Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 16, 22 April 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            mamuli o ka lawe ole oa ae o kekahi mau keehina e hoopakeleia ae ai na kiakaa otomobile halihali ohua oloko o keia kulanakauhale, elike me kakeia pepa i hoakaka aku ai i kona manao, ma kekahi manawa ae nei i hala, mahope iho o ka make ana o George markham, Jr., aole i hoemiia mai na hana kolohe a na koa, maluna o na kiakaa otomobile halihali ohua, elike me ia ikeia ai ma ka po p ka poakolu o ka pule aku nei i hala; a mamuli wale no o na ulia pomaikai, i hoopakeleia mai ai a Ah yum. Mai lilo i moepuu no na hana hoopoino a kekahi poe koa elima i hoolimalima i ke kaa o kela kiakaa otomobile.

            Ua maopopo loa, mamuli o ke kauia ana aku o na pu panapana elua imua o kela kiakaa, me ka huliia ana o kona kino, no kana mau dala, na hoo kahuaia ka manao powa iloko o kela poe koa, ma ko lakou manawa o ka hoolimalima ana i ke kaa otomobile; a in a aole ka piha maalea me ke akamai ma ka aoao o ke kiakaa otomobile o ka nui hoolalau ana, i wahi nona e pakele ai, in a he hopena maopopo ole kona, ma ka manawa e hoea ai kela poe koa no ko lakou kahua hoolulu, me ka maalahi.

ua paa nae kela poa koa i ka hopuia, ua kaa aku lakou malalo o na aliikoa o ka oihana koa maanei nei: o ka keia pepa a aʻo ikaika aku nei i na kiakaa o na kaa otomobile halihali ohua, e lawe i na keehina makaala apau ma ko lakou aoao, mamua o ka ae ana aku i na koa e kau maluna o ko lakou mau kaa.

            ua ku nahana hoolana a na koa, no ke kau ole ia o kekahi kanawai e konoia ai lakou, e hoopaa mua i ko lakou mau inoa, ae waiho i ko lakou mau pepa hooia apau, no ko lakou mau ano, ma na wahi o na kaa alakou e hoolimalima ai; in a he kanawai kekahi o kela ano, e kau auanei ka weli i na koa, me ka aa ole e lawelawe i na hana hoopilikia, a hoopoino i ke ola o na kiakaa; a e ikeia ananei. o na koa hoopono apau, o lakou ka poe hoohakalia ole iho ma ka hoolimalima ana i na kaa otomobile, no ka hoihoi ana ia lakou no ko lakou mau wahi hoolulu.

            ua nui na ku-e i hoalaia mai e na koa, na aliikoa, ame ka ahahui legion amerika, no ke kapahai loa, o kekahi kanawai e hanaia ana no na koa. he mau ku-e nae a keia pepa e manaoio nei he ipuka hamama ia no ka hoomau ia o na hana hoopilikia a na koa kolohe maluna o na kiakaa otomobile halihali ohua.

 oiai nae, aohe mea hiki ke hana aku iloko o keia manawa, i wahi e loaa mai ai na hooia ana noka palekana o na kiakaa otomobile,                   o ke ao a ke kuokoa i na kiakaa apau, o ia no ka lawe ana ae i ua alahele hoopakele apau ma ko lakou aoao, in a aole ma ke kii ana i kekahi mau hoaloha, no ke kau pu ana maluna o ke kaa otomobile hookahi, aka ma ka hoole maoli ana aku no imua o na koe, malalo o ke kumu, ua paa kona kaa i kekahi mau ohua a ae, na ahona ko lakou noho mamua o ka ae ana e hookomo aku iloko o ka pilikia.

            ua maumaua maoli na hana powa a na koa i na kiakaa otomobile, e hookaakaaia ai na maka o na kiakaa apau, mai hana naaupo, ma ka pupuahulu ana e halihali i na koa no ka lakou mau wahi i makemake ai, ke maopopo mua ole ia lakou ka palekana ma ko lakou aoao, i ka wa e hoaoia ai e hookau aku i na haua hoopoino i ko lakou mau ola.

He mea ua kakou e hoomaikai ai, no ka loaa ana o na hoolilo, i ae like ia e na aoao a elua, maluna o ka hila hui kaa uwila, ka bila a ke senate o ka hooholo ana, me ke ala ana mai o na ku-e ikaika ana ma ka aoao o ka hui kaa uwila, ame na kanaka lawelawe oihana o keia kulanakauhale.

