Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 4, 28 January 1921 — Page 7

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

LEOLA DALE

a i ole

Mai ke kulana Nele a i ka Waiwai-- Na

Aloha Elua i ka Ipo Hookahi.

            @ahi nae o kona noho malie i kahi hookahi, ke holoholo @ no oia maloko o kona rumi, aia hoi ilioko o kona noo@hakoko la na mea like ole.  He elua nae mau mea Aloa, e hakoko la iloko o kona noonoo, ok ka mua o ia @loha, a o ka lua, o ia ka hanohano.

            @oomanao la oia no kona hoaloha ka Haku Baumona, @ku opio i hoolilo mai iaia i hoaloha oiaio loa no ua o @a o ia kana o ka hoopuka okoa ana ae i keia mau olole:  @heaha la ka'u mea i hana aku ai?  E lilio anei au i @makaia i kuu hoaloha?  O na lani wale no ka i ike, @a aku au ia Leola me kuu uhana apau, a ua maopopo @ia'u o kuu hoaloha pu kekahi i aloha aku i kela kaik@ hookahi, kuu hoaloha hoi a'u e minamina loa nei i ko @ haulehia like ana i ke aloha no keia kaikamahine.  Ma @ lana nae, ua oi loa aku ka hanohono o Leola ke lilo a na ka Haku Baumona, aka no'u nei la -- alaila hooki @ iho la oia i kana kamailio ana, me ka hookomo ana na lima maloko o na pakeke o kona lolewawae, a noke i ka holoholo.

            @ma'u no kela holoholo ana a Kikila me ke kulou ana kona poo ilalo, a iaia nae i ku malie iho ai i kahi hooia wa oia i hoomaka hou ae ai e kamalio i keia mau olelo:  @a hoomaikai ae nei nae au i na lani, no ka lohe ole ana @ Leola i na olelo a'u i kapa aku ai iaia, he aloha na'u, o @ loa aku mae o ka'u mau hoomaikai, o ia no kona maoole na honi aku ai maluna on a i kea la, a ke kalokalo @ei i na lani eihuikala mai ia'u.

            @ ke kaikamahine elike me ko Leola ano, aole loa he @opo iaia, o ke ano o ko ke ao nei, o keia ke kumu nui loa @ mihi nei, o keia ke kumu nui loa @ mihi nei, no ka'u mea i hana aku ai maluna on a; pehea @ hiki ai ia'u ke alo ae, oiai ua hele kuu aloha nona a ane@ hanini mawaho o ke kiaha. Owai hoi ia mea ele ole i @ @ha i ka ike mau aku iaia i kela ame keia la; a pehea hoi @ ole ai ke konoia mai o ka manao iloko o'u e honi iho @iai kela e puliki mai ana ia u, a ua hele ko maua mau @na a pili loa i kahi hookahi. O e kuu aloha, o keia na @u i kapa aku ai iaia, alaila noke okoa ae la ua o Ki@ka akaaka me ka lea nui.

            @ wahi noonoo anei kekahi o Leola no'u? He kauwa @ho no au e noho hana aku nei malalo on a, e loaa ana @aia kekahi manao makee e hookipa aku i ka mea haahaa @ kona noonoo? Owau kekahi o na kana naaupo, o @ao ana e hoomaaloalo mau aku imua o kona alo. Iaia i @mai ai ia'u, ma kela kakahiaka a'u e poina ole nei, oia @ku nona ke Kakela Lome, o ka hana pono ma ko'u aoao, @ no ka huli hoi hou ana aku no Aukekeralia, a e waiho @ loa aku @loa aku iaia, e hauoli iloko o kona hanohano.

            @ o ka pono o kela kaikamahine, ua konoia mai au, he oi @ ka pono o ko'u haalele ana i ke kulana a'u e paa nei, @ okuu aku i kuu hoaloha, ka Haku Baumona, e hooikaika @ lilo oia i kapena no kela moku."

            @ ka paa o kona manao, e hooku aku i na olelo hope ana @ oopuka ana ae, kii okoa aku la oia i kona paiki a lawe @ me ka lolelole ana ae i kekahi mau uku kupono, e hoo@ iloko, iaia no nae e wae ana i kana mau mea i make@ oili hou ae la kekahi, noonoo iloko ona, alaila waiho @ kona paiki, me ke ku ana ae iluna, keehi ino iho la @ mau wawae a hooho ae la i kela mau olelo:

