Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 52, 24 December 1920 — Page 7

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POALIMA, DEKEMABA 24, 1920

 

            HE MOOLELO NO

            LEOLA DALE

            AIOLE

            MAI KE KULANA NELE A I KA WAIWAI-NA ALOHA ELUA I KA IPO HOOKAHI

            "Heaha keia hana nui a kou noonoo e hoihoi nei ia kaua ihope i kela mau la koli'uli'u loa?" "O ka'u e hoomanao nei, o ia no ko kaua kamaiina loa kekahi i kekahi," wahi a Pilipo me ka maile loa. "Ke hoomanao mai la anei oe?"

            Ma kela wahi, unuhi ae la o Pilipo i kona poki waiho ciga me ka lawe ana mai he hookahi ciga a hookomo iloko o kona waha, alaila hapapa iho la kona mau lima ma na o kona kuka, i kukapele, a no ka loaa ole, wehe ae la i kekahi pepa, mailoko ae o ke kuka, no ke kuni ana aku @ ke kukui e a ana, eia nae, nana ae la oia i ka apana pepa a pane aku la:

            "Auwe, mai pau ka hoi keia pepa i ke ahi, ua laki maoli @@n mama e ana iho la! He pepa keia me kou inoa e kau lei e malama loa ana au i keia pepa," me kona hookomo @@n ana iho iloko o kona kuka. "E oluolu hoi oe e haawi mai i kukapele i a ae ai ko'u ciga!"

            Ku ae la o Mr. Kalaina iluna me ka haalulu, no ke kii ana aku i kukaepele, a haawi mai la ia Pilipo, a i ka lalau ana aku o Pilipo i ke poho kukaepele, a ho-a ae la hoi i luna ciga, ia wa i pane aku ai:

            "E ninau aku ana au ia oe e Mr. Kalaina, in a paha ke lalau nei no kou hoomanao no kou kauohaia ana mai e hele aku no ke Kakela Lome, he ekolu pule mamua ae o ka make ana o Sa Geofere? Ua ano aumoe no ma kela po, mahope paha o ka hora eiwa."

            Luliluli ae la ke poo o Mr. Kalaina, a i mai la: "Aole @@au kana mea i kauoha mai ai e hele aku, a o ka mea oiaio @@ea, aole loa he hookahi manawa a'u i hele aku ai e ike ia Sa Geofere i ka po, in a he makemake kona ia'u, o ka wa kakahiaka wale no ko maua manawa e kukakuka pu ai maluna o kekahi mau mea."

            "O ka'u no ia i noonoo mua ai, e poina ana oe, a ke ike nei hoi au, i kou hoole ana mai la, malia paha, o hiki ia oe ke hoomanao, in a au e hoomalamalama aku ana ia oe," ala-ila noho hamau iho la o Pilipo i makemake ai iaia, a iloko no hoi o kela manawa, ke ike mai la oia i ka minoaka ma na papalina o Pilipo.

            "Ua oi ae ka maikai o ko'u noonoo, mamua o kou e Mr. Kalaina, malia paha no ke poniuniu o kou poo, i ka rama, ke kumu i poina ai o na mea i hanaia ma kela po. Ma ka'u e hoomanao nei, ua kauohaia mai oe e hoea aku no ke kakela, ma ka hora eiwa o ka po o ka la 2 o Ianuari, o ka Poalua ua la nei. Aole e hiki ia oe ke hoopoina i kela po, oiai o ka manawa mua loa kela iloko o kou ola ana i kauokaia mai ia oe e hoea aku i ka wa poeleele; a o ke kumu hoi i ka maopopo loa ana ia oe, o ka Poalua ia, ka la 2 o Ianuari, no ka mea ua ma-ka oe i kela la, maloko o kau buke hoomanao, a in a no oe e nana aku ana i kau buke ea, e ike ana no oe i ke kau o kela ma-ka."

            Ke nana pono loa mai la o Mr. Kalina, me ka piha kaha-ha no kela mau olelo a Pilipo, me kona pane ole mai nae i hookahi huaolelo, a ia wa i kamailio hou aku ai ua o Pilipo:

            "E kii aku oe e nana i kau buke hoomanao aia no paha ke waiho mai la me ka nui o kau mau buke, iloko o kela pahu," me kona kuhikuhi ana aku i kekahi pahu waiho buke e waiho mai ana.

