Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 6, 11 February 1921 — Page 5

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no ko

Helena Simoa Lanakila

A I OLE

Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

         "O aloha wale o Helena, in a e ike iho ana oia i ke ano @ ka hana maalea a nei kanaka opio e hoao aku nei e @ mai i kona punwai mai ka mea mua mai ana o ka ha@ ana i kona aloha, ka mea nona ke aloha i paa loa iloko @ puuwai, a nona hoi ka ukana nui ana e hiipoi ana @ o kona puuwai, a e kakali aku ana o ka hiki mai o ka @ e hoohuiia ae ai laua a lilo i hookahi koko a i hoo@ ke kanaka hookahi wale no hoi i laahia ai kona @ a i haawi aku ai oia i knoa uhane apau nona a nona @ no!

         @ elike no me kau i hoakaka mai la, pela ho ka‘u i @ i kekahi poe lehulehu, e mahalo ana ia Mr. Haleba@ i pane aku ai o Habati me ka hoomaku‘e  ana ae nae @ mau maka, "Aka-"

         "Aka, heaha?" i ninau mai ai o Helena, me ke ano puiwa @ a nana mai la me ka piha i ke kahala.

         "@ hopohopo nei au no‘u iho aohe paha i lawa ko‘u ike aku ai i kona mau ano oiaio maoli," wahi a @

         "@ e hiki ana i kekahi mea ke heluhelu aku malalo o @ helehelena e loaa aku ana no kekahi mau kee a lilo ai @ mea hookahaha nui mai i ka noonoo, e li@ oai no hoi i mea hoopilikia i ka noonoo a i ka mea paha i nanaia aku @ ka pomaikai e hoea mai ana," i pane aku ai ke kanakapio."ei anae, mai lilo keia mau mea a‘u e kamalilo aku nei ia oe i mea nau e hoahewa wale aku ai iaia."

         "O,e Mr. Alekona, ke ike nei au i ko‘u maka‘u iho la, elike me ke ano o kau inau mea a kamlilo mai la, ua ike @ i kekahi mau ke@ e pili ana i kela keonimana!" wahi a @o ka pane ana @, me ka nui ana iho o ka hanu. @ nae, o ka‘u mea i ike iho la he kupanaha kou koho wale aku i ke ano o kekahi mea ma ke ano hoohuoi wale aku no. Ma ka}u koho aku nou he kanaka opio koho wale aku no oe no ke ano o kela ame keia kanaka, mekou ike maopopo ole i na aoao maikai o ia kanaka.

         "No ka hoike ana aku ia oe i ka mea oiaio ea, ua a‘oia mai @ e manaoio ak uhe maikai wale no na mea apau, e loaa @ keia manao ia‘u o ka poe a'u e ike aku ana he maka'u wale a he hohewale paha, elike me ia a ue kapa aku ai, aia maloko o ko lakou mau uhane he mau mea maikai a ke Akua i hookomo i iloko o lakou, a i ka manawa a ke Akua e hoohuli mai ai ia lakou mai ko lakou mau aoao ke@ mai, e lilo ana lakou i poe maemae i hoololi ia ae e ka Mea Nana oia i hana."

         Ua lilo keia mau olelo a Helene Simao o ka pane ana mai i ke kanaka opio i mea no ke kanaka opio e hoahewa iho ai@ iho, a oiai o Helena e haka pono mai ana maluna onaia ka mano hialhial ame ka hoahewa iaia iho iloko on a ia manawa, mamuli o kona ike ana iho i kona hewa no kona nana waleaku no i na kee o kekahi mea. ‘oiai o ka mea nui ana e iini ana ia manawa oia no ka lilo mai o ko Helena noonoo maluna on a, in a e hiki ana iaia ke hoopunihei ku i kona noonoo.

         He mea oiaio na nui kona makemake ia Helena, ua hoomaka kona aloha ana iaia oiai no laua e hele pu ana i ke kula hookahi, a me ka kanalua ole ke olelo ae, mamuli o ia ano kamaaina mua o laua aole e lilo ana i hana nui ma kona aoao ka hooikaika ana e lil  omai ko Helena noonoo iaia in a e hooko i'o mai ana o Mr. Halebakona i kana hoohiki n@ ka haawi ana mai iaia'i ka umi kaukani dala. in a e holopono ana kana hana ana a mare aku oia ia Helena Simoa.

         Ua hooholo oia nona iho e hoohaahaa iaia iho ma na ano apua malalo o Helena, me ka hoike ole aku i kekahi  mau mea e eha ai ko Helena noonoo nona, aia ka pono a mai ko Helena noonoo iaia, a ae mai hoi e mare me ia.

