Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 50, 10 December 1920 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA VOTO A KA MEIA WILSON

            Ma kekahi manawa koke aku nei i hala, ua apono ae ka papa o na lunakiai i kekahi olelo hooholo, e hoakaka ana no ka hoolimalima ana aku i kekahi enekinia malalo o ka papa, e nana ai i ka hanaia ana o ke alanui holopuni Kamehameha, he hana @ na hoa o ka papa i hoike mai ai, i ke apono ole, i ka hoopau ana aku o ka Enekinia Kalana Ohrt i ka Enekinia Taylor, no kela olelo hooholo nae, i hoouna ae ai ka Meia Wilson i kana palapala vito, e hoakaka ana in a kumu o kona hoole ana, i ke kakauinoa ana aku i ua olelo hooholo nei.

            I ka lawe ana ae o ka Meia Wilson i ke alahele, elike me kana i manaoio ai he pololei, ma ka hoole ana aku i kona kakauinoa ana i ka olelo hooholo, ua hoopakele aw oia i ka papa o na lunakiai, mai kekahi hoopii knawai mai, no ka mea he kuleana apono wale no ka i haawiia mai e ka kanawai i ka papa lunakiai, aole he mana hookohu, elike me kana i hana aku ai, ma o kela olelo hooholo la.

            Ua hoakaka maopopo loa ke kanawai, o ka meia ke kuleana hookohu i na poo o na keena oihana o he kulanakauhale, a o na poo o kela mau keena ke kuleana e hookohu aku i ko lakou mau hope, a e hoopau aku paha elike me ka lakou i manao ai; no laila ua maopopo loa ko ka papa lunakiai maua'e ana mawaho o know mana, elike me kana i hana aku ai: a ua pololei hoi ka vito ana a ke meia i ka olelo hooholo.

            O ka like ole o na manao mawaena o ka Enekinia Kalama Ohrt ame ha Enekinia Taylor, e ninau okoa loa ia, He mana piha ko ka enekinia kalana e hoopau aku ai i ka poe apau e noho hana ana malalo aku on a, ke manao oia e hana aku pela, ma ia ano iho la, ua hiki ole loa i ka papa o na lunakiai ke kaohi mai ka Enekinia Taylor, me ka nana ole i na alahele a lakou i manao ai e hana aku.

            O ka meia ka mea nana i hookohu aku i ka Enekinia Kalana Ohrt, a o ka meia no ke kuleana e noi aku ai iaia, e waiho mai i konoa noho enekinia ana, ke ikeia ke kupono ole o kana hana, aole hoi o ke komo hokai wale mai o ka papa lunakiai ma ka hana i kuleana ole ai ia:

            Ina he mau kumu hoohalahala kekahi e ku e ana i ka Enekinia Kalana Ohrt, ua ili iho ke ko'iko'i maluna o ka papa o na lunakiai, ke hooiaio ana; in a e ikeia ana ka polopei o ia mau kumu hoohalahala, alaila o ka mea wale no, aole o ka papa kunakii ke kuleana o kauoha aku i ka mea i ikeia ke kupono ole e waiho mai i kona kulana, a i ole. e hoopau aku paha iaia.

            Ua hookaokoa ke kanawai i ka hana a ka papa, me ka hana a ka meia ame ke poo o na keena oihana o ke kulanakauhale, o ka mea polo wale no, o ia ka hooko ana i ka lakou mau hana pakahi iho, aole o ka a'e aku mawaho o ke kanawai, o keia no ke kumu i ala mai ai o kekahi mau hoopii kanawai, ma na manawa ae nei i hala, a ke ku nei ka olelo hooholo a ke aha kiekie, i kumu alakai, no ka lawa o na hana o keia ano, e ku a hoihoi ole ai kaku ke nana aku i ka hana a na lunakiai.

            E haawiia na hoomaikai ana i ka Meia Wilson, no kona ku ana mahope o ka Enekinia Kalana Ohrt a haawi aku i kana kakoo piha ana, o ka hoohanaia o ke keena o ka enekinia kalana, e ke kanaka ana i hoonoho aku ai i poo no kela keena, ana kona hana ana pela, ua haawi aku oia i kekahi kiai, e makaala lakou ma ka hana i kuleana ai ka papa, aole hoi o ka hokai wale mai i ka mea i kuleana ole ai lakou.

