Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 15, 15 April 1921 — Page 5

Page PDF (1.64 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

  KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

__________________________

 

A I OLE

Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

 

            @ hoi pono ana aku hoia na lede noloko o ko laua @ na haawi koke aku la no ka lede Simoa i kana noo- @ maluna o na kauoha e mokaki mai ana iluna o @ pakaukau, no ka mea ua nui a lehulehu wale na @ a hoolale hoi no ka humuhumu ana aku i mau paa- @ no na lede mai na wahi like ole mai o ke kulana- @ a oiai hoi o Helena, e noho ana maloko o kona @ kahakii ua hoomaka aku la no ka nana ana i kana @ mea hana akamai no ia makahiki aku, a oiai oia ma- @ me ka lana malie wale no kona noonoo no ka holo- @ kona mau haawina o ka makahiki e nee mai ana. @ kona hookahua ana i kona noonoo maluna o kana @ maluna o ia hana i manao ai oia e huli i kona mau @ no ia mua @kana hana i hoolaa ai i kona manawa e hemo mai- @ ai mai ke kula mai e kukulu ae ana oia i kula a'o @ a penakii nona ponoi maloko iho o ke kulanakau- @ ke ano oia ke kumukula, me ka loaa ole ae o @ @ hoohui iloko on a he la kekahi e hiki mai @ @ ai na ale o ka moana, e hiki mai ai he ino mamakua o ka mea hiki iaia ke hoomaopopo aku, a e @ kona noho hauoli ana i mea hookaumana mau ia.

            ka hala ana o na pule ekolu mai kela huli hoi ana mai @ mai kela home kuahiwi mai o laua ma ka Adirona- @ laa mai la ia Helena kekahi palapala loihi i piha @ ka manna like ole mai a Makoli mai, a ua loaa pu mai @ hoi kekai leka mai a Robaka Egelakona mai, kana @ a oiai ua piha o Helena i ka hauoli no ka ike ana @ ka Robaka leka, oia leka kana o ka wehe mua ana @ ike iho oia i kona mau manao ame kona mau ano @ e noho mai ana ma Europa.

            @ Aohe mau mea ano nui i hoakakaia maloko o ka Ro- Ka leka o ke kakau ana mai. O ka hoike wale mai no i aloha. Ke kauoha mau mai no hoi ia Helena e kupaa @ on a. A e hoakaka pu mai ana i ka maikai o ko @ mau ola kino me ka anakala, a pela hoi me kona piha @ hauoli no ka ika ana aku in a wahi ano nui o ka aina @

            No ka Makola palapala hoi, elike no me ko Makoli ano @ me ke kamailio ana, ka hapuku no hoi ma ka @ ana ma na mea like ole ana e ike aku ai, a ma ke mailio ana ma kela ame keia mea ana e noonoo a @ ke aku ai, pela no na manao o kana palapala o ke kakau mai.

            Ma ka hapa mua o kana palapala e hoakaka ana ia @ ka huaka'i moana a laua o ka holo ana aku a pae i @ me ka loaa ole o kekahi ulia poina ma ke alahele @ a pela no hoi me ko laua holo ana aku e pae i @ me ka loaa ole o kekahi uila poino me ka alahele @ a pela no hoi me ko laua holo ana a hoea i Sui-@ a mailaila aku a Sana Morita. ke kauhale a ka ma-@ e noho ana ia manawa, ka nani no hoi o ia wahi, @ @ o na malihini e noho ana naloko @ @ a laua i noho aku ai, me ka oluolu a loko-@ o ia poe iaia, a me ka hapa hope loa o kana palapala ana o ke kakau ana e hoakaka mai ana o on a kanaka @ a laua o ka hukau pu ana aku ma Sana Morita.

            "@ ka hui kekahi mea hoike aku ia oe." wahi a Ma-@ ma kekahi hapa o kana palapala. "ua poina au i ka @ mua aku nei ia mea ia oe, aole mau rumi i loaa ia mana maloko o ke hokele a mama i noho ai no kekahi manawa loihi nolaila ua hele aku makou ekole e huli i @ hoolimalima hou, i wahie e hiki ai ia makou ke noho @  a e koho mai oe, owai la ka mea i loaa aku ia makoua @ ia hale mahope iho o ka hala ana he hora hookai ia @ malaila.

