Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 10, 11 March 1921 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KE SENATE

La Hana 9.

            Na @@@ i holo ma ka helehelu ekolu ia ana@.

            H.@H. @ - E hoihoi hou aku ana i ke Ka@a@@ o Hawaii i na @ala he 1049 a ia @aiaua i hoolilo ai no ka hana ana ia i@ alanui ma Kau. Hawaii, elike me ia i ap@n@ia e ke komi@e o na ioaa ame na @@@lilo.

            B H. @- E hoakaka ana no ka uku @@@ @@@ke e hele mai ana a hoi aku @@@ i @a@@@ia no ka hele ana mai i ka @@@ @ @@@@le a ke koronero.

            @. @ @@ - E hoakaka ana no na ha-@@ @ @. Makai Nui o Honolulu, i apo@@@ @ ke komi@e hookolokolo.

            @. S.- E hoakala ana no ke uku @@@ @@@ ia W. @. Hobdy, ka hope l@@a @@@ @@@ o na haua aupuni, i aponoia ai @@@@ @@@@e o na loaa ame na hoolilo.

            @. S. @- E polo ana i ka hookuu ana @@@@a auhau ak, e hoololi ana i ke @@@@@@ i hookuuia aku ai na Ahahui @@@@ @@@@@ e na Kaikamahine ame na Keikikane o Hilo, Hawaii.

            H. S @- E @oakaka ana no ka uku @@@ @@ ia U.S Bowman, ka lunanana @@@@ # ea Papa Ola ma Hilo.

            Holo ma ka heluhelu elua ia ana ka @@@ @ nal@ @ elike me ka hoike a ke @@@@ o na ioaa ame na hoolilo e apo@@ a@@ no ka hooholoia ana. He bila @@@ e @@i ana i haawina dala o $250, @@@ @ @iloko mai o na waihona dala aie @@ @ kuku'u ana i memoriala no na kane ame na wahine i komo pu i ke @@@@ nui maloko o ka Papa Memoriala @@ Waikiki @a e @oi pu ana e booko@@@ @@@ @ ke kiaaina i komisina a e @@@@@ ia ke komisina memoriala, i @@@@@ iala oia komisina a e lawelawe @@@@ ka nana me ka uku ole, a e noi @@ ana @ hookaawaleia ka huina o @@@@@@ no na hoolilo o ia komisina @@@@@@@ @@ o na loaa o ke teritore.

            K@ hol@ pu ma ka heluhelu elua ia @@ ka H. S. @, e hoakaka ana no ka @@@@ ana i kekahi auwai hookahewai @@ Waikiki. Elike me ka hoike a ke @@@@@ o na @oaa ame na hoolilo o ka @@@@@ ana ae @ apono ana no ka hoo@@@@@ o ia hi@a.

            Ka @@el@ hooholo hoomaikai:

            N@ @@ hoomakaukau ana i kekahi @ @@ @o@ne@e hoomaikai i ka Pereside @@ Warren G> Harding, ua koho mai ka Pe@@@ @@ Chillingworth i ke Senatoa J. W. Russel no ia hana a hoouna aku ma ke ke@ekalapa i ka Peresidena Harding@ oiai ma ia Poalima., Mar. 4, i @@@ ae ai ka Peresidena-i-kohoia ma ko@@ @@@@.

Ka Hana 10.

            Na @@@ i hookomoia ae:

            @. S. 45- He kana wai e hoololi ai i @@ kanawai e hoakaka ana no na kala @@a kaa otomobile. -Judd.

            @. S. 46- E loaa ka mana i na papa o @@ lunakiui e kukulu a e malama ai i @ @@ hale hoahu buke uku ole no ke ka@@ na. -H. Rice.

            Hele ma ka heluhelu ekolu ia ana na @@a malaio nei:

@. S. @- I @ookomoia ae ai e Sena@@ Judd e hoakaka ana no ke kukulu@@ aku e kekahi kiahoomanao no na kane ame na wahine o Hawaii i komo @@@ lawelawe i na hana o ke kaua nui @@@e ao.

            @. S. @6- I hookomoia ae ai e H. A. Baldwin e pili ana i ka malama ana @@@ i na keiki ilihu@e, na wahine kane@ a@e ame na makuahine i haaleleia e @@ kane.

            @. S. @7- E kauoha ana no ka hanaia @ kekahi auwai hookahekahe wai nui @@ Waikiki i hookomoia ae e ke ko@@@e kuikawa.

            Aponoia e ke senate ka H. R. 5, e @@@kaka ana no kekahi akena kokua. 'I ka manawa i hooanaia ae ai ka olelo @ooholo hui mai ka hale ae a i ke senate @a hoihoi ae ke komite papahelu i ka hoike e waihoiea ke olelo hooholo ma ka papa. Noi o Senatoa Wise e waihoia ka hoike a ke komite ma ka papa a haule. Ma ke noi ua hoihoi houia aku ka hoi@@ hou ana ae i ka hoike ua hoololiia i heluhelu ia ai i $400 no ke kau ma kahio ka $@ no ka la.

            Mamua o ka hoopanee ana ka hale @a hoomanao mai ka Peresidena Chil@@@@@@@@ i na hoa o keia la ko Mrs. McCarthy la hanau ma kona home, a @@ @@@@ maikai na na hoa e hele pu aku @@@@@ @akou mau le@e no ka haawi aua @@@ i ka lakou hoomaikai i ke le@e mua @ @@ @@@@@@.

La Hana 11.

            Na @i'a hou i hookomoia ae:

            R. S. @@- No ka hoololi aua i ka pau@ @ @@@@ o na Kan@i Hooponopono Hou @a o ka 1@15, elike me ia i hoololiia e @@ Kan. 104 o na Kan. o ke kau o 1915 , e pili ana i na hoikeike makahiki a na hui- C. Rice.

            O ka B. S 46, no na hale hoahu buke Kauai ole a na kalana i hookomoia ae @i e Senatoa H. Rice, ua waihoia aku i k@ komite hoonaauao.

