Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 17, 29 April 1921 — Page 6

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moʻolelo no

HALIAKA WANAWOKA

a i ole

Ka Huepauia Ana o Kekahi Meahuna

Pohihihi --- Ka Lanakila Mau

Ana o Ka Oiaio

 

            "Aole aʻu olelo ana no ka ohana Hazelafila, he maemae loa iloko o kela ohana, aka nou e keia wahine hookano, aole loa he wahi koko o kela ohana e holo la iloko ou." wahi a Judika Gilibati, me he mea la, ua hauoli loa oia, i kona lilo ana i mea nana e huaʻi ae i kekahi meahuna. no ka panai ana aku i ka ino no ka ino, ma o ko Akeneki lilo ana i mea nana e hoike ae i ka moolelo o ua o Juika Gilibati i ke akea.

            "He keu oe a ka wahine hoopunipuni ino loa : i hoike aku au ia oe ea, owau hookahi wale no ke keiki e ola kei a Kamaki ame Lidia Hazelafila," iʻmau mai ai no o Akeneki i ke kupale ana ma kona aoao.

            "Elike no me kaʻu i kamailio mua aku nei, pela no au e olelo hou aku nei no ka lua o ka manawa, aole loa he wahi hunahuna o ke koko o ka ohana Hazelafila e holo la iloko ou."

            "Heaha kou ike e pili ana i koʻu ohana ame koʻu moolelo e keia wahine hilahila ole, e hoao mai nei e hapala i koʻu inoa maikai? Ina aole au he keiki na Hazelafila, alaila he keiki au nawai," meka hele nae o ka helehelena o Akeneki a haikea, me he mea la ua komo aku ka manao hoohuoi iloko on a, no ka oiaio o na mea a Judika Gilibati e kamailio aku nei iaia.

            "He nui kaʻu mau mea i ike e pili ana ia oe. Aole keia he hoohaahaa aku i kou inoa ; aka ke hoike wale aku nei no au ia oe i ka mea oiaio;  o ia hoi o ka moolelo  o kou hanauia ana, ua oi aku ka hilahila, mamua o ka moolelo o ke kaikamahine au i hooili aku ai i kaku mau hana hoehaeha maluna ona. O ka mea oiaio loa i lohe oe ea, he kaikamahine oe na Alika Paleka, he wahine noloko o kekahi hui hana keaka kaulana," me ka lohe pono loa o ka poe apau maloko o kela rumi i keia hoakaka a Judika.

            Aole e hiki ia Akeneki Hazelafila ke pane koke mai i kona wa i lohe pono aku ai i kela mau olelo hope a Judika, aka mae i ka hala ana o kakahi mau sekona, ia wa i pane mai ai oia i ka i ana mai:

            "Ke kapa aku nei au ia oe e Judika i ka wahine hoopunipuni!" wahi ana me ka naka o kona kino me ka haalulu, eia mae iloko on a, ke manao mai la oia, malia, he popolei paha na mea a keia wahine e hoike aku nei.

            "Ua hanauia oe maloko o ke kulanakauhale o nu Ioka," wahi a Judika, me ka pane pololei ole aku i na olelo a Akeneki iaia. "O Alika Paleka kou makuahine, a o ka mea no hoi nana i hoowalewale iaʻu, ahiki i koʻu holo mahuka pu ana me ia a haalele i koʻu makuahine hanai a komo aku la maua ma ka hana keaka a o kou makuahine ke kumu o koʻu haulehia ana iloko o na hana ku i ka hilahila. He mau hoaloha maikai loa maua no kekahi manawa loihi, a ma ka manawa i hanau mai ai o kou makuahine ia oe, e noho pu ana maua maloko o ka rumi hoolimalima hookahi a owau ponoi ka mea nana i lawe aku ia oe, i ke aumoe o ka po mahope o kou hanau ana mai, a waiho ma na anuu o ka hale o na keiki makuaole, a mai kela hale mai, i laweia mai ai oe e Mrs. Kamaki Hazelafila, i keiki hanai nana.

            "He kaikamahine no ka kela mau mea, ua make pae, a no ko laua aloha loa i ka laua bebe, pela iho la i konoia aku ai ka manao o kela mau makua,   e hele aku e huli i keiki hou na laua maloko o ka home o na keiki makuaole, peʻa iho la oe i kaa aku ai malalo o kela ohana, a kanaiia me he mea la he keiki pon@ loa na laua."

            "Aole loa au i manaoio aku ana i kena moolelo hoopunipuni!" i puoho mai ai ua o Akeneki, me ka hoike pu ana mai hoi o kona helehelena i ka hilahila ame ka ehaeha, me ka hiki hou ole iho iaia ke ku malie, aka holoholo iho la maloko o kela rumi, me he meala ua hele oia a piha loa me na manao uluhia o ka mea hehena.

