Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 7, 18 February 1921 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

*'L'a j»ono. e kii niai oe i kela irjau pa a lawe aku e holoi," mr ka wehe ana aku o ua o Uilama Waila i ka puka, i hiki ai i ka wahine mawaho ke komo mai iloko o ka rumi. I kela komo ana aku nae o ua wahine nei iloko, a loaa a Vu la hoi ka ike ia Haliaka, ua hoopiha loa ia aku ua kaikamahine nei me na ra.anao pihoihoi, me kona/iu okoa ana mai iluna, a hele mai la imua, a e anehe mai ana oia e kamailio. o kona hina iho la no ia ilalo maule ma na wawae o I'ilama Waila. MOKUNA XXXII. "Ea, heaha ke ano o keia mea?" i namunamu iho ai o Uilama Waila. oiai oia e nana iho ana maluna o ke kino o Haiiaka me ka piha i ke kahaha; oiai ua ike oia i ka hiki ana i kela kaikamahine ke ku aku imua o kana mau hana hoeharha maluna ona. i keia komo wale ana mai la no nae o kekahi wahine malihini, o kona maule no ia. Elike no nae me kela ano pihoihoi, i kau aku maluna o lialiaka. ma koha manawa i ike mai ai \ ka wahine malihini, pela no ka haawina hookahi i loaa i keia wahine, me ka hele !*r.i o kona helehelena a haikea pu, a i wahi e ike ole aku ai o Uilama Waila i kona ano, kulōu iho la ua wahine nei ilalo. no ka hoomoe pono ana ae ia Haliaka, alaila pane jnsi !a ia Uilama Waila i ka i ana mai: "Ua maule maoli keia kaikamahine, i kau a mea o ka nawaliwali o kona kino, oiai he uuku loa kana mau mea i ai. mahope iho o kou lawe ana mai iaia maanei nei," me kona kuhikuhi ana aku i na meaai e waiho mai ana maluna o ka noho. ma ka aoao o ka moe. "E holo koke aku oe e kii i kekahi wai, a kokua mai ia'u. ma ka hoihoi hou ana mai i ke ola iloko ona," i kauoha ae ai 0 l'ilama Waila i ka wahine malihini, me kona lalau ana iho no hoi ia Haliaka. a hoomoe aku la iluna o ka moe. Aole no hoi i loihi aku, lioea hou mai la ka wahine lawelawe m<* ka pika wai a luln iho la i kekahi wai maluna o nu maka o Haliaka. me ka hamohamo pu ana i kona mau lima. ma na papalina. me ka lomi pu ana iho hoi ukona kino. a oiai aia no o Haliaka ke waiho maule la, e lohe ole ae ai i na mea e kamailioia ana, ia wa i huli mai ai 6 Uilama Waila i ka wahine lawelawe .a j mai : "Pehea kela wahine a kaua?" "' ' "l'a noho malie loa oia, mai keia kaīeāKiaka inai ahiki ua!f no i kun haalele ana-aku la iaia, a ke manaolana nei an, aole e hoi hou inai ana kela ano ona, o ka po nei. a hoea 1 keia mahina ae. Ma ka'u 'hooinaopopo, aia wale no a ka manawa piha pono o ka mahina, o ka \va ia e uluahewa lon ai kona noonoo. aole nae a kaua hopohopo ana nona i keia wa. *'Ptrhra nae keia wahine opio, o keia anei kekahi o na ina'i hoopilikia mai ia kaua?" ""«Ale ka makaaia wale no e pono ai ke kiai ana iaia. Aolo he uluahewa maoli kona noonoo, elike me kela wahine au + malama inai nei. aka nae, aole ona hoolOhe mai i ka mea e kauohaia aku ai. a i kekahi wa, e' hanā inai ana oia i kn mea \ makemake ole ia, a e ia k'a'u £ ā'O' ikiiika aku nei ia e makiala loa oe iaia. o hooliloia inai an'anei oe, i pio malalo oua. Oisti oia e noho ana maloko ftei o keia hale, r malama mau oe i ka puka, mai hoohemahema iki oe, o hemo aaanei oia, pau ka loaa hou ana, no ka mea oia kekahi o na wahine opio piha i ke akamai ame ka maalea loa, i oi aku imna o ka maalea o ke kiaholo." **0 kria kekahi o na kaikamahine wahiile u'i, pehea ka k«hi oiea loaa ana o keia pilikia iaia?" **0 ka eha keia o na makahiki e hele nei, a i kekahi manawa oa hiki oie maoli iaia ke hoomaopopo