            Me kela piha haalulu no i kii aku ai o Kalaina e ki i ka pahu waiho buke, a lawe mai la i kana buke hoomanao, me ha waiho ana ae maluna o ke pakaukau, ia wa i pane ku ai o Pilipo: "E nana iho oe i ka la 2 o Ianuar i keia makahiki." alaila lolelole ae la o Kalaina ahiki i ka loaa ana o kela la, panee mai la i ka bukeimua o Pilipo.

            Me ka palamimo loa i lalai iho ai o Pilipo i ka buke hoo-manao, me ka hemo koke ana ae o kana penikala, a iloko o ka imo ana a ka maka, waiho hou aku la oia i ka buke imua o Kalaina me ka i pu ana aku:

            "Ina oe e nana pono iho ana, ma kahi i kau ai o ka la 2 o Ianuari, e ike ana oe ua hoailonaia me ka penikala."

            "Ae, ke ike nei au i ka ma-ka penikala e kau nei."

            "Ke hoohauoli mai la oe i ko'u manao, no ka hiki ana ia oe ke hoomanao. O Waka nae paha,ke kahukaa, ka mea nana i kii mai ia oe ma kela po ea?"

            "Ae, o Waka ka mea nana au i kii mai."

            "Ke maikai la kena pane au, a o oe ame Waka ka i hele pu aku no ke kakela, o ka hora eiwa kela o ka po, no ka mea, na ike aku oe i ka hoea ana mai i ke kaa halihali leka i kela manawa, o ka hora eiwwa mau ka manawa e hoea mai ai o kela kaa, i na wa apau, aole anei pela?"

            "Ae, o ka hora eiwa mau o ka po, ka manawa e hoea mai ai o kela kaa, aole mamua ae, aole hoi mahope aku."

            "Ke hoomanao nei no oe, i ko Waka, hookomo ana aku ia oe ma ka puka ma ka aoao komohana o ka hale, aole e hiki ia oe ke hoopoina i kela hele ana o olua, no ka mea @ kela kou wa mua loa, i komo ai ma ia puka, aole hoi ma @a puka mamua pono aku o ke kakela."

            "Ae, ke hoomanao nei au ia wahi."

            "Ke hoomanao pu nei no oe i ka loaa ana aku o Sa Geofere ia olua e ala ana maloko i ke keena waiho buke, me ka haawi ana mai i ke aloha ahiahi ia oe e Mr. Kalaina."

            "Ke ano powehiwehi nei no ia'u, aole he mapopo pono @ na hana o kela po."

            "Ina pela na'au e hoala aku i kou noonoo i hele a piha loa i ka rumi," o ke kulou aku la no ia o Pilipo imua, a hooma-ka mai la e kamailio me ha leo liilii loa, a lohe ole aku la ka mea kakau ma ia wahi; aia no hoi i Mr. Kalaina ke hoolohe loa mai la me ka hele o kona helehelena a kuna-@ihi.

            "E hiki ana ane ia oe ke hoomanao i na mea apau, elike, me ia a'u i hoakaka aku nei imua ou?'

            "Manao au, aole loa e poina ia'u n amea apau loa," wahi a Kalaina, me ka leo haalulu.

            "he hookahi wale no a'u mea e kaumaha nei, o ia no ka make e ana o Waka, nolaila aole e hiki i kela kanaka ke hoike mai i kana mau mea apau i hoomapopo ma kela po a olua o ka hoea ana no ke kakela.

            "Ua pau ae la no ka hana nui a'u i makemake ai e hui pu me oe e Kalaina ma keia po, me ko'u piha no hoi i ka hauoli, no ka hoohala ana e kekahi manawa pokole e kama-ilio pu ai me oe. Mamua nae okuu haalele ana iho i kou hale nei, he wahi noi ka'u ia oe, e kakau mai maluna o keia palapala noi, i na kokua no na limahana pilikia ina no he hapalua kau kokua, ua nui kela,' 'alaila wehe ae la ua o Pilipo i kekahi palapala loihi, a waiho aku la imua o Ka-laina, no ke kakau ana iho i kona inoa, aole no hoi i hoo-hakalia iho kua kanaka nei i ka hana ana au i ka make make o Pilipo, aka i ka paa ana nae o kona inoa i ke ka-kau, kiola aku la oia i ka peni a waiho ana i kahi e.

            "he keu maoli a ka mea kupaiainaha, o keia ka elua o na manawa au e Mr, Kalaina i kakau ai i kou inua maluna o na pepa elua, maloko nei o kou hale ponoi, a ke hoomai-kai aku nei au, no kau mea i hana mai ai no'u. HE keu ka wela o keia po, ua lawa keia nanea ana i kaua, e hoi au, ke hele loa aku nei i ke aumoe; o ke aloha no kou e Mr. Kalaina."

