Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 1, 7 January 1921 — HE PAINA LUAU NUI MA MAPULEHU, MOLOKAI. [ARTICLE]

HE PAINA LUAU NUI MA MAPULEHU, MOLOKAI.

Ia oe e Mr. Solomon Hanohano, lunahooponopouo o ka Nupepa Kuokoa, aloha Kamimaka kaua a nui loa:—No ka lana ana mai o kahi manao e hoolauna hou aku imua ou uo ka'u meahou o kuaaina nei, a nona hoi ke poomanao e kau ae la maluna, no ke noi ana aku i kou ha.nohano, ina nae he "wahi rumi kaawa>le kekahi o ka kaua nupepa Kuokoa, a nau hoi ia e hookomo iho iloko 0 na papaaina, o ka hiwahiwa a ka lahui, a hoopuka a« i ke akea, i ake mai ai o'u poe puni meahou e noho ana mai kela pe 'a o ka aina ahiki i ka palena o na moku, ma ka imole olu o Lehiia, a nona iho keia mau hooheno imalalo nei: Ma ka la 12 iho nei o Dekemaba o ka makahiki 1920, oiai he hana nui ka *mca e hanaia ia la, no ka haawi ana -mai o na makua na laua ka bebe i kekahi paina luau nui, no ka puni ana o ka makahiki i ka laua bebe, ua kono mai o Mr. ame Mrs. James C. Cran« i na hoaloha apaū e hele aku a e hauoli pu me 'laua, maluna o ka papaaina o ka laua bebe me ka halokaia mai Halawa, "Waialua, Pukoo, Kaluaaha, Ualapue, Ohia, Kamalo, Kawela ahiki i Kauna* kakai, a ke hoohikihiki nei na kaa oto-( mobile i ka poe o kahi loihi, a maluna no hoi kekahi poe o na lio. ; Ua hele kela wahi i noho ai, o ka bebe nona ka la, amb na makua, ua pi* ha i na oiwi ka i'o ame kuu koko; a o kekahi mea nani a'u e hoike aku nei ia oe e Mr. Sol. Hanohano, o ia no ke poipu o keia Lapule ame ka: pouli no hoi o ka la; eia nae aole i ikeia kekahi kulupakaua ma ia la ahiki i ke ahiahi ana. O ka ke Akua hooponopono ana iho !a no paha ia i ka mea uona ka la a ma ka hora 10 o ia kakahiaka i 'hiki aktt «i ku, ua loaa mua <mai ko'u baloka kono, aohe ia he mea e hilahila ai, aia hoi <ko'u maix maka ke noii pono la i na mea i hanaia ma iala; o ia kuu ike ana i kekahi lanai launiu, i kukuluia iho mamua o ka hale o na makua na >laua ka bebe. O ku loa o keia lanai launiu he 30 kapuai, kona laula he 30, aia no hoi maloko o keia lanai lie 3 pakaukau no iakou ka loa he 26 kapuai; uia mamua 6 ka puka o keia lanai e pulelo ana ka hae Ainerika i ka makani otae ka hana pi 'oia ana o kekahi mau hae, a ku maoli no i ka nani ke nanaia -aku e na mea apau. Eia no au <ke naaa nei a ke ike la au i na pauku kino nuuui o keia. poe wahine e lamlima ana i na meaai iluna o keia mau pakaukau, ma ke ano o lakou na kuene o <ka la. Oiai ke nee nei ka maaawa o ka uwaki imua, a i ke kani ana o -kā bora 13, ua piha pono keia mau pakaukaa ekolu i na ono like ole a ka Hawaii, a ko'u mau puu moniai e <moni mau ana, me ke ake no e hookomo kowaho iloko, a ke hookokoke mai la na puupuu a Hanale i na maka o Jofhn Bull, o ia no ka wa o

