Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 7, 18 February 1921 — Page 6

Page PDF (1.52 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPE KUOKOA

 

@@@ KUMU O HAWAII NEI

            @@@@@ wahi o keia pepa ke hoopuka aku nei @@@@@ manao, i kakauia mai e e Mr. Theo@@@@@@@ Hilo, malalo o ke poomanao, "Ka Kumu o Hawaii nei, " a makou e minamina @@ @@@@ hope loa o keia hoala ana mai la @@@@@@@ i kekahi o na ninau ko‘iko‘i loa, i @@@ @@ lahui Hawaii ame na hana kaulana @@@@ @@@ aloha.

            @@@@ maoli o Mr. Kelsey, o ia no ka lawe-@@ @@ i kekahi mau hana e kamailioia ai ka @@@@ me ka pololei; e malamaia ko kakou @@ kahiko loa; na le‘ale‘a o kela au kahiko i @@@ @@@ kanaka, ame na hana hoomanao no @@@@ i na kanaka Hawaii o kela au i @@@ e hele aku nei ahiki i ka nalowale loa @@@ mai ai kakou, ka lahui hawaii, he poe @  ko kakou aina ponoi iho.

            @@@@ loa ke keia makamaka e kamailio @@@ ame ka u‘i maoli o ka kakou olelo a @@@ maoli no ke kamailioia mai e ko kakou @@@ kahiko ame na haole kamaaina; o ka oi @@@@ o na olelo hookaau, i hunaia aku @@@ ke kaona o na mea e kamailioia ana;  @@@@ keia la e aneane hiki ole ai ke mae-@@@@  manao o ia mau olelo.

            @@@ mele Hawaii, aia iloko olaiola, kekahi @@@ kuli‘u maoli me ka pohihihi o na ma-@@ elike me na mele o keia manawa, he hoike @@ i na mea maopopo loa, e ku a hoowaha-@@ pepeiao ke hoolohe aku.

            Kalaiko ike a i kamaaina i ko kakou la Hawaii o kela au kahiko, aole i nele ko @@@@@ mau ana. i ka nani ame ka u‘i maoli @ @@ pela me na mele i hakuia me ke kuli‘u @@@@ e hiki ole ae i ka poe o keia la ke loaa maoli: o ka mea oi loa aku nae o ka pili-@@ hanauna hou, o ia no ko lakou nele kahi e loaa ai kela mau mele kahiko, a e ike @@ hula like ole a keia lahui kanaka.

            @@@ iaio lo a kakou e olelo ae ai, elike neii nei i keia au hou, ke kamailioia nei ka@@@ ma ke ano hoopilipili, a haaleleia aku la Hawaii kupono loa, a ko kakou poe kupuna aku ai a i maa no hoi i ke kamailio mau ia na HAwaii kahiko kakaikahi e ola mei nei, @@@ mea.

            @@@@ he lunahooponopono no keia nupepa @@@hiki he nui, ua maalo mau mai na pala-@@ makamaka, i hoouna mai no ka hoopuka @@@loko o ke Kuakoa nei, i kela ame keia @@ ke kahaha no o ka manao, i ka naaupo @@ Hawaii i ka lakou olelo ponoi, aole ma @@ wale no aka ma ke ano kekahi o ko lakou pu ana i ko lakou mau manao, a mamuli wale @@ hooponopono hou ana aku, i maikai ai ka @@@ heluhelu.

            @@@@ he mea e hanaia aku i wahi e mau ai ka  Hawaii me ke kanalua ole ke olelo ae, e hele @@@@ ia ahiki i ke kamailioia ana me ke pahema-@@ @@.

            @@ @@kahi paha lkumu o ka hookemahemaia o No Hawaii e kakou, mamuli o ka lilo ana o ka @ @@ ritania i olelo lahui i keia la; o ka olelo pili @@ ia ma na hana pili kanawai apau; ma ke ano @@ iahui e pono no na Hawaii apau e makee i lakou olelo makuahine, ma ke kamailio mau ana @@ aku ai kona o ana i na hanauna apau ma i @@@ aku.

            @@@ i na lahui e he mea nui ka lakou olelo ia @@ ihe he mea nui ka lakou olelo ia @@ ihe he mea nui ko lakou mau moolelo kau-@@ lakou pela na hana kaulana a ko lakou lahui @@@ maloko o na buke moolelo, e hiki ole ai ke @@@ ke a‘o mau nei ia mau lahui i na hanauna @@@ moolelo kahiko o ko lakou aina iho.

