa aku.

            Iaia i kau aku ai a noho pono iho la ma ka aoao o Elese, a hoomaka aku la no hoi ke kaa e holo, huli ae la oia e nana ia Elese a i aku la: “Ua kaawale mai la kaua ma kahi mamao e hiki ole ai i kekahi mea ke lohe mai i ka kaua kamailio ana; e oluolu ana anei oe e hoike mai ia’u i na mea apau i hanaia mai maluna ou ame ke kumu hoi o kou haalele ana i ka hale?

            Alaila hoike aku la o Elese i na mea apau i hanaia mai maluna ona, elike me kau e ka makamaka heluhelu o ka ike mua ana ae nei ma ka mokuna i hala; a ke hoolono pono loa aku la no hoi o Hale me kona piha loa i ka hoowahawaha ia Mabela ame kona makuakane, no ka laua mea o ka hana ana mai maluna o kana aloha. Ua hoike koke aku oia i kona manao ia Elese no kona hele aku e huli ia Harisona, a e pepehi aku iaia a make, aka, papa e mai la na o Elese i ka i ana mai:

            “Mai hana aku oe ia hana e paumaele ai kou mau lima i ke koko, a e lilo ai hoi i kumu e kaawale aku ai oe mai ia’u aku no ka manawa pau ole. Eia ko’u manao, e waiho malie aku ia laua pela a na ke au o ka manawa e hoike mai i ko laua hopena, no ka mea, he hopena ko na mea apau e hana ana i ka ino, a he hopena no hoi ko ka poe apau e hana ana i ka maikai.

            “aohe hopena maikai e oili mai ana ina e hana aku ana oe ia hana, aohe waiwai e loaa ana ke pepahi aku oe iaia i nei manawa. O kau hana pono loa e hana ai no ko’u pono, a e lilo ai au i mea inoa maikai imua o na kanaka, a e hoao hou ole ia mai ai hoi kekahi hana hoopoino a hoowalewale hou maluna o’u, e hoike ae oe ma ke akea owau kau wahine mare, a i ka wa e ike mai ai ka lehulehu o oe ka’u kanemare ea. aole lakou e hoao hou mai ana e hoopoino ia’u ma nei mua aku.”

            “O. e kuu aloha, aole au e hooko aku ana i kou manao, no ka mea, aole i loaa ia’u ka manao koa e hana aku pela.” me kahi leo liilii loa oia o ka pane ana aku, “Aole i nei manawa!”

            Ua hoea aku la ke kamailio mamua mai o kahi hale a laua o ka hoolilo ana i home no laua a ku iho la. oiai no oia e kamailio ana. la lele ana aku a laua huli mai la o Hale e uku i ke kalaiwa a hoomaka aku la ka pii ana no ka hale maluna. la kau ana aku a laua i ka lanai ho-a ae la o Hale i ke kukui uwila. a pii aku la ma ke alanuipii no ka hale maluna. Ia laua i komo aku ai i ka rumi hookipa wehe ae la o Elese i kona koloka.

            Ke ku la o Elese me kona nani nui iloko o kona mau aahu a Hale o ka hoolako ana nona, a ke nana aku la hoi o Hale iaia me ka mahalo i, ke kulana hiehie o kana aloha. O ka manao nui no o kona kuai ana i mau aahu nani no elese no ka hoaahu ana aku no ia iaia a nani ke nanaia mai, a e lilo ai hoi i mea no Mabela e eha ai, a ua ike oia i ko Elese lanakila ana maluna o Mabela, mamuli o ka nui mahalo o na malihini ia Elese, aole no ka u’i wale o kona helehelena, aka, o ka nani pu kekahi o kona mau aahu, me he mea la he kulana kamaliiwahine maoli no ko Elese.

            Ma kana hoomaopopo iho o Elese ka oia aku o ka u’i mamua o na lede apau ma ka aha himeni i haawiia maloko o ka hale o Mabela ma ia po, a o ka heke no hoi o ka u’i ma ka himeni. a ma ke ano nui ke olelo ae, ua holopono oia ma na hana apau o ia po. He mau mea keia na ua o Hale o ka upu mua ole ana. Ua hoomanao oia no kona makemake ana e ninau aku ia Elese ina e holoponopono ana kona malama ana i kona kulana ma ia po, eia nae aole oia i ninau aku ia Elese.

