Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 1, 7 January 1921 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

I ke ao ana ae nae ma kekahi la mai, ike iho la ua o Haliaka i ka nawaliwali o kona kino, mamuli o ka hoohanaia ana o kona noonoo ma kela po holookoa, ke hooikaika ae la oia e ala mailuna mai o ka moe, aole nae he hiki, nolaila he hookahi no hana ma kona aoao, o ia ka hoololo ana. No ka manawa mua loa no hoi, akahi no oia a ike i ke ano maoli o kela rumi, o ia hoi, aole he mau puka aniani i hanaia, aole no hoi he mau puka komo, koe wale no kekalii mau aniani i hanaia maluna iho o ke kiiina, a ma ke ano maoli o kela rumi ke nana iho, ua hana maoli ia no i wahi e hoōpaāia ai o kekahi meti i looh|a i ka pupule. "Ma kaju koho iho, ua hana maoli ia no keia rumi, no ka hoapaa.ana i kekahi mea, i loohia i ka ma'i pupule," wahi a ua o Haliaka i hooho ae ai, me kona hōoikaika ana ae e ala mai iluna, me ka naka pu ana ae hoi me ka haalulu, no ka noonoo ana iho, e hoopaa ma u loa ia aku ana paha oia maloko o kela wahi. Oiai nae, aole i piii iki na lihilihi maka o Haliaka ma kela po holookoa ke ike iho la oia i ka hoolulumi mai o kona mau maka e hiamoe, nolaila o kona hina hou aku la no ia ilalo, a hia&oe aku la. No kekahi mau hora kela hiamoe malie ana o ua o Haliaka, ua puoho ae -la oia, a ike i ka waiho o kekahi mau meaai iluna o ke pakaukau, me he mea la, o ka waiho koke ia ana mai no ia e kekahi mea, ana nae i lohe ole ae ai i ka nakeke, a e waiho pu anā hoi kekahi lole hou iluna o ka noho, i laweia mai nona e komo ai. Oiai u a hele a minomino kona lole, no ka mea me keia lole no oia i hiamoe ai, ala mai la oia iluna, a wehe ae la i kela lole kaliiko ona, a komo mai la i ka lole hou i hoolakoia mai ai, e Akeneki ,a i kona holoi ana i kona mau maka a kahi hoi i kona lauoho, o kona noho iho la no ia ma ka aoao o ke pakaukau, a hoomaka iho la e ai, i na mea i laweia mai nana. I kela inu ana aku i ke pola kope, a ai aku hoi i na meaai e ae, akahi no ua o Haliaka a ike iho. i kamaikai o konaj kino, ano ikaika ae la no hoi oia, nolaila hele aku la oia e j nana pono, i ke ano o ka hanaia ana o kela rumi # ma ka hoopapa ana i na papa i paleia ma na paia. "Ke paa loa nei ko'u manao, aia no kekahi puka i hanaia ma kekahi wahi, ma ke ano nalowale loa," i hooho ae ai oia me kona noke ana aku i ka huli ma kela ame keia wahi, me ka loaa ole he wahi hoailona iaia no ka puka ana e ake loa la e ike. No kana mea ole e hana hou ak uai, ho iae la ua o Hali--0 kela rumi, me ka maopopo ole iaia o kekahi puka, ia wa 1 hooho hou ae ai uā o Haliakā: "He keu aku maoli keia a ka. rumi ano e ; a ua paa loa ko'u manao, aolejhe hana e akli, i manaoia āi no keia rumi, no ka hoopaa v€ile ana no ia i kekahi mea i loohia ika ma'i pupule. Ina.e loihi ioa ana ko*u noho aria maloko nei, e ku a pupule maoli ana a u . "Heaha la ka manao nui o ka hoopaa ana o Akeneki ia'u maloko nei o keia rumi?" Ke manaoio nei nae au aole he hana hiki ole i kelā wāhine ke hooko, i mea e hookoia ai kona manao lapuwale. Ua kulike loā na ano o keia wahine me na mea a Mele Wela o ka hoakaka ana mai ma ka po nei, no Judikā Gilibati, malia he kaikamahine ponoi loa oia' na kela wahine. He keu aku kela aoia wahine lapuwale maoli!" No kana mea ole e hana ho uak uai, hoi ae la ua o Haliaka a mal u na o ka moe, o kona hiamoe aku la no ia, aole no hoi i loihi iho kona hoololo ana, o kona hiamoe aku la no ia no kekahi mau hora, aka puiwa oia i kona lohe ana mai i kekahi nakeke, a ia kaakaa ana ae o kona mau maka, aia hoi, e ku aku ana o Akeneki ma ka aoao o kona moe, a haka pono aku ana hoi kona mau maka, me ka huhu maluna