Ka Nupepa Kuokoa, Volume LVIII, Number 52, 24 December 1920 — HOOPULAPULA, HOOLAUPA'I, HOOWAIWAI, KUOKOA, HE HOOKAHI NO IA KINO [ARTICLE]

HOOPULAPULA, HOOLAUPA'I, HOOWAIWAI, KUOKOA, HE HOOKAHI NO IA KINO

I . (Hoomauia niai.) f! lilo i mnknahine mailwi no kn home a kona mau makun i maliama* maikai ai iaia, pela no auanei e puka aku ai na ! hāa mai koiia kihapai' aku, e uhai ana | no' ! ml ki mipheu o kona niau kapuai ! wa#ae, oiai'aia kela iini e ulu ae na me ka maikai, oiai o "ka iini e loaa mai na mea i hoopulapulaia ai, eifli na mf?a ianu e ulti mai ana me ka maikai, aia na kinarijr moa ke ka'i mrtf ia i na keiki, aia no hoi ke hanau mai la kekahi i ka hua i mea hana: meaono, no kau māu Tteikij aia 110 lioi o puaa ke uu mrt!i la, a ono a? no* ai hookano ana me kō kauliai,ole atu, aia a nui na keniieeni alaila helē e kuai. Aiā* no hdi o knmulau pipi e hoopomaikai ia oe, ame kau mau 'leialoha, me lea waiu maikai, no Jca hqna palflba ana, me aikalima e npk'e ika wiH-A mea maikai, ai,: aku 'iio ia, <ino, oiai ua nui ka hua kaka,L nui 'ka wāiu, auwe mai hoi kan ka 3ca hoholo i 'iko puu, he laau maikai no opu, nana aku oe ina keiki, aeae maikai ka dli, noho ke onaona i maka, oiai ua loaa ka mea nana e hoolawa 'i na'mēa. apaii ke ku'aiiā la ka uwala, he hookahi (lala o ke eke, o ia ka haahaa, nana no e hele mai e eli, a paii k#n'ā māk^ihāk'e. Ina he"^ a ntOrt>lū eke, auwe ka pōkeokeo e, kkni kahf palahu, ua 010 ke eke a Hakai, he kanakolu ala no hoi ia; peliea o mbi&*'i keia nianaWa, aohe mea i kofe o ka maia, he <ial& wale no i'keia' manaWa, o ke au naaūao, inaia palai, aimllka, maia lianā kihi ia a koh'u kele, a e 'ku iiltu 'ana he mikini kaula' mhia ame? ka wiliia o ka lauma% a hoo-' hūihuiia' me kekalii meā, i niaū ai ka maikiii i na manawa' apau a ka lio ame ka pipi e ai aku ai ,aia ka nani I^l o' i Kd n<)o!ioo *ārta āme "ka hoopiilapula ana a ke kānaka hookahi, a i kon'a ike' an ! a. ika mua āme ka hope o kana niea i hoopwlapiila "ai i kona noiinoo, nilai'la walhh mai lā oia i ke akea i na ana' i hoolala ai, i kā pono o ka e hana ia elike me ka niea i ha'iia ae la 'mamua, ofāi" na mea i ha'iia ae la e u!u nna me ka holopono, ain oe ke ho<v pnlapula la ; i na' hapaumi* e loaa' māi ana,- o'iai ko pii nei keia mau mea nie ka holōpono lon, oiai nae he mea maāmau no 3ta hele like anā o ia mau hoahanan, o ia o holomua āme kuia, a ka, aia hiau ke kumu hoopulapula e makaala maU ana i na apau, no ka mea, e ike mūa oia i ka nee āna imua ame ka emi hope ana. Nolalla ua makankau mua oia me ka laau e lapaau ai i kahi o ka pilikia, no ka mfea, o lea ninau e .kau māu ana i kona maka, o ia no ka hoopulapiila ana i nd mea a kona lima i hana ai, ina' he meakanu ai kona kanu ana, a hala «a la eluā, e ike koke ana no oia i ka ulu ne, a i ole/e make iho ana ? iiolaila' he mau a'o ana ia iaia e hooi aku i kona makaala ina me a e ulu ae ai me ka maikai, pela no me ke keiki, o ia ano hookahi no, i konn hanau ana mai e makaala doā ia ana ma na ano apau, a i konā pii ana ae ahiki i kona huli ana, a panee imua, a ku a hele, o ia ka hooi loa āna 1 ka makaāla, oiai o kā pili pono ana ia o ia olelo hoopulapula, "no ka mea ia inanawa oe e nana ■ni; a e a'o ai i me ā i kupono iaia. Kp pii la kona kino, pii pu me na mea i a'oia ai, oiai nae ke hele pu la no >keia mau mea a elua oia o kolohe amo heiopono.

, Nolaila aia maluna o kolohe kau makaala loa i ihea nona e nawaliwali ai kona ikaika, malalo iho o hoopono, a i ka pii ana mai a kanaka makua, ina he keikikane, ea'oi na mea i ha'i mUa ia ae nei me ka nila ana i na mea apāu i pili i konā ola ana, e haawi i manawa nona e hoohaU'oli ai iaia, me ka paa o ia manawa e hookomo i kenikeni ma kana eke dala, aole e oi akii mamu a o ka hapalia, no ka mea" ua makaukaU ka home i na mea apau, oiai ua maa i ka >ai i kona home i na manawa apaū, nolaila aōle loa oia e hele ana me ka pololi, oiai ua aku oe i mea nona e poina ole ai.