         He kananka opio maikai o Alekona. Oiai he kanaka opioia aia iloko on a na manao maikai, i kona manawa opiopio loa na a'o mau kona makuahine iaia i na mea maikai apua lilo ak uai oia he kanaka maikai ke ulu ae a lilo i kanaka makua. i mea nona e pii aku ai ma kakahi mau kulana kikie, a e loaa mai ai hoi ka hoomaikai ame ka mahaloia na kanaka apau.

         Aka o kela manao puniwaiwai a alunu on a, i huipuia @ ka mano paa e lilo mai ka wahine opio ana i aloha ai iaia ma na ano apau, oia na ma'i ponalo  e kau ana maluna on a a ua aaki paa loa ia mau manao maikai ole maluna on a me ka iini nui e hookoia mai ia mau mea i ka wa pono.

         "He berita maikai kela o ka manaoio au i hoike mai la. Miss Simoa," ipane aku ai o Habati Alekona, mahope ih@ o ka hala ano o kekahi manawa, no ka pane ana aku i @ Helena mau mea o kamailio ana mai e pili ana i ke aloh@ ana aku i ka hoakanaka, me ka haikea loa nae o kona helehelena, "a ke manaoio nei au ina na kanaka apau e nohana ma keia ao e hana ana elike me ia au i hoike mai la lilo ana lakou apau i poe maikai wale no, aka," me kon@ aka iki ana iho, "aole anei i hoike mai ka Buke Nui ia ka hou aohe mea pono hookahi ma ka honua nei?"

         Akaaka mai la o Helena a pane mai la: "Aole i maopopono ia oe ka manao, nolaila he mea pono ia oe e huli maopopo in a he makemake kou e kamilio maluna o ia mea. Aole keia o ka mua loa o ko'u lohe ana i ka lawe hewaia na olelo o ka palapala hemolele," wahi a Helena, i kon@ manawa i ike mai ai i ka pii o ka ula ma na papalina o Ha@ bati Alekona.

         "Wahi a loba, ua hanauia mai ke kanaka no ka halawa ana me na popiliki aelike me na hunaahi e lele ana iluna. Nui maoli ka ka poino in a elike ana na olelo i hoopaaia @ ka buke me kau i hoakaka mai la! Ma ia ano aohe maika@ iki e loaa ana i ke kanaka, o ka ino wale no ke loaa ann @ keia honua. Aka ua a'o mai kuu makuahine a ke manaoi @ nei no au, he ola palua ko ke kanaka, hookahi e kuhikuh @ ana i ke alahele e hoopakeleia ae ai mai ka ino mai

         "Ua noo@oo iki n oanei oe no ia mea, ua haawi no ane oe i kekahi o kou mau manawa kaawale no ka noonoo an@ no ia mea, oia hoi. O huaolelo ino ua hoololiia me k@pelaia ana ola. Ma ke ola e kuhikuhi ana i ke Akua, ma k@ manawa a kakou e hoololi ai i ka mea i hewa iloko o k@ kakou mau ano mua a lilo i mau manao-maikai, mau han@ maikai, mau ano maikai, ia manawa ua hoomaka kakou @ hoao e ola elike me ko ke Akua mau ano, a i ko kakou han@ ole ana pela ua hoomau loa aku kakou i na ano maikai ol@ iloko o kakou, a mailoko mai o ia mau ano ino e ulu ma@ ai na popilikia he nui; ma o ko kakou hoololi ana i kno kakou  mau ano pono ole apau e lilo ai ka honu anei i wahi maika no kakou e noho ai.

         "Aka, e kala mai pe ia‘u no ke kamaiho aku ia oe ma n@ mea i pili i ko ke Akua mau manaopaa, a e hoololi ae k@ kakou kumuhana e kamailio ai i mea okoa, wahi a Helena i knoa manawa i ike mai ai i ka pii o ka ula ma na papalin@ o Hahati Alekona. "Ihea oe i manao ai e hele aku a e hoo hala i kou hoomaha i keia makahiki e Alekona?"

         "O, ua pau ko‘u hoomaha, e Miss Simoa," i pane aku ai o Habati, "me kekahi manawa kokoke i hala aku nei ua poho ka halekuai a kuu anakala, kahi a‘u o ka noho hana ana aku no elua makahiki i hala aku nei, a mai ia manawa mai ko‘u huli hana ana na‘u ahiki i kela mau la aku nei akahi no a loaa ka‘u hana mai a Mr. Halebakona mai, ma ke ano he kokua no ke kakanolelo ana; ma kela Poalua aku nei no ka loaa ana mai o ia hana ia‘u nolaila he hana pono ole paha na‘u ke noi ana aku i ko‘u haku e hoomaha i keia kau."