ona. MOKUNA XXII. "O ke aloha kakahiaka no kou e Haliakā," i pane mai ai o Akeneki; me ka ueue ana ae o kona kino. "I hele mai la au e nina u ia oe, pehea kou hoohalā ana i ka po nei, maloko o keia rumi?" Aohe a Haliaka pane no kela mau olelo a Akeneki, aka ala ae la oia mailuna mai o ka moe, a hele aku la a noho maluna o kekahi noho paipai, tne ka huli pono ana mai imua o Akeneki. "Alaila e hoao mai ana ka paha oe e Haliaka, e hoohaehae ia'u ea?" wahi hou a Akeneki, me kona ano hoonaukiuki, 110 ka ike anā aku i ka pane ole mai o Haliaka i kana mau olelo. Aole no a Haliaka pane no kela māu olelo, aka ke noho hoola'i malie wale la no oia maluna o ka noho paipai, me ka hoolulil u li ana imua a ihope, aia hoi kana nana ana mai maluna o na maka o Akeneki, a o ia ka ua wahine ino nei o ka pane hou ana aku: "Ke makemake nei au e lohe, heāhā ka niea nui iloko o kou noonoo, i pane ole mai ai oe i ka'u mau olelo i kamailio aku nei ia oe me ka oluolu?" "Aole no he mea nui e ae iloko o ko'u noonoo, koe wale n okeia, ua hookahaha loa ia mai ko'u manao i ka ike ana, ua like pu maoli oe me ka omole, ka hinuhinu mawaho, aia nae iloko kaoi kahi i noho ae ai. Peheā la ke Akua i hana mai ai i kekāhi wahine, he maikai konā helēhelenā ke nāna āku; ua piha nae kona naau, me na hana ku i ka lokoino ame ka lapuwale?" , ' Ua like kela mau olelo a Hāliaka i pane aku ai, me kekahi pahi i ho.u ia āku i ka puuwai o Akeneki, alaila pii ae la ka u la ma na papalina oua o Akeneki, no koiia hilahila ika hoikeia ana aku o kona mau ano lapUwale, a o ia kana o ka pane āna mai: "Ua hoala māi oe i ka inaina iloko p*u e Hāliaka, e konoia mai ai. au, e hapai ae i kuu lima a haawi ho uaku t pa'i mahanahana ma kou papalina, no ka lua 6 ka mahawa, no kau mau olelo i kainailio mai nei," me kiā hapāi pu ānā ae o uia o Akeneki i kona lima ilunā, a hookuu ho\i iho la no nae ilalo, me kā hooko ole mai i kana mau mea i kamailio mai ai. "Aole au i hele mai nei no ka hui pu ana me oe e Haliaka, mā ke ano e paku'iku'i olelo, a e hoolohe āku paha i kena mau mea au e kāmailio māi nei, aka i hoea mai la au, no ka waiho ana aku imua ou, i kaNi ma u mea i noonoo ai. Ua hooholo au, he mea pono e hoouna : aku ofe i kekahi leka ia Robaka Pilina, e hoakakā aku ana i kou moolelo, oiaio, elike me kau i lohe ai ma ka po nei, a i kou ae ana mai i keiā manao, e hookuu aku no au ia oe e hele lanakilā, me kou hoohiki mai nae, aole oe e halawai ho u me Robaka. O na mattāō apāu au e kakau aku āi, na'u ia e kamailio aku, ō kaulte kakau iho maluna o ka pepā." "Aole i'o paha ko'u ae aku i kou manao lapuwale I" i pane mai ai Haliaka me ka piha huhu. ,

"I ka paa ana o kau leka ike kaka u , owau ponoi ka mea nana e hoouna aku imua o Robaka/ 1 pane hou mai ai o Akeneki, me kona hoolohe ole mai i ke kahamaha ana aku o Haliaka. "Mawaho ae o kela hana, e hoohiki paa mai oe imua o'u ,aole oe e hele e huli ia Robaka; aole hoi e huli hoi aku no Kiliva Hale, a ina no kou halawai pu me ia, ma ke ano ulia, aole loa oe e hoike aku imua ona, i na mea e pili ana ia oe. "Ma kou aoao, e ae mai oe e hele a u wana aku, ma kela ame kēia wahi, aia oe a ae mai i keia mau hoolala ana a'u, alaila e ae aku no au ia oe e haalele iho i keia Jiale, me ka hoolako pu aku ia oe i kekahi huina dala mahuahua, e lawaai kou mau hoolilo kaahele, no na aina mamao e,kaawale loa ai oe mai ia Robaka aku." Uoko o keia manawa a Akeneki e noke mai la i ke kamailio imua o Haliaka, aole loa i hoolalau ae ka Haliaka nana ana aku maluna o kona enemi, aka ke haka pono loa la kona ma u maka, me ka hulili i ka inaina, a o ia kana o ka pane ana aku me ka leo kuoo: "Manao anei oe e Akeneki, i kou hoea