            B. S. 47. i hookomoia ae ai e Senatoa Judd e pili ana i na makahiki haahaa loa e na kalaiwa kaa otomobile i 15, na waihoia aka i ke komite hookolo @@l@.

            B. S. 4@. i hookomoia ae ai e Senatoa Tavares, e pili ana i na laikini no na hale pahupahu ame maika ua waihoia aku i ke komite o ka oihana koa.

            Olelo hooholo:

            O ka olelo hooholo mai na luuakiai mai e ke aupuni kulanakauhale ame kalana e pili ana i ka hiki paha a hiki ole ke kuaiia ka hui kaa uwila, elike me ia i hokakaia maloko o ka B.S. 30, a e waihoia aku ke koho ana na ka lehulehu ua waihoia aku i ke komite hookolokolo.

            Holo i ka hale ka B.S. 9 i hookomoia ae ai e Senatoa Wisc, he bila e noi ana no ka hanaia i mau alanui mawaena a ua hoihoi hou ia aku i ke senate me ka hoimiia mai o ka huina i noiia ma loke o ka bila mai ka $25,000 a i ka $15,000. Apono ke senate i ka hoemi a ka hale.

            HASHINTON, mar. 3.- Ua kakau i@ea@a e ka Peresidena Wilson ma keia ahiahi ka olelo hooholo a ka ahaolelo e hoopa@ loa ana i na kanawai kuikawa o ka manawa kaua. Ua aponoia e ka Peresidena ka bila e pili ana i ka haua ana i na papu, aka nae o ka bila haawina o ka oihana kaua aua no maloko o ka Hale Keokeo kahi i waiho ai, me ke kakaninoa ole ia.

KA HALE

La Hana 10.

            Na bila i hookomoia ae:

            B. H. 177- E hookaawale ana i $59 no ke kokua ana aku i ka Hui Hale Hana Aniani ame Halelole. -Ahuna

            B. H. 178- E hoakaka ana ke hoahewaia kekahi kalaiwa no ka holonui me ka nana ole i ko ha'i pono e hoopaahaoia oia no hookahi makahiki a e laweia kona laikini kalaiwa kaa, elike me ka manao o ka aha. -Cristy.

            B. H. 179- E pili ana i na mana o na lunakiai o Honolulu. -Cristy.

            B. H. 180- E hookaawale ana i $900 na ka uku ana aku ia Maria Heuer mamuli o ke poho i loaa iaia no ka hoopauia ana o kona aelike me ke kula nui o Hawaii. -Cristy.

            B. H. 181- No ka hoopau loa ana i ka mokuna 216 o na kanawai o ka 1915, e pili ana i na hoapa'i. -Hoopii.

            B. H. 182- E hookuu ana i ka poe uku hoomau mai ka hoopii ganisi i a ana. -Joseph.

            B. H. 183- E noi ana i eha mau kanaka kiai i na kapakai o Waikiki a e uku ia lakou i $100 pakahi no ka mahina, o ka ha o lakou oia ke kapena, e loaa aku iaia i $110 no ka mahina. -E. K. Fernandez.

            184- E hoamana ana i na lunakiai o Honolulu e hookaawale i kekahi hapa o ka Paka Kapiolani i kahua mau no na hana hoikeike fea. -E. K Fernandez.

            B. H. 185- E hookaawale ana i $5000 no kekahi alanui mai Makaha kai ahiki i kapuuone nuulu o Ohikilo'o. -E. K. Fernandez.

            B. H. 186- E kau ana i mau ukuhana paa may o $900 no ka makahiki no na lunakiai o ka papa o Maui, koe na lunahoomalu e loaa aku i kela ame keia hoa i 25 keneka no ka mile i ka heie ame ka hoi ana i na kalawai a ka papa. -Paschoal.

            B. H. 187- E hookaawale ana i $15000 no ka hana ana i alahaka hou ma kekahi wahi okoa aku, ma Alelele Maui. -Paschoal.

            B. H. 188- E hookaawale ana i $14, 143.12 no ka uku ana aku i ka hui heiheilio ame ka fea o ke Kalana o Maui no na dala i hooliloia no ke kukulu ana i ka hale fea ma Kahulai. -Paschoal.

            B. H. 189- E haawi ana i ka mana i ka aha kiekie e hopau a i ole e hoopanee i ka lawelawe ana o kekahi ioio i kekahi hihia maloko o ke teritore. -Jarret.

            Holo ma ka heluhelu eluia ana na B. H. 41, 66, 72, 114, 120, 121 ame 122.

            Palapala hoopii:

            Mai ka poe noho home hookuonoono mai o Waiakea, Hawaii, he palapala hoopii e noi cana e ninauninau pono ia na kumu o ka loaa ana o na poino ia lakou anamuli o ka hooko ole ana o ka Hui Halewiliki o Waiakea i ka aelike me ke Teritore no ke kanu ana i ke ko maluna o na aina mamua o ko lakou nohoia ana aku e lakou.

La Hana 11.

            Na bila hou i hookomoia ae:

            B. H. 190- E noi ana i haawina dala o $20,000 no ka malama ia o ka fea e ke teritore ma ka Paka Kapiolani. -Fernandez.

            B. H. 191- E hoakaka ana o na limahana kulanakauhale ame kalaua e ukuia ana ma ka mahina e loaa aku ia lakou ka uku piha o ka mahina iloko o ka lakou manawa e kaawale ana mai ka hana aku mamuli o ka ma'i no na mahina mua ekolu o ka ma'i ana, a o ka hapa o ka uku ke loaa aku iloko o na mahina hou aku ekolu. -Ahuna

            B. H. 192- E hoakaka ana o na dala apau e loaa mai ana, na ukuhana ame na dala i hoohuiia e hookuuia mai ka auhau ae a pela aku. -Kupihea.

