Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 8, 25 February 1921 — He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio. [ARTICLE]

He Moolelo no HALIAKA WANAWOKA a i ole Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna Pohihihi-Ka Lanakila Mau Ana o Ka Oiaio.

"La hele koiia kiuo a wiwi. me ka hohoma o na papaliin. eia nae he niaikai no nae kona ola kino; o «ke kumu nui «• k«)iia pilikia. o ia no ka hoopaaia maloko nei o keia 1 na inaiiawa ap;uv, a o kekahi kumu no hoi, o ia ka maikni «»lc- <# k<»na iualamai<f ana, mamua aku o ko'u hoi ana m;u e noho hana ma keia wahi." • < ), ua <ii aku ka lokoino o keia mau hana, mamua o ka mea hiki ia'u ke o1«rfo ae." wahi a Haliaka, me kona hc>o-ma-i !h »ii ana aku i ka hookahe ana i kona mau waimaka o ka ehaeha. "<) ka noonoo ana ae. ua hoopaahaoia kuu mama mal«;kn «• k< ia hale no na # makahiki loihi ewalu, he keu aku ka mea ku i ka ehaeha. Ma ka manawa a kuu k mafna 1 haalele ih<» ai ia'u. oia kekahi o na wahine u'i, aole no ona nia'i nia «li. < likc me ka'u mea i ike aku ai iaia, aka me he u;ra !a. ua lav. e maoJt aku no o Mr. Waila i kuu.mama ne ta aina mama«t i wahi e hookoia ai kona. mau manao lapuo ia kr kaa ana aku o na waiwai apau malalo o kana !,.«.haua alaila hoakaka aku lajua o Haliaka, imua o ).<«na h««al'»ha. i na hana lapuw;Je a kela kanaka maluna <«na. :J::'-.i i '-:«.na holo okoa ana aku imua o Robaka Pilikma. a k««i akn iaia e mare laua, pela hoi ka hoao ana a ua kanaka ne i. <• 1 oopoino i kona ola. nia ke ki ana I ka pu, ma k< h hrīr ana aua o Haliaka, i ka wa hoomaha me kona ma:i Imakula. a i pau ai hoi ka home nani o na makua o k«<r,a h< a kula i ke ahi. "< » k<M ke-kah.i o na kanaka ino loa a'u i ike ai," i pano mai ;«i n Mr- Alani i ka hooki ana iho o Haliaka i kana in:. - iim-:: .. ka hoakaka ana aku imua ona. Me kela mau ; n.. m<. jī<> r.ar o Mr. Waila au e hoakaka mai nei ia'u, he keu aku 1 ."ii.i maikai ia'u. a ua hoikeike mai no hoi oia ij k'»na ina:!a<. i;aumaha maoli no kana wahine.".

"lir mau hani pulapu wale no kela ana, i ole ai e maaku. ;iia iloko ona na manao aloha ole no \yahine. oiai nae «» ka mea oiaio loa, aole he wahi aloha ona knu mama. Ina he aloha kona. aole oia e hoopaahao i kuu mama ma keia wahi. nolaila o keia ko'u mānao e hoakaka aku tk i imua uu e Mr. Alani. he mau ano hookamani v.alc n<> kela o ua kanaka nei au i ike aku aia nae iloko J ];:t lok*»īn.. kahi i noho ai." . i i "Malia j»aha •» ka inea pololei kena au e hoakaka mai la| <• kuv. aka nae, no na makahiki eha i hala aku nei, j k:t hapauui o kona manawa e noho ai, me ke kaa- « ak <»!e aku i kahi e. pela au i manao iho ai, ua ake loa i«:;i v noh.> j»u niai me kana wahine." "\kahi t mat»|)o])o lo* ia'u. aole he kumu e aeuo ka noho j»a;i ana <• kt-ia kanaka maanei iloko o kela inaii irfakalriki, ti<. ka maka'u n<» ia o ]»aa auanei oia i ka hopuia e na n>akaikīu. im kana mau karaima īehulHni i hana ai, o ia no ka ?»īhnr ana i ka home o ko'u inau hoaloha ma Kalivilana. me ke puhi kolohe ana i kela home i ke ahi. pela hoi kui ana ia Xaki Kanak<»ua i ka pu. Nawai no la ka loaa ole • n* makaikni. eia oia ianei kahi i pee ai, aole loa e manao' ana. e na kanaka <♦ ke aupuni. e hele mai no keia wahi e huli ai. oiai ao!e lakou i ike a i kamaaina'i keia wahi. E Mrs. Mani. he loihi U»a ka pule hookahi a'u e kali aku ai no ka īkc ana i kuu mama. ē ae mai oe e lawe koke aku ia'u imua «•n a'~ **llc nni na kumu e hiki ole ai ia'u ke ae aku i kou mauao • leiiu kaikamaliine. me ka hoomanawanui no e pono ; i." i j»ane niai ai o Mrs. Alani ma ke ano hoomalielie. "E hobmanao oe. eia no oe iloko o ke kulana nawaliwali e noho aole <» T u makemake e maule hou oe i ka wa e ike aku ai > k<io mama. ā o kekahi no hoi. aole he mea maikai ka hoike l:<»kr ana aku iaia i na mea oiaio i hanaia aku mnluna ona. " liU* auanei ia i kumu e ala hou mai. ai ka pilikia, i oi ;.ku mnmua <» ka nua liiki ia'u ke hoomalielie aku iaia. "O k««*n ea. < huna loa kaua i kou ano. aole e kaaku iaia he kaikamahine oe nana, aia a loaa kekahi iuanawa ku]u»r.«». ina no ka hiki ia kakou ke holo mahuka niai kna uahi aku. .. ka wa auanei ia»e hoike aku ai iaia i na mea «»iai«». "]na «»r v ae mai ana i keia mau-hoolala ana a'u. alaila me ke akahrlc wale no ».e e hana ai, i ko\i wa e hoea aku ai imna «» k«»u mama. ;»<»U- kou ike ana aku iaia he makuahpie ii'»n. a lele k*»ke aku ue e puliki, aole pela. aka me k'a malie wale m» kaua e hana ai. a e al'a mai ana nt» kana mau lK«r«manai» ana. me ka hoi ii»lii niai o ka noonoo maikai \iokn <»na. ahiki i ka h<»tnnaoin»po ana mai ia oe. "O kikahi mea a'u e a'o aku nei ia oe, o uo kou hoikeik<- ana āe i kou aun luāhoi ole no'u. i ka wa e ike ai oO o Mr. \\ aila kekahi nie a'u. he niea hoi no'u e pilikia ole ai. a e k<»mo aku ai naha na manao hoohuoi iloko o kela' k uiaka. eia au ke k«»kua aku nei ia oe." "K<- apoin» aku nei au i kena manao ou, aole i'o he mnil.ai ka hoalaia aku .. na manao hot»lutoi iloko o kela ka i3*ka. n«» ko kaua h«Milala ana i na mea e ku-e ana iaia. Ua karriaili«» mai nei nae oe no ko kakou holo mahuka ana mai keia wahi aku. pehea oe i manao ai e hiki ia kakou ke pakeU- laai keia kanaka ino mai?" me ka hoike pu ana a,ku • • ua »» Hahaka. i na mea a Mr. Waila i hooweliweli V aku ai s.iia. «. ia iki k«» ia nei hoopaaia e noho ma kela wahi ahiki i ka pau ana <» kona ola. T<e ae ole aku oia e kakaū i kona ui«»a malak* o ka palapala a ua kanaka nei i hoomakaukau a». a n Kiim» \\ aila ka mea e-hoonohoia iho aila e kiai iaia. **lna <» ka man«» ia <» kela kanātca ea, aole au mea e maka'u ai. im ka uiea. i ka wa mua loa ana e hoao mai ai e i kekahī mau hana limanui maluna ou, e holo koke ih» an «« ke kulanakauhale, a hoike aku imua o na kanaka o Kc aupuni no ke ano o kana.mau hana, o kona kii kQke ia mai no ia e hopu. a ua na kanaka o ke aupuni e hookuu Ja»akiln ae ia oe ame kt»u makuahine." i. * s A«»lc an<*r he hana maikai kou hele lcrjke ana i keia manawa a hoik© aku i na kanaka o ke aupuni no na hana ino r kHa kanaka. a e paa koke oia i ka houuia, me ka loaa ia'u aiw kiin mama ka noho lanakila ana?" , Kc kanalua Ic»a nei au no ka holopono o na haua "hsoV ikele iluko o keia manawa. no ka mea i ka wa e loaa aku ai i» keia ike iar M. \\3jla eia au ke imi rnei i ua mea nou e i**m» ai. *na <»ia e hoohakalia iho ana i ana ae ; k«»n <»la. ke ike la no oe. i kona ki ana ia oe i ka pu' ma Kah'vihna. e hoao hou mai ana no oia i kela hana maluna «»u. me kona minamina ole i ke oia. a malia o pau like aku kakem apau i luahi no kona mau manao inaina. **Eia kakwi ma kahi mamao loa mai na kauhale mai o na kanaka. aole he manaolana no ka loaa o na kokua ia kakou i \cp wa |>okole! nolaila e ike mai oe e kuu kaikamhine. me Va hoennanawanui wale nt> e pono ai. E kakali maiie kaua ahiki i ka \ya e haalele iho ai o Mr. Waila i keia wahi, 'nia kana huaka'i no na kulanakauhale mamao, ia wa auanei kakoae hoao ai e holo niahuka." auanei e hiki ai ia kakou ke holo mahuka, uo ka iw« a e lior.nohoia.iho ana no o Kinin no he kiai ana i i kakou?" , / - I .....

