Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 50, 10 December 1920 — KA MOOLELO O HE'MA, KE KOAIE KU PALI O KA MAKANI KAILI ALOHA O KIPAHULU. MAUI [ARTICLE]

KA MOOLELO O HE'MA, KE KOAIE KU PALI O KA MAKANI KAILI ALOHA O KIPAHULU. MAUI

,Hooxnauin,) :.n..'ii aku la oia i ka maia iri,L;ako, aku Ij i ke kaikamahine: Kii p i k«, noho ai; e h/»puku ao an i . a ina na kaun. Kii ako . Hin'a hahaki mai la i ke ko Akoki, 'ii :hn la ni. Ia Ku e ho'a ana i k« kau aku la i ke kumu L'lei, ka pua •, u oui, keie aku la e kilo ohu'u . mnhlaaal; iaia no j>aha ka ike ua . inaikai ke ahi, hoi mai la a nhi , ~, i ke abi me ka lepo a paa, onou . lr< i k'a uwala i'.oko; hēle nkū la . ... i i k« Popolo, Aheahe-a," ke Ana- , ir,s:f» o ka i'pu* papale ae la i ka .. ka piiuahi, a Kookomo iho la i !"-,haku īloko. ; a t faaena ana, O'hi'u mai' la oia i .wnla iwahoj iko ilio la ua mo'a; . <li :ka Popoiō. a mo'a, olēlo %ku Ia e nohō re e al, e'pu ae ao i . ; iu inai ne kaua uo ke ahiaKi; o kona ,\a aku la no ia h»»le. O ka" ho'e no iwi paoa, aoh» N hoi'na nele! 'i.ila i hiki niai ai, na inalu na pali, i-. ka wahie, kaa no ka moopuna, o .h'kou hoi mai la no ih. Oielo aku 1.: makua i katxa lei hv"*okama: H.i--i ko a iookomo mai Uoko o , U3hie; hopu aku l'a" ti«> hoi o H .n.i. kahnki eluā' ko, kau i ke kua' o . ni^kua. Ia iakou i hiki ai i ka hale, eleu aku e« I<a maku:i elilie me k.ona ano 'iiu inikimiki; aole i emo ua iuhna mea apaii, a kaawiUe no hoi Rin£i, noho ihō ia no keia ai, ma tī - j.apaaina maamau; a noa kana iwLiina, hōi nkii la i ka hale me kaJ*i hookama. 1 ke ano ana mai o ke ah.iabi, a ao ;:nhi koli kukai o ]a"kou nei, ninau .1 ia o Hina i kona makua, pehea oe -- aa ē noho'nei, aolie wahi h'oike a . . :»> ia oe ao kuii kaae? I mai la .. maku:i, aole la. He nāni īa, ua . irai ia oe la'u, nolaiia, e iii ne au . k- :>V.ua, a na ka po nui hoolakolako • hai māi. a pau ka laua alii ann, puhi ibo la u< kukui a pio, iiana aku la o Hina .- :i puk'a i u&iia i ke pā'ahuj o ke aiai mahina hiki aloaloj ike ā"kū la oia . ia mau kanaka elu'a e ltu iināi" aha .s ka puka, ua liele no hoi na a i a ohu A 3 ki iau Itoa; papale ? ae li» oia ika . ,u. a ike i ka mōe o Kukatnaiuiniiis\t j ma ka puka. hi manawa 'i kau māi ai ke a'no ia■ko o ka iiale; koino mai la ka map.u'u ia Hina, hnki mai la oia i ke kaj a pulo'u. Lohe aku la oia i ka ol'elo