            Moa ma ka papa ka Bila a58, e hookapu loa ana i na kalaiwa o na kaa otomobile ame kaa uwila aole e ae wale i na kanaka e kau ma hai o ke kaa, i hookomoia ae e Hoopale.

            Holo ma ka heluhelu elua ia ana ka B. H. 152, e hokaka ana o na kii hoonaauao a mau kii pili i ka Baibala ke hoikeikeia ma na la Sabati mahope aku o ka hora 1 p. m.

            Na olelo hooholo:

            Elua mau H. C. R. i hookomoia ae i ka hale; ka mua e noi ana e hookaawaleia mai ka 500 a i ke 100 mau eka aina kupono no ka hanai holoholoua no ka poe noho hookuonoono ma Waiakea, Hawaii, oiai, aohe lawa o ka aina no keia hana. -Lyman.

            Ka lua, e noi ana e maheleia na eka 300 maloko o ka apana o Waiakea i mau apana pahale aole e emi iho ma lalo o elua eka ka pa hookahi, aole hoi e emi iho malalo o $50 no ka eka, me ke ka@ia o kekahi kanawai e hookapu ana aole e kuai hou ia aku kekahi o ia mau apana ma ke ano hoopukapuka i kekahi poe. -Lyman.

La Hana 12

            Na bila i hookomoia ae:

            B. H. 193- E kauoha ana i ka papa awakumoku'e hana aku i mea e lilo mai ai ka uwapo ma Kaunakakai i onaia e ka American Sugar Co. no ke teritoro. -Kalua.

            B. H. 194- E kauoha ana i ka papa lunakiai o Maui e kuai i kahua hale hookolokolo malaia no ke pahi ana ma kahi o ka hale hookolokolo ma Kaluanui. -Kalua.

            B. H. 195- E hoolala ana no kekahi mau hoololi i ke kanawai e pili ana i ka hooiilo ana aku i na loaa no na auhau waiwai lewa ame waiwaipaa. -Muller.

            B. H. 196- E hoolala ana no kekahi haawaina dala o $25,000 no ke kukulu ana i kekahi waihona paa mau no ke kokua ana aku i ka poe kukulu hale malalo o ka hoomalu ana a ka papa hoaie dala o ka oihana mahiai. -N. K. Lyman.

            B. H. 197- E hoakaka ana no ka hooloihiia aku o ka manawa o ka aelike e hana a e k@ai aku i ka uwila ia F. E. Towbridge ma Maui i ka 1922, me ke aponoia mai e ka ahaolelo lahui. -N. K. Lyman.

            B. H. 198- E hoamana ana i ka papa lunakiai o Maui e kukulu i haleauau ma kali kokoke i Kahuku, Maui. -Paschoal.

            Holo ma ka heluhelu ekoluia ana na B. H. 50, 147, 165 ame 54.

La Hana 13.

NA BILA I HOOKOMOIA AE:

            B. H. 199- E hoakaka ana ma ka manawa o ka loaa ana mai o na hoike no ka hanaia ana o kekahi karaime e hoike koke ae na makai nui kalana a i o ko lakou mau hope paha i ka loio kalana a e haawi aku iaia a i ole i kona mau hope paha i na ike apau e hiki ana e loaa o ia karaima i hanaia. -Kalua.

            B. H. 200- He bila keia e hoakaka ana o ke kanaka e hana hoomau ana ma ka hana a ke teritore no na makahiki he 25 a oi a i piha hoi iaia na makahiki he 55 o ke ola ana, e hookuuia oia mai ka hana aku me kona uku hoomauia aku (kane a wahine paha) he 60 pakeneka o kona ukuhana mau ma ka manawa o kona hoomahaia ana aku. -Wilder.

            B. H. 201- E hoololi ana i ke kanawai e pili ana i ka hora kapu ma ka po, ma kahi o ka hora ewalu e hoololiis hora 9, a mai ka hora 8:30 p. m. a ka hora 6 a. m. na hora kapu no ka keiki malalo o ka 15 makahiki e maalo ole ai maluna o na alanui. -Jarrett.

            B. H. 202- He bila e hoakaka ana o ke kanaka e hoololi ana i ke ano a hana hou ana ae paha ma ke ano e nalowale ai ke ano mua o kekahi waiwai leewa a waiwai e ae, e lilo aoia i mea aie no ia waiwai a e paa oia ia ahiki i ka ukuia ana o na kaki apau no ka waiwaiio o ia waiwai. -Jarrett.

            B. H. 203- He bila e hookaawale ai i haawina dala o $10,000 no ka hookoana aku i na manao o ke Kan. 181, o na kanawai o ke Kau o 1917, no ka uku ana aku i na paahao ma ka halepaahao o Oahu no ka lakou hana aole e oi aku mamua o ka 25 keneta o ka la. -Jarrett.

            Holo ma ka heluhelu elua ia aua na B. S. 9, 15, ame na B. H. 179, 180, 187.

            Holo ma ka heluhelu ekolu ia ana na B. H. 91, 140, 144.

            Lolo i kanawai ma o ke kakauinoa ana o ke Kiaaina na B. H. 1@ i hookomoia ae ai ma ka la 2 e Hauselden ame ka B. H. 85 i hookomoia ae ai e Kawaha.

La Hana 14

            B. H. 204- He bila e hoololi ai i ke kanawai i hiki ai i ka Makai Nui o Honolulu ke hookohu aku aole e emi malalo iho o ekolu mau makai kula a e hana lakou malalo o kana alakai ana. -Uluihi.

            B. H. 205- He bila e hoakaka ana no ka mana hookolokolo o na aha hookolokolo -Lyman.

            B. H. 206- He bila e hoakaka ana no na kau e noho ai o na aha hookolokolo kaapuni. -Muller.

            B. H. 207- He bila e noi ana i kuku hoomau o $50 na ka mahina no W. C. Crook. -Paschoal.

            B. H. 208- He bila e noi ana i $100 uku hoomau no ka mahina no W. A. McKay. -Kalua.

            B. H. 209- He bila e noi ana e hooloihiia aku ka manawa o ka aelike no ka hana ana i ka uwila ma Hamakua, Hawaii, ke aponoia mai e ka ahaolelo lahui. -Vannatta.