nona iho, a'ma keia kakahiaka koke iho nei no i hoole mai ai oia imur o'u, aole kā oiia kuleana i kona mau waiwai ponoi, me kn olelo ana mai nei, ua' haawi aku oia i kela mau waiwai i ka mea okoa. Ua ike anei oe i kekahi wahine me kona noonoo maikai, e hana ana i kekahi mea o kela ano?" "He mea kupaianaha i'o maoli ka hoi kena au e k*Muailic mai nei; na kokoke loa e hoi mai kona noonoo maikai, he mea pono ia'u ke haalele iho iaia-malalo o kou malu, a e hoi ae an e nana i ka omoomo palaoa o papaa mai auanei makiko o ke kapuahi," o ke ku ae la no ia o ua wahine nei iluna, me ka hopu ana aku i na pa meaai, a oili aku la iwaho « ]kela nimi me kona k>he ana mai no hoi i ka nui o ka hanu o Haiiaka. Hakalia no nae i ua wahine nei a hala aku mawaho o ka puka. o ke kaakaa ae la no ia o na maka o Haliaka, nie kona hooanaopopo. aia kona mau lima ke paaia la e Uilama Waila. ua kaili iho aku la oia i kona mau lima, a huli aku la hoi kona alo i kahi e. i kau a mea o ka piha hoowahawaha ioa i kela kanaka, a .o ia nae ka ua o Uilama Waila o ka pane ana mai: **Ke ike nei au, ua pohala oe i keia wa, o ka hana pono wale no ma kou aoao, o ia kou hoomaha malie ana maluna nei o kou moe. a e hoouna mai ana au i kekahi mea, no ka la-we ana mai i kekahi meaai, no ka hoopumehana ana aku ia oe." o ke ku ae la no ia o ua kanaka nei iluna a hemo aku la iwaho. me ka nana ole aku o Haliaka iaia. I ka maopopo ana nae ia Haliaka, ua hala aku o Uilama Wai!a. oiai ua 4ohe mai oia i ke paniia ana aku o ka puka a paa, akahi no oia a noho pono ae iluna. me ka namunamu ana ae hoi i keia mau olelo: "O. ke manao nei au, ua hoea mai he hoopakele no'u!! i"a pomaikai maoli au i ka puka ole ana he hookahi hua- i olelo mai ko'u waha aku, e lilo ai i kumu no kela kanaka e hoohuoi mai ai, no ko'u kamaaina mua ana i kela wahine. E hoomaikaiia na Lani, no ka hoouna ana mai i kekahi kokua iloko o ko T u wa o ka pilikia," \ Ma keia wahi, i hookahe hou aku ai ua o Haliaka i kona man waunaka, he mau waimaka no ka ehaeha ma kekahi ano, mau waimaka hoi no ka hauoli ma kekahi ano. no ka mea mailoko mai o kona mau pilikia ame na poino. eia ka e ike hou ana oia i kona inakuahine aloha. "Aole loa no Kimo W r aila kela leo a'u o ka lohe ana ma ka po nei." i hooho hou ae ai oia, mahope iho o ka maalili ana o kona mau manao ehaeha no kona makuahine. "Pehea ka nui o na hooikeike ana a keia mau kanaka ino, e hoohaiflte i ke ano o ko laua leo me ka leo o kuu mama. aole loa r hiki ia'u ke hoohewahewa i ka leo o kuu makuahine, a ina no hoi eia bo oia ke ola mai nei, he keu aku a k'a mea waiania o ka naau. ke hoomanao ae, iloko o keia mau makahiki ewaiu. a'n i manaoio mau aku ai ua make oia, eia ka ria 00 oia ke ola nei iloko o na hana hoehaeha a keia kanaka iapnwaie. 4 "O, e mama. e mamal" i kahea okoa ae ai oia me ka leo malie. oiai ua hele kona puuwai a hu i ke aloha no konā maknahine. *'E na Lani, ua hoea mai anei ka manawa a'u e

ike hou ai i na maka o kuu mama, mahope iho o ka nalō-j wale ana iloko o keia mau makahiki loihi? He oiaio anei,' ua hoopaaia oe e kuu mama, he pio a he paaha,o na keia j kanaka ino, elike ine kana e hana nei ia'u kau kaikamahine. ] Ina nae mailoko mai o na hana ino he nui a keia kanaka i| hookau mai ai maluna o'u, pek iho la oe e loaa hou ai ia'm e kuu inama, e haawi aku no au i na hoomaikai ana i na Lani; no ka hookoia ana o kekahi olelo a kahiko i paanaau !oa ia'u: 'Mailoko mai o ka ino, e oili mai no he pomaikai.' " Hiki hou ole iho la i