            O ka ninau no kekahi pilikia i ala mai, mawaena o na enekinia elua, ame ka moolelo e pili ana i na hana nana i kono aku i ka Enekinia Kalana Ohrt, e hoopau aku i ka Enekinia Taylor, aole keia pepa i makemake a kamailio no ia mea, o ka makou e olelo ae nei, ke kuleana ko ka enekinia kalana e hoopau aku ai ia Mr. Taylor, me ka hiki ole i ka papa o na lunakiai ke ku-e mai, a oki loa aku hoi ka loaa ana o ka mana, e hookohu kaokoa aku ai i kekahi mea, no ka noho hana ana mai malalo o ka papa, i ka hana hookahi i kuleana ai ke keena o ka enekinia kalana.

MAI HANA ME KA PUPUAHULU

            He olelo hooholo ka i hookomoia ae ma ka halawai a ka papa o na lunakiai ma kekahi manawa mamua koke aku nei, no ka lawe ana mai o ke aupuni kulanakauhale i ka laina kaa uwila, e holo nei i keia manawa ma keia kulanakauhale, ma ka @ku ana aku o ke aupuni i kekahi kumukuai kupono i ka hui kaa uwila.

            I ka nana aku, aole keia he ninau liilii, aka he ninnau ko'iko'i ia, e kuekaa ia ai kona mau aoao apau, mamua o ka laweia ana ae o kekahi keehina e kaa mai ai ke alahao kaa uwila, ame na waiwai apau o ka hui, malalo o ke aupuni.

            Me he mea la, o na kaa uwila e holo mei, malalo o ka hoohana ana a ka hui kaa uila, o kela kekahi o na hana holomua maoli, me ka nui o ke @ala e loaa nei i ka hui i kela ame keia makahaiki; aole a kakou hoohewahewa ana no ia mea, oiai o ka alahele ai kela ame keia la me ka oluolu loa, o keia paha ka mea nana i hoala aku i ka manao o na hoa o ka papa lunakiai; he oi aku ka pono e noho on a ke aupuni kulanakauhale i na kaa uwila, i hiki ai ke loaa he waihona dala mahuahua i ke aupuni i kela ame keia manawa.

            O na luna oihana kekahi o ke kulanakauhale o Kapalakiko i hoomaopopo aku i ka holomua loa o ka oihana hooholo kaa uwila, no ia kumu, i lawe ae ai ke aupuni kulanakauhale i ke ko'iko'i o ka hooholo ana i ka hui uwila. I kinohi, ua ikeia no ka holomua o kela hana, aka elike me ka nee ana o ke au o ka manawa, a me ka hookele ana i na hana o ke aupuni kulanakauhale, ua emi mai la ka holomua o kela hana. Ma kahi o na kanaka i ike maoli ia ko lakou makaukau a kupono no ka hoohana ana aku i na kaa uwila, na kapaeia ae la lakou, a hoonohoia aku la na kanaka i komo iloko o na hana kalaiaina, me ko lakou ukuia i na ukuhana nunui, o ka hopena i ikeia, o ia no ke omoia ana o na pomaikai o kela hana, ahiki i ka lilo ana i hana poho.

            Aole o ke kulanakauhale wale no o Kapalakiko ka i ikeia ka holopono ole o ka hana hooholo kaa uwila, aka o na kulanakauhale no apau o Amerika, i kaa mai ka hooholo ana i na kaa uwila malalo o ke aupuni kulanakauhale.

            Eia hoi ana hoa o ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei ke ake aku nei e kaa mai ka hooholo ana i na kaa uwila malalo o ke aupuni, in a pela, aole a kakou hoohewahewa ana akum no ka hopena e ukali aku ana mahope o kela hana, ke kaa aku ka hoohana ana i na kaa uwila, iloko o ka lima o ka kakou poe loea kalaiaina.

            Eia ka oihana wai, malalo o ka hoohana ana a ke aupuni kalana, me ka holopono ole, a ma ka halewai koke aku nei a ka papa lunakiai o ka po o ka Poalua nei, i hapaiia mai ai kekahi noonoo, no ka hoomahuahua hou ana ae i ke ana auhau wai, no keia makahiki ae; i ehia hana a ke aupuni e lawe mai ai, a hoohana ponoi aku e pono ai, a e hoomahuamahua mai ai i ka pilikia?

            Ua lawa na pilikia a kea lehulehu o ka poe hookaa auhau e auamo nei i keia manawa, e kapae loa aku ai i ko kakou noonoo, mai ke kikoo ana aku i ka hana hooholo kaa uwila; o ke kumu holomua o kela hana a kakou e ike aku nei, no ka mea ua hoolimalima wale ia no ka poe na lakou e lawelawe i na hana apau o ka hui, ma ko lakou kupono, aole hoi ma ke ano hoaloha, a hoopilimeaai wale, ka hana hoi i hiki ole i ke aupuni kalana ke hooko aku, no ka mea iloko o na hana kalaiaina, mahope ka noonooia o ke ana kupono o kekahi mea, a mamua kona kulana kalaiaina, iloko o ka puulu i lanakila, no ka hookele ana i ke aupuni.

