Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 6, 11 February 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

POWA HOU IA HE

            KIAKAA E ELUA

                        MAU HAOLE KOA

 

Paa Nae Kela Mau Koa i ka Hopuia lloko o Hookahi Hora a Oi Mahope Koko Mai

 

HAHAUIA KE POO, O KELA

            KIAKAA ME KE AU PULUMI

 

MAma na Wawae o Kela Mau

            Koa i ka Holo Mahope Iho o

                        ka Hoeha Ana i ke Kiakaa

 

         Malalo ae nei ma ke aianui o Puuloa, mawaena o Moanalua ame Puuloa, i powa hou ia ae he hiakaa otomobile e hookahi koa Poakahi aku la i hala, me ko laua hoao ana e pepehi i ke kiakaa, a e hao i kana mau dala, @i@ nae ua ko ole ko laua manao lapuwala, a ua paa ae hoi laua i ka hopuia, he hookahi hora me ka hapa mahope n@ai, o ka hoehaia ana aku o kela kiakaa otomobile.

         O ka moolelo e pili ana i kela hana powa i lawelaweia maluna o ke kiakaa, nona ka inoa o Joaquin De Motta, Penei no ia:

         Mahope iho o ka hora ummi-kumamakahi o kela po Pokahi, ua hoea aku la he hookahi koa, me hookahi Iuina no kahi hoolulu o na kaa otomobile hoo@imalima ma ke alanui Pauahi e kokoke ana i ke alanui Papu, a ninai aku la, in a e hiki ana i kekahi kaa ke @@@@@ ia laua olelo pu ana aku, e uku no laua i elima dala ika mea e ae mai ana i kona kaa e hoihoi ia laua.

         Maluna no o Joaquin De Motta o kona kaa hapalua o ka hora umi-kumamaiua o ka po kona manawa maamau e hoi ai no kona home, a he nui loa kela manawa, no ka luina noloalo o Puuloa, ua haawi koke maila oia i kona ae.

         Ua kau ae la ka haole koa mamua me ke kiakaa, a o ka luina hoi, kau ae la oia mahope, o ko lakou hoomaka aku la no ia e holo ma ke alahele e hoea aku ai no Puuloa.

         Ma ka olelo a leka liakaa, e noke mau aku ana ka ka haole koa ma kona aoao i ke kamailio iaia i na manawa apau, me ka noho malie loa o ka luina, aole on a wahi mea a kamailio iki mai.

         I ka hoea aua o kekaa no ke alanui o Puuloa, he hookahi mile paha ka mamao mai Moanalua aku, ua kauoha aku la kekahi o kana mau ohua ia Joaquin De Motta e ku malie iho ke kaa, a hoopaa iho la no hoi oia i ke kaa elike me ke kauoha, me kona owiliwili ana iho i paka kiha@ka nona, me kona manao ole ae hepilikia kekahi e kau aku ana maluna ona.

         Lloko nae o kona nauea i ka owiliwili i ka paka kikaliki, o kana mea i hoomaopopo, o ia no ka hahauia ana aku o konapoo i kekahilaau, me ka lalau koke ana aku o ke koa e noho ana ma kona aoao iaia, a kahea pu ae la i ka luina mahope o ke kaa, o hahau hou aku i ka laua pio, a e pepehi aku iaia a make.

         Ma kela manawa ka a ka haole koa e puliki ana i ke kiakaa ke nanao pu la na lima iloko o na pakeko o ka lole o ke kiakaa, me ka loaa hou ana aku o De Motta, i ka habauia maluna ae o kona lehelehe, me ka nui o ka oha i loaa iaia.

                   (E nana ma ka Aoao 4.)

 

HOOPA ʻ IIA NO KA LAWE I KA WAIWAI I AIHUEIA.

 

         Ma ka noho ana a ke kiure a ka aha hookolokolo federala ma ke kakabiaka Poalua nei e hoolohe i ka hihia o K. Morikawa i hoopa 'iia ne ai no ka loaa ana aku o kekahi mau waiwai o ke aupuni federala malalo o kona malu, oia hoi he 50 mau huluhulu a no lakou ka waiwaiio o $318, ua ike ke kiure ma ka manawa a ia kino i noonoo ai ua pili ka hew ia Morikawa, a ua hooholo ke kiure e ahewa iaia.