            Aole he mea e ae, aka, o Robaka Egelakona no, a e @ mae paha keia hoike ana aku la a'u ia mea ia oe. @ hookahaha mui aku i kou noonoo, a i ole e lilo ana @ i mea hookaumana aku i kou noonoo. kekahi o na @ @ nona ke kii a'u o ka ike ana maloko o ko buke @ o ka hoikeike ana mai ia'u me kela la a'u maloko @ hale ma ka Adironadaka, au no e poina ole la, e pela @ @ anakala, Mr. Halebakona Lanakasa. a o ka mea @ oi loa aku i kou manao. oia keia, eia ka he ka-@ mua no o mama ia Mr. Halebakona Lanakasa, he @ makahiki lehulehu i kaahope aku nei ma na moku-@ ke Komohana ko laua hui mua ana.

            Ua hoolaunaia aku au ia Robaka, a ua hoike aku no @ iaia i ko kaua halawai ana ma kela home kuahiwi. @ au iaia i ko kaua halawai ana me kela home kuahiwi. @ aku au ia oe i ka mea oiaio loa, ua oi pakele loa @ kona u'i i ka'u ike ana aku i kona helehelena mamua @ i ike ai ma kona kii a mawaho ae o ia u'i on a he @ oiaio maoli oia ma na ano apau a ke manaoio @ au e lilo ana maua i mau hoaloha pilipaa in a no ko @ hookamaaina loa ia maua iho.

            Ua nui kona mahalo mai nou, a mamuli o ia kamailio @ mai on a ia'u no ia mea i loaa iho ai ka ike ia'u aole ka @ ke ano he hoaloha wale no ko olua launa ana. aka he @ i oi aku i ko ia. eia nao. aole o'u kuleana e ohiuhiu @ aku ia no i ka mea i pili ia oe ame ia. oia ka i mao-@ a pela hoi oe nona, oiai nae aole oe me ka papa @ @ ae la oia i ka akaaka me ka pane ana ae a nui @.

            "He kaikamahina piha eu maoli no o Makoli, o ka mea @ @ iloko o kona noonoo oia no kana e hoopuka ae ai @ uuni ole iho."

            Aka nae, wahi hou a Makoli maloko o kana palapala @ @ manao ua oi loa aku kona u'i mamua o ka ana @ lemakule on a. Ua olelo ae la au nona he 'elemakule' @ mae aole oia i elemakule ma ke ano oiaio maoli, @ @ ua keokeo kona lauoho elike me ka hau, eia nae @ o ia ano on a i ka'u hoomaopopo aku. he haawi ana ! iaia i ke kulana hiehie a kulana keonimana oiaio. Ua like ke hiehie o kona kulana i ka'u nana aku me ka @ na @. a he like hoi kokna paa rula ame ka @ me kekahi o na naita kaulana loa o kela au kahiko @ ike kona helehelena me kekahi kii mabala i hanaia @ loa a i kau ole ia hoi e kekahi kiko eleele a @ mau maka o kela mau maka on a. ual ike ka ikaika @ kekahi tiga wahine, a in a nei no kou ikemaka iaia @ ana no kou mahalo iaia me ka'u e hoakaka aku nei ia.

            "He alohilohi kona mau kiionohimaka, he oluolu a he aka noonoo hohonu ika nana aku, eia nae, he kanaka @ hiki ole ke hoohulihuliia aku, a in a no kona nana @ mai ia'u me hea mea la e hakilo loa mai ana oia i ko'u mau ano apau, me he mea la e heluhelu mai ana i ko'u mau ano me ko'u mau manao, eia nae, iaia e minoaka mai ai e pina ae ana oe i kou manao hoahewwa apau nona a e komo iho ana no ka manao makemake iloko ou."

"Ma ka hoomaopopo iho i ka manao o nei palapala a Makoli i kakau mai la, me he mea la he kanaka kulana ko'iko'i aku la no hoi kela a Makoli e haanui mai nei, e mama." wahi a Helena o ka huli ana aku a kamailio i ka makuahine, no ka mea, me ka leo nui o Helena o ka heluhelu ana aku i ka leka i ka makuahine, me ka huli hou ana iho a Helena a nana me ka kaholo ihope ma ka hopunaolelo hope loa, me he mea la e hoao ana oia e paanaau iloko o kona noonoo na ano apau o ka anakala o Robaka.

            "Pela i ka hoomaopopo aku" i pane mai ana ka makuahine no ka hooia ana mai i ko Helena manao.

            Hookahi mea i panaau loa iloko o ko Helena noonoo, oia hoi, ma kahi o ka palapala a Makoli e hoakaka ana no Robaka, "e lilo ana oia i hoaloha pilipaa no'u." Ma kekahi ano aohe iho la o Helena makemake la mau olelo a Makoli, no ka mea, ua komo koke iho la no ka mano lili iloko on a, a no ka mea, iua no ko Makoli noao mau e hui me Robaka a lilo oia i mea na Robaka e hoohihi ai, malia e lilo aku ana ko Robaka noonoo ia Makoli apau kona noonoo hou ana mai nona.

