Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 16, 22 April 1921 — Page 6

Page PDF (1.66 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

He Moolelo no

HALIAKA WANAWOKA

a i ole

Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna

Pohihihi --- Ka lanakila Mau

Ana o Ka Oiaio

 

            "Ua ike au, i ka oiaio o kena mea au e hoakaka mai nei i ka manawa a Haliaka i hoike mai ai imua o'u me ka hopo ole, aole loa ona makemake e hoopomaikaiia aku oia mamuli o ka'u hana karaima i lawelawe ai. Ua koho wale iho no au ua haalele mai ka manao koa iaia, mahope o kona huli hoi ana aku mai keia hale aku ma kela po o kona halawai mua loa ana me a'u, no kona nalowale loa, aka nae he mea na'u e hauoli nei, ka ike ana, he o ia mau no kona koa me ka oiaio, me kona minamina ole i na mea apau.

            "Oia hookahi wale no ka mea nana i hoomaopopo mai ia'u i ke ko'iko'i o ko'u hewa aole he mea e ae; a ia'u e waiho ana i ko'u ma'i, me he mea la ke ike okoa aku la no au me he buke hamama la, i ke ko'iko'i maoli o ko'u hewa. Ae, o ka pono ke ka hanaia; aka nae e Mr. Pikikina, e haawi mai oe i kau hoohiki ia'u, e hana aku oe i kekekahi mea e pono ai kuu kaikamahine, ke keiki hoi a'u i kuai hoolilo aku ai i kuu uhane no ka make mau loa." wahi a Judika Gilibati, me ka alawa ana mai o kana nana ia Haliaka.

            "Ke hooia aku nei au imua ou, e hana no au i na mea apua, ma ke ano e lilo ai i mea hoehaeha i ka manao," wahi a Robaka me ka hele o kona leo a haalulu.

            "Aole o'u kanalua no ka pololei o kau mau mea e kamailio mai nei e ke kanaka opio; a ua makemake pu hoi au e lawelawe mai oe i na mea e pono ai o Edita, He kaikamahina maikai loa o Edita, ua hana mai oia i na mea maikai wale no no'u, me kona piha pu i ka oluolu, oiai nae he ku i ka lokoinio ka'u mea i hana aku ai nona, a aole loa no au i aloha iaia, elike me ke aloha o ka makuahine no kana keki. Ma ko'u nana maoli iho no i ke ano o ka'u mau hana maluna on a, ua hooili aku au i ko'u hoowahawaha ame ka lili no kona makuahina maluna on a; aka nae he hookahi mea nana i hoohauoli mai i kuu manao i keia manawa, o ia no ka ike ana, ua hoea mai i ka mnawa e pau hoi ka noho ana iloko o ka nele ame ka pilikia.

            "Ua hele ho'u ola ana a phia i na kiko eleele loa o na hana karaima he nui, a ua ike maoli iho no au i ka auamoana i na hopena ehaeha, a ua konoia mai au e hana aku i kekahi mea e loaa mai ai ka huikalaia ia'u, ma ka hoihoi ana aku i ke keiki a Emile Wanawoka iaia, a e noi aku i kana mau huikala ana mai; e hoi aku auanei au iloko o ka opu o ka honua me ka maha o ka noonoo."

            "Ua poina loa au, aole i hoike mua aku nei ia oe e Judika Gilibati, eia no o mama ke ola mai nei," i pane mai ai o Haliaka, iaia i ike mai ai i ka nui o ka ehaeha iloko o kela wahina. no kana mau hana karaima ekaeka loa i hana ai, ma ka hoopilikia ana aku i kekahi poe lehulehu.

            "Eia no anei o Emile Wanawoka ke ola mai nei," i pane mai ai o Judika Gilibati me ka paupauaho, me ka hooikaika ana ae e ala iluna, a nana mai la me ka hele o na maka a hulili, o ia no oe o ke okoko o ke ahi enaena.

            "Ae, eia no oia ke ola mai nei," alaila hoakaka aku la o Haliaka me ka ano nui no ka loaa ana o kona makuahina iaia. ma kela lawe ana a Uilama Waila iaia no Galani Loka.

            O ka hooki ana iho no nae ia o ka Haliaka kamailio an aku no ke ano i loaa ai kona makuhine iaia, komo ana no o Edita, ua hele no hoi ua kaikamahine nei a piha me ka pihoihoi, a o ia ka Mrs. Gilibati o ka ninau ana aku:

            "heaha ke kumu o kou pihoihoi ana e kuu kaikamahine?"

            "Aia he elua mau wahine maloko o ka rumi hookipa, i makemake loa e ike ia oe," wahi a Edita me ka nana ana mai ia Haliaka.