         "Ahe; alaila e noho mau iho ana no oe maloko o keia kulanakauhale wela, ea, a pau keia kau wela?" i ninau mai ai o Helena,me ke ano aloha i ke kanaka opio no ka hele ole e hoomaha oiai he manawa wela loa ia.

         "Ae; aohe a‘u manao ana aku e hele hoomaha i keia kau, no ka mea, o ka loaa ana mai la no ia o ka hana, he hana maikai ole paha nau ka haalele koke ana ia hana, he hana maikai ole paha uau ka haalele koke ana ia hana, oiai no kekahi mau la lehulehu aku nei i hala ko‘u ake nui ana e loaa ka hana, a ua loaa iho la hoi, noaila, e hoomau aku paha i ka hana, me ka nana ole ae i ka wela. Ihea ana oe ame Mrs. Simoa e hele aku ai no ko olua hoomaha?"

         "He ahi home uuku ko maua aia mawaho loa mai o kahi kauhale e kokoke aku ana i na mauna Adironadaka, a ilaila maua e hoi aku ana no ko maua hoomaha. Ilaila no maua e hoi mau ai no ko maua hoomh o ke kau ke mau makahiki lehulehu aku nei i hala , elike me kekahi mau hoaloha lehulehu o maua e hoohala ai i na la ikiiki o ke kau ma ia wahi. O kekahi wahi maikai loa ia e hoohala ai i na la o ke kau, nui na mea e hohauoliia ai ka noonoo malaila, a he wahi oluolu inaikai loa no hoi no ka hoi ana aku e hoomaha." wahi a Helena o ka pane ana mai.

         "A ahea olua makaukau no ka hoi aku ilaila, a pehea ana ko loua loihi e noh oai malaila?" i nanau aku ai o Habati Alekona.

         "Ua hooholo maua ma ka Poakolu o keia pule ae e hoi aku ai. a e hala ana ia maua eono pule e noho ai malaila, alaila hoi hou mai i kulanakauhale nei."

         He wahi helehelena kaumaha ko ke kanaka opio ia manawa no kona lohe ana aku he eono pule a Helena ma e noho ai ma kela wahi home o laua mamua o ko lua hoi ana mai. He manawa loihi maoli kela i kona manao e hiki ole ai iaia ke halawai mau mai me Helena, o i kali kau paha auanei a o ka loihi loa o ka manawa, e maalili loa ae ana ke aloha iloko on a no Helena, a i ole e poina loa ana paha o Helena iaia, eia nae, aohe mea hiki iaia ke kaohi mai i ka hoi ana aku o na lede no ko laua home kuahiwi, nolaila hooholo ih ola oia, e aho iaia e hoomanawanui ka manao makemake ahiki i ko laua huli hoi ana mai.

         "Ke hoomanao la no anei oe i ka ohana Beniona, e Miss Simoa?" i ninau aku ai ke kanaka opio.

         "Ae; ke hoomanao nei au no Nila Beniona, kekahi o kou mau hoapapa, he kanaka opio maikai a oluolu oia, a he akamai no hoi ma kana mau haawina apau, a ua lohe au i ka mahalo o na kumukula non. No Hate Neniona ma ka paoa i puka ai he makahiki o ko‘u komo ana aku kona papa, a iloko o ia makahiki hookahi a mua o ka noho pu ana he mau hoaloha pili paa mau maua. Ma ia makahiki no i holo aku aikona chana holookoa no Europa, iloko o ka haulelau, a mai ia manawa mai nae aohe au i lohe iki mai no ka lakou mau wahi o ka nee hou ana aku."

         "Ua hoi mai lakou he mau pule ekolu aku nei i hala, e Miss Simoa, a no kekahi mau manawa lehulehu ko‘u hui na uana me Nila Beniona," i hoakaka aku ai o Habati Alekona.

         "O, he lono hoohauoli mai ka hoi kau, e Mr. Alekona, a ke hauoli loa nei au no kou hoike ana mai la. Ina pela e hele aku ana au e ike ia lakou mamua o kuu haalele ana @ho ianei," wahi a Helena me na maka hoihoi.

