Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 6, 11 February 1921 — MAKANAIA HE UWAKI GULA I KE KAKIANA MAKAI KAUHAIHAO [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MAKANAIA HE UWAKI GULA I KE KAKIANA MAKAI KAUHAIHAO

Ma kc kakahiaka o k;i Poakahi nei, ua haawi makana ae kekahi mau hoaloha makai klai kaa o ke kulunakauliale nei, ia Kakiana Abel Kauhaihao i kekahi uwaki gula, mamuli o kona hookiekieia ana ae niai ka inakai kiai kan mai a ke kakiann 110 ka uwaki imia o ka puaa makai kuhuina, he hanohano hoi ana i uioeuhane inua ole ai e loaa ana iaia. Iloko o ko Kakiana Abel Kauhaihao noho nanea no na mea e ae mawaho o na mea i pili 1 kaua oihaua ma kela kakahiaka, aia hoi, ua hoopuma kikileleia oia i kona ike ana mai i koua mau hoa o ka oiliana hookahi o na la aku mamua 'i ka akoakoa ana aku iinua ona, me ke komo maoli ana aku no o na inanao kahaha iloko ona, a no ka mea, o kela inanawa a keia poe o ka hoea ana aku, ho manawa ia no ka hana, a o ko lakou manawa 'ku kiai ia. O keia hoea ana aku o keia poe ma kela manajva o ke kakahiaka, ua like ia me kekahi poe Bōlsheviki ololiani a haalele hana paha, 110 ka mea, aole o lakou kuleaiia e hoea aku ai analaila o leela manawa o ka hana. Ua konio ae 110 kekahi manao iloko ona, malia paha, he makemake keia poe e hoolilo i kekahi hoa makai e lilo i pio na kekahi hana hoomakeaka a lakou i hoolala ai, a i ka wa i hoikeia aku ai ka lohe iaia, nona no ka manao nui 0 k9 lakou hoea ana aku, ua hooi loa ia aku kona kahaha,. a no ka mea, aole ana mau hana lapuwale i hana aku ai ia lakou, a i ole i kekahi 0 lakou, a aole no hoi he mau ku-ee aua mawaena 0 lakou, aka, ua hoauheeia aku ia mau manao mai iaia aku, a noho iho la ka eehia iloko ona. i kona wa i ike ai i ka oiaio. '' Mamuli o kou haalele; ana mai ia makou kou mau hoa <i Tta puali makai -kiai kaa, ma o kou hapaiia aua ae ina kkkahi anuu kiekie, ma 0 koū hooliloia ana i Kakiana no ka. ITwaki Ekahi 0

k;i puali nuikai kuhuin;i, un hoolala a bui ac makou, kou niau hoaloha o ka oihaua hookahi, no lakou na inoa i kakauia maloko o koia uwaki, c makaua aku iu ou ia mea, ina ke a?io he makaua 110 ko makou pilia hnuoii inamuli o kou hookiekieia ana ae ina ke kulaua au e paa iiei 1 keia wa, a nolaila, nie ua manaolana, ame ka hauoli pu no lioi au o hoike aku nei, a ko kalokalo pu ae nei e mau no ka iiahai ana m&i ona pomalkai he nui ia oe," wahi a ka Mea Hanokano Robort Ahuna, me kona leo ano eehia i poha mai ai, a o ka waliaolelo hoi o na hoaloha makai i akoakoa ae malaila i kela la. "Ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai he nui ia oukou e ko 'u mau hoaioha o ka oihana hookahi, no nei makana a hiwahiwa a oukou i haawi mai la ia 'u, he mea hoi na 'u i moeuhane mua ole e hanaia m.ii ana pela, a e ae oluolu mai o lawe aku i ka'u hoomaikai palfi»a ole ia oukou apau, me na manaolana pu e hahai pu ia oukou apau īne ua pomaikai apau, a maluna ae o ia, e mau ko kakou noho aloha hoaloha ana 110 "a la i koe o ko kakou oia ana," i mai ai o Kaltiana Kauhaihao maliope iho o ka hala aua o kekahi mau sckoua o kofta ku lohaloha ana. Ua hookohuia ae o Abcl S. Kauhaihao e ka Makai Nui Kale Loko i makai kiai kaa ma ka la ekahi o Okatoba, 1915, he kulana hoi ana i paa ai no kekahi uiau makahiki kakaikahi i -hala aku la, a o kana huina e ku mau ai ma ke kihi no ia o na Aln»ui Papu ame Moi, a ma ka la 16 o kela mahina aku la i hala i hookiekieia. ne ai oia mai ia kulana ao a ke kulana Kakiana ana e paa nei i keia wa, mamuli o ka ike ana o kona mau haku i ka nui o ka makaukau i loaa iaia. Ua hanauia o Kakiana iVbel S. ,Kauhaihao ma ki la 24 o Okatoba, 1884, ma Holualoa, X. Kona, Ilawaih I ko-

na mau la opio, ua hoonaauaoia oia ma I ku kula apaua o Pahoehoe, N., Kona, a I i kona hemo ana mai ia kula mai, ua konao ae oia ma "Ea halekula o Laha- ; inaiuna i ka makahiki 1904, me ka he* mo maikai ana mai mai ia kula niai i ka makahiki 1908. Ma ia makahiki 110 mamuli o ke ake nui e hoomanawanui e liuli nui i ka naauao ua holo mai la oia no Honolulu nei me ke komo ana ma ka halekula a'o : kumu ama ka makahiki 1909 mai no ua I hookuuia mai la oia mai la kula mai me I ka loaa iaia o ka palapala hoomaikai. ' ~ Ma ka makahiki 1910 mai ua hooko* j huia mai la oi i kokua kumukula no I ke Kula o Lahainaluna, he Kulana hoi nana i paa uo hookahi makahiki a nana maoli no i haalele aku me ka minamina nuiia. Ma na hanalima, oia kekahi o na opio lehia loa nia ka hana kamana, a oia kekahi o na kamana mua loa nana i kukulu i na halekoa ma Castner. I kona koino ana i ka oihana makal ua kaa aku lakou apau loa malalo o.na a'o ana a Carden no na mea e pili ana maluna o ka oiliana nana kaa, a ma ka loaa ana ia lakou o ka makaukau, ua hoopuka a e la o Carden he olelo hoo'lioio, no na huina liaaheo, elike penei: Huina ekahi, Alanui Papu me 'Moi; elua, ltokelc me Papu; ekolu, Moi me Kekaulike, a pela wale aku. Iloko o .ia mau la o hoolele mau ia ana ka huina a kela ame keia e ku ai ahiki i ,]ta loaa ana o kela huina iaia me kona noho paa ana malaila no ekolu maka- ■ hiki a oi, a nolaila o kona hapaiia ana ae ma na auuu kiekie iloko' o ka oihgma he hanohano loaa ole mau ia i kela ame keia. O mau inoa nr*lalo iho nei na hoaloha o ke kakiana opio na lakou ka makāna i haawi ae a o ka poe hoi no lakou ke kii maluna ae: Robert Ahu* na, ma ka aoao akau o ke k'akiana; David Kaahinui f ma kona hema; ma ka iaina mahope mai ka hema mai, D. Ilaumea, H?nry Andrews, Peter Kane ame Henry Daniela, a ō Mose's Kaululaau «Tohe i komo iloko o k'e kii.