NA ULIA KAA OTOMOBILE

            He keu aku ka maumaua maoli o na ulia kaa otomobile e ikeia nei, me ka nui no hoi o na poino i kau aku maluna o kekahi poe, ma ka hoomaopopo ana i ke kumu mai o keia mau ulia lehulehu, mamuli mai no ia o ka holonui o na kiakaa otomobile, me he mea la o lakou na on a o na alanui.

            Ua ku hoi ka loaa o na ulia, i ka poe kahi'ohi'o i ka rama aole hoi he kahi'ohi'o o na kiakaa i keia wa, eia nae ua nui no na ulia i loaa i kekahi poe.

            Ma ka ulia kaa otomobile nae, i make ai o Mr. John II. Drew o ka hui o Castle & Cooke, aole e hiki i keia pepa ke hookau aku i na ahewa ana maluna o kekahi mea, oiai aole i maopopo ka moolelo pololei loa, o ka hooku'i ana o ke kaa totomobile me ke kaaahi, e kau aku ai na ahewa ana maluna o ka aoao e pono ai e ahewaia, hookahi nae mea a makou e olelo ae nei, in a e laweia na makaala ana ma ka aoao o ke kiakaa o ka otomobile, a e hooholoia hoi ke kaa me ka akahele nei, he mea maopopo loa, e paleia ae ana ka laa ana o ka ulia.

            O keia no ke kumu halawai mau o na kaa otomobile me na ulia, o ia ka holonui maoli no, me ka noonoo ole ia o ka pono o ha'i; i wahi e ha'i mai ai ka loaa ana o na ulia kaa otomobile, he mea pono e kauia na hoopa'i ko'iko'i maluna o ka poe e hopuia ana no ke ku-e i ke kanawai holonui, ke ku ka hewa ia lakou, malia he haawina a'o ia no na kiakaa otomobile apau; e lilo ai lakou, i poe nana i ka pono o ka lehulehu, i ka holo ana ma na alanui.

KE KALAPU HOEUEU O NA HAWAII

            Ma ka po o ka la apopo, e malamaia ae ana he hoomanao, no ka piha ana o na makahiki elua o ke ku ana o ke Kalapu Hoeueu o na Hawaiil nolaila ua ili iho ke ko'iko'i maluna o na Hawaii o keia kulanakauhale, ka hoolilo ana i kela manawa, i manawa ano nui, ma ka moolelo o kela kalapu,ma ka huiliamahi ana aw o kekahi heluna nui o na Hawaii ma ia po.

            He mau hana hoohauoli, e laa na hana himeni, ame ka hulahula, pela hoi me na haiolelo ke haawiia mai ana imua o ka lehualehua' nolaila e hoike e na Hawaii i ko oukou ohohia i keia hana hoomanao, ma ka hoea kino ana ae, ma ka Hokele Iana, a i hookahi ke komo like ana iloko o na hana hauoli ma kela po.

            I ka nana aku, mamuli o ka holo okoa ana aku nei o kekahi mau loio makaukau loa o keia kulanakauhale no Wakinekona, no ke ku-e ana i ka bila hoopulapula i na Hawaii, aole e maalahi ana ka noonoo ana mai o ke seante i kela bila, elike me na mea i kohoia i kinohi, aole no nae i nele ka loaa o na hoaloha lehulehu iloko o ka aha senate, ma ka aoao o kela bila.

            He hana hawawa loa na na limahana o na mahiko, ka haalele ana i na hana o na mahiko no ke emi mai o ka ukuhana i keia manawa, a hoi mai e pokakaa wale iho ai no i ke kulanakauhale nei a po ka la, me ka loaa ole mai o kekahi mea, koe wale no ka uku ana aku i na hoolilo o ko lakou noho palaualelo ana.

            Nui ino ka opiuma i loaa maloko ae nei o ke ewa, aole aku la no hoi e nelo ka nui o ka opiuma i komo mai i Hawaii nei me ka holopono loa, ma kekahi mau manawa ae nei i hala.

 

Nuhou Kuloko

            Ua pau na kuleana aina pohihihi Waialua, Oahu, i ka huila e KALE HAPAKINI, o ke keena Aina o ke Aupuni. E hui me ia i maopopo pono kou kuleana.

            Ke hookokoke mai nei ka ino o ka hoolio i keia mau la no ka mea ke ike nei ko. Honolulu nei poe, i ka hana mau o ka mau o ka ua liilii, me ka pa mai o ka makani me ka ikaika.