"Ma ko'u kamaaina i keia aole loa he vva;« Uilania Waila i hele hookahi ai ,e % lawc mau aiia oia i kana keiki me ia, no kona meinao paha, ,peja Wale, no e holopono mau ai k'ana mau hana." "Ma ko'u manao nae, ina no ka hele hou o Lilama \\'aila e liaia ai kokahi mau la f aole oia e jawe pu ana ia Kinio. Mn ka'u koho aku. ua 4 loaa kekahi ike i kela kanaka, ua hiki ia'u ke pulapu ia qerTfliiki i kp'u ana. maivkou malu niai. nolaila i wahi no'u e pakele ole ai, aia maluna o. Kimo ke kan ana o kona manaolana, no ka hoohoka ana mai i ka'u mau ana apau e pakele mai kona mama mai." "lua no e hoonohoia iho ana o, Kimo no ke kiai ana ia oe, kt-manao nei au, e hiki ana !>o io kaua ke hoohoka aku iaia, ke loaa ka ikaika maikai i kou kino, nolaila me ka hooinanawanui wale no kaua e pono ai, aole me na hana pupuahulu." , "E hoao i'o au e hooipanawanui, aka i hoike aku no nae ;iu ia oe e Mrs. Alani ea» he keu aku a ko'a maka'u i keia kanaka, no kana mau hana hooweliweli ia'u e kakau aku i kela palapala," me ka nui aii& iho o ka hanu o ua o Maliaka. ' ' "Aole au noonoo ana no ka pilikia ahiki i kou hoea aiin mai no kahi o ka uwapo,". i_ pane mai ai o Mrs. Alani ma ke ano hoolana ika manao'9 līaliaka. "Aole anei he mau hoaloha au i hiki ai ke hilinai aku, 110 ka hele ana mai e kokua ia oe, ina nei'no ka loaa aku o ka lohe ia. lakou, no kou wahi i noho ai ~ .'/\°le a'u hoaloha e noonoō ae ai iloko o keia wa o ka pilikia." walii a Haliaka me ka nui ana iho o Ikona hanu. 0 Robaka Pilikina hookahi wale no kona hoaloha, eia nae ma kana leka i kakau aku ai iaia, e hoike aku ana oia no kona hele no' kekahi wahi kaawale loa. a o ka ui ana aku inma ona, iao kana mau kokua ana<n;ai iaia, niahope iho o kotia hoike okoa an \ aku, no leo laua hookaawale loa ana kekahi mai kekahi aku, he mea maikai ole loa ia i kona noonoo. - "Ua kakau aku no 311 i kekahi hoaloha o'u, aka nae aole 1 maopopo iaia ko'll >vahi i noho ai, e pololei ai kana hookolo ana mai ahiki i ko'u loaa an.a ma'keia walii." "l : a lawa paha keia kamailio ana o kaua, e haalele au ia oe ,a e hele ae au e hoomakaukau i ha meaai no ka ainSt. ahiahi," alaila ku ae la ua o Mrs. Alani iluna, me ka hooponopono ana iho i ka uluna o Haliaka. o kona hemo aku Ia 110 ia iwaho ,a oiai no, hoi ua loihi kela ala aiia a Haliaka. mo koua maluhiluhi pvj no hoi no ka loilu' loa o ko laua kamailio ana, o kona haule aku la no*ia hiamoe. MOKUNA XXXIV. '

llc hoolealii pule mahope inai, ua ikaika maikai mai Ia o Haliaka, me ka hiki iaia ke holoholo maloko o kona ruini, eia nae ke mau la no ka holioma o kona mau papalina, me ka wiu i 110 hoi o kona kino, aka nae nia na a«io apau, ua hoi pono mai kona noonoo maikai, a ua auhee )oa aku hoi na hiohiona apau o ka ma'i mai faia aku. Iloko o kela manawa e waiho ana o Haliaka i ka ma'i, aole he hookahi wa a ijilama -W&ila i hele mai ai e ike iaia, inamuli keia o ka papa loa (>Mrs; Alani i kela kanaka aole c maa! |ilo iki mai imua o ka itfea ma'i, nolaila ua lioomama loa ia aku ko Haliaka noonoo, no ka ike ole mai i kela kanaka. — Aole no tiae i noho pouliuli ua kanaka nei 110 ko Haliaka ano. i kela ame keia la. * uinau, piau mai a,na oia ia \frs. Alani, o ka pane nae a kela wahine e haawi a-k'u aiia iaja H he pane i kaokoa loa mai ko Haliaka kulana oiai<Taē. Ma kekahi manawa a Mrs. Alani e noho o, ka rumi me Haliaka, i ko laua wa e hoomaōpopo ,f hia'i «i, aui o Uilama Waila mawaho o ka puka kahi i hoolohe ak'i i, e kamailio mai ana o Haliaka ia Mrs. Ālani nie ka leo o,ka mea i piha i ka hoihoix>le, a e kapa okoa mai ana ia