            Hawaii nei kekahi o na wahi nani loa, me kona @@ @@@@ kaulana; na hana hooikaika kino o kela @@@@ i loaa ole ma na wahie e ae, na le‘ale‘a hoo@@@@  me na hana kaulana e ae he nui; ke kokua @@@ pepa i ka manao o Mr. Kelsey, he mea pono @@@@@ ahaolelo e noho mai nei, e noonoo ike@@hele e hoea mai ai i ka malamaia ana ku o ana anau i pili aku ia Hawaii nei, e mihi ole i ahaini makaikai honua, ke hoea mai i ko kakou @@@@ e hoopihaia lakou me na mea e hooiia ae @@@@@@ hookaulanaia ma na wahi i liilii loa ko @@@@ @@ Hawaii nei.

 

@@@ NA KAOO ANA IA KUHIO

            Ua kaawi ae ka aoao Repubalika o hawaii nei, ma @@ komite kuwaena Teritore la i na kakoolokahi @@ i ka moa o ka Elele J. K. Kalanianaole i kiaaina @@@ Teritore o Hawaii; i ka nana ku in a ma ke @@@@ aoao kalaiaina, ka hikimua o ka noonooia mai @@@ hookohu kiaaina o Hawaii nei, alaila aole he @@@@@ ana ka pii ae o Kuhio ma kela wahi, ke ma@@@ oia e lawe mai i keia hanohano hou e hookauia @@@ ana maluna on a.

            Aole a kakou mau hoohewahewa ana no ke ku-e kekahi mahele nui o ko kaou poe Repubalika i @@@@ o Kuhio no kela kulana ko‘iko‘i; aka aia ka @@@@ i ake aku ai, e lilo i kiaaina, maluna o kekahi o @ kanaka lawelawe oihana o keia kulanakauhale, ma keia ano hana nae, ke minamina nui keia pepa ka lilo o na ku-ee ana a koonei poe i kumu e hoo @@@@liaia ai ka hana koke ia mai o ka hookohu no ko @@@@ kiaaina hou.

            Ma ke ano he Hawaii, ua mahalo nui ia ka Elele J. K. Kalanianaole. e na hoa oloko o ka ahaolelo @@@@ ua hoike mai oia ma kana mau hana, a ma hana mau haiolelo maluna o ka papahele o ka hale o na lunamakaainana, i kon amakaukau ma ke ano he wahaolelo mai Hawaii aku nei; he hua hoi i oili ae, no ka ike ame ka makaukau i loaa iaia, iloko o na makahiki he iwakalua o kona paa ana i kekulana eleel lahui; in a nei no kona hookiekieia ae ma ke kulana kiaaina, alaila aole ia he hanohano e loaa ana iaia hookahi wale no aka i kona lahui pu kekahi.

            O kona kupono i‘o kona makukau ame kona lawa i na hana i pili aku i kela kulana, na keia mua aku ia e hoike mai.

 

KO KAKOU AHAOLELE E NOHO MAI NEI

            No na la la kanaono e noho ai ko kakou ahaolelo kukloko o la wheia ana ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei a iloko o kela mau la, he nui na mea a kakou eupu aku ai, e hanaia mai ana, no ka pono kaulike o kko kakou mau oihana aupuni; a e hoopauia ae ai hoi na pilikoa maopopo oa o kekahi mau wahi o ko kakou Teritore nei.

            Aole i nele ka makaukau o kela ame keia hoa oloko o ka ahaolelo, me kekahi mau hooponopono ahaolelo, no ka hookomo ana ku ma keia kau o ka keia pepa nae e ake nei a ike aku o ia no ka hookomoia ae o na bila ano nui iloko o keia mau la mua o keia kau i loaa nui ai ka manawa e noonooia ai, aole hoi o ka waiho a kokoke aku i na la e hookuu ai o ke kau, o ka wa ia e hookomo ae ai; he kanalua loa ka hooholoia o na bila o kela ano, no ka pokole o ka manawa.