         "E pono nae oe e hele koke aku e ike ia lakou, no ka mea, ua hoikeia maiia‘u e haalele koke iho ana no lakou i keia kulanakauhale a holo aku no Nu Ioka i keia pule ae. E @olo loa aku ana lakou no Nupota no ke koena aku o ke kau," a i hou aku la: "Malia paha aole no i poina ia oe ko maua mau kulana ma keia ola ana, no ka mea, he ohana waiwai kona a he ilihune hoi ko‘u mau makua?"

         "Ae; ke hoomanao nei no au ia pili mau o olua," i pane nai ai o Helena.

         "A, pela no ko‘u manao: He palapala kono kana o ka loaa ana mai ia‘u," a lalau iho la oia i kekahi wahi leka @ailoko ae o kona pakeke o ke kuka," e noi mai ana ia‘u e @ui pu aku au me lakou ma ka la apopo,e holo ana lakou @aluna o kekahi moku no ka hoohala ana i kekahi manawa. @ohe kanalua iloko o‘u ke hoomanao la no oe he moku @eihei ko ka ohana Beniona. E haalele iho ana lakou ma @ahi aneane i ka hora eiwa o ke kakahiaka o ka la apopo, # huli hoi mai ana ma ke ahiahi no o ka la apopo, he manawa maikai loa kela ike aku ai i ka nani oka malamalama o ka mahina maluna ka moana. Ua loaa mai ke kono ia‘u e lawe aku i elua @ i ekolu mau hoaloha pu me a‘u, o ka nui aku oia ka oi @ku o ka hauoli, wahi a keia leka, a oia no hoi kekahi kumu @ ko‘u hoea ana mai la ianei i keia manawa no ke noi ana @ku ia oe ame Mrs. Simoa no ka hele pu ana me a‘u, oia ho@  @ na aole oia e ku-e mai ana no ka holo ana maluna o ka @oku ma ka la Sabati."

         "A pehea, e ae mai ana anei olua e hele kakou i ka holomoku ma ka apopo?" i ninau aku ai o Habati me ka iini@ui iloko on a e loaa mai ka pane e apono mai ana no kana@oi.

         "Ka, e ninau mua aku paha au ia mama, no ka mea, he @o kanalua no kona la i ka haawi aku i ka ae i na kono o kenaano. O ko Helena ku koke ae la no ia iluna no ka @ele ana aku e hui me kona makuahine a e hoakaka aku aia i ka manao a habati o ka hoakaka ana aku la imua @na, a he minuke paha ma ia hope iho, ua kani mai la ka @ele mawaho mai oka puka, akomo ana no ke kaikama@ine lawelawe me kekahi palapala, a hoike pu mai la ia @elena e kakali ana ke elele nana i lawe mai ia leka ahiki ka loaa ana aku o ka pane no ia leka.

         Noi mai la o Helna e kalaia aku oia, a o kona hahae ae a no ia i ka wa-hi o ka leka a hoomaka iho la e heluhelu.

         "Kamahao maoli keia!" wahi ama, o ka hooho ana ae, ne ka nana ana mai me na maka hoihoi i ke kanaka opio, he leka keia i loaa mai la mai a Hate Beniona mai e pa@ola mai ana i kna kono a e noi pu mai ana e kala aku aia no ka lohi loa o keia hoike ana mai la ana, o kekumu @kahi no ka a loaa aku iaia ko maua wahi e noho nei, a he nea oiaio no ia, no ka mea, ua lehulehu loa na wahi a naua o ka hoolohi ana i ko mua wahi e noho ai mai kela manawa mai a lakou o ka holo ana aku no Europa.

         "E lawe ae au e hoikeike i keia leka ia mama, a e kuka u me ia, in a aole oe e Eoahewa mai ana no kou haalele @ookahi ia iho maanei o oe wale no no kekahi mau minuke @akaikahi," wahi a Helena.

         "O @mai kaumaha oe no‘u, e hele aku oe e hui me ko ma-ha," i pane akuai o Habati, me ka iini nui iloko on a e oaa mai ka pane mai ka mukuahine mai e apono ana no ko akou hele aku i ka holomoku ma kekahi kakahiaka ae, i hii aie loaa i manawa iaia no ka pahele ana i ko Helena noonoo.

         Ma kela komo ana aku a Helena e kuka me kona makuahine ua haawi mai la ka makuahine i kona ae no ke kono oiai nae, ua lohi loa ia kono o ka loaa ana mai, aka no kona makemake e kaawale aku mai ke kulanakauhale wela a lepo puehu no hoi, a holo aku maluna o ka moana akea. Kahi e loaa mai ai na ea kaihuihui. no kekahi mau hora kakaikahi wale no, kona kumu o ka ae ana.