MOKUNA XLIII

            "Heaha ka hana nui a kela mau wahine i makemake ai ia'u, a owai ko laua mau inoa?" i pane mai ai o Judika Gilibati, me kona piha i ke kahaha. oiai o kela ka manama mua loa, iloko o kona ola ana, i hoea aku ai kekahi mau wahine no ka ike ana iaia.

            "Aole au i maopopo i ko laua manao o ka makemake ana e ike ia oe, aka nae o ka ino o kekhi wahine, oia o Miss Hezelafila. a o ka lua o na wahine, o Mrs. Kalona."

            I ka lohe ana aku o Haliaka i ka inoa o Miss Hazelafila ua hoomaka koke ae la oia e ku iluna. naka ae la no hoi kona kino me ka haalulu. me ka pahola ana mai i kona lima imua o Robaka, me he mea la, e uwalo okoa mai ana imua o ke kanaka opio e hoopakele aku iaia mai ka mana mai o kona enemi, a o ia ka Robaka o ka pane ana mai, me ka lalu pu ana aku hoi i ka lima o Haliaka.

            "Mai hoopihoihoiia kou noonoo, e noho malie iho oe ilalo, aole loa he mea nana e hoopilika mai ia oe oiai au ma kou aoao," me ka huki okoa ana iho ia Haliaka e noho maluna o kona noho.

            "Heaha ka mea a kela mau wahine i makemake ai e ike ia'u?" i ninau hou mai ai o Judika Gilibati, a ia manawa nae i weheia mai ai ka puka, e pale ana mawaena o na rumi a elua, a poha ana no kekahi leo i ka pane ana mai:

            "Iloko o ka manawa poloke, e lohe no oe i ka mea a'u i makemake ai." a komo ana no o Akeneki Hazelafila iloko. aka nai iaia i ike mai ai i noho aku o Haliaka, ua kau ae la oia i kona mau lima a elua iluna, me ka hikaka ana aku ihope a hilinai aku la i ke panipuka.

            "Auwe o oe anei keia?" wahi ana me ka hele o na maka a aa nono imua o Haliaka.

            "Ke ike aku nei au, ua hookahaha loa ia kou manao no ka loaa ana mai la o Haliaka ia oe maloko nei o keia rumi" wahi a Robaka i pane aku ai , me ke ku ana ae iluna, no ka lawe ana aku i noho no Akeneki, no ka mea ua aneane hiki ole i ua wahine hookano nei ke hoomau i ke ku ana iluna, a ke ike la hoi o Robaka i ke kumu oiaio o ka hele o Akeneki a pihoihoi, me ka hoomauu aku i kana kamailio ana:

            "Malia paha, o ke kumu o ka hookahaha loa ia ana aku o kou noonoo, no kou manao, aia ke kino make o kau pio ke waiho mai la iloko o ke ana au i hoolilo ai i halepaahao nona, kela ana o ka hiolo ana i ka wa i hina ai o ke kumulaau i ka makani. ma ko home kuahiwi?"

            "ae, ua manaoio loa au ua make oia, aka pehea oia i pakele mai ai?"

            "Aole keia he manawa no ka hoakaka ana i ke ano i pakele ai oia." wahi a Robaka me kona hoomaopopo koke ana mai i ka haalulu o Haliaka, me he mea la e hoomanao ana kana aloha, no kela pakele mahunehune ana mai o kona ola mai ka make mai. A lawa kou ike ana iaia, aoleoia i make, aka ke ola nei no me ke kino maikai, a aole hoi i ili aku maluna ou ke ko'iko'i o kekahi karaima pepehikanaka. Ke hoopau manawa wale nei no au. no ka mea ua makemake oe e ike ia Judika Gilibati: nolaila e hele aku maua ma ke rumi mawaho e noho ai, ahkiki i ka pau ana o ka olua kamailio ana, in a he mea maikai ole ko maua noho pu ana iho maloko nei o kei keena."

            "Mai hele olua mailoko aku o keia rumi, aka e noho mai no oukou apau, no ka mea, ua makemake no au e lohe mai oukou i ka'u hana nui o ka hoea ana mai nei," wahi a Akeueki, me ka hoi pno ana mai o kona noonoo maikai, a i hou mai la:

            "I hoea mai nei au no ka hoike ana aku ia Mrs. Gilibati, e hana koke oia i kekahi mea e kaohiia mai ai ka hookoia ana aku o ka epa ame ke kolohe e Uilama Waila, no ka mea aia kekahi mau palapala apuka i hanaia, malalo o kela kanaka he mau palapala e kaa aku ai na waiwai o Wanawoka malalo on a."