            B. H. 210- He bila e hoololi ana ma kahi o 10 makahiki i 20 makahiki mamua o ka hiki ana ke hanaia kekahi hana no ke komo ana aku maluna o na aina, elike me ia i hoakakaia ma ka panku 2651 o na kanawai i hooponopono hou ia o ka 1915. -Jarrett.

            B. H. 212- He bila e hooponopono ana i mau uku no na hihia ganisi. -Andrews.

            Holo ma ka heluhelu ekolu ia ana na B. H. 179, 124, 170, 187 ame ka B. S. 9.

            Waihoia ma ka papa ka B. H. 38 ame ka B. H. 51.

            Na olelo hooholo:

            Na ka Kunamakaainana Lyman @he olelo hooholo e noi ana i kanalima mau paahao teritore hou e hoounaia aku i ka hale paahao ma Keaumoku Hawaii no ka hoopau pono ana aku i ka hana o ke alanui o Keaumoku, a i ka manahoounaia aku ia mau paahao no ka hana ana i ke alanui mai ka hale aku ma Kaluaopele a ma ka alanui mawaena aku o Kalapana.

            Na Lunamakainaua Andrews he o@@ lohooholo e noi ana i haawina o $200 no ka mahina ma ka ano he ukuhana no kekahi limahana a ke au@uni no ka hana ana ma ka buro o na malibini kaahele.

MAKEMAKE IA E KUAI NA KAI LAWAI'A

            O ka manao nui maloko o kekahi olelo hooholo a ka hale o na lunamakaainana o ke apono ana ma ka Pakahi iho nei oia ka lilo mai ma ka kuai o na kai lawai'a konohiki i ke teritore ma o ka hoopii hoahewa ana.

            O ka olelo hooholo e kauoha ana i ka loio kuhina e hoomaka koke aku i ka hoopii ana he pani ia ma kahi o ka B. H. Helu 2 i hookomoia ae ai e Lunamakaainana Kupihea, i like pu no ka manao me ko ka olelo hooholo.          Ma ka hoihoi ana ae a ke komite hookolokolo o ka hale i kana hoike ua apono ia i ka waihoia o ka bila ma ka papa, o ke alahele maikai loa e lawe ai oia ka hana ana i olelo hooholo hui, nolaila ua hoomoeia ka bila a ua hookomoia mai ka olelo hooholo ma kona wahi.

            O na huaolelo i hoakakaia maloko o ka B. H. 2 oia no na huaolelo i hookomoia maloko o ka olelo hooholo. Oiai na ka lawai'a e paaia ana malalo o kekalhi poe kakaikahi, aole e loaa mai ana na i'a ame na mea e ae mailoko mai o ia mau kai me ka pii ole o ke kumukuai ame ka nui hoi o na hoolilo ma ka aoao o ka poe e kuai ana i amau meaai, oia na kanaka e noho ana makoko o ke teritore, a me ka ae wale mai no o na honohiki mamuli o ka ukuia aku i kekahi huiua dala e hiki ai e aeia a e loaa mai ai na meaai o ke kai, a in a no ka lilo mai o na kai lawai'a konohiki i ke teritore he kuleana ko ka lehulehu e hele aku ai e lawai'a maloko o ia mau kai. Ke lilo keia olelo hooholo i kanawai manao ae ka pono o ka lehulehu.

            WASHINTON, Mar. 3- Ua noonooia e ka ahaolelo 66 he huina o 23,000 mau bila a he 400 mau olelo hooholo i hooholoia.

PEHEA LA E MAKE NEI KA LAHUI HAWAII, A HEAHA KA MEA E HANA AI I OLA AI OIA?

(Hoomauia mai.)

            E noonoo aku i ka mea e hana aku ai no keia ninau nui, e nune nui ia nei, o  ia ka make, oiai ua hoike mua ia ae nei mamua na make like ole, o ia hoi ka make ulia ana, aka o ka manao nui o ka mea kakau nei, o ia keia:

            E lawe mai ana au i na mea ano nui o keia ninau, o  ia hoi ka make mai loko ae o ka waihona noonoo o ia ka make ko'iko'i loa o ke ola ana o ke kanaka, i ka hoihoi pono ana ae i keia mau wehewehe ana, e hoike mua aku au i na make ulia, o ia make aua, aole loa ia he ko'iko'i elike me ka make ma ka noonoo.

            E mea mai ana paha na makamaka heluhelu, heaha iho la ka waiwai o keia mau kalaimanao  ana @. Aka, e hoomanawanui mai kakou, i ko'u lawe ana mai i keia mahele, o ia ka make ulia, he mea i ike maka ia, me kou nana aku no o kou make iho la no ia, e hele ana no oe a haule iho ka uwea uwila, o kou make no ia: e hana ana no oe i kau hana mau, o kou make no ia: he nui aku na make oia ana, aka aole loa ka lahui i poino  ma ia mahele o ke ola ana: o ka make ko'iko'i loa, o ia ka maki i hoikeia ae la mamua, o ia ka maki i hoikeia ae la mamua, o ia ka noonoo, ke kumu oi aku o ka make.

            E mea mai ana paha kekahi poe, heaha ia mea he make ma ka noonoo? O ka'u keia e kukulu aku nei, oiai in a he mahiai ka hana a ia kanaka, aia me ia na noonoo hoopono maluna o kana hana; nolaila e a'o mau ana oia i ka malama i kona ola kino a me ka ai i na mea kupono, ua ka malama ana i kona ola kino elike me na kupuna i hala aku: heaha ka mea i ikeia ai? Ua loiki maoli ko lakou ola ana, a no keaha? Ua hana lakou maluna o ka noonoo maikai, oiai o ke ola kino mamua.

