Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 6, 11 February 1921 — Page 2

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

PAA HE PAKE MA KAHAKULOA

NO KE PUHI OKOLEHAO

 

         Ma @a Poa@ ai koke aku la no o ka po@@ i @ala ka hoea ana aku o ka nu@ @@a i Kahakuloa Maui. no ke p@hi @@@@@@@. ma ka manawa a C. W. Herbert a@@ W. K. Wells, na lunau@na a @@@k@ kanawai hookapu waiona o ka @@@@ o na @@@@ kuloko o ka hopu ana ia Ah Hoong ame na mea paahana waiona ana.  Ua laweia mai o Ah Hoong i Honolulu nei a Hookolokoloia mamua o ka Lunakauawai Federala Vaugban, a @@a ka manawa o ka hoo@@eia ana kona hihia i hoike aku ai oia imua o ka ana aole oia  lohe iki no @@ hoo@@puia ana o ka hana waiona, a na hookahahaia kona noonoo i kona @a i hoikeia mai ai ua kapu loa ia hana ana i ka waione ma Haaii nei.  I'a hoopa'iia oia he $150.

         Ua ninania mai oia e ka aha no kana hana e loaa ai kona ola ana; a ma kana pane imua o ka aha, he hana okolehao.

         Ua loaa aku ola i na lona hooko kanawai hookap@ waiona aohe kamaa ma kona mau wawae, a ma kona manawa i h@uia ai a makaukau no ka @@eia e komo i ka@aa, a ua hoole mai oia, a me ia olohelohe no o kona mau wawae i kukuluia ae ai oia ma @@@@ o ka Imuakanawai ma ka Poalua nei.

         Ua loaa aku i na luuanana he ipuhao puhi okolehao hou loa, me 11 @a@@la i piha kekahi i ka wai a@e ke kiuiui kekahi i hoawaawaia, a he 22 galani okolehao i makaukau no ka hoolilo a@a aku oia ke kuai paa e nae i ka hopuia.  Ua hoike ae oea imua o ke aha no ekolu mau pule kailike kona hoohana ana i kana ipuhao puhi okolehao.  a loko o ia mau pule ua loaa iaia he mau gala@i okolehao.

         No ke kokoke mai o ka makahiki hou o na Pako i makemake ai oia o hoomakaukau i wahi wai wela no ia ia.  a i kona ike ana na @ni ka okolehao i loaa iaia, ua kuai aku ka oia ekolu ga'aui.  Ua hoike p@ aku oia imua o ka aha i ka manawa e loaa ai kekahi hana e ae iaia, na loaa mai iaia hookahi @ala ame hapalua o ka la, a me ia @ala oia e malama ai iaia iho ame kaua wahine ame kana mau keiki elua.

 

HUIKALALA HE ELIMA

         MAU PAAHAO E KE KIAAINA

 

         Mamuli o ke apono ana @ ka Lunapaahao Nui W. P Jarrett, a pela hoi me ka p@p@ o na lunana halepaahao, @@ elima mau paahao i huikalaia e ke Kinaina C. J. McCarthy a e hookuuia mai ana mai ka halepaahao heritore mai ma ka Poalua nei.  no lakou keia mau inoa malalo nei.

         Paulalion Estrelia, he kanaka i hoopa'iia mai ka 18 mahina a i ka umi makahiki ao ka hewa aihue na ke dogere ekahi.  Ma ka la 8 o Dekemaba oia i hoahewaia ai o ka 1919.  Ma ka la 90 o keia mahina e mana ai kona huikalaia ana.

         Joseph Rodrigues, hoahewaia ma ka la @@ o Okatoba.  1918, no ka hewa wa wahi hale.  o kona hoopa'i i kauia mai ka ekolu a i ka iwakalua makahiki; ma ka la 19 o Feberuari ee mana ai kona huikalaia ana.

         Antone P. Silva.  hoahewaia ma ka la 10 o Feceruari.  1920, no ka hew wawahi hale, mai ka la 9 iho nei o keia mahina i mana ai kona huikalaia ana.

         Araki Vasuna, hoahowaia no ka ho@@@ ana ka la 20 o Sept., 1916; hoopa'iia mai eha a ka n@i makahiki; ma ka la @@ o keia mahina e mana ai kona @uikalaia ana.

         Henry Aehai.  hoahewaia ma ka la 3 o Apelila, 1920, no ka hewa apuka.  Hoopa'iia mai ka hookahi a ka @li@a makahiki: oia ka i haawi koke ia aku kona huikalaia me ka hoopanee l@@ ole is aku a kekahi manawa o@@@.

 

E HAAWIIA ANA HE AHAMELE E

         NA HAUMANA O KAMEHAMEHA

 

Maloko o ka Memorials Hale, ma ka @@ o ka Poaha.  Feberuari 17 ame ka po o ka Poaono.  Feberuari 19, e wehe ae ana na kaikaikamahine i hemo o o ke K@'a Kamehameha, he ahamele, no ka imi ana i waihona kukulu hale, i home no ua kaikamahine e noho ai.  ma keia k@lana@auhale.  oiai @ hele ana e huli naauao ma na hula o keia kulanakauhale.

         Ua loaa no he hoina @a@a mahuahua ma na hooikaika ana a na kaikamahine i hemo o kela kula, oia nae he nui o@oa no na dala i kow, i makema@oia ai alaila awa, ka waihona kukulu home o na kaikamahine, ma ka inoa Ida M. Pope, ke kumupoo m@@ o ke Kula Kamehameha o na Kaikamahine i make.