            He hana maa ma na kau ahaolelo ae nei i hala, ka houlolohi ana o kekahi mau komite, i waihoia aku ai na bila no ka noonoo ana mai; i ka waiho ana mai i ka lakou mau hoike mamuli paha o ka makemake o ke komite, i bila kaokoa ke hookomo hou ia mai, a i ole, no ka makemake ole paha e holo aku ka mahaloia i ka mea nana ka bila, a i oile he mau kumu okoa ae no paha: e hoonaauaoia nae na hoa malihini o keia kau, ua ili iho ke ko‘iko‘i maluna o kela ame keia mea i hookomo i bila a mau bila paha, ka hoeueu mau ana aku i na komite i kuleana i ka noonoo ana mai i kana mau bila, o kekahi no hoi, e hoea ae oia, ma ka manawa e malamaia ai na halawai e na komite, he mea ia e hoomalamalamaia aku ai ke komite ma kekahi mau wahi i pohihihi; a e loaa pu mai ana no hoi ka ike iaia, no na wahi i hemhem o kana bila.

            Ma na ano apau, e hoao na hoa o kela ahaolelo e hana maoli me na manao kui‘o no na mea i makemakeia aku ai lakou, e na makaainana koho baloka aole o ka imi wale aku no na na mea e pono ai lakou iho ame kekahi puulu kakaikahi e lilo pu hoi lakou i poe makaala, ma ke kupale ana i na hana hoomaunauna a uhaai wale i na dala o ka lehulehu, mamuli o kekahi mau bila kanawai kupono ole a mau bila haawina paha o ke ano alunu.

            E lilo keia kau ahaolelo. i kau no ka lawelaweia o na hana ahaolelo apau, maluna o ke kahua kanaka makua, ka pakiko ame ke kaulike!

E HULI PONO IA KE KUMU PILIKOA

            O ka hemahema, ka hawawa ame ke kapulu o ka hanaia ana o ka uwapo puna kameki o ka uwapo o Kaneohe ae nei i emi ai owaena i ka wai ma ka ino o ka mahina aku la i hala e hoea mai ana ia i ka ikeia ana ae o ke kumu oiaio o ka pilikia o kela uwpo no ka mea ua hookohu ae ka Meia Wilson i kekahi mau enekinia ekolu, no ka huli ame ka noii pono ana aku i kahi o ka pilikoa ana o kela uwapo.

            He hana hoonui lilo kela o ke kaa ana aku la na kekahi poe enekinia okoa loa e imi mai i ke kumu i emi ai kela uwapo ilalo pela wale no nae e oili mai ai ka mea oiaio, in a paha no ka ili aku o na ahewa ana maluna o ka enekinia o ke kalana, aole paha; a iloko no hoi o ia manawa hookahi, e loaa mai ana kekahi hoike, no ka mea pono e hana aku ai no kela uwapo, e hoopilikoa ole ia aku ai ko an Koolau poe, ma ko lakou hooneleia ana ku, me kekahi uwapo kupono no lakou e hle ai i kela ame keia la.

            He haawina a‘o kupono loa nae ka pilikoa i loaa i kela uwapo o Kaneohe, i na luna oihana o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, no ka makaala loa ma ke kukulu ana aku i na uwapo o kela ano like, ma keia mua aku; a ma ka olelo maopopo loa ana ae hoi, e imi maoli ia na no kahua paa apau e ku ai o na uwapo kameki, a in a no paha he nui na dala e lilo ana ma ka hohana ana i na uwapo i maopopo loa ko lakou paa, ua emi no ia mau hooilio, mamua o na uwapo i hanaia me ka hemahema, e kiola wale ia ai he mau dala mahuahua loa me ka waiwai ole; a e papalua ia ae ai hoi na hoolilo, ma ku kukulu ana aku i uwapo hou.

 

            Ua maopopo loa, eia ka opiuma ke komo mai nei iloko o ka aina me ka maalahi loa, elike me ia i hoi keia ae ai e kekahi mau Kepani, o ka hopuia ana e ka oihana hoopae limahana maanei nei . Mai na mokuahi lawe ohue mai e kipa mai ana no keia awa mai Kina mai, a mai Kapalakiko mai, e kiola ae nei i ka epiuma iloko o ke kai oiai e hookokoke mai ana i Honolulu nei, ua hookauia ae hoi na kini opiuma he nui maluna o na waapa Kepani lawai‘a, a imua ponoi o na maka o na kukeawa ame na makai o keia kulanakauhale i hoopaeia mai ai ka opiuma me ka maalahi loa. Aohe hewa o ka makaala i na mokuahi e apau e kipa mai ana , ma ka hoouna ana i kekahi moku e hoomakakiu, pela e wi ai ka niho o ka poe kolohe!

 

Nuhou Kuloko

            I ke kulanakauhale iho nei o Joseph Molale o Halawa, Kohala, a ma ka Mauna Kea o ka Poakolu nei i huli hoi aku ai oia no kona home.