            Eia ka'u mea i ike ai, oiai ua hana maoli ko'u mau lima i ka hora eono o ke kakahiaka, haule aku la iloko o ka lo'i me ko'u makua, oiai he elua no wahi lo'i kale oiai o ia kahi mea loaa mai ka haku aina mai, a o ka hana mua o ia no ka hoopiha ana i ka wai i ke ahiahi mamua iho i palupahlu maikai iho ka lepo, oiai ua noke mau ia i ka pu'e pu'eia, a ua wali ka lepo/

            No laili i kekahi kakahiaka ae e hookuu hou ana ka wai alaila o ka pu'epu'e mai la no ia@, oiai e kuhikuhi mai ana i ka'u mea e hana aku ai, o na lima ua like maoli me ka ho, a i ole me ka kopala o ka palamimo i ka hoopoepoe ana i ka pu'epu'e, aia ka huli e pili ana ma ka lihi kuauna o ka houhou iho la no ia elike me ka nui o ka pu'epu'e, aia wale no kela i ka olu o ke kakahiaka, ua manao ia e pau mamua o ka puka ana mai o ka la; a i ka pao ana na loaa mai la na wahi kauna opae ame kahi i'a ulaula, ame kahi oopu, aia kahi hulu makua ke pulehu mai la, oiai ua pau ae la ka hana, haule iho la ma kuauna, mala'o o na kumu la-i, he oluolu mai noi kau, a ai aku la i kela ai punahele i keia lahui, o ia no kahi poi nuou kaohi puu, nana aku oe, he kauwaikanana mai hoi kau, a hina iho la no maluna o kuauna, olala ae la i kahi kino i hele a laau i ke anuanu o ia kakahiaka nui.

            Aka e ha'i aku au i na mea oiaio, o ia ka loaa ana o ke ola kino maikai aole omali, no ka mea, o ua meaai au e ai ana, ua kupono maoli, aole o kela hope hoopilikia i ka pou e manawahua ai a ono ole mai ka ai.

            Nolaila ua a oia mai kou meakakau nei ma ia mahele e hana i ka manawa oluolu a e hoomaha i kekahi manawa alaila hoomau aku ma kau hana, aka e lawe i manawa hoomaha i mau ai kou ikaika o ia mahele e a'o aku i kau mau keiki no ia hana, me ka ikaika au i like ai he mea ia nona'e pono ai, oiai o na noonoo e ulu ae ana iloko o ka kanaka, o ia keia , i ka manawa aole oia i keia mai, a i ka pii ana ae a lilo oia i mea e ikeia mai ai, o ka palaka no ia i na mea i kuluma iaia, o ia hoi, ma ia makalua aia o hoowalewale e huki ana iaia, i na le'ale'a pau wale poina ae la na mea ana i a'o ai i kona home, o ka mea e ikeia aku ana, ua pouliuli ia home, no ka mea o kela noonoo maikai ua pouliuli oia, ua nui na alakaiia ana, ma ke alanui e poino ai.

            Pela no me ke kahunapule ame kona ahana, aia no keia mau haawina mamua o ia mahele hana oiai ua manaoia o na hua e puka mai ana mailoko mai o ia oihana, e mauaoia ua piha me ka maemae, aka, aia no iloko o ia ohana, he hipa eleele kekahi i oi aku mamua o ka kanaka mahiai.

            Nolaila maluna o keia ninau make o ke ki ka mea i makemakeia ai e loaa, o ka'u ki i ike ai, o ia no keia: Ma ka noouoo o ke kanaka ke kumu make, o ia hoi aole loa oia i hoohana i na mea e komo ole mai ai ia mea he maka; in a oia i hoohana, e ike ana no kakou, e hoemiia mai ana ka make, he mea uuku wale no ke imi aku, aole me ka dala ame ke gula, aka me ka noonoo oiaio, he mea ola mau oe mai kou hanau ana mai a ike oe i ka hopena o na mea apau maluna o kou anehanau.

            Nolaila aia maluna o ka noonoo kou pono e ka lanui, ame kuu koko; e mea mai ana paha oukou, keaha ia mea he noonoo? Eia no ka haina pokole, o ka noonoo kuko i ka ha'i loaa; noonoo a kuko e inu rama au; noonoo a kuko e hele au me kuu mau aikana hulumanul e kamau kiaha ai, i ikeia mai au he kanaka kulana; noonoo a kuko e kipu au ia'u iho no ka'u mea i hana kolohe ai; noonoo a kuko ua hilahila maoli au i ka'u mea i hana ai, e pono au e hoohalike a like me a poe e kali ana, a loaa mai noonoo a kuko, aole au e hele jou i ka pule, o nukuia mai au i ka hoopalaleha; noonoo a kuko, pehea la hoi ko'u mau hoaloha e nanakee mai nei ia'u; noonoo a kuko e hoopunipuni aku au i ke kauka, oiai he ma'i no, o kela ano maka'u hele loa i kali o ha pilikia.

            Nolaila na ka noonoo i hapai a pepehi i ka manao maikai, a lilo i mea e nawaliwali ai, a lilo i kumu ma'i, o ka hopena, ua pau ka manaolana nou e ola hou ae ai, no ka mea, ua komo ma ia wahi o hoopalaleha, i na mea maikai a ke Akua i waiho iho ai nau e imi aku.

            E nana aku i na lahui e, o ia o Pake ma, he mea i ike maka ia, e loaa aku ana he wahi hale kupono ole maoli ke nana aku, aka ua noho me kela uoonoo hoopono ame ka mikiala; ke ike aku oe; aia maloko o ka rumi hookipa i kupono ole, e kau mai ana na kii akua me ka a o ka ihoiho, a he ku maoli i ka hoomaka'uka'u, o ka mea kupanaha, ua piha maoli kela home me ka aloha pumehana.