            E malama ae ana na Hawaii he anaipa hoomanao no ka puha ana o na makahiki elua o ke Kalapu Hoeueu o na Hawaii, maluna o ka Hokele Iana, ma ka hora 8 o ke ahiahi o keia Poaono iho.

            Mamuli o ke komo mau o ka oihana wai o ke  Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei iloko o ka pilikia, ua manao ka papa lunakiai o hoopii hou ae i ka auhau wai no keia makahiki e hoea mai ana.

            Maloko o ka Lunalilo Home, ma ke kakahiaka o ka Poalua nei i hoohuiia ao ai ma ka ma@e e ka Rev. S. K. Kamaiopili o Wm. Kawaa nona na makahiki he 87 ame Kamila Peke Aikaula he 72 makahiki.

            Ua hoopaneeia ka hoolewa o Mr. John H. Drew i make ai mamuli o ka ulia, o ia ka hooku'i ana o ke kaa otomobile me ke kaaahi, abiki i ka oluolu ana o Mrs. Drew, i loaa pu i ka poina ma kela ulia hookahi.       

            Eia ke keena o ke Kuokoa he hoomakaukau nei i alemanaka makana i kona poe heluhelu, no keia makahiki ae, in a e paa ana i ka wa kupono, e hoounaia aku ana ia i ka poe lawe Kuokoa apuni keia Teritore.

            E hoomanawanui mai no @ ka poe heluhelu o keia pepa no ka puka ole aku o kekahi mau palapala i hoounaia mai, oiai ua lili-nui kekahi wahi o ka pepa i na kanawai e hoopukaia aku nei o ke kau kuikawa i hala aku la o ka ahaolelo.

            Mai @a hoihoiia ana aku noloko o ka Halema'i Moiwahine, ma ka kakahiaka o ke Sabati aku la i hala, ahiki i ka Poaklu iho nei, he o ia mau no ke kulana kupouli o ka noonoo o Mrs. Fidler, kela wahine i kiia ai i ka pu @awaho ae noi o ke alanui Wilder.

            Ma keia kakahiaka e noho ae ai ke kiu@e ko@onelo, no ka ninauninau pono ana i na kumu i ki ae ai o Belayeff iaia iho a make me ka pu panapana, ma ke kakahiaka o ke Sabati aku nei i hala. Ke waiho mai nei no kona kino make ma kahi waiho kupapa'u o ke aupuni.       

            I kulike ai me na mea i hoolalaia, e haalele iho ana o Duke Kahanamoku me kekahi mau moho heihei au e ae, ma ka lakou huakai no Aukekela@@a, no ka ae ana aku i ke kono, a ko Aukekelalia poe, no ka hoea aku o na moho heihei au o Hawaii nei ilaila. Ma ka la 22 o keia mahina lakou e haulele mai ai.

            Aole he paina awakea a ke Kulapu Hooueu o na Hawaii, ma ke awakea o keia la, olike mo ka mea maamau ma na awakea Poalima apau, aka he anaina nui o na Hawaii ke akoakoa ae ana ma ka Hokele Iana, ma ka hora 8 o keia po Poaono iho, no ka hoomauao ana i ka piha ana o na makahiki he elua o ke ku ana o ke kalapu.

            Mawaho o Kapiolani Paka, ma ka auwina la o keia Sabati iho, e paani mai ana ke kalapu himeni o ka Ba@a Hawaii i kekahi mau mele hou loa i hakuia e ka Moiwahina Liliuokalani, he mau mele i lona aku i ka Mea Hanohano H. L. Holstein ma kona ano lunahooponopono waiwai, iwaena o na pepa he nui a ka moiwahine i make.  

NA MARE.

            Stanislaus C. Poaha ia Margaret Huihui, Dec. 4.

            Fred C. Kaleimoku ia Carrie Kila, Dec. 4.

            Leo K. Poaha ia Elizabeth Lee, Dec. 6.

NA HANAU.

            Na Robt. Williams âme Elizabeth M. Akina, he kaikamahine, Nov. 25.

            Na Ernest R. Williams ame Helen K. Keaouli, ke keikikane, Nov. 28.

            Na J.K. Panai ame Mary K. Kaamoa, he keikakane, Dec. 3

            Na Moses Kaniho âme Mary N. Kalea, ke keikakane, Dec. 4

            Na Clement Thornton âme Jennio Keohohou, ke keihikane, Dec. 6.

            NA MAKE.

            Napolean Koomoa, ma ke alanui Haili, Hilo, Nov. 15.