         He mau himeni Hawaii wale no ke meleia mai ana ma kela mau po, nui ka manawa e meleia ai ka himeni "Na Lei o Hawaii," i hakuia e Charles E. King, e ku mai ana na wahine opio, me ko lakou mau kahiko like ole, ma ke an@ he mau maiwahine no na mokupouni.

         O kekahi  o na himeni ano nui loa o meleia mai ana ma kela ahamele, o ia no ke mele ma ka inoa "E Liliu E," i hoolaaia no ka Moiwahine Liliuokalani i make.  E ikeia ana na wahine opio me ko lakou mau holoku, i ka wa e meleia ai o keia himeni, pela hoi ka hookalike ana o kekahi o lakou iaia a like me ka Moiwahine Liliuokalani.

HOOPANEEIA KA NOONOO ANA I

KA BILA HOOPULAPULA

 

         Ma ka lono kelekalapa o ka loaa ana mai i Honolulu nei e pili ana i ka bila hoopulapula i na Hawaii, o ke kau ana aku malalo o ka noonoo ana a ke komite teritore o ke senate o ka ahaole'olahui o Amerika Huipuia.  e hoakaka ana ia, no ka lokahi ana o na manao o kela komite, aole e waiho mai i ka hoike no keia bila, ma keia kau o ka ahaolelo lahui.

         Ma ka manao o kela komite i waihoia aku ai ka noonoo ana mai i ka bila hoopulapula, ua kakoo loa lakou i ka waiho ana mai i kela bila iloko o ka ahaolelo kuloko e noonooia ai, a e hanaia hoi he ma@ hoololi.  mamua o ka waiho hou ia ana aku @oko o ka ahaolelo lahui.

         Mamuli iho la o keia hoike o ka hoea aua mai nei.  no na mea a ke komite teritore o ke senate i manao ai.  ua poho wale na manaolana o kekahi peo maanei, no ka hooholo koke ia mai o kela bila, e hoi koke aku ai he heluna nui o na Hawaii a noho ma'uua o na aina i hookaawaleia no ka hookunoonoo ana malalo o kela bila.

         Ma keia hooka'uluaia ana mai la no hoi o ka noonooia ana o kela nila, ua maopopo loa, e nee aku ana na ba@a hookuo@ono imua no ua aina aupuni e pau ana na hoolimalima, i na ma@@ko, ma keia mua koke iho, e laa na aina aupuni o Kekaha, Kauahi.  i kanuia i ke ko, ame na aina aupuni ma Waimanalo ae nei.

         O ka hoolimalima no na aina aupuni o Kekaha, i hoolimalimaia i ka hui mahiko o Kekaha, Kauai.  e pau ana ia ma ka la 1 o Iune o keia makahiki 1921, a o ka hoolimalima hoi o na aina aupuni Waimanalo, e pau ana ko hoolimalima ma ka la 22 o ka mahina o Nevemaba o keia makahiki no.

         I kulike ai me na hoakaka maloko o ke Kanawai Kumu, e pili ana i ka hookuonoono ana i na aina aupuni, ua waiho imua ia ae na palapala noi, no ka wehe ana aku i na aina o Waimanalo ame Kekaha no ka hookuonoono aua, maloko o ke keena o ke komisivo o na aina aupuni, nolaila aole he hana ma ka aoao o ke komisina o na aina aupuni.  o ka wehe wale no i kela mau aina no ka hookuonoono ana, ma ka manawa e pau ai na hoolimalima me na mahiko i oleloia.

         O ka nui o na eka aina e paaia nei e ka mahiko o Waimanalo, malalo o ka hoolimalima e pau ana iloko ae nei o Nevemaba, he 2500 eka, a o na aina aupuni hoi malalo o ka hoolimalima i ka mahiko o Kekaha, Kauai, e pau ana ma ka la 1 o Iune o keia makahiki, aia ma kahi o ka 4600 eka.

         Ma ka bila hoopuiapuia, in a nei no ka lilo i kanawai e hookoeia ana na aina aupuni o ka papa ekahi, no ka hoolimalima ana aku, i wahi e loaa mai ai ke ila@a, no ke kokua ana i ka poe hookuonoono malalo o ka bila hoopulapula, in a nae aole he mea e noonoia no kela bila, mai keia manawa aku ahiki i ka pau ana o na hoolimalima o kela mau aina, alaila o ka hana wale no ma ka aoao o ke komoisina aina aupuni, o ia ka wehe ana aku i kela mau aina no ka hookuonoono ana, malalo o ka manao o ke kanawai hookuonoono kahiko e ku nei.

Ka Manao o Kekahi Poe

         Ina nei no ka waihoia aku o ka bila hoopulapula i hana ua ka ahaolelo kuloko e noho mai ana, ua lokahi ka manao o na kanaka kanu ko, ame na hoa no hoi oloko o ka ahaolelo, o kela ana kekahi o na bila hahana o na paio ana maloko o na hale kaukanawai a elua.

         Ma ka manao o na kanaka lawelawe oihana o keia kulanakauhale, e nui ana ua ku-e e hapaiia mai ana no kela bila i keia kau mamua o na manawa e ae i noonoia ai ka ninau hoopulapula maloko o ka ahaolelo kuloko.

