Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 8, 25 February 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAAKA POALIMA

POALIMA. FEBERURI 25, 1921

 

KA PALAPALA A KE KIAAINA I KA AHAOLELO

            O ka palpala a kiaaina McCarhy o ka hoouna ana ae i ko kakou ahaolelo kuloko, ma kala mua o ka weheia ana o keia kau, o kekahi ia o na palapala i hookahuaia maluna o na mea oiaio, e pili ana i ke kulana o ke aupuni Teritore.

            Ua kuhikuhi ai oia me ka manao kui'o, e lilo keia ahaolelo, e koi aku i na haawina nunui, no ka pono o na hana o kona epana iho me ka nana ole aku i ka pono laula o ke Teritore.

            Oiai he nui na haawina dala i noiia mai e na poe o kela ame keia keena oihana o ke Teritore, no ka @@@holomua ana aku i na hana o kela mau keona pakahi, ua konoia mai nae oia, e pokepoke mai, a o kapae ae i kekahi mau itamu, mamuli o kona ike pa kaupalenaia na loaa o ke aupuni, e hiki ole ai @@ hoolawaia aku na koi apau i hoea mai imua on a he alahele hoi o ka hoomakaulii , i laweia ae e ko kakou kiaaina. no kona nana wale aku no, e p@@ e loaa he mau haawina dala, no na hana i ike maoli ia ka pilikia.

            Ma ke ano he kikowaena o Honolulu nei no ka Moana Pakipika, ma keia mua aku, e pili ana i ka oihana kalepa waiwai. ua manaoio ke kiaaina, o ka loaa o na haawina nui kupono, no ka imi ana aku i na mea e hooiia ae ai ke kupono o ko kakou awa ku@ku. ame na uwapo: o kekahi keia o na hana ano nui a ka ahaolelo e noonoo mai ai me ke akahele loa.

            Ma ke ano nui ke olelo ae. o ka palapala a ke kiaaina. o ka hoouna ana ae i na hale kaukanawai @ elua. o kekahi ia o na palapala i hoomakaukauia me ke akahele no kekahi manawa loihi; e kuhikuhi ana i na wahi pilikia maoli, a ka ahaolelo e hiki ole ai ke nanamaka ae, oiai na mea oiaio e kukuluia aku ana imua o na solona kaukanawai.

            Ua kuhikuhi pu mai ke kiaaian, i ke kulana holomua o ke Teritore, i keia manawa, mai ka maanwa mai he umi makahiki i kaahope aku nei, o ia kulana holomua. wahi ana, ua ili iho ke ko'iko'i maiuna o keia kau o ka ahaolelo, ka hoomau ana aku, ma o ka lawelaweia o na hooponopono ahaolelo naauao a kaulike.

            No na mea e pili ana i na kula ma Hawaii nei, ua kuhikuhi mai ke kiaaina, i na hemahema o ka ! ihana hoonaauao , elike me na hoike a ke komi@ina iede@ala o ka waiho ana ae. mahope iho o ka nana ana i na haawina e a'oia ana ma na kula maanei nei. e hoakaka mai ana nae i kona manao, no ke kupono, e hoomahuahua hou ia ae na kumuhula. ame na mea e holomua ai ka oihana hoonaauao ma keia mua aku.

            No na halekula, na hale oihana hou, ke Kanapai Hoaie Dala, ke kahua hou o ka halepupule, ua hoakaka mai ke kiaaina maloko o kana palapala, i na mea pono a na hoa o ka aholelo e hana aku ai. he mau manao hoakaka hoi. a keia pepa i ike ai i ke kupono maoli, a i manaoio ai no hoi, e ike ana no na hoa oloko o na hale kaukanawai a elua, i ka naauao ame ka oiaio o na mea a ke kiaaina i hoakaka ai maloko o kana palapala.

 

HE BILA MAIKAI E LILO I KANAWAI

            O ka bila kanawai a ke Senatoa Russell o Hilo, i hookomo ae ai i kela mau la aku nei, no ka hiki ole i na hoa oloko o ka ahaolelo kuloko, ke lawe i oihana hou iloko o na kalana o kakou, i hoakakaia @a uku no ia mau kulana, he mea pono e lilo i kanawai. i ole e ala hou mai he pilikia ma keia mua aku. elike me ka pilikia i ikeia ma ka hihia o Kumaiae ame Pacheco, e noho mai nei he mau hoa no ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

            Oiai nae, e koi wale ana no kela bila, no ka hiki ole i na hoa o ka ahaolelo, ke lawe ae i mau kulana oihana hou iloko o na kalana, i hoakakaia ko lakou mau uku e kanawai, aia no ke waiho hamama mai la ka puka, no na luna oihana i hookohuia aku @na kalana, e ka papa o na lunakiai, i hoakaka ole ia ko lakou mau ukuhana e ke kanawai, aka na ka papa no o na lunakiai i hooholo mai; o keia mau luna oihana kekahi e hookapuia ko lakou lawe ana i na oihana elua i ka manawa hookahi.