            John Puana, ma Makawao, Maui, Nov. 29.

            Mrs. Kaluli Kaaimanu, ma Hanalei, Kauai, Nov. 15.

            He @e@o na J. K. Panai, ma ka Halema'i Moiwahine, Dec. 3.

            Opai, ma ka Home Lunalilo, Dec. 3.

            Keili A. Waikai, ma ke alanaui Factory, Dec. 4.

            Geo Kauaawa, ma ke Alanui Vinia, Dec. 5.

            B.H. Mahi, ma ke Alanui Victoria, Dec. 6.

            Robert Kamali Jr., ma ka Halema51 o na Kamalii, Dec. 6.

NUHOU KUWAHO

            LUCERNE, Switzerland, Dec. 6-- Ma ka hoakaka a na kanaka kiekie oloko o ka ahakuka o ka Moi Konesetine. wale no ke kanaka hiki e hoomalu i na oihana kaua Heleno in a e hoao ana na aupuni huiia e hoonele ia Helene i kekahi panalaau ma o ka hoolilo ana i ke kuikahi Servers.

            TORIO, Dec. 5. - Ua haawiia mai ke kauoha e ka Emepera ame ka Emepera wahine i na luna o ka halealii e hoike ae ma ke akea o ka haawina kokua a na moi o Iapana i ka Ahahui Ke'a Ulaula Kepani he 10,000 y@u i ka makahiki no ka manawa o elima makahiki. O keia haawina dala i haawiia mai la no ka hoomau ana aku no ia i ka waihona dala a ka Ahahui Ke'a Ulaula.

            Ua haawiia aku he palapala o ka Ela o Granville, ke kuhina Pelekane i Helene i ke aupuni o Helne o olelo ana aole ke aupuni o Pelekane e haawi hou mai i kekahi koukua ma ke dala i ke aupuni o Helene in a e hoihoi houia mai ana o Konesetina i Moi.

            Ua hoike ae ke Kuhina Nui Rhollis e hui aku ana oia me na luna aupuni a na aupuni huiia a e ninau aku ia lakou ma ke kumu hea la i nele ai ko Helene hooko ole anai kana mau hana a he@ha ai i lilo ai enemi no lakou iloko o ka manawa kaua.

            WASHINGTON, Dec. 8. - Ua kauia he rula e ke Komisina ona loaa kuloko Williams ma ka la aku la i nehinei @ hoakaka ana o na manao i hoakakaia maloko o ke kanawai hookapu waiona e pili aku no ia i na moku Amerika oiai lakou e holo ana maluna o ka moana a i ole maloko o na kai o ka aina e.

            HAKI KA IWIAOAO MA KONA MANAWA I KIHE AI

            Mahope o ka loaa ana aku iaia o na hoomaikai mai kekahi heluna nui aku o na hoaloha no kona pakele ana mai ka mako mai ma kela ulia kaa otomobile o ka pule aku i hala ua ike iho la no nae ke Senatoa Shingle iaia iho ma kela po Poaono aku la i hale @ole no oia i pakele me ka loaa ole o kekahi poino.

            I kuilike me ka hoakaka a kona mau hoaloha, o ke Senatoa Shingle pu kekahi me ke Kalapu Kikipu Kawainui ma ka Poaono, a ma ia ahiahi oiai oia e hoakaka ana i kona mau hoaloha i ka moolelo o kona pakele ana mai ka make moi ma ka pula aku i hala, ma ka manawa i pakika ai kona kaa oto a hooku'i i ka pohaku pale owaho o ke alanui a walawala aku ke kaa i ka pali ma kahi he 50 kapuni ke kiekie, ua pakele wale no oia mamuli o kona lele e ana mailuna aku o ke kaa i ka manawa kupono loa e helawai ole ai oia me ka make. Oiai oia e hoakaka ana i kana moolelo ua hoomaka iho la oia e kihe me ka ikaika loa no elua manawa, a oiai oia i kihe iho ai ua ike iho la oia i ka eha @a kona aoao hema.

            Ma ka nanaia ana o kela wahi ona i eha e ka kauka ona i eha e ke kauka i ikeia ai hookahi o kona mau iwiaoao ua n@ha mamuli o kela kihe ana ana. Aohe ko'iko'i loa o kela eha o ke Senatoa Shingle, ua manaoia o hele ae ana no oia i kana hana mau @na keia mau la iho. Aia oia maluna o kono home. Ua manaoia o keia eha i loaa iaia mamuli no ia o keia @ha i loaa iaia mamuli no ia o kela ulia kaa otomobile o ka pule i hala aku ma ka manawa o kona kaa otomobile i walawala ai ka pali.