            Hele like mai la o Kalaina me Pilipo ahiki i ka puka a mahope o ka haawi ana ae i ko laua mau aloha poeleele, nalo aku la o Pilipo iloko o ka pouli, a huli hou mai la no hoi o Kalaina noloko o ka hale, me ke pani ana aku i ka puka a paa, me ka hooho ana ae:

            "Heaha la hoi ka hana nui a keia kanaka e manao nei e hooko aku? He hookahi nae mea mapopo loa, in a e hooko aku ana oia i kekahihana, e kaualako pu aku ana oia ia'u iloko olaila. Ina i loaa ka manao koa iloko o'u ma kela manawa ana i hoikeike mai ai i kela pepa a'u o ke kakau-inoa mua ana, in a ua kailiia kela pepa e a'u mai iaia mai; a o ka mea oiaio loa, ua oi ae kuu hauoli, e ike aku i kona kino make mamua i kona kaualako ana aku ia'u iloko o na poino. No keia pepa hou a'u o ke kakauinoa ana aku nei, ua ike no au aole he pololei iki o na mea a'u i ae aku nei imua on a, no ka mea aole loa au i hele no ke kakela, ma kela po, ana o ka hoopunipuni ana mai nei, a oki loa aku ka hoea ana mai o Waka e kii ia'u no ko maua hele ana aku e ike ia Sa Geofere."

            Ke noke wale la no ua o Kalaina i ka namunamu, a o ke ku mai no o ka omole gini iluna i ke pakaukau, o ka nini iho la no ia a piha ke kiaha, wala ae la, he maua hoi kau o k apuu, alaila nana aku la i ka buke hoomanao, me ka ma-ka e kau ana ma kahi o ka la 2 o Ianuari a hooho hou ae la:

            "Heaha la ka manao na mea apau a pilipo i kamailio mai nei ia'u i keia po? Eia ka la o ka mahina i ma-kaia. o Waka hoi ke kanaka malama lio o Sa Geofere, a o kela palapala ana i waiho mai nei no ko'u kakauinoa ana aku, a no ka maopopo ole loa iaia o na hana a kela kanaka i makemake mai ai, ua lalau hou aku la no oia i ke koena o ka omole gini, e ninini iho la iloko o ke kiaha, o ka manao nui wale no o keia hookina o Kalaina i ka inu, i hoopoina ae ai oia i kona mau noonoo maikai ole, no kekahi poino a Pilipo e hookau mai ai maluna ona.

            Ma kela haalele ana iho hoi a Pilipo i ka hale o Kalaina, aole oia i hoi pololei aku ma ke alanui ana o ka hele ana mai, kela alanui oki pokole mahole aku o ke Kakela Lome, no kona home, aka hele pololei aku la oia ma ke ala-nui ololi, e moe ana no kahi i ku ai o na kauhale, o na kanak hana ma ka aina hanai holoholona. Iloko o ka haule iho o ke kuaua me ka ikaika, he mea ole loa ia i ua kanaka nei, aohe hoi he nana ae i ka hele o ka lepo a pii iluna o kona llewawae, no ka mea, aia kekahi hana ano nui loa ana i makemake ai e hookoia ma kela po.

            Kamoe pololei loa aku la ka ua i Pilipo hele ana no kahi e ku mai ana o ka hale o Mr. Madena, a kikeke aku la ma-waho o ka puka, aole no hoi i loihi, ua weheia mai la ka puka e Pole Madena, me ke kahaha ole o Pole i kela ike ana mai ia Pilipo, no ka mea aole no keia o ka manawa hookahi a Pilipo i hoea aku ai no kona hale i ka po, aka he mau manawa lehulehu mamua aku, a ua kukakuka mua ia no hoi e laua, no keia hoea ana aku o Pilipo ma kela manawa o ka po.

            "He keu no ka hoi kou lohi e Pilipo o keia po! Heaha kau hana nui i lohi loa ai oe?" wahi a Pole, me na maka hoihoi.

            Apo aku la kekahi lima o Pilipo ma ka puhaka o Pole, me ke kulou ana aku imua no ka honi ana ia Pole, a ke olu la hoi o Pole, i ka ma-u ana aku o kona ihu, o ko laua, komo liko aku la no ia iloko, ke ano o ka poe i hele a ka-maaina maoli i kela hale.

