Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 14, 8 April 1921 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOPUKAIA I NA KAKAHIAKA POALIMA APAU.

@--HELU 14  NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H., POALIMA, APERILA 8, 1921  NA HELU APAU 6446

 

Hoohana i ka Pu Panapana i Hoopakeleia Ai Kona Ola

 

Alualuia ka Otomobile o Mrs. Hattie Crawford e ke Kaa o Kekahi Poe Koa--Ko Ole Nae ka Manao Kolohe no ke Kiia Ana i ka Pu

            @ hui hoi ana maluna o kona @ otomobile, nowaho o kona home @ 5 @nuki, ma ka hora ekahi me ka @ i hala, i alnaluia aku ai ke @ @ Mrs. Hattie Crawford, ka wa@ a Willie Crawford i make, a i ka@ a i ka poe apau o keika kulanakauhale e kekahi poe koa, maluna o @ aku kaa otomobile; a o ka mea @ na nana i hoopakele iaia, o ia @ ko ka ana i kana pu panapana, i @ @ kaa e alualu mai ana mahope @ @ena kona manaoio, ua ku kekahi @ ka puka o kana pu, me ka haalele ana nae o ua ua poe koa nei i ko lakou @ ana wai mahope on a.

            E kulike ai me ka hoakka a Mrs. Hattie Crawford, i kahi oia o kona kaikamahine ma kela po, a ma ka hora @ a oi, haalele iho la oia i ka home o @ makuahine, no ka huli hoi ana @ nowaho o Kaimuki, maluna o kona kaa otomobile.

            He maikai wale no kela hoi ana a ko wa i hoea aku ai no Kamoiliili, no iki aku o kahi i ku ai o ke kula @ kaikamahine o Kamoiliili, a maa i hoi o ka mana ana o ke alanui e @ ana no Kapahulu, ike aku la oia @ ku mai o kekahi kaa otomobile ma ka aoao mauka o ke alanui, a e huli @ no waho o Kaimuki.

            I ke kaalo ana ae o kona kaa ma kahi e ku mai ana o kela kaa, ma ka aoao o ke alanui, ike aku la oia he @koa ke noho mai ana iluna, aole @ a o ke kukui, a iloko o kela manawa hookahi, i lohe aku ai oia ke pane ana ae o kekahi mea: "Aia ke kaa Helu 1659," o ka helu keia o @a kaa otomobile.

            I keia manawa hookahi no hoi i ike @ ai oia i ka hoomaka ana mai o ke kaa nei e holo, nolaila hoomahuahua aku la oia i ka holo o kona kaa, @ o kona hoomaopopo ana mai, @ aku ana ke kaa mahope aku o ia.

            He kulana heihei maoli ko na kaa a @ nolo la i kela manawa, ma ke alanui o Waialae, me ka hahani mau o nae o ke kaa o na koa mahope o ke kaa, ahiki i ke kau like ana o na @ ua i kahi hookahi, me ka hoomakaukau aku o ke kaa o na koa ma kahi o kona kaa, a i wahi e loaa ole @ he poino i kona kaa, ua hoopilipili loa aku la kana hookele ana i kona kaa me ka aoao maikai o ke alanui.

            He pu panapana ka Mrs. W. H. Crawford me ia maluna o ke kaa, ua hoomakaukau mua oia iaia iho, no kona hopohopo no o halawai auanei oia me kekahi pilikia o kela ano, nolaila i kona ike ana i ka hana a na koa iaia, o kona lalau iho la no ia i kana pu panapana, a hoomaka aku la e ki ma kahi o ke kaa otomobile e holo nei ma kona aoao hema.

            No na manawa mua elua ana o ke ki ana aku i kana pu panapana, me he mea la ma kana koho aku, aole i ku aku kekahi o na poka i ke kaa i ka holo, me ka puahia, e hookoke mau mai ana hoi i kona kaa, a oiai nae oia e hookaawale mau ana i kona kaa, ma kahi e hookuʻi ole ia mai ai e ka otomobile o na koa, ua hookuʻi aku la kona kaa i ko pou kelepona.