            O ka kakou i makemake ai, e hooiia ae ka maikai e hooloihiia aku na alahao kaa uwila, a e hoo mahuahuaia ae na kaa uwila, elike me ka ulu ana o honolulu nei, i wahi e hoea mai ai i ka hookoia ana o ia makemake, aia wale no a ike ka poe na iakou ke lala i hookomo aku iloko o ka hui kaa wila, i ka onipaa o ko lakou i ka hoolilo ana i kekahi huina dala mahuahua. i wahi e hooiia ae ai ke kulana o na laiua kaa uwila ma keia mua aku, in a aole pela, alaila. he hana naaupo loa, ka hoao ana e komo aku ke aupuni e akeakea i na alahele e hoe mai ai i ka hookoia ana o ka iini o ka hapanui o na makaainana o honolulu nei; ma ka hooholo ana i kekahi mau hooponopono ahaolelo kupono ole

            ke olu nei o honolulu i keia la, mai kona kulana mai, he mau makahiki ae nei i hala, nolaila he mea pono e ulu pu ae na laina kaa uwila, e hoolawaia ai ka makemake o na wahi apau o keia kulanakauhale me na kaa uwila. o ka hui ka uwila wale no ka mea hiki ke hooko aku ia makemake o kakou. ma ka haawi ana aku i kela hui, i na alahele aku iloko o na meahuna i pili loa i ka hana a kela hui

            I holomua k ahui kaa uwila a kakou e ike aku nei i keia la, mamuli o ke kaa o ka hoohanaia ana o na kaa uwila, malalo o kekahi hui, i kuleana ole aku ai ke aupuni, koe wale no na mea a ke kana wai i hoakaka ai.

            Ua hoao kekahi mau kulanakauhale ma amerika. e lawe mai i na kaa uwila malalo o ka hoohana ponoi ana a ke aupuni, o ka mea nae i ikeia, aole he holopono iki, o ke kumu, o ia no ka paani mau ia o na hana politika, elike me ia a kakou e ike mau nei, i ka paani mau ia, ma na wahi apau o ka honua nei.

 

 

o ka aoao kalaiana e noho mana ana ma ka hookele ana i na hana o ke aupuni he hookahi no mea nui iloko o ka poe i kohoia aku ma na kaulana oihana i loaa ka mana m ka hoohana ana i na kaa u wila o ia ka hoonoho ana ae i na kanaka o kela aoao kalaiaina e haawi ana hoi ia lakou in a uku hana kiekie me ka nana ole i ka puka a i ke poho o ke aupuni hookahi a lakou mea nana o ka ohi mau i na uku nunui o ka mahina; a in a hoi he aoao kalaiaina okoa aku ke lanakila ana ma kekahi koho haloka mai e pii aku ana ka poe o ia aoao kalaiaina a ohi mai i na pomaikai a ko lakou mau mua i ohi ai i ko lakou kau o ka lanakila; nolaila aole he kupono iki e kaa na kaa uwila ma lalo o ka hoohana ana a ke aupuni aka e lilo ke aupuni i mea kokua aku i ka hui i kaa aku ai kahoohana ana i na kaa uwila malalo o kona malu.

            Akahi nae e maopopo ka hoea mai i ka wa e hooiia ae ai ke kulana maalahi o ka holo ana o na kaa uwila ma keia mua aku ua waeleia ae ke ala hele a malaelae, no ka hooko ana aku o ka hui kaa uwila i kana mea noonoo ai o ka kakou wale no e kakali aku ai, o ia ka ike aku i na hoololioli e hooia ae ai ke kulana o na kaa uwila mai no keia wal a kakou e ike nei.

           

MAKE ME NA HOOHANAOIA MALUNA ONA

           

            Ma kahi o kana hana ma ka auwina la o ka Poalima aku nei i hala i hooku aku ai o George Heallii Kahea Beckley i kona ola mamuli o kekahi make ulia i kau mai maluna ona: na lilo hoi kona make ana me ka hikiwawe loa i mea hoohikilele i ka noonoo o ko ke kulanakauhale nei poe a hookau aku hoi i ke kaumaha maluna o kona ohana ame kona mau hoaloha lehulehu.

            O Mr. George Healii Kahea Beckley i pauho mai keia ola ana oia kekahi o na kanaka Hawaii opio a Hawaii nei haaheo ai aole wale mamuli o kona koa ame ka maka'u ole, i ke ku ana aku imua o na enemi ma na kahua kaua iloko o ke kaua o ke ao nei i hala aku nei aka ke kanaka opio oia i makaukau e hookahe i kona koko a e molio hoi i kona ola no ka hanohano o kona inoa no ka pono o ka aina a no ka noho kuokoa ana o na lahui kanaka mai ka hoopilikia wale ia mai e kekahi aupuni.