            "Ina he mea oiaio kena au e kamailio mai nei e Miss Hazelafila, alaila heaha ke ano nui o kela mau palapala apuka i hanaia ai?" I kaa aku ai ma ka aoaoa o Robaka ka pane ana mai:

            "He mau palapala kela i hanaia e haawi ana i kekahi hoa hui on a, i ka mana ame ke kuleana e hana ai no Haliaka, ua loaa ka mana iaia e kuai a e hoolilo aku ai i kona mau waiwai apau, no bona ame na kuleana mahele iloko o na hui i hookomoia aku ai kekahi heluna dala mahuahua."

            "Mai manao o Uilama Waila, he hana maalahi ka loaa ana aku o na waiwai o Haliaka iaia, no ka mea aole loa e hiki ia'u, ame ko'u loio ke ai aku i kekahi hana kolohe o ke apuka, in a o ka inoa wale no o Haliaka ka i kauia maluna o kela mau palapala,

 wahi a Robaka, me knoa ku okoa ana ae iluna mai kona noho ae.

            "Malia paha o ka mea oiaio kena au e kamailio mai nei, aka nae, ua pilikia kela kanaka i ke dala, na ia pilikia auanei i kono mai iaia e hoohana aku i na alahele apau i wahi e loaa ai kela mau waiwai iaia. O kekahi o kana mau kumu koi o ia no ka oo ana o Haliaka ma ke kanawai, nolaila ua loaa ia Haliaka ka mana e hookohu aku ai i kekahi mea i akena a i loio nona, e konoia mai ai oe ame kou loio e hoihoi aku i ua waiwai o Wanawoka i kela kanaka."

            "Owai ka mea nana i hana i kela mau palapala apuka?" wahi a Robaka me kona piha me ka kahaha, i ka maopopo ana ia Akeneki o kela mau mea ana e hoakaka mai nei.

            "He hana ia nau ka hele ana aku e huli, aohe o'u kuleana ma ia ninau, o ka'u wale no ka hoike ana aku la, i ka mea a Uilama Waila i hana ai. Mamuli o kuu manaoio loa ua make o Haliaka, a ua maopopo ia'u o Uilama Waila kekahi o na kanaa ino lapuwale loa, hui pu iho me ko'u lohe ana i ka mooleleo, no ke kua poia ana o na bebe, pela iho la au i hoea mai nei, no ka hoonaauao e ana aku i keia mau mea, i ole ai e hooneleia mai ka hooilina oiaio o kela waiwai, i na pomaikai a kona mau makua i hooili mai ai maluna on a."

            "Owai ka meanana i hoike aku ia oe i ko maua wahi e hoaa ai?" i ninau mai ai o Judika Gilibati, mahope iho o kona hakilo pono loa ana mai i ko Akeneki mau ano apau.

            "He meahuna ia na'u hookahi wale iho no e ike, nolaila aole he mea no oukou e pomaikai ai, ke lohe aku i ke ano o ka loaa ana mai ai'u o ka ike no ko olua wahi i noho ai," wahi a Akeneki i pane mai ai ma ke ano pakike.

            "Pela i'o ka ohi" wahi a Judika me ka hoopinana ana ae i kona mau lehelehe, e hoika mai ana no kona hoowahawaha ia Akeneki. "Alaila o oe anei ka wahine nana i hookau aku i na hana hoehaeha a hoopilikia malna o keia lede opio?" me kona nana ana mai ia Haliaka, e noho aku ana ma ka aoao o robaka.

            "Heaha iho la kou kuleana ma ia mea?" wahi a Akeneki, me ke ka ana ae i kona poo ihope, a paa ae la hoi na lima ma kona puhaka. "Malia paha he makemake maoli kou e lohe i ke ano o ka'u mea i hana aku ai maluna on a, in a u oi aku ke ino mamua o kau mea i hana ai?"

            "Ua konoia mai au, malalo o kekahi kumu maikai loa, e ike i kou ano maoli, ame ke kumu o kau mau hana hoopili kia maluna o keia lede! Heaha ka manao nui o kou hoopilikia ana iaia, oiai aole ana mea i hana aku ai nou e hoehaua oi aku ke ino mamua o kau mea i hana ai?"

            "Aole i'o paha kona hoehaeha ole mai ia'u! a kaili aku oia mai a'u aku i ke kanaka hookahi wale no a'u i aloha ai," i pikanana mai ai ke kamailio ana a Akeneki, no kona ike mai paha hoi kekahi, i ka puliki o Robaka i ka lima o Haliaka. "Aole iho la anei he hana hewa loa ka keia kaikamahina i hana mai ai ia'u?"