            Aole nae he pilikia i loaa iaa ma kela hookuʻi ana o kona kaa me ka pou kelepona, nolaila hoomaka hou aku la oia e ki i kana pu panapana. Ua ku iho la ke kaa o na koa i kela wa, ma kahi he iwakaluakumamalima kapuai ke kaawale mai kona kaa aku, o kana mea i ike aku, o ia no ka hoao ana mai o kekahi koa, e hemo mailoko mai o ke kaa, me he mea la, e hoao ana oia e holo.

            Ma kahi nae o ka hoao mai o kekahi o kela poe koa e hookoke mai i ko ia nei kaa, ua hoomake hou aku la ke kiakaa e hooholo i ke kaa, me ka haalele ana @ @ Mrs. Crawford.

            I ka hala ana aku hoi o kela kaa me na koa oluna, ua hoike koke mai o Mrs. Crawford i ka lohe i ka oihana maikai, no na mea i hanaia aku iaia, a aole no hoi oia i hoohakalia iho i ka hoike ana ae i na aliikoa kiekie ma na kahua hoomoana ma Oahu nei, no kana mea i hana aku ai, ma ke ki ana i kana pu panapana i na koa o ka hoao ana e alualu iaia ma kela po.

            Ua nui ka mahaloia o Mrs. Crawford no kona koa me ka maka'u ole, ma ka hoohana ana i kana pu panapana, me ka hookele pu i kona kaa otomobile i ka manawa hookahi, a ua loaa aku na hooia mai na aliikoa aku, no ko lakou huli aku me ka pauaho ole, e kokua ana hoi i ka oihana maikai ahiki i ka loaa pono ana o ka poe koa na lakou leka hana ku i ke kolohe me ka hilahila ole.

           

HE KANAWAI HOU E PILI ANA I NA HAKUAINA.

            @ e lilo ana i kanawai ka bila o ka makaainana James K. Jarrett o @ a @komo ana ae i ka hale ma ka @ aku nei o ka pule i hala, e hoopaia ae ana ka haku aina i ka hoopaahao no ke kaki a ohi ana i ka @ hoolimalima i oi loa aku mamua @ kupono i aelikeia.

            Ma keia bila hou o ka hookomoia @ he elua mau hoopa'i i hoakaka@ ka haku aina, ka mua, aole e oi @ mamua o ke $1000, a ina ma ka paahao aole e oi aku mamua o ka makahiki hookahi, o ke ana o ka uku @nalima e kau ia elike ia me ka @ho ma ka makeke o ka waiwai i @iimaia.

            Ua hoaaina ai ole ka poe paha e @ailma ana i na hale e hookaa @ ana i ka kuku hoolimalima a hoomiia aku lakou no ka hoopiia ae @ ku aha no ke kipaku ana ia lakou mailoko aku o ka hale, a i ole @ aku paha o ka aina a lakou i @ hoolimalima ai, ua hoakakaia ma@ i ka bila ua hiki ia lakou ke hoakka ae i ke kumu o ka hookaa ole @a hoi, mamuli o ke kiekie loa a @ aku me ke ku-e i ka mea i aea aku ai.

            Ua hoakaka hou ia maloko o ia bila me ka hoopii e koi ana no ka uku ana ka uku hoolimalima, ina e ikeia ana ka hoomahuahua hou ia ae ka uku hoo@a maluna ae o ka uku hoolimalima koii, aku i ka makahiki mamua @elike me ia i aelikeia ae e na aoao @ nolaila e manaoia ua hahaki ka ma mua i ka aelika, a ua kupono me ka hoomahuahua hou ia ana ae o ka uku hoolimalia, a he hana hoo@naha a hoopilikia aku ia i ka hoaaina a i ka mea hoolimalima mai hoi.

 

Ma keia ano e kaa ana ma ka aoao o ka hakuaian ke kupale ana, a e koiia ae ana oia e hoakaka ae i ke kumu o kona hoopii ana ae i ka uku hoolimalima.

 

AOLE KA WAI O PALOLO MALUNA WALE NO O KA ILI HONUA.

            O na papaihale no na kanaka hana o ka oihana wai na lakou a pao aku ana i kekahi luapao wai ma ke Awawa o Palolo no ka hoomahuahua ana mai i ka wa e kahe ana mailoko mai o na luapao i eliia a e eliia mai nei, ua pau i ka paa a ua hoomaka aku na kanaka hana e noho maloko o ia mau papaihale.