            “Pehea la i maikai loa ai kau himeni ana i keia po?” i ninau aku ai oia ia Elese.

            Noho iho la oia iluna o ka noho a ke ku ala no hoi o Elese iluna ma ka aoao o ka noho a nana pono iho la ilalo i kona mau maka.

            “Na kekahi o ko’u mau hoaloha, he kumu himeni no ka papa himeni o ka halepule, i a’o mai ia’u i ka himeni ana a wahi ana he leo maikai loa ka ko’u i ka himeni. Ua makemake oia ia’u e hoomau au i ke a’o ana me ia a e hoolilo oia ia’u i wahine himeni maloko o na hale mele a ma na wahi akea, eia nae aohe ae o kuu mama.

            “E hoopau kaua i ke kamailio ana no ia mea a e kamailio kaua no kekahi mea e aku. Pehea la kou manao, makemake no anei oe ia’u e lilo i mea kamailioia e na kanaka? Aole anei e loaa kekahi mea hoopakele no’u elike me ka pono i loaa i na wahine i mareia? E Hale, pehea ana ka loihi a’u e noho ai ma keia ano kupanaha a ka lehulehu paha e kamailio mai nei no’u he kaikamahine au i haule i ka hewa, a mamuli o ia ano au e noho a e ola nei, oia hoi, ma ke ano he hookamakama ka’u hana? Ea, e noonoo mai oe no ko’u pono. a i ole pela—“

            “E kuu aloha, aole e hala ana kekahi manawa loihi ma nei mua aku a loaa aku ia oe ia hanohano. Noho iho iluna o kuu u-ha a e kamailio aku au ia oe i kekahi mea.

            Mahope o ka hala ana o kekahi manawa o kona milikaa ana ia Elese, i ae la:

            “Akahi no au a hoike aku ia oe i keia mea a e pono no e lohe oe. No ka pono o kuu makuakane palupalu a’u i aloha nui ai me kuu uhane a pau aole hiki ia’u ke hoike koke ae ma ke akea no kou lilo ana he wahine mare na’u, a no ko’u pono hoi aole no au e hookuu aku ana ia oe.”

            No ka loihi loa o ko laua ala ana, a no ko Elese maluhiluhi no hoi no na hana o ia po, ua lulumi loa ko elese mau maka a ua makemake loa oia e hooluolu, nolaila ua hookuu aku la o Hale iaia e hoi e hiamoe.

 

Mokuan XXXIII—Ko Hale Mau Manao Like Ole.

 

            Mahope o kona nana ana aku ia Elese a ike aku la ua pauhia loa oia i ka hiamoe kulipolipo, hoi aku la oia a maloko o ka rumi hookipa a noho iho la me ka noonoo nui no kana mau mea e hana hou aku ai; aia o Elese iloko o kona mana ia manawa a ua hiki iaia ke hana aku elike me kona makemake, a he hana pono anei nana ka hookuu hou ana aku iaia? Ina he manao nui kona no ka hoopakeleia ae o kona makuakane mailoko mai o ka pilikia, hookahi wale no alahele oia kona mare aku ia Mabela Harisona.

            Eia nae ia manawa ana e nalu ana aohe ona wahi hoihoi iki iho la ia Mabela, ua like loa o Mabela me he mea e loa la, aole oia i ike mua iaia, ua piha loa oia i ka hoowhawaha mahope o ko Elese hoike ana aku iaia i na mea apau i hanaia mai nona; a o kona minamina ia manawa no ko Mabela u’i a no kona waiwai, ua  lilo kana mau hana ekaeka o ka hana ana mai i kana mea i aloha ai i mea hoehaeha loa iho la i kona noonoo.

            Mahope o ka hala ana o kekahi manawa loihi iaia ma ka noonoo ana, alaila hooholo iho la oia hookahi wale no ana hana pono e hana ai oia ka haalele ana aku i kona makuakane e auamo hookahi no oia i kona popilikia oiai oia e huli ana i kona hauoli ponoi ma o ka mare ana aku ia Elese, a mahope aku e huli a e hoikaika ponoi ai laua i ko laua mau pomaikai, elike me ka naauao ame ka ikaika i loaa iaia.