Mrs. Alani he īueapaahana na kekahi kanaka ino lapuwale loa. ' Ma kekalii la nae, i ka wa a Mrs. Alani o ka puka ana aku iwaho, e ku mai ana o Mr. Wnila, me ka ' niwf.i Icoke an-a mai o ua kanaka nei: "Ileaha ke kumu o ka nuuui ana mai nei o ko olua mau leo iloko-e rumi? M wahi a ua. kanaka nei ine ka inna peno loa ana mai ma na maka o Mrs.. r '\}ani, "Ua noke mai nei ke'kaikamahine ina'i i ke kamailio no kela maii palapala au o ka lauwe ana aku imua ona, me ke kamailio ])u ana mai nei. no'kou imi ana i wahi e kaa aku ai kffa.mau yaiwai nkilalo o kou malu.", "Alaila aole ka i lilo koua ma'i ana i kumu e auhee aku ai kela noonoo uluahewa iloko ona. ua lolie anei oe i kona kamailio niai, no ka haawi ana i koiia mau waiwai « kekahi mea okoa aku ?" * "Ae, wahi ana, aole ka ona kuleana i.kej.a mau waiwai, me kona hoike ana mai i kekahi ■mot»lcrf6-.:nb ke kuapoia ana 0 na hehe elu.a iloko o ko laua wa liilii Joa. M "Tna t» kena iho ]a kamea oiaiō au e* kamailio niai nei ea, alaila aohe manaolana i koe. no ke auhee aku o ke opu-U-pule mai kela kaikamaiiine E kuhihewa anu ka I,iqī au. o kona loaa ana la i ka ma'i fiva,'he kumu ia e lioi |o,a mai ai o kona noonoo maikai, eia ka aole," alaila haalele mai la ua kanaka nei ia Mrs. Alani, me ka heiie malie aiia ihoi nae o ka Mrs. Alani aka, no ka hiki aiva iaia ke aku i kela kanaka. ; k Manao paha kela kanaka e hiki ana" iaia ke pulapu ia'u." i namunamu liilii iho at> o Mrs. Alani, i ka wa i kaawale loa aki# ai o. yikuna \\ ail,<i ma kuhi e lohe olp mai-ai 1 kana mau olelo. Ua manao keia kauakji ua kaa aku» au malalo o kona mana, e. hiki ole ai b*',u ke ala*-Uu-c aku iaia; a i ol& ua mar nao palia oia, Miamuli o na mea.a kuu kane i hana aku ai, e maka u ana au iio kona hoopilikwi mai ia maua. Ua liiki oia e noho ana nie ka nanea. e hoea inai ana nae he la nia kfcia: hope aku. e ike ai oia. aole au-he ineapaaliana iloko o kona inau hma, aka he kokua au no ka mea ilo)<o p ka poino.-" j , He mau la mahope mai, a ma kekahi la,. hoea hou aku Ia ua o Mrs. Alani noloko o ka rumi o Haliaka me na maka luMhoi, a o ra ka uii wahine nei o ke kamailio ana aku/ia, Hallaka: , . | "I hele mai la au e hoike aku» i ka meahou, ua hala aku nei o l ilama Waila no ke kulanākauhale. uo ke kuai ana i j palaoa ame kekahi niau meaai, a o Kimo wale no ka i hoo-| nohoia iho nei no ke, kiai ana ia.kakou: o ko'u .manao ea, | ina ua loaa ka ikaika maikai i kou kino. alaila e ae aku ana I au e pii oe no ka hale m&unp. no ka ike ana i kou mama. I He nana nae keia no-ii e pilikia ai, ke loaa pono mai kott pakele ana mailoko aku o keiā rpmi, aka nae e auaiuo no. ? u 1 "a ™»hewaia mai apau, a i nalo 110 hoi keia hana ana a! kaua, alaua aohe a kaua mea e hopohopo ,ai, no ko'u nukuia, mai e kela kanaka." T kela lohe ana aku 110 o Haliaka i ka uuhmi hauoli, ,nQ, ka hala ana aku o Uilama ( Waila .no ke kulanakauhale, uaj ku ino ae la oia iluna, eia ua hele kona mau papaiina a : haikea. mamuli o kona noonoo ana iho, i na hiona ana e ike j aku ai i kona mama, i kona wa.e hoea aku ai imua ojmU no kela ano nae o ua o Ha,liaka.. ua hopohono loā o Mrs. | Alam aole paha e hiki. ana ia Haliaka\ke hooikaika iāia' īno , elanakila ai oia maluna o kekahi haawina o ka, niaule, nialuna ona. a o ia kana o ka pane koke ana mai: ■! i n n ir o r\ oe wahi .ana me ka lalau okoa. aiia ?" ,?£ a ' 1 ,loon °ho aku la iāia ilurta o ka ii'olio nie k'Wlpp i p0, ' 01)0 loa aple ana e hiki ia oe;r^w. mama . i ke : a »• ikaik » "Mai hopōli'.po oc no'ii, e Mts. Alaili, i,„ i|, u |-, I,r,'u kmv, o keia ano ou au e ike.mai walcno ia M