            He $2300 hou i loaa ae i ka lunanui o ka oihana wai o ke aupuni kulanakauhale no keia hana, a he $1000 mai ka waihona kahiko mai no ka hoonui ana aku i ka hana 'e loaa nui mai ai ka wai mai ke awawa mai o Palolo.

            Ua loaa ka ike ia Mr. Wall, iloko o ka manawa ua nui aole i hoomahuahuaia ae ka wai e kahe mai ana mailoko mai o ka luapao o Palolo, ua loaa iaia ka manao ina no ka eliia aku iloko o ka pali e nui ana ka wai e loaa mai ana mailoko mai olaila, no ka mea ua ikeia aole no ka wai mai a ka ua ke kumu nui o ka wai i kahe mai ai mailoko mai o ka luapao. Ma kona manaoio ina no ka eliia aku a komo loa iloko o ka honua e nui ana ka wai e loaa ana mailaila mai.

            I kulike me ka Mr. Wall mau haahelu o ka hoouluulu ana he 340,000 galani wai i loaa mailoko mai o na mapunawai ma ke Awawa o Nuuanu i kela ame keia la, a ua hoike ae oia i kona hauoli no ka loaa ana o keia huina galani mai ka aoao mai o ke kuahiwi, he hoike ana mai ia he nui aku ka wai e loaa mai ana mai ka aoao mai o ke kuahiwi o Palolo ina no ka eliia aku a hohonu loa iloko o ka pali.

 

KONOIA NA HOA O KA AHAOLELO MA KA PAINA LUAU

 

Haawi ka Ahahui o na Kumukula he Luau Mamuli o ka Nui o na Manaolana Hauoli.

 

LOHEIA NA MANAO KAKOO I KA OIHANA HOONAAUAO

 

Hoolahaia Kekahi Manawa Hoohauoli e na Hoa o ka Ahaolelo me na Kumukula

            Ma ka home o Mr. ame Mrs. Manuel Reia, ma ke alanui Spencer ame Magazine, ma ka auwina la o ka Poaono aku la i hala, i haawi ae ai ka Ahahui o na Kumukula o ke Teritore i kekahi paina luau, me ka hoea ana ae o Kiaaina McCarthy, ka Lunahoomalu Holstein o ka hale o na lunamakainana, ka Peresidena Chillingworth o ke aenate, ame kekahi mau hoa hoanoahno ae o ka ahaolelo, ma ke ano he mau malihini i konoia.

            O ka Ahahui o na Kumukula, he ahahui ia nona na lala i hiki aku ma kahi o ka 300 ka nui, he ahahui hoi i kukuluia, he makahiki wale ae nei no i hala, a nona hoi na lunanui i keia manawa, oia o Miss Palmyra Reia ka peresidena; Miss Florence Deverill, hope-peresidena; Mrs. Rita A. Serrao, kakauolelo, ame Manue de Corte, puuku.

            Ma kela ahaaina luau ae ka Bana Hawaii, kahi i hoonanea ai i na mea apau, ma kela auwina la, a ua meleia ae no hoi kekahi mau himeni, e kekahi mau puukani o ka ahahui o na kumukula.

            Iwaena o ka poe i konoia e haiolelo o Kiaaina McCarthy kekahi, a oia no hoi ka mea mua loa i kamailio ae i kekahi mau olelo pokole, e pili ana i ka oihana hoonaauao ma Hawaii nei.

            Wahi ana, o ka Moi Kauikeaouli, ka moi mua loa nana i hookahua i na kula hoonaauao ma Hawaii nei, me ke a'oia o ka olelo Hawaii, maloko o na kula apau i kela manawa, aka nae iloko no o kela manawa hookahi, i loaa mai ai na noi, no ke a'oia o ka olelo Beritania maloko o na kula.

            Mai ka uuku mai ka ulu ana ae o ka oihana hoonaauao ma Hawaii nei, ahiki i ka nui ana, a i keia la, wahi a ke kiaaina, aole he lua elike mai me ia ma Amerika.

            O ka Peresidena Chillingworth o ke senate ka moa haiolelo mahope aku ona; a wahi ana, ua makaukau loa ka ahaolelo o Hawaii nei e hana aku i na mea apau e pono ai ka oihana hoonaauao.