         Ma ke kakahiaka o ka Poakahi aku ka hoomakaia ana e uoolohe i keia hihia, o ka Loio Amerika, a o na loio o ka hui loio o A. M. Brown ma ka aoao o Morikawa. He 15 minuke wale no ka loihi o ka manawa a ke kiure o ka noho ana maloko o ka rumi e noonoo ai no ka olelo hooholo.

 

ALA NA MANAO

         LIKE OLE NO KE

                   KIAAINA KUPONO

 

Hoakaka Kekahi Poe o Honolulu

         Nei i ko Lakou Manao e

                   Akahele no Kela Nihau

 

MAKEMAKE E LOKAHI NA

         REPUBALIKA MAANEI NEI

 

O ka Elele Kuhio Hookahi ka Inoa

a ka Aoao Repualika i

                   Kakoo Ai me ka Ikaika

 

         Iloko o na la hope aku nei o ka pule i hala, ma ka manawa o ka oiiiili ana ae o na inoa no ke kulana kiaaina o Hawaii nei, i hoike okoa ae ai kekahi poo i ko lakou ma manao maluna o keia ninau.

         O Mr. A. h. Castle ka i hoike ae i kona manao, he mea pono i koonei poe ke hele me ke akahele, ma ka noonoo ana i kekahi kanaka kupono ioa ne kela kulana, o lili auanei na hana pupuahulu, ame na hana hukihuki, i wahi e hoea mai ai i ka manawa a na Demokrata maanei nei i lokahi ole ai i kekahi inoa, ahiki i ka hookohuia ana mai o Pinkhamm i kiaaina.

         No na mea e pili ana i ko ka Elele Kuhio hookohu ole ia mai i kiaaina, ua hoole ae oia i ka maopopo, o ia ka hooikaika ana o kekahi poe kakaikahi maanei e @@@@@ aku i ka inoa o Mr. Farrington, i kiaaiana, o ia nae kana o ka koakaka ana ae, aole loa e hiki i ka Aoao Repubalika ma Hawaii nei, ke haawi aku i na kakoo ana iaia, no ka mea aole o Mr. Farrington, he kanaka noloko o ka Aoao Rupubalika.

         Ua kulike loa ko Mr. Lorrin Andrews me ko MR. Castle, e pili ana no ka hiki ole i ka Aoao Repubalika ke haawi aku i ke kakoo ana i ka inoa o Mr. Farrington, no ka mea he ku e o maanei, pela no hoi me ka nupepa e noho lunanui ia ana eia.

         Ma ke ano he lunahoomalu no ke komite kuwaena o ka Aoao repubalika ma Hawaii nei, ua manaoio o Mr.Andrews, o ke kanaka kupono wale no e pii ae ma ke kulana kiaaina oia ka Elele Kuhio, no ka mea o ka Elele Kuhio hookahi wale no ka mea nana i alakai mau aku i ka AoaoRepubalika iloko o ka lanakila, ma na hakoko kalaiaina apau i kaahope ae nei, a i panai no kana mea i hana mai ai no ka aoao, he mea pono e pii ae oia ma ke kulana kiaaina.

         Ina nei no ka manao o ka Peresidena Harding, he mea pono ke hoomauia aku o Kuhio, ma ke kulana elele lahui, alaila o ka hana pono wale no i ko Hawaii nei poe, o ia ke kukakuka ana o na alakai o ka aoao me ka Elele Kuhio, a lokahi maluna o kekahi inoa, a o ia inoa, ke waiho aku imua o ka Peresidena, i kiaaina no Hawaii nei.

         O ka hookohuia mai o Mr. Farrington, ma ke kulana kiaaina, o ka hoala hou ana mai no ia i na paio ana o ka wa ae nei i hala, iloko o na hana kalaiaina maanei nei, aole o kela wale ae la no ka pilikia, aka e kukuluia ae ana kekahi puulu o ka pohai o ka poe imi oihana, ka poe i loaa ole na hilinai ana a ka lehulehu.

