Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 47, 19 November 1920 — Page 4
| This text was transcribed by: | Marina Higgins |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
2 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, NOVEMABA 19, 1920.
NUPEPA KUOKOA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO
HOOPUKAIA I NA KAKAHIAAKA POALIMA APAU
POALIMA NOVEMABA 19, 1920
KA UA HOALOHALOHA I KE AKUA
Ma ka Poaha e hoea mai ana ka la iwakalua-kumamalima o Novemaba nei. he la ia i hookaawaleia. mamuli o ke kuahaua a ka Peresidena o Amerika Huipuia, ame ke Kiaaina o Hawaii nei. no ka hoaiohaloha ame ka hoomaikai ana aku i ke Akua. a ellike me ka maa i na makahiki i kaahope aku nei. he la ia na na makaainana apau o keia Teritore. e waiho aku ai i ka lakou mau hana kino. a haawi aku ia lakou iho. ma na hana apau, i kupono no ka hoaiohaloha ame ka hoomaikai ana i ke Akua.
Ua ala mai keia hana hoomanao i kekahi la iloko o ka haulelau. mai na kanaka paionia mai ma Amerika Huipuia. ka poe e hooikaika ana, a e imi ana i ko lakou pono o ke ola honua ana. ma na hana mahiai: a i ka manawa i hoopomaikaiia mai ai lakou, ma o ka hua nui ana mai o ka lakou mau meakanu, ua hoolele koke aku kela poe i ko lakou noonoo i ke Akua. mai laia mai i loaa ai ia lakou ia pomaikai. a na lilo ia hana i mea kukuni paa ia iloko o ka noonoo o ka lahui kanaka Amerika ahiki mai i keia la.
He hana kilakila a pookela loa ka kela poe kanaka i hooko aku ai. a i lilo hoi i kumu alakai no kakou i keia la; a kakou no e ike maoli iho ai. i ke kupono i’o, ma ka aoao o na kanaka. e hoike ae ai. ma kekahi ano maopopo loa. no ko lakou noho aie ana i ka lokomaikai i haawi wale ia mai ia lakou e ke Akua.
Me na hua o na meakanu i hoakoakoa ae ai kela poe kanaka paionia o Amerika Huipuia, ma ko lakou wahi hoomana; a iloko o ko lakou mau manao o ka hoomaikai kui’o. i haawi aku ai lakou i na leo pule kalokalo e hoike ana i ko ke Akua lokomaikai ana mai ia lakou, me na pomaikai o ka lakou hooikaika ana e hoike mai ana ia hana i ko lakou ano haahaa ma ka manao; e hoole ana ia lakou iho, me ka hilinai piha maluna o ke Akua, nona mai ke ola ka ikaika ame na. pomaikai.
Ua ku mai ka hana a kela poe kanaka kahiko o Amerika i kumu hoohalike na kakou i keia la e hana aku ai; a no ka mea. aia he mau kumu lehulehu a kakou. ka poe ma Hawaii nei e hoomaikai aku ai i ke Akua i oi ae i na kumu a ko Amerika poe i waiho aku ai imua Ona.
Ma na oihana mahiai ma Hawaii nei. ua hoopomaikai nui ia mai kakou, ma o ka hua nui ana mai o na meakanu. ka mea nana i hoowaiwai i ka aaina ame ka poe iloko o ia mau hana: ua hoopomaikai pu ia mai na oihana kalepa waiwai he nui. me ka hoopomaikai pu ia o na limahana apau iloko o ka aina; o ka mea oi aku ua kaawale ae kakou mai na ma’iluku mai ame na mea e hookaumahaia ai ka noonoo.
Aole no nae i nele ko kakou halawai ana me kekahi mau mea makai ole ma o ka pipii la o na meakuai he mau mea liilii nae ia ke hookukuia ae me na pomaikai laula i loaa ia kakou iloko o ka makahiki holookoa.
O ka makou e iini nei, a hoea mai i keia Poaha ae. E loaa na manao kui’o iloko o na makaainana o keia Teritore. e hookaawale i kekahi manawa o kela la, i manawa no lakou e hoike ae ai i ko lakou hoomaikai i’o i ke Akua, no na pomaikai i loaa ia lakou, ina aole ma ka hoakoakoa ana ae ia lakou iho maloko o na ihakini, ma kekahi anaina hoomaikai a hoalohaloha i ke Akua aka ma ko lakou mau home, me na leo pule e haawi ana i na hoomaikai, no na pono, na pomaikai i haawiia mai no ka wa aku la i hala a no ka hoomauia aku hoi o ia pomaikai no ka manawa e hoea mai ana.