         Ua hoike mai la oia ia Helena nana e kakau i ka leka pane a e hoi hou mai o Helena e noho me kana malihini.

         Mahope o ka hala ana o ka hapalua hora, ua huipu mai' la, o Mrs. Simoa me na opio maloko o ka rumi hookipa, a na hoohalaia he hapalua hora e lakou ma ke kamailio ana maluna o na kumuhana like ole. Ia pau ana o ko Habati ku ae la no ia a hoi aku la mahope iho nae o kona kamalilo ana mai e kii mai ana oia ia laua ma ka hora ewalu o ke kakahiaka nui ae, no ka hele pu ana aku me laua no kahi o ka uwapo, kahi o ka moku a Mr. Beniona e pili ana, no ka hookau ana aku ia laua maluna o ia moku.

         Ua pono loa keia i ka mano o na lede, nolaila, i ka hala ana aku o ke kanaka opio, hoomaka iho la na lede e liuli@ ia laua iho no ka huaka‘i holomoku o kekahi la ae.

         Ua hooko o Habati Alekona i kana olelo, no ka mea, m@ kekahi kakahiaka nui ae ua hoea io ae la oia i ka hale o n@ lede ma kana manawa o ka hoike ana mai, a i ka hoea ana aku o lakou i ka uwapo, e kuku mai ana na lede ame n@ keonimana a e kakali mai ana no lakou, a he manawa hauoli loa ia no ke halawai hou ana ae o na hoaloha kahiko.

         Me ke aloha pumehana loa lakou o ka hoolaunaia ana aku i ka ohana Beniona, no k amea , he mau hoaloha kahiko la kou no kekahi manawa loihi i hala aku a na ka ohana Beniona i hoolauna ae ia Miss Simoa ame kona makuahin@  i kekahi poe malihini e ae, a he hapaha hora ma ia hop@ iho, haalele iho la ka Nene aukai, oia ka inoa o ka moku i ka uwapo a holo aku la me ka niau mama loa elike me @ nee ana a ka manu nene maluna o ka iliwa.i

         he põe maikai ale no ka ka ohana Beniona o ke kona no keia huaka‘i  holomoku no ia la, he mau lede wal@  no na wahina he poe naauao a hanohano wale no hoi @ keonimana, a ua nui ko lakou hauoli ma keia huaka“i oia ka makani e pa mai ana me ke aheahe malie maluna o k moana, aohe no hoi he hanupanupa loa o na ale e lola in@ ai ka moku i o a ianei , e lilo ai i kumu ma‘i  no kekahi poekalae no hoi ka lani aohe wahi kau ao, a ua nui ko lako hauoli, eia aole i poina ia lakou he la Sabati ia, nolail ua malama no lakou i ka laahia o ia la, a o na hauoli kupono wale no ka i hanaia e lakou.

         He huakai holomoku piha hauoli loa ia o na mea apau Ma ke awakea he papa ahaaina nui ka i hoomakaukau i maluna o ka oneki, a ma ka hora eono o ia ahiahi iho, maloko o ka rumiaina o ka moku i hoomakuakauia ai a i noh@iho ai ua mea apau e hoopiha i na lua o ka inaina, a i k@ pau ana o ka aina ahiahi, ua hoohuliia ae la ka ihu o k@ mooku no ka huli hoi ana i ke awa.

         Oiai ka moku e huli hoi ana no ke awa ua akoakoa a@ la na mea apau maluna o ka oneki a nana aku la i na kuku na oka ia e aneane aku ana e nalowale ka ikeia ana aku, @ ia ka manawa nani loa i ka lakou nana aku, no ka mea, h@ nani k liula oiai ia e hoike mai ana i kona nani ma ke an@ elike me kekahi rose nani, eia nae, aole i hala he hapalu@ hora ma ia hope iho hakumakuma mai la na ao ma ka hikina, a e hoike mai ana ia mau hiona he ino nui koe a hoe mai.

         Ua hoomau mai la ka nee ana o na ao ahiki i ka uhipaap@ia ana ae o ka lewa, a he pouli wale no maluna o ka moan@ i ka nana aku.