         O ke alahelo wale no e hoomauia aku ai na hana kalaiaina, iloko o ka hooponopono aupuni ana, wahi hou ana, o ia no ka oili ana aku o kekahi inoa, i kakooia e ka aoao kalaiaina, ma ia ano, e loaa mau ana na kakoo ana a ka aoao iaia, a e loaa pu ana no hoi na kukakuka mau ana i na wa apau, no ka pono laula o na mea apau.

         O Mr. J. M. Dowsett kekahi i lokahi me kela manao o Mr. A. L. Casle, o ia no ka nee ana me ja malie, ma ka noonoo ana i ka mea kupono i kiaaina no Hawaii nei, aole hoi me ka pupuahulu.

         Wahi ana, he nui loa ma inoa kupono e hoopiha i kela kulana, a oiai nae aohe mea maopopo i keia manawa, he mea maikai ka noonoo ana me ke akahele, ahiki i ka lokahi ana ma kekahi inoa, o ka wa ia e waiho aku ai i kela inoa imua o ka Peresidena no ka hookohuia mai.

         Maiwaena mai nae o na kanaka kupono, ho elua ana mau inoa u makemake loa ia e pii ai kekahi o laua ma ke kulana kiaaina, me kona manaoio ua kupono loa kekahi o kela mau kanaka i kiaaina no Hawaii nei.

(E nana ma ka Aoao 1.)

 

MAKANAIA HE UWAKI GULAI KEKAKIANA MAKAI KAUHAIHAO

 

         Ma ke kakahiaka o ka Poakahi nei, ua haawi makna aae kekahi mau hoaloha makai kiai kaa o ke kulanakauhale nei, ia Kakiana Abel Kauhaihao i kekahi uwaki gula, mamuli o kona hookiekieia ana ae mai ka makai kiai ka@ mai a ke kakiana no ku uwaki mua o ka puali makai kuhuina, he hanohano hoi ana i moeuhane mua ole ai e loaa ana iaia.

         Iloko o ko Kakiana Abel Kauhaihao noho manea no na mea e ae mawaho o na mea i pili i kaua oihana ma kela kakahiaka, aia hoi, ua hoopuiwa hikileleia oia i kona ike ana mai i kona mau hoa o ka oihana hookahi o na la aku mamua i ka akoakoa ana aku imua ona, me ke komo maoli ana aku no o na manao kahala iloko on a, a no ka mea, o kela manawa a keia poe  ka hoea ana kau, he manawa ia no ka hana, a o ko lakou manawa ku kiai ia.

         O keia hoea ana aku o keia poe ma kela manawa o ke kakahiaka, ua like ia me kekahi poe Bolsheviki olohani a haalele hana pahu, no ka mea, aole o lakou kuleana e hoea aku ai malaila iloko o kela manawa o ka hana.

         Ua komo ae no kekahi manao iloko on a, malia paha, he makemake keia poe e hoolilo ikekahi hoa makai e lilo i pio na kekahi hana hoomakeaka a lalou i hoolala ai, a i ka wa i hoikeia aku ai ka lohe iaia, nona no ka manao nui o ko lakou hoea ana aku, ua hooi loa ia aku kona kahaha, a no ka mea, aole ana mau hana lapuwale i hana aku ai ai lakou, a i ole i kekahi o lakou, a aole no hoi he mau kuee ana mawaena o lakou, aka, ua hoauheeia aku ia mau manao mai iaia aku, a noho iho la ka eehi iloko on a, i kona wa i ike ai i ka oiaio.