            "Ua lalau loa oe e Miss Hazelafila," i komo mai ai o Robaka e kahamaha me ke kupale pu ana i kana aloha. "Aole na kekahi mea i hookikina wale mai ia'u, no ka'u mea e hana ai, aka owau ponoi no ka mea i koho me ko'u manao kuakoa, e kawe mai ia Haliaka i wahina na'u, elike me ia a'u i hana aku ai: aka nae aole au e hilahila ke olelo ae, ua hoehaeha loa ia mai kuu uhane, i ka wa i lohe ai i kela moololo au ame Mele Wela i hoike ai imua o ka mea a'u i kapa aku ai he wahine na'u, a i hooiaio mai hoi ia'u, aole e hiki ia'u ke koi aku i ke kuleana o ke kane mare maluna ona."

            I ka wa i lohe ai o Haliaka, i kela mau olelo hoakaka a Roabaka, e hoike ana i ka nui o kona makee nona, hiki hou ole iho la iaia ke hoomanawanui i kona mau manao ehaeha. nolaila palulu ae la oia i kona mau maka, a nalu iho la iloko on a, pehea la ke Akua i ae mai ai i na wahine ino o kela ano e hoolanakila i ka lakou mau hana karaima.

            Ua manao kuhihewa loa o Akeneki Hazelafila, mamuli o ka hiki ole ana ia Robaka ke noho pu me Haliaka he kane a he wahine, e hoea mai ana he la a Robaka e noonookana mau hana maalea no ka hoohei ana i ka noonoo o ke kanaka ana i aloha ai, aka nae, iaia i lohe maoli mai ai mai na lehelehe ponoi aku o Robaka, ua nele loa ka noonoo iloko o keia kanaka nona, ua hoopienaia aku ka manao ua o Akeneki, ahiki i kona hoopuka okoa ana mai i na olelo a ka mea i piha me ka manao lapuwale:

            "Ua hele au a hoowahawaha loa iaia!" me ke kuhikuhi ana mai ia Haliaka. "O oe pu kekahi e Robaka a'u e hoowahawaha nei!" wahi a ua o Akeneki, me ka leo o ka wahine i ulupuni me ka huhu. "I ka hooko ole ia ana mai nae o kuu makemake, he mea no na'u e hauoli nei ke olelo ae, ua hele au a piha me ka haaheo, no ka ike ana mai nae o kuu makemake, he mea no na'u e hauoli nei ke olelo ae, ua hele au a piha me ka haaheo, no ka ike ana ua moku moku liilii ke kaula nana i hauhoa ia olua, he kane a he wahine, o ka mea wale no i loaa aku ia olua a elua, o ia ka hilahila, no ka mare ana o ke kaikunane i kona kaikuahine, Nolaila e Robaka, ua hiki no ia oe ke aloha aku i ka mea i loaa mai mamuli o na hana hilahila, nou ia kuleana e hana aku ai pela, aka no Haliaka aia ke kuni  ka hoohilahilaia maluna oa, e hiki ole ai iaia ke ku aku imua o ke ao holookoa me na manao haaheo; me ia mau kikohukohu maluna o ko olua mau inoa, e ola aku ai olua ahkiki i ka hoi ana aku i ka lepo."

            "Ke hooili mai nei oe i ka lepo maluna o keia mau mea pehea hoi oe? O oe kekahi o na whina hilahila ole loa!" i puoho unai ai o Judika Gilibati, me kona hele a piha loa i ka huhu, no ua olelo ino a Akeneki i lua'i mai ai, (mamuli mai o ka piha i ka lili ame ka inaina, no kona kuana i kahi o ka hoka.

            Ua ala pomo mai o Judika iluna, me ke kalele ana o kona mau ku'eku'e lima i ka uluna, aia hoi kona mau maka ke nana pono mai la ia Akeneki, me ka pia inaina, a i ka wa a Akeneki i lohe aku ai i na olelo hoahewa, a ka wahine, ma'i iaia, okalakala koke mai la kona leo, i ka ninau ana aku:

            "Heaha ka manao o kau mea e kamailio mai nei?" wahi a ua o Akeneki me ke aea pono ana mai o kona poo iluna ke ano o ka mea i piha me na manao haaheo, a i hou mai la: "Aole loa he mea nana e olelo mai, ua nele ka holo ana o ke koko maemae o ka ohana Hazelafila iloko o ko'u mau aakoko. He ohana hanohano loa ka ohana o Hazelafila ma ka honua nei, a o ka poe apau i hanau mailoko mai o kela ohana, aole loa he wahi kiko eleele maluna o lakou."

(Aole i pau.)

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

LEOLA DALE

a i ole

Mai ke Kulana Nele a i ka Wai Wai - Na Aloha Elua i ka Ipo Hookahi.