            Ma ka aoaoa nae o na hoa o ke senate, ua haawi ae oia i kana mau mahalo kiekie ana i ka ahahui o na kumukula, no ka pahola ana mai i ke kono i na hoa o kela hale, e hoea aku ma kela paina luau maikai loa, a ma ia ano no hoi i loaa ai i na hoa o ke senate, he manawa maikai, e hui pu ai, a e launa pu ai me na kumukula i akoakoa ae ma kela la.

            No ka lilo hoi o Senatoa Kiwini oia ka makuakane o ka bila lole auau, ua noiia oia e hoakaka ae i ke kumu.

(E nana ma ka Aoao 4.)

 

O MARAKI KA OI O KA NUI O NA MARE.

            I kulike ai me ka hoike i hoopukaia ae e ka luna hoopaa i ua make, na mare ame na hanau o ka papa ola, o ka mahina o Maraki i hala aku la, o ka helu ekahi ia o ka mahina nui maoli o na mare i hookoia ma Honolulu nei, no ka mea, ua hiki aku ma kahi o hookahi haneri me kanaha mau mare i lawelawe ia ma kekahi kulanakauhale.

            O keia ka mahina kiekie hookahi o ka nui o ka mare i ikeia, i hiki ole ke ukaliia mai, e na mahina e ae, no na makahiki elima i kaahope aku nei.

            No na hanau hoi, o keia no kekahi o na mahina nui o na hanau, ua hiki aku ke huina ma kahi o ka ekolu haneri me kanaono-kumamalua, a he hookahi hoi haneri me kanakolu-kumamakolu ka nui o na make.

            Ma ka mahelehele ana i na make no ke kulanakauhale o Honolulu nei, no ka mahina o Maraki, mawaena o na lahui like ole, e ikeia no ia penei:

            Na Hawaii ame na hapa-Hawaii, 52; Kepani, 31; Pake, 16; Amerika, 10; Pukiki, 8; Pilipino, 7; Pelekane, 2; Palani, Kelemania, Poto Riko ame Paniolo, hookahi o kela me keia lahui pakahi.

 

HAALELE I KA WAAPA POINO A UA IUKA O KULA

 

I Holo no ka Hoomaamaa Ana i ka Enekini Halawai Nae me na Ulia Pakalaki

 

NAHAHA KA WAAPA I KE KAI ME KA AHAILONO OLE

 

I Pakele ke Ola o ka Poe Maluna Mamuli o ko Lakou Au Maoli Ana no ka Aina

            Ma ka Poaha o ka pule aku la i hala ua holo aku la o Theodore Richards, ka puuku o ka Papa Misiona Hawaii, me kekahi mau keiki Hawaii elua maluna o kekahi waapa hou loa a Rikeko iwaho o ka hohonu, no ka hoao ana i ka holopono o ka enekini o ia waapa, a ia lakou nae i mamao loa ai iwaho o ka hohonu, ua poino iho la ka enekini a no na hora ekolu a oi ko lakou hakoko ana me na nalu mamua o ko lakou pae ana i kula. Mai ka uwapo 15 aku ka hoomaka ana a kela waapa e holo, a o keia iho la ka manawa mua loa o ka holoia ana e hoao no ka holopono o kona enekini. Ua maikai no ka ia holo ana aku ahiki i ke kaa ana iwaho o ka hohonu, a ia manawa i ike iho ai o Rikeke aohe a lakou mau mea hoolana a hoopakele ola hoi o ka lawe pu ana, nolaila ua koi aku la oia i na keiki e hoi hou mai e kii i mau mea hoolana na lakou, aohe nae he ae o na keiki.

            Ia lakou i holo aku ai  a kaa iwaho o ka hohonu, he wahi mamao mai kahi a Rikeke i koi aku ai i na keiki e hoi hou mai e kii i mau mea hoolana, ua pau iho la ka hiki i ka enekini ke hana, ua poino kekahi wahi, ia manawa ua kukulu ae la ka na keiki i ke kia a kau ae la i ka pe'a, eia nae ua pau ae la na kaula likini i ka mokumoku me ka moku pu o ke kaulahao o ka heleuma i hekau ai ka waapa. He hoomahuahua loa ana mai ia i ko lakou kulana pilikia. Me ia haawina popilikia lakou i ika hele ia ai me ke puhi ia e ka makani ahiki i ko lakou kokoke ana aku ma kahi he 25 kapuai wale no ka mamao mai na laeaa mai. I ka ike ana o na keiki ua kokoke loa i kula ua lele aku la laua iloko o ke kai a au aku la nouka o ka aina maloo, a pae aku la ma kahi kokoke aku i kahaone o Pukaulua, mawaho ae o Mokapu. O Mr. Rikeke pu kekahi i lele mailuna aku o ka waapa a au i kula no ka hoopakele ana i kona ola.