         "Mamuli o kou haalele ana mai ia makou kou mau hoa o ka puali makai kiai kaa, ma o kou hapaiia ana ae ma kekahi anuu kiekie, ma o kou hoolilola ana i Kakiana no ka Uwaki Ekahi o ka pauli makai kuhuina, ua hoolola a hui ae makou, kou mau hoaloha o ka oihana hookahi, no lakou na inoa i kakauia maloko o keia uwaki, e makana aku ia oe ia mea, ma ke ano he makana no ko makoa iha hauoli mamuli o kou hookiekieia ana ae ma ke kulaua au e paa nei i keia wa a nolaila, me na manaolana, ame ka hauoli puno hoi au e hoike aku nei, a eke kalokalo pu ae nei e mau no ka hahai ana mai o na pomaikai he nui ia oe,'' wahi a ka Mea Hanohano Robert Ahuna, me kona leo ano eehia i poha mai ai, a o ka wahaolelo hoi o na hoaloha makai i akoakoa ae malaila i kela la.

         "Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai he nui ia oukou e ko'u mau hoaloha o ka oihana hookahi, no nei makana a hiwahiwa a oukou i haawi mai la ia'u, he mea hoi na'u i moeuhane mua ole e hanaia mai ana pela, a nolaila, e ae oluolu mai e lawe aku i ka'lu mau hoomaikai palena ole ia oukou apau, me na manaolana pu e hahai pu ia oukou apau me na pomaikai apau, a maluna ae o ia, e mau ko kakou noho aloha hoaloha ana no na la i koe o ko kakou ola ana," i pane mai ai o Kakiana Kauhaijao mahope iho o ka hala ana o kekahi mau @ekona o kona ku lohaloha ana.

         Ua hookohuia ae o Abel S. Kauhaihao e ka Makai Nui Kale Loje i makai kiai kaa ma ka la ekahi o Okatoba, 1915, he kulana hoi ana i paa ai no kekahi mau makahiki kakaikahi i hala aku la, a o kana huina e ku mau ai ma ke kihi ni ia o na Alanui Papu ame Moi, a ma ka la 16 o kela mahina aku la i hala i hookiekieia ae ai oia mai ia kulana ae a ke kuiana Kakiana ana e paa mei i kiea wa, mamuli o ka ike ana o kona mau haku i ka nui o ka makaukau i loaa iaia.

         Ua hanauia o Kakiana Abel S. Kauhaihao ma ka la 24 o Okatoba, 1884, ma Holualoa, N. Kona, Hawaii. I kona mau la opio, ua hoonaauaoia oia ma ke kula apana o Pahoehoe, N. Kona, a i kona hemo ana mai ia kula mai, ua komo ae oia ma ka halekula o Lahainaluna i ka makahiki 1904, me ka hemo makahiki 1908.

         Ma ia makahiki no mamuli o ke ake nui e hoomanawanui e huli nui i ka naauao ua holo mai la ola no Honolulu nei me ke komo ana ma ka halekulaa'o kumu a ma ka makahiki 1910 mai ua hookohuia mai la oi i kokua kumukula no ke Kula o Lahainaluna, he kulana hoi nana i paa no hookahi makahiki a nana maoli no i haalele aku me ka minamina nuiia.

         Ma na hanalima, oia kekahi o na opio lehia loa ma ka hana kamana, a oiakekahi o na kamana mua lou naua i kukulu i na halekoa ma Castner.

         I kona komo ana i ka oihana makai ua kaa aku lakou apau loa malalo o na a'o ana a Carden no na mea e pili ana maluna o ka oihana nana kaa, a ma ka loaa ana ia lakou o ka makaukau, ua hoopuka ae la o Carden he olelo hooholo, no na huina haaheo, elike penei: Huina ekahi, Alanui Papu me Moi; elua, Hokele me Papu; ekolu, Moi me Kekaulike, a pela wale aku, Iloko o ia mau la e hoolele mau ia ana ka huina a kela ame keia e ku ai ahiki i ka loaa ana i kela huina iaia me kona noho paa ana malaila no ekolu makahiki a oi, a nolaila o kona hapaiia ana ae ma na anuu kiekie iloko o ka oihana he hanohano loaa ole mau ia i kela ame keia.