            Nui na hoolaha aina aupuni e puka aku nei ma keia helu o ke Kuokoa, no kekuai ana a no ka hoolimalima ana ma na wahi like ole o ke Teritore.

            Maloko ae o ka palii ka hana kahi i paani ai ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei, mamua ae o ka wehe ana o ke kau umi-kumamakahi o ka ahaolelo kuloko.

            No ka piha loa o ka nupepa i keia pule, ua hoopaneeia ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka o ka hoouna ana mai i keia keena, a no kekahi wa hou aku.

            O na luna oihana mua no o na hale kaukanawai ma ke kau kuikawa aku nei i hala, o lakou no ka i koho hou ia ma ka noho ana o ke kau mau o ka ahaolelo kuloko ma ke kakahiaka o ka Poakolu nei.

            Maloko o ka Y.M.C.A. ka paina awakea a ke Kalapu Hoeueu o na Hawaii ma ke awakea o keia la. Iwaena o ka poe haipolelo o ka Rev. Akaiko Akana kekahi e hoakaka mai ana i ke ano o kana huaka‘i aku nei i ka ahaolelo lahui ma Wakinakona.

            Ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei i haalele mai ai he alua mau mokulele i ko laua mau kahua hoolulu ma Oahu nei, no ka makaikai ana i mokupuni apau o keia Teritore, e hala ai he elua pule i kela mau mokulele ma ka laua huakai.

            Mamuli o ka nui o na hana powa, me hoeha i lawelawe mau ia e na koa maluna o na kiakaa otomobile, ua hooholo na aliikoa kiekie e hoomahuahua ae i na makai koa no ke kiai ana ma keia kulanakauhale, i oi aku ka nui i ka heluna o na makai koa mamua aku nei.

            No ka hoohalahala o ko Kona poe i ke kupono ole o ka mokuahi Kalaukina e hoomauia aku ma na awa o Kona ame Kau, i hooholo ae ai na lunahui o ka hui mokuahi holo piliaina, o ka Mauna Loa ke pani ma kahi o kela mokuahi, a o ke Kalaukina hoi ke pani ma kahi o ka Mauna Loa.

            Aia mawaho ae nei o ka paka kinipopo o Kamoiliili na hana lealea a hoohanoli a ka hui ma-lu o keia kulanakauhale, e hoomaka ana mai ka po aku o ka la apopo; no ka hoomanaoana keia ia ka la hanau o Wakinekona, elike me na meamaa i ka hanaia, ma na makahiki aku nei i hala.

            No ka huli pono ana aku i ke kumu oiaio o ke emi ana o ka uwapo puna kameki o Kaneohe ae nei ilalo, ma ka manawa ino nui i hala aku nei, u koho ae ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, e waiho aku i kela hana iloko o ka lima o kekahi papa o na enekinia o ekolu lala.

            Ke haawi aku nei o Wm. Kalahale, ke keiki makapo, i na hoomaikai ame na mahalo ana i ka poe apau i kokua mai i kana ahamele, a pela pu hoi i kalehulehu o ka poe i hoea ae ma ia ahamele, i haawiia maloko o ka hale halewai o ka hui Od Fellows, mamua koke aku nei.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Maui ma ka Poalua iho nei i huli hoi mai ai ka Hope Makai Nui Aseh me D.C. May, kana paahao, ka haole o ka hopuia ana ma Los Angeles he mau mahina ae nei i hale, nokahewa aihue i na dala i haawiia nana e malama, oiai oia e noho hana ana no ka hui o Burua ma.

            Mamuli o ka hoomaopopoia ana o ka hui loio o Brown, Cristy ame Davis , ka hui loio nana e noi aku ana i ka aha nno ka hooponopono ana i ka waiwaio George Markham Jr., i pepehiia ai a make, i hoololi ai ka aha i kana mea i koho mua ai a koho ae la i ka Lunakanawai Lymer i loio nana e kupale i na haole koa elua, o ka hopuia ana, no ka hihia pepehikanaka.

 

HOPULA O WM. KAHAU NO KA HOEHA

            Ma ke ahiahi o ke Sabati nei i hala aku la i hopuia ae ai o Wm. Kahau no ka hoeha ana ia Joaquin Da Motta, he kalaiwa kaa otomobile , a laweia ae e hoopaa i ka halepaahao ma ka hora 7:05 o ia ahiahi no. I kulike me ka moolelo a na makai e kalaiwa ana o Da Motta i kona kaa otomobile ma ke alanui Moiwahine me Kuke, a o ia  holo aku la no ka ke william Kahau a pii aku la iluna o ia kaa, a ku‘i aku la ia Motta, aohe i maopopo ke kumu o ko Wm. Kahau pepehi ana ia Da Motta.