            "Aole e lilo kou manaoio ole mai i kaʻu mea e kamailio aku nei, i kumu e kapaeia ae ai ka oiaio. Ina oe e makemake ana, alaila e hiki no iaʻu ke hoike aku i ka la o kou hanauia ana, ame ka manawa o kou kaa ana aku malalo o ka hanai ana mai a Mrs. Kamaki Hazelafila. I wahi e pau, ai kou pohihihi, ua hiki ia oe ke hele no ka hale o na keiki makua ole maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka, aia maloko o ka buke moolelo na mea apau i kakauia, elike me ia au e lohe mai ana mai koʻu waha aku.

            "Ua hoihoi aku au i ke keikia Alika Paleka i hanau mai ai, oia hoi oe, ma keaumoe, o ka la @ o ka mahina o Okatoha, 1863; a ma ka la umi-kumamakahi no o kela mahina i lawe ak uai o Mrs. Kamaki Hazelahila i kela keiki mailoko aku o ka home o na keiki makua ole.

            "He manawa pokole wale no, mahope iho o ke kaa ana aku okela bebe malalo o ka malu o kela mau mea, ua haalele iho la laua ia Nu Ioka, a holo aku la no kahi mamao e noho ai pela iho la i maopopo ole ai i ka lehulehu, in a paha he kei@i ponoi, a i ole he keiki pooole ka mea a laua e malama ana.

            "He mea hookahaha aku paha i kou manao, ka paanaau ana iaʻu o ka la ame ka mahina o na hana i pili loa aku ia oe, i kou wahi wa bebe; aka mae mamuli o na mea aʻu e hoomaupopo aku nei i kou ano. o ia ka haakei, ka haaheo ame ka piha me ka lili ua hiki ole iaʻu ke alo ae, mai ka hoike ana ae i kekahi olelo oloko o ka Palapala Hemolele: Mamua ka haaheo. mahope aku ka haulehia ; a o ka manao haakei he palaha aku kolaila!"

            I ke kuu ana iho o ka leo o Judika Gilibati, ku malie iho la o Akeneki iwaena o kela rumi, me he mea la ke ike aku la oia i ka pololei loa o na olelo a keia wahine e kamailio aku nei i pili loa aku i kona moolelo, a ke nana aku iaia, me he mea la, e olelo okoa ae aha. ua ahona kona make ana, mamua o ke ola ana aku me kekahi moolelo ku i ka hilahila e hiki hou ole ai iaia ke maalo aku imua o ka poe hanohano a waiwai i kamailio iaia i n@@la aku i hala.

            "Malia paha ua konoia mai au e kela mana hookahi no hoi, nana i hookikina aku ia oe e hoopoino aku i ke ola o kekahi kaikamahine opio piai na la o kona manaolana no kona komo aku iloko o na hauoli ana o keia kino." wahi a Judika me ka hoopinana ana ae  i kkona mau lehelehe.

            "Ke hoike hou aku nei au imua ou, aole loa oʻu manaoio i kau moolelo hoopunipuni." i okalakala mai ai ka Akeneki pane ana. me ke kuhikuhi ana aku o kona manawanalima imua o na maka o Judika.

            "He mau olelo hookanaaho wale no kena au e Akeneki, o ka mea oiaio loa aʻu e ike aku nei ma kou mau maka. ua manaoio oe i kaʻu moolelo. a ua komo aku ka hilahila iloko o kou uhane, no kou hanauia ana mai e kou makuahine,"

            "Ina ua manaoio aku au i kena moolelo, alaila ke hooili aku nei au i na ahewa koʻikoʻi ana maluna ou, no ka huaʻi ana ae i keia moolelo imua o keia mau mea elua, na mea a kuu uhane i hoowahawaha loaʻai," me kona kuhikuhi ana mai ia Robaka ame Haliaka

            Huli papu mai la nae ua o Akeneki imua o Hailaka no ka mea aole e hiki iaia ke alo ae oiai na mea oiaio e kukuluia aku ana imua on a a pane mai la:

            "He mea no na'u e hauoli nei ka olelo ana ae, ua kulike ho'u kulana me kou, a mamuli o ia ano aole loa oe e lilo ana i wahine mare na Robaka Pilikina, a oki loa aku hoi ka lilo ana i haku wahine no Kiliva Hale!"

            "O oe kekahi o na wahine haahaa loa i hanauia mai e kekahi makuahine," i loheia aku ai ka pane ana mai o kekahi leo, me ka wehe pu ia ana mai no hoi o ke pani puka a komo ana no kekahi wahine aoo nona paha na makahiki ma kahi o ke kanaono, a iaia i ku pono ae ai mamua o Akeneki Hazelafila, ia wa i hoomaka hou mai ai e kamailio

            "O oe kekahi o na wahine ino loa, he helehelena u'i kou ke nana aku, he hiehie hoi kou kulana eia nae na kela mau olelo hope a'u i lohe mai nei i hoopukaia ae e kou mau lehelehe ua hoike mai ia mau olelo i kou kupono ole loa e noho iwaena o na kanaka."