            Na ka nalu i kupapa mai a pau ka waapa i ka nahaha. He waapa mahu Kepani hou loa ia akahi no a hoaoia e holo i ka moana, eia nae ia manawa mua loa no o ka hoaoia ana ua pau koke no i ka nahaha. He hewa paha no ka ailoloia ana, ua kani ka manu, a i ole ua aoa ka ilio i ka wa e ailoloia ana, i poino ai ia waapa.

 

HAULE HE MALIHINI I KA LUAOPELE MA HALEAKALA.

            Pakele ke ola o ka Rev. Geo. H. Dekay o ka Ekalesia Haole o Kahului, Maui, mamuli o kekahi ulia ma ka po o ka Poalima o ka pule aku la i hala mamuli o ke kakaa ana i ka pali ma kahi kokoke i ka hale hoomaha ma ke kuahiwi o Haleaka, ua loaa no nae kekahi mau palapu ma kona kino, elike me ka hoike i loaa mai i Honolulu nei mai Wailuku mai.

            No ka makaikai ana i ka luapele ma ke kuahiwi o Haleaka i pii aku ai o Mr. Dekay me ka ukali pu ia e ku Rev. E. E. Pleasant ame Wm. H. Young o Napa, Kaleponi. Ua hookaulua loa ia keia poe ma kekahi wahi i kapaia o Idlewild, a ua poeleele loa ma ko lakou manawa i hoea aku ai i ka hale hoomah o Haleakala. Oiai e hoao ana e loaa ka puak o ka hale ua hele aku la k a o Mr. Dekay mawaena o kekahi mau pohaku nunui a o kona kakaa aku la no ia i ka pali ma kae o ka luapele. Ua haule aku oia no kekahi mau kapuai a paa i kekahi olae pohaku, a malaila aku i kakaa hou ai a kakaa hou aku ai ahiki i ka paa ana i kekahi ohuku pohaku.

            Aohe mau iwi ona i hakihaki, eia nae ua manuheu no ka kekahi mau wahi ona me ka loaa pu o na palapu lehulehu ma kekahi mau wahi o kona kino. Me ia mau palapu i loaa iaia ua hele aku oia e makaikai a e nana aku i kekahi mau wahi o ka luapele, ma kekahi kakahiaka nui ae, a ua hoi mai i Kahului me ka pilikia ole.

 

HULI HOI MAI NEI KA ELELE LAHUI KUHIO

 

Hoea na Hoaloha me na Hoa o ka Ahaolelo no ka Uwapo no ka Hookipa Ana Mai Iaia

 

MAOPOPO OLE KA MEA E LILO AI O KE KIAAINA

 

Hookahi Pule a Oi a ka Elele e Hoohala Ai Maanei Nei Alaila Hoi Aku no Wakinekona

            No ka hooko ana mai i ke kauoha a ke Kiaaina, e huli hoi mai no Hawaii nei, mamuli o ka makemake o ka ahaolelo kuloko, i hoea mai ai ka Elele Lahui Kuhio, ma ka Poakolu aku la i hala, me kona apoia ana aku me na manao ohohia e kona mau hoaloha lehulehu maanei nei.

            Ua ukali pu mai ke Kamaliiwahine Kalanianaole me ia ma kaua huakai pokole no Hawaii nei, a e hoohala iho ana laua he mau la kakaikahi maanei nei, mamua o ka huli hou ana aku no Wakinekona.

            Oiai ka mokuahi Manoa mawaho ae nei o ka nuku o ke awa, i holo aku ai o Senatoa John Wise ame ka Lunamakaainana Andrews, no ka hui pu ana me ka Elele Kuhio, o ka nui na hoaloha ame na hoa o ka ahaolelo maluna lakou o ka uwapo kahi i kahkali aku ai, o ka pili mai o ka moku.

            Iwaena o na hoaloha i hoea aku no ka hookipa ana mai i ka Elele Kuhio ame kana wahine, oia o Senatoa John Wise, John C. Lane, Noa Aluli, Senatoa Kiwini ame ka Lunakanawai Low.