no ko'u_ nana ana aku i kekahi hiona c kau niai la iiiiua o, kuu niau maka, ilo ka hala\vai aku me kuu mama aloha. E pau koke ae ana no keia ano p'ihoihoi o'u; nolaila e ac maii oe e. Mrs. Alani, e hele aku au e,hui pu me niama, nialia, o' i keia wale no ka* manawa maikai loa i loaa ia'u; o kou hoo- j pajieen.ee mau ana, eia ka auanei e hoea mai ana ka wa e oi, loa mai a'i ka paakiki o ka hiki ana ia'u ke ike/iaia me kn! : maalahi." # /'lna pela, e.ae aku ana au i kau noi, e hoomanao nae oc, me ke akahele wale no oe e hana aku ai i kou mama, aok j ma ke ano e ulu-ku mai ai kona noonoo, e hiki olē ai ia I kaua ke hoomalu aku/iaia," o ka hele' aku la no ia o Mrs. ; i Alika e wehe i ka puka, me ka hahai,ank ! aku no -lioi oj i Ha.liaka mahope ona. - _ „ i j No ko laua nei komo ana aku nae iloko o ka rumi, ua. , huli mai la o Mrs. Waila ka mama hoi o Haliaka, a i mai la:! ! "Ua makemake au e hoi aku nialuna o ko'u moe e hoohiolu I gi e-Mrs. Alani. ua hele mai la au a ui-ha i ka nolio illina,"! ,'Tvahi ana ine he keiki la i hele a luhi maoli, i ka wa e, ike i I niai ai i ke komo aku o kekahi mea. ! ! "Ea, eia 110 keia i ke kakahiaka, ua ui-ha koke no ka oe! ; E hoomanawanui oe pela a hala hou kekahi mau hora. alaila j ! hoi oe ,e lwwluolu," i pane aku ai o Mrs. Alani hia ke anoj hoolalau. . ' I j "O ka hora eliia keia? Ma ka'u hoomaopopo 6a loihi ma-1 ! oli keia myfiawa mahope o ko'u ai ana i ka ainaahiahi." i "He hora hookahi ae nei.no i hala, i ai ai oe i kou aina. I kakahiaka/ a o ka hora umi no keia, nolaila, he hookahi j j wale Ho hora*o kou noho kna iluna o ka nolio o kou luhi iho j ! Ja no kar ia!" me ka minoaka ana aku o Mrs. Alani. ( j "Alaila, ua palaka pu maoli 110 ko'u nqonoo! He keu aku ! ! ko'u makemake ina e hiki ana ia'u ke hoomanao i na mea! apau. 110 ka mea he nui na mea e oiliili mai ana imua o ka'u 1 mau hoomanao ana, aole nae he hiki ia'u ke paanaau. El oili okoa jnai ana kekahi mau helehelena iloko oJ>o'u noo-! e nalowale aleu ana lakou me kā hikiwawe loa. T j ! kekahi manawa, me he mea la e lohe okoa ana au i kekahi i mali lep, na leo 110 i kamaaina i ko'u lohe mau afta ōiai ko'u wa ikaika, aka i)ae aole he maopopo iki ia'u o ka poe 110 lakou ia leo. Eia au ihea e noho nei e Mfs. Alani ?" "Eia no i Galani Loka e noho nei," i pane aku ai o Mrs. j Alani me ka leo oluolu ka he la ha'o i ka j | ninau mau aku o kela wahine iaia, i ka inoa o kela wahi. i j "AeV ua hoike mua mai no ka hoi oe -ia'u i ka inoa o \ j keia wahi, he keu aku maoli a ko'u poina. I nehinei nae j oe i hele mai ai e ike ia'u ea?" ! j He ku maoli i ke aloha kela mau olelo a kona mama e| ! Kamailio me ka aneane e hiki ponō oie ia Haliakaj I ke hopmanawanui hou iho, aia hoi kona mau lima a elua! I ke puliki 1 mamua 'o kpna umauma; a mamuli v<-ale no o tia' hhooikaika ana a Mrs. Alani iaia, e uUmi oia me ka hooma-' ■ nawanui i kona manao aloha, pela wale no i hiki ai i ua j o Haliaka ke kaohi mai i na manao uluahewa o ke alolia i tnku,a, no ka hoike okoa ana aku iaia iho iinua o kona maj nia, aka nae .he hookahi mea hiki ole iaia ke uumi iho o ia no kona mau waimaka, aia ke kahe makawalu la ma kona] j niau papalina, me he niau kulu pakaua eloelo la no ka hooI i!o; - • ' f " ! • "Pehea, he makemake no anei oe e ike i leekahi mea mali-j [ hini ? Ua hoea mai nei oia no ka ike ana ia'u, hevwahine j I opio. he hoaloha no'u, a ua lawe pu mai nei nae au iaia, j > malia paha ua makemake oe e kamailio pu me ia, ke ninau j l' aku nei nae au i kou manao nona." j j "He mea 'maii.hini anei kekahi o ka hoea ana mai.nei?"