            Hoopau ae la nae oia i ka noonoo hou ana aku no ia mea ia manawa a hoomau aku la i ka heluhelu ana i ke koena aku o ka palapala a Makoli:

            "He nui ke anu o keia wahi kauhale uuku i pili i ke kuahiwi, i oi aku mamua o ke anu o kela wahi kulanakauhale uuku a kakou i noho ai me ka kuahiwi Adironadaka, a no ke @ loa ua lehulehu loa ka poe i haalele mai ianei, mamuli o ka nui o ka haule ana mai a ka hau ame ka ua liilii no hoi e hele pu mai ana me ka makani hu'ihu'i, me he kui la e houhou mai ana i ka ili.

            "Ma keia pule ae makou apau e hoi aku ai noloko o ke kulanakauhale o Parisa. Ua olelo ae la au 'apau' no ka mea, he lehulehu loa na kanaka. Amerika e noho nei maloko o keia kulanakauhale o Sana Morita, a ua hoolala makou e hoi aku no Parisa, ke kulanakauhale hewa a ino loa ma ke ao, he kulanakauhale pumehana mae no ka hoohala ana i ka wa hooilo a ua manao au e hauoli ana no o Mr. Egelakona ame ka nakala on a no ko makou hoi pu aku noloko o ia kulanakauhale.

            "Mamuli o keia manao o makou e hoi aku no Parisa i hoololiia ae ai ka maua hana mua i hoolala ai e holo aku i Kelemania no ka hoomahuahua ana i ko'u ike i ka olelo Kelemania, a e holo aku ana no nae paha mau mahope aku ke hala ae na la ino o ka hooilo.

            "Ua olelo mai o mama ia'u ia makou e hoi aku ai i Parisa malaila ka ua e hoomaka ai i ke a'o ana mai a kekhi kumukula naauao loa olaila, a he hoonui ana mai ia i ka hauoli iloko o'u mamua hoi o ko'u holo ana aku i Kelemania e a'o ai, a e hoomaaia aku ai paha au maloko o kekahi kula nohopaa kohu paahao."

            No ke koena aku o ka Makoli palapala e hoakaka wale ana no ia no na mea e pili ana i na hana hoohauoli e malamaia ana no ia kikina aku e hiki mai ana, a ma ka hapa hope o ka palapala e hoakaka ana no na mea e pili ana i ke aloha a e hooiaio mai ana no hio no na mea pili i kona aloha poina ola a e kauoha mai ana mai hoopoina o Helena i ke kakau ana aku i leka nana i na manawa kaawale apau o kela ame keia pule.

            Mahope o ka pau ana o ka Makoli palapala i ka heluhelu hoomaka hou iho la o Helena i ka heluhelu hou i ka Robaka leka, a ua hoehaehaia kona noonoo mamuli o kona ika naa iho i ka pokole loa o na manao i kakauia, aole hoi elike ka loihi me ko na leka mua ana o ke kakau ana mai. He mea hou no ka i hoopaaia maloko o ka leka, eia nae, ma na wahi e hoakaka ana no ke aloha, a pela aku, ua nele ia mea malokok o ka leka oiai nae, he mau mea haule ole hoi la ia Robaka i ka hoike mai ma na leka mamua aku, a mamuli o ka nele i na huaolelo kuliu loa a Helena i makemake mau ai e hooia mai o Robaka ia mea iaia, ua lilo ia i mea no Helena e @ loa ai.

            Ua hoakaka mai no nae o Robaka i kona halawai ana me Makoli a e hoakaak pu ana he kaikamahine huapala pu oia a he hoaloha maikai, a pela aku, aohe nae he nui aku o kana mau olelo e pili ana nona.

            No ko Helena ike he oiaio loa ka Robaka mau huaolelo i hoike mai ai iaia no ko ua o Helena lilo aku ia Robaka i kekahi la, a no ko Helena ike ana iho no hoi kekahi e hooko mai ana no o Robaka i kana olelo me ke kupaa a luli ole. Aole oia i haawi i kekahi keena iloko o kono puuwai no na manao lili a hoohuoi paha e lilo aku ana o Robaka i kekahi la ia Makoli, ua kamailio iho la oia iaia iho aole e hoopoina ana kana aloha iaia, a e hoike mai ana no oia i kona manao oiaio no ka hilinai piha maluna on a ma kekahi leka hou aku e loaa mai ana mai a Robaka mai.