. o kela inau kanaka: ' 'O ka | _.r.e no hoi a ke'kahaiia aiwaiWa la, j iipani i ke kahawai iau o Loiio." | I ka lohe ana o Kina ia ipau ole'o,' hookapeke ae U oCa*T 4 "kāpa' ej pnk> "u ana, ike aku la oia 1 ke emi ana j &ku o ua uiau kaoaka nei a | L'iai ka. puka aku o ka hale. Aole i j •niliu ibo, kaliea aiia uia ke luia o ka : *le i keia mau ōlelo: "Halehale ka j ■ ■n e Ko e, makuukau ke o, o Opule i,a inni; kai i ka malie, kai i ka lauh, i iA kao ipo la o Nainalaokaliai. , O "ia | : a?o o H«Uauo)olo, o ko ka honua i {•aulioku, ka aina la, noho a kupa a < v. e iVUa. ,? i ka pio ana iho o ka leo .oU no ia be mea e oni āe ai o t koiia, _~akua. a mnnao ibo ]A oin ua .liiamoo T ka wanaao, lohe hou «ku la no o ; Hina i ka leo.kahea mamua o ka puka , ka hale, no me ka leo kahea i i .<• :ih»uhi; ala k»a ao la kona hiainop; j • •.u3. aole no he moe loa o ka makua j >in» xi»ea keiki, pela no o Hina. Ike | ~ Vā la oia i ka oni ana ae o kona j •'Wukua ninau aku la oia: Ua ala ae la i ,ia hiamoe? Ae niai la 110 hoi kona j "i.'i';u;j, me ka ninau pu aia mai, e nla • &n ka oe? I aia au leo i ma ka puka noi'o ko kaua halo i keia wa poeleele; mai ko «hiahi mai i h-i a kela kakahiaka. Niaim mai la koua makua, ua lohe ] :,i!in ]<\a ;iku oe i na olelo? Ae, "wahi \ 11 uio. Ala ae la ka makua iluna, j i ke kapa me ia moena, nakii a | .-.a. olek) mai i ke kaikamahine: 0 j -a o)tlo au i lohe aku la, o ka hoike; . k* akua e pfli ana i ko kane. A>a <, ki*ne i ka honua aina o Holaniku, l.»aa ka ipo a lio kane he opnu hou, ī.i nae, he wahine akua. He waial'ua <"> ]>unalūa. he wahine .huliu, O keia •v!>buie la, o ka hiapo ia a KuwahaUo Haumea-nui a ke aiwaiwa, a o ka *.i:;a nna i luweia aku Li, he aina mahe akua klahaka. Aohe kanaka .. ~;.i elike me kau* «ei; nolaila, numi aloha, eia aku. no un kaue, 0 ktt :suei kena e «ele ui; hakp.lia.uo p,aoe a oni ue, nauo Lki. Ke i ...hile mai uoi. ke akuji f» kaua ia u r.»-le; uolaila, e hele a*k I noio auaor- a hoea he mau kanaka p i, hele ■'iy uinmmi a "weu i'lalo, o ko mau ku■.••■::ia ia, a ua kīua e analama i ko kihaO ka iuaia, nia'i ai oo ia; na ko e ai me ua man kanaka la, a o m..u :aau kiai uo hoi ia: ua nui ka •v.,hio i ka hale noi, aia ka ai i ka am. . . -• . ŪW\ 0 niai la o Hina, ua lohe au i Ua aii-a apau, heaha la hoi, ? heie oe i Ho huakaihele, a īiiamua hoi o ko liele :u.u, e b«a oe i ka inoa o keia moopuna ao. i |oaa Ue pukani kaua Jioho uoa i ka ū 'kuUaiki o ka hauau t'u bala hoi ia mau la, eia hoi oe ke b-ir uei i huaka'i e waiho iho hoi f-e i mea na'u e hoomanao ai ia oe i ti makua o kUu la piUkia; heaia k.i Hi..a o ko moopuna. aku la o iiukamahunuiakea -iwaho o 3sahuna-

j & pane mai la i ke kaikamahine: j Aia ka ino» o kuu moopuoa iwaho i j kapuahi o l".i, o Wahieloa. I ka ioho nnn n Hinn i ka inoa, na : pono ia i kona manao. Hoomakaukau j iho Jā o Ku e ii'ele, hōni' ih'o" lb i nn I moopuna, apo aku 2a i kana Jeī hoo- | kamß, puili n>ai Ja imua o kona alo, a J honi iho ln maluna o ka manawa me. |kc kaukau ana iho:' "Mai hookaumaj ha oe i kou nianno, ina makemakp oe i | kekahi jnea, kahe.T~ae oe iā'u, hiki mni jno ah e h'ooko i ka u kauoha." Ku a« j la oia iluiīn, lalan i. kahi opeope, a. pu ku nku la hele; noho iho i'n o. j n«e iui waimaka o ke ,*ik)ha maleiia nme |ko aloha kaue. ', j Ano, ua ike iho la k«na, e ka me:» : heluhelu i ka npKoi ana.o ko ka halo o i Hina, ahlki i kona ana i k«?U opu, a kapaiia hoi ka inoa o kana hapuu j hou, o Wakie;ōa, eiike me ka leo kaj Jioahoa a kona' makua i })ea iho ai. j Maanei la e vralho ai kaiia i"ri Hina j amp na keiki, mamua ljoi o ko k«ua | hui |in« aku me ke Koaie ku Pali o ka j makani ikaili aloha o KipahulU; hn ; mea pouo i ka mea kakau.e hoakaka i ; na like oie e waiho nei iloko o na buke ! mookuauhau; a oini he ekolu mau moo- | kuauhau ano nui: j 1. Kc kumuiili. 2. Ke K!untuhoiiua. i3. Kumulipo. Ala iloko o keia ; mau mookuauhau ekolii, he nui na liko | ole; he okoa ka i kekahi, a h«L I okori ka' iiioa ma.kekahi. I ka jiana j ana liae, he hookahi no ia mēa kiho, a |he leliulehu na inoa. 0 kekahi like oio I ano nui, o ia no ka loii ana, he waliine | iloko o ka kekahi ,a he kane iloko o •ka ikokāhi. Ke hoakaka nei kft mea kakau i keia, no ka moa, he pohihihi , ka )onji ana o k.a manio hilinai i ka i kanauna hou o keia la) e piK i aaa i keiia mooielo. Eia nae, o ke mele Kōi'-Hoiiua o kei'a mau keiki a Hina, n.i ia moa e hooia mai, he mau | ke-iki laua na ka makua hookahi. (A'ole i pau.) I