         Ma ka manao o Kiaaina McCarthy, he hana pono loa ma ka aoao o ka ahaolelo ka haawi ana i na kakoo no ka bila hoopulapula, no ka mea ma kona manaoio, o ka imi ana aku i wahi e ulu hou ai ka lahui Hawaii, o kekahi ia o na hana ano nui loa, e pomaikai ai ke Teritore, a in a no ka hooko piha ia o na manao o kela bila, e nui ana na mea maikai e oili ae ana, aka in a e hooko ole ia ana, ilaila aole maluna o ka poe e ae e kau aku ai na ahewa ana, aka maluna no ia o na Hawaii.

         Ma ka manao hoi o Lorriu Andrew, ka lunahoomalu o keia komite kuwaena o ka Aoao Repubalika, a hoa oloko o ka hale o na lunamakaainana, aole he kanalua iki, no ka haawi o na Repubalika a ka Elele Kuhio i makemake 'ai, e pili ana no kela bila, a ma kekahi kau hahana loa o ka ahaolelo.

         He mau hoa e ae kekahi o ka ahaolelo kuloko i hoakaku ae i ko lakou mau manao, o ia hoi @@a ko lakou manaoia, e nui ana na ku-e e hoalaia mai ana no kela bila, a e nui pu ana no hoi na hoololiloli i mauaoia, ka mea i hana ole ia mamua, ma na manawa i hapaiia mai ai ka noonoo ana i ka ninau hoopulapula.  ma ke kae mau o ka ahaolelo aku nei i hala.  a ma ke kau kuikawa no hoi i hala koke aku nei.

 

         Mawaho ae nei o ka paka kinipopo ma Kamoiliili, na hana hoikeike a ka Hui Mali ,iloko o nala i hookaawaleia no ka hoomanao ana i ka la ha@au e Keoki Wakinekona, elike me na mea maa i na makahiki aku nei i hala.

 

O KING KEONAONA

         IAPANA OKURA UA HALA

 

KING KEONAONA IAPANA OKURA

 

         I ka Lanahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe:-E oluolu hoi eo, e hookomo iho maloko o ka hiwahiwa a ka lahui, i ka makou puolo waimaka o ka lu@luu, no ka makou mea aloha i haalele mai i kela ola ana, i ike mai ai ka ohana, ame na hoaloha he nui e noho mai la ma Hawaii Moku o Keawe, ahiki aku i Kauai o Manokulanipo.

         Ua haalele mai ka makou mea aloha Master King Keonaona Iapana Okura, i keia o'a ana me ka hikiwawe loa, ma ka la 6 o ka mahina o Dekemaba, 1920.  ma Eleele.  Kauai; me ka hoailona ole o ka ma'i maluna on a, aka ma ke ano ulia, i Kalawai ai ola me ka poino.  Auwe no hoi ka ehaeha o ka naau, ke hoomanao 'ae i ka ako opiopio ia ana e o kona oia!

         Maloko o ka haiewili kona wahi e hana ana, ma kela manawa o ka hoea ana mai o kona hopena, e peua ana iloko o ka ipuhao mahu, a ma ka olelo a ke kauka, na halawai oia me kona hopena, mamuli o ka ikaika loa o ke ea o ka aila hoomaloo pena, oiai aole he loaa o ke ea maikai iaia maloko o ka ipuhao @@hu.

         Ua hoihoiia mai kona kino wailua no ko makou home ma Apoa, Wainiha, Hanalei, Kauai, imua o kona mama ame ka ohana, a ma ka la 8 ae o Dekemaba no i hoomoeia aku ai kona kino lepo no ka ilima ohana ma Kenoopu@, kal@ o kona mau kupuna e moe hiai ana.

         Ua hanauia oia ma Apoa, Wainiha, Hanalei, Kauai, mai ka puhaka mai o Kahikinui kona mama ame Okura kona papa, ma ka la 20 o Iune, 1900; nolaila ma kona manawa o ka haalele ana iho i keia ola ana, ua piha iaia na makahiki he iwakalua me na mahina ke@.

         He ekolu lakou mau keiki i hanauia mai e ko lakou mama, he hookahi i hala mua ma kela ao, a ukali aku la hoi oia mahope on a, a koe iho la kona kaikuahine, Mrs. Elizabeth Keaka Pauahi, ko lakou mama ame ka papa of kanikai aku nona ma keia ao me ka naau luuuluu nona.

         Maloko o ke Kula Uniona o Hila kona wahi i hoonaauaoia ai, a i ka manawa i ohiia ai na keiki Hawaii opio no ka oihana koa, ma ka wa o ke kaua i hala aku nei, ua hoi mai oia a noho ma ke kahua hoomoana ma Leilehua, ma ke ano he kakiana noloko o ka Pualikoa @ o na koa helewawae, iloko o ka makahiki 1919, a ua hookuuia mai oia me kona palapala hoomaikai, mai ka oihana koa mai, me ka nui o kona mahaloia, no kona hooko pono i na kauoha apau o ka oihana koa.

         Ma ka manawa i hookuuia ai o na koa, ua hoi aku oia a noho me kona mama ma Wainiha, Hanalei, Kauai, a mailaila aku i hoi aku ai oia a noho hana ma ka mahiko o McBryde, ma Wahiawa, Kauai, no ka manawa i aneane e piha ka makahiki hookahi, me on a mahalo nui ia e kona mau haku hana; eia ka e hoopokoleia mai ana kona mau la o ke ola ana, ma ke ano ulia.  Auwe no hoi ka inoa ehaeha o ka naau, ke hoomanao ae @ona!