            Ma na pule mahope mai e loaa mau mau ana no ka Makoli palapala ia Helena, a elike no hoi me kana mau hoakaka mamua o ke anoe kolohe e pili ana i ka "naita o ke au i hala," oia hoi no Mr. Lanakasa ka manao, a pela me "Bob," ka ipo hooheno a na ipo elua, pela no i ka hapanui o na leka i loaa mai ia Helena, a he mea haule hoi ia Makoli ka hoike ana mai i ko laua halawai mau me Robaka oiai he mea hao ole na Robaka ka hele ana aku i ko lakou hale e nanea ai a e hoohala ai i kekahi manawa o ke ahiahi me lakou.

            He mau olelo ano hoohaehae keia a Makoli ia Helena i ka noonoo iho i mea paha no Helena e hoike okoa aku ai i kona manao huhu, a e loaa maopopo aku ai ka ike ia Makoli @ hoopalau i'o ia no o Robaka me Helena, eia nae na uumi wale iho no o Helena ia mau mea iloko on a me ka hoopoina wale aku ia mea, aole nae me ka maalahi, aka me ka hooikaika no oia o ka uumi ana ia manao iloko on a, no ka mea, aohe palapala hala a Makoli i ka hoike mai no kona lilo i mea punahele ia Mr. Lanakasa, a e hoike mau mai ana no hoi me ka pai i ko Robaka kanaka u'i, ka oluolu @ pela aku, a ua o Makoli i ike ole ai i kekahi kanaka opino me ia mau ano maikai mamua aku.

            Mai ka manawa mai i hui mua ai o Makoli me Mr. Lanakasa, ka anakala o Robaka, ma ke kulanakauhale o Sana Morita, a ike o Makoli i ke kanaka u'i a oluolu o Mr. Lanakasa a ike pu no hoi i ka u'i o Robaka, ua komo koke ka makemakea iloko on a no Robaka, a i mea e hookoia ai ia manao on a hookahi wale no ana hana pono o ka hooikaika @ lilo oia i mea punahele a i mea makemakea ia hoi na Mr. Lanakasa, ka mea i kuleana ia Robaka, a ke lilo ka hoi oia @ mea punahele loa la nana o ka hookoia ana no ia o kona makemake, oia ka lilo o Robaka iaia.

            No Mr. Lanakasa hoi he kanaka makemake nui oia i ka poe opio, nolaila mamuli o ia makemakea on a ua holopono loa ka Makoli mau hana hoohulihuli i kona noonoo i mea e lilo ai ka noonoo apau o ka elemakule maluna on a, @ malia ma ia hana ana e lilo ai o Robaka iaia. I ka ma-@ mua loa no a Makoli i halawai ai me Mr. Lanakasa ua hoomaka koke no oia e paani i kana pepa halau me ka maalea loa, a ua ike aku no hoi oia i na hiohiona no ka holopono o ia mau hana maalea ana mamuli o ka pipili o ka naau o ka elemakula iaia.

            Mahope iho o ka hoolauna @ ana aku o Makoli ia Mr. Lanakasa, ua hoomau aku la o Makoli i kaa kamailio @ iaia no kekahi manawa, elike no me ko ua o Makoli @ mau ka ohiohi ame ka puni kamailio, a oiai ka elemakule e hoolohe a e nana mau mai ana iaia ua lilo koke o Makoli i mea makemake ua Mr. Lanakasa.

            Ma kekahi manawa a Makoli i halawai ai me Mr. Lanakasa nana pono mai la ka elemakule i ua o Makoli, a o ka hana pono aku no hoi o na maka o ua o Makoli i ka elemakule, oia ko Mr. Lanakasa manawa i ninau mai ai:

            "Ea, e Miss Elawoka, heaha kou kumu o ka nana pono ana mai ia'u? E hoao ana anei oe e ana i ka hohonu o ko'u puuwai, e loaa ko'u mau ano apau me kou mau maka nunui? Heaha kau mea i koho iho la no'u?? Ua ike mai la anei e i kekahi mau kee iloko o'u o kau nana pono loa ana mai la i ko'u mau maka a i ko'u helehelena pala?"