UA KUPONO KA WAEIA ANA AE
I ka hooholo lokahi ana o na lala o ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei e koho aku ia C. J. McCarthy i kanaka ma ka aoao o kela ahahui, e noho paa ai ma Wakinekona. no ke kiai ana i na pono o Hawaii nei, na hoike mai kela ahahui i ke ku i ka naauao, o ka wae ana ae a kona mau lala. no ka mea he kanaka o C. J. McCarthy i ike a i kamaaina i na hemahema o Hawaii nei. a i na mea pono hoi e hanaia mai no kakou: me ka makaukau mau e kupale i na hooponopono ahaolelo kupono ole apau e lawelaweia ana ma Wakinekona, i pili loa i keia Teritore.
Ua kapaeia ae ka ninau aoao kalaiaina. ma ke kikoo ana ae o ka Ahahui Kalepa ia C. J. McCarthy i kanaka no kela ahahui ma Wakinekona, ua nanaia akku oia ma kona mau ano kupono apau. elike me ia ana i hoike ae ai. oiai oia e paa ana i na kulana ko’iko’i o ke aupuni maanei nei. iaia i pii ae ai he puuku no ka Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no kekahi manawa. ahiki wale no i kona pii ana ae i kiaaina no Hawaii nei.
Oiai he mau mahina okoa no keia e kakali aku ai, mamua o ka hoea ana mai o ka manawa e waiho aku ai o C. J. McCarthy i ka noho kiaaina o Hawaii nei, e lawe ae i kona kulana hou ma Wakinekona, ke manaoio nei keia pepa. e lilo ana kona noho paa ana aku malaila. i mea kokua pu aku no ka holomua o na hana a ka elele o Hawaii nei. maloko o ka ahaolelo lahui: ma ko laua kukakuka mau ana. ma na hooponopono ahaolelo apau i pili ia Hawaii nei.
Ua ikeia ka pilikia mawaena o Geo. McK. McClellan. ke kanaka a ka Ahahui Kalepa o Honolulu nei. i hoonoho aku ai ma Wakinekona ame ka Elele Kalanianaole. mamuli o ka loaa ole o na kukakuka ana mawaena o laua iho no na ninau pili ia Hawaii nei; ke lana nei nae ko makou manao. e hoopauia ae ana ia ano. ke noho aku o C. J. McCarthy ma Wakinekona. oiai he kanaka laula oia o ka noonoo, a ua ikeia no hoi kona lokahi ana me ka Elele Kalanianaole ma na mea pili loa i na hooponopono ahaolelo no Hawaii nei.
KA BILA HOOPULAPULA MA KEIA KAU
I ka nana aku ma keia noho ana mai o ka ahaolelo lahui, iloko ae nei o ka mahina o Dekemaba. e hoalaia mai ana he mau ku-e ikaika ana. i ka bila hoopulapula i na Hawaii. ma ka manawa e laweia mai ai a noonoo e ka aha senate, no ka mea, o ka hooholoia ana o kela bila. a lilo i kanawai. He mea ia e hoopeleia aku ai ka poe hanai holoholona, e paa mai nei i kekahi mau aina a kela bila e koi aku ana no ka hookuonoonoia e na kanaka Hawaii.
He nui na kumu ku-e i kela bila i hoalaia mai iloko iho nei o ka wa hakoko kalaiaina kuloko, o ia mau ku-e, ma ka manaoio o keia pepa, e hoea loa aku ana i Wakinekona. no keia kumu, e haalele iho ana o Senatoa John H. wise ame ka Rev. Akaiko Akana, ma ka aoao o ka Ahahui Puuhonua ame na Hawaii, no Wakinekona, no ke kupale ana ma ka aoao o kela bila, a no ke kupale pu ana no hoi i na kumu ku-e apau, e hoalaia mai ana e kekahi poe o Hawaii nei, i hoouna aku ai i na hoa o ka aha senate.
O ke Kuokoa nei kekahi i hoakaka ae i kona manao ku-e no keia bila ma na la mua o kona oili ana ae maanei nei, mahope o ka hooholoia ana iloko o ka hale o na lunamakaainana, o ka ahaolelo lahui; aka nae mamuli o ka hoomaopopo ana. i ka nui maoli o ka poe apono i kela bila me ka paa o ko lakou manao e hoi aku a noho maluna o na aina i hookaawaleia no ka hookuonoono ana aku me ka nana ole i ko lakou maikai ame ke ino; ua konoia mai keia pepa, i kaohi mai ia mau ku-e ana aku aka e haawi aku i manawa no ka poe e manao nei i ka maikai o kela bila e hoohana aku ai elike me ia a lakou i ike ai. e loaa ke kuonoono ia lakou maluna o kela mau aina.