            Ma ko kakou Kanawai Kumu, e hookapu wale ana no ia i kekahi luna oihana o ke Teritore mai kona paa ana i elua oihana i ka manawa hookahi; ua hooholoia keia kanawai e ka ahaolelo lahui, ma ka manawa aole o kakou mau aupuni kalana me kulanakauhale : nolaila i ka nana aku, o ka manao maoli no ma kela kanawai o ia ka lilo ole o na hoa oloko o ka ahaolelo i poe hooikaika aku. no na uku nunui o na oihana e ae, e alualu aku ai lakou ia mau oihana, i ka wa e pau ai o ke kau o ka ahaolelo; a ma kekahi olelo ana ae hoi. in a he mau aupuni kalana kekahi o kakou e ku ana ia wa, e komo pu ana ka papa ana, no ka hiki i kekahi mea ke paa i elua oihana i ka wa hookahi, ma ke aupuni teritore ame ke aupuni kalana.

            Aole keia pepa i ike i ka like ole o ke kulana lunakiai. ame ke kulana hope kakauolelo kalana; @ela hoi ke kapena makai. ame ke makai, he mau @ulana oihana wale no kela apau, no ke kalana a no ke kulanakauhale, o kahi wale no o ke like ole, oe hookohuia mai kekahi oihana, a he koho maoli @ hoi kekahi oihana, oiai nae. e ohi like ana no i @@ lakou mau uku mai ka waihona aku o na kalana kakou.

            I ka manao ana o na hoa o ka ahaolelo, he hana @upono ole io na kekahi mea kaukanawai, ke alu ana i kulana oihana iloko o ke kalana, he mea pono no e kau pu ia ae na luna oihana ame na paahana apau o na kalana. i ia ko lakou mau ukuhana e ka papa o na lunakiai, ma ka loaa ole ana ia lakou o ke kuleana e paa ai i no oihana elua o ka lehulehu, i ka wa hookahi.

 

KA OLELO HOOHOLO HUI

KAKOO IA KUHIO I KIAAINA

            Ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala i hookau aku ai ka ahaolelo kuloko o Hawaii nei iaia iho ma ka moolelo, e haawi ana i kana kakoo ana i ka Elele Kuhio i kiaaina no Hawaii nei, he hana hoi i hiki ole ke oleloia ae. e lilo ana ia kokoo ana i mea e punukuia aku ai ka Peresidena Harding, mai ke ku-e ana mai i ka mea a ko kakou ahaolelo kuloko i hana aku ai.

            O ke ku-e i hoalaia ae e Senatoa Baldwin o Maui, i kela olelo hooholo hui, aole ia no na mea pilikino, a keia pepa e manaoio nei, ua loaa like aku no ia manao iloko o kekahi mahele nui o na makainana o Hawaii nei: aka no ke kuleana ole o ka ahaolelo ma kela ninau. a ma kekahi olelo ana ae hoi, he ninau kalaiaina ka ninau kiaaina; a ua kupono wale no ia hana. na ka aoao kalaiaina kuloko.

            E hoomanaoia. he mana kaokoa loa ka i haawiia i ka Peresidena o Amerika e hana mai ai i na hookohu oihana, elike me kana i ike ai he pono, nolaila i ka hookohu ole ia ana mai o ka Elele Kuhio i kiaaina no kakou. e lilo ana ka mea a ko kakou ahaolelo kuloko i hana aku ai i m@a ano nui.

            Ina he oiaio na hoike i hoea mai i Honolulu nei ma na lono kelekalapa i kela mau la aku nei, no ka hookohu ole ia mai o ka Elele Kuhio i Kiaaina, iloko no o na kakoo ana a ko kakou aoao kalaiaina Repubalika kuloko ame ka ahaolelo, alaila, aia kekahi mau kumu ko'iko'i loa, a kakou e manao aku ai ua nanaia mai ia mau kumu mamua o na kakoo i haawiia aku e na mana kalaiaina ame kaukanawai o Hawaii ne.