            E ike aku ana oe i ka lede e noho mai ana he opiopio mamua o kahi aliikane, he ano pelapela no ke nana aku, e moe ana ilima o ka moena Pake maluna iho o ka papa i hana punee ia, aka o kela noonoo e malama i na mea e pono ai keia kino, e ike ana oe i na wahi lau kapiki ame akaakai, ame kahi kinanamoa ame kahi puaa, o ka mea apiki ke nana aku aole hele i ka pula, aole hana mai i na mea a ka Makua Lani i makemake ai oia i ua hana aku oia i na mea ia kupono i kona noonoo maikai, a e nana aku i ka lahui Kepaui, o ia ano like no ma ko lakou noho ana.

(Aole i pau.)

E HOAWIWIIA KA HANA HOU ANA NO KA WAI O NUUANU

            Ma ka halawai a ka papa o na lunakiai o ka noho ana ma ka po Pakolu i bala, na hapaiia mai kekahi kumuhana i mea e loaa ai kekahi haawina dala o $2500 no ka hoonui ana aku i ka pono wai e loaa i ke aupuni kulanakauhale ame kalana mai ke Awawa mai o Palolo. Ua kakoo na lunakiai i ka haawina dala i hoikeia ae la oiai lakou e makemake ana e hoopakeleia na galani wai 2,500,000 e kahe wale la no me ka waiwai ole i kela ame keia la. O ka Lunakiai Arnold ka mea ku-e, no ke kumu @, aohe dala e hoohanaia aku ai no na hana hou no ka wai o Palolo i makemakeia ahiki i ka hoopauia ana aku o ka pilikia o na kanaka o ka apana o Nuuanu.           

            O ka Lunakiai Paeheeo kekahi i kokua i ko Arnold  manao ku-e, wahi ana, "ma kekahi manawa kokoke aku nei i hala ua hoikeikeia mai ia'u ka wai o kela luawai hookio o Nuuanu, a i kuu nana ana ua like ka ola o ka wai me ke ti hau." Mamuli o keia mau manao ku-e o keia mau kea o ka papa ua waihoia ka olelo hooholo ma ka papa. O ka hana i hooholoia e ka papa oia ka hoawiwi ana aku i ka hana no ka wai o Nuuanu i pau koke.

            Mamuli o kekahi noi i loaa ae i ka papa mai ia E. Fernandez mai no ka aeia aku o ka Paka Aala i wahi no ke kaa poniuniu  no na la he umi me kona haawi mai i ka papa i ka 15 pakeneka o na loaa no ka hana e pono ai na keiki o ke kaiona na aeia aku kana noi.

 

            Ua hoikeia ae e ka Buro o na Malihini Kaahele Hawaii i ka papa kona apono ana i na manao i hoakakaia maloko o ke kanawai a ka papa o ke kau ana e kauoha ana i na kalaiwa kaa otomobile e hoike ae i ka lakou mau auhau ukukaa. Ua waihoia aku ia kumuhana i ka oihana makai.

            Ua apono ka papa i ka hookuu ana i ka bana Hawaii e holo i Waianae ma ke Sabati, Maraki 13, no ka hoike Kula Sabati e malamaia ana malaila.

            Ua haawila aku ka ae i ka Ahahui Foresters e malama i ka lakou mau hana hoikeike maloko o ka aka Aala iloko o ka mahina o Iuue e ka papa.

            UKALI KA MAKE MAHOPE O KA HAKAKA

            E hoakaka ana kekahi meahou maloko o ka nupepa Wailuku Times o ka Paha o ka pule aku nei i hala, no ka halawai ana o Nawahielua, he kamaaina no Kahaina, nona na makahiki ma kahi o ke kanahiku, me ka make ma ka la 25 o ka mahina aku la i hala, mamuli o ka hahauia ana me ka ipuhao e Maikuuhoi.

            I kuliku ai me kela meahou, maloko ka o ka hale o Moni Kamaunu kela mau kanaka kahi i inu rama ai, a mailoko mai o kela inu ana, i ala ae 'ai he hoopaapaa ahiki i ko laua hakaka okoa ana, me ka hahau ana aku o Maikuuhoi, he kamaaina no Kaanapali ia Nawaielua me ka ipuhao, ma ka hora umi o kela po, no kela hahauie ana aku i make ai o Nawahielua.

            Ua paa o Maikuuhoi i ka hopuia me ka hooloheia ana o kona hihia imua o ka Kunakanawai ana o kona hihia imua o ka Lunakanawai Cockett o Lahaina, ma ke kakahiaka o ka Pakolu mai, a ua waiho loa ia aku la ka hoolohe ana i kona hihia, ma ke kau kiure o ka aha kaapuni o Maui e noho mai ana.

KA HUAKAʻI MAKAIKAI I KE KALANA O KA EHAEHA.

            Mahope o ka haalele ana i ho i ke awa laʻi o Kou ma ka POakahi, Feberuari 28, me koʻu kamaaina a hoahele hoi, Rev. Sam K. Kamaiopili, na pae maalahi aku la i ka Maluulu o Lele, la home laʻi a na alii i walea a i luakaha ai iloko o kela au i au wale, me ka loaa ole o kekahi mea hoolelehauli i hoouluhua noonoo ma ka moana, a he ano like no hoi ka holo ana a ka mokuahi Kilauea, me he mea la eia no iuka nei o ka aina kahi i noho ai, ma ka hora 11 p. m. o ia po iho, a hoaumoe malaila ma ia koena po.