! | wahi a ; ua wahine nei, me ke ano hoihoi o.kona mau maka. Ina he oluolu kela hoaloha ou, elileē me kou oluolu, manao j j au, e lilo ana i mea hooliauoli mai manao, ka ike anai j aku iaia k kela leele ihea i keia wa?" ! | Ko kela ninau a,Mrs. Waila, haawi mai Ia o Mrs. Alani | I i ka. hoailona ia lialiaka e hele aku e hui pu me kona nia- • nolaila holoi ae la o Ilaliaka i kona mau waimakā, a! j malop, o kona hele aku la no ia a noho iho la ma ka aoao ! i o kpna mak.uahine, aia hoj kona kino ke naka wale la no ii I ka haālulu, i kau a mea o kona piha loa me ke pihoihoi. , ' i Lawe mai la o Mrs. Alani a waiho aku la i kekahi npho | ; no Haliaka, me ke ku*\na ae o. ke kaikamahine ojuo iluiia.; J u noho la nia k.a aoao o kona.mama, me kona kamailio j ole ae nae he hookahi huaolelo, aia no hoi kona tuama ke j . nana inai iaia, me ka hoomaopopo ole mai, o kana kai-] ■ kamahine kela* a i ka hala ana o kekahi man minuke o kona ' naua ana niai, ia wa i pane mai ai oia'ia Mrs. Al'ani: j I He keu aku maoli' ka oluōlu o 4cou hoaloha, e ohiplu i ! hoi oe.e.hoike mai i kona inoa ia'u?" , j J , O Haliaka kona inoa." wahi a Mts. Alani, no ka hoao | ? ,,a 'I 1 * J >a^ia P Mki i ka uiakuahine ke hoomuopopo mai | j 1 K a V»oa o kaua lqgiikamahine. * j j "O Haliaka miei kpna inoa?" wahi a ka inama, me ka )a- ;• | malama ana ae o kona mau niaka. "Ua maopopo loa iaju, ■ j ua ike i kekahi niea ma kela inoa, ow ai nae. Ia rta mea I |iei. ke poina loa nei la oe i kamailio maf nei no keia \ inpa, īne he ua ku i maoli mai oe ia'u ma keia walii. ?# j I nie ke kuhiknh} ana ae o ua wahine nei ma kona puuwiai, { me ka cuctt pu ana hoi u kon.a mau lelielelie, elike me kc i ano o na-keiki liilii i ka wa e loaa ole ai ka lakou matvmeaf i makemake loa ai. ' s j j E hoomamawanui no kaua pela. ninlia paha e hoea nfaP i ana no tta niea nei nona ka inoa au.i lohe mua ai," i pane i hou o Mts: Alani. "E noho iki iho ana kuu hoaloha j nej me oe po ka hoolaukanaka ana ia pe, oiai au e hoi' aku no ka hooinakaukau ana i : ha meaai no ka aina | ! a oiai hoi;olua e nohp, kokoolua iho.ana, malia o hiki iaia i ke heluhelu mai i kekal)i mau nioolelo imua ou, a i ole ! hiiueiu mai [>aha i kekahi mau mele." ! .Mamua o ka puka ana aku o Mrs. Alani itvaho, kulpu ! niai la-..u;a iniua o Haliaka a kaniailio mai la i keia mau ! olelo:- Aole Joa o u kanalua iki, np.ka hoi hou mai o kona' nponoo maikai, ina e ike mau mai ana oia ia oe i kela ame j keia 1« ma keia hope aku, ke hoohele aku oe i na kamailio j ana, no na mea ana ī kamaaina loa ai i ka wa maikai o kona i noonoo; ,o ka u kauoha paa nae ia oe, e ikahele loa oe ma kau mea apau e haria aku ana imua ona." • "E hpokp no elike me kau i m&kemake «ii e kuu hpa-i loha/' ī pane ae ai o Haliaka W ka hoihoi. i I Jvcla heniō ana aku o Mrs. Alani iwaho, a koe iho lgi o ' Hahaka kona niakuahine, ua atie?mc loa e lele aku ke j o -kona a peliki aku iaia, me .ka hoike pko« aku, oia no o Haliaka, kana kaikmhine aloha» a e ; kaj)ea aku hoi kona mama, ma na inoa iehulehu, i maa ' laia 1 ke kapa aku maluna o kona mkuahine, aka hoomanao ma, a nae pia 1 k* olelo papa a Ms. Alani» nolaila uumi wal.e ihp-la no oia 1 ke aloha o ka makua, me ka ma- 1 naolana nae iloko ona, e hoea mai ana 110 he la e hiki ai ■' lua ke lawe.aku i .kona makuahine mai kela wahi akui a ..kaln okoa Ioa v ilaila oia e hana aku ai ma na ano.apau, alnk. . ka hoi liou -ana mai o ka ikaika i ke kino o ko,u! makuahine, pela ho, kn l.oi l, ou mai o ka noonoo maikai I īloko pna. - j Noke wale aku la no o Haliaka