 

            "Ua hiki ia oe ke hele mai e ike ia'u i na manawa apau au i makemake ai," wahi a Leola me ka hoao ana mai e minoaka.

            Hakalia no nae a oili mai o Pilipo iwaho, o ka haule ino iho la no ia o Leola maluna o ka noho, me ka hooho ana ae: "O, heaha la ka'u mea i hana aku nei?"  me ka palulu okoa ana ae i kona mau lima, ma kona mau maka.  "Aole loa o'u kanalua iki no kona hoi hou mai, a e hoopauia aku ana kona noho hana ana mai malalo o'u, mamuli o ka mana o kela palapala ia Pilipo.  O, ua kuhihewa loa kela mea a'u i hana aku la; ua like pu oia ke kekahi kauwa kuapaa, ke kipaku ino ia, e hiki hou ole ai ia'u ke ike aku i kona helehelena.  O, heaha la ka'u mea e hana aku ai?"

            I na minuke wale no mamua iho, o ka lilo i kona huhuka i nohoalii iho maluna ona; i keia manawa nae, ua auhee aku ia mau mea apau, a o ke aloha ame ka makee no Mr. Kinikele, ka i pani iho ma ia mau makalua, a o ia kana o ka hooho hou ana ae:

            "O, e kuu Kikila, aole au e ike hou ana i kou mau maka!  Pehea no la au i ae aku ai, e hana i kekahi mea e hoehaehaia aku ai kou noonoo?"  me ka palulu okoa ana ae i kona mau lima ma na maka, he hookahi hana o ka uwe, he uwe waiwai ole nae, no ka mea aia ka palapala ia Pilipo Daika kahi i paa ae, e kipaku ana ia Kikila mai ka noho hana hou ana aku malalo ona.

            Ma ka aoao nae o Pilipo, ua olu maoli ka manao o ua kanaka nei, o kana wale no e kakali la, o ia ka huli hoi hou mai o Kikila, a ia wa oia e kipaku aku ai i kela enemi ino ona, ma ke ano ku i ka hoohilahila.

            I kela hoea ana aku o ua o Pilipo no ka hale malalo, haawi aku la oia i ke kauoha i ka mea kiai puka, i ka pane ana aku:

            "Ina e hoea mai ana o Mr. Kinikele no ke kakela nei, ke makemake nei au e loaa aku ke kauoha iaia, aole oia i makemakeia e Miss Leola, a e Mrs. Wekela paha, a ua hiki ia oe ke kipaku aku iaia, me ka hehi ole i na papahele o ke kakela nei."

            Mamuli o ka hoomaopopo i loaa aku i na kauwa apau, ua hoopalauia ko lakou haku wahine me Pilipo Daika, aohe hoole ana mai a kela kanaka'i ke kauoha a Pilipo, no ka mea e noho haku aku ana kela kanaka maluna o lakou apau.

            Ua holopono maoli na hoolala ana apau a ua o Pilipo, i kona nana iho, aia iloko o ka poho o kona lima, na pepa hahau hope loa, no ke kaa o ka lanakila iaia.

            Mahope iho o kela haawai ana aku i ke kauoha i ke kauwa o ke kakela, huli hoi pololei loa ak la oia no kona home, kahi hoi a kona kaikuahine e noho mai la kakali iaia.

            Ua hoopiha loa ia ke Lede Waka, me ka hauoli, no kela hoopalauia ana o kona kaikunane me Leola, a ia ike ana mai i kela hoi ana aku o Pilipo, lamalama koke ae la kona mau maka, a ninau mai la:

            "Ea, ano haka0nu mai nei hoi oe e Pilipo i keia kakahiaka!  Ua hele, aku nei nae paha oe e ike i ko aloha ea?"

            "I ke kakela aku la au no ka ike ana iaia, a mailaila no au i hoi pololei loa mai nei no ko kaua home," wahi a Pilipo me ka hoike ole aku i kona ano hoihoi.

            "Mai ke alo mai la anei oe o Leola?  Ea, he keu aku a kuu hoowahwaha i kela kaikaahine, a mai nana hoohuhu mai oe ia'u e Pilipo, pehea auanei e hiki ai ia'u ke alo ae, i ka ike maoli au no i kona hoihoi ole, o ka pono noho mai no, me he mea la, aole oia he wahine hoopalau nau.  O keia ka mea oiaio loa a'u e kamailio aku nei ia oe, a oiai e lilo aku ana oia i kaikoeke no'u ma keia mua aku aole he mea pono no'u, ka malama ana i na mea maikai ole e pili ana iaia.

