Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 11, 18 March 1921 — HAINA NANE. [ARTICLE]

HAINA NANE.

Uluhua, uluhua -wale at», Kahi manu kikokiko pua, I ka loku hala ole i na pua, E pua inai la i ka iu. E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha oe a uui me ka mahiehie: —13 oluolu mai oe no'u kekahi wahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahuij e hookomo iho i kela mau huaolelo e kāu ae la pialuna, a na ka kaua hiwahiwa hoi ia o aha'i mama aku maluna o na puu, na owawa a hoea loa aku maluna o na ale hualala o ka moana; ma ka la puka ma ka lae ma Kumukalii i Hawaii, a ka welo ana o ka la i ka mole olu o Lehua, i ike mai ai hoi na olohe huli meapohihihi o keia mau la e naue nei, no ka naue ā*ke Keiki o ka Halepaahao o Uwahipouli, J. W. K. Kak«lamaluikaleo, kuu boa huli meapohihihi o kela au i liala ae, o ia lioi kona kukulu ana uAi i ka uane a'u e kapa nei o Wahikapuniu. Eia au la he kama, he kupa, he ewe< a he keikipapa hoi no Hawaii nui akea, o ke keiki au a Kapukapu ma laua o Hoolei, a o ke kiai pali aU o Panau, Puna, i Hawaii; no'u na akaku like ole o maalo nei, a pela au i heaia mai ai e ka honua holookoa nd aloha ekolu i ka ipo, hookalii. Ka mua, he keiki au ua'kupa a ua papa ma ka aina a ma ke kai hoi, a i ole au e loaa ia oe ilalla, e kakali malio iho ahiki mai o Mahealani manao iho oe owau ke hoa. Owai au, ia oef Haina: Pohaku. A penei iho na weli'ewehe ana: O ka pohaku ho keiki kupa i'o no ka aina, a ma ke kai, olelo hou iho no ka nane a ua kae'ae'a nei 0 Uwahipouli, a i loaa ole oia ilaila, o kakali malie iho oo ahiki mai o Mahealani, manao iho kaua o ia ke lioa. He mea oiaio o Mahealani, he helu mahina ia i ka kakou olelo ana, nolaila 1 ka puka ana o ka mnhina, a pau ka mahina, hoomanao ilio kaua, ua komo iho la na ala paa o Kauelaau i ka pakeke o ka poe he ukuia lakou ma ka mahina, ana i hana ai, pela iho la e 'loaa ai ua -wahi se hoa nei ia kaua, a pela hoi au e hooheno ae nei. , Huli āu ia oe ka alolia la, Ma na paiaaala o Puna la, Ihea la oe rt»iri<wale iho nei? Hoi mai no kaua e pili. Elua: He malihini au i ko alo, a kamaaina no nae i ko leo, a ua noho pu au me a malama, a lilo au i inea hooko i ka makemake o ke kanaka. Owai au ia oukou ? Hayia: O. Penei iho na wehewehe iana: O ka poe he malihini i ko kaua 'īmau maka ka ike ana aku, e o mua āku ana kaua a lohe mai la kela, puka aku ka kaua*ninau iaia: Ke naue ae nei oe? E, naue aku au e ike ia dear ma, nolaila malihini i ke alo, kamaaina nae i ko leo. Olelo hou.iho no ka nane a ua kae'ae'a nei: Ua noho pu au me oukou, milimili a malaina a lilo i mea hooko i ka makemake o kanaka ,o keia o no, ua nohP pu no, milimili a malamaia no iloko o kou pakuume waiho pahi ame o, a i ka wa e inakemakeia ai e hoohanaia keia o, o kona wa iho la ia e hooko ai i ka makemake o ke kanaka, ke kikoo ana akū i ka i'o pipi ame na mea like ole, hele pu o o amo pahi eluā laua, nona keia wahi hooheno: A pili ka'u manu hulu nani, , Ka liwi makapolena, Kau ka wili ana i Namau, Ua pi\i ka'u kepau, Ekolu: He inoa au ua kaulana apuni na moku, loaa ae no au ia oe i ka Moku o Manokalanipo, aia au la i ka piko o Waialeale, malalo pono ina ke kowa ae o na mokupuni, a i ole au ilaila ,e loaa ae no au ia oe i ka poli o Kawaikini, e hooipoipo ana mo ka leo 0 ka ohe a Kanikawi. Owai la hoi au ia oukou ? Haina: Hanaloi. He inoa aina keia, ua kaulana i'o no apuni, nolaila, ka'limu ka kanaka o Maniiakepa, aia i'o no 1 ka Moku o Manokalanipo, i ka piko o Waialeale. malalo pono, ma ka aoao komohana o Kauai, ma ke kowa o Kauai ame Niihau. Olelo hou no ka nane ina aolo i loaa ilaila, e loaa ae au ia oe i ka poli o Kawaikini, e. hooipoipo ana me ka leo o ka ohe a 3£anikawi, o ka owo o ka wai i hoohalikeia ak uai me ka leo o ka ohe a Kanikawi nona keia hooheno ana: A Kilohana o Kalani la, Nana ia Hanalei la, O ke One o Mahamoku la, Ka wai o Lumehai. la, Ka lae o| Hala o Naue lā, ' Alai ia e kā noe. | I ka hoohuiia ana ae o keia mau paI uku ekplu, e loaa auanei ka inoa piha i o ka na,ne a kuu hoa, J. W. K. KakelaJ maluikaleo, Pohaku o Hanalei, nona no I hoi na akaku like ole e maalo nei, o ia j hoi keia: : Jle Pohaku, he O, a he inoa aina o Hanalei. Pela no hoi na aloha ekolu i ka ipo hookahi, o lakou no ia i aloha aku i kela pohaku e moe la i ka muliwai o Hanalei, me Kikiula, o ia kela pohaku i kapaia o Hanalei — pili keiapohaku me Kauahoa. Ke hooki nei au maanei. Me ke aloka i ka Lunahooponopono ame na keiki kaomi huakepau ko'u welina pau ole. S. M. K. AEKAI O KEAUAU., Keena Papa Alanui, Kakaako Stable, Mar. 14, 1921." IJa ku pono. mai la kau pahuna i ka pikō, kē hele .ia a pili pono ka la i Papaenaena; o ke iā a ke akamai, aohe pahuna hala; ua wi anai 1a ka niho o ke kolohe o Uwahipouli ia oe»

Hooknaia iial ka inoa pololei i ke ieena nei ; aia & loaa mai ka makana, paneeia aku i kou wahi e noho nei, mo ka ta~kalia ole—L. H.