            @ au a ike, aole he hana pono na'u ka haalele ana @ aina hanai holoholona, no ka mea ke hopohopo loa @ o Pilipo Daika ke hoolala mai nei me ka piha maa@ aku o Leola i wahine mare nana; ke hoohiki paa nei @ he oi aku kuu hauoli e ike aku ia Leola iloko o ka lua@ mamua o kuu ike ana aku, he wahine oia na kela @ apuwale. O ka lua o na kumu e hiki ole ai ia'u ke @ ka @ ana maanei, o ia no na hana i lawelaweia ma@ ke kakela, ma kela po a'u i hoomakakiu ai. E hoo@ aku ana au, ahiki i kuu ike ana ua hookoia ka @ke o kuu hoaloha, ma ka lilo ana aku o Leola i wa@a ia manawa auanei au e huli hou aku ai no Aukeke@ hoomaka hou aku i ka oihana hanai holoholona.:

            @maopopo pono ana o kana mau mea e hana aku ai, peku @ i ka paiki a kaa malalo o ka moe o kona oili mai @iwaho o kona rumi, a hele aku la i ka holoholo no ka @ i na kanaka hana, a no ka hoopoina ana hoi i kona @noo, e pili ana no kela aloha ia Leola.

            @ae i hoea aku ai no kekahi o na hale hou e kukuluia @ kamana, aole he wahi mea a nana aku o ua o Ki@ hana a na kanaka, he mea malihini loa keia iaia, oiai @manawa mamua aku aole loa he wa i nele ai kona ku @ a nana aku i ka hana a kela poe kanaka, ke kaalo @ kela hale hou.

`@he noonoo no ka hana, no na kanaka hana paha iloko o @. Ke noke mai la na puaa i ka uwe, a ke holo la na @ a hooku'i i ka pa laau, aohe wahi mea a nana aku o @ lakou, ke mau la no oia i ka hele imua ma ke alanui, @hoea ana i ke kihi o kekahi o na hale hoahu ukana, huli @, no ka hele ana ma ka aoao hema, aia hoi iloko o @uiwa hikilele, hooku'i aku la oia me Mr. Kalaina, kela @kahiko o ka hoopauia ana mai ka noho hana ana aku @ aina hanai holoholona, oiai ua kanaka nei e hilinai ana @paia o ka hale.

            @ele o Mr. Kalaina a kahi'ohi'o a mai hina ua kanaka @ ma kela hooku iia ana aku e Kikila, in a aole i wiki@ ke kanaka opio ma ka hopu ana aku ma kona poo@kukulu pono ae la iaia iluna.

            @ haawi ole mai nae i na hoomaikai ana ia Kikila, no @kele ana ae iaia, mai ka hina ana aku ilalo, ua papale @ Kalaina i ka lima o Kikila, me ka hoopuka ana mai i @ kupono ole.

            @ akemake nei au e ike heaha kau hana e Mr. Kalaina @wahi." i pane aku ai o Kikila me ka lea kuoo, o ka @ ka mana maluna o kela aina hanai holoholona.

            @leana ko'u maluna o keia aina, elike me ke kuleana @ e keia ae ahauka'e" i pikanana mai ai ka pane ana @aina. "Eia no ke mau nei ko'u kuleana puuku ahiki @hi o keia mahina ae."

            @ no kena au e kamailio mai nei e Mr. Kalaina, a o @oke mai o ka la mua o keia mahina ae, o ka oi loa @ pono o na waiwai i kaa aku malalo o kou malu. @ no kela kuleana puuku maluna ou i keia manawa @ ole loa ou kuleana iki, e hoea mai ai ma keia wahi. @ a ke kihi o ka hale. He keu oe a ke kanaka hilahila @oolilo ia oe iho i kauwa na ka waiona."

            @e mea e ae nana i kono mai ia'u e lilo i kanaka on a, @ no e keia lapuwale! O oe ka mea nana i kipaku @nai ka paa ana i ke kulana a'u i noho hana ai no ke@ makahiki loihi, a i lohe oe ea, aole loa au e noho ma@ne ka nana aku i kou noho mana ma ke ano hookano @wahi. Ua oleloia, he la ko na ilio apau, pela au e olelo @ia oe, e hoea mai ana he la ma keia mua aku, au e mihi ai me ka walania, no ka mea au i hana mai ai maluna o'u."

            Ina paha i kamailioia mai kela mau olelo i ka maawa maikai o ka noonoo o Mr. Kalaina, in a ua hiki ia Kikila ke hoolohe aku, @ka ke noke aku la o Kalaina i ke kamailio iloko o ka wa on a, aole ia i lil ol mea ano nui i Kikila, koe wale no kona hoike ana mai i kona kaumaha, no ke ano o keia kanaka, a o ia kana o ka pane ana mai:

            "Ke kumaha loa nei au nou e Mr. Kalaina. No ko'u lilo ana owau ka mea nana i kono aku ia oe e inu i ka rama, he mau olelo palaualelo wale no ia, no ka mea ma ka elua o ko'u mau la o ka noho ana mai ma keia wahi, ua ike au i kou ona maoli, a ua kamaaina no hoi ka poe apau e noho nei ma keia wahi, he kanaka ona mau oe i na manawa mamua o ko'u hoea ana mai. Auhea nae oe e kuu hoaloha, aole keia i lohi loa, no kou haalele ana i ka waiona, a o ka lea o ke ola ea, e kiola koke aku oe i ka omole rama, ma kahi e hiki ole ai ia oe ke kii hou aku."