            KA POWA MAKAU OLE I KE AO

            Oiai no ka la e kau ana ma kahi hoi e noho nui ia ana e na kanaka i hana@u ai kekahi powa makau ole e kekahi mau kanaka puuwai eleele ma ka Poakahi nei. O ke pio a kela mau powa he Peke kuai meaai e kalewa ana maluna o na alanui. Oini kela Pake e kalewa ana i kana mau mea kuai maluna ke kaa panee i piha i na meaai no ke kuai ana aku  o na ano like ole ma ka hora 2:30 o ka auinala Poakahi ua oili aku la kekahi mau kanaka elua a kahea aku la iaia he makemake laua e kuai i kekahi mau mea ana. No ka manao o ka Pake he oiaio ko laua makemake a e kuai ia ana, hoi laua i kekahi mea ua hookokoke aku la oia ma kahi a laua e ku mai ana, o kana mea mua loa nae i ike aku hookahi o ia mau kanaka i kau mai ana, o kanamea mua loa nae i ike aku hookahi o ia mau kanaka i kau mai i ka pu panapana iaia me ka papa pu mai aole oia e uwa ae kahea ae no ka hele ana mai o kekahi mea e kokua iaia, a i ka lua hoi o na kanaka e huii ana i kona mau pakeke. I ka loaa ana o na dala i na palaualelo, haalele iho la laua i ka Pake e mihi i kona poino, a kuupau aku la laua la i ka holo maloko aku o kekahi mau apana aina waiho wale a hiki i ka hoea ana aku i ke alanui Thurston, a malaila aku ke Karratti Lane, a pau aku la ka ka Pake ike ana ia laua. Ma ka hoakaka a kela Pake i pow@ia ai o ka hoike ana ae ua maopopo loa iaia na helehelena o kela mau kanaka powa palaualelo; hookahi o laua he Keap!i, a o kekahi he Hawaii.

            E malama ae ana na Mamak@kaua i ka lakou halawai makahiki, ma ka hora ehiku o ke ahiahi o keia Poaono, Dec. 11, 1920, maloko o ka hale waiho @@ke o ke aupuni, o ku nei ma ka alanui Puowaina. Ua makemakeia na lulu apau o ka a@ahui e hoea ae ma ia h@lawai.

            KUU LEIALOHA HELENA HAU. MEA UA HALA.

            Mr. Sol Hanohano, Aloha oe: -- E oluolu mai hoi kou ahonui i ka'u wahi puolo o ka ehaeha e kau ae la maluna, e hookomo iho ma kahi kaawale o ka kakou hiwahiwa, ka elele mama nana hoi ia e aha'i aku apuni na moku, i ike mai ai hoi na makemake ame na hoaloha, o kuu leialoha Helena Haumea.

            Aloha wale kuu lei hele loa, hele i ke ala hoi ole mai, ia'u i kona papa ame ka ohana.

            Ua hanauia kuu lei Helena Haumea mai ka Kaenemi (w) kona mama ame a'u kina papa, Ed. Paialua, ma Hoopuloa, S. Kona, Hawaii, i ka mahina o Iulai, la 28 1895, a ua piha iaia na makahiki he 24 me 7 mahina o kona hana ana i na ea o keia ola honua ana.

a ua lawe aku ka make 1 kaikamahine a ua lawe aku la make i kaikamahine ame elua keikikane, a ua koe ia'u hookahi keikikane amea elua kaikamahine me kuu manao ua lawa keia mau keiki no kuu mau la e nee aku nei; ua nui no ka'u Kuli i wahi e pono ai o kuu lei, a ua loihi no ka hoomailo ana o ka ma'i iaia, ua hoomaka ka hoomailo ana o ka ma'i iaia ma Makanani St., oiai e noho ana oia malaila me kana kane, Holomon Haumea, a ua kiia no na kauka, no ka manao ana, e loaa ana la ka pono i kuu lei, a no ka hoomailo mau o ka @a'i iaia, ua kii aku au i kuu lei a lawe mai ma ko'u home nei, Ma Waiakamilo a ua ho@o hou no au i ke kauka, no ka imi ana i pono no kuu lei, ua like no.

            Nolaila ua upu hou ko'u manao o hoihoi i kuu lei i ka Hanakapila Moiwahine, a ua nui no ka hooikaika o na kauka nona, e loaa ka pono ia'u, ua hiki ole no; ua noho aku oia i ka haukapila iloko o Nov. 20, a Nov. 30 oia i haalele mai ai ia'u i kona papa i hooneleia i ka lei.