Ina ua aa maoli ka manao o kekahi mahele nui o na kanaka Hawaii, mai na Demokarata a na Repubalika e hoi aku e noho maluna o na aina a ka poe ku-e e olelo mai nei i ka pohaku ke aa ame ka nele i ka wai, a lawelawe aku i ka hana hanai holoholona, elike me ia e hoohanaia mai nei e kekahi poe kakaikahi a e na hui hanai holoholona o ka hana pono wale no o ka hooko aku i ko lakou manao ua oi ae ia mamua o ke poho wale o ko lakou mau manaolana.
Ua loaa ka ike i na hoa o ka ahaolelo lahui no ke kulana o na aina i manaoia e haawi aku no ka hookuonoono ano o na Hawaii a pela me na aina e kahuia nei i ke ko o ke ko’iko’i nui, aia no ia ma ka aoao o na Hawaii, ka hoke ana ae ma ka hana i ko lakou kupono e paa i na aina hookuonoono ame ka ole ma ka hoao ana i lakou em na aina o ka papa elua; a ma kekahi olelo ana ae hoi, ina e hiki ana ia lakou e loaa ka holomua ma keia mau aina inoino, alaila e oi loa aku ana ko lakou holomua ma na aina maikai.
E koiia aku ana ka lehulehu. e kokua mai i na hoolilo kaahele o keia mau kanaka no Wakinekona, a oiai he misiona ka laua, no ka opono o na Hawaii, i manaoio i ka maikai, ame ke kupono o kela bila. he hana pono ma ko lakou aoao, ka haawi ana ae i na kakua ana, elike me ka mea hiki; aole he hana maikai. ke ku wale ana aku me ka hana ole, oiai ka aoao ku-e. i kela bila. e hoouna ana i kekahi poe no Wakinekona. a hookuu hookahi aku i ka Elele Kalanianaole e paio ma ka aoao o ka bila hoopulapula.
UA PONO KA HOOLEIA ANA O KA HOOMAHUAHUA UKUHANA
Ma ka hoole ana o na hoa o ka ahaolelo kuikawa i ke koi a ka oihana hoonaauao e hoomahuahua hou ia ae ka uku o na kumukula ma o kekahi haawina dala mahuahua la, e hooholoia ma keia kau, ke manao nei keia pepa, ua hooko aku lakou i ka makemake o ko lakou mau haku makaainana; me ka makee pu i ke kulana hoomakaulii e hoohanaia e na keena oihana lehulehu o ke Teritore.
Ke hoomanao nei makou, ma ke kau koke aku nei no o ka ahaolelo i hala, ua hoomahuahuaia ae ka uku o na kumukula. ma kahi o ke 33 1-3 pakeneka o ko lakou mau ukuhana: a i keia kau kuikawa i makemake hou ia mai ai e hoopii ae i 25 pakeneka. o ka pi mau iho la paha auanei ia ahiki i ka lilo ana o ka oihana kumukula i oihana na ko Amerika poe e hoomakaleho mai ai.
Ua nunui maoli ka uku e loaa mai nei i kekahi mau kumukula i keia manawa, o ka oia loa aku i na kumupoo ame na luna kula. He hana maalahi loa. ka makemake ana mai e hoopii hou ia ae ko lakou uku. o ka ninau pohihihi, oia no kahi o ke dala e loaa mai ai, no ka mea ua nui na hana i koiia mai ai e hoolilo aku i puu dala mahuahua, mawaho ae o ka oihana hoonaauao.
O kekahi mea a makou e mahalo nui nei. o ia no ke kaohi ana mai o ka ahaolelo i ke kuleana ame ka mana. mahelehele, i ke ano o ke kau ana aku i ka uku o na kumukula. aole hoi na ke poo o ka oihana hoonaauao. O ke komo ana aku o kela mana iloko e kona lima. ua maopopo loa e hohanaia ana kekahi mau hana kapakahi o ke ano hoopilimeaai, e nunui ai ka uku o na punahele a haahaa hoi ka uku o ka poe i lilo ole i mau hoaloha no ka mea iaia ka mana, e kau i ko lakou mau uku.
O ka hoomaha ana o ka hale o na lunamakaainana ma na hora o ke kakahiaka, a ma ka auwina la wale no e noho ai. no ka pono o kekahi hoa o kela hale, ma ka lawelawe ana i ka oihana loio imua o na aha hookolokolo: ua hoike mai keia i ke kupono ole o na loio e noho hana no na haku elua. Ua hoopau wale ia na manawa waiwai nui no ka hana o ka lehulehu. mamuli o ka paa malalo o ka hoolimalimaia e kekahi haku okao.
Nuhou Kuloko
Ma ka Poaha nei ka la hanau o ka Moi Kalakaua, o ka piha ana ia o ke 84 o kona mau la hanau.
Ma keia kau kuikawa o ka ahaolelo i hooleia ai ka hoomahuahua hou ana ae i ka uku o na kumukula.