         O keia mau inoa malalo iho nei na hoaloha o ke kakiana opio na lakou ka makana i haawi ae a o ka poe hoi no lakou ke kii maluna ae: Robert Ahuna, ma ka aoao akua o ke kakiana; David Kaahanui, ma kona hema; ma ka laina mahope mai ka hema mai, D. Ilaumea, Henry Andrews, Peter Kane ame Henry Daniels, a o Moses Kaululaau aohe i komo iloko o ke kii.

 

HU KE KAA UWILA A AOHE NAE

POE I EKA

 

         I ke kaa uwila o ke alanui Nuuanu e holo mai ana mauka a i ka hoea ana ma kekahi wahi he mau pahale lehulehu mauka aku o ke alanui a hooku'i aku la i kekahi pou kameki e ku ana mahai o ke alanui a haki ia pou, a haule aku la kahi i haki iloko o ka pahale, a paa no hoi ke kaa ma ka aoao o ke alanui.

         He mau ohua lehulehu ke kau ana maluna o ia kaa, eia nae aole hookahi o lakou i eha, aohe no hoi he wahi o ke aniani pale omua o ke kaa i naha.

         Ua hoihoi hou ia ae ia kaa a kupono i je alanuihao a me ia poino ia kaa i hoi ae ia malalo o kona mana hoonee ponoi. I ka hiki ana ae ma ke kihi o na alanui Nuuanu ame Beritania hu hou no ma ia wahi eia nae ua hoihoi koke hou ia ae no a kau iluna o ke alanui hao a hoi loa ae noloko o ka halekaa uwila.

         Ma ka olelo no na manawa lehulehu aku nei no ka i hala ka hu mau ana o keia wahi kaa mawaho o ke alanuihao, elike me ka na kauaka oluna o ia kaa o ka hoike ana ae.

 

E HAAWI WALE IA AKU ANA NA

ANOANO.

 

         Ua loaa ae i ka Papa Mahiai ame Ululaau mai ke keena mai o ka oihana mahiai ame Uulaau he heluna nui o na anoano no ka haawi wale ana aku apuni ke Teritore.

         O na anoano i loaa ae he kulina, papapa, kaloke, ohia, pi, akaakai a pela aku. He mau anoano ie e hoounaia aku ana i kela ame keia mea e noi ae ana ia David Haughs, ma ka hale kanu mea hoouiu o ke aupuni, ma ke alanui Moi.

 

MAKE HE OHUA MA

         KA ULIA I LOAA

                   I KE KAA UWILA

 

Moke ka Wawae o Kekahi Poto

         Riko me ka Manawa i Hu Ai

         ke Kaa Mai ke Alahao Ae

 

MAKE OIA HE MAU HORA

                   MAHOPE MAI O KELA ULIIIA

 

Hooku'i ke Kaa o ka Hu Ana Mai

         ke Alahao Aku me Kekahi

         Kaa Uwila e Ku Mai Ana

 

         Mawaho ae nei o ke alanui Waialae, ma ka auwina la o ka Poakahi nei i hu ae ai kekahi o na kaa uwila o holo aua iwaho o Waialae, mai ke alaha ae a o ka hopena i ikeia, o ia no ka loaa ana o ka eha i kekahi Poto Riko ohua e kau ana mawaho o ke kaa uwila, a ma ka hora ehiku o ka po ana iho, i make loa aku ai oia.

         O kahi i loaa ai o kela uila, ma ke kuiki n o ia o na kaa, ma ke alanui Eha, ke kuiki hope loa o kela alahao, mawaho o Kaimuki.

         Ma ka manawa o ka hu ana o kela kaa uila mai ke alahao aku, mawaho kela Poto Riko, nona ka inoa o Benanito Soldana kahi i ku ai, oiai no nae he nui no na noho kaawale maloko o ke kaa, a ua kauoha aku no ka ka moa ohi dala lala e komo mai iloko e noho ai, aole nae he ae mai o kela Poto Riko.

         E ku ana kokahi kaa uwila mai Waialae mai ma kela kuiki, no ke kakali ana i ke kaa mai Honolulu aku nei, a i ka wa i hoea ai i ka uakee o na alahao ma ke kuiki, o ka wa ia i hu aku ai o ke kaa mai Honolulu aku nei, a hooka'i aku ia me ke kaa uwila e ku mallie ana i kahi hookahi.