            Alaila nee aku la o Makoli a pili ma ka aoao o Mr. Lanasaka, elike me ka hana a kekahi keiki i kona makua, me ke ano hoohilhahila no nae a hookomo aku la i kona lima ma kekahi lima o Mr. Lanakasa, a pane ae la:

            "He makemake au e nana i kou manu ano apau a e heluhelu pu aku hoi i kou mau manao, a pela me kou kulana, a no ka mea, aole au i ike i kekahi kanaka a'u i makemake nui ai mamua e loaa mai oe; he kanaka kulana kiekie loa oe i @ manao, he keonimana oiaio, a o ke ano no apau i loaa i kekahi moi oia ka i loaa ia oe, a o kekahi mea nui a'u i nalu iho la, ua ike no anei au ia oe mamua, a ihea la ia wahi a'u o ka ika mua ana?" i ninau iho o Mr. Lanakasa."

            "Aohe maopopo ia'u, aka me he mea la i ka nana iho, me he moeuhane la wale no, a he mea kupanaha no keia. a no ka mea, i ka minuke mua loa no i kau aku ai ka ike a ko'u mau maka maluna o kou helehelena ua ume koke ia aku ko'u noonoo nou, me he mea la ua launa mua kaua ma kekahi wahi a ua kamaaina wale, ka ulu koke o ke aloha ame ka makemakea iloko o'u nou."

            Nee ae la o Mr. Halebakona Lanakasa i ka akaaka a nui ka leo, me he mea la ua hauoli loa oia ia manawa no ia mau olelo a Makoli, a i mai la:

            "Alaila he kaikamahine oe, e Makoli e make e wale ana no i ke aloha mamuli o ka ike wale aku no i kekahi mea me ke kamaaina mua ole. He manaoio no anei oe no ka mau o kou aloha no kau poe i aloha ai i auwana no kekahi mau makahiki me ka halawai hou ole, a e noho kaawale ana kekahi mai kekahi aku, a i ka hala ana o kekahi manawa loihi hoohui hou ia ae la?" wahi ana o ka ninau ana aku ma ke ano paani.

            "O, aole oia o ko'u mana'o no kahi mea elike me ia; ua make ko'u makuakane i ko'u manawa e bebe wale @ no a no'u iho aohe hiki ia'u ke hoomanao i kekahi mea e pili ana no kona ano ame kona helehelena i nei manawa, o ka'u mea ia o ka nalu ana iho la i nei manawa, a ke manao nei au o ka manao koho wale aku no no ka helehelena o kekahi mea a'u i ike ole ai oia ka'u e noonoo nei i keia manawa ua aneane paha kona helehelena elike me oe.

            No ko Mr. Lanakasa nana aku i ko Makoli helehelena ia manawa me he mea la aia iloko on a ka makemake nui e ike aku i ka helehelna o kona makuakane, ua komohia iho la ke aloha iloko on a, me he mea la o ko Makoli @ maoli no ia ia manawa, oiai ua make kona makuakane aole e kala loa elike no me ia a ua o Makoli o ka hoike ana @ la iaia.

            "Aloha ino no ka hoi oe!" i pane aku ai o Mr. Lanakasa me ka oluolu loa, no ka mea, ua komohia loa iho la ke alohe iloko on a no Makoli no kona makemake loa ia manawa e ika aku e ola mai ana kona makuakane." Ke manao nei au aolie i loaa ia'u ke kulana ame ka mahalo kiekie e waiwai ai kou hoohanohano ana mai ia'u, aka, ino o kou makemakea i'o ia o ka loaa o kekahi makuakane nou, ke hooia aku nei au imua ou i nei manawa ke iini loa nei au e lawe mai ia oe i kaikamahine na'u, a ke manaoio nei no hoi au e lilo ana kauai i mau @ aloha kekahi i kekahi i ka manawa e ika maopopo ai kaua ia kaua iho." alaila kaomi malie iho la oia i ka lima o Makoli ana e paa ana, i ka wa i @ iho ai i kana kamailio ana ma ke ano e @ aku ana oia i kana mea o ka olelo ana aku la.

 

MOKUNA XV--Ka Makuahina o Helena.

 

            Mahope o ka pau ana o nei kamailio mawaena o Mr. Lanakasa ame Makoli i hoikeia ae la ma ka hapa hope @ ka mokuna i hala ua lilo koke laua i mau hoaloha a Mr. Lanakasa nae e ike ole mai ana i ka Makoli manao e hooikaika ana iloko ona ia manawa e lilo oia i mea aloha ia mai E Mr. Lanakasa, i kumu e lilo oia i mea aoha ia mai e Mr. Lanakasa, i kumu e lilo ai o Robaka iaia.