            Ma ka Poalua ae, Maraki 1 hora 10, ua hoʻo aku la maua e ike i ka hale kula o Lahainaluna, ka home imi naauao i noho ai a kupa, a o ka ipukukui pio ole hoi i ka makani Kauaula i oleloia, a he mau hora i hoohalaia malaila, ma ka launa ana me na kumukla ame na haumana o ia kula, a ma ka makaikai ana aku hoi i ka ulukukui o Kaukaweli, a ma ka hora 12:30 p. m. ua haiolelo aku au imua o 1400 mau haumana o ke Kula Kamehameha III. Ma ka Poakolu ae ua hoohalaia ka hapanui o ia la ma ka hele ana e makaikai ma kekahi mau wahi, a ma ka hora 5 o ia ahiahi, kau ma ka mokuahi Mikahala a holo no Lanai. Aohe i nui ka manawa e noho ai ma Lanai, no ka mea, ma ka hora 10:30 p. m. o ia po, ua holo aku la ka Mikahala no Kalaupapa. Molokai, a ku aku la ilaila ma ka hora 9. a. m. o ke kakahiaka POaha.

            Ma ia po iho he halawai nui ka i weheia malalila, ai  ka hoomaopopo aku, me he mea la aia paha ma kahi o 5 a i ole 600 poe i akoakoa mai ma ia hala wai. Ua haiolelo aku au imua o keia anaina nui i akoakoa mai ma ia po maluna o na mea aʻu i ikemaka ai, oiai au e aloalo ana i na poka iloko o ke kaua nui o ke ao; ua hoakaka aku au imua o lakou i na mea apau e pili ana i ke kaua, na inea he nui i loaa iaʻu, na popilikia i halawai me aʻu, a ia manawa like ua himeni aku au i kekahi i mau mele like ole i loaa iaʻu imua o lakou, elike me ia i loaa mai iaʻu mai na lahui like ole mai aʻu i launa aku ai.

            Ua nui ka hauoli o na mea apau i akoakoa mai ma ia po, a na hoike mai hoi i ko lakou ohohia ame ko lakou aloha ma ka lulu ana a loaa kekahi mau haneri dala no ka makana ana mai iaʻu, a o ia kaʻu e noonoo nui nei no ka nui o kou ale i ko lakou lokomaikai, a ma keia wahi au e haawi ae nei i kaʻu hoomaikai nui i na puuwai lokomaikai apau o ka "Aina o ka Ehaeha," no ka lakou mau makana kiekie loa i hiki ole iaʻu ke hoopoina i na la o koʻu ola naa.

            Maanei ke haawi aku nei au i kaʻa homaikai nui loa i na kini makamaka o ka "Aina o ka Ehaeha," a ke nonoi pu ae n@i i ka lokomaikai palena ole o na Mana Lani, e kau mai i Kana hoopomaikai maluna o ma hoaloha apau ma Kalaupapa, Molokai.

            Ma kaʻu mau mea o ka hoomapopo ana no ke ano o ka noho ana o na makamaka ma kela Kalana o Kalawao, he oi aku ko lakou kuonoono a lako maoli mamua o kekahi poe kino maikai a ikaika o @a ola kino e noho nei maloko o ke kulanakauhale o honolulu, no ka mea, ua ikemaka aku au he kaa otomobile ko kekahi poe o lakou, ua lako ka hapanui o lakou me na lio, puaa, moa, a na hoohihi maoli no ka manao o kekahi poe maʻi i ka noho ana ma kela wahi.

            Ua haalele aku maua ia kahu maʻi me ka piha i na manao aloha kuio no ma makamaka i loohia i ka maʻi i kau nui ia ka weli, ka maʻi hookaawale ohana, aka, no kekahi poe o lakou he mauaolana no ke naua aku e hookuuia mai ana mai ia kahua maʻi mai, mahope o ko lakou lapaauia ana me ka laau kaulana i keia la ka a@l@ chaulmoogra.

            He ku i ke aloha me ka menemene pu ke nana aku i na helehelena ame na alina a ka maʻi i kau aku maluna o na makamaka i hoopoinoia e ka maʻi lepera, a in a ua hiki mai ka manawa e hoopakeleia ae ai ka lahui hawaii mai kela maʻi weliweli mai, e hoouani@a ke Akua Kahikolu, no Kona lokomaikai pulena ole.

            Ke hooki nei au maanei me ka haawi aku i kaʻu hoomaikai nui i na makamaka apau, ma na wahi apau aʻu i kipa aku ai ma keia huakaʻi, a ke hoomaikai pu nei i ka Lunahooponopono no ka ae ana mai i kekahi kolamu no keia manao.

            WILLIAM K. HUSSEY.

 

HOOKOHUIA O A. P. LINO I KOKUA LUNALLEKA

            Ma ka la 1 o Feberuari i hala aku la ka la i mana ai ka hookohu kokua lunaleka o Albert P. Lino no kahaleleka ma HOnolulu nei, elike me ka lono i loaa ae i ka h@naleka nui mai Wakine kona ma@ e hoakaka ana no ia hookohuia ana mai la on a.

            Ma ka moolelo ma ka makahiki 1906 ka hoomaka ana o Albert P. Lino e hana maloko o ka haleleka, a mai ia manawa mai ua lehulehu na kulana hana like ole i lawelaweia eia, a no ia kumu paha i manaoia ai ua maopopo iaia na hana apau e pili ana i ka oihana leka. Ma kekahi kulana hana koʻikoʻi loa o ka haleleka oia e paa ana ma kona manawa o ka hookohuia ana mai la i kokua lunaleka nui. O ke keikikane oia a Mr. ame Mrs. Joseph P. LIno o keia kulanakauhale.