He la ai pelehu ae ka Poaha e hoea mai ana no na Haole, no ka hoomaikai a hoalohaloha ana aku i ke Akua.
He ia hoomaikai a hoalohaloha i ke Akua keia Poaha ae, ka la 25 o ka mahina o Novemaba nei, e paa ana na hale oihana apau ma ia la.
Ma ka Matsonia o ke Poakolu nie i haalele iho ai ka Elele Kalanianaole, ma kana huakai no Wakinekona. no ka noho ana aku ma keia kau o ka ahaolelo lahui.
Ma ka hooloheia ana o ka hihia hoopae opiuma o Manuel Spencer maloko o ka aha federala ma kela mau la aku nei i ahewaia ai oia no kona pili i ka hewa. a ma ka la 27 o keia mahina e kauia mai ai ka hoopa’i maluna ona.
O ka Rev. S. L. Kiwini ana ka mea iaia ka haiolelo maloko o ka laukini o Kawaiahao, ma ke kakahiaka o keia Sabati ae, ua makemakeia na Hawaii e hoea ae no ka hoolohe ana i kana haiolelo.
E hoakaka ana ka Nupepa Daily Tribune o Hilo no kekahi manao iloko o ka lehulehu no ka pii ae o ka elele Kuhio ma ke kulana Kiaaina no Hawaii nei ma keia mua iho.
I ke kulanakauhale iho nei ka Rev. Isaac D. Iaea o ka ekalesia o kaunakakai kahi i hoohala ai i kekahi mau la pokole, a ma ka Mikahala o ka Poalua nei, i huli hoi aku ai oia no ka moku o Hino.
Ma ka huliia ana aku oluna o ka moku Vigilant e na kanaka o ka oihana kukeawa, me ka manaoia, aia maluna olaila ka opiuma. kahi i hunaia ai, i loaa aku ai kekahi ipuhao puhi rama, na manaoia, mai nie aku i loaa ai kela lako puhi rama.
Ma ke Kalaulina o ka wanaao Sabait nei, i hoea mai ai ka Lunakiai Joseph Uahinui o Molokai mai Maui mai, a huli hoi aku no ke keiki o Molokai, ma ka Mikahala, o ka Poalua iho nei. H o ia mau no ke kulana ulumahiehie o na lunakiai eleu nei o Kaunakakai.
KE KALAIAINA ME KALEPA HE HOOKAHI NO IA.
(Hoopau ana.)
Ua loaa pono na mea au i iini ai e holumua, alaila aia maluna ou ka nana mai a ka lehulehu, ame na lala a ka hui au e hoonee ana, no ka mea ua hana aku oe i na mea e mau ai ke ala ana o kou inoa.
He nui no ua makamaka i pii ae ma na anuu like ole o keia ola honua ana, aka he akahikahi ka poe i malama i ko lakou kulana ame ka maemae o kona inoa, o kekahi poe ua pehu ae la ke poo a nui o poina iho la na mea ana i hoolala ai, a huikau aku la me ka poe, aole a lakou mea i hana mai ai, o ia kekahi mea ano kupanaha loa, he okoa ka poe na lakou oia i hapai, a i ke kau ana iluna o ka hanohano, a ike ia ae la he kanaka hoopono, ia manawa e nui mai ai na hoaloah hou, oia poe ka mea nana e alako iloko o ka puni, o na mea kupono ole, a poina ae la oia i ka poe na lakou i hapai aku iaia iluna, oiai he poe haahaa lakou, me ka manao hoopono, a i ka ike ana na hewa oia, o ka mea apiki ua hala aku la ka wa pono.
Pela no na mea apau e ku nei, o ka pono ame hewa he mau hoahanau laua na ka makua hookahi, i hoohu mai, a ku mai imua o keia ao, i mea e a’o mai ai i ka hana a ke kanaka e hana ai, ina ma kahi o ka maikai, alaila ua loaa iaia ka noho oluolu ana, ina ma kahi o ka hewa, ua loaa iaia ka noho kaumaha ana; he mau mea like keia a elua, pela no me ka meakakau nei; ua nui no na kuia o ka manawa, aka o kela ake e ike i ka hopena o na mea nana i hookuia mai, ua loaa no he puka e loaa ai ia oe ka lanakila maluna o ia mau hoao ana; alaila e ku iho ana oe a nana, i na mea e oi aku ai na mea nana i alai mai i kou alahele, e hoonui aku oe i mea e ikeia mai ai oe ma kahi o kou komo aku iloko o ka poino, he lanakila ma ia wahi, no ka mea, aia mau kou poo ke kau la iluna me na minoaka mau o ka hauoli, e lilo ai i mea nui e kamailioia ai nou ame kau i hana aku ai imua o ka poe a lakou i homoe mai ai i ka upena no kou lilo aku ia lakou; no ka mea, ua piha keia ola honua ana me na kuia e okupe ai oe.