            "E aho ka lohi loa, mamua o ka hoea ole mai, kakali ma-kehewa wale ae hoi oe i keia po," i pane iho ai o Pilipo, me ka hoomaumau hou ana iho i ka honi ana ia Pole, aole he wahi mea a papale ae o ua kaikamahina nei, i keia kanaka, no ka mea o ka olu ia o ua u'i la e noho mai ana, o ka lou o keia pihi nui i kana makau.

            "Ea, ua hele maoli oe a pulu i ka ua e Pilopilo!" me ka holoi ana ae o ua o Pole i ka wai kona papalina ae, o ka pili ana aku i ke kuka koloka o Pilipo.

            "Nawai hoi e ole ka pulu, i ka ikaia maoli no o ke kuaua i keia po, aka he mea ole nae ia ua ia'u, no ke ake no e ike ia oe e ke aloha."

            Pahola ae la ka minoaka ma na papalina o Pole, e hoike mai ana, i kona piha hauoli loa, no ka noonoo nui o Pilipo iaia, a o ia kana o ka pane ana mai:

            "he keu mai nei ka hoi kou kamailio keia po e Pilipo, aole hoi pela kou ano, ma na manawa e ae au e hele mai ai e ike ia'u, heaha mai nei la keia ou? Aole anei hoi he mea maikai ke wehe ko kuka koloka, oiai kaua e nanea ana?" me ka hooholo ana ae o Pole i kona lima ma kahi o ka huka kikou ma ka a-i o ke kuka, aka nae, ua papale e ae la o Pilipo i ka lima, a pane mai la:

            "Ua hiki no ke kuka mai wehe oe, aole no paha au e loihi loa ana me oe, o ko'u hoi aku no ia, o ha'oha'o ia mai auanei au e ko'u poe, no ka mea i holo mahuka mai nei au mai ia lakou mai, no ka hooko ana no i na mea a kaua i kukakuka mua ai."

            No kela papale ana aku o Pipilo i ka lima o Pole, ua hoonuhanuha iho la ua kaikamahine nei, aka, naoe, ua lua'i aku la o Pilipo i na huaolelo waimeli, i ka i ana aku:

            "Mai lilo keia wahi mea liilii loa i kumu no ue hookokoe mai ai kau nana ana ia'u, no k amea, he nuhou ano nui loa ka'u o ka halihali ana mai la a hoike aku ia oe e Pole'i i keia po."

            "He nuhou i'o anei kau i lawe mai la na'u?" wahi a Pole me ke auhee koke ana aku o kela ano maikai ole mai kona helehelena aku.

            Kunoukunou aku la ke poo o Pilipo, me ke kau ana aku i kona mau lima iluna o ke kapuahi no ka hoopumehana ana, a nana mai la hoi ia Pole, me ka minoaka ma kona mau papalina:

            "E hiki ana anei ia oe ke koho mai i ke ano o kela mea-hou? Pehea kou manao no ka holo i Ladana?"

            "I hele mai la anei oe e hoike ia'u, no ka holo ana i Ladana?" me ka hele o na papalina o Pole a lamalama.

            "Ae, o ka meahou ia a'u i halihali mai la nau! Ua ike no oe e Pole, ua hoohiki aku au imua ou, no ka hoouna ana ia oe i Ladana, aole o'u makemake e hoihope ma ka'u hoohiki."

            "He keu aku maoli ka keia a la mea maikai ole," wahi a Pole, me ka luliluli ana ae o kona poo.

            "Mai hoole mai oe i ka hele ana no Ladana, oiai ua pau na mea e pono ai kau huakai hele, i ka hooponoponoia e a'u. He hoaloha oluolu loa ko'u e noho nei ma Ladana, he wahine, ua kakau aku au iaia, me ka hoike ana aku, he hoaloha kekahi o'u e noho nei maanei he wahine no."

            "Alaila owau anei kela hoaloha u maanei nei?" i ninau koke mai ai o Pole me ke ka ana ae o kona poo,

            "Ae, o oe ua hoaloha nei o'u, a ua makemake au e hoi oe e noho pu me kela wahine ma Ladana."

            "E noho aku anei au me kela wahine, ma ke ano he kau-wa lawelawe aku malalo on a?"

            "Aole pela e Pole e noho aku ana oe me ia ma ke ano he mai hoaloha olua. O ka pane a kela hoaloha o'u, i ka-kau mai nei o ia kona makemake loa e hoea aku oe no La-dana, a ua hauoli loa oia, e hana mai i na mea apau e hoo-hauoliia ai kou manao. Ua kakau aku au iaia e hoike aki ana i kou mau ano maikai a kua lilo ia i mea no kela wahine e hoihoi loa ai, me ka iini koke ia oe e Pole."