            Nana pono aku la o Mr. Kalaina, ia Kikila, a i aku la: "E oluolu anei oe e kamailio aku imua o ka wahine opio, e hoomau mai i ko'u noho hana ana malalo ona? O kau mau mea apau e kamailio aku ai iaia, aole ana mea e hoole mai ai; pehea, e ae mai ana anei oe i keia leo uwalo?" wahi a Mr. Kalaina, me kona pane pololei ole aku i ka Kikila mau olelo nona.

            "Ke manao nei au, he hana hiki ole loa na'u ka ae ana aku i kau noi, a no ka pono o keia waiwai, a no kou pono no hoi o'u makemake, e pane hou mai oe ia'u," wahi a Kalaina, ma ke ano nuha.

            "Alia hoi paha oe e papa mai ia'u, owau ka mea i ike i kahi nou e pono ai. Ina oe e lawe ana i ka hoohiki e waiho loa aku i ka waiona, alaila e kokua no au, ma ka huli ana i kekahi wahi kupono loa nou e noho hana ai ma Aukekeralia."

            "No kena mau manao hoakaka ou ea, ke haawi aku nei au i ka'u hoomaikai, aka nae, aole e hala ana ka'u mau olelo, maluna iho o kou poo, ke ko'iko'i o na mea au i hana mai ai no'u. O oe ponoi ka mea i makemake ole e noho au ma keia wahi, a ua hooiaio maoli mai nei oe, ma kau mau olelo, ma ke kipaku ana mai, e holo au no Aukekeralia e noho hana ai."

            "He hookahi wale no manao nui iloko o'u, o ia ka hoopakele ana ae ia oe mailoko mai o ka poino, a he nani ia, ke paakiki loa mai la no oe, e lilo mau aku i kauwa na ka waiona, nolaila ua pili ole ka hewa ia'u, ma kekahi ano."

            "O oe no kau e nana iho e kena kanaka ino." me ka hoikeike okoa ana mai i kona piha hoowahawaha no Kikila, alaila kaha aku la hele, me ka noke ana i ka namunamu. "E ike ana oe e kena kanaka, e hoea mai ana he la au e mihi loa ai, no kou ae ole ana e uwalo aku imua o ka wahine opio, e hoomau i ko'u noho hana ana maanei nei."

MOKUNA XXIII

            Hoopinana wale ae la no o Kikila i kona mau poohiwi, no kela mau olelo a Mr. Kalaina iaia, o kana nae e mihi loa@a, o ia ka maliu ole aku o kela kanaka i kana mau mea i a'o mai ai no kona pono, alaila hoomau aku la no oia i ka hele ana imua, me ka lilo ole o na olelo hooweliweli a Kalaina i kamailio aku ai iaia i mea ano nui i kona noonoo.

            Hele pololei loa aku la ua o Kikila, no ka nana ana i kekahi palau hou loa o ka loaa ana mai, ma ke ahiahi mamua aku, a i kona ike ana, ua kulike loa kela palau, me kana mea i kauoha ai, haalele iho la i kela wahi, no ka hele ana aku e hui pu me kona hoaloha, ka Haku Baumona.

            He wahi mea ano e no keia, o kona manao ana e hele aku e ike i ka haku opio, ke kanaka i hoike okoa mai i ka nui o kona aloha no Leola, kela kaikamahine no hoi a ua o Kikila i aloha ai; o ke kumu nae o kona hoopoina ana ae i kona mau manao maikai ole no ka Haku Baumona, mamuli no ia o ka oi ae o ko laua kulana hoaloha, mamua o na mea e ae.

            He hana maa na Kikila i kekahi mau manawa mamua aku, ka hele ana aku no ke keena kaha kii o ka haku opio, me ka hoike mua ole aku iaia, pela no keia hoea ana aku ona, eia nae, i kona hoea ana aku ma kekahi puka mahope mai o ka hale, ku malie iho la oia i kahi hookahi, me ka hooho ana ae i keia mau olelo:

            "Ea, aole he maopopo iki o ka'u hana i makemake ai e hele mai e ike i kuu hoaloha! Ina au he kanaka hoopono, alaila aole he hana maikai na'u ka huna ana iho i kekahi mea mai kuu hoaloha mai, aka e hoike okoa aku au iaia, ua aloha au i ke kaikamahine ana i noi aku ai e lilo mai i wahine mare nana, a e huikala mai oia ia'u, no ko'u kuleana ole e aloha aku ai i kela kaikamahine," alaila nui iho la kona hanu, me ka wehe ana mai i ka puka, a pii aku la noluna, o ke keena kahakii o ka Haku Baumona.