            He nuhou hookahaha keia i ka manao o ka Hawaii nei poe, ka pohai i kau aku na manaolana, no ka ike aku i ka Elele Kuhio ma ka noho kiaaina no keia Teritore, e hooiia aku ana nae ko kakou kahaha, ma ka manawa e hoea mai ai he nuhou ma keia mua aku. in a aole no ka hookohuia mai o ka Elele Kuio, o Mr. Farrington paha, aka o kekahi mea okoa ae, a koonei poe i noonoo mua ole ai.

 

E MAKAALA LOA I KA POE KOHOHE!

            Maiwaena mai o na kanaka he ehiku ka nui i paa ae ai i na luna oihana federala he ekolu o lakou i ka hopuia, ma ke ano o lakou ka poe i komo aku i waena o na wahi e nohoia ana e na Pake ame na Kepani, no ka hoomaka'uka'u a hooweliweli ana ia lakou, ma ke ano he poe kanaka no ke aupuni federala. e huli ana i ka okolehao ame ka opiuma; a o ka mea oi loa aku o ke kolohe, o ia ke koi okoa ana aku e ukuia aku ia lakou na dala mahuahua. ma ke ano hoopunipuni.

            He nui na wahi i komoia, me ka hoopilikia ma oli ia aku no o kekahi mau on a hale e kela pe kanaka. ka poe e loaa aku ana he waiona malalo o ko lakou malu. elike nae me ke ano mau o na hana a ka poe kolohe. he manawa pokole wale no ko lakou e hele lanakila ai, o ke poholo mai no ia iloko o ka upena a na kanaka o ke aupuni.

            O ke a'o a na luna oihana federala i ka lehulehu, ma keia mua aku in a e hoea aku ana he poe o kela ano, a hookohukohu aku he mau luna oihana federala i ka lehulehu, ma keia mua aku. in a e hoea aku ana he poe o kela ala lakou, e hooko ana i ke kanawai hookapu waiona. a e huli ana paha i ka opiuma, he pono no ke makaala. ma ka imi ana mai i ka oiaio, a ina aole e hiki i ka poe kolohe, ke waiho aku i na hooia no ko lakou lilo i'o ana he poe kanaka no ke aupuni. o ka hana naauao o ia ka hoike koke ana ae i na luna oihana federala, a i ole i na makai o ke aupuni, pela wale no e hoopakeleia ae ai ka lehulehu mai ka lilo ana i pio, no na hana apuhi a ka poe kolohe.

            No ka iek o kela poe he naaupo ka hapanui o na Pake ame na Kepani, he poe maka'u wale no hoi, pela i komo wale ai no ma na kauhale o kela mau lahui a koe na home o na Hawaii ame na haole; aohe nae he hewa o ka makaala ma keia mua aku, no ka mea aia mau ka manao kolohe iloko o kekahi poe e maaloalo mau mai nei, e imi ana i wahi e loaa aku ai na pomaikai i a lakou me ka maalahi loa.

           

            I ka nana aku, aole e hoihoi hou ia mai ana ka Bila Hoopulapula i na Hawaii i ko kakou ahaolelo, elike me kekahi mau mea i hoikeia mai ai i Hawaii nei; o ka mea oiaio, mahope iho o ka hoolohe ana o ke komite o ka aha senate. i na manao ku=e i kela bila, ua loaa ole ka lokahi i na hoa o kela komite, no ka waiho mai i kekahi hoike, no na mea a ke komite i manao ai; pela i hoopaneeia aku la kela bila a keia kau ae o ka ahaolelo lahui. I ka nana aku, in a no ka lilo o kela bila i kanawai, alaila e hookomoia ae ana he mau hoololi lehulehu, elike me na kumu ku-e i hoalaia ae imua o ke komite ahiki i ke kaokoa loa ana ae o kela bila mai kona kino mua i hooholoia ai iloko o ka hale o na lunamakaainana.

 

            I ka hoouna ana mai i na hookaa dala no ka nupepa mai poina i ka hoike mai i ka mea nana ke dala ame kona wahi noho, ke ike mau ia nei no na pilikia, a ka poe e hoouna mai nei i ka lakou mau hookaa dala ana no ka lakou mau nupepa; o ke dala wale no ke loaa mai aole nae he inoa o ka mea nanan ia mau dala. E hoomananao i keia, i ole ai e nui ka hauhili me ka pohihihi!

 

Nuhou Kuloko

            Mahope iho o ka hoohala ana i kekahi mau pule lehuleu ma keia kulanakauhale, i huli hoi aku ai ka Rev. D. P@ Mahihila no kona ekalesia ma ke kahua ma'i ma Kalaupapa, Molokai.

 

            He elua mau halekuai meaai e hoohanaia mai nei e na Hawaii i keia manawa, he hookahi ma ka Makeke Aala, a he hookahi ma ka Makeke o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei.