         Oiai, ala kela Poto Riko, ma ka aoao o na kaa @ hooku'i aku la, ua moku maoli kona wawae, me ka loaa pu no hoi o kekahi mau palapu e ae maluna o kona kino, ua manaola nae, aia maloko o ke kino na eha, i make ai oia.

         Ua hoihoi awiwi ia mai kela Poto Riko ma ka haluma'i o na uila poino, ma ka hora eha a oi o kela auwina la, a no ka nui loa o na poino i loaa iaia, ua make oia, ma ka hora ehiku o kela po.

         Aia kahi noho o kela Poto Riko mauka o ke Awawa o Palolo, he wahine kaua me ka laua mau keiki eono, o ka haaleleia ana iho ma keia ao, iloko o na manao kaumaha no ko lakou makuakane.

         He nui no na ohua maluna o kela kaa, ma ka manawa o ka hu ana mai ke alahao aku, eia nae, aole he poino i loaa ia lakou, a i poino no kela Poto Riko no kona ku mawaho o ke kaa.

 

APONOIA E KA PAPA AINA KA

         HOOLIMALIMA

 

         Ua aponoia e ka papa aina ma ka Poalua nei ke kuai ana aku i ka hoolimalima o na aina hanai holoholona i jiki aku ka huina nui i ka 6770 eka ma Kauai, o Gay ame Robinon na mea noi no ke kuai.

         Ua apono pu ka papa aina i ka hoolimalima ia aku o 90 eka aina ma ka apana o Olaa, Hawaii, a pela me ke kuai o kekahi apana aina ma ke alanui Kilauea, ma Hilo, i ka Lunakanawai W. E. Wisc.

         O kekahi mau hana e ae i komo pu a i aponooia oia ke kuapo ana i kekahi apana aina ma Waiahole, Oahu, no kekahi apana apana aina i onaia e L. L. McCandless maloko o kekahi ululaau, a pela me ke aponoia ana o ka hoolimalima ana aku i kekahi mau apana aina ma Kapaa, Kauai, ame Waimea, Hawaii.

 

E HOEA MAI ANA KA

                                             REV. AKAIKO AKANA

 

         Ma ka mokuahi Maui, e ku mai ai ma keia Poalua ae, ka la 15 o keia mahina, e hoea mai ai ka Rev. Akaiko Akana, ke kahu o ka Ekalesia o Kawaiahao, mahope iho o kona hoohala ana i kekahi mau pule lehulehu ma Wakinekona, kahi ana i holo aku ai, no ke kokua ana no ka hooholoia o ka bila hoopulapula i na Hawaii.

         Ma ke Sabati mua loa mahope iho o kona huli hoi ana mai e lawelaweia ae ana na hana poni i na luna o ka ekalesia o Kawaiahao, ame kekahi mau hana i hoopaneeia ahiki i kona hoi ana mai la.

 

KOMO AIHUEIA

         KEKAHI HALE MA

                   WAIKIKI AE NEI

 

Loaa Aku he Mau Lole o na Koa

         Paahao Maloko o ka Pa Ma-

                   hope Mai o ka Aihueia Ana

 

HOOKAHI KOA I PAA I KA

                            HOPUIA MA KE SABATI AE

 

Huli Hoi Okoa Mai na Koa Aku i

Koe Elua no ka Papu Ruga

me na Lole i Aihueia

 

         Mawaho ae nei o Waikiki, ma ka Helu 2382 alanui Kuhio, i komo aihu-e ia ae ai ka home o Mr. W. R. Gordan, e kekahi mau piko pauiole, a lilo aku he ekolu mau paaole i ka aihueia, pela hoi me kekahi mau lako gula, i hiki aku ka waiwalio o na waiwai i lilo, ma kahi o ka elua haneri dala.