            Me ia ikaika no nae o ia manao iloko ona, a e hooko aku ana hoi, eia nae, aole no i nele ke komo ae o ke aloha makua mamua o kona alahele e alalai ai, a no ka mea, iaia i noonoo iho ai, iloko o na la a pau o ka makuakane ka huli ana i ka waiwai nona mahope aku o kona hala ana, a mamuli o ia hooikaika ana o ka makuakane e loaa ka pomaikai nui nona, pela iho la i komo aku ai oia iloko o ka pilikia. He hana pono anei nana ka haalele ana aku i kona makuakane iloko o ka pilikia, a e hiki ana anei iaia ke uumi iho ia manao makona iloko ona me kona haawi ole i kana kokua i kona makuakane?

            Aohe manawa e ae a Hale i auamo ai i ka ehaeha nana i hoonaluea loa i kona noonoo elike me keia, o keia kekahi o na hora hookupilikii loa i kona noonoo. Aohe ana manawa i haawi nui ai i kekahi manawa no ka noonoo ana iho no kona mau pono ame ke koikoi o ka hana e kau mai ana maluna ona, elike me keia.

            Ua hoao oia iloko o na la kakaikahi i hala mai ka manawa mai o ko Elese hoaoia ana e hoopoino e Harisona e uumi i kona inaina; ua hoao oia i na manao o Mokana i hoakaka mai ai iaia; ua hoao oia e uumi i kona mau manao ma o ka inu waiona ana, a iloko o ia mau manawa apau e hakaka mau ana kona uhane iloko iho ona i loaa ka mea oiaio.

            Ano ua hiki mai ka manawa e ike aku ai oia i ka hua o kana hooikaika ana a i hakaka ai hoi oia iloko iho ona no kekahi manawa, a he mea pono e ikeia aku ka hopena. I nei manawa aohe mea alaiai mawaena ona mae ke kaikamahine u’i ana i aloha ai a i makaukau loa hoi e haawi mai iaia iho nana no na la o kona ola ana ma ke ano oia kana wahine mare.

            Mahope iho o kona noonoo ana me ka hohonu loa no kekahi manawa a e hiolo ana no hoi ka hou ma kona lae a ma kona mau papalina, holoholo iho la oia maloko o ka rumi me ka pauna ana ae i keia mau olelo:

            “O, e kuu Elese, aole au e hookuu aku ana ia oe* Aole no hoi au e hoao aku ana e hoohaumia ia oe ahiki i kou manawa e lilo mai ai ma’u malalo o ke kanawai! O, e na lani, heaha ana la ka’u e hana aku ai?”

            Aia o Elese ke moe lealea mai la maluna o ka moe a ke noonoo pu la oia no kona lawe ana mai iaia maloko o kela hale, he hale i kaulana i na hana hilahila, a no ka mea. o na wahine apau e komo ana maloko o ia mau ano hale he mau wahine wale no lakou e nanaia mai ai e ka lehulehu he poe me na inoa maemae ole, oiai nae ke nana aku ia lakou he kulana o ka poe i mareia ko lakou.

            He karaima e kupe ana i ko elese inoa maikai ka lawe ana iaia maloko o ia ano hale. He hana hewa loa nana kona lawe ana mai i kekahi kaikamahine maemae a i ike ole ia mea he hewa ma kela hale, a ke noonoo la nae oia pehea ana la e hiki ai iaia ke holoi ae i kela hewa ana i hana ai aiai ua hanaia ka hewa.

            “Ua oi loa aku kona maemae maluna o’u.” wahi ana i namunamu iho ai. “He oi loa aku kona maemae ame ka maikai mamua o’u e kupono ole ai oia e lilo i wahinemare na’u. O, ina no hoi aole au i paa malalo o kela aelike hoopalau, ina ua kukala koke ae au i keia manawa oia ka’u wahinemare!”