            Ua phia iaia na la ho umi-kumamakahi ma ka haukapula ahiki i kona haalele ana mai la ia'u kona papa. Aloha wale kuu lei hele loa, a ua koe ia'u elua wahi keiki, hookahi wahile a hookahi kane.

            Ua mare no kuu kaikamahine i ke kane a peia no me kuu keikikane i ke kane a peia no me kuu keikikane, ua mare no oia i kana wahine, a ua hoohuiia kuu kaikamahine Helena me Holomona Haumea ma ka berita maemae o ka mare, ma Loma, Ianuari 5, 1916, ma Honoluu, a ua piha ia laua na makahiki eha, ame 11 mahina o ko laua noho hauoli ana me kuu lei, a ko iho la ka olelo a ka Buke Nui o ka mea i hanauia e ka wahine, ua hapa kona mau la, ua piha i na popilikia.

            Ke haawi aku nei au i kuu mahalo i ka poe apau i komo ae i kuu la kaumaha, a luuluu, ma ka hale o ke kalapa, ma Honolulu, Oahu, a ke haawi pu aku nei au i kuu mahalo i kona punalua. Mrs. Kini, no kana mau makana pua i papahi iho maluna o kuu leialoha, Helena Haumea.

            Ke hooki nei au maanei me ke aloha pau ole no kuu kaikamahine heleloa e hoomaikaiia ka inoa o ka Makua ke Keiki, ka Uhana Hemolele, Amene.

            No na keiki hoonohohua kepau ko'u aloha a nui loa, me ka Lunahooponopono o ke Kuokoa.

            Owau iho no o kona papa, E PALALUA.

628 Waiakamilo St.

            HE ANAINA HAIPULE KARISMAKA MA WAIANAE

            Ma ke ahiahi Sabati, Dekemaba 19, 1920, e malamaia ae ana he anaina haipule Karisimaka, maloko o ka luakini o Waianae, e hoomaka ana ma ka hora 7:00.

            Ua makemakeia na hoahanau ame ka lehulehu o na Hawaii o Waianae e hoea ae ma ia anaina haipule, no ka hoolohe ana in a mea maikai e hoikeia mai ana ma ia ahiahi.

            Na ka papa himeni malalo o ke alakai ana o Mr. Lowell Kupau e hoonanea mai ana i kela anaina me ua mele kupono no na hana o kela ahiahi.

            WAKINEKONE, Dec. 6 - Ua hooia mai ke Senatoa Harry. S. New ka lunahoomalu o ke komite senate maluna o ka haua no na panalaau i ka Elele J. K. Kalanianaole ame ka Loio Alex. G. M. Robertson, ka lunakanawai kiekie mua o ka aha kiekie o Hawaii, e haawi mau ana ke komite a ke senate i manawa ia laua no ka hoolohe na maluna o ka bila hoopulapula i na Hawaii i kekahi manawa kokekoke loa me hea mea la meia pule no.

                        KI HE HAOLE IAIA IHO ME KA PU PANAPANA

----------------------

(Mai ka aoao Ekahi mai)

 

Pleasanton, a olelo aku la i kona hoi hui, ma hope o ka ai ana he wahi kana e hele ana ma kela po, ma k@ hora ewalu.

            O kona mau lole u@ e komo ana @@ kela manawa, o na lole no ia i loaa a@u ai, m@ kona manawa i lawe ae @@ kona ola iho; me he mea la i kona haalele ana iho i ka hokele, ua @@@ pololei loa aku oia, no ka home o Mrs. Fidler, he elima kuea kona ike h@@@@@ ana, a loaa aku ai kona kino make, @@@ ke kakahiaka ana ae o ka la Sabati.

Hoaloha no ka Manawa Loihi

            Ma ka manawa i hoea mai ai o M@ ame Mrs. Fidler ame ka laua mau @@ kamahin@ liilii no Honolulu nei, i @@ 1916, ua hoomaka koke no ko lak@@ noho hoaloha ana me Belayeff me @@ ike maoli ia aku o ka hoohihi o @@ manao o Belayeff ia Mrs. Fidler ame na kaikamahine elua, a no ia hoohia ka, i lawe okoa ai kela haole he mau palapala hoopaa ola no kela mau kaikamahine, ma kahi o ka umi kau@@@ dala.

            E hoea mau aku ana no o Belayoff ao ka kome o ka ohana Fidler me @@ maikai, a oluolu o lakou launa ana aole loa kekahi mau mea i ikeia, e ala mai ai na hoohuoi ana, ua o@ loa aku mamua o ke ana hoaloha, ke kulana mawaena o Belayeff ame Mrs. Filder.

