Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 5, 4 February 1921 — HOOPULAPULA, HOOLAUPA'I, HOOWAIWAI AME KOOKOA, HE HOOKAHI NO IA KINO [ARTICLE]

HOOPULAPULA, HOOLAUPA'I, HOOWAIWAI AME KOOKOA, HE HOOKAHI NO IA KINO

(Hoomauia mai.) T T a laWelawe aku oe ina mea e holo* mua ai, a i ke'ku ana o liā meā āu i hana ai, he niea ia e hoomanaoia ai i na mauawa apau. E nana aku i na mea a ke Duke 0 Welinekona i hana ai, ua lilo i moo* lelo e kaao mau ia ai i na hanauna mahope niai, aliiki i keia hanauna hou, pela no keia niea e nianaoia nei, e hoopulapula i ka lahui Hawaii; e mau aku ana kona ikaaoia; ina e holomua ana na niea e manaoia nei. E n aita ak\i i na- niea a na lahui e,- e hana nei maluna 0 ko kakou lepo aloha; ua hiki nialihini mai lākou a hana me ka hoomnnawanui ahiki i ka loaa amf 0 keia mau'uiahele ekolu, 0 ia ka hoopulapula ame hoolaupa'i,. a hoowaiwai, a i ke ku ana maluna 0 leeia mau mahele #ekolu » nana i ka mahele hope, 0 ia kuokoa.

