Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 13, 1 April 1921 — PAKELE NA HOA O KA PAPA KIAI MAI HOOPIIIA Ina no ka Holo Ole o ka Bila Haawina no Ekolu Mahina Komo Lakou i ka Pilikia KUHIKUHI PONO AKU KA LOIO HEEN I KE KANAWAI Hoololi Hou Nae na Hoa o ka Papa i ka Lakou Koho Ana No ka Ike Mai i ka Pilikia [ARTICLE]

PAKELE NA HOA O KA PAPA KIAI MAI HOOPIIIA

Ina no ka Holo Ole o ka Bila Haawina no Ekolu Mahina Komo Lakou i ka Pilikia

KUHIKUHI PONO AKU KA LOIO HEEN I KE KANAWAI

Hoololi Hou Nae na Hoa o ka Papa i ka Lakou Koho Ana No ka Ike Mai i ka Pilikia

Mamuli o ka pa'iapa'i o ke koho ana a na hoa o ka papa lunakiai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei, maluna o ka bila haawina, no na hoolilo o ke aupuni, no keia hapaha e ne<; aku nei, ma ka heluhelu ekoiu ia ana o ka olelo hooholo, i hookomo aku ai lakou, ia lakou iho, iloko o kekahi kulana kupilikii, e ala okoa mai ai he hoopii kanawai, e ku-e ana ia lakou, ina aole i loaa aku ia lakou;ka ike, no kekahi alahele pouo a lakou e hana ai, mamua o ka hoea ana mai i ka 1& 1 0 ka mahina ae nei o Aperila. Ua pa'iapa'i ke koho ana a na hoa o ka papa, maluna o ka olelo hooholo,: no ka bila haawina ho keia hapaha e nee aku nei, o ia hoi he ekolu, ma ka aoao e apono ana i ka-olelo hooholo, a he ekolu e ku-e ana. nolaila ua hiki ole ke hooholoia ka bila haawina, no na hoolilo o\e aupuni kulanakauhale. Oiai nae e paa ana kela ame keia lunakiai maluna o kana mea i koho ai, elike me kana i manao ai ua pono, o ka manawa ia a ka Loio Kalana Heen, i kiloi ak\j ai i ka poka pa-hu iwaena o lakou, % me ka olelo ana ,aole loa e hiki ke hoohanaia aku ke aupuni, me kekahi haawina dala ole, a ua waiho aku na hoa o ka papa ia lakou ihfy.no ke ala. ana mai o kekahi hoopii ku-e ana ia lakou, malalo.o ke kanawai, no ke ku o ka lakou mea i hana ai i ke karaima. No ka manawa mua loa, mahope iho 0 ka lohe ana i ka manao kanawai o ka Loio Kalana Heen, akahi no a hookaakaa pono ia ae na maka o na hoa o ka papa, me ka nana ana aku o kekahi 1 1 kekahi, a iloko o ia manawa hookahi, | i loa ai ia lakou, aole loa e | hiki i kekahi limahana malalo o ie ku- j lanakauhale ke hoomau aku i kana ha-j na, me ka maopopo ole o ka haawina i dala no kona ukuhana. Me na olelo maōpopo loa i hoakaka aku ai ka Loio Kalana Heen. i na hoa o ka papa, ina aole e hooholoia ana ka bila haawina, no na mahina ekolu e hoea mai ana, alaila e panikuia ana ka puka o na keena o ke kulana* kauhale, me ka hiki ole i kekahi mea ke lawelawe .i kana hana, mai na makai mai ahiki aku i na limahana pulumi maloko o na halekula. Ua kuhikuhi aku ka Loio Kalana Hoen i ke kahawai, e hiki ai ke hoopii aina hoa o ka papa lunakiai, ina e hooholo ole ana lakou i ka bila haawina, mamua ae o ka hoea ana mai i ka la 1 o Aperila, o ia hoi ka Pauku 1424 0 ke kanawai 86 o na kanawai hoopono* pono hou ia o Hawaii, elike me ia i hoololiia a e heluheluia 'ai penei: „"0 kekahi luna oihana a i ole limahana e hoamanaana i ke kuai ana i kekahi mau meahana a mau lako paha, a j 1 ole no ka lawelaweia ana ke-j kahi hana ma ka aoao o ke teritore a j no ke kalana a kulanakauhale paha, me i ka hana ole ia o kekahi bila haawina no ia mau hana, me ka maaao, me ka| manao e ukuia aku ia mau meahuha, a i ole mau lako paha i kuaiia, a i ole mau hana pahd i lawelaweia e ke teritore, a i ole e ke kalana a kulanakauhale paha, e pili no ka hewa mikamina iaia, a ke ahewaia no ia mea, e kauia no ka hoopa'i aole e oi aku mamua o $500, a i ole ma ka hoōpaahaoia aole e oi aku mamua o ka makahiki hookahi, a ma ia mau hoopa'i paha a elua, ma ka hoopa'i dala ame ka hoopaahao." No na minuke elima, ua nohoalii iho ka meha maloko o ke keena halawai o ka *papa, koe wale no l eo wana mawaena ih,o o na hoa o ka papa, alaila hooholo iho la lakou e hoi noloko o ke keena o ka meia, no ka malama ana i kekahi ,'aha kukakuka. He hora okoa me ka hapa ka noho ana o kela halawai kukakuka a na hoa o ka papa lunakiai, me ka haawipio ole 0 kekahi aoao i kekahi. ahiki i kē kauoha okoa ia ana aku o ka Loio Kalana Heen, e komo pu mai iloko o ka hala» wai, a mahope iho o na kukakuka ana, 1 hooholoia ai, he hookahi no alahele . \

pono o linna aku ui, o la no ka wailio ana ae i kekahi noi, ilo ka uoonoo huii ia o ka bila haawinn i hiki ai i k aLn nakiai Paehoeo ke hoololi i kana koho ana. Ma ka noho hoa aaa mai o ka hala wai a ka papa i noi ae. ai o Paeheeo e noonoo hou ia ka olelo hoōholo, he noi i apono koke ia e ka papa nie ka hoololiia o kana koho ana, pela hoi ke koho ana a na Lunakiai Kumalae ame McClellan, nolaila ua liooholoia ka olelo hooholo jne -ka lokahi, ma ka heluhelu ekolu ia ana. Na ka Luuakiai Paeheeo i waiho liou ae he noi e kapaeia na hoomahuahua ukuhana, elike nie ia maloko o ka bila i haawina, ahik.i i ka Aoho hou ana m:ii | o ka halawai a ka papa, he elima poo i koho ma ka aoao o ke noi, a he hoo* kahi ku e. Mamuli iho l.i o kc:a hoololi ana o na hoa o ka papa, i ka lakou leoho ana maluna o ka bila haawina, i hiki ai ke hoomauia aku ka nee ana o ke aupuni kulanakauhale imua me ka pilikia ole. Ma kela halawai ana « ka papa o na lunakiai i "hooholoia ai ka huina o $499 ma ko ano he waihona no ka> meia, no ka hookipa ana mai i na malihini hanohano, o ka Lunakiai Petrie ka mea ku-e loa i kela/olelo hooholo no ke ku■mu, ua ku-e kekahi mau lunakiai i ka hoomahuahuaia o na ukuhana, oia nae sna kahi o na dala no ka hookipa ana mai i na malihini ,ua hikiwawe loa ka * loaa ana o ke dala. Ua haawiia ka aelike no ke kukulu ana i ka halekula ma Waialua ia Henry Fernan<3ez no ka huiuu o $38,000.