Hele i ka Nana Keaka

            I ka nana keaka o Mrs. Fidler ame kana mau kaikamahine elua, ma kela po Poaono ma ka Haleakala Ye L@@ erty, a wahi a Mr. Joel Choen, ma@@-na o ke kea otomobile o Mr. ame Mrs. Gooding Field ko lakou hoea ana aku me ka waiho ana o ka makuahine i kana mau kaikamahine ma ka @@@@@ aka, a hele hou aku la oia e kau maluna o ke kaa otomobile.

            I ka huli ana aku nae no kona home, ma kela po, e waiho mai ana @@ bo-ke pua iluna o ka moe, me ka maopopo ole ia Mrs. Fidler ka mea naua i hoouna ae i kela bo-ke pua i kona ho me, me kona ninau okoa ana aku i kekahi  o kona mau hoalaoha, in a paka ua maopopo iaia, kekahi mea e pili ana i kela pua, a hoole mai la nae ka hoaaloha. Ma ka mea nae i koho wale ia he bo-ke pua kela i hoounaia aku o Belayeff.

Aole ke Kane ma ka Home

            Ma ke ano he akena o Mr. Fidler no ka lawe ana i na kauoha no ka poe makemake e hoonui hou ae i na kii, ua konoia oia i keia ame keia manawa e hele kaahele ia Oahu nei, ma ia ano iho la oia i kaawale aku ai mei kona ohana mai, nolaila aole oia ma kona home ma kela po Poaono, a aole no hoi he mea i maopopo iaia, no ka poino au@ o kana wahine, a@iki i ka bora elima o ke ahiahi o kela Sabati, i ka manawa ana i kelepona mai ai, mai na kuaina mai, na ha wahine a kona hoahanau i hoike aku aia, no ke kiia ana o kana wahine i ka pu.

            He nuhou kaumaha loa kela i loaa aku i ke kane, nolaila ua huli hoi mau la oia me ka awiwi loa no kona home me ka hoea ana mai ma ka hora ehiku o kela po, a mahope o ka hoakaka ana aku o kona hoahanau i ke ano o ka poino i kau aku maluna o kana wahine, ua hele mai oia no ka halema'i e ike ai, a huli hoi aku no kona home me ka hoaumoe pu ana me kona hoa hanau, eia nae ua lilo kela poino i kau aku maluna o kana wahine i kumu o hoalaia mai ai na noonoo uluahewa me kona manao e lawe maoli ae i kona ola.

Makaukau Loa i na Leo Mele

            He mau mea makaukau loa o Mr. ame Mrs. Fidler ma ka hookani i na leo mele, pela hoi me na hana keaka, o ka laua hana no ia, mamua o ka hoea ana mai no Honolulu nei; a i ka ikeia ana o ko laua makaukau e koonei poe, ua hoolimalima koke ia no ma ua hanau oloko o na halekeaka, me ka loaa o @@ hoaloha lehulehu ma Honolulu nei.

            Ma ka oleloia, he pilikia no ke ana o ka noho ana o keia mau mea i ka wa i hoea mai ai no keia kulanakauhale nei, aka nae, ua pii malio ae lau@ ahiki i ka loaa ana o ke kulana lakou e hiki ai k@ malama i ko laua ohana me ka pilikia ole; o keia iho la nae k@ pilikia nui, o ia ke kau ana aku o ke poino maluna o Mrs. Fidler, e auam@@ pu ai kana kano iloko o ia haawina @oo@a@i o ke kaumaha

HE LONO LAUHEA KE HOAKA KA ANA UA ILI KE KALADINA

----------------

            Ua holopuai ae kekahi lono laua@@@ maloko o Honolulu ua iliia ku moku ahi Kalaudina ma ke ahiahi o ka Poakahi nei ma kapakai o kekahi o @@ mokupuni, eia nae ahiki i ka hora @@ moe o ka po Poalua nei aohe lono oia@ i loaa ae e pili ana no ia lono.

            Ua uiia kau ka hope peresidena o ka hui mokuahi holopiliaina C.P. Morse no keia lono, a wahi ana o ka hoike ana ae aohe lono oiaio i loaa ae iaia ma ke kelekalapu uwea ole a i ole ma kekahi ano e ae.

            O ka p@uku o ka hui mokuahi Olive@ C. Scott kokahi i uiia aku a iaia no kela ulia poino i loaa i ke Kelau@dina.

            ------------------------

            Eia ka Hope Luna Auhau J. K. Kapuniai o Waimea, Kauai, I ke ku'anakauhale nei kahi i hooh@la ai i keia mau la, ho o ia mau no ka eleu o ke keiki o ka Waiulailiahi.