Ina aole oe e makaala ana. heaha ka mea i ikeia e ka mea makaala, ua piha oia me ka hauoli i na manawa apau o kona ola ana. a i ka hopau ana i keia mau kalai manao ana, ke haawi aku nei au i ko’u mahalo i ka poe e heluhelu ana i keia mau manao.
E kala mai no i kekahi mau manao ina aole i kupono, ame oe e kuu kapeua opio ko’u welina pau ole.
J. K. MOKUMAIA.
Nuhou Kuwaho
GENEVA, Nov. 13.—Ma nehinei i loaa mai ai ka palapala noi a ke Repubalika o Aukulia, no ka aeia aku e lilo i hoa noloko o ka Aha o na Lahui, i ke kakauolelo o ka Aha.
TOKIO, Nov. 14.—Ua oleloia ae maanei, ma ke kau o ka ahaolelo e noho mai ana ma ka la 25 o Dekemaba, e hookomo mai ana ke aupuni he bila, e ae ana i na malihini e lilo i mau ona aina ma Iapana.
KIKAKO, Nov. 15.—Ma nehinei i loaa aku ai ke kino make o kekahi mau wahine hanakeaka elua, maloko o ka paka Grant. Ma ka manao o na makai, ua haawiia na whaine i ka waina i hookomoia i ka laaumake, a laweia laua no ka paka a haaleleia malaila.
GENEVA, Nov. 15.—Ua hoike ae ka Barona Hayashi, ke alakai o ka puulu elele i ka Aha o na Lahui, ma ka po nei, aole he hopohopo ana, no ke ala mai o kekahi mau ninau hoopilikia ma ka aoao o Iapana, iloko o keia hui ana o ka aha.
NA HANA O KA AHAOLELO KULOKO.
La Hona Ekahi—Ke Senate.
B. S. Helu 1—E hookaawale ana i haawina dala no na hoolilo o keia kau, holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 2—E noi ana i haawina no ke kokua ana ia Mrs. G. W. R. King, holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 3—E hookaawale ana i haawina no na hana hoaie, holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 4—E hoololi ana i na Kanawai Hooponopono Hou ia. e pili ana i ke kuai ana i na bona aie kulanakau hale. Holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 5—E hoololi ana i ka mokuna 144 o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii. e pili ana keia i na alanui kauaoao. Holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 6—Pili keia i ka wehe ana i na alanui hou loa maloko nei o Honolulu. Holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 7—Pili keia i na laau lapaau ame na hana kaha. Holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 8—Pili keia bila i ke Kula Nui o Hawaii. Holo ma ka heluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 9—Pili keia i ka haawina dala. no ka oihana hoonaauo. Holo ma ke ehluhelu ekahi ia ana.
B. S. Helu 10—Pili i kekahi auhau loaa makahiki paku’i. Holo ma ka heluhel uekahi ia ana.
B. S. Helu 11—Pili keia bila i ka auhau waiwai paku’i. Holo ma ka heluhel uekahi ia ana.
Ka Hale.
B. H. Helu 1—I haawina dala no na hoolilo o keia kau kuikawa—C. H. Cooke.
B. H. Helu 2—E hoakaka ana, e hoopihaia na wahi hakahaka e na papa lunakiai.—J. Fassoth.
B. H. Helu 3—E hookaawale ana i haowina dala no Sadie McLain.—C. H. Cooke.
B. H. Helu 4—E hoololi ana i ka auhau loaa makahiki.—C. H. Cooke.
B. H. Helu 5—E hookaawale ana i $600,000 no ka uwapo o Kahului, Maui. C. H. Cooke.
B. H. Helu 6—E hoololi ana i ke kanawai e pili ana i ka Home o na Keiki Nawaliwali.—C. H. cooke.
B. H. Helu 7—E pili ana i ka oihana hana niho.—G. P. Wilder.
B. H. Helu 8—E hoololi ana i ke kanawai, no ka lawelawe ana i ka hana huki niho.—G. P. Wilder.
B. H. Helu 9—E hookaawale ana i haawina paku’i, no ka uku o na kumukula.—H. J. Luman.
B. H. Helu 10—E hoololi ana i ke kanawai, i pili i ka malama ana i na kula aupuni.—H. J. Lyman.
B. H. Helu 11—E hookaawale ana i haawina dala no ke kuai ana i na buke no na kula.—G. H. Holt, Jr.
B. H. Helu 12—E pili ana i na kanaka i loohia i ka pupule.—G. H. Holt, Jr.
B. H. Helu 13—E hookaawale ana i kekahi uku hoomau no Mrs Matthew H Kane.—E. M. Muller.
B. H. Helu 14—E hookaawale ana i haawina dala, no ke kuai ana i mau buke kanawai, no ka aha kaapuni o Kanai.—W. K. Hoouii.