         Maloko hoi o ka pa ua loaa aku kekahi mau paalole ekolu o na koa paahao, ua manaoia, he poe koa ekolu la poe o ke komo aihue ana ialoko o kela home, a lawe aku i na paalole ekolu, o ka mea nona kela home, ane na waiwai e ae maloko olaila.

         O ka manawa i komo aihueia ai kela home, ma ka po no ia o ka Poaono aku la i hala, i ka manawa o Mr. amo Mrs. Gordon i hele ai no kekahi wahi okoa, ma kela po, a haalele i ko laua home.

         Ma ka hora umi kumamakahi nae me ka hapa o ke kakahiaka o ke Sabati ae i paa ai kekahi haole koa i ka @@@uia ma @@@ e @@@@@@ ana i ke alanui @@liwai e ka Makai Holstein a maloko o ka pakeke o ka lolewawae o kela koa i loaa aku ai he komolima, i kuniia i ka inoa, a ma ka olelo @ na makai, he komolima kela o ka laweia ana mailoko mai o ka home o Mr. Gordon.

         Ua ikaika maoli na kumu hoohuoi, he poe koa, ka poe na lakou i komo aihue i kela home, mamuli o ka nui o ka lepo i ikeia maloko o kela home, he lepo hoi i manaoia, no na kamaa o kela poe koa, o ka pee ana maloko o na lo'i laiki, a mai ko lakou mau lole mai no hoi.

         Me he mea la ua poe kela poe koa iloko o ka lo'i laiki, i ko lakou wa i holo mahuka mai ai mai ka Papu Ruges mai, a i ka wa i poeleele ai, me ko lakou hookaopopo ana, aole na on a no laua ka home maloko o ka hale, o ko lakou wa ia i oili mai ai a komo iloko o ka hale.

         Ua noke ia ka na lolo i ke kuekaa, me ko kiolaia ana iluna o ka papahele, a hehihehiia iho me na kamaa lepo.

         O kahi a ka poe aihue o ke komo ana maloko o kela hale, ma ka puka mai no ia mahope o ka hale, me ka okiia ana o ka uwea liilii.

         He makana o kanalima dala i kauia ae no ke koa hookahi, i ksa mea e hopu ana a paa, ua like hoi ia me hookahi haneri me kanalima dala no na koa ekolu e paa ana i ka hopuia.

 

E HULI PONO IA KE KUMU O KA

HAKI ANA O KE ALAHAKA

 

         Maluna o ke kumuhana o pili ana i ka haki ana io ke alahaka o Kaneohe ma na ino aku nei i hala ke kamailio nui a na hoa o ka papa o na lunakiai ma ka lakou halawai o ka noho ana ma ka po Poalua nei, a ma o kekahi noi mai ka Lunakiai Pacheco ae i noiia aku ai ka Meia e hookohu mai i kekahi komite o ekolu mau enekinia no ka huli ana i ke kumu a hoihoi ae i jhoike no ia poino ana. He huina dala o 499 ka i hookaawaleia mai ka waihona hoolilo ae o kela ame keia no ka uku ana i na hoolilo o ka huli ana a na enekinia.

         "Ua nui ko kamailioia e ka poe mawaho no ka mea e pili ana i ke kumu o ka haki ana i kela alahaka. Ma kahi o ka hookaawale ana ae i mau dala hou ua ka hoao ana e eli i mau lua maloko o kela kahawai ma Kaneohe, he mea pono ia kakou e huli mua i ke kumu o ka haki ana o kela alahaka. Ma ka'u nana aku ua hemhema ka hanaia ana e ka enekinia," wahi a Pacheco.

         "Ke kokua nei au i ka manao e huli pono ia aku ka mea i hanaia no kela alahaka, a ke noi aku nei e hanaia pela," wahi a ka Enekinia Kalana Ohrt, mahope iho o ka pau ana o ka ka Lunakiai Pacheco kamailio ana.

         "Ua maopopo ia kakou apau aole no ka hana ana a ka enekinia o ahewa ia aku ai ke kumu o ka haki ana o kela alahaka, aku owau kekahi e kokua aku ana i ka huli pono ia ana aku o ke kumu o ka haki ana," wahi a Arnold.