ana mai Ia noloko nei o keia rumi, ua like me kekahi keiki naiaupo a nawaliwali o kona noonoo e hoakaka mai ai oe i kou mau manao lapuwale? Ina ua manao oe he hana maalahi loa nau ka hookikina ana inai ia'u, e hooko aku i kou mau makemake, alaila e lohe oe ea, ua kuhihewa ia noonoo ana o u pela, no ka mea aole loa au e maliu aku ana i kekahi o kau mau hana i makemake ai na'u e hooko aku. Ina no oe e hoopaa ia'u maloko nei o keia rumi ahlki i kuu make ana, aole loa ia he kumu no'u e haawipio wale aku ai malalo o u .' > "Ua opulepule paha oe, e Haliaka, i kamailio mai ai oe ia'u i kena tnati olelo, me ko ike no. o ka mea pono wale no ia au e hana mai ai," i pikanana mai ai ka Akeneki pane ana. "Aole loa au i opulepule, aka me' he mea la, ua oi loa ae ka maikai o ko'u noonoo, mamua o na manawa e ae au i ike mai ai ia'u." "Ina o kena iho la kau pane ea, alaila o keia kou wahi e noho aF, me ko u ike hou ole i ka malamalama o ka la, a e manao iho oe, o keia kou luakupapau no ka mea aole loa he hookahi i ike i kou haalele ana i ke kula, a kau mai rhaluna o kou kaa, me ka hoi pololei ana mai no ko'u home nei; rna keia ano iho la, aohe au kauka'i ana aku, no ka hele mai o kekahi poe ma keia hale e huli ai ia oe. "O keia hale i kukuluia ai ,aia kekahi moolelo i pili loa aku ilaila, ina he makemake kou e lohe, i ke ano o ka hanaia ana o keia rumi. He pupule ke kane a kuu .makuahine hanauna, ka ona nona keia waiwai, ua aloha loa oia i kana kane, me ka ae ole e hoihoiia no ka hale pupule e noho j ai, ma ia ano iho la i hanaia ai keia rumi nona, m£ ka hoo-j lakoia i na mea apau e pono ai oia, a i kela ame keia manawa ,e hoea mau mai ana kuu makuahine, no ka ike ana i kana kane. v "Ua lilo kela hoopaaia ana o kela kanaka maloko o keia rumi, i kumu e hooiia aku ai kona pupule, a i wahi nona e hemo ai iwaho, ua pinana okoa oia maluna o kaupoku, ahiki i ka boea ana i kahi o ka puka uwahi, malaila i lewalewa ai kona kino, ahiki i ka haule ana ilalo make loa. Ua lohe aku la oe i ka moolelo o ka make ana o ke kane a kuu makuahine, ka mea i kuleana i keia rumi au e noho nei, o ka'u wale no e a'o aku nei ia oe e Haliaka, mai hoao e imi aku i wahi nou e pakele ai, ma ka lawe ana mai i ka hana i hookoia e kela kanaka, o hoea mai auanei i ka loaa, ana ia oe o ka hopena i kau aku maluna ona." Hakalia no a pau kela kamailio ana mai a ua o Akeneki o kona hele aku la no ia, no kekahi'aoao o ua rumi nei, a pale mai.la i kekahi pa-ku, o kona nalowale aku la no ia, nie oke ano o kona hemo ana maileiko āku o kela ruirti. I kela halowale ana aku o Akeneki, holo koke mai la o Haliaka, a pale ae la i ka pa-ku, o kana mea i ike aku, he paa wale iio ka paia, aka namunam u iho la nae oia i ke'ia mau olelo: "Ua pololei 110 ka'u me& i koho mua ai i kinohi, aia kekahi puka i haiiāia a nalo loa, ma kekahi o keia mau paia," alaila haha aku la oia, me ka manao e loaa aku iaia kekahi wahi hakahaka, he mania pu wale no na 'wahi apau. "Oiai ka noonoo ftiaikai e koe ana iloko o'u, e kuekaaia aku ana e a'u ka meahuna i pili i ka puka i hanaia ma keia paia." No ka hora hookahi a oi aku kela noke ana o Haliaka i ka h u li, e nana ana ma na hooku'i ana ona papa apau, aole nae he wahi mea a loaa iki iaia o ka hakahaka, e manao iho ai oia, aia malaila kahi o ka puka i hanaia ai. No kela loaa ole ana iaia o kahi o ka puka huna, i waiho ai, hoopau okoa ae la ua o Haliaka i kana huli ana, me ka noonoo ana iho, he hookahi hana kupono ma kona aoao, o ia no kona kakali ana me ka hoomanawanui, ahiki i ke komo hou ana mai o Akeneki, alaila e hoao ana oia e holo okoa mai imua o kahi o kā puka e hamama ae ai, i ka wa a Akeneki e wehe aku ai.