         He hora a oi ma ia hope iho ua ike aku la na mea apa@ maluna o ka moku i ka o mai o ke ahi ma ke komohana, @ he mau minuke pokole ma ia hope iho, ua ike mapopoi@ aku la ka naholo o ka‘uwila ma ka lewa me ka lohe pu i ana aku o na hoonakolo hekili, a helelei koke mai la n@ pakaua ma kela ame keia manawaa aka hekili e hoonei ih@ ai, a aia hoi na lede ame na keonimana ke noho la me@ manao maka‘u maloko o ka rumi kapena.

         Ua nui ka maka‘u o na mea apau, o ka oi aku nae oia na@wahine, aka, mamuli o ko lakou ike i ka maka'u ole o n@ kanaka oluna o ia moku, he poe i komo kino iloko o n@ pela hoi me ke kapena, ua hookanahaiia ae kekahi maka@ i loko o lakou.

         O kekahikumu nana i hoomama ae i ka maka'u nui iloko o lakou he moku hou loa ia e hiki ai ke paio aku me @ale kawahawaha o ka moana, ua hanaia me ka paa, a h@lehulehu no hoi na manawa a ia moku i komo aku ai iloko o ka ino nui mamua aku, i oi aku ka ino mamua o ka i@ a lakou e ike ana ia manawa.

         Oiai ka moku e paialewaia ana e na ale ahiu o ka moana@ua like loa kona aloalo ana i ehuehu me kekahi manu aloalo ana i ka ino, a i ka hala ana o kekahi mau hora m@ia hope iho, ua akakuu loa mai la ka ikaika loa o kap@ana a ka makani, ame ka ua, oia mau no nae ke kaumaha ka lewa i na ao hakumakuma, o ka poe i loaa na manao a e pii ae noluna o ka oneki no ka hoomaha ana, a no k@nana ana akau no hoi ma o a maanei, a i loaa pu ia lakou n@ea hu‘ilui‘i, no ka mea, oiai lakou e noho ana maloko o krumi kapena ua ku a ikiiki maoli no ka wela, o lakou ka oili ae iluna.

         I ka manawa hope loa ua kokoke loa e pili aku ka mok@ i ka uwapo a ua hoolana loa ia ae la na manao o na me@ apau no ko lakou palekana, a ua kaawaleaku la hoi na ma nao kaumaha a pilihua loa mai o lakou aku.

         Eia nae, oia mau no ka pouli o ka lewa, a ke ano maka hakaha iki ae la nae, a ua ikeia aku la ia mnawa ka uiuik@mai o kahi malamalama o ka mahina mahope aku o na @  a e hoike mai ana ia i kona nani piha in a no ka mahia lo@ o ka paa o ka lewa i na ao.

         Ua houlolohiia ko lakou pili koke ana mai k ka uwap@ mamuli o ka nui o na moku e alalai aku ana mamua o k@ lakou alahele, eia nae, oiai ua hala aku la kahi i manaoia halawai ana lakou me ka poino a ua komo mai la lakou iloko o ke awa kahi o ka lulu ame ka maikai o ke kai, a@ a lakou maka'u ana i koe, o ke kakali wale no a pili m@ ka moku i ka uwapo manao ae ka palekana.

         Me ia manaolana mau nae o na mea apua maluna o k@ moku e pae maalahi ana lakou i ka aina ia hoi, me kekah@hoiailona ole a i ole hoike mua ia mai no ka poino, a ilok@ no hoi o ia makaala o ke kapena, he lohe ana ke lakou i kahlulu me ka hooni pu ia ana ae o ka moku ia manawa, @ he manawa pokole ma ia hope iho waiho aoao iho la k@ moku a he manawa ia ok aloheia ana aku o na leo kapalil mai na wahine mai, he mau leo e hoike ae ana i ka piha i ka maka'u  ame ka weliweli no ka hopena e hiki mai ana.

         Ia manawa ua ikeia aku la kekahi mea keokeo o ka oili ana aku mai ka oneki mai a pahu ana iloko o ke kai, a nalowale aku la i ka hohonu o ka pouli iho maopopo ole ka mea a na kanaka oluna o ka moku e hana ai. Ia manawa ua loheia aku la kekahi leo e kauoha mai ana e hoemi hope aku i ka moku, a e  hoomakaukau i ka waapa, no ka mea, ua haule aku kekahi wahine iloko o ke kai mailuna aku o ka moku.

MOKUNI VI.

         Oiai o Habati Alekona ka mea e malama aua i ka pono ame ka maluhia o Mrs. Simoa ame kana kaikamahine, ua pili mau oia me laua m ka hapanui o ka manawa o ia la ahiki i ka po ana.