            Na ka hapalua hora kona holoholo ana maloko o ka rumi me ka nalu nui ana iloko iho ona no kana mea e hana aku ai. aole ona makemake e kumakaia ia Elese. aohe no hoi ona makemake e haalele iaia, a no kekahi manawa me he mea la aohe loaa o ke alahele maikai ana e koho ai. a i ka hala ana o kekahi manawa o kona nalu ana. alaila ulu ae la kekahi manao maikai iloko ona a hauoli ae la oia, elike me ka hauoli ana o kekahi kanaka iloko o ka pilikia. a i ka manawa e loaa ai o kekahi kokua manao ae ka palekana.

            “O, e hele aku ana ka hoi au imua o kuu makuakane. malia, he alahele no kekahi e loaa mai ana mai iaia mai. aole nae paha he alahele e hoopakeleia ae ai oia mai kela pilikia nui mai ona. aole oia i hoike mai ia’u i na mea ano nui e pili ana i kela pilikia ona, a malia i ko’u wa e ike aku ai me ka maopopo, alaila ia manawa au e hoakaka aku ai iaia no ka hoopau ana i ko’u hoopalau me Mabela.”

            I kana noonoo iho he manao palaualelo wale no ka laua o ke kamailio pu ana me Mokana, aka e aho nae ka hoao ana aku i kekahi hana mamua hoi o ka hana ole ia.

            O kona komo aku la no ia iloko o ka rumi e moe mai ana o Elese, a nee iho la i ka honihoni. a no ia honihoni ana iho ana puoho ino ae la o Elese me ke pale ana ae. aka nae, i kona manawa o ka ike pono ana ae i kana aloha, apo ae la, alaila kamailio iho la o Hale i keia mau olelo:

            “E kuu aloha. e oluolu oe e ala ae, a no ka mea. he manao ano nui ka’u e hoike aku ana ia oe.”

            “Pela? Eia nae aohe i pau ko’u makehiamoe la.”

            Alaila hookaawale mai la o Hale iaia iho a i iho la: “E ala mai oe no ka mea he manao ano nui ka’u e hoike aku ana ia oe. E ala ae oe a noho pono mai iluna i hiki ai ia oe ke hoomaopopo mia i ka’u mau mea apau e kamailio aku ana ia oe.”

            O ke ano ulolohi o Elese i ke ala mai, kii okoa aku la no o Hale a hoala mai la iaia iluna.

            “U loihi loa no neia ko’u hiamoe ana iho nie?” i ninau mai ai o elese me ke ano pioioi no o na maka mamuli o ka pau ole o ka makehiamoe.

            “Ae, ua piha paha ka hora a oi,” i pane aku ai o Hale.

            “Alaila hoomanao ae la o Elese i ko laua hoi ana mai, a me kona hoi ana e hiamoe. “Ina aole i loaa ae nei kekahi manao ia’u ina aole au e hele aku nei e hoala i kou hiamoe i nanea. He pono ia’u ke haalele iho ia oe maloko o keia hale i keia koena po i mea e holopono ai kekahi hana nui a’u e noonoo nei, nolaila, mai ninau mai oe i ka’u hana e hele aku ana, a mai hoolaau mai no hoi oe e hele pu kaua. no ka mea, aohe mea nana e hoopoino mai ia oe oiai au ma kahi e.”

            “E haalele mai ana oe ia’u! Kahaha, kupanaha no ka oe, lawe mai nei oe ia’u a noho i nei hale alaila haalele mai la ia’u hookahi wale no! He maka’u au la i ka noho hookahi iho,’ ‘wahi a Elese.

            “Mai maka’u oe. No ko kaua pono oia au i manao iho nei e hele au, a ina no ka holopono o ia hana, alaila mahope aku e hookoia ai kou makemake. He makemake loa au e ike aku i kuu makuakane i keia manawa. Aole oia he kanaka ola kino maikai, a me he mea la he mea kekahi nana i hoolale ae nei ia’u e hele koke aku au e ike iaia.”

            Ke ike aku la no o Hale i ka ha’uha’u uwe o Elese ma o ka haalulu o kona mau lehelehe, a me na waimaka no hoi e haalele mai ana ma kona mau lihilihi.