0 Tteia ka haawina hoopulapula oiaio, o ia hoi e holomua keia mea mamua ae ona med aP au > no'laila ika maa ana ma ia ikulāna e ha'i i ka hora ame ka maUawa e moe ai, aole hele ma ke alanui e ku ai ke ano hoopihapiha, fiolaila i ka lilo ana o na mea i a'oia i mea maa iaia, o ia no ka loaa ana o ia 'mea he oiaio, ma kana mea e hana •ai.

E.nana aku i ka lahui Kepani i ko lakou haalele ana i ko lakou aina aloha, he mau ikeiki opiopio loa kekahi, aole hd ik,e i ka olelo, ua ike ka meakakau nei i kana mea e kakau nei, oiai au e noho hana ana ma Aiea. ae nei, ma ke ailo luna liilii, he 'hookahi ,han£ri Kepahi hou loa ame ka haawiia mai o eliam Kepani kahiko ua ike i ka olelo haolfe me Hawaii i mea e . kokua mai ai ia'u aole .i piha- hookahi hora ua kipakuia e a'u keia poe e hoi a olelō aku i ka lunanui o Aiea ua nui koha huhu a ku aila imūa o'u me na olelo i piha me ka uwila.

O, •ka 'u wale no i olelo aku ai, ua makemake oe e hanaia 'na' me'a me ka īiiaikai ame ka holopono o kana i olelo mai'ai, aej o ko'u makemake ia, ina o ikou makemake ia, e nana mua oe i ka'u hana ana ; a i kupo'no ole alaila kipaku oe ia'u.

Nolaila 'me ko 'u nana ole aku iaia, lalau na lima i ke kipikiia a eli ma ka aoao' o ke kumu kolu, a oki ae i ke aa, a pela aku ana' e a'o ai i keiā lahui a ka hupo nui wale, ke nana a<ku oe, pela me ka paiTa ana ,e kuhikuhi ana au ia māu mea ame ke oki ana e maikai ai/ mantua o ke komo ana mai o ke kimapalau ame ka panee pohaku.

- Nolaila e lilo mua oe. i mea ike i ke ano o ia mea he hoopulapula iloko o keia lahui, i ke •kOmo'hna o na anoano au i wpiho aku ai, e ike aha oe, aole au hana hōu ana aku, oiai aia iloko o keia lahui kela manāo hoopulapula no ke ake e ike, o ka" mea i ikeia ua lanakiia au maluna o ko 'u manat> iho, no ka mea ua oi aku mamua o ka mea a <ka haleu i makemake ai ame kana mau olelo.ia'u, ooe w(ila nq ka mea nana i hooku 'i mai 1 ka 'u ana, oiai ua kahiko au maluna' o keia han'a, o oe eha no mahfna makehlake ae e a'o mal ia'u; ae akUau, nq kā mea, na loaa mai ka mahaloia, alaila o ko'u .hai aku la no ia i ko 'n kumli ol ke kipaku ana i kela poe Ke»<ptfni elima, o ,ia no ko lakou a'o ana e haha no eīike ra6 ka hiki ia lakou, a he nui i

Nolaila aole loa an i -waiho aku a loihi ke komo ana o ia anoano; nolaila na ike oe i lia imia ame ka hdpe o ka'o hana, ke ho)onnin nei īeiāpt>e'ike ofe i ka olelo, aka ke kuhikuhi ofe a ike i ka manao o ia ua pau ae la no ia o kku hana'a ke ike nei oe ia'u e noho ana ilalo hdomaha, ina nu e ike i kekahi.e lohi ana kanq, hana ana e.hoo-. komoia ana oia mawaena o na k.anaka elua* ēleu, ma ka )jaha ,ē ike auahei oe, e eleu- pu ana oia, nolaila 1 ke noi aku nei nu' i kou oluolu e 'hookilu mai oe ia'u, a e imi hou aku oe i pani ina ko'u wahi no ka mea e holo aku ana au i Amerika.

Ua nui loa. koiia' kahaha ame ka aua hou mai, akā' āoTe i maliula aku, oiai ua hana aku aii i mēa e hoopulapula ia ai ka noonoo o ia 1 lahui," no ka }n'eā i ko 'u lilo ana i mea alakai e ike mua oe i ka niua ame ka hope. *

I ko'u hoopulapuīa'ana e holo «aku i iia aina e, aia mhu ka manaolana e ulu aiia a'u i iini 'ai e ikenolaila īnamuli o na kukakuka'maikai ana a kaawale nmi au no na makahiki ekolu, a i .ko'u hoi hou ana mai, ua hemo ka puka no'u i na manawai apau, a hoi hou i ka hana me'leela manao e hoopiila^ūiāi'mau'i na manaWa apāu. * ; Nolkiia 1 e ka )āhūi, e naila' akli' i ke ano o keia' la"hui, i Jcō lakou lawe .ana mai ia manao, o ia ka hoopulapula, ke. ike nei kakou no kakou iho, mai ko la•kou hehi tona i ka lepo o ko kakou aina, o ka i haia miia ai, .o ia no ka hoopulapiila' ann, hoopulapula ma ka nōhō hui hnrf, ho J sjp'ulapula ma ka liana mahiāi ana, hoopulapulā ina kā oihānā >awai'a ana, hoopulapula ma na oihā'nā like ole, hoopulapula ma ka ai ana.

(Aole i pau.)