         Ma ka aoao o ka ohana, ke haawi aku nei makou i na hoomaikai he nui i na makamaka ame ua hoaloha, no ko lakou komo pu ana mai me makou, iloko o ko makou mau hora o ke kaumaha ame ka ehaeha, a no na makana pua hoi a lakou i hoowehiwehi iho ai malana o ke kino wailua o ka makou mea aloha.

         E oluolu e lawe aku i ka makou mau hoomaikai ana he nui, a na ke Akua na iloko o Kona lokomaikai palena ole e haawi mai i na hoomaikai oi ae.

         O makou iho no iloko o ka ehaeha ame ka luuluu.

                   MRS. KAHIKINUEAKUI.

                   MRS. E. K. PAUAHI,

                                     ame ka Ohana.

 

         NEW YORK, Feb.  8.-Ma ka nanaia ana o ka moke lawekoa Mount Vernon, ka mokuahi Kelemania mua Kronprincessen Cecile, i keia la, i hoikeia ae ai ka mea oiaio, he eha mau kui kolu e hoopaa aku ai i ka enekini me ke hao hooholo @uila i oloia a moku.  Ua manaoioia na na luina Kelemauia i oloolo ia mau kui i ka manawa i lilo mai ai ia moku ia Amerika.

 

AHAHUI KULA SABATI O

         KA MOKUPUNI O HAWAII

 

         Halawai ka aha ma ka luakini o Haili, Jan. 17,1921, hora 1:30 p.m. Pere@idena H. Naope ma ka noho; hoomakaia na hana me ka pula; hoomaopopo ia na iaia.

         Na Kahu Kula Sabati Nui: Mrs. McDougall no Hawaii Akau, J. K. Kekaula no Kau, Kini Aki no Puna, II. Naope no na Hilo.  Kalapaua, Mrs. Kama: Kahu Kula Sabati Apana, Mrs. Aki, elele; Opihikao, Mrs. Kuamoo, elele; Puula, Mrs. Kalawe, elele; Haili, Mrs. Naope, elele; Hakalau, J. Z. Jeremia, K. K. S. Apana, Mrs Keaki, elele: Laupahoehoe. Miss Tood, K. K. S. Apana, Mrs. Swain. elele, Kohala Hema Huiia, Mrs. Lioe Kaanaana; Kohala Akau. Mrs. Lawelawe elele: Kekaha, W. Keanaaina Jr., elele; Kailua, H. Komomua, elele: Helani, Mrs. Kahailiouni, K. K. S. Apana, Mrs. Kaaopua, elele; Lanakila awe Kealakekua, Z. P. Kalokuokamaile. elele; Pukaana, J. K. Kaupa, elele; Waiohinu.  Mrs. K. Kahula, elele; Kapaliiuka, H. Kapea; K. K. S. Apana. Mrs. Kapea, elele.

         Koho ka peresidena i na komite mau Hoike i na hoike a na K. K. S. Nui: J. Keala. D. Lonoehu, O. K. Kamau.

         Hoike i ka na K. K. S. Apana. Mrs. Lawelawe; Mrs. Kama, Z. P. Kalok@okamaile.

`        Hoike i ka na elele: Mrs. Lauha, U. Kapea, Mrs. Naope.

         Imi kumuhaua: J. Kama, J.N. Kamoku, Mrs. L. Kaanaana.

         Ko na palapala: J. Keala, J.K. Kaupu, Kini Aki.

         Hoaloha: J. K. Kekaula. J. N. Kamoke, Mrs. Keaki.

         Komite pa'i: Kakauolelo.

         Hoike a na K. S. Apana: Na Mrs. Kama i ko Kalapana; J. Z, Peremia i ko Hakalau; Mrs. Kahailioumi i ko Helani: JI. Kapea i ko Kapaliiuka; a na ke kakauolelo i ko Puula, Kili, Laupahoehoe, N. Kohala me na hapaha pakahi.

         Hoike a na elele: Na Mrs. Aki, Mrs. Kuamoo, Mrs. Kalawe, Mrs. Naope, Mrs. Keaki, Mrs. Swain, Mrs. @ioe Kaanaana, Mrs. Lawelawe. W. Keananina., II. Komomua, Mrs. Kaopua, Z. P. Kalokuokamaile, J. K. Kaupu, Mrs. Kahula, i ka lakou mau hoike elele, me na hapaha pakahi.

         Hoike a na elele: Na Mrs. Aki, Mrs. Kuamoo, Mrs. Kalawe, Mrs. Naope, Mrs. Keaki, Mrs. Swain, Mrs. Lioe Kaanaana, Mrs. Lawelawe, W. Keananina Jr., II. Komomua, Mrs. Kaopua, Z. P. Kalokuokamaile, J. K. Kaupu, Mrs. Kahula, i ka lakou mau hoike elele, me na hapaha pakahi.

         Hoike a na K. S. Nui: @a Mrs. McDougall, Kini Aki i ka laua mau hoike.

         Hoopanee ka @alawai me ka pule a Mrs. McDougall.

La Hana Elua

         Halawai ka aha hora 1:30; pulee ka Peresidena H. Naope; kapaeia ka heluhelu moolelo ma ka hilinai.

         Na H. Naope i ka hoike K. S. Nui o na @@@@o; na Kona.

         Na K. K. S. Apana: Na H. Komomua, J. K. Kaupu, Z. P. Kalokuokamaile, na J. K. Kupau i ko Kaohe, Milolii; na ke kakauolelo i ko Kekaha, Olaa. me @@a hapaha pakahi.

         Hoike komite: Na H. Kapea i ka hoike a na elele, aponoia.