            Minoaka iho la o Pole i ka lohe pono ana aku i kela mau hoakaka a Pilipo, a ke ueue wale la no kona kino, i kau a mea o ka piha hoihoi, a o ia ka Pilipo o ka pane hou ana mai:

            "Pehea iho la keia, ua pono anei na mea apau, no kou hehe aku ma keia kuaka'i no Ladana?"

            "Owai kela wahine hoaloha ou, a eia oia ihea kahi i noho ai? I ka wa hea au e haalele iho ai no ladana?"

            "Mai hoohuikau wale mai oe i na ninau ekolu i ka mana-wa hookahim aka i hookahi ninau au e waiho mai ai, aia a pane aku au no ia ninau, alaila waiho hou mai ana," i pane aku ia o Pilipo me ka minoaka ana iho. "Aole he mea pono ia'u ka hoike ana aku i kau mau mea apau i make-make mai ai, koe wale no nae keia, aia oe a hoea aku i La-dana, ilaila oe e lohe ai i ka inoa o kela wahine, aka i hoike e aku no nae au ea, e ike ana no oe, i ka oluolu o ko olua noho ana, aia kahi o kela wahine, ma kahi nui o na kanaka, e kokoke ana i na halekeaka ame na halekuaim" alaila hooki iho la ka ua o Pilipo kamailio ana mai, no kona hakilo mai i ka hele o ka helehelena o Pole a hoihoi maoli, he hoihoi wale no nae no kela  manawa, no ka mea ua hoi hou mai la no ke ano haka-ni ma na maka o Pole a pane mai la:

            "Ke kanalua loa nei au no ka hiki ia'u ke hele no Ladana, no ka mea he keu aku a ka huhu o kuu makuakane. Ua hoala aku no au imua on a, no ko'u makemake e hele i La-dana, o kana pane, o ia no kona hoopuka ana mai i na olelo huhu, me ke ku'iku'i ana maluna o ke pakaukau, a o kana olelo hope i kamailio mai ai, aole loa oia e ae ia'u e holo no Ladana, a no kekahi wahi okoa ahu paha."

            "He keu no la he mea nui kena au e kamailio mai nei? Ina ua paakiki loa kou makuakane, aole he ae mai oe e hele, alaila aohe no au nana ana aku i kona hookuu ole mai ia oe me ka maimaii, ua hiki no ia oe ke hele."

            "Pehea iho la e hiki ai?"

            "E waiho mai oe i na mea apau na'u e waeke aku i kou alahele, a malaelae, elike no hoi me na mea e ae e pono ai kau huakai. Ua hiki ia oe ke hilinai mai maluna o'u, no ka holopono o na mea apau."

            Kunou aku la ke poo o Pole, e hoike aku ana, i kona hili-nai piha maluna o Pilipo, a o ia ka ua kanaka kolohe nei o ke kamailio hou ana mai:

            "He hookahi mea nui loa ma keia kukakuka ana o kaua, o ia no ko'u makemake loa e hele koke oe no Ladna me ke kali hou ole aku i manawa okoa. Pehea e hiki ana anei oe ke makaukau i ka wa pokole loa?"

            "Manao au, aole ia he hana nui, ua hiki ia'u ke hoomakau-kau i ko'u mau lole i keia po."

            "Mai lawe oe a nui kou mau lole, i wahi puolo uuku wale no, loaa aku ka lole i Ladana, ame kau mau mea apau e makemake ai."

            "Ina hoi ha pela, ua hiki ia'u ke makaukau i na manawa apau, i hakalia wale no ia oe mai, o ko'u haalele no ia i ka hale nei, I ka manawa kupono au e ike ana, hoouna mai oe i ka lohe ia'u, alaila e hooko koke no au i kou make-make keia hana.:

            Noke ae la o Pole i ka akaaka, a i aku la: "Ina he manao hopohopo kekahi iloko ou no'u alaila ue maehewa no kou hele ana mai e olelo ia'u e hele no Ladana."

            "I hoike hou aku au ia oe ea, in a he hookahi huaolelo o na mea a kaua i kamailio iho nei, e puka hewa mai kou waha aku, e poho wale ana na mea a'u i hoolala ai, a c hoea mai hoi ka la a'u e mihi loa ai, no ko'u lilo ana i mea nana e kokua aku ia oe, i wahi nou e ike ai i kela kulana-kauhale kilakila."