            He kaikamahine piha akamai o Makoli ma ke pahele ana i ka noonoo o kekahi mea a lilo mai iaia, a no ka manaoio loa o Mr. Lanakasa he kaikamahine maemae a oiaio loa o Makoli ma kona mau ano apau, ua hoohamama koke ma ka elemakule i kona puuwai, a ua lilo koke o Makoli i mea punahele iaia, a elike me ka loihi o ko laua launa ana pela ka oi aku o ko Makoli aihue i ka noonoo o ka elemakule.

            No ko Mr. Hanakasa hilinai kuhihewa ia Makoli he kai kamahine maemae a aloha oiaio, a elike me ka nee ana o ka manawa, ua hoomaka aku la oia e hana ma ke alahele o lilo ai ua opio i mau mea aloha kekahi i kekahi, eia @ iaia e hoao ana e hana pela, aia no iloko on a keia @ ua lilo mua ko obaka aloha ia Helena, ke kaikamahine @ ka "wahine kelalole" ana e olelo mau ai aohe i kupono @ Helena ka Robaka wahine e mare aku ai, no ka mea, @ kulana kiekie ko Robaka a he kaikamahine hoi o Helena na ka wahine ilihune a haahaa o kona kulana, o ke kupono loa i kona manao i mea waiwai a i mea waiwai ka mare aole i mea waiwai a i mea ilihune, a in a no ka holopono @ kana hana e lilo ana o Makoli i wahine na Robaka i kekahi la.

            No ko Makoli mikimiki a hoopipili mau no hoi kekahi ua ume koke ia aku ka noonoo o Robaka nona, ma kana @ iho he u'i okoa no hoi ko Makoli ma ke ano i ku pono iaia ahole nae e laa aku ka nohea ame ka onaona @ na maka o Helena Simoa, a pela me kona mau manao wai pahe a oluolu, aka, oiai o Helena ua mamao loa mai iaia mai a o Makoli ka mea pili mau me ia a e kaawili mau aku ana no hoi o Makoli me ka hooikaika mau e kaili i ke alohe iloko oka puuwai o ua o Robaka ana i hoopaa ai no Helena, ua haawipio aku la oia iaia iho i ka manao o kona anakala.

            @ o ua mau la ua lilo o Roabka i kauwa paahana @ ka diabolo iloko o kona puuwai ua huoholo paa oia aole @ @ i ke aloha i makiaia iloko o kona puuwai no Helena ka wahine ana i hooholo ai i kona manawa e huli hoi ae a i Nu Ioka e mare koke aku ana oia iaia, me kona nana ole aku i ke ku-e mai a kona anakala, oiai wahi ana iaia iho in a no aole e ae mai ana o kona makuakane iaia a @ mai paha laia i na pomaikai apau, ua hiki no iaia ke @ nona iho me ka kuaka'i ole aku i ka loaa o kona anakala.

            Aohe i ike maopopo o Makoli i nei manao o Robaka, no laila i kela ame keia pule aole o Makoli i hoopalaleha wale ma kona aono, a aole no hoi oia i ae aku i kekahi @ ake'aeke'a e @ mai mamua o kona alo i mea e lilo @ ai o Robaka iaia, aku, e hooikaika ma uana oia ma na ! apau, elike me ka hiki iaia, ma ke pahele mau ana i @ Robaka noonoo.

            Aohe pule hala ia Makoli i ke kakau leka mai @ Helena a maloko no hoi o kela mae keia leka ana e kakau ana @ kakau mai ai he mea hao ole nana na mahalo ana mai @ Robaka a pela me kona anakala. Aka, elike me ka @ @ ana o ka manawa, no na @ pili wale no ia Robaka ka ui aku o kana mea e hoakaka mai ai.

            "Ua lilo @ me Robaka i mau hoaloha pilipau i @." Wahi ana ma kekahi @ ana o ke kakau @ mai, "E oi mau ae ana ko'u makemake ame ko'u aloha iaia i kela ame keia manawa mamuli o ko maua launa @ e hoike aku au ia oe i keia mea oiaio, ua lilo maoli ko'u puuwai iaia, i hoike aku la ou i keia mea ia oe no ko'u ike e nalo aua ka'u mea hana eia oe, a he hilinai no hoi au malune ou, e ka hoaloha--ua ike iho au i nei manawa i ka pipili loa aku o ko'u noonoo iaia mamua o kekahi poe okoa aku, aole ma ke ano he hoaloha wale no, aka ma ka mea i oi aku i ko ia.