         Hoike a ke komite imihana: 1. E hoolakoia na K. S. apau me na hoike papahelo K. K. S. APana ame na hoike K. K. S. Nui.

         Kohoia ke komite: H. Naope, H. Kapea, J. Z., Jeremia, me ka auamo pu o keia ko@ite i na lilo apau.

         Na J. Z. Jeremia i ka hoike a ke komite papahelu K. K. S. Apana: 2. Na kokua o na K. K. S. Nui. a. I ka wa o ka hoike hui; e, i ka wa o na Aha Mokupuni; i, i ka wa hoike hapaha; o, i ka wa hoike paeaina. 3. E hoolako na K. S. ia lakou iho i na buke Hoaloha. 4. Na K. S. home. 5. He mea pono e laweia ka have makana a Haili e paa nei ma na wahi e @@@@ @ keia Aha.

         Na J. Keala i ka hoike a @@ K. K. S. Nui; aponoia ka hapa @@ o ka hoike, a o ka hapa hope e waihoia a hapaiia mai ke ola o na K. S. @ui.

         Na kokua o na K. K. S. Nui: Hooholoia, o na loaa o na lulu i @a hoike hapaha, e haawi no lakou eli@@ me ka lako@ i hooholo ai.

         Ka Hoaloha: E hoolakoia na haumana K. S. me na Hoaloha pakahi.

         Na K. S. home: O na K. S. home e kom@ ae no ia iloko o ke K. S. o ia wahi.

         Ka have makana o Haili: Hooholoia he mea pono e laweia mai ka have makana, e ike na lala o ka aha, ua laweia mai: hoopanee me ka himeni 196 L. H., me ka pule a O. K. Kamau.

La Hana Ekolu

         Halawai ka Aha hora 1 p. m., Mrs. McDougall ma ka noho; himeni me ka pula a ka peresidena.

         Hapaiia ka lulu a loaa na dala he 6.80, a mai na hoike i heluheluia $8.65: huiua, $15.45; ukuia i ke kakauolelo he $10, a koe $5.45; komo i ka lima o ka Peresidena McDougall.

         Na J. K. Kekaula i ka hoike a ke komite hoalohaloha, no G. P. Kamauoha, ke kakauolelo kahiko o keia aha.

         Koho ana i na luna nui: Hoomauia na luna nui mua. Hoomauia no na K. K. S. Nui mua.

         Na ke kakauolelo e imi i a moa o ka Aha K. S. ma ka lima o ke kakauolelo mua.

         Na na K. K. S. Nui e kauoha i na hoike papahelu ia Kaleo, a e hoihoi aku lakou i na lilo; na ke kakauolelo hana i hoomaikai i ke K. S. o Haili.

Hoomaikai

         O makou @@ na lala o ka Ahahui Kula Sabati o ka Mokupuni o Hawaii ma o ko makou kakauolelo @@ @@ haawi @@@ nei makou i ke Kula Sabti Makua o Haili, na makamaka ame na hoaloha i haawi lokomaikai mai i na mea e oluolu ai ko makou mau ola kino.

         Ke pule nei makou i ke Akua a kakou e pule nei, e haawi mai ia oukou i ke ola, me na kino ikaika, a e hoolako pu ia oukou i ko oukou mau waihona a piha pono; hoopanee ka halawai a hui ma Kealia Uka, S. Kona, ma kahi e noho ai ka Aha Makua.

                   W. M. KALAIWAA,

                      Kakauolelo o ka Aha.

         Waimealuna, Jan. 22, 1921.

 

MAOPOPO KA PILI O

                   KA HEWA I NA KOA

 

         I kulike ai me na hoakaka i hoopukaia ae e na aliikoa, e pili ana @ na haole koa, o ka hopuia ana malalo o na kumu hoohuoi, no ko laua pili i ka hewa, no ka pepehi ana ia George Markham Jr., ma ka la 27 aku nei o ka mahina o Ianuari i hala.  us hooiaioia mai na mea i hoopukaia ae ma ka meahou e ka Advertiser, o ka Poalima aku nei i hala, no ke kaa ana aku o kekahi mau ike malalo o ka malu o na luna oihana federala, no ka ae okoa ana ae o kela mau koa i ko laua hewa.

         O na koa o ka hoia ana, ola o Oscar M. Johnson, ame William O. Johnson, a ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, i laweia ae ai laua imua o na luna oihana federala, malalo o ka Makaikiu McDuffie, me ke Kakiana Makaikiu Kellett, no ko lana ninaninauia mai, a hoihoiia aku e hoopaa maloko o ka halepaahao, no ke kaka'i ana ahiki i ka wa e hoolohe maoli ia ai ko laua hihia imua o ke kiure federala.  

         Ma ka olelo a kekahi o na luna oihana federaa, ua ae okoa ae na koa i hopuia, no ko laua hewa, ma kela ae ana ae nae i ka hwa, o Johnson ka ka mea nana i ku'i ia Markham me ka puupuu. a na kona kokoolua, na Thompson i hahau aku i ke poo me ka ha@are, o ia no kela hamare o ka loaa ana aku, ma kahi kaawale mai kahi aku i loaa aku ai o Markham, iloko o ke kulana kupouli o ka noonoo ma ke kakahiaka o ka la 27 o Ianuari.

         Ma ka hoike no hoi a kela luna oihana federala, ua hoole loa ae ka o Thompson, ke koa opio, no kona lihi launa ana aku i na mea i hanaia maluna o Markham, a hoole loa ae oia no kona ku'i ana, a i ole hahau ana paha ia Markham me ka hamare.