            He kanaka opio wale no o Mr. Beckley, nona na makahiki he kanakolu kumalima eia nae ua ku aku oia a hoouka i kekahi mau kaua hahana loa ma ua kahuna kaua ma na aina e ma ia mau kaua i kukulu ae ai oia kiahoomanao nona ma ke ano, aia iloko on a ke koko o kona mau kupuna na pukaua i hooku pu i na kaua lanakila me Kamehameha, ka Na'i Aupuni.

            Ua maewaena no kona kino i na poka a na enemi; eia nae iloko o ke kulana kupilikii i loaa i kona pualikoa ua lawe ae oia i ke ola ame ka make iloko o kona mau lima a hooko aku i ke kauoha a kona aliikoa e hele e kii i mau kokua no ko lakou aoao ka hana koa a maka'u ole i hookoia e MR. Beckley oiai na poka o na pu ana enemi e lele makawalu mai ana maluna on a. Ua ku no oia i ka poka ua hoopakeleia nae kona puailokoa ma o ka loaa hou ana mai o na kokua ia lakou a ua lilo na enemi he mau pio.

            Luaole kela hana a Mr. Beckley i hana aku ai; me na lima ponoi o ka Moi Keoki, ua heluia o Mr. Beckley i waena na koa kaulana loa ma ka moolelo o ka oihana koa o Pele kane.

            Me ka manao minamina ke olelo ae no ke kailiia ana ae o ke ola o keia Hawaii oiaio ma o ka uwila la aka nae ua waiho iho oia mahope nei he mau hana kaulana, he mu moolelo kilakila; e lilo auanei ia mau mea i mau kiahoomanao poina ole nona.

 

            Ua halawai maoli i Pilipino ame na Pukiki o ka holo ana aku nei no Kaleponi e huli ana ai me ka pilikia he nui na leka i hoounaina mai e kekahi mau ohana ma Kaleponi i na hoaaloha maanei nei e hoike mai ana no ka pilikia maoli o ka noho ana malaila mamuli o ka nele i ka hana. O ke Komisina Francisco Varona Kekahi o Pilipine, i hoouna mai he kelekapa i Honolulu nei mai Lapalakiko mai, e kauleo mai ana i na Pilipino o Hawaii nei aole he pono ia lakou ke holo aku no Ka palakiko. He hoike ana mai keia, he oi loa aku ka pono o na limahana ma na makahiko e hoomau i ka noho hana ana ma ua wahi a lakou e hana mai nei mamua o ka manao ana e imi aku i mau hana hou ma kekahi wahi mamao. Ka emi mai nei na ukuhana ma kekahi mau wahi no keia kumu, ua nui na limaliana i haalele i ka lakou mau hana. O ka leo o ke ola o ia ka hoopau loa ana i na manao e haalele iho ia Hawaii nei no Kaleponi a no Pilipine paha no ka mea, ma Hawaii nei wale no kahi maalahi loa e loaa ai na hana i na limahana i nele i na hana akamai ahiki aku i na limahana he mau hana akamai ka lakou.

            I kulike ai me ka hoike no ka poe i hopuhopuia a i hoopa'iia no ke puhi okolehoa ame ke kuai okolehao o na Kepani ke kiekie loa. Iloko o ka nunui o na hoopa'i e kauia nei maluna o lakou, aole nae ia he kumu e hapa mai ai ka hana ame ke kuai ana o na Kepani i ka okolehao, he hookahi nae mea e pau ai ka hana a kela lahui kanaka maanei nei o ia no ke kipaku ana ia lakou mai Hawaii aku nei, ke pili ka hewa ia lakou; o keia wale no ke alahele e hapa mai ai kahakihakiia o ke kanawai hookapu waiona e kela poe, a ka hookiekie nui wale.

 

Nuhou Kuwaho

 

         aole i huli hoi aku ka elele kuhio ma ka makuahi maui o ka poakolu nei, aka us hookaulua iki ia iho la kona hoi aku no wakinekona, a ka poakolu o keia pule ae, ma ka mokuahi wilhelina.

         Ma ka po o keia poakolu ae, ka la 27 o keia mahina, e hookuu ai na hana o ka ahaolelo kuloko, a huli hoi aku ko na kuaaina poe, no ko lakou mau home, me ko lakou mau ohana.

         ma ka halawai a ka papa o na lunakiai ma ka po o ka poalua aku la i hala, i waiho ae ai ke komite o na wiliki i ka hoike, no ke kumu o ka haki ana i ka uwapo puna kameki o koolauloa, i ka ino, o ka mahina aku nei o tanuari

         oiai e hoakeaia aku ana ke alanui moiwahina ma keia mua koke iho, ua makemakeia ka poe he mau iwi ka lakou e waiho nei ma ka aoao makai o ka pa ilina o kawaiahao, e hele ae o hui me ke konite pa ilina, no ke kukakuka pu ana i na mea pono e hana aku ai no kela mau iwi.