         Uahooko mau aku oia i ko laua, mau makemake ma kekahi mau mea apua a laua e nei mai ai, a ua hooillo hoi oia iaia iho ma ke ano he kanaka lawelawe no laua, me ka nana mau aku i ko laua, me ka nana mau aku i ko laua maluhia e olollu mau ai ko laua noho ana ame ko lua mau manao.

         He kanaka opio helehelena maikai no oia, he keonimana kana mau lawelawe a luna ana, a he kanaka malie ma kona mau lawelawe a launa ana, a he kanaka malie ma kona mau ano apua aohe hi-o wale mai, a ua nanaia mai no hoi oia ma ke ano he kanaka opio maikai o na olelo, me ka imi i kekahi mau mea e akaaka ia ai, a ua hoike ae no hoi ka ohana Beniona i ko lakou mahalo i ke kanaka opio ma ke anohe hoaloha maikai loa oia no lakou.

         Aka, aole i maopopo i ka lehulehu o lakou ko Habati Alekona manao ia manawa, aia iloko o ke kanaka opio kekahi manao nui oia no kona hiliaiia mai e Mrs. Simona, ka makuahine o Helena Simoa; e lilo oia i mea mahaloia mai e Mrs. Simoa e pono ai, i noi aku ai oia i ka lima o Helena e Mrs. Simoa e pono ai, i noi aku ai oia i ka lima o Helena e lilo mai nana ahohe hoopupu ana mai ma kela @oao, ua ikeia kona mau ano maikai apua, hookahi wale no hana o ka ae mai i kana noi.

         Mahope ih oo ke kualiilii loa ana mai o ka ino , a pua no @oi ka haule nui ana mai o ka ua, lehuelhu wale o na kanaka maluna o ka moku, o ka hapanui no nae oia ka poe opio, aole o lakou makemake i ka noho mau loa maloko o ka rumi kapen, no ka haiki a no ka wela pu, nolaila, ua pii @e la lakou noluna o ka oneki, kahi e loaa mai ai ia lakou @a ea hu‘ihu‘i a e hiki ai hoi ke nana aku ma o a maanei, elike me ia i hoakaka mua ia ae nei.

         O Habati âme Helena pu kekahi mawaena o ia poe opio a mahope o ka holoholo ana i o a ianei maluna o ka oneki no kekahi manawa, hele aku la laua a ku ma ka paehumu o ka moku ma kekahi aoaoa a ku iho la no ka nana ana aku i na kukui o ke awa e aa mai ana, a pela no hoi me ke kulanakauhale, a lakou e hookolke mau aku ana, a e @ noke mau ana no hoi i ke kamailio maluna o na kumu@ana like ole, o ka oi aku no na mea no ia e pili ana i ko aua manawa e noho ana maloko o ke kula ame na mea i @anaia malaila.

         O ka halulu i loheia ai ma ka manawa o ka moku i ike oleia aku ai, oia ke Konakuina, o ka holo ana mai kekahi wahi mai me ka ike ole ia aku a hookui mai la ma ka aoao @ Helena ma e ku ana, a mamuli o ka ikaika o ka hooku‘iia @na mai, ua wala aku la o Helena mailuna aku o kahi ana @ ku ana a pa-hu ana iloko o ke kai, mamua o ka hiki ana a Habati ke hopu mai iaia mai k@ haule ana aku, a o kela @eo kapalili o Helena ma kona manawa i wala aku ai a @aule iloko o ke kai, ua like me kekahi pahiolilua i houia @ai i ko Habati puuwai.

         He mau mink ia no na manna pioloke like ol,e, he mau minuke ma ka nana aku ua holo ae ka maeele a paakiki ke @oko iloko o na aakoko, a ua hoololoia na aahuki iloko o ko Habati kino holooko ano ka piha i ka maka‘u no ka poino @ ke ola o ka lede opio.

         Me kona kali ole iho no ko Helena puoho hou ae, o kona ede aku la no ia a kuho ana iloko o ke kai me kona paaole mailuna a lalo, no ka mea aohe ana hoopau manawa wale ana iho no ma o ka wehewehe ana ae i kona mau ole, a oiai oia i haule aku ai iloko o ke kai, he manawa ia @ona o ka wehe ino ana ae i kona kuka ame ka puliki, me kona noonoo o le ae he lele ana aku ia ana me ka manaoana poho no ka hoopakeleia mai o ke ola o ke lede opio.