B. H. Helu 15—E hookaawale ana i haawina dala uku hoomau no Lani Burns.—R. Ahuna.
O. H. Helu 1—E noi ana e kohoia mai na limahana o ka hale.—andrews.
O. H. Helu 2—E apono ana i na rula o ka 1919.—C. H. Cooke.
O. H. Helu 3—E hoike aku ana i ke senate no ka makaukau o ka hale.—Andrews.
O. H. Helu 4—E koi ana e kohoia i komite no ka hui ana me ke Kiaaina—Cooke.
O. H. Helu 5—E kokua ana i ka pono o ka poe e noho ana maluna o Puowaina.—Andrews.
O. H. Helu 6—E pili ana keia i ka uku ana o ka poe hookuonoono i ko iakou auhau, oiai no e hookaa ana i ka aina—N. K. Lyman.
O. H. Helu 7—E koi ana e holakoia mai na hoa o ka hale me na kope o ke kanawai ahaolelo.—Gristy.
O. H. H. Helu 1—No ka hui ana mai o na hale a elua, e hoolohe i ka palapala a ke Kiaaina.—cooke.
O. H. H. Helu 2—I komite hui o na hale a elua, no ka hoomakaukau ana i kekahi olelo hoomaikai ia Harding ame coolidge.—N. K. Lyman.
O. H. H. Helu 3—He noi i ka ahaolelo lahui, i haawina dala no na hauahou ma Hawaii nei.—Kupihea.
O. H. H. Helu 4—E koi ana e kohoia i komite no ka noii pono ana aku i kulana o ka makeke kulanakauhale—Archer.
O H. H. Helu 5—E noi aku ana i ka ahaolelo lahui, e lawelaweia na hana e pili ana i ke ana ana i na kai o Hawaii nei.—Cristy.
WEHEIA KE KAU KUIKAWA KA AHAOLELO KULOKO.
(Mai ka aoao Ekahi mai).
He palapala ka i heluheluia ae e ke kakanolelo, mai ke kakauolelo kalana mai o Hawaii, e noi mai ana e maheleheleia ka haawina dala o ke alanui o Napoopoo me Honaunau ma o kekahi olelo hooholo la.
Na ka Lunamakaainana Andrews i waiho mai he palapala noi mai 72 poe e noho nei ma I’uowaina, e noi mai ana e nanaia aku ko lakou pono, no na aina a lakou e noho ana. Ua waihoia ka palapala noi i ke komite o na aina aupuni.
Na ka Lunamakaainana N. K. Lyman i waiho ae he olelo hooholo. e ninau ana i ke kumu i uku ai o ka poe lawe i na aina hookuonono i ka auhau, oiai no e hoomau ana i ka uk uana, i ke kumukuai o ka aina.
Malalo o ke kapaeia ana o na rula ua hokomo mai ka Lunamakaainana cooke he bila, a aponoia, ma kona heluhelu ekahi ia ana, e noi ana i $18,000 no na hoolilo o keia kau kuikawa.
Na ka Lunamakaainana Kupihea i hookomo ae he olelo hoholo hui, e noi ana i ka ahaolelo lahui e hookaawale ae i kekahi haawina dala no ua hana hou ma Hawaii nei, ua waihoia ka olelo hooholo hui iloko o ka lima o ke komite waiwai.
Na ka Lunamakaainana Fassoth i hookomo ae he bila e hoololi ana i ke kanawai, i hiki ai ke hoopihaia na wahi hakahaka ma na kulana oihana e ke kalana e ka papa o na lunakiai.
Na ka Lunamakaainana Cristy he olelo hooholo, e noi ana e hoolakoia na hoa o ka hale me na hope o na kanawai hooponoponoia o Hawaii.
Na ka Lunamakaainana Archer he olelo hooholo, e koi ana e noii pono ia aku na mea e pili ana i ka makeke kulanakauhale a waihoia ka olelo hooholo iloko o ka lima o ke komite kalaua.
Na ke kakaulelo o ka hale i hoike ae no ke kohoia ana o W. J. Coelho i kokua kakauolelo.
Ma keia wahi o na hana o ka hale i hoomaha ai a noho hou mai ma ka hora ekahi me ka hapa o ka auwina la.
Ma ka hapalua o ka hora ekahi o kela auwina la i akoakoa ae ai na hoa o ka aha senate, maloko o ka hale o na lunamakaainana, a ia wa i hoounaia aku i he komite mai ka hale aku ame ke senate, no ka hui pu ana me ke kiaaina, a oiai na mea apau e kakali ana, i hoea mai ai ke komite me ke kiaaina, me ka lawe koke ana ae o ke kiaaina i kona wahi, ma ke pakaukau o ke kakauolelo o ka hale a hoomaka mai la e heluhelu i kana palapala.