         Ma ka Poakahi nei i hoopuka ae ai na aliikoa i kekahi hoakaka e pili ana no ka hookoloia ana aku a loaa kela ma@ haole koa, a penei ke ano nui o kela hoakaka:

         Ma ka manawa i loaa mai ai ka hoike no ka hanaia ana o ke karaima pepehikanaka, ua hoomaka koke ke aliikoa kiekie ma Leilehua e hoonee i na mikini o ka oihana koa, i wahi e loaa pono ai ka poo na lakou kela hana.

         O ke alahele mua loa i lawelaweia, o ia no ka imiia ana aku o na kaa apau i hoea aku no Leilehua, a i haalele aku i kela wahi, ma ia ano iho la i maopopo loa ai ka manawa o ke komo ana aku o ke kaa o Markham iloko o ka puka pa ma kahi hoolulu o na koa ma Leilehua, ma o ka moolelo la i paa maloko o ka buke a ka mea @@@ pukapa.

         O ka elua o na keehina i @@elaweia, o ia no ka hookolo ana ak@ i na koa na lakou e kiai aua ialoko @@@ kahua, ma ka manawa oo ke komo ana aku o ke kaa otomobile o Markham @ Ma ka ninaninauia ana o na koa @@ i maopopo loa ai na mea apau @@ko i ka hookoia ana o ke karaima.

         O ke kolu o na keehina i @@weia au, o ia no ke @@@@@@@@@@@@ i na koa, @@@@@@@@@@@ aina ana @@@@@@@@@@@@@@@ keia puali, ma @@@@ @@@ @@ @@ i @@@@ ai kela anau koa, e Eruest Domingo kekahi o na kiakaa otomobile, o kahi hoolulu kaa ma ka Paka Bihopa.

         Aole nae malaila wale iho la no maopopo loa ai, o kela na koa i kau maluna o ke kaa o Markham, aka ua ike pu ia laua e kekahi o na koa kiai, ame ke kuke, o kekahi o na pualikoa, i ka wa a kela mau koa i hula hoi aku ai no ka halekoa, mahooe o ka hanaia ana o ke karaima.

         E hoakaka pu ana kela hoike mai na aliikoa mai i ka wa ka i kukuluia aku ai na ike apau imua o na koa i hoohooiia, e hiki ole ai laua ke pakele, ia wa i ae okoa mai ai o Thompson i ka hewa, mamuli o kon manao ponoi iho, me ka hookikina ole ia aku.

         E haawi mai ana no hoi na aliikoa o Leilehua i na mahalo kiekie ana i ka Makaikiu DcDuffle, no na kokua i haawiia aku, ma ka hookolo ana ahiki i ka ulaaia ana ae o kela hihia pohihihi, mo ka loaa pu ana o ka bamare, ma kekahi wahi kaawale, ame ka maopopo pu ana hoi o kahi i laweia mai ai ua hamare nei.

 

         WASHINGTON,jan. 31.-He manaolana ko na alakai hookapu waiona maloko o ka abaolelo e hoohaiki loa i ke kanawai Volstcad i hoakaka ia ai kekahi mau hoopa'i paahao na ka mea e hoopa'i ia an no ka hewa mua me ka loaa ole o ka manao i ka aha e kau mai i hoopai ma ke dala, a e hoolaula aku i ka hula ana i ka waiona ema ka hopu ana i ka waiona maloko o na home, a pela me ka lawe ana mai i na waiona apau e loaa aku anaa maloko o kekahi mau home i oua ia e kekahi poe.  Eia nae ua manaoia e nui mai ana ko @@@ ia no ia mau hoololi kanawai.

HE LEKA MAI LADANA.         ENELANI MAI.

 

         E kuu Makuahine. aloha nui @@@.  Eia makou i Ladana, Enelani, i kela manawa; ua ku mai makou i ke kakahiaka nei, eiwa la ame eiwa po makou maluna o ka Moana Atelauika i holo mai ai a ku ianei i keia kakahiaka.

         Nui ka ino o ka moana i ko makou holo ana mai; aole nae a'u ma'i: o Ioane, o Ika, o Alice Pahi ame Miss Clemens. pau lakou i ka ma'i; o Mr. Pahu, Mr. Sehenek ame a'u na sela maikai loa; aole o makou ma'i ; hele makou e holoholo maluna o ka moku.

         Haalele makou ia Nu Loka ma ka la 13 o Dekemaba, 1920, i ka hora 12 m., maluna o ka moke R. M. S. Adriatie, he moku nui keia, elua paha mokuahi like me ka Maui, alaila loaa mai keia moku a e lawe ana keia moku he 500 ohua a oi aku paha.

         I ko makou haalele ana ia Nu Ioka, ke holo nei ko makou moku maluna o ka Hudson River, ke ike nei makou i ka Woolworth Building, ka hale kiekie loa ma Nu Iok; hoea i ka Brooklyn Bridge, ike mai la i na wahi nani o Nu Ioka, hoea mai la makou i ke Statue of Liberty, he kii nui keia i kukuluia maluna o kekahi wahi mokupuni uuku.

         Nui ka ino o ka moana, nui ka makani anuanu, aole like me ka Moana Pakipika ka mehana. I ko makou Pakipika ka mehana. I ko makou le elua ma ka moana, ikeia ka iceberg. o ia hoi ka haupaa, elima paha mile ka loihi, na kehola no hoi e puhi ana ame ua sila e aau ana i o a ia nei. I ka la ekolu nui loa mai la ka ino, hiki ke lola a huli ma kahi aoao, eia nae lilo ia i mea lealea loa na'u hele au e holoholo maluna o ka oneki, e nana ai i ka meana. Olelo mai nae ka poe o@na o ka moku aole keia he ino.