         maloko o ka hale o na lunamakaainana, ma ka poalua nei, i apono lokahi ae ai na hoa o kela hale, i ka hoike i ke komite hookolokolo, no ka hooholoia o ka olelo hooholo hui a ka lunamakaainana silva, e noi ana i ka  ahaolelo lahui, e aeia ke kuai ame ka hana ana i ka bia ame ka waina ma ha waii nei.

         maloko o ka hokele iana, ma ka po o keia poakahi ae, e haawi ana ka lunahoomalu if H. L. holstein he paina i na hoa o ka ahaolelo ame kekahi mau hoaloha, elike me kana hana mau i na la hope o ke kau ahaolelo, no na makahiki lehulehu ae nei i hala.

         Ma keia sabati iho, e hoomau aku ai ka hui kinipopo waseda ma kona alahele no amerika, no ka paani ana me na hui kinipopo o na kula kiekie ma kekahi mau kulanakauhale o amerika.

         He mau hoololi i ka bila hoopulapula hawaii, ka i apono lokahiia ae maloko o ke senate i keia mau la iho noi, a e waiho loa ia aku ai imua o ka ahaolelo lahui ma wakinekona, ma keia mua aku.

         Mamuli o ka piha loa o ka nupepa i keia pule, ua hoopaneeia kekahi mau palapala i hhoounaia mai e na makamaka i keia keena, a loaa kahi kaawale o ka nupepa ma keia pule ae.

         in a e hookaulua iki ia ana ka hoolele ana iho o ka mokuahi ma keia sabati ae, alaila o ka la ia e paani hope ai ka hui kinipopo waseda mawaho ae nei o ka paka kinipopo o kamoiliili.

         e alawa ae e na haumana o na kula sabati o oahu nei, no ka hoolaha a ke kahu kula sebati nui, e puka aku nei ma kekahi wahi o keia pepa, no na manawa e malama ai i na hoike hapaha, ame na hoike hui

         Ma ke kinau o ka poaha o ka pule aku nei i hala i hoihoiia aku ai ke kinowailua o david pele Jr., no ke kanu ana ma koloa, kauai, mahope iho o ka hoea ana mai no honolulu nei, ma luna mai o ka mokulawekoa.

         Ua mahae ka ahahui ka hale o na alii o hawaii i keia manawa, ma o ke koho ana o kekahi mahele i na lunanui o ka ahahui no keia nae ana aku, a kaawale no hoi na lunanui o kekahi mahele o kela ahahui. O ka presidena o kekahi mahele o ka ahahui, oia o willie A. Hall, a o ka peresidena hoi o kekahi mahele, oia o mary ann kaleikau. O keia mahle hope, ka ma hele malalo o ke kamaliiwahine kawananakoa.

 

KANONO KA HOOPA'I NO KA AIHUE I KEKAHI MAU DALA.

 

         Ma ka Poalima aku la i hala ke kau ana mai a ka Lunakanawai Banks maluna o Jennie Pedro, ka wahine i hoopiiia a@ ai @ ke kiure kiekie teritore he pule aku nei i hala no ka hewa aihue ma ke degere ekahi, ua hoopiiia ae oi ae Sarah Aaana, no ka aihue ana he $70 mai kona wahi aku ma ka la 7 o Aperila, a ma ka hooloheia ana o kona hihia mamua o ka lunakanawai ua ae oia i kona hewa a ua kauia mai ka hoopa'i m@una ona ma ka Poalima aku la o ka pule i hala e hoopaaia aku oia maloko o ka halepaahao no ka manawa aole e emi iho malalo o ka umi mahina a aole hoi e oi aku maluna o ka umi makahiki.

         Ma ia la no i kau pu ia mai ai ka hoopa'i paahao maluna o Geo. McCarthy, mahope o kona ae ana ae i kona hewa; elua mau kumuhoopii e ku-e ana iaia ma ke degere ekahi ame elua no ka wawahi hale, ma kekahi hihia ona ua hoopa'iia mai oia e noho maloko o ka halepaahao no ka manawa aole le emi malalo o ka elima makahiki, aole hoi e oi aku maluna o ka iwakalua makahiki, a ma ka lua o na kumuhoopii e ku-e ana iaia, aole e emi iho malalo o ka elima makahiki ,aole hoi e oi aku maluna o ka umi, a e holo kailike ana keia mau hoopa'i.