            Elike no hoi me kana hana mau i ka wa e hoea aku ai mawaho o kela keena, o ia ke kikeke ana aku, mawaho o ka puka, ua hana aku la no oia pela, a pa-e mai la he lea maloko mai, e kono mai aina iaia e komo aku, a iloko o kona kahaha nui, ike aku la oia o Cicile hookahi wale no ke noho mai ana, aole hoi o kona hoaloha kekahi.

            E hooponopono ana kela kaikamahine i ka rumi kahakii o ka Haku Baumona, oia wale no ka mea nana e hana i kela rumi, me ka ae ole ia o kekahi kauwa e komo maloko, olaila, koe wale no a kauoha maoliia aku, no kekahi mau hana i makemakeia.

            No kela hoea mau aku paha hoi o Kikila ilaila, ua ku a kamaaina maoli kela kaikamahine opio iaia nei, aole ana hoopepe ana, a hoohilahila paha, a he mau manawa lehulehu ka Kikila i kauoha aku ai iaia e himeni, oiai lakou ekolu maloko o kela keena, me ka hooko mau ana mai no hoi o cicile ia leo kono, a i ka manawa o na kanaka opio e kamailio ai maluna o na kumuhana lehulehu, e noho pu mai ana no oia e hoolohe i ka laua mau olelo, me ke kahaha nui iloko ona, no ko Kikila ano oiaio maoli.

            He hookahi mea a ua kaikamahine nei i hoohuoi loa ai, o ia no ka haulehia ana o Kikila i ke aloha no Leola, o kana i koho wale ai, ua huna o Kikila i kona ano oiaio maoli, a ua hoololi oia iaia iho ma ke ano he kanaka malama holoholona, i kokoke mau aku ai oia me ka mea a kona puuwai i aloha ai.

            Aole ua o Kikila i komo aku iloko o ka rumi, i kona wa i ike aku ai, aole kona hoaloha iloko, aka ninau aku la oia ia Cicile i ka i ana aku.

            "Ke ike nei au aole ka Haku Baumona maanei nei i keia wa, e oluolu anei oe e hoike mai ia'u i kona wahi i hele aku nei?"

            "Aia oia maloko o ke keena waiho buke kahi i kakau ai i kekahi mau leka, e hoi hou mai ana no oia, nolaila komo mai maloko nei e kakali ai, ahiki i ka pau ana mai o kana hana."

            Komo i'o aku la o Kikila iloko o ka rumi, a ke hoomau la no hoi i Cicile i ka hooponopono ana i na kii ma ko lakou mau wahi, me ke kahilihili ana ae i ka lepo, aia no hoi o Kikila ke nana pu la i ka hana a kela kaikamahine, a i ka hoea ana aku ma kahi o kekahi pepa kii e waiho ana maluna o ka papahele, kulou aku la o Kikila ilalo, no ka hopu ana, a iaia i nana iho ai i ke kii maloko, ua pii ae la ka ula ma kona mau papalina, no ka mea o kela ke kii o Leola, i kahaia ma ke ano pupuahulu e ka Haku Baumona.

            No kekahi manawa pokole kela nana ana iho a Kikila i ke kii, alaila haawi mai la ia Cicile, me ka hoolalau wale ana iho a Kikila i ke kii, alaila haawi mai la ia Cicile, me ka hoolalau wale ana aku no o kana nana ana ma ka paia, a i kona nana hou ana mai ia Cicile i mai la:

            "Ke manao nei au, ua lawa ae la no ko'u noho ana maanei, aole au e kali ana i kuu haku. I hele wale mai la no au, a no kuu manao eia no la oia maloko nei kahi i noho ai, pela au i komo mai la e nana iaia."

            "Alia oe e hoi, na'u e kii ae iaia, me ka olelo ana aku, ua hoea mai nei oe, aole ana e nele kona waiho aku i kana mau hana, a hele koke mai e ike ia oe."

            "Mai hoopilikia wale aku oe i kuu haku, no ka mea aole no a'u hana nui o ka hoea ana mai la," wahi a Kikila, me kona ike maoli iho no i ke kupono ole o kona ano, e loaa ai he mau kamailio maikai ana me kona hoaloha, ina no ka hoea mai o ka Haku Baumona.