         Ina paha ma ka hookuku ae, lilo ia'u ka first prize, aole haule ia'u hoekahi ai ana. I na manawa apau e kani ai ke pakini ai, e ike ana oe ia'u e noho ana maluna o ke pakaukau e ai ana. Ono na meaai; ai a piha ka opu.

         I ka la eha, ala o Miss Clemens ame @eane a hele e holoholo, a mai ia manawa mai, aole o laua ma'i hou.

         Ma ka la elima halawai makou me na moku like ole e holo ana i Palani, Enelani ame Amerika no hoi.

         Ku makou i Cher@eau, Palani, ma ke ahiahi, la 23 o Dekemaba, hora 6; ma laila hookuu na ohua no Parisa ame na wahi e ae o Palani.

         I ke kakahiaka o keia la 24 hiki makou maanei i Southampton. Enelani o keia ke awakumoku o Pele kane nei ma keia aoao, a in a aole maanei ma Liverpool.

         Kau makou maluna o ke kaaahi Pelekane; liili keia ano kaaahi, aole like me na kaaahi ma Amerika ka nunui; na hanaia na kaaahi, he compartment, a o oe ame kou hoa hookahi compartment. aia ka puka ma ka aoao e komo ai. Holo ko makou kaaahi no elua hora, he oluolu wale no o ka mauu kau e ike, lele ana no hoi na manu; he ano like no hoi na manu; he ano like no hoi ka nanaina me na kuaaina o kakou. eia nae hoi, he mehana ko kakou wahi, he anuanu keia aina e hoomaka e uhi ka ohu aole iki ia oe ke ike umi kapuai mamua ou.

         Aohe kaa uwila o keia wahi e holo ai maluna o ka honua, aia ilalo o ka honua i kapaia he tube; in a makemake oe e hele i kekahi wahi, kau oe ma ka bus, a i ole ma ke tube; e kau ana makou ma keia ano kaa i na la apau. E paani ana makou iloko o ka Philaharmonic Hall iloko o Central London.

         Na hale maanei aole he kiekie loa, he ehiku paha hale ke kiekie, aole lik@ ma Nu Ioka, he kanaha hale ke kiekie.

         I key manawa ke a'o nei make i ka heolu ana o ke dal Pelekane, peen: Farthing, half penny, one penny, three penny, six penny, one shilling, one flora, a i ole two shillings, a half crown, or two chillings and 1 six penny, one lb. ame five lbs., etc.

         Nui ko makou akaaka ke noiia mai makou i one two pence, and a penny, aole makou ike. Haawi makou i ke dala apau ia lakou, na lakou e obi i ka lakou dala, a o ke koena, hoihoi mai ia makou. O ka pauona, like me ke dala pepa.

         Me keia mau hoakaka ana ke hooki nei au me ke aloha a nui loa ia oe, a ha ke Akua e malama ia'u a hui hou kaua. Kau keiki aloha

                   KIWINI PANUI.

         The National Hotel, Upper Bedford

                   Place. Russel Square, London,

                     W. C., Dec. 21, 1920.

 

NA LEKA KII OLE IA MAI AHIKI I

         KA LA 5 O FEBERUARI, 1921.

 

Apio, Loise K              Keahi, Chas.

Ului, Henry Jr               keaweamahi, Mrs

Hoolikelike, Mrs R       Lilia

K                                  Solomana, H

He@mauna,                 Mrs   Kua, sam

Emily                            Malama, Miss Kai

Hale, Peter                    minaauao

Hooluhi, Joseph            Kaikai, Mrs M A

Kaili, Mrs Sam             Milikaa, Mrs Rose

Kailiponi, Phila-           Moohini, Miss Sara

mena                             Makea, Peters

Kala, Pua                     Mahoe, Marathu,

Kaleo, Miss Hattie       Mi@s

Kamakana, Miss                    Mabie, Mrs Luisa

Esther                           Amosa

Ka Moa, Miss Ka-       Nawai, Miss Annie

Ni a                              Nohoanu Jr., Ben

Kanahele, Win              Pahia, Miss Mary

Kapiko, Miss The-        Paia, Joe

ressa K                          Waioli, Henry

         KUU KANE, MOSES K.

                   SAMUEL UA HALA

 

Solomon Hanohano, Aloha @ @@@ oluolu mai hoi oe e hookomo @@ @ @@@ wahi p@olo waimaka e kau @@@@@ luna, no kuu kane aloha ua @@ @@ ala hoi ole mai.

         Luuluu wale hoi au ke la @@@@@ i kau mai hana aloha i kou @@@@ auwe kuu kane, kuu aloha p@@@@ oe: ua aloha aku oe i kou ohana, @@@@ kamaka ame na hoaloha ame @@@@@ kau wahine ame ka leialoha @@@@ auwe kuu kane e!

Ua ai no kaua i kahi mea @@@@ kaua hanai, ke kaikamahine aloha @ kau mea nui no hoi ia, iea @@@@ ana, ua pau kou kahea ana mai @@@@ auhea oe? Mai haalele oe ia @@@ aloha, aloha wake ia leo o kaa @@@

         Ua hanau ia kuu kane ma W@@@ pepe ma na Koolau o Mai, i Ma@@@ 18, 1856, a ua puha iaia na maka'i @@ ke 65, mai ka puhaka mai o Ke@@@@@@ ame Samuel Kauakaole, kona @@@@ kane, a ma ka la 37 o Dekemaba i @@@ loa ae ai kona hanu hope ma ka @@@ pohaku.