            Mahope o ka lululima ana me na hoaloha i hoi pololei aku ai ka Elele Kuhio me ke kamaliiwahine no ko laua home mawaho o Waikiki, a ma kela la i hoea aku ai he heluna nui o ko Honolulu nei poe no ka ike ana ia laua, me ka hoolahaia ana o kekahi manawa ma ke kamailio ana maluna o na ninau like ole.

            Aole he kamailio wale o ka elele lahui, no na mea e pili ana i ka ninau kiaaina o Hawaii nei, o kana wale no nai i olelo ae ae, aole loa he maopopo iki iaia, o ka mea e hookohuia mai ana no kela kulana.

            Oiai nae o ka ahaolelo kuloko ka i makemake e hoea kino mai oia no Hawaii nei, nolaila, ina he mau mea kekahi ana i hoomaopopo e pili ana no Hawaii nei, i noonooia, a i hanaia paha ma Wakinekona, alaila i ka ahaolelo oia e kamailio aku ai no kana mau mea apau i ike ai.

            No na mea hoi e pili ana no ka hila hoopulapula, aole no ana mea e kamailio ae ai, koe wale no aia oia a hui aku ma ke ano pili oihana me na hoa o ka senatee ame ka hale o na lunamakaainana, a malia ma ke kukauka pu ana me na hoa o ka ahaolelo, e maopopo pono ai ka mea e hana aku ai no keia bila.

            No ka pane a ke Elele Kuhio i ka wa i ninauia aku ai, ina he moho oia no ke kulana kiaaina o Hawaii nei, ua hoole loa ae oia, no kona kamailio ana aku i kekahi poo e alualu ana oia i kela kulana.

            O ka mea oiaio nae, elike me na mea i hoomaopopoia maanei nei, he moho ka Elele Kuhio no kela kulana, aka aia nae na hooikaika ana iloko o ka lima o kona mau hoaloha, elike no me kekahi mau moho e ae.

            He maikai ke ola kino o ka elele, pela no me ke kamaliiwahine.

 

            LOAA AKU HE KEPANI UA EHA MA KE ALANUI.

            Ma kahi ekolu mile ka manao mai ke poo aku o ka laina kaa uwila ma Kaimuki, he Kepani nona ka inoa o Takata Kakuzo ka i loaa aku i kekahi luina maluna o ke alanui o Wailupe ma ka po Poakahi nei me ka hamama o kona poo, a o keia malalo nei kana moolelo o ka hoike ana mai i na luina no ke kumu o kona eha ana:

            E piliwaiwai ana ka oia me kekahi Kepani, a iloko o ia manawa a laua e piliwaiwai ana, ua ulu ae la he hoopaapaa hahana mawaena o laua, a wahi ana, he Kepani nona ka inoa o Tanaka ka mea nana i hahau mai iaia me kekahi pauku paipu hao a waawaa kona poo. Ua laweia mai ia Kepani a ka Halema'i o na Poino Ulia a malaila i kamanaia ai kona wahi i eha.

 

Nui na Okolehao i Hopuia e na Luna Oihana ma Kahuku

 

Loaa Pono Aku he Mau Ipuhao Puhi Okolehao i na Kanaka o ke Aupuni a Paa Mai Kekahi Poe i ka Hopuia---Paa Pu me ke Kaa Oto

            Mamuli o na ike i waihoia aku i na luna oihana o ke keena o na loaa kuloko ma Hawaii nei, i paa mai ai he haole o Minter F. Jones ka inoa, ame kekahi poe Kepani, no ka pili o ka hewa puhi okolehao ia lakou, ma ke ahiahi o ka Poalima aku nei i hala, pela pu hoi ka hopuia ana o Alexander Rathburn, no kona halihali i ka okolehao maluna o kona kaa otomobile.

            O ka mea apiki nae, mamua o ka hoea ana mai i ka manawa e hookolokoloia ai o Minter F. Jones, ma ka Poaono mai, a iloko o ka nanea o na luna oihana federala, na palamimo iho la kela haole mailoko aku o ke keena o na loaa kuloko, me ka lilo i hana nui ka noke ana aku i ka huli iaia, me kona loaa ole no ma ka hoea ana mai i ke ahiahi o kela Poaono.