            "Ke ire pu nei no hoi au i nei manawa i kou makemake a hilinai pu mai maluna o'u. Ke ike nei no au i ko'u lilo i @ waiwai ole e lilo mai ai oia na'u, a no ka mea, ua maopopo ia oe na like ko'u ano me ka lepelepoehina, aka, inoa aole oia e hoomaikai mai ana ia'u me ia ike mai @ on a i keia makemake aku o'u iaia, alaila e hoomahuahua mau aku ana au i ko'u mau ano maikai apau i mea nona e aloha a e makemake mai ai ia'u."

            E ike iho ana oe e ka makamaka heluhelu ma keia mau manao o Makoli he ku maoli no i ka hoehaeha i ko Helena noonoo me ka hoohaehae pu mai, aka he @ ana mai nae ia i ka makaala ma ko Helena aoao.

            Ma ua leka apau i loaa mai ia Helena o keia ano olelo, ua like me kekahi pahioilua i ko Helena puuwai, a mamuli o keia mau leka hoohaehae i hooui mau ia ae ai ka wela iloko o kona puuwai a kakau mau aku la i kekahi mau ikea @ ia Robaka, a ma ka Robaka mau leka nae apau e kakau mai ai iaia he ano puanuanu na manao ke heluhelu iho, a e ha'o mau ana no hoi ka loaa mai o Robaka leka i na mokuahi apau, a pela hoi me ka Helena, he mau pule e hala loaa mai la ka Robaka, a he mau pule no hoi e hala a hoouna aku la o Helena i leka oa Robaka, no ka ukiuki mai keia hoohala o Helena i ke kakau @.

            Aneane ekolu mahina mahope iho o ka holo ana aku o Makoli ma uo Europa, loaa mai ana kekahi leka ia Helena amai iaia mai i kakauia ma Parisa a @ na manao o ka leka he ano @ ke nana iho, me he mea la ua loaa kekahi hoohuoi ia Makoli.

            "Ua aloha au iaia me kuu mau apau ame kuu uhane pu a ke manaoio pu nei au, ae, ke manaoio pu nei ua aloha pu mai ola ia'u me kona naau ame kona uhane, no ka mea e hoopipili mau mai ana ola ia'u i ka hapanui o kona manawa kaawale, a ma ka'u uana aku no elua a ekolu ana manawa o @ aneane ana e hoike mai i kona aloha no'u, aka no kekahi kumu i maopopo ole ia'u ua kaohi oia i ka hoopuka okoa ana mai i kona manao.

            "O ko'u i nalu iho ai, heaha la ia Kumu nana i kaohi i kona manao aohe hoike mai. O in a hoi e hiki ana ia'u ke hoike aku iaia i ku'u waiwaiio e lilo aku ai i mea aloha nana, elike me kou ano o @ Helena. Malia paha e manao mai ana oia ia'u he ano kamalii loa a he puni lealea me ka noonoo ole, ua ike i'o iho nau au ia'u iho he kulana i like me ko ka lepelepeohina, e ku ole ai paha i kona makemakea, aka, e hooikaika ana no nae au e lanakila maluna o ko'u mau @ omaikai ole, i mea nona e paulele mai ai maluna o'u a e hauoli pu aku ai oia.

            "E haawi ana au i ko'u manawa i kela ame keia la ma ka noonoo ana i na mea ana i makemakea mai ai la'u e hana aku nona, a ke manaoio nei no au, ae, ke manaoionei no au, e make ana au in a e nele ana ko'u @ aku i ka @ a i ka palena hoi o ka mea a'u i makemake nui ai e loaa.

            "Eia hou, e hooikaika pu ana ao ma ua apo apau e lilo mai ke aloha o Mr. Lanakasa, ke anakala o Robaka, maluna o'u, a ke lilo mai ka hoi kona loha la maluna o'u, a lilo au i kaikamahina nana, elike me kana e kapa mau mai nei ia'u ma ia inoa, o ka loaa no ia o ka mea a'u e kaunui nei. O e Helena, e oluolu oe e pule mau no'u, e pule mau i loaa ai ka mea a kuu ola e hauoili ai, a e hoomaikai aku no au ia oe no ka manawa pau ole."

            Ua like key mau olelo me kekahi phi @ i hou ia mai i ka puuwai o Helena Simoa, ua like kona helehelena mai ke keokeo o ka hau i ka hooki ana iho i kana heluhelu ana.