 

            Ma ka Poakolu nei i ae okoa ae ai o David G. May i kona hewa o ia ke apuka imua o ka aha a ka Lunakanawai Kaapuni Banks, a ma ka hora elua o keia la e kauia mai ai ka hoopa'i maluna on a.

 

            Maumaua na ulia kaa otomobile o keia mau la aku la i hala, o kahi nae o ka laki, aole he mau ola i poino, akelekelo wale iho no nae ka pakele ana o kekahi poe ohua, mai ka halawai ana aku me na poino kukonukonku.

 

            Mawaho o Kampiliili, na hana hoohauoli o keia pule holookoa, no ka hoomanao ana i  ka la o Wakinekona, ame ka hoopu'ipu'i ana i ka waihona o ka hui malu; me ka piha mau o ka paka kinipopo i na kanaka, i kela ame keia la.

 

            Ma keia Poalima ae ka la e pii ae ai ka Peresidena Harding, ma ke poo o ka hookele aupuni Amerika, ke kakali aku nei ko Hawaii nei poe, o ka loaa mai o na hoike no na hookohu oihana kuloko, e hanaia mai ana e ka Peresidena hou.

 

            Iloko o keia mau la kakaikahi wale no o ka noho ana mai o ka ahaolelo kuloko, he keu aku ka nui o na bila o ka hookomoia ana ae, maloko o na hale kaukanawai a elua, no ke ake paha o na solona e nui ka manawa e hooloia ai o ka lakou mau bila iloko o ka wa pono loa.

 

            Ma ke ku ana mai a ka mokuahi Maui mai Hilo mai, ma ke Sabati aku nei i hala, i hoea mai ai ka Lunamakaainana Henry J. Lyman, i ukali pu ia mai e kona ohana, no ka hoohala ana i kekahi mau pule lehu lehu maanei nei, oiai na la o ka ahaolelo kuloko e noho ana.

 

            Ma ke ahiahi o ke Sabati aku la i hala i pauaho mai ai ke Kaikuahine Beatrice i ke kanaiwa kumamalua o kona mau makahiki o ke ola ana. O ke Kaikuahine Albetina hookahi wale no ka mea i koe, o na Kaikuahine Pelekane o ka hoea ana mai no Honolulu nei i ka 1867, ma muli o ke kono a ka Moi Kamehameha IV ame ka Moiwaihine Ema.

 

            He elua mau hoolaha halawai o ka Hale o na Alii o Hawaii e puka aku nei ma keia pepa, he hookahi hoolaha na ke Kamaliiwahine Wahikaahuula Kawananakoa, e kahea ana e noho mai ka halawai ma ka hora elua o kei Sabati iho, a ho hookahi hoolaha na Willie a. Hall, ka peresidena o ka ahahui, no ka noho o ka halawai i Maraki6 ae nei.

 

            O na haina o ka nane a J. W. K. Kakelamaluikaleo o ka loaa ana mai i keia keena elike me ia malalo iho nei, ua lalau wale no; e olueolue ka poe na lakou ia mau haina nane, e huli aku i mau haina hou. O keia iho na haina pololei ole i loaa mai: Kamehameha, Ole Kuhkahi a Olepau, Lua Pele ame Maunapohaku. O ka baina hope nae ka i komo lihi mai la i kahi o ke kolohe e hoopue malie aku ana, me ke kapeke no nae o ka pilina i ka nihoniho.

 

            Ma ka Poakahi, Feb. 28, e haalele iho ana o W. K. Hussey me ka ukali pu ia e Rev. S. K. Kamaiopili no ka Malu Ulu o Lele, a ma ka la 2 o Maraki e malamaia ana kekahi mau hana hoike ike maloko o ka halekeaka ma Lahaina, Ma ka Poaha, Maraki O, e haalele aku ai ia Lahaina no Kalaupapa, Molokai, a ma ka la 4, Poalima, e haalele aku ai ia Kalaupapa no Honolulu nei. No na mea no e pili ana i kana buke e hooikaika nei ke kumu o kana huakai no na mokupuni.

 

HAAWI MAKANA KA HALEPULE O KAMOIIILI.

 

            Ma ke Sabati i hala iho la i malamaia ai he lulu dala no Pake wi o Kina maloko o ka halepule o Kamoiliili, a o ka huina o na dala i loaa ma ia lulu ana he $58.05. He mau Hawaii ka hapanui o ka poe i akoakoa ae ma ia halawai. Ma ka manawa i weheweheia mai ai ke kulana pilikia maoli o ka lahui Pake ma Kila e Mr. G. P. Wilder, o ke Ke'a Ulaula, a kaheaia na lulu, oia ka manawa i ohiia mai ai na hapaumi, na kenikeni, na hapaha e Miss Carter, ke komite iaia ka hana o ka ohi ame ka hoouna ana ae i na kokua no ka waihona o ka lahui Pake wi ma Kamoiliili.