            "Ma ko'u aoao nae, ke haawi aku nei au i ka'u mau hoomaikai ana he nui ia oe e Pilipo no kou piha maoli me ke akamai ame ka maalea.  Ua ku aku oe a paio imua o kekahi hana paakiki loa, o ka mea nae i ikeia, o ia no ka loaa ana o ka lanakila ia oe.  Ua pomaikai kaua e Pilipo e hoea mai ana i ka la e lilo i'o aku ai oe i haku no kela kakela."

            "Pehea, ua noonoo anei oe no Mr. Kinikele?  Aole anei ou manao, e huli hoi mai ana oia, i kekahi la, a ahuwale ae kau mau mea apau i hana ai?"

            "Aole o'u wahi hopohopo iki nona.  Ua maopopo ia'u e hoea hou mai ana no oia, aka nae ua makaukau mua au me kekahi palapala i kakauia e Leola, e kauoha ana iaia e haalele koke iho i ka noho ana maluna o ka aina hanai holoholona, eia kela palapala maloko o ka pakeke o kuu kuka kahi i waiho ai, e kakali wale ana no o ko'u hooko aku i ka'u hana."

            "Mamuli o ko'u lilo ana he wahine, ua oi aku ko'u ike no na ano o na wahine mamua ou, a o ka'u e olelo aku nei ia oe, aia mau iloko o Leola ka noonoo no kela kanaka, a he mea paakiki loa ka hiki ana iaia ke hoopoina no kela kanaka me ka maalahi."

            "Ina no paha he noonoo kekahi iloko o Leola nona, aole o'u nana ia mea, oiai eia me a'u kana palapala i kakauinoa ai, e hoopau loa ana i ka noho hana hou ana mai o kela kanaka he kauwa malalo on a, e hiki ole ai i ua o Leola ke ike aku iaia, koe wale no kona pili mau ana mai me a'u."

            "Ina pela e hauoli kaua, no kou lilo aku i haku no ke Kakela Lome, a no ka loaa hoi o kekahi wahine u'i loa ia oe!"  i pane aku ai ka Lede Waka.  "E hele ana oe ihea i keia manawa e Pilipo?" iaia i ike mai ai i ke ku ana ae o Pilipo iluna.

            " hele aku ana au e hoike ia Mr. Kinikele ua pau kona noho hana hou ana mai malalo o Leola; ua hoea mai la paha oia, ma ke ku ana mai nei o ke kaaahi i keia kakahiaka.  He mea maopopo loa, e hele ae ana oia no ke kakela, aka aole oia e aeia mai ana e komo maloko o kela kakela, a o kona wahi no e hele aku ai, ma kona hale maluna o ka aina hanai holoholona, ilaila oia e loaa ai ia'u, a hooko aku i ka hana i waihoia mai iloko o ka poho o kuu lima."

            No ka halawai pu ana o Pilipo me Kikila, ua ike mua ae nei kaua e ka makamaka heluhelu, a mai loaa ole paha iaia ka eha mai ia Kikila mai, in a i hoouna aku oia i kekahi mea okoa ae unawaho on a, no ka hoike ana aku ia Kikila ua pau kona noho hana hou ana maluna o @ hanai holoholona, aka iaia i manao ai, oia maoli no ke hele aku e halaway kino me kona enemi, pela iho la i halawai mai ai oia me ka eha, ka mea hoi ana i moeuhane mua ole ai, pela iho la oia e hoohaahaaia mai ai e Kikila.

 

MOKUNA XXXVII

 

            Oioi nae, ua holopono loa ka hahau ana a Pilipo Daika i kana mau pepa apau, no ka holonono loa o kana mau mea apau i hoolala ai, ua poina oia, i ke pahele ana i ka noonoo o Mr. Tibeta, ka wahine e noho pu ana me Kikila maloko o ka hale hookahi, me kona ike ole, o kela wahine auanei, ka mea nana e hoohiolo i kona mau manaolana apau, elike me ka kaua e ka makamaka heluhelu e ike aku ai ma keia mua aku.

            Maloko no o ka hale o Mrs. Tibeta kahi i noho ai, ma ka manawa i hoea aku ai o Pilipo no ke kipaku ana ia Kikila mai ka noho hou ana iho maluna o ka aina o Leola, ua lohe kela wahine, i na olelo apau i kamailioia mawaena o na kanaka a elua, ua ike maka hoi i ka hapaha'ana ae o Pilipo iluna e Kikila, a kiolaia aku ilalo mailuna aku o ka lanai o ka hale.

            Ua hele kela wahine a piha loa i ka maka'u me ka haalulu, a i hakalia no a haalele iho o Kikila i ka hale, o kona lalau aku la no ia i kona papale, a hoomaka aku la e hele me na kapuai wawae awiwi no kahi i ku ai o ke Kakela Lome, no ka hoike ana aku imua o Leola i kana mau mea apau i ike ai.