No ka hapalua hora a oi ka loihi o ka manawa a ke kiaaina i heluhelu ae ai i kela palapala, alaila, ua hookaawale na hale a elua, no ka hoomau ana aku i na hana imua.
Ma ka hora elua me kanaha-kumamalima minuke i noho hou ae ai ka hale no kana mau hana ponoi, ia wa i hookomo mai ai ka Lunamakaainana Cooke he mau bila, e pili ana i ka uku hoomau no Sadie McLain, no elua makahiki; he bila no ka hoololi ana i ke kanawai auhau loaa makahiki; pela hoi ka bila e noi ana i haawina o $600,000 no ke awa o Kahului, pela me kekahi bila e hoololi ana i ke kanawai no ke kula o na keiki noonoo nawaliwali.
Na ka Lunamakaainana Wilder he bila e pili ana i na kauka hana niho.
Na ka Lunamakaainana Muller he bila e noi ana i uku hoomau no Mrs. M. Kane.
Na ka Lunamakaainana Ahuna he bila e noi ana i haawina hoomau o $50 no Lani Burns.
Na ka Lunamakaainana Hoopii he bila e hookaawale ana i haawina dala no ke kuai ana i mau buke kanawai no ka aha kaapuni o Kauai.
Na ka Lunamakaainana Holt he bila e hookaawale ana i kekahi haawina dala no ke kuai ana i na buke kula. Nana no he bila e haawi ana i ke kuleana ina pupule e hoohalahala ai imua o ke kiure.
Ma ka hora ekolu me elima minuke o ka auwina la, ua hoopanee ka hale a noho hou mai ma ke kakahiaka o ka Poalima.
NA MARE.
Sanuel P. Guerrero ia Madgalene Nahelu, Oct. 31.
Tom Hoald ia Adelaid Kauhane, Nov. 1.
Wm. Ahuna ia Emmaline Fitzimmons, Nov. 3.
George Meheula ia Kealoha Kalili, Nov. 4.
Wm. W. Kailihiwa ia Sarah L. Howard, Nov. 6.
Samuel Kaaloa ia Lizzie M. Kaaloa, Nov. 6.
John M. Luka ia Elizabeth K. Kaulia, Nov. 6.
John Nunuha ia Helen E. Muo, Nov. 6.
Frank Yates ia Agnes L. Kaili, Nov. 9.
Ah Loy Kam ia Annie Williams, Nov. 10.
Wm. H. Johnson ia Martha Mulau, Nov. 10.
Raymond B. Leonardo ia Sarah. A Wong, Nov. 12.
Peter Kealoha ia Maggie K. Kahapeluene, Nov. 6.
NA HANAU.
Na Peter Frank ame Josephine Kaika, he kaikamahine, Nov. 2.
Na Solomon Hanakeawe ame Kalei Kahapea, he kaikamahine, Nov. 13.
Na Louis Pomroy ame Helen Merseberg, he kaikamahine, Nov. 13.
ONA ANOAI O KA LA KOHO BALOKA MA KAUPO.
Mr. Lunahooponopono o ke Kilohana a ka Lahui, Aloha oe:--Ke noi aku nei i kou oluolu ina he wahi rumi kaawale kekahi o ka hiwahiwa a ka lahui, alaila e hookipa aku oe i kela wahi poo manao e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini, ka mana ame ka lehulehu mai ka la hiki ma Kumukahi a hoo loa aku i ka welona a ka la i ka mea olu o Lehua.
Ma ka la 2 o Novemaba i hala aku la na haawi ae ka Ahahui o na Wahine Koho Baloka o Kaupo i kekahi paina luau nui, i ike ole ia e kou meakakau no uni-kumamaono makahiki, oiai o ka loihi iho la no ia o na makahiki o ka mea e kakau nei i keia meahou e noho nei i keia wahi.
He paina luau keia i hoolako pono ia me na meaai Hawaii, bipi ame puaa, laulau, kulolo ame piepiele, uala ame ka nui, na limu eleele pahee o na pa ala o Punahoa ame Waikume, na opihipihi koele ame maku’eku’e o na olaelae o ke kekeehauomaalo, na kukui inamona i lawaluia ame na waimomona hu’ihu’i kaomipuu.
Malalo o kekahi lanai lau lino, i hana a i kukulu maiauia e kekahi mau makuakane i ike ia hana, i hookipaia aku ai ka lehulehu holookoa o Kaupo. e ai i na mea i hoomakaukauia e na komite puuwai hamama i kohoia no ua paina luau la.