"He mea maikai ole maoli ka noho pio ana maloko nei o keia keena," i hooho ae ai ua o Haliaka, me ka naka ana ae hoi o kona kino me ka haalulu, iaia i hoomanao mai ai i ka hopena, o ke kanaka pupule i hoopaa mua ia ai maloko o kela keena. "Ke manaoio nei nae au, ina e malama ana au i ka hoomanawanui, e hoea mai ana no i ka manawa a'u e hemo aku ai mailoko aku o keia wahi me ka maalahi; aka nae, heaha la ka'u mea e hana aku ai i ko'u wa e hemo ai mai keia noho pio ana? "No'u ame Robaka, kuu kane, e like ana maua me he mau mea malihini loa kekahi i kekahi, aole e hiki ia'u ke koi aku i ke kuleana o ka wahine mare maluna ona, no ka mea he hana ku i ka hilahila, ka nana ana aku i kona helehelena, mahope iho o ka maopopo ana o ka moolelo i pili i ko'u hanauia ana mai e ko'u makuahine." Ma kela wahi, i liiki hou ole iho la ia H aliaka, ke kamailio ae, aka palulu ae la oia i kona mau lima ma na maka, a hoomaka aku la e uwe, me ka ehaeha maoli o ka naau, i kau a mea o ka lilo o kana mau hooikaika ana e lilo i wahine e haaheo ai o Robaka, i mea ole, pela hoi ke poho wale o kona mau manaolana. No ka noonoo nui loa o Haliaka i na mea i pili aku i kona hanauia ana ; mai, ua paiaka-pū: kona noonoo, no kekahi mea anc) nuK 'o'lā no ke konl(3hia* r aku o ka manao aloha o Robaka nona, mea ua ili aku ke ko'iko'i maluna o ka makuakane 0 Robaka, ke alako ana ia Edita Gilibati iloko o ka hewa. e kaawāle ole ae ai oia mai na ahewa e kau aku ana maiuna ona. Ua piha maoli kona uhane maemae me ka moolelo ku i ka hilahila, o kona hanauia ana mai, o ka mea ia nana i alai aku 1 kona noonoo no na mea e ae e hoopuni ana iaia ame .Robaka. "Ke paa nei kuu manao, he mea pono e hoikeia aku na mea oiaio apaU imua o Robaka; no ka mea he hana maikai ole loa kā hookuu ana aku iaia e manaoio mau, he wahine mare au nana, a ua haalele aku hoi au iaia, me kekahi kumu kupono ole loa," alaila leha, aku la kana nana ana no kahi o na lako kakau e waiho mai ana maluna o ke pakaukau ,a hooho hou ae la: "Owau ponoi no ka mea nana e hoike aku i na mea āpau imua ona, ma ke kakau ana i kekahi leka, e hoakaka piha ana i na mea apau-,elike me ia i hoikeia mai ai ia'u, a i ko'u wa e hemo ai mailoko aku nei o keia rumi, e hookomo no au i kela leka maloko o ka haleleka, i loaa aku ai iaia me ka maalahi loa. "O, heaha ana la kona manao ke hoea aku no ka halekula, aole au malaila? Pehea ana la ka manao o na kumukula, ame ko'u mau hoakula, ke maopopo aku ia lakou ua nalowale au me ka maopopo ole i kekahi mea, mai ke kula mai ?" Elike me ke ala mau mai o na noonoo like ole iloko o Haliaka, pela iho la no ka hele o kona noonoa ia kupouli maoli, a ua o Haliaka e hoomaopopo la, ina e hoomau aku ana oia, i ka hoala ana mai i na manao o kela ame keia ano, e ku a pupule maoli ana oia; nolaila holoi ae la oia i kona mau waimaka, me

kona hele ana aku a noho iho la mamua o ke pakaukau, mc ka hoomaka ana iho e kakau i kana leka na Robaka. Maloko o kela lekia, e hoike aku ana oia ia Robaka i na mea apau me ka oiaio loa, elike me ia ana i lohe ai, pela pu hoi, na mea i hanaia aku maluna ona, ma kela po, mahope o ka haalele ana iho o Robaka iaia, maloko o ke kula. Mahope iho o koua hoakaka ana maloko o ka leka i ka moolelo a Mrs. Mele Wela i kamailio mai ai iaia, hoike okoa aku la oia i kona manao, o ia no ke ku ana mai o kekahi awavva kuhoho mawaena o laua a elua, a ua hooholo iho oia i kona manao, aole e halawai hou he alo a he alo me Robaka, no ke kumu, he mea hooi wale aku no i ka ehaeha o kona manao, ke ku ana aku imua