Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 14, 8 April 1921 — KU-E O ROBERTSON I KA BILA HOOPULAPULA. [ARTICLE]

KU-E O ROBERTSON I KA BILA HOOPULAPULA.

(llooniauia mai.) j He lahiii kanaka Veia e make nei, a iloko o ka 1848, ua pauakaia lakou mai l ko lakou mau aina aku; a no keaha ka mea hana ole aku o ka ahaolelo i keka-1 bi mea ho lakou. | Ia kukou e naua aku ui i na mei. oiaio ' maoli ; e loaa auanei ia kakou ka ike, 1 he okoa loa ka moolelo, mai na mea mai i hoakakaia ae e Senatoa Wise i, ke 'komite a ka hale. | (Ua o( Senatoa Wi«e i k&. koakaka aha', o keia aiaU aina leialii i hookaawaleia no ka moi iloko o ka 1848, ua pna in ia e ka moi, no ka po- j no o na makaainaiia; aohe he oiaio iloko olaiia, ma ke kanawai paka, ka

moa oiaio, a nia ka moolelo palia. Aohe Kol & na Kanaka i na Alna Leialll Aole he koi iki a na makaainana i keia mau aiua loialii o kekalii nno. Ua liaawiia aku ko lako» kuleana e ke komiaina aina iloko o na makaliiki eiwa; o ko lakou hoolohe ana i keia j niau koi. I Ua hookaawaleia na aina leialii, 110 ka malama ana i ke kāpukapu o ka noho kalaunu, he mea hoi iloko ona ponoi ilio, i kaokoa loa me kokahi koi ina ka aoaa o ka papa haaliaa o ka lalini kanak.u. O na loaa makahiki o na aina leialii, no ka mal&uia ana no ia i ka iliiihi o ka noho kalaunu; nolaila ua kuhihewa loa o Senatoa Wise ma ia mea; a iqu keia wahi, i kokua niai ai na mea

oinio ia'u. 0 ka moololu liolookoa o koia hana, olike me iu i hoakakaia ai maloko o ka'u hoakaka i pa'iia ma ke'aholneepapa ,e hoike mai ana ia, mai "ka 1848 in.'ii ahiki i k.a hoohuiaina, aole loa he walii lihi o leo kei a na makaainana i na aina leialii ,aka elike me ka'u i« olelo nei, bc niau aina ke!a no ke kokua ana i ka ihiihi o ka noho kalaunu, elike ine ka loihi o ka nolio mni, a i ka pau >ana o ka noho moi, no ka mea aole he niau koi i ka aina, ua holo aku keia kuleana i lte aupuni o Amcrika Huipuia a i keia la, o ke aupuni o Amcrika Huipuia ke paa nei i ke kuleana i keia mau aina, ; jio na makaninana o ke īeMo™.

He Kanawal Kalia 111

Ko olelo aku nei au, ina ao>le lie hana knnlike ka mahele ana i na kanaka lu.io uia ka hapalua, ma ka lakui, efike me ke ano o ke koko a ke Akua kiekie loa i haawi mai ai ia oukou, a olelo ae: "Ea, aole e hiki ia oukou ke hookuonoono hou i keia mau aina, « lawe ana keia papa i ka pono apau maluna 0 keia mea. Aka nae e auhauia aku ana oukou na keonimana ma o, no ka mea, lie okoa ka waihooluu p ko lakou ili, a he okoa hoi ko oukou waihooluu." Hc haua hiki ole inaoK keia e ac|a, ina e ku iho ana na senafcoa a noonoo 1 kela kulana nia| lulo. mai a pii aku iluna. He mea anei kekahi o keia ano i hoaoia e hana ma keia ainaf Aole a'u mea i māopopo. »Senatoa, Pittman—E ka Lunakana"wai, aia anei he awiliwili malaila mawaena o na Kepaoi me na H"awaiif Mr. Kobertsou—Aia no kekahi mea o ia ano, aole nae i ka Bui loa. He hihia ka'u no kekahi mea i kuleana i ka aina, nona ka makuahine koko Hawaii piha, a o kona makuakano ho Kepani koko piha, Aka nae aolo he nui loa o ua

liapa-Hawaii ame na hapa-Kepani. Ai '■ | lie nui o na hapa-Pake ame hapa-lli ' i waii; o lakou ka poe oi 1o«t oka ma* ' kai, elike me na mea oiaio, i ikeia mi> luna o keia mau kuinuhana. ' Kuleana ka Ohana Afong , Malalo o Eeia Eanawai j Senatoa ClKiiiiberlain —Owai kH imrj o kela olinua waiwai malaila malai* Ime ka makuakane Pake a he inaku«r iiine Hawaii? , Mr. Robertson—Ah Fong. J Senatoa Chamber)ain—He ninu kukn ano| lakoul^ Mr. Robevtson—Ae, aka aia kaawili wili malaila. Ile Poke ko lakou m« j kuaknne, a he hapa-Hawaii ko lakou mnkualiine. līe hapa Caueasiana 1« kou. Seuatoa Cliamborlain —lle ohann lia nohano anei lakouf Mr. Robertson—Ae. Hookiihi o Ink<-

i 111 arc i kn adimarai:i iloko o ka oilian: kaiia o Amcrika Huipuia. Aolo nn< kela o ka ohnna waiwai walp n6, o kkoko awiliwili iloko o ka paeainn. hoopomaikaiia malalo o koia kanawnī. ®enaton Chnml>or]ain —E kaa mai aiiu anei kei.i ohana nialnlo o nn pom.'iikn o ko kanawai imua o ke komito! Hiki i ka 6hana Ii Broyra ke Hoopulapula Wr. Itobcrhon—Ae; a he inau hou ae no kekahi ma ia ]>apa like. K lawe niai i ka ohnna o Ii Brown mn laila; ua anenne 'e lilo maoli na keiki kano elua i mau onamiliona ma ko la iia mau kuleana ponoi iho. Jfc 50 pn kenekn Ilawaii ko lnun ame ka Anj»ln Saxon ; oia nae ua hiki ia Inkou ke law«

i ka aina mnlalo o keia kanawai, oi.ii nae o na kamika ili keokeo i nele i kii iniha kuea o ka aina ua hooneleia aku. •Seiiatoa Chanil>crlaiu—lUki anei hunaia lea bila i vfahi e hooponmik;i i walo ia ai 110 na Hawaii koko piba ina lalo oia meaf ? -Mr. Rol)ertson—ll« hana niaalal.i l.>;» ia. t*a liiki ke kaupalonnia ma lea hoo loli i pili wale aku no i na Hawaii kokn piha, a malaiia iho la kn palena pau «i ka manao o ka bila. Seuatoa Chaml>erlain— Alaila lie k;i pa ana aku ia, he lahni emi? Mr. lahui io kela - emi nei. & Senntoa Xtotfcnt—Aole .anei hr im wale o na hapa*Havaii iloko o kr ku lana nelel (Aole i pau.') +++—