            O kei Da Motta o ke kalaiaw no ia i pepehiia ai e kekoa ame ka luina ma ke kakahiaka Poalua o kela pule aku nei, a i hoopa‘i paahaoi ai ke koa ame ka luina i pepehi ai iaia no kekahi mau makahiki lehulehu ma Kawa.

 

Nuhou Kuwaho

            NEW YORK, FEB. 15,- He umi-ku-mamakahi mau ma‘i a hookahi mea i make mamuli o ka ma‘i hiamoe i hoikeia mai ia nei i keia la. He huina o 47 poe i make maanei mamuli o keia ano ma‘i i keia makahiki.

            WASHINGTON, Feb. 15.- He kanaha i kepaia no na moku kaua ka i paa i ka hopuia maloko o ka pa o ka oihana kaua moana i keia la no kona hui pu ana ma kekahi ahan e hoopahu i ka moku Mayflower o ka Peresidena.

            BOSTON, Feb. 15-Ua lilo ka ma‘i hiamoe i kumu make no kekahi poe elima onei maloko o ka mahina hookahi, a he 13 poe hou i hoikeia mai ua loaa ia ano ma‘i , wahi a ke Komisina Wooward i keia la.

            LONDON, Feb. 15- Ua hoikeia ae e na kauka oloko iho o keia kulanakauhale ka puka ana ae o kekahi mau ma‘i hiamoe hou maloko o keia kulanakauhale a ma na wahi apau o ka aina, a ua ikeia ke kauia o ke weli no ia ano ma‘i mamuli oka pahola loa ana ae ma o a maanei. I keia manawa he 100 mau ma‘i hiamoe i ikeia maloko iho o Ladana nei, a he 321 maloko o Enelani a ma Wale.

            MONCTON, Feb. 15- Ua a ia papaa o Mrs. John Ossteeves ame kana mau keiki elima a make maloko o ko lakou mau wahi moe ma keia kakahiaka poniponi, i ka manawa i a ia ai ko lakou home e ke ahi a lilo i puulehu.

 

MAKEMAKEIA O ROSS AME DE@@@ @@@@ @@@@ @@@

             E hoakaka ana kekahi lono uweaolelo uweaole o ka eaa ana ae i ka Advertiser o ke Sabati nei, no ka malamaia ana mai la o kekahi halawai e na loio o Hilo ma ka Poaono aku la i holo o ke apono ana no ka hookohuia ae i luuakanawai no ka aha kaapuni eha ma ka manawa e pau ai ka hookohu o ka Lunakanawai mua Clement K. Quina i haalele e aku ai ia Hilo ma ka Poalima aku no Honolulu nei, a o John. R. Desha, ka lua o na lunakanawai apana o Hilo, ka i aponoia i lunakanawai ma kahi o ka Lunakanawai J. Wesley Thompson o ka aha hookolokolo kaapuni ekolu, o Hawaii Komohana, ka lunakanawai i holo aku ai i Amerika ma kekahi mau mahina lehulehu aku nei i hala a i hoi hou mai ai.

            Ua kueia ko Ross ame ko Desha aponoia ana e Carl S. Carlsmith ame Samual S. Rolph, he mau loio hui ma ke kanawai ame C. F. Parsons ka lunakanawai kaapuni mua o Hilo, a ne hoahui hoi no Carl Smith ma ka oihana loio no kekahi manawa. Ua paio ikaika keia mau loio ekolu no ka hoopaneeia o ka hooholo ana a kela halawai ahiki i ka hoi ana mai o WIlliam H@@@@@@@@@@@ o ka mokuahi Maui ana keia Poalua ih@ @@@ @@@@@ @@@ @@@@@ @@@@ m @@@@@@@@@@@@@@@@@@ puaia ae ai a aole nae oia ma ia halawai ia manawa.

            Eia nae, me ka nana ole aku i ke ku@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ua @@@@@@@@@@@@@@@@@@@ pe o ka hooholo ole ia ana o ke noi e h@@@@@ @ @@ @@@ @@ @ @@@@ @@@. Ua hoole na loio ekolu i ko lakou koho ana maluna o ka ninau no ke apono ana ia Ross ame Desha a ua haalelo like aku lakou i ka halawai me ka mau no o na manao ku-e iloko o lakou.