Ua hoomaka ka ai ana o keia paina mai ka hora 7 a.m. ahiki walke aku no i ka pau ana o ka helu ana i ka baloka i ka hora 5 p.m., a ua ai ka lehu lehu, ua inu a lawa, a ohe mea e houhalahala ai.
I mea e hiki ai i loaa aku ka ike i na makamaka heluhelu, no kahi i hiki ai i keia ahahui o na wahine ke hooula ae i keia hana nui, he mea pono no i ka moakakau e hoakaka iki aku i ko kumu kahi i hiki ai, penei no ia:
Ua hooholo keia ahahui e koho i mau komite mailoko mai o ka ahahui e hele imua o na hoaloha like ole, mai na lahui Hawaii ame na lahui e, e haawi i na kokua no keia hana a lakou i hooholo ai, ma ka haawi ana mai o na hoaloha i ka mea hiki ke haawi; he mea oialo, ua loaa i’o, aneane ma kahi o ka $130. Me keia huina iho la i hiki ai ke hoolakoia na mea e pono ai keia paina luau.
Ua kauohaia aku he 16 pukela poi mai Keanae mai, a ua hiki aku kekahi o keia mau komite wahine i kohoia ma Kopihula, i na hora o ka po Lapule maluna o ka otomobile, no ke kali ana o ka hiki mai o ka poi mai kai mai o Keanae, e halihaliia mai ana e ka hope luna auhau o ka apana o Hana, i piha i ke aloha, hoomanawanui ame ka waipahe, e kokua wale ana.
Ma kela la poina ole i hoikeia ae la, he la ia i hanini iho ai na kulu pa kaua o Kulanihakoi, e hoike mai ana ia, e wai hoomaemae e holoi ana i na paumaele o ko ka honua, a o ka puana oiaio. “ua kaa ka lanakila nui i ka aoao Repubalika, mai Amerika a Hawaii nei.”
I ka hooki ana ae i keia mau anoai, ke haawi aku nei ka meakakau i na hoomaikai he nui ia oukou paukahi. a ia oukou huiia, na luna nui, na lala ame na komite o ka ahahui o na wahine koho balota, no na makaukau a oukou i imi ai, a i hoolako ai me ka piha pono, ohuohu o na pakaukau, ka maluhia o ka la ame na maikai he nui i ikemaka ia e ka lehulehu.
Haawi pu aku i na hoomaikai he nui i na makuahine kuene, no ko oukou piha eleu a makaala pu, oiai oukou e ku kiai ana maluna o ka oukou mau ma hele hana like ole i kauohaia e ko ou kou alakai; nolaila, imua e na makuahine maikai, e lilo oukou i mau koa wiwo ole no na kahua kaua o keia ana ke noi nei ka’u leo pule i ko kakou makua mana loa, ke kahikolu hemolele mai laia mai ka ikaika hooneemua oi aku, a mai Iaia pu mai na pomaikai honua e haawiia mai ai ia kakou apau.
Me oe e Mr. Lunahooponopono ka mahalo a nui, a i kou mau keiki kikohua o kou papapa’i ke aloha.
Owau iho no,
L. A KANAE
Kaupo, Maui, Nov. 7, 1920.
WAKINEKONA, Nov. 17.—E hoomaka ana ka ahaolelo lahui, ma ka la 6 o Dekemaba, ahiki i ka la 4 o Maraki. Me ka helu ole ia o na la kulana he 70 wale no la e noho mai ai o kela kau ae.
WAKINEKONA, Nov. 14.—Ma nehinei i kohoia ai o frank D. Byingio o Merelana i komisina no na uku hoomau.
NA MAKE.
Cecilia Bishaw, ma ke Alanui Hale Pupule, Nov. 2.
Cecilia Naone, ma ke Alanui H@ tace, Nov. 17.
Harry H. Solomon, ma Kalihi, Nov.@
Stephen M. Kekuewa ma ka helu @ Alanui Kula Nov. 3.
Lillie Kealoha King, ma ke Alanui Moi me Alakea, Nov. 7.
Josephine Pua. ma ka helu 661 Alanui Moiwahine, Nov. 8.
Kauhi Kanekaneohe, ma ka Halema’i Moiwahine, Nov. 10.
Emma A. Akina, ma ke Alanui Olo @ Aipio Nov. 12.
He bebe na Chas. Kahuakailoa, ma ke Alanui Puuohia, Nov. 13.
Kaleimamo Kelii, ma ke Alanui Olo@ Walter, Nov. 14.
Maria K. Nakila, ma ka helu @ Alanui Lunalilo, Nov. 15.
Mary Palaualelo, ma Kapalama, Nov. 15.
Rose Pilialoha, ma ke Alanui H@ tase, Nov. 15.