Nolaiia heaha ka lakou e hana nei? 0 ia no ka mahele hope e kuokoa maluna o na niea apau ,a lakou i'hiaiia'aii o ia hoi o hoopnlapula, hoolaiipa'i, lioowaiwai, a lilo i hookahi, o ia hōi e koa oe nou iho, o ia ka lilo ana o keia ninau i' hookahi kiho, i kuokoa oe nou ilio ma na- ano hana au e hana ai, o ii» ka mea i lhweia mai- ai- o tia maiiao laula, a kUkulu aku imiia 1 o ka' lehulehu, 1 kuleana i keia liinau, 6' ia hoi ua oi anei keia ninau hoopulapula ame hoōlaupa'i ame ka nihiin e ku nei i keia manawa', o ia hoi i 25 inbaj owai la o laua nei ka mea i oi ae, 'olal aolb i hoaoia ka irioa hope e ike ia .ai kona maikai ole a maikai paha^ 0 ka iiioa mua ua ikeia' kolta kulana i keia nianawa, nolaila m'a ka.manao o ka meakakau, o ia koia, e hoao kakou i ka mua ame'ka hope o "keia ninau, a i ke ku ajia i kahi o kh pono, alaila" e kap"K iho oe ia oe iho, ua 'kuokoa au maluna o ka'ii mea i hana ai. Nolaila i ka hoihoi pono aiia ae i k'e kakele ana i keia kalai imanao ana, o ia no ka loaa ana mai o keia mau mahele eha e kau ae la maluna, o> ia hoi hoopulapula, hoolaiipa'i, hoowaiwai ame kuokoa; nolaila i ka hoohuihuiana ae i keia'mau r mahele, a lilo i hoo-. kahi, o ia iho la no ke kuiana e loaa i ke kanaka, ua kuokoa oia noiia "iho e hana nona iho, oiai o ia- k'a niea i makemake ia ai e laulima pu mai kakou, a hana like i na niea e pon'o ai kakou, •no ka uiea na kakou rio : e kokua nei i ko kakou poe na aina' e. Nolaila aole ioa i lohi iki ka ananawa no kakou e noonoo at, aka e kap&e i kela nōonoo ake okamai, ame kela hoomaloka a*he k'ela hoh'nUi olelo; nolaila e la*we ae i kela kuhkoai a feau ae mamua ou, a e hnna aku i na mea e holomua ai kakou. K kn lahui, oiai ua nui na kalai manao ana malunb o keia kahiia> e kuokoa oe nou iho; elike me kou mau kupuiia i hala aku, e nana aku i Tiā makua rnikanele i hiki .mai ai i ko kakou ainā,. ua hala aku lakon ma o, aka elh mau no ko lakoii mau inoa ke o nei ahiki i keia mnnawa; e nana i ka ohana a Kauka ame W«aila, ke o mau nei no; e nana i ka ohana a Kakela aniie' Kainiana ,eia no ke o nei; e nana'i ka ohana' a Bālauwina amē KiHtfaHalhaj a hie liui' aku, eia no k'e o nei, oiai aia ka lakou' mau mamō' ke uhai la no mahope o kolakoiu mehe'tf, rio ka mea, ua kuKulu lakou i nk mea a ria keilu e hana aku ai. E mea m'ai pna. paha kekah'i ua makaukau l&kou la i ku ai ka lakou hana, aole ia o ka olHo kupono; 'o ka 'olelo kupono e olelo ae ai, no ka haliia o nā Hma anie ka nobnoo hohpolw a malama, o ia: anoano liookahi i kau' rfiai al" i' na ; 'keiki/ ke mau la rio ke o arfa o k'a ifloa ame ke kflmu imi waiwai;' nhlallK loaa no ke kuokoa o 'ke ola aha o ke kanakh ,ka me«V i iiniia ai e nh, kah'aka apUrii ka hoiAia, e kuokoa i>e' ffou - iho; elike m.e ka ka Makua liani i poni iho ai i' kou hanau ana mai, o oo' ke alii ina'luna o na'meaulii ame na- i'a o ke kai ■ame na holoholhna e kolo ana ; maluna oka lepo aloha o kou maii kupuna, Ua kuni ia keia oleīo ahiki i koū moe ana ak'n ma 'kahi d na mea apau, a i*au kan hana/'kuu iho la kou luhi, ua ku na. mea au i 'iiīii ai, o ia hoi e kuok'oa oe ame kou oliana, a e inoe ana oe ra<?'ka oluolu o kōn manao, oiai ua hookoia keia uiaū mah'ole eha o ko ke kanaka ola ana/ o'ik hoi e hoopulapnla i pau m»a ae hoolaU-pa-'i aine hoowaiwai am'e ke kuokoa ana, o ia iho la no na mahele' ano n'ui 0 ke ola ana o ke a i kuluma mau ai keia miiu leo pule i kupono i keia mau mahele i hoikeia ab la, o ia hoi ka Makua, ke K'eiki, ka'Uhane Hemolele, amene. Nolaila e kūu lahui, ina Ua' kulike keia map mahele maluna o ke'ana kaulike, alaiia mahea iho la kaua e kanalua ai, oiai ke hoikeike mai nei keia mahele hope i ka 'inea oiaio loa no kou pono, o # ia hoi ē la'we ae i ka hopunaolelo mUa o keia makele hopef ī5 kuu Makua lani e, nana a e kiai mai oe i ko'u ohana ame ko'u home ame ka'u msrtii.naai ame na holoholona au i hoopomaikai mai'ai i kau kauwa nei; ua li'ke ia me hoopulapul' a i kou hana ana 1 na mea e ulu aku ai aui ke keiki, na kuū ke'iki hipa e kala aku na mea au i hana ai ame ka hoolaupa'i ana i na mea au e ka MVkua uiaik'ai i a'o ai i kau 'keiki, a lilo i lala n ūi ē hoolaupa'i ana ina kou kiliapa», Uh'ane Hemoielfe, o ia. hōopono awe ka nialeee i na mea e waiWiii ai, o if uliano mal-

kai e.£lakai analuna oke kaulike, a loaa Mio )a kela kulana kuoko o ke kanaka, o ia hoi u'a maikai 'iia me& apau, ua loaa ka malnhia, oiai un mai keia mau mahelp me na ihea i kupono maluna o ia mahoie hana. Nolaila ke ike nei ka-kou i ka mua aine ka hope o na mea e hanaia noi imua o ila maka o kakou a kakou no nae e ku-e aku nei i na mea 110 kakou e ilonei ai, a e kakoo aku i ka lakou e olelo nei, he aina ino, he pohaku, a ke hele loa aku la i kahi a ka naauao o ke .kanaka e olelo iho ai, o ka mea maiiaoib a Hīina oia, ua ike oia i ka mua anle kii hopena o ia olelo, e hana oe i na riiea apau, oiai nh la opiopio o ke kaiiiaKa, a' i ka hana ole ana .nowai ia hewal Mai kuhi ia mea ma, oiai ua |ttQiiini aku la ke kialiawni. (Aole i pau.)