            Ma ka hoakka a Charles W. Herbert, ka luna oihana oloko o ke keena o na loaa kuloko, nana e hooko nei i ke kanawai hookapu waiona lahui, o na aliikoa ma Leilehua, ka poe na lakou i huli a i noii me ke akahele loa i kahi o ka okolehao e puhiia nei, a e kuaiia ana ma Kahuku, a i ka maopopo pono ana o na mea apau, o ka wa iho la ia i hoikeia mai ai ka lohe i ke keena o na loaa kuloko o ka hana wale aku no i koe, ma ka aoao o na luna oihana federala, o ia ka hooko ana aku i na mea apau i waihoia mai iloko o ko lakou mau lima.

Paa ka Otomobile i ka Hopuia

            Me kela mau ike i loaa mai i na luna oihana federala i haalele okoa iho ai lakou ia Honolulu nei, ma ke ahiahi o kela Poalima, a holo aku la no Kahuku, a i ka wa i loaa aku ai ke kaa otomobile, e hookeleia ana e Alexander Rathbrun, ua huliia olua o kela kaa a loaa aku he umi-kumamawalu mau galani okolehao, me ke kaa okoa ana mai o kela kaa otomobile malalo o na kanaka o ke aupuni.

            Ua hoomau aku kela mau luna oihana ma ka lakou hana, huli i na punana i puhiia ai o ka okolehao, he mea oiaio, ma kekahi wahi e kokoke akula i ke keena kolekalapa @wea ole ma Kahuku, i loaa aku ai kekahi mau Kepani elua, e puhi okolehao ana, a paa laua i hopuia.

            He ipuhao puhi okolehao niu o hookahi haneri galani ka i loaa aku i na kanaka o ke aupuni, pela hoi na mea i hoawaawaia, i hiki aku ka nui ma kahi o ka elima haneri galani.

            Ma kekahi wahi okoa au he kanalima wale no kapuai ka mamao, mai kahi mua mai, ua loaa hou aku la no kekahi ipuhao puhi okolehao, me na mea i hoawaawaia, ma kahi o ka koekahi haneri galani ka nui.

            Ua paa kela mau Koepani elua i ka hopuia, pela me Alexander Bathburn ame Ha luu, me ko lana hookuu hoa ia ana nae malalo o ka bona, o elima haneri dala pakahi, me ka hoopanoeia ana o ka laua pane imua o ke aha, a ka Poakolu nei.

            Ua hookolokolia na Kepani elua o ka loaa ana aku e puhi okolehao ana, me ko lana ae okoa ana aku no ko laua pili i ka hewa, eia nae, ua hoopaneeia mai ke kau ana aku i ka hoopa'i maluna o laua, a keia Poaono, me ka kauia ana o ko laua hona ma kahi o ka elua haneri me kanalima dala pakahi.

Okou ka Mea Nana ka Okolehao

            Wahi a kela mau Kepani i hoike @ ai imua o ka aha, he mau hana wale no laua malalo o kekahi mea okoa; me ko laua manao, aole i pili ka hewa ia laua, aka nae, mahope iho o ka hoakka pono ia ana aku, o ke kanawai hookapu waiona, akahi no laua  a maopopo, eia ka o laua pu kekahi i hakiahki i ke kanawai hookapu waiona, ma ia ano iho la, i ae okoa mai ai i ko laua hewa.

            Ma ka hoakaka a ka Hope Loio Amerika Norman D. Godbold, aole loa ona kanalua iki no ka hoea mai i ka manawa e paa ai o ke kanaka nanaa maoli kela hana puhi okolehao, a maluna hoi o kela kanaka ka hooikaika ana a na luna oihana federala, no ke kaa aku o na ko'iko'i o ka auamo ana i ka hoopa'i maluna ona.

 

AOHE I MAKE O WM. AKANA

 

            O William Akana, ke poo o na kauaka kikola o ka Hui Mahiko o Kilauea, Kauai, i hoikeia mai ai i Honolulu nei ua make mamuli o kekahi ulia otomobile ma kahi kokoke i Lihue ma ka auwina la o ka Poalima aku nei o ka pule i hala, aohe oia i make. O kela lono kelekalapa no ka make ana o Wm. Akana i hoikeia mai ai ia nei e kekahi lala o kona ohana, he lono hookololohe wale no ia ma ke ano paani mamuli o ka lilo ana o ka Poalima oia ka la 1 o Aperila-fulu.