 

         Nuhou Kuloko

 

         DUBLIN, Apr. 17.--Ua hoikeia mai i keia la ka pepehiia ana o ka wahine mua loa maloko o Irelana, a ua lilo ia make ana ona i mea kamailio nui ia ma na wahi a puni ka aina. Ua kaualakoia kela wahine mai kona hale mai a kiia oia a make ma kapa o ka maliwai. Ua kauia kekahi mau olelo i kakauia maluna o ka apana pepa maluna ona, he kiu oia. Na ka pualikoa Repubalika i hooko aku i ka make maluna ona.

         PORTSDAM. Germany, Apr. 19--Ua malamaia maanei i keia la ka hoolewa o ka Emepera wahine mua o'Kelemania Augusta me na hoohanahano a hoohiwahiwa apau o ka wa e ku aupuni moi ana. O na keikialii ame na kamaliiwahine apau o ka ohanaalii Kelemania ua akoakoa mai lakou apau, a pela me na kuhina mua malalo o ka emepera, me ka poe ko'iko'i e ae apau o ke aupu@i, iloko o ko lakou mau kahiko piha apau. O ke Kenerala Hindenburg, Ludendorf, Mackensen ame von Kluck me na kenerala Kelemania e ae ka i ukali aku i ke kino o ka emepera wahine ahiki i ka ilina o na alii.

 

         PHILADELPHIA, Apr. 19.--Ua koho ka papa kahuwaiwai o ke Kula Nui o Penikelevania i ka Mekia-Kenerala Leonard Wood i poo no ke kula nui, ua hoolahaia ae ia nuhou maanei i keia la. Ua hala aku ke Kenerala Wood no ka Mokupuni Pilipine ma ke ano oia ke poo o ka papa nana e huli a @oii aku i na hana apau e pili ana @a mau mokupuni.

 

MAKE I KA UWILA MALUNA O KA

MOKULUU.

 

         Mamuli o kekahi mau kumu maopopo ole, koe wale no ka mea i kohoia aku, o ia ka hemahema, i halawai ai ia haole o Lonnie McKinley ka inoa, me ka make ulia, i ka uwila, ma ka auwina la o ka Poalua aku la i hala, oiai oia e hana ana maluna o ka mokuluu R-12, malalo ae nei o ke kahua hoolulu o na mokuluu ma Puuloa.

         Ma ka oleloia, ma ka manawa o ka halawai ana o kela haole me ka make, oia hookahi wale no ke hana ana maluna o ka mokuluu, o ke ano nae o kana mea e hana ana aole he maopopo, ahiki i ka wa e huli pono ia aku ai @ kekahi papa niuaninau, e kohoia ana, iwaena o na aliikoa o ka oihana kaua moana.

         He mau ipu uwila nunui koluna o kela mokuluu, a ma na mea i kohoia, e holo ana no ka uwila iloko o na uwea, ma ka manawa a kela haole e lawelawe ano i hiki ole ke maopopo, ua halawai ana i kekahi mau hana, a ma kekahi oia me kekahi uwea i hele a piha me ka uwila, pela iho la oia i halawai ai me kona hopena poino.

 

HOOHAUOLIIA NA HOA HANOHANO O KA AHAOLELO.

 

         Ma ke ahiahi Poaono o ka pule aku la i hala, ua haawi ae o Mr. ame Mrs. John Waipa o Lanakila Tract he paina luau no na hoa hanohano o ka Hale o na Lunamakaainana me ka hele o ka papaaina a luluu pono ina kuhikuhinia o kela ame keia ano i kamaaina mau oleia e ka ike a na kii onohimaka.

         Malaila ae na Mea Hanohano D. M. Kupihea, L. L. Joseph, Norman K. Lyman, ka pukuniahi o Hilo Hanakahi; Robert Ahuna, Evan da Silva, Kauka Wilder, Wm. Vannatta, ame kekahi mau hoae ae o ka ahaolelo, aole wale hoi o lakou wale no, aka o na kakauolelo pu kekahi a na komite, ka poe i kapaia, "na lala o ka abaolelo ekolu,"  a i ole "na Bolsheviki," ame kekahi heluna nui o na makamaka ame na hoaloha o na mea na laua ka papaaina.

         Ua hauoli na mea apau mai kela ahiahi mai ahiki i ke aumoe ana a ua haalele iho hoi me na manao ulumahiehie me ke koe o na mea ono i hoomakaukauia, a no ka mea ua hao mai la o Keoni Bulu i kona ikaika, o ia no oe o kekahi makani kona ikaika loa a palahuli ana kahi kaaka o Mark Ned.

 

NA MARE

 

         Ernest E. Robert ia Vergie V. Mossman, Apr. 18.

         Clarence W. Carpenter ia Wilhelmina Strauch, Apr. 16.