            "Ke hoohiki paa aku nei au imua ou, aole loa au e kama-ilio i kekahi mea okoa aku, i na mea apau a kaua i hoolala ai."

            "Heaha hoi kela mea e nakeke mai la?" i kahamaha aku ai o Pilipo i ka Pole mau olelo, aole no kona lohe maoli ana aku i kekahi nakeke, oiai o ka hu wale no o ka makipi, kana e lohe la, aka no kona makemake e hoopau i ka laua kamailio ana, oiai ua hea mai la no i ka holopono ana o kana mau mea apau i iini loa ai, ua haawi mai o Poke i kona ae, no ka holo i Ladana, i ka wa e hoikeia aku ai ka like iaia.

            "Malia paha o kuu makuakane, ua hoi mai la," i pane mai ai o Pole me ka leo liilii.

            "Ua lawa keia hui ana o kauam e hookuu mai oe ia'u e hoi, o ke aloha no kou, alaila honi aku la ua o Pilipo ia Pole, a oili mai la iwaho o ka hale, me kona alaalawa mua ana ae nae ma o a maanei, o kona hele aku la no ia iloko o ka pouli aaki o ka po,

            Iaia nae i mamao iki ak uai, kai kahi i ku ai o ka hale o Pole, alawa aku la oia i ka aina kanai holoholona, a ke ike la oia i ka a mai o ke kukui o ka hale i noho ai o Kikila. a o ia ka ua o Pilipo a ka pane ana ae:

            "KE manzo nei au, ua kokoke mai kou mau la e Mr. Kinikele, a in a e holopono ana ka'u mau mea apau i hoolala ai, alaila aole kou helehelena e ike hou ia ana ma ka aina hanai holoholona, a oki loa aku hoi ma ke Kakela Lome."

            MOKUNA XVIII

            Ma ke kakahiaka ana ae o kekahi la, a no ka manawa mua loa, mahope o ko Leola hoi ana aku a noho ma ke kakela, ua iho mai la ua wahine opio nei mai ka hale mai maluna, me ha noke ana i ka himeni, aole i na himeni o ke ano hooipoipo, a no ke ku o kona leo i ka nani ke  hoolohe aku, ua konoia aku na kauwa e waiho aku i ka lakou mau hana, a ku mai la nana i ka hele o ko lakou haku opio, he hookahi wale no mea iloko o ko lakou moonoo, o ia no ka piha o kela wahine opio me ka oluolu, ka waipahe ame ka lokomaikai, ka mea hoi nana i ume aku i ko lakou mau manao hoohihi nona.

            O Mr.s Wekela kekahi i hoohikileleia aku, iaia i lohe mai ai i ka himeni o Leola, ua haalele okoa aku la oiai kana mau meahana maloko o kona rumi, a hemo mai la iwaho, me ka nana ana i ka iho o Leola no ka hale malalo, i iaia i ike mai ai i ka piha hauoli maoli o Leola, hooho ae la oia i keia mau olelo:

            "E hoomaikaiia na lani! He keu aku maoli ka loli ano nui iloko o Miss Dale i keia manawa!"

            Ae, i'o kekahi mea nana i hoololi loa ae i ko Leola mau ano a i ka nana aku i ua kaikamahine nei, ua hele oia a piha i ka uwila, a i kona hoea ana i ka hale malalo, aole oia i komo ae ma kekahi o na rumi, aka oili loa aku la no oia iwaho o ke kahua manienie, me kela noke no i ka himeni.

            Malia paha e olelo mai ana oe e ka makamaka heluhelu o ka nui o ka waiwa o ka loaa o ka hanohano ame ka hoopuniia e na mea nani he nui, o ke kumu ia nana i hoo-piha aku ia Leola me na manao uwila o ka hoihoi ame ka hauoli; aole no he mea nana e hoole ae, ka lilo ana o ia mau mea i mea hoohauoli mau i-ka manao aka nae, he hookahi la, oiai ua o Leola e ku ana maloko o kona rumi moe, a e noonoo ana i ka nui o kona mau waiwai ame na mea nani e hoopuni ana iaia, ua kani okoa iho kana u, no la lilo ole o kela mau waiwai, i mea hoohauoli aku i kona noonoo, i kona nana ae, aole o kokoolua, e hauoli liko ai i na hauoli o keia noho honua ana.