kekahi kuene i kahea akii ai i na maka* maka ame na hoaloha e komo mai iloko 0 ka lanai, a noho iho iluna o na neho, a he itiea oiaio ua hookoia keia leo kono a keia koene. Ika noho polio aaa iho ona mea apau tta noi mai >la ka mama o ka bebe nona ka la ia'u ina he mea hiki kehoomaikai 1 keia papaaina ma ka pule f a ua hooko aku au i kana noi, a ua ku ae, la au a haa<wi ae la i ka'u leo nonoi i ko kakou Makua kiekie ma ka lani ,e hooloihi mai oia i ira la ame na makahiki o ke ola ana, a e hoopomaikai mai hoi i la i hanau ai, a he nui wale aku ka'u mau leo hoomaikai, a i ko'u amene ana i ka'u pule, o ka iho koke ilio la no ia o na mea apau >me ka hoo ana o kowaho ialoko. Aia no ko'u poo ke kulou la |lalo, tne ka pii mafl o na lio palua ke komo la o poi, o i'o puaa ao hoi, a pela. wale aku me ke ku pololei o 'kahi huelo 0 kuu wahi lio, i aea ae paha kuu hana iluna, eia ka au i ka lae o Kalaau kahi •lalau ai, no kuu nana pono ole no kekahi i ka holo hakiopa o ua wahi lio n?i o'u, a hu ae la ka'u akaaka me kuu lohe no hoi i ke kahea a ka poe e ai ana, i laulau, opihi ,a pela wale aku ,a ke olelo aku nei au i ko'q wahi hoa a maua e uooho pu nei, e kahea aku oe 1 wahi kukui inamona na % kaua ame nio kulolo, a hu ae la ka maua akaaka. Ua ai a ua lawa i ka lokomaikai p na makua na da.ua ka bebe me ka maluhia, me ko'u nana ma o >a maanei, ke ike la au i ka poe i pau Ua lakou *i ana,-0 hele pololei ana imua o ka <bebe ame kona mama no e noho pu ana, me ko lakou haawi ana i ka mea i loaa ma ko lakou lima, no ke aloha no i ka bebe nona keia la nui; aia hoi <ma ka aoao o ka mama ke ike aku la no au i ka haa'wi he whi pepa vjuku, ua kauia maloko ,o ia wahi pepa he $1, e loaa mai ana keia pepa ia oe me ka olelo mai o <ka mama i kou wa e "hoi ai e hele oe imua o ka pnuku malama i na niea apau, «, «aai iaia e loaa mai ai na mea apam &u e makemake aA. Ma na hora o ia kakahiaka <ua hoea mua aku kahi poe no ke kuai laulau, ina he $1 e haawiia mai ana he 4 laulau, aole kulolo, kaka puaa aia no a kuai aku oe alaila loaa mai, aka i kuu hiki ana aku a lohe i na mea i hanaia ma ia kakahiaka, ua olelo aku au i na makua aole laua e kuai hou me ia, ina e hoea hou ia, mea dala e haawi laua i na $1, 4 laulau, i 1 kaka poaa paakai, kulolo, i'a maka, a pela aku me ko olua nana ole i ko olua lilo, aka e pono olua e nana ma ko olua inoa, a ua ae 7iiai laua i ka'u mau wanana ana. Nolaila ke haawi aku nei au i ko'u mahalo a nui loa i ka poe i hele mua ae e kuai laulau,.ua nui no ko oukou eJeu, eia nae he wa pii ia o na meaai, a mai huhu oukou, a <mai inaina a po ka la, wahi a ko kakou Haku e olelo neL Oiai no au e makaala ana, ke ike la au i ka hoio ka poe me na eke huluhulu i piha i na laiulau puaa ame na i'o puaa paakai, e loaa mai ana mai ka puuku mai, elike me ka nui o kau mau dala, a o keia no hoi ka paina luau nui a'u i ike ai ma Molokai mei i ka hoi o ka poe apau me ka lauilau, aka mamua aku, he nui no na paina luau bebe i hanaia aole nae elike me keia, ina oe e j ai a lu iho oe i $1, aohe e loaa ka lau- | lau, a i makemake oe i lanlau, e kuai ! hou akiu oe i laulau, kulolo, a jyela ak6, me ke dala wale no e loaa ai na mea apau. Noiaila ia oukou e na hoaloha ame na makamaka i akoakoa mai ma ia la, eia 0 Mr. ame Mrs. James C. Craae ke haawi aku nei i aa mahalo ana a nui, a pela no hoi me ka poe i hoi aku me ka lakou mau laulau ame na kakapuaa paakai, ina ua loaa he mau kuia <ma ia mau mea, e pono e kala mai, a no mea, o ka makamua loa keia o ko laua hanaN ana i keia hana nui, a ke haawi hou aku nei no laua i na mahalo a nui 1 ka poe i tfaawi i na kokua ana no.ka pouo o keia paina. 0 na loaa o ka paina o keia bebo mai ka Lapule a po ia la he $567; ma ka Poalua mai, he $12; huina, $579.. Me ka mahalo, DAVID UMI.