         Peter S. Arso ia Elmira Penson, Apr. 16.

         William Oliveira ia Violet Doane, Apr. 16.

         Sam St. Germanin ia Mary Ah Sam, Apr. 17.

         John P. Roberts ia Mrs. Annie Kahele, Apr. 20.

         Daniel Kainuwai ia Sarah Lake, Apr 9.

NA HANAU.

         Na Harold Ross ame Miss Kamanu, he kaikamahine, Mar. 29.

         Na Edward Lua ame Lily Makia, he kaikamahine, Apr. 12.

         Na Edward Nakau ame Minnie Hinai, he kaikamahine, Apr. 15.

         Na Mr. ame Mrs. David K. Kaoihana, ke keikikane, Apr. 19

NA MAKE.

         Major Kelehiwa, ma ka Home Leahi, Apr. 14.

         Helena Kekima, ma ka Home Leahi, Apr. 14.

         Geroge H. Beckley, ma ke alanui Wilder ame Metcalf, Apr. 15.

         Joseph Haupu, ma Kalawahine, Apr. 16.

         Roselani Kauhana, ma ke alanui Rikeke ame Allen, Apr. 16.

         Rosalie Akana, ma ke alanui Houghtailing, Apr. 16.

         Thelma E. Turrell, ma ke alanui Emma, Apr. 16.

         Uuku Kalamakii, ma ke alanui Kula, Apr. 18.

         Mrs. Keliikipi Iwalani, ma ke alanui Chung Hoon, Apr. 19.

MAKE KA BILA KUAI I KA HALE KAPIOLANI.

         O ka hana i hoolalaia maloko o kekahi bila a ka hale no ke kuai ana i ka Hale Kapiolani e ku nei ma @ke kihi o na alanui Alakea ame Moi, ka home hoi o na keena oihana o ke aupuni kulanakauhale ame kalana o Honolulu e noho hoolimalima nei i nei manawa, ua poho wale ka manaolana mamuli o ka pepehiia ana a make kanu ola ia o ia bila ma ka @uwina la Poakahi nei maloko o ka hale o na lunamakaainana.

         Ua hoakakaia maloko o ka Bila Hale Helu 5 ka hana e pili ana i ke kuai ana a lilo mai ka Hale Kapiolani ame ka aina pu, i ke aupuni Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu, a ua hoakaka pu ia maloko o ia bila me na bona e hoopukaia aku ana e hiki ai e loaa ke dala no ke kuai ana ia hale ame ia aina. Ua waihoia aku keia bila i ke komite maluna o na hana e pili ana i na kalana i noho lunahoomaluia e J. K. Jarrett. Ma ka noho ana o ka hale ma ka Poakahi nei a hoihoi ae ke komite i ka hoike e apono ana ia bila, ua ulu ae la he hoopaapaa hahana mawena o na hoa, a ma ia manawa ua nui na mea kupono ole i hoopukaia ae e ku-e ana no ia hale, o ka hopena i ikeia oia ka waihoia ana o ka bila ma ka papa me ka nana ole ia o ka hoike a ke komite o apono ana no ka hooholo ia o ia bila.

         O kekahi o na bila i hoomoeia ma ka papa no ka wa mau loa oia ka bila i hookomoia ae ai e Lunamakaainana Andrews a i ikeia ke "bila halemoa," ma ka manawa o ka noonooia ana no ka hooholoia ma ka heluhelu ekolu ana. Na ka Humane Society keia bila i noi ae ia Andrews e hookomo ae i ka hale, a e lilo ana paha i mea hoeha aku i ka noonoo o na hoa o ia ahahui ka hooko ole ia ana o ko lakou makemake, aka e na hoa o ka hale ka i ike i ke kupno a kupono ole e hooholoia ai ia bila.

         O na hoololi a ke senate i hana ai maluna o ka bila kanawai a ka hale a e hoakaka ana e haawiia aku ke kuleana i na kumukula e waiho aku i ka lakou mau hoohalahala imua o ka aha kiekie ina no ko lakou hoopauia mai ka hana aku me na kumu kupono ole ua apono ole na hoa o ka hale, a no ia kulike ole o na manao ua koho mai ka noho ia Lunamakaainana Andrews, H. J. Lyman ame Holt i komite kukakuka me ka komite kukakuka a ke senate maluna o keia bila, i mea e loaa ai kekahi aelike lokahi mawaena o na hale elua.