 

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

Hapai, Mrs. Aliee       Kaluhiwa, David

@@@@@@@@      @@@@@@@

Kaalele, Jos                 Kameahou, Mrs.

@@@@@@@@      @@@@@@@

Kaulili whiston K        Mrs J K

Kauhi, Mrs. H. D        Kamakahi, D

Kauhi Dan                   Kamali J W

Kauahi, A L                Kapuaa, Mrs Mele

Kahookele, Mrs           Keohokaloke, Mrs.

            Emma                          Fannie

Kahaulelio G               Minamina, Fred

Kaleli, D L                  Piilani, Mrs

Kalakaua, Keao           Poepoe, Miss Elizabeth

Kamaka, Mrs. Julian

 

HALEKUAI O NA HAWAII ME KA LEHULEHU

Ma Aala Makeke me Makeke o ka Kulanakauhale

            Ke kono aku nei na Hawaii opio e lawelawe nei i keia mau oihana kalepa na Hawaii apau e kii mai i ka lakou mau MEAAI o ka HOME ilaila.

            Kopaa Helu 1 Keokeo……………….10 paona no $1.00 kuike

            Waiuabata Poho Juinaha ………………1 paona no    .60 kuike

            Waiubata New Zealand…………………1 paona no   .65 kuike

            Koa Big Chunk…………………………4 paona no   .25 kuike

            Kamano, King Salmon…………………1 paona no   .25 kuike

            Kumalae Poi………….…………………9 paona no   .50 kuike

            Pipi paakai momona….…………………1 paona no   .25 kuike

            Puaa Paakai Momona………………..….1 paona no   .35 kuike

           

            He nui wale aku na meaai ma ka kumukuai make pono loa e hiki ole ai ia oukou ke hoohalahala, a pai ae no ia PAKE me KEPANI ma. Pehea e ola ai ka Lahui Hawaii iua aole kakou e haawi i na kakoo ana apau i na Hawaii mua. E Ala kakou i keia la!

             LEI KALALUHI                                                                                          BESSIE MAKEKAU

 

            IKE KAWAAPA KEPANI I NALOWALE AI

            he waapa e lana mai ana a e uhi ana ke kai maluna on a, me ka ike ole la aku o kekahi mau hiahiona kana maluna on a ka ikeia aku e ka mokuahi Nile ma ka hora 4:30 o ka auwina la Poaono aku la o ka pule i hala ma kahi he 400 mile ka mamao ma ke komohana aku o Honolulu nei, elike me ka lono kelekalapa uweaole o ka loaa ana ae i ka Lunakukeawa Malcom Franklin ma ke kakahiaka Sabati nei.

            Ua manaoia e kekahi poe o ka waapa Hakko Maru paha ia waapa o ka ikeia ana kau la e ka moku ahi Nile, ka waapa i haalele iho ai ia Honolulu nei ma ka pule Karisimaka i ka makahiki i hala, a i lohe ole ia mai ai kekahi mea e pili ana nona mai ia manawa mai. He elima mau kana maluna o ka Hakko Maru. I ka hala ana o kekahi mau la lehulehu mahope iho o ka holo ana ku o ka Haako Maru, lehulehu wale na waapa i hoounaia aku e huli ma na la mua o Ianuari, o kekahi o ia mau waapa i hoounaoi aku, oia ka Nagahsima Maru, a mahope o ka hala ana o kekahi mau la ua manaoia na poino ia waapa iloko o na la ino o ka mahina o Ianuari, eia nae, ua hoi mai ia waapa i Honolulu nei elua pule i hale aku nei a mai ia waapa i lono mai ai ka lono no kona halawai ana me na pilikia lehulehu ma ka moana.

            Ma ka manawa o ka hoi ana mai o ka nagashima Maru ua hoike ae ke Kapena otani o ia waapa i kona holo ana i ka loa ame ka laula o ka moana no ka huli ana i ka Hakko Maru, a ua hoi mai oia me ka hoike no ka loaa ole o ka manaolana no na kanaka maluna o ka Hakko maru.

            Aohe mau mea o ae a ke Kapena Kingsley of ka Nile o ka hoike ana mai koe wale no kona ike ana aku i ka wapa e lana mai ana iluna o ka ilikai me kauhiia o ka waapa e ke kai aohe no hoi he hiohiona kanaka e ikeia aku a maluna on a.