 

Nuhou Kuwaho.

            London, Feb. 22- Ua hoikeia ae e na luna aupuni i keia la e hookapu aku ana na komisina a na Aupuni Huiia maloko o Kelemania i ka hoouna ana aku i na lako kaua mai Kelemania aku a i Argentina a mai Kelemania aku a i na aupuni i komo ole i ke kaua in a e hoomau mai ana na aupuni i komo ole i ke kaua i ke kuai ana i na lako kaua.

 

            RIGA, Feb. 22.- Ua pii ino loa ae a kiekie loa na kumukuai o ka palaoa, ke kopaa ame ka waiubata maanei mamuli o ka emi loa mai oka wahie ame ka lanahu, ka mea nana i hoomau ole aku i ka holo ana@ na kaaahi. Ua hiki ole e loaa mai ka i'o holoholona a o ka hao wale ame ka aihue ana i ka ai mailuna o ke kaaahi ke manaolanaia aku nei.

 

            SAN FRANCISCO, Feb. 22.-He kaikamahine ka i hanauia e Mrs. Levina Lemara maluna o ka mokuahi Venezuela i ku mai ai ianei i @eia la, ma ka manawa hookahi la o ka mokuahi mai Honolulu mai. Ua kapaia ka inoa o ia kaikamahine o Venezuela, a ua luluia kekahi mau dala e na ohua na ia kaikamahine.

 

            WASHINGTON, Feb. 22.- Oiai ka Peresidena Wilson e hiaoello aku ana imua o kekahi ahalele mai ke kalapu Woodrow Wilson mai o ke Kula Nui o Harvard, i hoea mai ai i ka Hale Keokeo i keia la, ua hoakaka aku oia imua o lakou e haawi ana oia i kana mau hooikaika ana ahiki i ka hopena ma ka hana e loaa ai ka maluhia i ke ao. Wahi ana, e waiho aku ana oia na ka poe haku moolelo e lawelawe aku i ka hana o ka ahakuka maluhi ma Parisa, a in a no kona haawi hou i kona manawa me kona noonoomaluna o ia hana ma na laina pili kino ole wale no ia.

 

LELE KEKAHI KAIMAHINE I KA PALI.

 

            He kaikamahine nona na makahiki he 15 a nona hoi ka inoa o Loke archie ka i lele i ka pali o ka lua pohaku ma Kamoiliili ma kahi he 25 kapuai ke kiekie, mahope o kona holo mahuka ana mai ke kula mai o na kaikamahine a'o hanalima ma Kamailiili ma ke kahiaka Poakolu nei. O ka pali kahi ana o ka lele ana mai oia ka lua pohaku a ka hui Construction & Draying Co. Ua maui kona opuupuu waawae ma ia lele ana a no ia eha i laweia mai ai oia no ka halema' o na poino ulia no ke kamana ana ae i kona wahi i poino mauwale mamuli o kona hana naaupo.

            I kulike me ka moolelo a ka oihana makai o ka hoike ana ae ua ku malie ka kela kaikamahine ma kaepale ahiki i ke kokoke loa ana mai o@ na kumu kumla, a oia kona manawa i hoomaka mai ai e leie me ka manao ma ia lele ana e paleke ai oia mai ka hopuia ana mai e na kumukula.

            Mahope iho o ke kamnaia ana o kona wahi i poino ua hoihoi hou ia aku oia no ka halekula o na kaikamahine ma Kamoiliili e hoopaa ai.

 

NA MARE.

            Samuel K. Pua ia Elizabeth Waiolama, Feb. 14.

            John Henriques ia Karolina Aku, Feb. 21.

            Kala Kaaihue ia Daisy C. Keau, Feb. 21.

 

N HANAU.

            Na Ed. Kalei Kahaikupuna ame Emalia Welakaili, he kaikamahine, Feb. 18.

            Na John K. Waiwaiole ame Victoria Kailiuli, he kaikamahine, Feb. 19.

            Na John K. Kamau ame Mary Kakoi, he keikikane, Feb. 20.

            Na albert H. Ahyoung ame Ruth P. Bell, he keikikane, Feb. 21.

 

NA MAKE.

            N. Hoopilimeaai, ma kihei, Maui, Feb. 12.

            Sam K. Kapali, ma ka Halema'i Moiwahine, Feb. 17.

            Alexander Kaahanui, ma ka Halema'i o na Kamalii, Feb. 17.