         No ka bila e pili ana i na lole auau i hookomoia ae ai e Senatoa Desha, o ka Lunamakaainana Cooke ka mea ku-e, a ua hookomo ae oia he bila panihakahaka ma kahi o ka bila a Senatoa Desha a e ikeia iho ana ia malalo nei. O ka Mr. Cooke kumu ku-e, oia ka hoakaka maopopo ole ia o ka manao o ka huaolelo "modesty" a i ole "immodesty," e hoakaka wale ana no ka bila no ka hookapu ana i na kane a wahine paha i ke komo ana i ka lole auau maluna o ke alanui.

         Ka bila a Mr. Cooke:

         "Pauku 1. Aole kekahi mea kino i oi aku maluna o 12 makahiki e hele a i ole e ikeia maluna o kekahi ala ololi a alanui paha maloko o ka apana o Honolulu, me kekahi lole auau.

         "Pauku 2. O kekahi kanaka e ku-e ana i na manao o keia kanawai e manaoia ua pili ka hewa mikamina iaia a e hoop'iia oia ma ke dala aole e oi aku i ke $50."

         O keia kekahi o nakau ahaolelo i ikeia ai ka nui hewahewa o na bila i hookomoia ae i ka hale o na lunamakaainana, ua hiki aku ka huina nui ahiki ika Poakahi nei, Apr. 18, i ka 440, a oiai ma ka po o ka la 27 o Apr. nei e pau ai ka noho ana a ka ahaolelo o keia kau, me he mea la i ka nana aku aole e hookomoia ae ana he mau bila hou.

         Na bila e paaia mai nei e na komite like ole:

         I ke komite hookolokolo, 9 bila a ka hale a he 13 a ke senate; i ke komite ola, 2 a ka hale a 1 a ke senate; i ke komite o na aina aupuni, 3 a ka hale; komite waiwai, 10 a ka hale, 13 a ke senate; komite moohelu waiwai, aole; komite hoonaauao, 8 hale, 1 senate; komite o ka oihana mahiai, 7 hale; komite o na bila huikau, aole; komite kalana, 20 hale, 4 senate. He 4 mau bila a ka hale a ekolu a ke senate aia iloko o na lima o ke komite kukakuka.

         Ua loaa mai i ka hale mai ke senate mai he 87 mau bila senate a he 127 mau bila i hoounaia aku i ke senate mai ka hale aku. Ua kakauinoaia e ke Kiaaina he 78 mau bila a ka hale a he 32 a ke senate. Mailoko ae o na bila 440 o ka hale he 135 o ia huina i hoomoeia ma ka papa no ka manawa mau loa a he 4 bila senate. Hookahi bila a ka hale i hoopaneeia no ka manawa maopopo ole a he 5 mau bila i vitoia e ke kiaaina.

         Ahiki mai i ka Poakahi nei ua hooliloia aku e ka hale he $17,897.24 mai ka haawina dala federala mai o $18,000; koena waihona federala, $102.76; koena mai ka haawina teritore mai o $40,000, he $17,339.91.

 

         DENVER, Colo., Apr. 17.--Ua hooholoia e ka hale o na lunamakaainana ka bila e ku-e ana i na Kepani i kupono ole e lilo i makaainana Amerika mai ka ona ana i kekahi aina maloko o ka mokuaina, a i nei manawa ua hoounaia aku i ke kiaaina. Ua hoike ae ke kiaaina i kona manao e kakau ana oia i kona inoa ia kanawai.

 

HOKA NA KOA POWA NO KA NAAUAO O KE KIAKAA.

 

(Mai ka aoao Ekahi mai).

 

hoomanao ae la oia, he lio kela no kakahi makai kaulio, nolaila hele aku la oia e hoala i ka mea nona ka halekuai, me ka noke ana nae i ka hoonakeke i wahi e hele mai ai ka makai e ninau i ke kumu o kona makemake ana e hoala i ka ona nona ka halekuai.

            Ua hele i'o mai la ka makai o Thos. Phillips ka inoa, a oiai he akamai o Ah Yum i ka olelo Hawaii, kamailio aku la oia i ka makai, he poe haole koa koluna o kona kaa, a he mau pu panapana ka kekahi mau mea elua o lakou.

            Ma kela lohe ana o ka makai i na hoakaka a Ah Yum, ua kauoha aku la oia i na koa elima, e l@l@ mailuna mai o ke kaa, me ke ku laina ana o ua poe nei ma ke alanui, a kailiia mai la na pu panapana elua eia, me ke kakau ana iho i ko lakou mau inoa apau; a e hoomakaukau ana oia e lawe mai i kela poe koa e hoopaa ma kahi hoopaa o na lawehala, ua oili mai la he lukanela koa no ka Papu Kamehameha, a kaa aku la ua poe koa nei malalo o kona malu, no ka hoihoi loa ana ia lakou no Leilehua.