            Aole he mea e ae iloko o ka noonoo o Mrs. Tibeta e hele la no ke kakela, o kona halawai wale no me Leola, nolaila i kona hoea ana aku no ke kakela, a oiai ua kamaaina na kauwa apau iaia, aole a lakou mau ku-e ana mai, hele pololei loa aku la no ua wahine nei, a ku iho la mawaho o ka rumi o Leola, me kona kikeke ana aku i ka puka, ia wa i pa-e mai ai ka leo o Leola maloko mai o ka rumi, i ka pane ana mai:

            "Owai kela mawaho?"

            "Owau no key e Miss Leola," i pane aku ai o Mrs. Tibeta me kona kahaha no ka haalulu o ko Leola leo o ka ninau ana mai iaia.

            I kela lohe ana aku o Leola i ka mea nana i kikeke aku i ka puka, ku ae la ua kaikamahine nei, a hele mai la e wehe i ke panipuka a ia hamama ana ae o ka puka, a ike aku la hoi o Mrs. Tibeta, i ka hele a haikea pu ka helehelena o kona hoaloha opio, hooho ae la oia i ka i ana ae:

            "Auwe no ka hoi e!  He keu maoli ka hele o kou helehelena a keokeo pu e kuu Leola, heaha ka pilikia i loaa ia oe"

            "Heaha ka hana nui nana i kono aku ia oe e Mrs. Tibeta e hele mai i keia kakahiaka?"  wahi a Leola, me kona pane pololei ole aku i na olelo a Mrs. Tibeta iaia no ka haikea o kona helehelena.

            "O, e Miss Leola, ua hoi hou mai nei oia!"

            "Owai keia mea au e kamailio mai nei e Mrs. Tibeta?"

            "Owai mai auanei o Mr. Kinikele, ua hoi mai nei oia i keia kakahiaka, ua hele no hoi a ano e maoli kona ano, me ka piha i ke pihoihoi a ua hoole paakiki loa mai nei oia aole oia i holo mahuka me Pole Madena, a aole loa no oia i ike iki i kahi i hele ai o kela kaikamahine," alaila noho iho la o Mrs. Tibeta ilalo, me ka puili ana ae o kona mau lima, mamua o kona umauma, oiai hoi o Leola i hele mai ai a ku iho la ma ka aoao o kona hoaloha, me ka ninau ana iho:

            "Ma na mea apau a Mr. Kinikele i kamailio mai nei nona iho, ua manaoio anei oe, ua kamaiho mai oia i ka mea oiaio?"

            "Ua manaoio aku au i na olelo apau i kamailioia mai e kona waha, me kou nana ole i ka mea a na kanaka o ka honua nei e olelo ae ai nona.  O, e Miss Leola, in a oe e ae ana e ike hou iaia, a e hoolohe aku i kana mau hoakaka nona iho, aole ana e nele kou manaoio, aole loa he wahi pili iki o ka hewa iaia ma kekahi ano, no na mea a kakou i kuhihewa ai i kinohi.

            "I kuu manawa i kamailio aku ai iaia, no kona holo mahuka ana me Pole Madena, ua kuhihewa loa au, e pepehi mai ana la oia ia'u, no ka mea ua piha maoli oia i ka huhu, me ka inaina, ka mea a'u i ike ole ai iaia mamua pela, e hoike okoa mai ana kona mau ano apau, i ka piha makee no kona inoa maikai, i hapala wale ia aku, me na mea oiaio ole," alaila noke okoa iho la ua o Mrs. tibeta i ka uwe.

            "Ua mihi loa au me ka walania o kuu naau, no ko'u puni wale ana aku no i na moolelo hakuepa e pili ana iaia; no ka mea iloko no o ko'u kamaaina i kona mau ano apau, o ko'u ala ku-e aku la no ka ia iaia.  Aole he kanaka keonimana e ae ma ka honua nei elike me Mr. Kinikele.  Elike no me kou hewa ole ekuu Leola e ku mai nei imua o kuu alo, pela no ka pili ole aku o kekahi hewa maluna on a, a ke paa loa nei kuu manao, aia kekahi mau hana imihala, i hoolalaia, no ka hapala ana aku i kona inoa maikai, a no ka imi ana i alahele e hoowahawaha aku ai oe iaia, a kipaku aku i kona noho hana ana mai malalo ou."