         Ua hoonaauaoia oia ma Wailuku @@ ke kula kakolike, a mai ke kula @@ hele i Kau, a mailaila mai heea i @@ wahi i Puna, a mareia iho la @@@ Feb. 17, 1889 a ua piha ia @@@@ makahiki he 30, a ua hoohuaia mai @@ maua puhaka he elua keiki he ma@ @@ ne, hookahi i hala mua a hoo@@@ make iho nei i ke kaaahi ma Maui @@.

         Nolaila ua noho mai maua i Ka@@@ nei iloko o ka hoomanawanui, na @@@ i ka hana me ka hui alahao i @@@@ mau makahiki, a mahope mai noho @@ ke poola no Kahului malalo o kon @@ ku Mrs. Kepoikai, iloko oia o ka hana a hiki i kona haalele ana mai la.

         Ua hana no hoi oia i ka hana a Haku iloko o kona hoomana o ia Hoomana o Iesu Krsto o ka Poe @@@ o na La Hope nei. Ua kohoia @@ peresidena no Kahului nei, a ua paa @@@ ia kulana, a ua piha na makahiki @@ 17, a mahope aku olaila ua hiki o@e @@ hana, he hookahi makahiki wale @@ hoomailo ana a ka ma'i, a hookahi @@ hoi mahina o kona noho ana ma @@ Laepohaku a hookuu mai la oia i @@ ola ana.

         I ka la 27 o Dek., hora 6, ha'iia @@ la ua hala kuu kane, ua nalo. ua @@ ko'u ike hou ana iaia. Ua hoea aku au ame ko'u mai kaikoeke me na keia a'u i luhi ole ai, a i ka wa o kou @@ kia, ua komo pu mai lakou, a ua lilo a i mama no lakou, a ke haawi nei a@ ka'u mahalo a nui ia lakou, no ka @@ kou hana maikai ana ia'u ame ka mea aloha.

         Ke hoomaikai pu aku nei au i ka @@ apau i haawi mai i na boke pua @@ ka'u mea aloha, ame ka Lunahoopo@@@ pono ko'u welina pau ole.

         MRS. MOSES K. SAMUEL.

         MISS LEI APO.

 

O KE AKEPAU KA MA'I LUKU

         NUI MALOKO O HONOLULU

 

O ka ma'i akepau ma kona mau @@@ lehulehu like ole ka hapanui o ka @@ i make ai maoko o Honolulu. @@ aku la o ka mahina o lanuari i hala oia ka ma'i  i make ai he 23 poe@@ mahina no he 22 poe i make i ka @@ hi, he 19 e ia huina he mau bebe  @@@ o olua makahiki. He 7 poe i mahe mahina ka ma'i flu, a he @@ i ka mua numonia. He lehulehu na ano ma'i ne a o ke kumu boi o ka make ana kekahi poe lehulehu maloko o ke @@ lanakauhale.

         O ka heluna o na make i hoikei@@ ae ka papa ola no ka mahina o lanua he 131, ho 77 mau kaue a he 51 @@ wahine.

         No na make ma na lahui oia @@@ Hawaii, 51; Kepaui, 27; pake, 17: Pakiki, 16; Amerika, 7; Korea 3; Panaolo, 3; Kilibati, 1; Poto Biko, 1.

         He 12 mau opu hapai kokoke e @@ nau aole i komo pu iloko o ka helu@ o ua hanau. He 12 o na make he @@ noho paa olo ma Honolulu, o ke  @@@ iho ho 119 noloko o Honolulu.  @@@ poe i make maloko o ua halema'i.

         No ka põe i make iloko o ka ma@@@ o Inauari i oi aku maluna o ka @@@ makahiki I; mawena o 90:99, @@@ 80, 13; 70-79, 6; 60-69, 16, 30-39. @@@ malalo o ka 3 makahiki, 33.

         Poko o ia mahina he 331 ka nui o @@@ hanau, a he 91 mau paare i hoi@@@ ae i ka papa ola. O ka huina @@@ kanaka e noho nei waloko o Hono@@@ komo pu me na koa, he 53,000 i koho@@@

 

KAUOHAIA KE ANA ANA I NA

AINA O KEKAHA.

        

         Mamuli o ko ulolohi o ka hooholo @@@ ma ia ka ahaololo lahui maluna @@@ bila hoopulapula lahui, ke hoolala @@@ nei ko keena aina teritoro no ka @@@ maka ana aku e ana i na aina o @@@ kaha, Kauai, aneane he 4600 eka @@@ nui, a na oleloia ua komo pu ma @@@ o ia huinu kekahi mau ai na kana@@@ maikai loa maloko  o kela mokupuni.

         Ina i hooholoia ka bila hoopulapu o na aina i pau ka hoolimalima nu@@@ la i o Iune, 1921, e hoolimalima he@@@ aku akna. a o ke dala e loaa mai au. mai ia mau hoolimalima mai e hoiho@@@ ne aua no ka waihona i hoakakaia @@@ ka bila hoopulapula.

         Ekolu haneri eka ma Honomu,  wail, i paaala e ka hui mahiko o H@@@ mu, ua pau ka manawa hoolimlima ma ka mahina aku nei o Aguate i bala. a e weheia mai ana ia mau eka @@@