            Nana mai la o Cicile ma na maka o Kikila, a ike mai la i ke kaumaha, a o ia ka ua kaikamahine nei o ke kamailio ana mai:

            "Ke hoomaopopo aku nei au, aole he maikai o kou ano e Mr. Kinikele i keia kakahiaka."

            "Ae, aole i'o he maikai o ko'u ano," i pane aku ai o Kikila, me ka hoao ana aku e minoaka.

            "Ma ko'u manao, ua hookina loa oe i ka hana, me ka loaa ole o ka manawa hoomaha maikai ia oe, o ke kumu ia o ka maikai ole o kou ano a'u e hoomaopopo aku nei," me ka mau no o ka nana ana mai a Cicile ma na maka o Kikila.

            "Aole o'u maluhiluhi i ka hana a kaea mai paha, ua kamaaina loa au i ka'u mau hana, e lilo ole ai i mea hoopilikia mai ia'u."

            "Ina pela, aia kekahi mau kumu hoopilikia e ae, pela iho la i hoike mai ai kou helehelena i ke kaumaha, no ia mea nae, ke ehaeha loa nei ko'u noonoo, no ke kau ana mai o kekahi haawina maikai ole maluna ou."

            "Ke hoomaopopo aku la au, ma ke ano o kau mau olelo, pehea ka nui o ka pilikia e loaa ana i kekahi mea, e auhee ana ia, mamuli o na olelo hooluolu mai ia oe mai. Aole ko'u he pilikia maoli, aka mamuli no ia o ko'u ike ana iho, i ko'u ma-ua maoli."

            "O na pilikia apau i loaa i ke kanaka, mailoko mai no ia o ke ano ma-ua," wahi a Cicile, me ka luliluli ana ae o kona poo.

            "Ua pololei oe e kamailio mai la e Cicile, aka nae iloko o ko kakou ola ana, ua hoolala mau kakou i kekahi mau hana, elike me ke ano o ko kakou kulana ame ke ola ana, a i ko kakou kikoo ana aku i na mea hiki ole ke hookoia, e ala mai ana na mea e hoopilikiaia ai ko kakou noonoo, aole keia i pili ia'u wale no, aka i na mea apau ma ka honua nei," alaila paa mai la kekahi lima o ua o Kikila ma ka poohiwi o ke kaikamahine opio.

            Paa mai la no hoi o Cicile ma ka lima o Kikila a i mai la: "O oe kekahi o na kanaka koa loa, o ka hoao ana e paio hookahi imua o kou mau pilikia apau, e loaa ai ka lanakila ma kou aoao; a no ka hapanui o kakou, he poe hohewale lakou, me ka hiki ole, ke ku aku a paio me ko lakou mau pilikia, ahiki i ka lanakila ana. HEaha ka kakou mea e hana ai i ka wa o na pilikia e hoea mai ai?"

            "He hookahi wale no hana pono, o ia ka hoomanawanui ana, me ke kakali aku i ka hopena e hoea mai ana. Malia ana, me ke kakali aku i ka hopena e hoea mai ana. Malia paha ma ke kakali ana me ka hoomanawanui, pela iho la e hala ae ai ka pilikia, me ka hoao ole aku ma kekahi ano e hana, me ka pupuahulu."

            Ma kela wahi o ka laua mau kamailio, ua noho hamau loa iho la laua no kekahi mau sekona, oiai ke noonoo la o Cicile i kana mea e pane hou mai ai ia Kikila a o ia ka ua kaikamahine nei o ka i ana mai:

            "Mai poina ka hoi, he mea kekahi a'u i makemake loa ai e kamailio ia oe, a he nahi ia, o keia ko kaua wa i hui pu ai, mahope mai o kela la a'u i ike ai ia oe ma ka hale wiliwai, nolaila o ko'u manao ea, e makaala loa oe no kela kanaka no MR. Kalaina."

            No keia mau olelo o Ciiile, noke okoa ae la o Kikila i ka akaaka, me he wahi mea ano ole loa la, i kona noonoo, a o ia ka Cicile o ka pane hou ana aku:

            "Mai akaaka mai paha oe, aole keia he wahi mea uuku a'u e kamailio aku nei ia oe. Ua ike pono aku au i ke ano o ka helehelena o kela kanaka, ua piha oia me ka manao pepehikanaka a ma ka'u mau moeuhane apau, e ike mau ana au i kona helehelena, aia iloko ona, na ano ino apau a o ia ku'u i kamailio aku la ia oe e makaala loa, ma keia mua aku. Ina no ka holopono o na mea a kela kanaka i manao ai e hana, ma kela la a'u o ka hoea ana aku ma ka hale wiliwai, ina aole kaua e halawai hoi ma keia wahi i keia la."