o ke kanaka ana i aloha ai, nie kela ano hoohilahila i pili aku i kona moolelo o ka hanauia ana mai e kona makuahine. "Eia au ke haalele nei ia oe e Robaka, a hele aku no kahi a'u i maopopo ole ai i keia manawa, malia ]>aha, aia a hoi pono mai ko'u noonoo maikai, pela me ka ikaika iloko o ko'u kino, ia wa e niaopopo ai ka'u mea e hana aku ai ame ko'u wahi e hele ai. "Ua pau ka hoihoi no keia ola ana, ua like pu au me kekahi mea e nana aku ana iloko oka aaki pouli oka po. He keu aku keia a ka mea kupaianaha loa, he mau hora wale ae nei līo i liala, ma kela manawā a kaua e hui pu ana, maloko o ke kula, ua nana ae au i na mea apau, me he mea la, ue wehe hamamaia ae na ipuka o ka lani, no'u e komo aku ai iloko o ka hauoli palena ole, eia ka e poho wale ana ia mau upu ana. "O na makahiki eha, o ko kaua noho kaawale ana, aole he mea nui e ae iloko o kuu noonoo, o ka wale no, e lilo au i wahine e haaheo ai oe e Robaka, a e kupono i'o ai hoi ke kulana au i haawi mai ai no'u, iloko o kuu wa o ka pilikia, i hakuwahine 110 Kiliva Hale. Ma ia manawa au i lawe aku ai ia'u i wahine nau, ua aloha aku au ia oe me kuu fJliuwai apau, a iloko o ko kaua noho kaawale ana iloko o keia mau makahiki loihi eha, ua pa-haneri ia ae kuu aloha nou e Robaka, 110 ka mea elike me ka ulu ana ae o ko'u kino, pela no i ulu pu ae ai me kuu aloha nou. "Mai manao iho oe e Robaka, he hana koliu ole loa na'u| ka hua'i pau ana aku i keia mea ia oe, he oiaio no ia, ina no ka oili ole mai o ka mea nana e hookaawale loa ia kaua, aole no au e hua'3 ae ana i keia meahuna, aka hoi ua like au me kekahi manu nene ahiu, e lana hele ana maluna o ka moanawai, i maopopo ole kahi e hoomoe ai o ko'u poo i ka po, pela iho la au e hoike aku nei i keia mea ia oe. "Ua hala aku la ka nani ame ka hie, ua illo ka'u mau upu ana i mea poho wale, o kela kiaha o kuu lanakila, a'u i hooika* ika ai iloko o na makahiki eha, ua kiolaia aku ia mai kuu mau lehelehe aku, a ua wawahi liilii ia hoi kuu puuwai a okaoka. Ke noi aku nei nae au ia oe e Robaka e huikala mai ia'u no ke kakau ana aku 1 keia mau manao, aole e hiki ia'u ke alo ae, no ka mea ua hele kuu naau a piha, a e ike iho ana no oe ua kaokoa loa ae au, mai kela ano kahiko au i kamaaina ai. "Ua like pu oe e Robaka me kekahi kanaka lanakila, a ua komo iho no ka manao mihi iloko o'u i kekahi manawa a'u e noho ana maloko o ke kula, no ko'u hoopilikia waie ana aku ia oe, ma kuu mana\ya i uwalo aku ai imua ou, e hoopakele ae oe ia'u mailoko mai o ka poino; ua kaawale nae oe i keia manawa, a o ka'u wale no e nonoi aku nei i kou oluolu, e hoopoina loa oe no'u, a mai hookaumaha hoi i kou manao no keia mau mea a'u e kakau nej." I ka paa ana o kela leka a Haliaka, hookomo iho la oia maloko o ka wa-hi me ke kakau ana iho i ka inoa o Robaka mawaho, alaila hookomo mai la iloko o kona poli, no ka huna ana i ole ai e ikeia mai e Akeneki. Ua hele maoli ua o Haliaka a piha me na manao kaumaha, aka nae aohe waiwai e loaa mai iaia, ma ka noonoo ana i kona tffau piiikia, nolaila hooholo hou iho la e hoohala i kona manawa noho wale, ma ka imi ana i kekahi mea e loaa ai iaia ka lanakila. Hele hou aku la 110 oia e huli i kahi i waiho ai o ka puka huna, a elike 110 me kona nele ma kela manawa mua ana i hooikaika ai e huli, o ia haawina hookahi no, ka mea i loaa iaia ma keia manawa, a 110 kona piha nauki loa 110 ka hiki ole iaia ke mawehe ae i ka meahuna pohihihi, e pili ana i ka puka e komo mai ai iloko o kona keena paahao, hoopāu okoa ae la oia i ka huli ana, a hoi aku la noluna o kona 