 

KAUOLA E KA HOKI NO ELUA MILE A MAKE LOA

            Aneane ma ka hora 11:45 o ke kaka@aka Poakolu nei he kepani limahana no ka hui mahi halakahiki a Libby, MeNeill & Libby, o Kenaiehi Nagaishi ka inoa, a nona na makahiki he 33, ka i make loa mamuli o ka hihia ana o kekahi o kona mau wawae i ke kaulahao mahope o kona haule ana mailuna mai o ke kua o ka hoki a kauoia no elua mile ka mamo. He wahien kane make kana o ka haalele ana iho me kekahi keiki.

            E hoi ana o Kenaiehi i ka hale no ka aina awakea a maluna oia o ka hoki e ku ana ma ka manawa o kona halawai ana me ka pino mauwale, e like me ka lono i hoikeia mai i kei akulanakauhale mai ka luna makai nui mai o Waialua, H. H. Plemmer. Iaia i haule iho ai mailuna iho o ka hoki  ua hihia iho la kekahi o kona mau wawae i ke kaulahao e kau ana iluna o ke hoki. Ua puiwa ka hoike a hoomaka ka holo naaupo. a ma kahi ho elua mile ka mamao i loaa aku ai ke kino o ke Kepani e waiho ana ua make loa me ka lehulehu o na wahi o konakino i ehamamuli o ka hooku‘i ana i na mea e wa@@ ana ma na wahie ana o ke kauo hele ia ana aku.

NA MARE

             Solomon K. Makalena ia Adelaika K. parker, Feb. 11.

            Kaaiohelo O. Makua ia Hannah Keou, Feb 12.

            Santiago Manzano ia Jennie Perez, Feb 12.

            John. A. Akiu ia Esther Slaten Feb 12.

            Juan Solomon ia Mrs. Emilia Decampa Feb 16.

 

NA HANAU

            Na Daniel V. Weir ame Julia Mahihi keikikanie, Jan 31.

            Na Ryan Y. Dung ame Leialoha Maaonanona, he keikikani Feb 7

            Na Mr. âme Mrs. William Lilinoe he keikikani, Feb 9

            Na Mr. âme Mrs. Wm. W. Jarrett, ne keikikane, Feb 9

 

NA MAKE

            Miss Charlotte C. Beckley, ma ke alanui Kulika Feb 12.

            Mrs. kahakulani Pualoa, ma ke alanui Iwilei, Feb 12

            Victor Keliiholokai, me ke alanui Bobello, Feb 13

            Naney K. Kauihana, ma ke alanui Mission Feb 14.

            He bebe na Mr. ame Mrs. II Pau ma ke alanui Keauhou Feb 15.

 

WEHEIA KE KAU MAU O KA AHAOLELO KULOKO

             Ma ka hora umi o ke kakahiaka o ka Poakolu aku la i hala i noho ae ai na hale kaukanawai a elua o ka ahaoleio o ke Teritore o Hawaii nei, ma ko laua mau keena pakahi,

            Na ka Mea Hanohano Normal K. Lyman o Hawaii Komohana i lawe ae i ka noho lunahoomalu ana no ka hale no ka manawa, a mahope iho o ka hoomaikai ana ae o ka rev. Kamau, me kekahi leo pule, ua weheia na hana o ka hale.

            No ka hoonee ana aku i na hana imua, ua koho mai la ka lunahoomalu o ka manawa, ia Edward K. Woodward i kakauolelo no ka manawa a i kona lawe ana ae i kela kulana i kahea mai ai oia i na inoa o ana hoa e keia hale, a mailoko mai o na hoa he kanakolu he iwakalua-kumamawalu i hoe ae a o na hoa i hiki ole mai, oia o John Fassoth O Maui ame Henry J. Lyman o Hawaii Hikina.

            No ke koho ana i ua lunanui o ka hale, i waiho ae ai ka Mea hanohano Lorrin ANdres, o ka apana eha he olelo hooholo, e noi ana e lilo ka Mea Hanohano H. L. Holstein i lunahoomalu, o ka Mea Hanohano C. H. Cookie, ka hope lunahoomalu a o Edward K. Woodward ke kakauolelo, ua aponoia ka olelo hooholo me ka lokahi,

            I ka lawe ana ae i ke kulana lunahoomalu paamau no ka hale ua haawi mai la ka Mea Hanohano Holstein, i an hoomaikai ana i na hoa o ka hale, no ka hookau hou ana aku i na hilinai ana maluna on a, ma ke koho ana iaia i lunahoomalu no keia kau mau o ka ahaolelo, me kona hoeueu ana mai i na hoa o kela hale, e lilo no mea apau i poe hooko i na hana o ke lehulhu me na manao kui‘o.