ua o Haliaka ke kaohi mai i kona mau waimaka, o kona hoohanini aku la no ia, e hoopulu ana i kona mau papalina nohea, a i ka hala ana o kekahi mau | minuke o kela. uwe ana, holoi 'ae la i kona niau waimaka, kau okoa mai la hoi imua ona, kekahi hana nui ma kona aoao, e uaiho aku ai imua o kona makuahine, ina no ko laua halawai hou he alo a he alo, o ia no korfa hoike ana aku i ka moolelo i pili iaia iho, no kona lilo ole ana he kaikamahine ponoi na kona mau makua, aka hooho maoli ae la nae oia, i ke kamailio ana ae i. keia mau oleio: i "Aole o'u kanalua iki, e mau ana no ke aloha ana mai o 1 mama ia'll, me he kaikamāhine ponoi loa la au nana. Elike [■ me ko'u •Hbopoiha ole nona, iloko o na makahiki he umikumamakolu, ana o ka malama anft inai ia'u nie ka maikai, ! pela no au e manao'nei, e mau ana 'kona hoomanao no'u, a e lawe aku ana no oia ia'u ame kuu hoahanau he mau kai--1 kamahine ponoi nana, me konā 'nana ole ae i na hana hoopilikia a Judika Gilibati maluna ona ame kana kaikamat hine. "He keu aku maoli 110 keia a ke kanaka lokoino i kuu makuahine. Aole loa he kumu e ae o kona mare ana aku iaia, no ke ake wale mai no e kāii aku kā hoohana ana o na dala a kuu % makuahine kona mana, a i kona ike ana e hoohoka inau ia aku anakkōna mau makemake, pela iho la oia i lawe aku ai ia maiua no kekahi aina mamao loa. a hoopunipuni mai la ua make, me ka hana ana i kekahi palapala kauoha apuka, i wahi e ko ai kela manao lapuwale ona. "Pehea la oe e mama i puni wale ai i 'na haua maalea a kela kanaka, ua ike mau au i ko'u hoihoi ole iaia, ka piha o ko'u puuwai i ka hoowahāwaha nona, aka nae ke hoohiki nei ati ma ka inoa o na Lani, ua kokoke mai na la o ka hele lanakila ana o keia kanaka. a owau auanei ka mea nana e hookomn aku i ke kaula ma kona kania-i, e nui ai kona waha i ka alala kohu kao la." ' « Me na noonoo uluahewa like ole iloko'o ua o Haliaka. inoe aku la oia ilalo, a niahope o ka hoololo ana no kekahi manawa loihi, o kona pa'uhia aku la no ia i ka hiainoe, a o ka mea i ikeia mahope mai, ua loaa oia i kekahi ma'i ikaika loa, me ka hiki ole iaia ke hoomaopopo ae no ua pule elua, 0 kahi nae o ka pomaikai, ua palekana māi oia maluna o kela ma'i, aohe nae he wā a haalele iho oia i keia ao inea. no ka mea uā kokoke maoli ilo oia ma ka'e o ka luakupapau. _ He hookahi nae kumu o ka palekana ana o Haliaka mai kela ma'i mai, mamuli 110 ia o na kiai ame na laj)aau makaala ana a ka wahine malama hale, ua like pu kana malama ana ia Haliaka, me ka malaina an;i a kona makuahine ponoi. eia nae, aole loa he wahi hoohuoi iki i loaa aku i kela kanaka, no ke kumu nui o ka malama loa o keia wahine, he meahuna ia ma-waena o keia wahine ame Haliaka/ ■ / O kekahi kumu nui paha hoi o ka waiho holookoa aina aku 0 Uilama Waila ia Haliaka malālo o ka malu o kela wahine, no kona makemake ole e kii i kekahi kauka, o loaa pono auanei kana mau hana kolohe. Ua nui maoli ka hana a keia wahine e lawelawe ai, e āna i kana mau hana ponof o ka hale, a e hoi ana e nana iā Haliaka, aole no nae ia he mea e komo ai na manāo kaniuhu iloko ona; a mamuli o kela hooikaika nui i ka .Hana, ua emi māī la kona kino, hohomn hiai la hoi kona mah papalina, ak-a nae aole ona noonoo nui nona iho, aia wale no kana noonoo anā maluna o nr. mea ma'i. Ma kekahi auwina la, o ka umi-kiimamaha ia o na lā o ko Haliaka waiho ana i ka ma'i kulipolipo loa, ua kaakaa ae la kona niau maka, nana ae la ialoko o ka rumi, me ka hiki ole iaia ke hoomaopopo i kona wahi e moe