'moe, no ke kakali ana o ka hoea hou aku o Akeneki. I ka hoea ana i ka aina awakea, ua hookahaha loa ia aku ka manao o ua o Haliaka, i kona ike ana mai i ke komo ana aku o Akeneki iloko o kona ruini, a hoi maloko o kona mau lima, e paa ana oia i kekahi mau pa meaai, me ka hele ana mai a waiho aku la maluna o ke pakaukau, a me kona pane ole mai he hookahi haaolelo, ua huli hou aku la no oia hele no kahi ana i komo mai ai. Ua lele mai la o Haliaka mailuna mai o ka moe, me ka holo ana mai, e ake ana e oili oia no kahi o ka puka mamua o ka hemo ana aku o Akeneki, ua lohi loa nae oia, no ka mea mamua o kona hoea ana aku i ka puka e hamama mai alia, ua hemo e aku la o Akeneki iwaho, a paniia mai Ia ka puka a paa, a ku hou iho la no oia i kahi o ka hoaa ,elike no me kela manawa ana i hoao mua ai e hemo iwaho. "Ua hiki hoi paha e ike ana oe i kou wa e komo hou mai ai ma keia ahiahi, aole e hiki ia oe ke hoohoka mai ia'u," i namunamu wale iho ai no ua o Haliaka, me ka hele maoli a piha i ka hoonaukiuki. I ka hoea ana mai i na hora o ke ahiahi, ua hookahaha loa ia mai ko Haliaka manao, i ka hoea ole ana mai o Akeneki, aka ua hookuukuuia iho la nae kekahi ie meaai mailuna iho t o ke kilina o kona rumi, kii aku la no'oia i ke ie meaai, a hooj maka iho la e ai, he hookahi noonoo nui iloko onā, o ia no ka i mau o kona ikaika. O ka ai hoi ia o ua o Haliaka, ahiki i kona maona ana, ho-a | ae la i na kukui apau oloko o ka rumi, alaila hoopuka ae la i I keia mau huaolelo: "Aole loa au e haawipio aku ana malalo ou e keia wahine I lapuwale, aka e hoea mai ana i ka wa e lanakila ai au maluna j ou," wahi ana, me kona hoomau hou ana aku no i ka huli ana i ka meahuna pohihihi, e pili ana i ka puka 1 hanaia ai no kela rumi. Ma keia wahi, e hoomanawanui mai oe e ka makamaka heluhelu, no ka hiki ole i ka mea kakau moolelo, ke hoike e aku i | keia manawa, no ka holopono ana oJjp Haiiaka huli na i kela i puka huna, he hookahi mea a kaua e nana ae>T,i ka tva i oili mai j ai ka la ma kekahi kakahiaka mai, ua hoea mai la o Akeneki maloko o ka rumi o kana pio, o ka mea nae i halawai aku me ka ike a kona mau maka, aole o Haliaka kahi ana i manao ai. e loaa mai ana iaia, aka ua lele aku ka manu, a o ka moe wale no ke waiho mai ana, me na lole ana i hoolako mai ai no Haliaka. Ua hoea mai o Akeneki ma kela kakahiaka me kekahi manao lapuwale, e hana mai oia i ka mea e hookoia ai kona mau makemake maluna o Haliaka, iaia nae i ike mai ai ua pakele aku kana pio, ua hele oia a piha loa i ka inaina, me ka noke ana i ka holo-ke i o a ianei. ! MOKUNA XXIII. ' ( E hoihoi hou aku ka mea kakau ia oe eka makamaka heluhelu noloko o ke kula i noho ai o Haliaka, no ka hoomaopopo ana i ka manao o na kumukula ame kona mau hoaloha, no kela nalowale honua ana o ua o Haliaka, a pela hoi me ko Robaka manao, i ka wa i hoea aku ai oia, no ke kii ana i kana wahine, a ike ua nalowale oia. Ma ka pau ana o na hana hoike, ma kela la, i hookuuia ai o Haliaka me na kaikamahine opio e ae oloko o kona papa, ua huli hoi koke aku no ke kaikamahine e mpe pu ai me Haliaka, iloko o ko laua Tumi hookahi no kona home, nolaila i ka wa i hoi aku ai na kaikamahine apau e hiamoe ma kela po iho, aole he mea hookahi o lakou 1 maopopo no ka nalowale ana o Haliaka ma kela po. j _