            Ia Mrs. Geo Bruns o keia kulanakauhale i loaa ae ai kela lono no ka make ana o Wm. Akana ma ka ulia kaa otomobile, o ke kaa oto ana o ke kau ana ua pau i ka nahaha mamuli o ka hooku'i ana me kekahi kumulaau e ku ana mahi o ke alanui, pela ka lono.

            O ka pilikia i ikeia mamuli o keia hana hoopunipuni oia ka loaa ana o Mrs. Carrie Bruns i ka ma'i ko'iko'i loa ma ka manawa o ka loaa ana mai o keia lono kelekalapa uweaole no ka make ana o kana keiki, a o kekahi kaikuahine o Wm. akana kekahi hooEha mau pualikoa i komo pu mai e kokua i na kanaka kinaiahi, a hookahi wale no kumu o ka hiki ana ke kinaiia ke ahi no ka pio koke ana mai o ka pa ana a ka makani.

            Piha na alanui i ka poe e holo ana no ko lakou mau ola, e hookau ana i ka lakou mau ukana, no lako hale ame na lako e ae maluna o na kaa me ka hooikaika e kaawale mai kahi aku o ke ahi. Lehulehu o ka poe i piha me na manao pihoihoi a maka'u a e hi@ ana kekahi poe i na keiki ma ko lakou mau lima e holoke ana ma o a maanei no ka holo ana aku i na wahi e palekana ai. Me ka hana nui na makai kaulio e hoomalu ai i na kanaka e holo pioo ana. Ua wehe hamamaia na kihapai o ka halealii no ka poe popilikia. Ua hoopanee ka ahaolelo ma ka manwa o ka hoikeia ana mai no ka pauahi nui e hookau mau mai ana i ka weli no ka luku holookoaia o ke kulanakauhale.

 

HE PAUAHI NUI MA IAPANA.

 

            TOKIO, Mar. 27.--Na ka pauahi weliweli loa o ka po nei i ike ole ia ka lua iloko o na makahiki he umi i hala i hookau aku i ka weli he umi i hala i hookau aku i ka weli no ka luku holookoaia o ke kulanakauhale, i holopapa aku a lilo i puulehu he kaukani mau hale ma ka apana ma ka hapa komohana aku, he 133 mau kanaka i hoehaia, a he mau kaukani i hooneleia i na home, a ua oleloia aia ma kahi o ka $12,000,000 ke poho ma na waiwai. Ua komo pu maloko o na hale i lilo i puulehu ekolu ma halema'i, he banako a he mau hale oihana nui lehulehu e ae.

            Na kekahi makani ikaika e puhi mai ana i na ulaahi noloko o ke kino waena o ke kulanakauhale i hoopioloke nui ae i na manao o ke lehulehu, pilihua loa ia ka noonoo a aneane @ maule mamuli o ka piha i ke kaumaha, a he elua la kona noho ana maloko o ka halema'i, pela ka oleloia. Aole o laua wale no ka i hoopilihuaia na noonoo no ka lolo kaumaha, aka o kekahi poe e ae o ia ohana kekahi i ka manawa o ka loaa ana ae o ka lono kelekalapa no ka make ana o Akana.

He hana kolohe maoli keia.

            Ma ke Sabati nei ka hoea ana mai o Geo. S. Raymond, ke kumupoo e ke kula o Kapaa mai Kauai mai i Honolulu nei, a ma kana hoakaka aole e ko Honolulu poe wale nei no ka i puai, aka, o na lala kekahi o ka American Legion no keia make ana o Wm. Akana. O lakou ka ka i hoomakaukau no ka malama ana aku i na hana no ka hoolewa o Akana, a e ole ka hoikeia ana mai o ka mea oiaio akahi no a hoopauia ae ko lakou mau manao kaumaha.

 

            STOCKHOLM, Mar. 30.--Ua ala ae he haunaele kipi mawaena o na luina o ka aoao ku-e Bolsheviki o na mokukaua Rusia maloko o ke Kai Keokeo, elike me ka lono i loaa mai ianei mai Helsingfors, a e hoike pu ana i ko na pualikoa Bolsheviki koiia ana aku e haalele koke a e hookaawale mai Archangel aku.