            Victoria Waiwaiole, ma ke alanui Kamehameha IV, Feb. 18.

            Hing See Kano, ma ke alanui Muliwai, Feb. 18.

            Ida Pedro, ma ke alanui Kamehameha IV, Feb. 18.

            Kalawaia, ma ka Home Lunalilo, Feb. 18.

            Kaleihulumamo Kalima, ma ke alanui Asylum, Feb. 22.

 

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

            Ma keia ke haawai aku nei ka mea nona ka inoa malalo nei, he Kahu Waiwai i hookohu pono ia mai no ka poe paa aie ame ka poe paa kuleana o ka HAWAII COTTON COMPANY, LTD., i ka hoolaha i ka poe paa aie apau o ka hui i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi iaia ma ke Alanui Moi Hema, Helu 711, a i ole ia S. Adachi, ma ke Alanui Moi Hema, Helu 33, Honolulu, T. H., maloko o na la he kanaiwa ma hope iho o ka hoopuka mua ia ana aku o keia hoolaha.

            O na koi apau i waiho ole ia mai elike me ia e hoole mau ia aku no.

            Hanaia, Honolulu, T. H., Feberuari 24, 1921.

            MICHIHEI NAKAMURA, kahu Waiwai no ka Poe Paa Kuleana ame ka Poe Paa Aie o ka Hawaii Cotton Company, Ltd. 6440-Feb. 25, Mar. 4, 11,18,23, 1921.

 

HOLO KA OLELO HOOHOLO APONO LA KUHIO I KIAAINA.

(Mai ka aoao Ekahi mai).

kulana kiaaina Ma kona manao he mea pono e hoopaaia ma ka moolelo o ka ahaolelo ke komo pu ana a kakoo ma ka aoao o ke kanaka i hana i kekahi mau hana nui no kona aina hanau.

            "Ina no ka waihoia aku o keia ninau imua o ka lehulehu," wahi a Wise, "e oi aku ana na paloka e loaa ana iaia no ka oihana kiaaina mamua o ka mea i loo iaia no ke kulana elele.

            O ka Senatoa Baldwin ku-e aia ma na olelo i hoakakaia maloko o ka olelo hooholo e noi ana i ka peresidena i kohoia Harding e hookohu mai ia Kuhio ma kahi e olelo ana o "Kuhio ka moho a ka lehulehu, " no Wise ponoi wale iho no ia manao, pela ka Baldwin manao.

            "Heaha ke kuleana i loaa ia kakou e olelo ai he maho oia na ka lehulehu @" wahi a ka Baldwin ninau.

            O ke Senatoa Harold Rice kekahi i ku-e i ka oelo hooholo, me ka oello ana ae ua kulike kona manao me ko Senatoa Baldwin mau mea o ka hoakaka ana ae.

            "Ma ke ano he elele na ka lahui he kanaka maikai loa o Kuhio e huikau pu aku ai me na kanaka ko'iko'i ma Wakinekona, aka, ma ke ano he kiaaina, ke manaoio nei au e lilo ana ia i mea no ka aina e ppilikia ai. Ua nui ka hana i hanaia e ke Keikialii no ke Teritore ma ka ano he elele na ka lahui, eia nae, aole oia i kamaaina me na hana kuloko iho, a aole no oia ke kanaka kupono e pani mai ai ma kahi o Kiaaina McCarthy."

            Iloko o keia mau ku-eia o ka olelo hooholo maloko o ke senate, eia nae ua hooholoia eia kino, olike me ia i ike mua ia ae nei, a ma ka auwina la i laweia mai ai i ka hale olalo no ka hooholo ana a ia kino. Mahope koke iho o ka heluheluia ana o ka olelo hooholo maloko o ka hale ua ku koke ae la ka Lunamakaainana Uluihi a noi aku la no ke aponoia ana.

            "No na makahiki he iwakalua ko Kuhio lawelawe ana i ka hana o ke Teritore ma Wakinekona," awhi ana, "a o keia ka manawa kupono na ka lahui e haawi aku ai iaia i kekahi kulana oi ae o ka maikai. Ke noi nei au e aponoia ka olelo hooholo."

 

HOOKU'I ELUA MAU KAA OTOMOBILE I KAHI HOOKAHI.

(Mai ka Aoao 1 mai.)

e ae e kau ana maluna o ke kaa otomobile i kela manawa.

            Ma kela ulia nae o Aiea, O Manuel Reis ka on a nona kela kaa ia wa, a ua kuai hooliloia mahope mai ia Ed. Lewis, elike me na mea i oleloia ae.