Ua paa no ka puka o ko Haliaka rumi i ka manawa i mialo ae ai ka nui o na kaikamahine mawaho o ka rumi, ma kela po, a o ka lakou wale no i manao iho ai, ua hoi o Hali* aka e hiamoe, nolaila aole he mea i ha'oha'oia nona, ahiki wale no i ke ao ana ae ma kekahi kakahiaka mai. Mamuli o ka maaloalo ole mai o Haliaka ma kela kaka* hiaka, ua ninau okoa ae kek&hi poe kaikamahine no kona wahi i nalowale ai, mahope iho o ka pau ana o ka aina ka* kahiaka ,a oiai nae, he kakahiaka kela no na kaikamahine apaU e hookomo ai i ko lakou mau iole maloko o na p«hu ame na paiki, aole i lilo kela ike ole ia o Haliaka, i kumu e hoopihoihoiia ai ka manao o na mea apau. o ka lakou no e noonoo la, malia paha ua paa o Haliaka i na hana, o ia ka hoomakaukau ana i kona mau ukana. Ma ka hora eiwa nae o kela kakahiaka, ua hoea aku la o Robaka Pilikina no ka halekula, a hoike aku la i kona makemake imua o kekahi o na kaikamahine, e kii aku ia Hali* aka e hele mai; a no ka hooko ana aku i ke kauoha, ua hele aku la kela kaikamahine no ka rumi o Haliaka. Aale 1 paa ka rumi i ke kiia, nolaila he hana maalahi wale no nana ka wehe ana aku a hemo." E waiho mai ana no na pahulole elua o Haliaka, he hoo* kahi nae pahu i paa i ke kiia, a o ka lua o ka pahu e hamama ana no ,a e waiho ana hoi ka lole kaaheie maluna o kahi kaulole. a ma na ano apau a ua kaikamahine nei e hoomaopopo aku !a, aole i hoonioniia ka moe. ma ka po aku i hala, a oiai nae. he maa no o Haliaka i ke ala ana i ka wa kakahiaka nui loa, manao iho la oia ua aia ae no paha o Haliaka, a hana i kona moe, me ke komo fele mai o kekahi manao hoohuoi iloko ona, aole o Haliaka inaloko o kona rumi ma kela po. No ka loaa ole ana aku o Haliaka maloko o kona rumi moe, ua hele okoa aku la kela kaikamahine e ninau i na kaikamahine e ae, o na rumt e pili kokoke mai ana i ko Ha; liaka rumi, a ninau aku la ina paha ua ike kekahi o lakou ia Haliaka ma kela kakahiaka, o ka pane a kela poe kaika* mahine i haawi mai ai, aole lakou i ike. Ua hoea okoa aku la kela kaikamahine imua o na kumu* kula, a hoike aku la no ka loaa ole o Haliaka iaia, ia wa 1 hoomakaia ai ka huli ana ma kela ame keia wahi, me ka loaa ole o Haliaka, a ia wa i ala ae ai kekahi manao pioloke iloko o na kumukula, no kela nalowale honua ana o Haliaka. Iloko o ka manawa pokoie ua ku'i aku la ka lohe ma na wahi apau oloko o ke kula no ka nalowale ana o Haliaka me ka maopopo ole, a i ka hoea ana mai o ka lohe imua o Robaka, no ka loaa ole ana aku o kana wahine maloko o kona nnni, ua hooho okoa ae la oia i ka pane ana mai: "Aole anei o Miss Wanawoka maloko o kona rumi? He keu aku maoli ka keia oka mea kupaianaha? Me he mea la, aia oia ma kekahi wahi o na kauhale oloko nei o ke kull, a i ole, ua hele aku paha ©ia e ike i kekahi mau hoaloha ona, mamua o kona haalele ana iho i ke kula ma keia kakahiaka. I hoea mai la au no ke kii ana iaia, elike me ka maua i hooholo ai, no ke kau aku ma ke kaaahi o ka hapalua hora umi o keia la." Mamuli o kela mau hoakaka a Robaka Pilikina ua haawi ae la ke kumupoo i ke kauoha, e huliia na wahi apau oloko o ke kula, a hoouna pu ia aku la no hoi kekahi mau elele, no ka ninau ana ma na wahi e pili kokoke mai ana i ke kula, ina paha ua hoea aku o Haliaka ma kekahi o na kauhale malaila, ua lilo nae ia mau hooikaika ana c huli i mea waiwai ole, no ka mea ua ike mua ae nei kaua e ka makamaka, aia o Haliaka ma kahi he mau mile ka mamao mii kona mau hoaloha aku, a aia hoi malalo o ka malu o kekahi wahine, i like aku kona ano me ko ke diabo!o. Ua hoi pakahi mai Ia ua eiele i hoounaia ai. me ka waiho ana mai i ka lakou hoike, no ka loaa ole o Haliaka ia lakou. a i ole hoi ia, he wahi moali paha no kona wahi i hele ai. he nele loa nb ma na ano apau, a na keia mau hoike i hoopii ae i ka manao pihoihoi iloko o R6baka, ahiki i