            Ke hoomanao nei no oe e ka makamaka heluhelu, ma kela po mua loa a Leola o ke komo ana maloko o ke keena himeni, a hookani aku maluna o ka okana me kona himeni pu ana ae, he himeni ia, e hoike mai ana, i ka hoopihaia o kona uhane me na haawina o ke kaumaha; aka iaia e hele la iluna o ke kahua manienie, aole loa he wahi ano o ke kaumaha iloko o kona uhane; ke hoike mai la kona mau ano, a pela pua hoi me kana himeni ana, ua piho oloko i ka uwila, e hiki ole ai iaia ke noho mumule iho.

            Me he mea la i ka nana aku, o nai pua i mohala ae, i ka wa i loaa mai ai i na kukuna malamalama olino o ka la i ke kakahiaka, ua nana mai lakou maluna o Leola me he mea la e haawi okoa mai ana i ka lakou mau hoomaikai; o ka leo keia o na manu, ua hoohamauia aku no kekahi manawa, alaila komo like mai la he hookahi ke kani like ana me ka leo himeni o Leola.

            Oiai hoi ka leo himeni o ua kaikamahine nei e wawalo hehe nana i ka lewa, aia hoi, ua lele aku la ia a pa aku la ma na pepeiao o na hoaloha elua, e ku ana kamaiho maloko o ka paka, oia no hoi o Kikila Kinikele me ka Haku BAu-mona.

            I kela lohe ana mai o ua mau kanaka nei i ka hoene o ka leo o Leola, ua pau iho la ka laua kamailio ana, he hookahi haha, o ka hoolohe, me ka hialaai maoli i kau a mea o ka nani o ka  nani o ka leo o Leola i ka himeni, me he mea la, ua hoolele-pau kela kaikamahine i kona noonoo apau maluna o ke mele ana e himeni ana.

            I hele aku ka Haku BAumona no ka ike ana ia Kikila ma kela kakahiaka, ma ka aina hanai holoholona, loaa e aku nae o Kikila iaia, maloko o ka paka, e hele mai ana ua kanaka opio nei no ke kakela o ko laua ku iho la no ia noke i ke kamailio elike me ke ano mau o na hoaloha, ke hui ae kekahi me kekahi.

            He mea oiaio ua ulu ae ke ano hoaloha oiaio mawaena o kela mau kanaka poio ahiki i ka nana aku o kekahi i kekahi, me hemea la he mua a he muli; aole no hoi he manawa e ae e ikeia ai ka piha hauoli maoli o ka Haku Bauuiona, o kona wa wale no e hele aku ai e hui pu me Kikila.

            He kakaikahi loa ka la ha'o iloko o ka pule, i ka hele mau aku o ka Haku Baumona e hui pu me Kikila, no ka hoolala ana no ia i kekahi wahi a laua e hui ai no ka hoohala aua i ko  laua manawa hana ole.

            I kekahi manawa e hoea aku ana ka Haku BAumona no ka ninau ana i ko Kikila manao no kekahi buke a laua i heluhelo like ai, a i kekahi wa, e ninau okoa aku ana i ko Kikila mano no kekahi kii; oiai nae, o ke kumu nui maoli o ko ka Haku Baumona makemake ana e ike ia Kikina, no ka oi ae o kona hauoli, e hui pu me kela kanaka opio, mamua o kona hui ana aku me ka nui ae o na kanaka, i like mai ko lakou kulana me kona.

            No Kikila Kinikele iho nae, aole oia i lilo wale no i hoa-loa pilipaa loa no ka Haku Baumona, aka ua loaa pu aku ka manao mahalo iloko o na makua o ka haku opio, a e kamailio mau ana laua i na mea maikai wale no, no Kikila, ma ke ano oia kekahi o na kanaka opio, i oi aku imua o ka hapanui o na keiki a ka poe hanohano.

            Aole wale no nae o ka Lede Hao ame ka Ela Hao na makua o ka Haku Baumona, na mea i nana mai ia Kikila, ma ke ano he komisana, aka o ka poe no apau e hui pu mai ana me ia, ua ike lakou, aole wale no he keonimana o Kikila ma kana mau hana, aka ma kona naau pu kekahi, a aole loa no hoi i he manawa i waiho aku ai oia i kona kahiko, o ke kulana lunanui no ka aina hanai holoholona aka e paa mau ana no kona mau lole, o ke kulana i ike mau ia aku ai oia, he mea kau la i kona hui pu me ka poe hano-hano, a hilahila iho oia i ke komo i kona mau lole o ke kanaka malama holoholona, aole loa a e nana mau aku ana no koi oia i ka poe maluna ae on a, me na manao hoohaahaa iaia iho.