            He elua mau makai ihoea ae mae kahi o kela ulia eia nae aole he hoike ikemaka maoli i ke ano o ka loaa ana o kela ulia, o ka mea nae a na kanaka o ke aupuni o ka hana ana aku, o ia no ke kauoha ana ia Mr. Cluney e hele aku no ka halewai, a waiho ae i kana hoike e pili ana iaia iho.

            Ma ka hoakaka nae a Mr. Weeks he hookahi ka mea i ikemaka i ke ano o kela ulia, a i ka wa o kela kanaka i hoakaka mai ai i kona manao, no ka pili o ka hewa ia Mr. Cluney, ua hoeha okoa aku ka o Mr. Cluney, me ko laua lawelawe lima maoli ana, ahiki i ka haalele ana mai o kela kanaka ia wahi.

            Ua hoakaka hou ae no hoi o Mr. Weeks, ma kela manawa o ka hooku'i ana o na kaa otomobile, ua loaa he eha i kana ohua, ua moku kona helahelena, a o ka inoa o kela ohua oia o Elkrus, o kela ohua, me ka wahine e kau pu ana me ia, a i hoike ole ia ae nae kona inoa, o laua ka i hoihoiia aku no ka Halema'i oMiwahine, no ka lapaauia mai o ko laua mau wahi e eha.

            Ma ka oleloia, ua hoakaka aku ka ka makai, nana i hauoha aku ia Mr. Cluney, e hele i ka halewai, no ka inu o Mr. Cluney, ma kela manawa ana e hookele ana i kona kaa, a ua manaoio no hoi kekahi poe e ae o ka hoea ana mai ma kela wahi, ua iny kela kiakaa; a aole ka i hoole mai, a i ole ae mai paha o Mr. Cluney, i kona kapaia ana aku ua inu oia.

 

HE $350 KA KE KIURE HAAWI NO KE KOI POHO

 

            Mahope o ka hooloheia ana no ka pule a oi maluna o ka hihia koi poho a Chong Wong Shee e koi ana ia Lau Fai ame ah Hun Lau Fai, ua hoihoi ae ke kiure o ka mahele o ka aha kaapuni a ka Lunakanwawai De Bolt i kaana olelo hooholo e haawi ana i ka pono ma ka aoao o ka mea hoopii ma ka Poakolu nei. O keia ka hihia i hookauluaia ai ka hooloheia ana mamuli o ka hanau ana o ke keiki a Lau Fai ma ka Poalima aku la i hala. O ka Loio W. T. Rawlins ma ka aoao o ka mea hoopii, a o ka Loio John W. Catheart o ka hui loio o Thompson, Catheart & Lewis, ma ka aoao o na mea i hoopiiia. Na R. Harry Worrall, ka lunahoomalu o ke kiure, i kakauinoa i ka olelo hooholo a ke kiure. He $5000 ke koi poho a Mrs. Wong o ka hoopii ana ae no kona hoopaahao hewaia ana. Ma kana hoakaka imua o ke aha mamuli o ke kauoha a Lau Fai i hopuia ai oia a laweia ae e hoopaa maloko o ka halewai no ka pupule, eia nae, ma ka hooholo ana mai a ke kiure ua hoemiia mai a ka $350.

 

MA KA PO POAKAHI E HOOLOHE IA AI KA BILA 18 O KA HALE.

 

            E malamaia ana he halawai akea ma loko o ka rumi halawai o ka hale o na lunamakaainana ma ka hora 7:30 p.m/ o ka po Poakahi no ka noonoo ana maluna o ka bila helu 18 a ka bale, ka bila i ike ia "ka hooponopono ana i ka hana a na wahine ame na keiki oo ole a e hookahua ana i komisina no na hana imiloaa no ka huli pono a nina ninau ana ma na mea e pili ana i ka hana," komo pu me kekahi ukuhana hahaa, a e hokaka anaa i kekahi haawina dala no ia hana a e kau ena i hoopa'i ke ku-eia ke kanawai.

            O ka makemake o keia komite nana i kahea ae ka halawai e nui na makaaianana e hoea ae ma ia halawai e pono ai, oiai o ka bila e hoakaka ana no ka hana a na wahine ame na keiki oo ole he bila ano nui ia, a ua makemake ke komite e hoheia na manao hoakaka like ole o kela ame keia maluna o ia bila.

            E kamailio pu ia ana ma ia halawai ka bia helu 26 o ka hale, "e hoololi ana i ka pauku 2263 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii" e pili ana i ka heluna o na lunakanawai o ka aha hookolokolo kaapuni o ka aha kaapuni ekahi. Ua apono na lunakanawai kaapuni ekolu o Honolulu i na manao i hoakakaia ma ka bila helu 40 o ka hale, he bila e hoakaka ana no ka hookohuia ae o na lunakanawai hou no ka lawelawe ana i na hihia okimare, na hihia o na opio, a pela aku.