kona kamailio okoa ana ae: "O ka nalowale honua ana o Miss Wanawoka ma ka po nei, o keia kekahi o na mea ano e loa, a'u i ike ai ma ka honua nei," wahi ana me ka haalulu o leona leo, i kau a mea oka hele a piha maoli me ka pihoihoi. "Mawaho au o ka lanai o keia hale, i haawi aku ai i ko'u aloha hope loa iaia, ma ka po nei, ma ka hora umi, alaila komo koke mai la ho oia iioko o ka hale, a huli hoi aku la no hoi au no ko'u hokele; nolaila, aole !oa au i ike i kekahi mea kupaianaha elike me keia, ma ko'u o!a ana." Nonoi okoa aku la ua o Robaka e laweia aku oia nololeo 0 ka rumi o Haliaka, a i kona ike ana aku, aole i hoonioniia ka moe, ma ka po aku i hala, ua hele oia a piha maoli me ke kaumaha, a 6 ia kana i huli ae ai a pane aku la i ke kumupoo, ka mea i hele pu aku me ia: "Ma na hoailona apau a'u e ike aku nei maioko o keia rumi, aole o Miss Wanawoka i hoi hou mai iloko nei, mahope iho o ko'u haalele ana mai iaia, no ka mea ina i komo mai oia iloko nei o kā rutni, ina tfa -wehewehe oia i kona mau mikinilima> ame kona lole, i komo ai ma ke ahiahi nei." Aia ke holo-ke la na mea apau no ke ake ana e loaa mai kekahi ike no kahi i nalowale ai o Haliaka; me ka hoouna hou ia ana oka poe huli ma kela anie keia wahi; ua lilo nae ia mau hooikaika ana i mea makehewa wale no, oiai aolr loa he mea hookahi i hiki ke hoike ae i ke ano, ame kahi i hele aku ai o Haliaka. Aole a kaua hoohewahewa ana e ka makamaka heluhelu 1 ko Robaka ano, ma ka manawa i maopopo ai, aole kana wahine, koe wale no ke poho wale o kona mau manaolana. o kana nae i nonoi aku ai i ke kumupoo o ke kula, o ia no ka ae mai, e lawe oia i na pahulole o Haliaka, ame kona mau ukana apau, ma kona wa e haalele iho ai ialoko o ke kula. Mamua o ka haalele ana iho o Robaka i ke kula, kamailio aku la oia i ke kumupoo i ka i ana aku: "He wahine mare o Miss Wanawoka na'u, aka nae, ua hunakele loa ia keia meahuna, oiai kona mau makahiki e noho ana maloko nei o keia home hoonaauao, no ko maua manao, o lilo auanei ka ikeia ae, he mea oia i mare i ke kane, i kumu e hoopilikiaia ai kona noonoo, mamuli o na pahenehene niai a kona mau hoakula. iaja,'" wahi ana me kona huna ole iho i kekahi mea. "O ko'u manao, mt ka hele ana mai e kii iaia i keia kakahiaka, o ia no ka hoike ana ae i ko maua mareia ana i keia kakahiaka, o ia no ka hoike ana ae i ko maua mareia ana imua o ke akea, a i ko maua haalele ana iho i ke kula nei, e ikeia mai o Haliaka he wahine mare na'u." "Ua hoopiha lpa mai oe ia'u, me na manao kahaha, ma kau mau mea e kamailio mai nei; aole anei ou manao, mamuli o keia mareia ana o olua, aia kekahi kumu ano nui loa ilaila, no ka nalowale honua ana o Haliaka," i hoakaka mai ai ke kumupoo i kona manao. - "Ke pohihihi loa n.ei au, i ka njanao o kau mea e kamailio mai neil Pehea i lilo ai ko maua mareia ana i kumu e nalowale ai o Haliaka?" "E nonoi aku ana au i kau mau huikala ana mai ia*u, ke hoike ae au i ko'u manao koho wale, oia hoi keia: Iloko o na makahiki a Haliaka i noho ai maloko nei o ke kula, he kaikamahine nui oia o na hoaloha, e hoea mau mai ana kona mau hoaloha e ike iaia, a ma fta manawa hoomaha no hoi o ke ku!a, e hele pu ana oia me kona mau hoakula, no kela ame keia wahi, me he mēa la, ua umeia aku kona manao hoohihi, no kekahi mea okoa ae mawaho ou." "Alaila, o kou tnanao hoohuoi anei, o ia no ko Haliaka holo malu ana me kekahi mea ma ka po nei ?" "He manao koho wale np keia o'u, no ka mea hf lehulehu wale o na hana o kela ano, i ike mau ia ma na wahi apau iwaena o ka poe opio." . i pau.) _ . _