            No ke koho ana hoi i na paahana oloko o ka hale, i waiho hou ae ai ka Mea Hanahano Andrews i akan olelo hooholo elua, e noi ana e hookohuia o Abraham Kanahele i makai no ka hale, o James M. Puailihau i elele, Samuel Keanu i pulumihale; u a apono lokahi ia kela olelo hooholo, me ka hoohikiia ana o kela mau limahana apau e ka lunahoomalu o ka hale.

            No ka hoike ana aku i ke senate, ua makaukau ka hale no ka hoonee ana aku i na hana imua, i koho mai ai ka lunahoomalu i na Mea Hanohano C. H. Cooke , J. W. Kalua ame Jesse Uluhi i komite, a o keia komite hookahi no hoi ke hui pu aku me ke komite o ke senate no ka hoike ana aku i ke kiaaina no ka makaukau o ka ahaolelo no na hana me keia kau.

            Ua hoomaha ka hale, no ke kakali ana i ka hoike a ke komite; a i ka noho hou ana o ka hale, i hookomo ae ai ka Mea Hanohano C. H. Cookie, he olelo hooholo hui, e noi ana e hoomaha ka hale a noho hou mai ma ka hora elua o ka auwina la no ka hoolohe ana i ka palapala a ko kiaaina a no ka hoolohe pu ana i ka haiolelo a ka Mea Hanohano Myron T. herrick. ke kiaaina mua o Ohia a amabesedoa hoi o Amerika i Palani.

Ke Senate

            Iloko e na minuke he umi-kumamaono wale no i lawelaweia ai na hana no ka hookupono ana i na lunanui o ke senate, me ke koho hou ia ana o ka Mea Hanohano Charles Chillingworth i peresidena no ke senate a o Harry. A. Baldwin i hope peresidena, a o A. D. Lloyd i kakauolelo; oiai nae he ekolu poe i alualu i keia kulana, a o Henry Van Gieson ka hope kakauolelo.

            No ka hoonee ana aku i na hana o ke senate imua, i waiho ae ai ka Mea Hanohano John H. Wise he olelo hooholo e koi ana i ka ahaolelo kuloko e haawi aku i an kakoo ana no ka hookohuia mai  o ka Elele J.K. Kalani anaole i kiaaina no Hawaii nei.

            O Senatoa S L. desha ka i kokua no ke aponoia o ka olelo hooholo aka ua ku mai nae o Senatoa Harold Rice, a noi mai e hoopaneeia ka moonoo ana i kela olelo hooholo, he moi hoi i kokue ia mai e Senatoa Baldwin, aka nai mahope iho o kekahi mau hoakaka manao ana maluna o kela olelo hooholo, ua aponeia, e kikokikoia aku i mau kope o ka olelo hooholo a hoolawa mai i na hoa o ke senate me na kope.

            He mau bila kakaikahi kekahi i hookomoia ae am kela kakahiaka, a ma ka ka hapalua o ka hora umi, i hoomaha ai ke senate, a noho hou mai ma ka hora elua o ka auwina la, no ka hui pu ana aku me an hoa o ka hale o na lunamakaainan  no ka hoolohe ana i ka palapala a ke kiaaina ame ka haiolelo a ke Mea Hanohano Herrick.

Nui na Bila

            ma ka la mua loa ka weheia ana o keia kau o ka ahaolelo, na hiki aku ma kahi o ke 47 ka nui o na bila i hookomoia ae maloko o ka hale o na lunamakaainana, a e elima mau olelo hooholo me ka waihoia ana aku o kela mau bila apau iloko o ka lima o ke komite pa‘i.

            He mau bila no ka ihookomoia ae iloko o ke senate me no olelo hooholo, eia nae aole i like  aku ka nui, me ko ka hale.

            E noho ana ka halawai kumau a ka Ahahui Hale o na Alii o Hawaii ma keia Sabati iho ma ka hora elua o ka auwina la; nolalila ke kauohaiaia aku nei na Mamo apau e akoakoa ae me kela halawai.

            E noho aua he anaina hui o na Ekalesia apau o ke kulanakauhale nei ma ke ahiahi Sabait ma Kawaiahao ma ka hapalua o ka hora ehiku e hoolohe ia Dr. wirt mai Armenia mai.