ana, n,āe 1 ka ; hala ana o kekahi mau miniike, akahi no oia a hoomaopopo, ālalla naua mai la i ka'wahine e noho ana ma kona aoao. me Kā hoike ana mai o kona mau maka, aole oia i hoohewahewa i kela wahine, a ua loaa pu. aku no hoi ka i}<e i kela wahine no ko Haliaka hoomaopopo mai iaia, a o ia ka ua wahine nei o ka pane ana aku: "Ua ano inaikai ik» oe i keia la; e inu aku oe i keia laau, alaila hiamoe aku, me ka maikai." He nawaliwali loa ko Haliaka wahi kino i kela manawa; 1 e Hiki ole ai iaia ke ku-e mai i na mea e hanaia aku an-a i nona, a i ka wa i hōokomoia aku ai o ke puna laau m'a kona waha, o kona moni aku la no ia, me ka upo'i ana iho no hoi o kona mau maka, nui iho la\ no hoi kona 'hanu, o kona hiamoe aku la no ia. L'a loihi maoii kela hiamoe ana aku a u$ o Haliaka, a i kona puoho ana mai, 'ike iho la oia, ua ano ikaika ae kona kino, pela hoi ka maikai pu o kona noonoo, a o ka mea mua loa i halawai mai me kona man maka, o ia no kela wahine, e noho aku ana ma kono aoao, e kiai ana no iaia. Me ka minoaka ma na papalina o Haliaka, kikoo mai la lima ona a paa mai la ma ka lima o kela wahine e noho aku ana e kiai iaia, no ia hanā hae ma ko Haliaka noao, ua hiolo aku la na waiihaka mni na lihilihi aku o kela wahine, me kona kulou pu ana mai imua, a hawanawana aku la ma kekahi pepeiao o Haliaka i ka i ana āku: "Ua maopopo ia'u, ua loaa la oe ka no ko'u noho kokoke ana aku ma nou aoao e Miss Wanawoka." "Ae, ua piha i'o au me ka hauoli, 6 kā oi.-loa akti, i kela manawa mua loa a'u i ike aku ai ia oe, i ke komo ana mai. ma keln kakahiaka o'u i maule ai imua o Uilama Waila,' wahi a Haliaka me ka hoomaha iki ana iho, oiai ua hele oia a paupauaho, a i hou mai la: "O, e Mrs. Alani, pehea oe i hoea mai ai ma keia wahi. no ka lilo ana i mea.nana e hoopakele ae ia'u, mailoko mai o na hana epa a ke kanakā nana i hoolilo ia'u i pio malalo 0 kana mau hana»lapawale ?" "Aole keia he manawa no kaua e kamailio ai maluna o na mea nana i hoopohihihi i ko kaua mau noonoo, oiai eia no oe iloko o ke kulana nawaliwali. Aia a loaa ka ikaika ku pono ia ōē, ia wa auanei au e hoakaka aku ai i na mea apau." "Pehea. ua loihi anei ko'u waiho ana i ka ma'i?" i ninau mai ai o Haliaka me ka nana ana iho i kona mau lima, i hele a kakau ka iwi. "Ae, o keia ka piha ana o na pule elua o kou waiho ana 1 ka trta'i." "Pehea, aole anei ou manao, e auhee aku ana keia pilikia māi ia'u ak« ?" "Aole o'u kanalua iki 110 ia mea, aka nae me ke akahele wale no kaua e hana ai, āole me ka pupuahulu. E kii ae au i kēkahi maū meaai nau, a e noho malie oe me ka hooma* na\vanui, ā mai hoopihoihoi i kou o ke ku ae la no ia o Mrs. Alani iluna, a oili akti la iwaho o ka rumi, no ke kii ana i mau meaai na Haliaka, a no ka imi ana no'hoi i wahi e hoomau ole mai ai o Haliaka i ka niele ana iaia. O Mrs. Alani 10 keia wahine nana e malama nei i ka hale o Uilama \\ aila, kela waliihe i loaa ai i ka poino maluna o ke kaaahi, āu no e ka makamaka heluhelu e hoomano nei. ka mea nana ka bebe a Haliaka ō ka hoopakele ana mai ka hnule ana mailuna aku o ke kaaahi, ma kela huaka'i ana e huli hoi ana noloko o ke-kula, mahope iho o kona mare ana me Robaka Pilikina. O keia no hoi ka wahine nana na olelo imua o Haliaka, > nio ka manawa a ke kaikamahine opio i hawi aku ai i kona . aloha hope loa, oiāi cf Mrs. Alānr e waiho aha i kona -eha, : iūa he manawa kekahi mahope mai, i makemake ai o Hali"