i ke kamailio i kela aj*ie ke.ia mea, me ka hoolohe malie o kona makuahine iaia, e aku ana o Haliaka i ka minoaka ma na papalina o kpna mama, eia nae he pono hoolohe wale mai no, me 3ca : hiki ple laia ke hpomanao i kekahi mea. me ,he mea jla o ke kumu o. kona hoihoi, no ka o keia leo e kamailio a-kil.nei. īaia. i no ke ku tlo hoi kekajii i ka oluolu, me ka i ; wāUmhe e hoi he e ku.ole ai i ka hoihoi kej 1 hoalohe mai. ... t h .0 ka tl6ke nae ia o Haliaka i ke kamailio. ahiki j kona Ikei { -ana «'iku, iia p.iu k.Hmihoi o leonn ninma e hoolohe mjti ijlia i) īa wa ua o Hahaka 1 nmau aku ai: |

"Pehea, he makcm<ike no nae p&a-oe e himeni aku au ia oe ea ?''-<■ . ,"At\ jna ot e oluolu m;ti ana; ,o na manu walejio k;t lohe i ko lakōu himehi mau imua 'o'n la apau." Ke noonoo la ua o Haliaka i kana himeni e mele aku ;i imua o kona mama. alaila haupii mai la Uoko ona. kekai.: . na hiin<eni a kona mama i a'o mai; ai-iaia a paanaau i kon i \va kamalii: o kona hoomaka ae la no ia e himeni. a oiai !. leo o Haliaka e hoopiha ana ialoko o kela keena, ua ii. • puiwa loa ia aku konri mama, me ka hele a piha maoli i pihoihoi, no ka mea ua pa pono loa aku na huaolelo o K. himeni ma kona mau pepeiao, alaila noho nialie loa iho oia, me ka haka pono ana mai o kona mau iiiaka malim < Haliaka. 0 hoi ia o, Haliaka ahiki i ka!' pau ana, ia w i lohe aKu ai oia i ka nui ana iho oka hanu o kona mama. v, • ke ku ana ae hoi iluna, a hoomaka aku la e holoholo mal. !... o kela rumi, nie he mea la e hoonāna wale ana no i koi. mau.m|inao kuaki. no ka hiki ole loa iaia ke hoomanakekahi niea, a no kekahi niau manawa kōna huloholo a ia wa i kahea ae iil nie ka lēo nui: - s "0, e Haliaka! E Haliakii! Eia oe ihea. l', hoi mai. . 0 mlima, ua makaukau e a'o aku i himeni hou ia u. ' alaila lioomaka okoa ae la oia e himeni, me ka leo liiln, mamua o ka pau ana o ka pauku ekahi. ua noho okoa ih<. ; oia ilalo, me ka noke ana i ka uwe, me ka noke pu ana n. hoi i ke kahea i ka inoa o llaliaka. 1 ka ike ana aku hoi o Haliaka i kela ano o kona makna hine. ku okoa mai la oia iluna, me kaliele ana aku, a pu!iU aku la i„kona mama, me ka lalau ana aku no hori na iiui.i 1 hele a kakav\ ka iwi, a puhki mai la iloko o kona mau lima, me ka pane ana aku i na olelo hoomalielie: "Mai hookaumaha i kou manao e kuu pa.i nei ko'u manao, e hoea mai ana 110 o Haliaka i kekalii la a ke manaoio nei no au, ua nui koma aloha mm." "Jle mau olelo hooluolu maoli kena-au e kamailio mai nei ia'u, aua hoomamaia mai kuiv noonoo kaunialia. I ; Jioike mai nae paha oia ia oe e hiki mai ana oia i keka!,: la ea? O, ua hele au a piha loa iut; ke kaumaha 110 kon i hele ole inai e ike ia'u." "E hoea i'o. mai ana oia, o ka'u wale no e a'o aku nei 11 oe e hoomanawanui," wahi a Haliaka me ,ka hiolo okoa ana iho o kona mau waimaka, no kona• ike, i ka nui makee »> kona ma.ma e ike iaia, oiai nae, aia no oia imua o ke «110 o kona makuahine, aole nae e (liki iaia ke hoikeike aku iai.i iho, o lilo auanei oia i mea hoahewaia mai e kela wahin ■ maikai, i makaukau e haawi mai i na kokua 11«) kona pale kana ame ka palekana pu hoi o kona mama mai ka niana aku q, L'ilama Waila. I wahi nae e hoomamaia ae ai ka manao kaumaha o kona makuahine, hoomaka hou ae la ua oa Haliaka e himeni. i kekahi mele laiwale, a ke ike la oia i ke. auhee ana aku o kela nanaina kaumaha inai na maka ae o kona makuahine, ala ila moe oJjoa mai.la iluna o kona man lima, ahiki i ka-nan.i pono ana iho a Haliaka maluna o kona mau maka, ke mau 1a no nae oia i ka himeni. me ka noho malie loa ana o kona makuahine.