         I kona lana loa ana ae iluna o ka ilikai, a han@ ae la e oaa ai ke ea hou iloko o kona mau akemaama, aa hauoli koke ooia ai ke ea hou iloko o kona mau akemama, no ka mea, ua kaawale loa ae la ke ao nana e huna ae‘i ka mahina, a e hoolei pau iho ana ke aliiwahine o ka po i kona nani nui maluna o ka ili hualala o ka honura, a ma kahi kokoke mai laia mamua aku on a i ike aku ai oia i ke keokeo mai o ka palekoki  o Helena, a o ka lua ia o ko Helena manawa o ka puoho ana ae iluna o ka ilikai no ka @oomaha aina.

         O kona kaupe koke aku la no ia, a elua no ana puama ana o ka loaa aku la no ia o ka lole o Helena iaia, a huki ae @ia Helena iluna o ka ilikai, a oiai oia e paa ana ia Helena me kekahi lima on a, a eo kekahi lima ke au la, kahea kuke @e la oia no kekahi waapa e hookuu kokeia iho ilalo.

         Ua ike koke ia iho la oia ia manawa e na kanaka maluna o ka moku, a o na luina hoi i kauohaia mai ai e ka kapena hookuukuu iho i ka waapa ilalo, ua aneane e hapalua like e kow mai a Helena ma ae ame ka moku, a e haawi iho na lakou i kekahi mau olelo hoolana ia Habati e hoomawanui, kokoke loa e hiki iho ka mea hoopakele ia laua.

         Aohe no hoi i piha ka minuke ma ia hope iho ua haule@ iho laka waapa iluna o ka ilikai a hoomaka koke aku iai no ko laua mau poo e lana ana maluna o ka ilikai. Ua analuaia ka hiki ke hoopakele ia laua a i ole kekahi paha o laua, no Helna no nae o laua ka me akanalua nui ia, no @ mea, ua ano liuliu loa o@a iloko o ke kai a ua moni paha ia i ke kai, elike me na poe e ae apau e haule ana  a piholo o ko o ke kai, no ka mea, e kupaka ino ana oia a ma ia ano paupauaho like ana laua.

         Ke hoomau iho la no ka mahina i ka hoolele pau ana mai kona malamalama, me he mea la e haawi mai ana ia i @ana kokua no ka hoopakeleia ana o Helena. I ka pili ana @e hoe hou mai la na  luina i ka waapa mope i pili mai i ka moku, he manawa pokole wale no ia o ia hoopiilia ana mai @ kaa peno malalo o na palaka no ka hiu ana ae i ka waapa @luna.

         Aole i piha na minuke he iwakalua mai ka manawa i haule ai o Helena iloko o ke kai ahiki i kona kau hou ana @e iluna o ka ma@ku, kahi a Mrs. Simoa e ku mai ana me na@maka o ka ehaeha no ka ulia i loaa i kana kaikamahine.

Oia mau no ko Helena hanu maikai ia manawa, eia nae, @ohe on a noonoo m@ikai me ia ia manawa, a oiai ua pulu kona mau aahu apua, hapaiia aku la oia a ka rumi malalo ka moku a malaila i weheweheia ae ai kona mau aahu pau i pulu, a Hookomo ia iho la he mau aahu hou, a ma@ope iho ua haawiia iho la kekahi mau mea e hoihoi hou mai ai k kona ikaika me ia.

         Oiai o Helena e haawiia iho ana kekahi kokua iaia, he manawa hoi ia no ka malamamoku  ame na luina e nana ana i kahi o ka moku i poino mamuli o kela hooku‘iia ana mai, aohe poino nui i hana@a mai i ka moku ma ka nanaia @na.

         O ka moku i holo mai ai a hooku‘i i ka Nene aukai, ua akamai loa kona hooponoponoia ana ahiki i kona kaawale ana aku ma kahi mamao e hoopilikia hou ole mai ai, ma hope iho o ke kapakahi ana o ka Nene aukai no lea hooku‘iia ana mai, a i kona ike ana aole pilikia i loaa i ka moku ana o ka hooku‘i ana mai, ua holo aku la ia ma kona alahele.

         Ua naeuae no o Habati mamuli o kona haule ana iloko o ke kai ame ka hooikaika ana e hoopakele i ko Helena ola, eia nae, aohe on a wahi i poino ma kona manawa i kau aku ai iluna o ka moku, a mahope o kona hoolakoia ana mai me na aahu maloo hou e na luina ame kekahi poe e iho oluna o ka moku pii koke mai la oia noluna o ka oneki o ka moku, a malaila oia i nanau

mai ai i kekahi poe no ka mea e pili ana ia Helena.