KA MAʻI HIAMOE E LAHA MAI LA MA NA AINA E

            Aia kekahi ano maʻi hon ke @@@@ @@ la ma na aina e i keia mau la @@@@@ ka hoakaka a ka moolelo e ik@@@@ ana malalo nei, a i kapaia "ka Maʻi Hiamoe," a ua nui ka hoopi@l@@@@ na noonoo o na kauka me ka @@@@ ole o ke kumu o ka hoea ana @@@@ ano maʻi; ma na kulanakauhalea ana ka hapa akau o Amerika kahi i laha @@ loa ai keia ano maʻi, a na manawa i ke anu mai no ke kumu i laha m@i A a he ano maʻi lele. Penei ka @@@

            NEW YORK, Mar. 6.–( ka maʻi hiamoe, he ano maʻi pohihihi ka @@ pahola mai la ma Europa a ma Amerika nei. He maʻi kamahao ke@@@ mua oia maloko o na aupuni wa@@ Europa iloko o ke kolu o ka h@@@@ ke kaua nui o ke ao a i hoea hou @@@ no hoi i kela ame keia makahiki @@@ pahola ana ma o a maanei o ka aina. Ua ikeia mamuli o na hoike i loaa @n@ na kihi eha mai o ka honua, he @i a@ ka ikaika o keia ano maʻi malu@@ Amerika nei. Eia nae aole no i pa@ o Euelani, Irelani, Speania anie N@@ wai ame kekahi mau aupuni e a@@@ ka hapa aka@. Mawaho ae o ka inoa a na kauka i kapa ai no keia ana nei he maʻi no keia mamuli mai o ke a@@@ ame he mea la ha maʻiele: aohe a@@ hiki ke ike i ke kumu i hoea mai ai a i ole ka laau hoi e hiki ai ke hoa@@ nei ano maʻi.

            O na kulanakauhale ma ka hapa akau o amerika na wahi i kaika ma ka laha ana a keia ano maʻi, o Na Ioka ke kulanakauhale oi aku o n@ maʻi o keia ano i ikeia. Ma ka @@@ nehinei i hoikeia ae ai i ke keena a k@ papa oʻa kuloko he 48 poe i make, a @@ 187 poe maʻi mai ka la @ mai o Ianuari. O ka huina o ka la hookahi make a ewalu poe loaa i ka maʻi. O ka mea i make oia o Win. Lorton, a makahiki. O ka lua ia o na make i keia pule.

            Ua hoopukaia aku he manao hoakaka e ke Komisina Copeland e hoike a@@ ana i na kauka apau ame na halema i he "maiʻlele a maʻi luku kiekie lea ka maʻi hiamoe," o ka poe apau e loaa ana i ka maʻi e hoike ae me ke kai ol.e Oiai ke kualana maʻi i nei manawa he koʻikoʻi loa a he mea pono ole ke hoowahawahaia e kekahi mea na ke kahi ano, aole nae e lilo ana ia i mea hoomakaʻukaʻu aku i ka lehulehu oiai aole he maʻi lele ma ke ano oiaio ma oli. Ua hooiaioia keia mamuli a keia mea oiaio mailoko ae o 5000 mau maʻi i hoikeia mai maloko o ke kulanakau hale o Nu Ioka i ka makahiki i hala aku, elua wale no nae mau maʻi i keia ke koʻikoʻi loa ma kahi o hookahi hoike mua ia mai ai.

            Mai ka la 1 mal o Ianuari he ao mau maʻi hiamoe mawaho aku o ke k@ lanakauhale o Nu Ioka i hoikeia mai i ke keeua o ka papa ola maloko o Aia hane. Ua kauliilii lakou ma kela ame keia wahi o ka mokuaiua.

            Mai okekona mai he hoike e hoa kaka ana he liiliiloa maʻi i ike ia malaila ke hoohaʻikeia me ko Nu En@lani. He 28 mau maʻi maloko o ke kulanakauhale, aka nae, he lehulehu o n@@ poe maʻi i hoikeia mai, mai na apau mai mawaho aku o ke kulanakauhale ka hele ana mai uo ka lapaauia a!! maloko o ke kulanakauhale. O ma!! kusela ka i hoike mua mai no keia a@@ maʻi.

            He 58 põe i loaa i ka maʻi i @mike@@ mai ma Kikako, a he 12 wale no !!! maʻi i make.

            A oiai ke pii mau ae nei ka heluu o na make a ke komo mau mai nei @@ hoi na hoike no na maʻi hou, ke h@@ nei no nae na kauka me ka holopono ole no ke kumu oiaio o keia maʻi @@ mahao i hoea mai ai. Ua hoike ae h@ Kauka Simon Flezner me he mea @@ oia ke kauka akamai loa maloko n@@@ aina ma ka nana ana i na a@o maʻi"ma ka hooomaopopo iho, ua ikeia ka maʻi mua o keia ano maloko nei o Amerika iloko o ka hooilo o ka @@@ ame 1919. I keia manawa ua laha a@@ keia ano maʻi ma o a maanei, a ua i@@ ikeia mai na mokuaina lehulehu @@@. U puka mua ae keia ano maʻi maloko o ke kulanakauhale o Vienna a ma @a wahi e pili kokoke mai ana i Au@@@ ria iloko o ka liooilo o ka 1916. !!! o na mahina mua o ka 1918 i puka a ai he mau maʻi o keia ano maloko Enelani a ma Palaui, a i ka makahiki mahope mai maloko o Amerika. H@ llike loa ka loihi o ka paa ana o k@ @@ maʻi, he pule ko kekahi he mahina @@@ kekahi a he oi aku no hoi ko keka@@ ahiki i ka eha mahina. Eia nae maa pe o ke kaa maʻi ana no kekahi n@@@a wa loihi e ola ae naa no ka mea i @@ ia ano maʻi, ke malama kupono ia.

 

NA LETA KII OLE LA MAI AHIKI

I MARAK 5, 1921.

Aheanai MRs Luisa Keoho, Mas Iʻoa

Aieoahi, Mrs lelia Keawehaku, G K

Ile, Simeon M Kehia, Mias Thelma (2)

Opu, Solomana          

Kauha, Virgina           Kia, Chas Jr

            Mrs                  Kupau, Mrs Helen

Kauahi, Mrs Lani        Kuakini, Mrs Ba@tie

Kahananui, Mrs

            Esther              Kupau, Miss Elizabeth

Kaloaamaikai, John

Kamaloau, B J Malama, Kaimi

Kamalolo, Miss           Makua, Mrs Kaha@ PUnahou W

            Julia

Kanokokai, Harry