            Ina nae he mea kekahi i kamaaina ole i keia mau ka-naka oip, i kona wa e ike mai ai ia laua, aole ana e nele ke komohia aku o kekahi manao iloko on a, o Kikila ka oi o na kanaka o laua, o ka mea oiaio loa no nae ia, oiai e kama-ilio mau ana no ka Haku BAumona, i na olelo e haawi ana i kona mahalo kiekie ana no kona hoaloha.

            I kekahi la a Kikila o ka hoea ana aku no ke keena kaha-hii o ka Haku BAumona, no ka makaikai ana i kekahi mau kii hou loa a ka Haku Baumona, o ke kaha ana, a iaia i huli hoi mai ai, kamailio mai la ua haku nei ia Cicilia Kana-hope i ka pane ana mai:

            "Ma ko'u manaoio, aole kekahi mea hiki ole ia Mr. Kinikele ke hana. Ma na mea pili i na buke, he keu aku o Mr. Kinikele a ke kanaka makaukau maoli maluna o na kumuhana like ole, a oiai aole au i ike i koho aku, he ike-kona i ka hookani i na ano pila like ole, no ka mea ua lohe au i kekahi manawa iaia e hokiokio ana i kekahi mau mele paakiki loa.

            "Ma na hana hooikaika kino, aohe a'u hoohalahala ana ua like pu ke kua o ka lio iaia, me he aina paa la, a ua like hoi ka wai, me he kahua paanui la no na manu kaka. Hoi ae no hoi ma ke kahakii, manao au, he loea oia ma kela hana, oiai ua ike au i kekahi mau kii pena maloko o kona rumi, a'u e manaoio nei, oia ponoi no ka mea nana kela mau kii i pena."

            "Ina ua hiki iaia ke hana i kena mau mea apau au e ka-mailio mai nei, alaila o ka mea nana i hookahaha loa mai i ko'u manao, o ia ka ae ana o kela kanaka e noho ma ke kulana haahaa ana e paa mai nei i keia manawa, he luna-nui no ka aina hanai holoholona."

            "He mea pohihihi no keia i ko'u noonoo ana," i pane aku ai ka Haku Baumona. "Ua nui na manawa a'u i noonoo ai e pili ana i ke ano o kela kanaka, a o ka'u wale no i koho iho ai, malia paha aia kekahi mea ano nui e pili ana i kona moolelo, pela iho la oia i koho ai, ua ahona kona paa ana i kekahi kulana haahaa, mamua o kona lawe ana aei kona kulana oiaio maoli."

            "Ua makemake maoli au ia Mr. Kinikele, no ke kumu, ua makemake mai oia ia oe, a ua ike aku no hoi au i ka pipili paa maoli o kona noonoo nou,' wahi a Cicilia Kanahope. I kela manawa nae i komo mai ai ka Lede Hao, a lohe i na olelo e kamailioia ana mawaena o kana mau keiki, a o ia kana o ka pane mai:

            "Owau kekahi i makemake nui loa ia Mr. Kinikele, no ka mea ma on a la, i ikeia aku ai kou launa nui mai me ka po-hai o ka poe hanohano, aole hoi elike me kekahi kana@@ ahiu i maa ole i ka pilipili mai i kahi o na kanaka. Ua nui maoli ko'u mahalo no Mr. Kinikele?"

            Oiai hoi ua mau kanaka opio nei e ku la hooloha i ka leo himeni o Leola, ke nana pono loa la ka Haku Baumona no kahi o ka leo e pa-e mai la aka no Kikila hoi, aia kona poo ilalo kahi i kulou ai.

            "Ea, he keu aku maoli ka nani o kela leo, aole anei pela kou manao e Mr. Kinikele?"

            "Ae, aohe mea nama e hoole ae i ka nani maoli o ka leo o Miss Dale,' i pane mai ai o Kikila me ke kaohi ana i kona leo.

            Nana, pono mai la ka Haku Baumona ia Kikila a pane mai la: "Hele mai la ka hoi au a lili ia oe e kuu hoaloha!"

            "No keia kulana hoi au e paa nei, he lunanui no ka aina hanai holoholona. Ma kela kulana ou, e ike mau ana oe ia Miss Dale i na manawa apau, a o ka mea oi loa aku, e pii kokoke loa aku ana oe ma kona aoao, oiai hoi e mamao loa ana au i kahi e."

            (Aole i pau)