            "Ke manao nei au, aole au mea e hopohopo ai e Cicile, no kela kanaka, ua hiki ia'u ke makaala nona i na manawa apau, aka nae ke haawi aku nei au i ko'u hoomaikai palena ole ia oe, no kou hoike ana mai i kou mau manao makee no ko'u pono," alaila kulou iho la o Kikila ilalo, a honi aku la ma ka lae o ke kaikamahine opio, me ka haawi pu ana aku no hoi i kona aloha, o ka oili aku la no ia o Kikila iwaho, me ke kakali ole a hoea mai kona hoaloha.

            Ina he mea kekahi e ike mai ana i kela hiona, e komo koke iho ana ka manao koho iloko ona, he mau ipo kela o ka haalele ana iho o kekahi i kekahi, oiai nae, ua hana wale aku no o Kikila, elike me kana i manao ai, he pono, no ka panai ana aku i kona hoomaikai, no na mea a kela kaikamahine i hana mai ai nona.

            U ikeia mai no nae kela hiona e kekahi mea, o ua mea la oia no ka Haku Baumona, no ka mea iaia i komo mai ai ma kekahi puka, a ike mai i ke ku o Cicile me Kikila, aole oia i komo koke mai ,aka nana mai la oia me na manao kahaha, aole he lili iloko ona, oiai aia kona aloha ia LEola, aka he kahaha wale no, i kona ike ana mai i ka honi ana aku o Kikila ma ke poo o ke kaikamahine ana i nana mau aku ai, he kaikuahine nona.

            I kela hala ana aku nae o Kikila, me ka hoomau ana aku no hoi o Cicile i ke kahilihili ana i ka lepo o na kii, akahi no ka Haku Baumona a komo mai, me kona hele pololei ana aku a paa iho la kekahi lima ma ka poohiwi o Cicile a iloko o ka puiwa, i huli ino ae ai o Cicile ihope, ua hele hoi kona helhelena a lamalama, i ka ike ana ae, eia ka o kona haku no, he helehelena hoi a ka Haku Baumona e ike mai la, i loli loa ae mai na mea mai i kamaaina iaia maluna o kela kaikamahine, a manao iho la oia, malia paha no ka hoea ana aku o Kikila.

            Ua loaa no nae kekahi hiona ano e ma ka helehelena o ka haku opio a Cicile e hoomaopopo mai la, me ka ninau okoa ana mai o ua kaikamahine nei:

            "Ea, heaha ka pilikia i loaa ia oe e kuu haku?"

            "Heaha auanei ia pilikia i loaa ia'u? He o ia mau no ko'u ano i na wa apau. Ea, owai ka i hoea mai nei maloko o keia keena?"

            "Owai auanei o Mr. Kinikele no, ko hoaloha."

            "Alaila i hoea mai nei ka paha oia no ka ike ana ia'u ea?"

            "Owai hou ae auanei kana mea i makemake ai e ike maanei, o oe wale no."

            "Pela i'o no, aka nae ke kahaha loa nei au no kona hoi koke ana aku nei, me ke kakali ole iho ahiki i kuu hoi ana kmai," alaila huli a@u la ka Haku Baumona, no kahi o kana kii pena e waiho mai ana, me ka hoomaka ana aku e pena, i na wahi o ke kii i pau ole i ka hanaia.

            "O Mr. Kinikele kekahi o na kanaka opio maikai loa a'u i ike ai, a o ka wahine e loaa ai kela kanaka, i kane nana, he wahine laki loa oia, aole anei pela kou manao e Cicile?"

            "Ae, ua kulike ko kaua manao ma ia mea," wahi a Cicile, me kona kahaha nae, no ka hoala ana aku o ka Haku Baumona i kela ninau e pili ana no Kikila.

            "Ina no hoi paha ua haulehia o Cicile i ke aloha no Mr. Kinikele, heaha la kona kumu o ka hoike ole ana mai ia'u ia mea?" i nalu wale iho ai no ua haku opio nei iloko ona, me ka hoomau ana aku no i ke pena i kana kii, a i kela ame keia manawa, e alawa mau mai ana kana nana ana maluna o Cicile i ua kaikamahine nei no e lawelawe la i kana mau h@na, a o kana mea e ike mai la maluna o kona helehelena, o ia no ka maemae ame ka oiaio, ka mea hoi ana i hoomaikai iho ai, no ka laki loa o Kikila, ina o Cicile kana wahine e mare ai, me kona hoomanao ole mai la nae i ka olelo noeau e pili ana i ka ilio o ia hoi: "O ka ilio i makemake ole i ke ea o ka mauu maloo nona iho, pela no auanei e loaa aku ai ia ano i na ilio apau," o ia hoi, ina aole i komo iloko ona na manao hoohihi no Cicile, ka mea e noho mau ana imua o kona alo, alaila oki loa aku hoi o Kikila, he manawa pokole wale no kona o ka hookamaaina ana mai me keia kaikamahine.       