            Ke ku malie la o Leola hoolohe i na olelo a Mrs. Tibeta, me he mea la ua komo pono aku na huaolelo apau ana e lohe mai la iloko o kona puuwai, nolaila, noho ino iho la oia ilalo, palulu ae la hoi i kona mau maka, a hooho ae la i keia mau olelo:

            "O! Ua kumakaia aku au i kuu Kikila!  Ua hele kuu aloha nona a nui e noho nei, pehea no la au i hiki ole ai ke hilinai no kona oiaio!  Ke ike nei au, aole he kupono o ko'u ola hou ana aku.  O, heaha la ka'u mea i hana aku ai?" alaila noke iho la i ka wili i kona mau lima, e hoike mai ana, i ka nui maoli o kona ehaeha, mamuli o kana mau hana kuhihewa, o ka ae wale ana aku noepaheleia mai kona noonoo e Pilipo Daika, ke kanaka ana i hoihoi ole ai.

            Iloko o na manao uluahewa i ku ino ae ai o Leola iluna me ka holo ana aku no kahi o ka puka, a mamua nae o kona wehe ana aku i ka puka, hoi hou mai la oia ihope, a ku iho la ma ka aoao o Mrs. Tibeta me ka pane ana mai:

            "E Iwe koke mai ia Kikila imua o'u, i kukui aku ai au imua on a, a nonoi aku i kana mau huikala ana mai.  E wiki, ua makaukau loa au e waiho aku ia'u iho imua on a, me ko'u nana ole i ka mea a'u i hana aku ai me Pilipo!

            "Aohe mea hiki ia kaua ke hana aku e kuu Leola, no ka mea ua hala aku oia no kahi a'u i ike ole ai," wahi a Mrs. Tibeta, me kona hele mai la a pihoihoi i ka ike aku i ke ano o Leola.

            "Ua haalele mai anei o Kikila ia Lome nei?"

            "Ae, ua haalele mai oia i ka aina hanai holoholona.  Aole anei nau i hoouna ae ia Pilipo Daika e kipaku ia Kikila mai ka noho hou ana iho maluna o ka aina hanai holoholona?  O, e kuu Miss Leola, ua ku maoli au i ka hoowahawaha ia Mr. Daika, no ka hiki ole iaia ke kamailio i na olelo kupono, o kana mau olelo i noke aku ai i ke kamailio ia Kikila i ke kanaka aijue, me ka aneane hiki hou ole ia'u ke wehe hamama i ko'u mau pepeiao i na olelo o kela ano."

            "Ea, ua lawa, mai kamailio hou mai oe, aole e hiki ia'u ke hoomanawanui iho, i ka hoolohe ana aku i na mea maikai ole i hanaia aku maluna o kuu Kikila."

            "O Kikila kekahi i hiki ole ke homanawanui, no ka mea i ka wa a Pilipo i kamailio aku ai i kela mau olelo kohu ole, o ka manwa no ia i hopu mai ai o Kikila iaia, a kiola aku la mailuna aku o ka lanai o ka hale, a haule ana iluna o ka honua, me ka nui o ka eha i loaa ia Pilipo."

            "A kola, o ka uku iho la ia e loaa i na kanaka elike me ko Pilipo ano," i pane mai ai o Leola, aia hoi ma kona mau maka e hoike okoa mai ana oia, i ka hele a piha i ha hoowahawaha no ke kanaka, ana i ae aku ai e lilo i kane hoopalau nana.

            "Ae, ua like pu maoli o Pilipo Daika me kekahi ilio, ka hopuia ana aku e Kikila a kiolaia iwaho o ka hale."

            "Heaha hou aku mahope olaila, e hoomau mai i kau kamilio ana e Mrs. Tibeta?"

            "I kela manawa o ke kiolaia ana aku o Pilipo Daika a haule iwaho o ka hale, aole e hiki iaia ke aa hou mai e kamailio i kekahi mau olelo hailiili ia Mr. Kinikele, o kona huli mai la no ia hele, a haalele ae la no hoi o Kikila i ka ale.  Ma ko'u manaoio maoli, aole e hoi hou mai ana o Kikila, aia wale no paha a kauoha maoli ia aku oia e oe, ke loaa aku ma kekahi wahi o Enelani nei."

            Palulu ae la o Leola i kona mau lima ma na maka, me he mea la ke ike okoa aku la oia i kela hiona a Mrs. Tibeta i hoakaka aku ai iaia, e laa na olelo ikaika a Pilipo i kamailio aku ai imua o Kikila, a o ka mea nae nana i hoehaeha loa aku i kona noonoo, o ia no kona kakauinoa ana i ka palapala nana i kipaku aku i ko Kikila noho hana hou ana mai malalo on a, ka hana ana e ike la, ua hookau aku oia i na hoehaeha ana maluna o ke kanaka ana i aloha ai me kona puuwai apau.

(Aole i pau.)