            “A haalele mai oe ia’u hookahi wale no i kau mea mehameha,” wahi a Elese.

            “Elese, e oluolu hoi oe e ae mai i ko’u manao, mai keakea mai hoi oe, o holopono ole ka’u mea e makemake nei. O keia hele aku o’u au e manao nei aole ia no ko’u pono wale, aka, no kou pu kekahi. Ua hiki ia’u ke alana aku i kuu inoa ame kuu ola no ka noho pu ana iho me oe. kak. o kuu makuakane kekahi i makemake loa ia’u, nolaila, he mea pono no’u ka hele ana aku e hui me ia me ke kali hou ole aku. Malia paha e make aku ana oia, a ike ole hoi au, e Elese i kona hanu hope loa!”

            Holoi ae la o elese i kona mau waimaka i ka manawa ana i ike mai ai i ka paakiki loa o ko Hale manao no ka hele e hiki ole ai iaia ke kaohi aku, nolaila hooholo iho la oia i kona manao e hookuu aku ia Hale, he mea makehewa wale no ka ana hou ana iho oiai ko Hale manao ua paa loa no ka hele.

            “Nani ia ke paakiki loa la no hoi oe i ka hele, nolaila aohe a’u kaohi hou ana iho ia oe, o hele! Aohe o’u makau i ka noho hookahi iho maloko o nei hale, a eia nae mai hoolalau loa wale aku no hoi paha oe, hoi koke mai oe ke pau kana hana. Oia ana anei?”

            “Sure kela! E hoi koke mai ana no au ke pau ka’u hana malaila. Eia ka’u kauoha ia oe, mai haalele oe i keia hale a hoi mai au; pela ana anei?”

            “Mai kanalua oe; ke hoohiki aku nei au imua ou aole au e haalele i keia hale me ka maopopo mua ole ia oe i ka’u wahi e hele aku ai. O hele hoi paha!”

            “E hoi mai ana au i ka manawa o ka aina kakahiaka.” wahi hou a Hale. “E kuai mai ana au i kekahi mau meaai na kaua ma ke alahele a’u e hoi mai ai, a nau ia e hoomoa no kaua. Pehea, e hiki ana no anei ia oe ke kuke?”

            “O, maikai wale ka hoi oe, e Hale!” i pane mai ai o elese me ka hauoli. “Ua kaumaha au i ko i ana mai aole pono ia’u ke kuke, oiai nae, oia no hoi ka’u hana ma ko makou hale, a ke i mai nei hoi oe na’u e kuke aku ana nae meaai no ko kaua aina kakahiaka, ke hauoli loa iho la au a no ka mea pela wale no oe e ike ai he kalena no kekahi i loaa ia’u no ia hana.”

            “Ua olelo i’o aku anei au ia oe i nehinei aole oe e kuke? O, ina ua kamailio i’o aku au ia oe pela, alaila naaupo maoli ka au, aka, e huikala mai no nae oe ia’u no ia hemahema uuku i hanaia,” i pane aku ai o Hale me ka akaaka ana aku.

            Alaila kau mai la o Elese i kona mau lima nuku ma na ke honi mai, me ka i pu ana mai:

            “O oe ke kanaka maikai a naauao loa ma ke ao.”

            “A, e Elese!” wahi a Hale, “ke pule nei au i na lani aole e hoike iki mai ia oe i ka mea oiaio! O ka’u no ia e iini mau nei e lilo au i kanaka maikai a naauao, eia nae ma kekahi ano no ua ike iho no au i ko’u naaupo ma kekahi mea.”

            “O ke aloha no kou a hui hou aku kaua. E hele au i nei manawa. Laka ae i na puka apau a paa, a mai haalele oe i keia hale ahiki i kuu hoi ana mai i ke kakahiaka,” alaila lele hou iho la no ua wahi kaaka nei e hone, a no kekahi manawa ko laua kuwiliwili ana a hookuu mai la ia elese.

            “Elike me kau kauoha pela no au e hooko aku ai e kuu kane aloha,” me ka pii ana ae la o ka ulu ma kona papalina iaia i puana ae ai i keia olelo, a honi hou mai la no:

(Aole i pau.)