            Ma kela hoi ana aku hoi a Leola noloko o kona rumi, mahope iho o ka hoi ana aku me Kikila, ma kela huakai holo lio a laua o ke kakahiaka, aole oia i iho hou mai no ka hale malalo ahiki i ke kani ana aku o ka bele kahea, no ka aina ahiahi, eia nae, aole me kela ano eleu mau o kana hele ana, aole no hoi me ka hoihoi o kona mau maka, aka me na kaina wawae lohi, a me kona helehelena hoi i hele a piha i ke kaumaha.

            Ke hopohopo loa la oia no ka hoomaopopoia mai o kela ano e o kona helehelena, nolaila iaia e iho la ma ke alapii, no ka hale malalo, ke alaalawa wale la no kana nana ana ma o a maanei, me ke ku ana no hoi i kekahi manawa iwaena o na anuu o ke alapii.

            Ua komo mai ua kaikamahine la'i kekahi lole kakimia, me he mea la o kela kekahi o na ahiahi ano nui loa iloko o kona noonoo, aia hoi kekahi pua rose ulaula ke kau la ma kona umauma, a ke nana aku, he keu maoli no ka aai iluna o ke keokeo, a me he mea la no hoi, o kela ka manawa mua loa i ike maoli ia aku ai kona u'i.

            I kona hoea ana aku no ka holo, manao mai la oia, malia paha ua hoea mai o Kikila no ke kakela, a aia paha ua kanaka nei maloko o ke keena waiho buke, nolaila, hele loa aku la oia no kela keena, me ke ku ana iho mawaho o kapuka, me kona komo ole aku iloko, a i ka maalo ana mai nae o kekahi kauwa, ua ulu mai la no ka manao iloko ona, e ninau aku, ina paha ua hoea aku o Kikila ma ke kakela, aka nae, ike koke iho la no oia, aole he mea maikai kona ninau ana aku i kela kauwa, o hoohuoi mai auanei kela kanaka, i ka manao o ko ia nei ninau ana aku, a ikeia mai hoi ka meahuna ana i makemake ole ai e loaa aku ka ike i kekahi poe.

            Ma kela hoea ana aku hoi o ua o Leola noloko o ka rumi aina, e kakali mai ana no o Mrs. Wekela iaia, ku koke ae la ua wahine neiiluna, me ka ho@u ana mai ia Leola, a honi mai la no hoi i kona haku opio, me ka i ana mai:

            "Ua hele au a kuaki maoli no ka ike ole ia oe i keia la, pehea, aole i'o anei i loaa kekahi eha ma kou kino?" wahi ana me ka nana pono loa ana aku ma na maka o Leola.

            "Aole he wahi eha iki i loaa ia'u," i pane mai ai o Leola, me ka hoi ana aku a noho ma kona wahi mau ma ke pakaukau, a i hou mai la: "O ka mea wale no a'u i hoomaopopo no'u iho, o ia ka maluhiluhi me ka pihoihoi, aka ina no e loaa he manawa nui kupono e hooluolu ai, o ka hoi mai no ia o ko'u ano mau."

            "He pomaikai hoi paha ia no kaua, ina aole oe i eha, no ka mea ua hele maoli au a hopohopo loa, i ka manawa a Keoki o ka hoakaka ana mai i ke ano o kou pakele ana i keia kakahiaka mai ka make mai. Wahi a kela kanaka, ua mamao loa oia mai ia olua aku, e hiki ole ai iaia ke hana mai i kekahi mea nou e pono ai, a ua olelo pu mai no hoi oia, i ka aha'i maoli o ka lio eleele ia oe, me ka noke ana o Mr. Kinikele i ka uhai maluna o kona lio.

            "Ua hele kela kanaka a piha loa me ke pihoihoi iaia e hahai mai ana i kana mau mea i ike ai ma keia kakahiaka, me kona hopohopo loa, no kou halawai me ka poino, a e ole wale no ka ke koa ame ka maka'u ole o Mr. Kinikele, pela i hoopakeleia ae ai kou ola; a ma kona manao maoli, aole oia i ike i kekahi kanaka maka'u ole elike me Mr. Kinikele."