aka i kekahi mau kokua ana, ua makaukau loa oia e han: mai i kekahi mea nona e pono ai, eia ka auanei, o keia k; hoea ana mai i ka hookoia ana o ia mau olelo, lea niea hoi ; laua a elua i ike mua ole ai, pēla iho la ke alakai ana mai ; ke Akua, ahiki i ko laua halawai hou ana nia kela wah waoakua. Ua loaa koke ka ike ia Haliaka no Mrs. Alani ma kela ka kahiaka a ua wahine nei i mai ai maloko o kona rumi no ke kii ana mai i na pa, a ua kokoke loa no oia e kahe. mai nja ka inoa o Mrs. Alani, o ka mea wale no i hiki ole a iaia ke hooko rftai ia manao ona ? o ia ka maule e ana, in nae no ka loaa o ka ike ia Uil'ai'na Waila. no ke kamaain; inua ana o Haliaka ia Mrs. Alani ,ina ua r hana mai kela ka naka i na mea e. hiki hou ole ai ia : laua ke ike aku kekahh kekahi." • 7 Ua loaa pu kela hoomao]>opo ana'ia Mrs. Alani no Hali aka iaia i ike mai ai i ke kaikamahine opio, a ua hoohol» kona manao, ina he mau hana kolohe ka Uilama Waila ma luna o kela kaikamahine, alaila e hoao ana oia ma na ane apau e hoopakele ae iaia, i pana'i no na mea' a Haliaka hana aku ai nona ame kana bebe. Ilokō o na la elua a ekolu mahope mai. ua pii mahuahu; mau mai la ko Haliaka ano'maikai, ikaika ae la no hoi kon kino, me ka ae o!e no nae o Mrs. Alani ia e kama ilio nui, no kona hopohopo loa o lilo auanei ko laua kama ilio ana ma kekahi mau mea i wahi e loohia hou ai o Hali aka i ka ma'i. Ma kekahi kakahiaka nae, i ka- hoea hou ana aku o Mrs Alani noloko o ka rumi o Haliaka, ua ike aku la oia i kr mohala maikai o ka helehelena o ua kaikamahine nei, a o i; kana o ka i ana aku: "Ma kela la aku nei i olelo mai ai oe ia'u, no.ko'u hoounr e ia ana mai ma keia wahi, no ka hoopakele ana ae ia o mai ka poino mai. Pela i'o paha ka.kaua e olelō'ae ai m; na mea e pili ana ia oe, aka nae o ka pilikia, ka mea nana i kono mai ia'u, e noho ma keia wahi waoakua." "E oluolu ana anei oe e Mr. Alani e hoakaka pono mai ke kumu o kou hoea ana mai i keia wahi ?" ' "He'elua no mau kiimu nui loa, o ka mua o ia no ka nohe nele. a o ka lua o ia ka make, o keia na kumu nana i kone mai ia'u e noho hana aku ma keia wahi a kaua no e olelo a( ai, .T.o!e i kupono e nohoia eke kanaka. He hookahi makahiki mahope mai o'kela ulia kaaahi, au no e hoomanao nei ua komo aku la kuu kane iloko o ka puulu o na kanaka ino a he paa ko kuu kane iloko o ka halepaahao, o ke kumr wale no o kona pakele ana, o ia 110 ka noho mumule loa e ke kanaka nana i hookomo aku iaia iloko o ka poino, a e ke kanaka hookahi no hoi, me na hoike, e hiki ai ke hookau !a aku na ahewa ana maluna ona. Aole n,ie he kumu e ae 0 ka noho hamau loa ana o kela kanaka. me ka hoike ole ae i na mea a kuu kane i hana ai, mamuli wale mai no u j kona makemake e hoolilo i kuu kane i meapaahana ne kana mau hana lapuwale. "Ma ka elua mai o na makahiki, !oaa iho la kuu hehe i ka ma'i, a make, kela hehe no hoi au i hoopakele mai ai mai ka make mai maluna o ke kaaabi, no keia mau pilikia i kau mai maluna o'u, ua aneane maoli 110 e nalia kuu puuwai, i kaua mea o ka nui o ka ehaeha. Mahope mai o ka make ana aku o kuu hehe, ua loaa mai la kuu kaiie i ka ma'i rumatika, me ka hiki ole ke uku aku 1 na bila a ke kauka, a i wahi e hoopakeleia ae ai mai ka pololi mai, ua kono okoa ia mai au e hele i ka hana, i pono ai ko'll noho ana, a i hiki ai no hoi ia'u ke malama pu aku i kuu makuahine palupalu." "Ke ike aku la au i ka nui o kou hoomanawanui e Mrs Alani," -wahi a Haliaka me ka hu mai la o kona aloha no kela wahine. "Aole i/u nana no ko'll hooikaika i ka hana, o ka'u me? kaumaha wale no, o ia ka lilo ana o