 

AE OKOA I KONA HEWA

 

            Ma ka hooloheia ana o ka hihia o David G. May, ka puuku mua o ka hui o Burua ma, ma ka oPakolu nei, ua ae okoa ae oia i ka pili o ka hewa iaia no ka hewa on a i hoopii hoaheweia ae ai e ke kiure kiekie teritore ma ka la 14 o Maraki o ka 1919 no ke apuka, a ma ka hora 2 o keia auwina la e kauia aku ai ka hoopa'i maluna on a e ka Lunakanawai Banks. Ua ninauia oia in a he loio kekahi e kokua ana iaia, a ua hoole mai oia, a oia ka ka aha o ka olelo ana aku, in a aohe ana dala, alaila na ke aupuni e hoolako aku i loio nona. Ma ka ua o May mea o ka pane ana mai ua makaukau oia e ae mai i ka pili o ka hewa iaia me ka hoonui ole aku i ka hana i ka aha ma ke koho ana aku i loio nona no ka hakaka ana mai no kona hihia.

            Elike me ia i hoike muaia ae la maluna, he puuku mua oia no ka hui o Burua ma, a mahope iho o kona nalowale hikiwawe loa ana mai Honolulu nei aku, a eia ka ua holo mahuka aku i Amerika, ua hookomoia ae he hoopii e ku-e ana iaia no ke apuka ana i ka hui o Waimanalo a ma kahi o ka $18,000 i apukaia e ia. Mahope o kona holo hele ana i ka loa ame ka laula o Amerika no elua makahiki a oi, me ka paa ole i ka hopuia, a ua manao paha oia e pakele loa ana ma ia holo pee ana on a, eia nae, ua paa oia i ka hopuia maloko o ke kulana kauhae o Los Angeles ma ka la 27 o Dekemaba i hala. a na kona ma'i i uolohi ai kona hoihoi koke ia ana mai i Honolulu nei, a elua wale aku nei no pule i hala kona hoihoiia ana mai e ka Hope Makai Nui Kalana Aseh. Ua okiia oia ma Kapalakiko no ka ma'i i'o ulu ma kona kino mamua o kona hoihoiia ana mai no Honolulu nei.

 

HOOPANEEIA KA OLELO HOOHOLO.

 

            Ma ka halawai a na hoahanau o ka Ekalesia o kaukeano o ka noho ana ma ka po Pokolu nei i hooholoia  ai ka hoopanee ana i ka olelo hooholo a ia ekalesia no ka mea pono e hana ai e pili ana i ke kukulu ana i ka halepule hou elike me na kii i hoomakukauia e na mea na lakou i kaha i na kii o ka halepule. O na lilo apau o ka halepule hou elike me ke kii i makaukau i nei manawa he $340,000. Ua komo pu maloko o keia huina na lilo o kekahi hale e ae o ia halepule he $70,000, a no ka halepule ponoi iho he $270,000. Ina no ka haaleleia o ka puoa e emi mai ana na hoolilo ma kahi o ka $300,00. O ka waihona i makukau i nei manawa no na hoolilo o ia halepule hou he $250,000, a ua loaaa no he manaolana i na hoahanau e hiki ana no ia lakou ke hoopiha i ke $50,000 i koe iloko o keia makahiki e nee aku nei.

            He manaolana ko na lala o ke komite kukulu hale e loaa ana no kekahi mau kokua mai na hoaloha ko'iko'i mai no ke kukuluia ana ae o ka puoa ma ke ano he kiahoomanao no na kumu mikanele mua loa i hoea mai i keia mau paemoku. Ma ka halawai o ka po Poakolu nei ua hooleleia ke kii o ka halepule hou maluna o kekahi paku lole ma ka paia ame ia kii i hoakokaia ae ai na mea apau i makemakeia no ia halepule hou. Na ke Kahu Rev. Planer i wehewehe ae i na haino no na ninau leulehu o ka uiia ana ae e na hoahanau.

 

            Aole he halawai a ka Ahahui Hale o na Alii o Hawaii, ma ka auwiua la o keia Sabati iho, Feberuari 27, elike me ka meahou o ka hoopukaia ana ae ma ka Advertiser o ka Poakahi nei, aka ma ke Sabati, Maraki 6, ka halawai kumau a ka ahahui, elike me ka hoolaha e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa, a ino o ka peresidena o ka hahui Willie A. Hall.