            No ka hoopukaia ana aku nae o ka inoa o Mr. Kinikele, kela kanaka a ua o Leola i aloha ai, kulou iho la oia ilalo, no ka inu ana ae i ke kai supa, oiai nae o ka mea oiaio, i hana oia pela, i ole e ike aku o Mrs. Kekele, i ka hele a pii ka ula ma kona mau papalina.

            "Ua makemake loa au e ike iaia, no ka haawi ana aku i ka'u hoomikai nui palena ole, no kana mea i hana mai ai nou e Miss Dale," i hoomau hou mai ai no o Mrs. Wekela i kana kamailio ana.

            "He mea maa i kela kanaka opio, ka hoea mai no ka hokele nei, i na la ae nei i hala, i keia la nae, aole oia i oill hoa mai nei, he mea hoi kau la, i ka loaa ana o ka ulia ia oe, a hele mai oia e ninau, ina paha ua eha oe: aole nae o'u manao, o ke kumu o kona hoea ole ana mai nei, ua loaa iaia kekahi eha.:

            Ma kela wahi o na hoakaka a Mrs. Wekela, waiho aku la o Leola i ka inu ana i ke kai supa, hele ae la hoi kona helehelena a kunaihihi, a o ia ka Mrs. Wekela o ka pane hou ana aku, me koua haawi ole i manawa no Leola e kamailio mai ai:

            "Mai hoopilikia i kou noonoo e kuu kaikamahine, ina ua eha i'o o Mr. Kinikele, aole no e nele ko kaua lohe no ia mea, oiai he wahine o Mrs. Tibeta a'u e manaoio nei, aole oia e huna ana i kekahi mea auo nui, mai ka hoike ana mai ia oe."

            Nui iho la ka hanu o Leola, me ka mau no nae o ka pihoihoi ma kona helehelena e hoike okoa mai la, aka nae, hooho ae la oia, i ka pane ana ae: "Ae, ina ua loaa i'o 'o Mr. Kinikele i kekahi eha, e hoike mai ana no o Mrs. Tibeta ,ia kaua."

            "Ua like maoli no o Mr. Kinikele me he keiki ponoi la na Mrs. Tibeta," i kamailio hou aku ai o Mrs. Wekela. Pehea e ai aku oe i keia meaono, aole au wahi meaai i lalau mai nei. Ina aole oe e ai ana, alaila e konoia mai ana au e manao aku, ua loaa maoli no oe i kekahi o keia mau meaai maikai loa.

            Akaaka ae la o Leola no kela mau olelo a Mrs. Wekela, me kona lalau ana mai no nae i kekahi apana meaono, aole nae he ai aku, aka ke milimili wale la no iloko o kona lima.

            "Ma keia kakahiaka iho nei, ia olua o ka hala ana aku i ka holo lio, ua hele ak uau i ka holoholo, ma ka aina hanai holoholona, i ko'u halawai pu ana me Mrs. Tibeta, olelo mai la kela wahine, aole he maikai o ko Mr. Kinikele ano, a e hele mau ana oia, ika po."

            "Pela i'o anei ka mea oiaio?" wahi a Leola me ka piha loa i ke kahaha.

            "Ae, he mau po lehulehu kona o ka hele ana a aumoe hoi aku i ka hale, a ma kekahi po, aole oia i hoi aku ahiki i ke ao ana: o kana hana ma kela mau po, elike me ia a Mrs. Tibeta i kamailio mai ai, no ka makaala ana no ia i na holoholona ame na kauhale.

            "No Pilipo Daika, ua mihi loa oia, no ke kolohe ana o kela lio eleele ana i haawi makana mai ai ia oe: aka no kona kaikuahine hoi aia maluna o Mr. Kinikele kana hoahewa ana, me ka olelo ana ae, i ka makaala ole o kela kanaka no kou pono."

            O ko laua ai hoi ia ahiki i ka maona ana, o ko laua ku ae la no ia iluna, no ka hoi ana mai maloko o ka rumi hookipia, aka nae, hele e aku la o Leola e wehe i ka rumi waiho buke, me kona ninau ana aku no hoi i ke kauwa lawelawe ina paha ua hoea mai o Kikila ma kekahi manawa o kela uwina la, a i ka hoole ana aku o ke kauwa, laka aku la oia i ka puka a paa, me ka i ana aku:

            "ina e hoea mai ana o Mr. Kinikele me kona makemake e komo maloko o ka rumi heluhelu buke, alaila e olelo aku oe iaia, ei ia'u ke-ki o keia puka kahi i paa ai," me ka hookomo ana iho o ua o Leola i ke ki maloko o kona pakeke, aia hoi ka hoihoi ma ko@a mau maka, no kona iko@ aole oia e noho pouliuli ana, ina nei no ko Kikila hoea aku no ke kakela.

(Aole i pau.)