kuu kane i kaliwa, mamuli o ka maka'u i ke kanaka nana i alako iaia iloko o na hana lapuwale. E hoike mai ina mea e pili ana nou'e Miss Wanawoka, ua kaokoa loa ae oe, mai kela manawa inua a'u i ike ai ia oe maluna oke kaaahi. He mA'i maoli no kou ano, i kou wa i laweia mai ai a noho ma keia wahi,." "Pehea, ua kamailio aku anei o Mr. Waila ia oe, he me;. au i loohia i kekahi nia'i?" "O kana i o!elo mai ai, he ma'i kuluma ka keia mai kov kou noonoo, a o ke kumu nui iho la ia o kona lawe ana mai ia oe e hoopaa ma keia hale.' "Alaila, ua manao anei oia, a ua hwike aku ia oe, ua loa.i :iu i ka pupule?" "O kana iolelo mai ai. he ma'i kuluma ka keia mai kou . ohana mai, o ka ma'i hookahi no ka kela i loaa i kou makuahine." "He keu aku o Mr. Waila a ke kanaka hoopunipuni, aole loa 1 loaa kuu mama i'ka pupule, mai kuu manawa mai i hoomaopopo ai he makuāhine ko'u ahiki i kona kaawale aii3 mai ia'u akū. I ko'u manawa he umi-kumamakolu maka hiki, ua loohi'a oia i ka ma'i, a mamuli o ke a'o a kona kauka, ua holo aku oia no Itaiia. a he m:»nawa pokole wak no mahope mai huli hoi mai la o Mr. Waila, a olelo ma ; i !a ua make kuu mama. "Hoike pu mai la o Mr. Waila i kekahi palapala kauoha | hooilina i hanaia e kuu makuahine, e haawi ana i ka mane | hoohana i kona mau waiwai apau malalo o kela kanaka, a mai ia manawa mai i ike maoli ai aw i ka ehaeha o keia ola | ana, ahiki wale no i ka piha ana ia'u i o na makahiki he umi-kumamahiku." "Alaila o ka wahine anei a Mr. Waila kou makuahine e Haliaka ?'' "Ae, o ko'u mama ia," wahi a Haliaka me ka pii o ka ula ma kona mau papalina, no kona makemake ole e hua'iia ie ka moolelo pili i kona ohana. "Ua kahaha loa au i ke Jkumu i ae ai kuu mama e mare me keia kanaka, a me he mea la ua niihi no kuu makuahine mahope mai, oiai he ku maoli no i ke ino na hana a kela kanaka i kuu makuahine a ia'u pu no hoi kekahi." "Ke manaoio aku nei au i kena mau mea apau au e Miss. Wanawoka e kamailio mai nei. Oiai. ua maopopo ioa ia'u aole he wahi hoailona iki o ka opulepule maluna 6u; aka Jie o ia mau 110 ka maikako kou noonoo, elike 110 hoi me ko'u, e hoike aku ana au i kekahi nuhou, e hoohauoliia aku ai oe, o ua nuhou la 0 ia no ka make ole ana o kou makiiahine ma Italia elike me.ka W r aila i hoopunipuni mai ai, aka eia no oia ke ola mai nei." "O. ua maopopo loa ia'u ia mea, ke hooiaio ni'ai nei oe i ka mea a'u i manaoio af. Ua lohe au i kona kahea ana mai i kuu inoa, ma kekahi po a'u e noho ana ma keia rumi," alaila ala okoa mai la ua o Haliaka iluna, me ka lele alia mai e puliki ia Mrs. Alani, he hookahi hana o ka hookahe i kona mau waimaka, aole he mau waimaka no ka ehaeha, aka he mau waimaka no ka hauoli, no ka hoea mai i ka manawa ana e ike h.ou aku ai i na maka o kona mama. ; MOKUNA. XXXIIF. "Ea, e hoopau oe i kou uwe ana, o lilo auanei keia i mea nou e ma'i ai a nui ka kaua hana e apa hou aku ai ia oe. E hoomanao e kuu kaikamahine, aole he mea pono e hoikej ike aku kaua i kekahi mea, e komo aku ai ka hoohuoi iloko o Mr. Waila. ke kamailio nei kaua nona." ' "" "Pela no, aka e ae mai oe e ike aku au ia mama, aole oe ' e hoole mai ana i kuu ike ana aku iaia, oiai eia no ka oia ke ola mai nei." "Aole au mea e hopohopo ai, no ko'u hana ole aku i kau mau mea apau i makemake ai, aka nae, me ka hoomanawanui wale no kaua e pono ai. Ke hoomanao nei au, i ko'u aie ia oe he mau makahiki ae nei i hala, nolaila aia a loaa .he nianawa a'u e ike ana, alaila la'we aku au ia oe imūa o kou makuahine. ' - .