            Mamua nae o ka haalele ana iho o ua poe haole koa nei, ua koiia aku lakau e uku mai i ko lakou uku kaa o iwakalua dala, no ko lakou hele holoholo ana, o ka mea wale no nae i loaa aku maloko o ko lakou mau pakeke, he ehiku dala me kanaha-kumamaiwa keneka, ua haawiia ae kela mau dala ia Ah Yum, e aho ia mamua o kona nele loa ana; o ka mea oi loa aku nae o kona pomaikai, o ia no kona pakele ana mai na hana kolohe mai a kela poe koa, i hoolala ai e hookau mai maluna ona.

 

AKOAKOA NA HOA AHAOLELO

MA KA PAINA A KE KALAPU

 

            Maluna o kaupoku o ka Hokele Iana ma ka po o ka Poaono aku nei i hala i lilo ai na hoa o ka ahaolelo i ma@ malihini hanohano, na ke Kalapu Hoeueu Hawaii, me ka hoohalaia o kekahi mau hora ma kela po, ma ka hoolohe ana i na haiolelo ame na hana hulahula.

            He paina me ka aha hulahula kela i haawiia no ka akoakoa hope ana o na hoa o ka ahaolelo ma keia kulanakauhale, mamua o ka huli hoi ana aku no ko lakou mau home.

            Ua weheia na hana o kela anaina ma ia po, me ka pule mai ka Rev. Kiwini mai, a oiai e ai ana na mea apau, i hoolauna mai ai ka Lunakiai Eben Low, i ke Kiaaina McCarthy, ma ke ano, oia ka mea haiolelo mua.

            Ma ke ano nui o kana haiolelo, na lilo i mea nona e haaheo ai, no na mea ana i ike ai no Hawaii nei, ame koonei mau oihana; e haawi ana hoi i kona mahalo kiekie i na kanaka Hawaii, no ko lakou kulana holomua, a he manaoio kona, ua lilo maoli na kanaka o Hawaii nei, i poe makaainana Amerika oiaio.

            Mahope iho o ka haiolelo a ke kiaaina, i hoolauna mai ai ka lunahoomalu i ka Lunahoomalu Holstein o ka Hale o na Lunamakaainana.

            Ua haawi mai oia i kona mahalo kiekie, no na hana a ka Elele Kalanianaole ma ke ano he elele mai Hawaii aku nei, i ka ahaolelo lahui ma Wakinekona, o kona minamina wale no, o ia ka hookohu ole ia mai o ka elele lahui o Hawaii nei i kiaaina, aka nae ma kona manaoio maoli ,elike me ka loihi o ko ka Elele Kalanianaole makemake mau ana e holo no kela kulana, e papahi mau ia aku ana ia hanohano maluna ona e na makaainana o Hawaii nei.

            Ua hoomaha iki na hana haiolelo no ka haawi ana i manawa no ka poe hookani pila e hoonanea mai ai i ka lehulehu.

            Mahope o na hana hookani pila, i hoolaunaia mai ai ka Peresidena Chillingworth o ke senate. Wa@i ana, ma kona manaoio, aole he loihi o ka manawa i koe e kakali aku ai, e hoea mai ana no i ka wa e hookoia ai ka makemake o na Hawaii, no ka loaa o ko lakou pono, malalo o ka bila hoopulapula.

            O ka Elele Kalanianaole aku ka ukali mahope o Senatoa Chillingworth. Ua kalele ikaika ka Elele Kalanianaole i kana haiolelo maluna o ka bila hoopulapula i na Hawaii, me ke a'o ana i na hoa o ka ahaolelo e waiho i na hana kalaiaina, a e hana like na mea apau no ka pono o ka hapanui o na kanaka.

            O Senatoa Kiwini kekahi i kaheaia e haiolelo, me kona kamailio ana maluna o ka bila lele auau, me ka olelo ana, i kona akaakaia ame ka hooheneheneia, no kona hookomo ana i kela bila, eia nae o ka poe i pahenehene mai iaia, ua huli mai lakou a kakoo, elike me ka lakou mea i hana ai no ka bila pono koho o na wahine, he elua makahiki i kaahope aku.

            Ua hoakaka mai oia no ka hoea ana mai o na misionari i Hawaii nei he haneri makahiki ae nei i hala, a hoaahu i ka lole maluna o na Hawaii, i keia manawa nae, ua kaa k@ ko'iko'i ma ka aoao o na Hawaii, ka @oaahu hou ana aku i l@l@ i na haole.

            Mahope iho o ka pau ana o ka paina, i akoakoa aku ai na mea apau no ke keena hulahula, malaila i hoohala ai na keonimana me na lede, ma ka hoohehelo ana, malalo o ka leo o na meakani, ahiki i @a hora o ke aumoe.