I I kona ike ana iho. aole loa lie wahi hoailona i koe oke I kauiiiaha maluna ona, hoala ae la oia i kona mama ilun i | a noho aku la no hoi oia maniua pono akn o ke alo, hoomaj ka aku la e kamailio e pili ana 110 mi ma*nu, no na j>ua a nu j kekahi mau mea e ae he nni, a i ka-hoaniaopopo aku. o k.i | mea nivi,\valc no i ka makuahine e lu>olohe mai la o ia n<> I ka leo o Haliaka, aole ona hoolohe mai no na tnca e kama- ! ilipia ana, o kela leo wale no. j No .ka hora hookalii kela nanea Ilaliaka inr kona j makuahine, a c noonoo ana oia, iha paha hc mea maikai 1 kona noh6 mau ana aku nie kona īnama. aole e hoi hou n<» j kona rumi paahao. luhe mai la oia i kekahi mea i ka nakekr aku ma\vaho o ka puka, nolaila wehe ae la oia i kona mau . lima mai ka puliki atia i kona mama, a naua mai la i kahi ! 0 ka puka, me ka manao o Mrs\ Alani kela.o ka hoea aua i aku. e.ia ka o Uilama Waila, nolaila ku iifo ae la oia ilmn. i me ka piha i ka maka'u ame ka pihoihoi, no kela I«»aa pono ! ana aku kona juatna maloko\j ka rumi hookahi. | , MOKUNA XXXV. j f ehe.i oe i hiki mai ai maloko nei o keia rumi?'' i hot>j niaka koke mai ;ii o Uilama Waila e kamailio me ka 'le-o ' okalakala oka mea i hele a piha me ka huhu. 44 lLia o Alrs. i Alaiii ihea?" | "Aolie au i ike iaia," i pane akn ai o Maliaka ma ke ano hoopunipūni. uo kona makemake ole r .kaii aku kekahi | hoohuoi ana o Uilania. W'aila nialuna o Mrs. Alaiii. "() | ko'u ike 4 hope ana iaia. o ia 110 kela manawa o kuna law<l'ima ae i ka'u mau ineaai 110 k'eia kakahiaka ih«» n«. i. a o kana | i olelo inai ai ia'.u, e liele aua oia e h6oniakaukau 'i na meaI ai 110 ka aiūa awakea." • Jna o kena ka mea oiaio au e kalnailio niai ihm, alail i } pehea oe i henio ai mailoko niai a kou nimi?" ! "Ma ka ulia pomaikai wale 110 i hemo mai ai au mailok'» pnai o ko'u keeua paahao," wa\\i a ua o Huliaka. me V.e ka 1 aiia ae o kona poo, kela ano hana inau no ana imua o liela \ kanaka a i hoopiha mau ia aku ai 110 hoi o Uilama W'aila i ka hoonaukiuki, 110 ka uahoa o keia kaikamahine. "Aole loa au i noho -palaka o ko'u mpii i "ua la apau. aka ua hoao mau au e wehe 1 ka puka, ina paha ua paa ii ke kiia j mai mawaho aole paha, a i keia kakahiaka i ka wa i hoi mai • ai o Mi*j. Alani, ua ike au, ua hooheiiiahema oia, a ua p"a laka piihii 1 ke k» ana i ka puka a paa, pela iho la i liemo mai j ai, i lohe oe e Uilama Walla. • ' » j L ike 111 ai oe, i kuu vva i henio mai ai mailoko inai o k<»'u i ktena paahao. ua hele mai la au e huli, elike me lea'u im-a j 1 manaoiO loa ai, eia inaloko nei o keia hale kekahi pio elike j me au nei, kahi 1 ai e oe, a'u up hpi i koi paakiki j aku ai imua ou, 110 ko'u lohe ana i kona leo kahea ia'u, ma kekahi po, ua noke loa mai nae oe i ka hoole, aka i keia la. j 1 alakai mat ai ke Akua, e ike au i ka mea.oiaio loa." "HeJe oe pela e kenā kaikamahine laj)uwale!" i pikanana hou mai ai4ce kamailio ana a ua kanaka nei. Aole e lilo kena mau olelo au e hoinoino mai nei malun.i o u 1 niea nana e kapae ae i ka oiaio o ka mea a'u i ike i kei 1 la. lJa ahuwaie kau mau hana karaima ia'u e Uilama W'aila, pehea la e pakele ai oe, mai ke kau ana mai o ka hoopa'i a ke kanawai maluna ou. 110 ka mea au i hana aku ai me ka iukoino Heaha kau e Uilama Waila e pane mai ai ia'u. no keia.J<araima ekaeka loa au i hana.ai? Pehea'la oe i hana ai, e kanu ola aku i keia waliine iloko o ka luakupapau o iloko o keia mau makahiki loihi?" wahi hou a ua o Haliaka, me kona kiola ana.aku i ka in&ka'u, .1 ku aku Ja oia e paio nie Uilama Waila ina na olelo." nei r OU a " a ma kc V' A ln - au mea au e kamailio mai "He kuleana nui ko'u ma a e. ike aku ana oe e Uuama Waila, maluna iho o kou.poo, ka auamo ana i na ko-iko 1 o ke kara,ma au i hana aku ai," ~ie ka hele o na maka o ua o a hulili i ka huhu, ka mea nana i hookau aku 1 ka wiwo inaluna o kela Mnaka ino. w•?' P aUe - \ kai . ka a. Haliaka ua noke ae la o Uilami W aila; !<a hoo M uk a Ina olelo kuaniuamu hele iHaoli a piha 1 ka irraina, a no kela mau olelo Ikaika a ua o \\a\Ux ua hele niaoli ka mama o Haliaka a piha i U maka'u, me ka noki'.okoa,ana i4io p.ka uwe, me ka-puliki ana ia Halihh™™ '** maJcemnke Inn hoopakele alhi o" . (Aole i pau.)