"Ma kela manawa a'u i haawi hopeiaku ai i ko'u aloha ia >e, oiai au me kuu bēbe e noho ana malalo o ka malu o kel.i nau hoaloha maikai, a hoi aku ai oe no ke kula, aole hn iu i moeuhane, e hoea mai ana i ka hookoia ana o ka u ?no<i olelo mua akti ai ia oe, ina he makemake kou i hoalohn īou, e huli mai oe a loaa au, eia ka e hoea i o mai ana i k„ īookoia ana oia mau oīelo. Ma kela kakahiaka a u i kom<i nai ai 110 ke kii ana mai i na pa e holoi, aole loa au i ho«.īewahewa ia oe, oiai nae ua olelo niai o Waila. o ..<• :ana kaikamahine i loohia i ka ma'i pupule. ''Ma kuu manawa i ike ai ia oe, ua loaa koke mai la k:: īoomaopopo ana iloko o'u, he mau hana hoopunipnni waU--10 ka kela kanaka ia'u, a ua lawe maoli mai no oia ia «>e n«. 1 eeia wahi, no kekahi hana lapuwale ana i makemake ai. I '.. i oaa pu ia'u ka ike, no kou hoomaopopo ana mai ia'u, a u;i omaikai maoli kaua i kou maule ana, no ka mea ina nei n«» :ona ike ua kamaaina mua kaua, aole ana e nēle kona law.« a oe e hoopaa ma kekani wahi kaawale loa, e lanakila :ii :ana mau hana lapuwale." "Maluna 011 ē Mrs. Alani ka'u malialo kiekie ana no kuu .kaiuai maoli ma ka hoolalau ana, me he mea la, aole oe i ke mua ia'u, a o ka mea oi loa aku o ka'u hoomaikai, o ia 10 ko'u kaa ana aku malalo o kau malama ana iloko o keia nau pule o.ko'u waiho ana ika ma'i. Pehea oe i hoea niai 11 ma keia wahi \ noho hana ai ?" "He makahiki me ka hapa ae nei i-hala, ua ike ilio la au kekahi hoolaha inaloko o ka nupepa, e hoakaka ana no-ka nakemakeia o kekahi .wahine malama ma'i, ma kekahi wahi uaaina. No ka nui O' ka ukuhana, me'ka ni«ialahi pu oka lana elike me na hoakaka-maloko o kela hoōlaha, koho koke ho la ko'u manao, e noi i kela hana ,oiai he uuku loa ko'u ■vahi uku ma ka hana a'u e lawelawe ana maloko o ke kuanakauhale, ua lawa kupono ole loa ko'u noho ana ame eo'u ohana. "Aia mai la no hoi ka makemake iloko o'u no ka noho ma ma na kuaaina, nolaila hele aku la au e pane i kela hooiaha, a i ka hoikeia ana nr<ji ia'u, eia kela wahi iuka nei o ke aiahiwi, ua ano kanalua iho la au, me ko'u aneane no e I īoole i ka hoi ana mai ma keia wahi, aka nae ma kekahi nn*. io hoi ke nana ae he maikai ka ukuhana, a.hui j>u iho me ve koi paakiki ana mai o Mr. Waila ia'iLe h'rii mai, me ka hoakaka pu ana mai, he maikai ka noho ana o keia walii. e 'ieinaliema ole ai au ma kekahi ano, o ko'u ae aku ift no ia, a hoi mai la e noho hana aku malalo 'ona, ma ke ano hoau. "Mamua nae o ko'u hoi ana mai no keia wahi e noliu hana ai, imi mua aku la au i home no kuu makuahine e aoho ai, me kekahi ohana maikai, me ko'ii uku ana i kuna mau hoolilo oka noho ana me kela ohana. He mau la ka'eaikahi wale no ko'u o ka noho ana maanei nei, ike iho la 1 ni, eia ka o Mr. Waila ke kanaka nana i alako i kuu kane | iloko o na hana ino, a oia ka mea e |>aa ana i na hooia aj>au [ no ka hewa i hanaia e kuu kane." I "He keu aku maoli no keia ake kanaka laj>vnvale," wahi ī Ilaliaka, me ka hoike okoa ana ae i kona pilia hoonaukiuki. i "I kela maopopo ana ia'u, oia ke kanaka nana i alako i '<uu kane iloko o na hana karaima, ua nuku okoa aku la au iaia, me ko'u maka'u ole aku i kona kino kane ana', alaila I hoomalimali mai la ua kanaka nei ia'u, aole a'u mea e hopohopo ai.. no kona hoopilikia aku i kun kane, elike me ka loilii :> ko maua hooko mau ana i kona makemake; nolaila e ike mai oe, ua piha maoli no keia me ka maalea, o ka hqJiola ana i kana upena ,tihiki i ko maua kaa līke ana ! iku malalo kona malu. "I kinohi, mahope iho o kuu-ike ana he kanaka ino keia, ua kupu ae kekahi manao iloko o'u e haalele i kana