            Aohe wahi leka i loaa mai iaia mai a Robaka mai, kanu aloha, ma na mokuahi ekoli i hala ku, nolaila hookahi wale no mea ana e hoomaopopo iho ana ia manawa, ua hoopau o RObaka i ka noonoo hou ana mai iaia he ipo, ua lilo ko Robaka noonoo nui aia i Manua, ua pau @ o Makoli, nolaila mai ia la aku aohe ana manao huu ana aku i koe nona a e hoopoina loa oia i ka noonoo hou ana aku ia Robaka he ipo a he kane hoopalau nana, eia nae, he hana paakiki loa ia e uumi ai.

            Aohe oia i hoahewa aku ia Makoli; aole oia ia @ e hoolilo mai ana o Makoli iaia i mea @ ma ka noonoo ma o ke kaili ana aku la ia Robaka mai iaia aku, mamuli o ko Makoli maopopo ole he kane hoopalau o Robaka nana mamua o ko ua o Makoli holo ana aku no @ in a paha i maopopo mua ia Makoli he kane hoopalau o Robaka nana aole no la oia e hoao ana e pahele i ko Robaka noonoo, a pela hoi me kona anakala @ mea e lilo mai ai ko laua mau noonoo maluna on a. @ manao koho wale no keia o Helena.

            Ua manaoio maoli no oia o kela halawai ana o Robaka @ Makoli mamuli wale no ia o kekahi @, a mamuli o ia halawai ana, a hui pu me ka launa mau ana o laua, a hui @ no hoi me @ Robaka kanaka u'i, ka oluolu ame ka wai-@ o kana mau olelo, a huipu me kona lilo ana he keiki @ kekahi kanaka waiwai, pela wale no i ikaika loa ai ka manao iloko o Makoli e hiu a kela a e lawe a lilo ia Robaka nana.

            Aohe kanalua iloko o Helena no ko Makoli aloha oiaio aia, kona kupaa ma kana mau mea apau o ke kamailio ana mai i mau hoaloha laua a na ka maee hookaawale, aole no hoi o Helena i kanalua iho no hookahi minuke no ko Makoli maemae ma kona naau, a aole no o Makoli i manaoio maole e kaili ia Robaka mai iaia aku in a ola i maopopo mua he wahine hoopalau oia na Robaka.

            "Lanakasa! Lanakasa!" wahi a ua o Helena o ka hooho una ae, no kona hoomanao ana ae ia inoa ma kekahi wahi @ ka Makoli Ieka. "Auwe, ke kuhi nei ka au o Egelakona a ka inoa o ka anakala o Robaka, elike la hoi me ka Robaka inoa! Alaila uakuhihewa loa la au."

            "Heahe la mea au e Helena o ka hooho ana ae la?" Wahi i ka makuahine o ka ninau ana mai, oiai oia ia manawa e noho ana ma ke pakaukau kakau a e @ ana i kekahi mau @ no @ @ ana aku i ka poe no lakou na paalole o ka hoolale ana mai iaia e hana aku no lkou, e huli pu mai la e hana ia Helena ia manawa.

            "Auwe, haikea maoli kou helehelena! Heaha keia pili-@ nei i ano-e ai kou helehelena? E ha'i mai, e ku'u aloha! He ma'i anei kou? Ke ike aku nei au i kou haalulu me he mea la ka hoi ua loaa oe i ke anu, ka haukeke!"

            Alaila, ke ae la o Helena me ka hikaka a hele mai la a ku ma ka aoao o ka makuahine a haule iho la ilalo maluna o kona mau kuli, a me kona mau maka e paluluia ana e kona mau lima, a e kulou iho  ana no hoi ilalo, i ae la:

            "O, e mama, ua eha au i ka eha lima ole a ke aloha, oia keia mau waimaka e hanini nei! Aohe kumu e ae, no ka mea wale no e pili ana mawaena o Robaka ame a'u" Li'iha ke aloha la ea!

            "Ke maopopo oia aku la ia'u ia @ mea e kamailio mai nei! Heahe kou manao ma ia olelo ana mai la au no ka mea e pili ana mawaena ou ame Robaka? E Helena mai hoike mai oe ia'u i kekahi imea hookaumaha noonoo ua hoopoinoia kou ola elika ai kou ola aa me ko'u!" No ka mea ua maopopo i ka makuahine in a he oiaio ka Helena @ ke kamailio ana ae la iaia, alaila enaha ana ko Helena puuwai a e lilo ana i mea e poino ai kona ola, a no ka mea @ kona ole ana no Helena wale no, a in a e poino ana ko Helena ola, o kona poino pu ana no ia, no ka mea, aia wale no maluna o Helena kona aloha i na manawa apau, elike no hoi me na makuahine e ae apau i lelepau ko lakoo aloha malu o ka lakou mau keiki.

           

(Aole i pau.)