hana. » ke kumu wale no nana i kaohi hou mai ia'u, no kuu hopohojw, o lilo auanei ko'u. haalele ino ana i kana hana, i wahi nona e hoopilikia ae ai i kuu kane, hoopau ae la au ia maīao. oiai no nae. aole no he waiwai i koe o knu kane, mahope iho o ka lilo ana.aku i meapaahana na ke>a kanaka, 'ia nae, na nui knu aloha nona, me kuu inakaukau mau e hoopakele iaia mailoko mai o na j)oino," alaila hiolo okoa mai la kona mau waimaka. "He mea no nae na'u e hauoli nei ka ho;ke ana aku ia oe Miss Wanawoka, no kuu noho hou ana iho, pela i hiki ai ia'u ke malama aku i kou makuahine. Oia kekahi ona wahine. oluolu, me ka maikai ole o kona malamaia ana, a ma ka manawa mua loa no o ko'u ikē ana aku iaia, ua umeia iktf ko'u manao hoohihi nona, a ua pij>ili j>aa ko maua noonoo i keia manawa i kekahi no kekahi e noho nei." "O, e kuu Mrs. Alani maikai, ua manaoio loa no anei 'oe ) kela kuu mama, a i ole, he j)io paha oia na keia kanaka ino ?" wahi a Haliaka me ka leo o ka niea i piha me na ehaeha he nui7 "Aole loa he walii kanalua iki iloko o'u, o kela maoli no kou mama, no ka mea ma ka Mr. Waila hoike mai ia'u, ua loaa kela wahine i ka ma'i pupule no na makahiki ewalu, a 0 ka nui no hoi ia o na makahiki au i kamailio mai nei, i make ai o kou makuahine ma Italia; aole malaila wale iho la-no pau na hooiaio no kona lilo ana he mama nou, aka 'iole loa he wahine e kahea' mai i kou inoa, o kou mam«i wale no." "Pehea, ma kou manao maoli, ua pupule i'o no anei oia?" "He olohewa no kana olelo i kekahi manawa, a i kekahi manawa no hoi, he maikai maoli oia, me he mea pupule ole la, ua like pu no me kaua e noho nei, I kekahi manawM e kahea mau ana oia i ka inoā o Haliaka, kana kaikamahine ,a ke maikai niai no hoi kona noonoo, he keu aku a kona noho malie kohu keiki uuku. Ma ke ano nui nae ke olelo s ae, he nawaliwali loa kona noonoo, ua aneane e j)au loa ka hiki ana iaia ke hoomaopoj>o i kana mau mea i ike ai i kona wa ma'i ole." "Auwe no hoi kuu makuahine e!" i hooho at ai o Haliaka me ka noke ana iho i ka uwe, i kau a mea o ka hiki hou ole iho'iaia ke uumi i kona aloha no kona mama, alaila nana aku la'ia Mrs. Alani me ka i hou ana aku: "Aole anei ou manao, he aku keia a ka mea kupaianaha loa, o ia ko Mr. Waila lawe ana mai e hoopaa ia'n maloko o keia hale? Ke ole aū e kuhihewa, ua loaa iaia ka hoohuoi e hoea mai ana i ka wa e ike ai au i kana mea 1 hana aku ai maluna o kuu mama, pela oia i hoolilo ai ia u i pio malalo ona, aole anei j>ela kou manao e Mrs. Ali4<a ?" "He mea kupaianaha i'o-no keia, aka nae aole i maoj>opo iki ia'u ke kumu o kona lawe ana mai ia oe e hoopaa ma keia wahi, me he mea la, o ka hana liiki wale no paha ia 'ana i noonoo ai nou f oia wale no nae ka i maoj)ojio i ka manao o kana mea e hana nei." I ka manawa hea oe i manao ai e lawe aku ia'u imua o kuu mama?" "E hoemanawanui oe, ahiki i ka jkaika maikai ana o kou kino, ia wa kaua e hele aku aJ imua ona, o ua manawa la, ma ka pau no ia o keia j>ule; ke kanalua loa nei nae au no ka hiki i kou makuahine ke hoomaopoj>o mai ia oe. "Iloko o keia mau makahiki ewalu o ko olua noho kaawale ana, he hana pohihihi loa no kou mama ka hoomaopopo ana mai i kana kaikamahine, no ka mea ua loli loa oe, mai kona wa i ike mai ai ia oe. Ke hoomanao nei au, he eha wale ae nei no makahiki, ko'u ike ole ana ia °e, ua ku a hoohewahewa no au, a ma kou mau maka wale no, ame ke ano o ka oni ana o kou poo, Inalaila au i hoomaopopo aku ai ia oe, a oki loa aku paha kou he e\valfl okoa mau makahiki ana i ike hou ole ai ia oe." "Pehea kuu mama, he kulana ma'i i'o anei kona au i ike ai?" (Aole i pau.)