            "Owai oe e keia wahine, a heaha mai nei kau oloko nei o keia rumi?" i pikanana aku ai ka Akeneki pane ana oiai hoi o Robaka i paa aku ai i ka lima o Haliaka, no kona hopohopo o ku ino ae auanei o Haliaka i luna oiai ua hele ua kaikamahine nei a piha i ke pihoihoi i ka lohe ana mai i kekahi hewa ko'iko'i loa i hanaia no ka hooiaio ana aole loa he pomaikai ka mea hewa wlike me ka ka Palapala Hemolele i a'o mai ai ia kakou a no ka hoike ana aku ia oe i ka mea oiaio a i keia mau mea elua e noho mai nei.

            "O ka wahine opio au i lili makawelawela loa ai, he wahine mare oiaio loa oia na ke kanaka e paa ana i kona lima: a o ka mea a ke Akua i hoolilo ai i hookahi aole kekahi mea e hookaawale ae."

            He ku i ke anoano ame ke eehia kela mau olelo i hoopukaia mai e kela wahine aoo eia nae ua like ia me kekahi mele nani loa, i na pepeiao o Robaka Pilikina ame Haliaka Wanawoka, oiai laua e hoolohe mai ana.

            "E oluolu anei oe e ka madame e hoakaka pono mai i ka mana'o o kau mau olelo i hoopauia ae ai ko makou mau pohihihi?" wahi a Robaka me ka leo oluolu o ke keonimana oiaio.

            "Ae o keia wale no ke kumu nui o ko'u hoea ana mai nei e ka hoaloha, oiai nae aole au i haupu mua e halawai mai ana au me kekahi poe e ae mawaho o ka mea ma'i nei ame kana kaikamahine," wahi a ka wahine aoo me ka nana pono ana mai ma na maka o Robaka, a i hou mai la:

            "Ma ka'u ike aku o oe kekahi kanaka maikai loa me ka minoaka ana mai me na maka olioli. "Ua hoohauoliia mai ka naau o Maleka Kalona, no ke kaa ana ma kona aoao ka halihali ana mai i ka nuhou e hooluoluia ai kou manao ame kau mea alol@a iloko o ka ho@a o ka ehaeha. E lawe aku i ka mea au i i kapa aku ai iaia he wahine mare nau, a mai ae e alakai hewa ia kou noonoo, me na moolelo oiaio ole.

            "O ka'u wale no e kalokalo ae nei, e ukaliia ko olua mau la o keia ola ana aku me na haawina pookela loa o ka hauoli mawaena o ke kane ame ka wahine.

            "E ke kanakaopio, o ka wahine opio nona ka lima au e paa nei i keia wa, o ke kaikamahine ponoi no ia a @mile Wanawoka, a o na moolelo e hapala ana i kona hanauia ana mai ame kona inoa maikai aole loa he oiaio iloko olaila.

 

MOKUNA XLIV.

 

            No ka minuke holookoa, mahope iho o kela mau olelo hope a Maleka Kalona o ke kamailio ana mai, aia ka meha ame ke anoano ke halii la maloko o kela rumi, aka nae no Robaka, ua piha loa oia me na mahao hoomaikai me ka nana ana mai maluna o na maka o Haliaka, o kana mea i ike mai ai o ia no ka hele a piha me ka hoihoi ka mea hoi nana i hookapalili.

            No Akeneki Hazelafila hoi aole he wahi mea a onioni ae o ua wahine hookano nei ke ku malie loa la oia i kahi hookahi, o ia no oe o kekahi kii mabala o ka inaina ka lili ame ka hoowahawaha na mea i kukuniia aku maluna o kona helehelena. No Judika Gilibati hoi, ua haule aku kona poo iluna o ka uluna, aole e hiki iaia ke pua'i leo mai, i kau a mea o ka piha i ke kahaha, eia nae ua hele kona mau maka hulili, no kana mau mea i lohe mai ai mai kela wahine aku oiai hoi o Edita e noho malie wale mai ana no ma ke kihi o ka rumi, me kona piha i ke kaumaha.

            O Robaka nae o kela poe ka mea i hoi pono mai kona noonoo maikai me ka uwai ana aku i kekahi noho imua o Maleka Kalona, a pane aku la:

            "E oluolu oe e ka madame e noho iho ilalo; alaila hoike piha mai i ka meahuna pohihihi nana e hoauhee aku i ke kahi kiko eleele, nana i hapala mai i ke ola ana o kuu wahine."

            "Ke haawi aku nei au i ko'u mahalo ia oe e ka hoaloha," wahi a Maleka Kalopa me ka leo oluolu a me ka piha paa rula hoi me ka lalau ana mai i ka noho a Robaka i haawi aku ai iaia, a i kona noho pono ana iho ilalo hoomakamai la e kamailio:

            "Me ke kanalua ole ia'u ke olelo ae, ua nana mai oukou apau ia'u ma ke ano he mea i malihini i kela ame keia pakahi o oujkou; aia nae a hoea aku i ka hopena o ka'u moolelo e haha'i aku ana, ia wa auanei oukou e ike iho ai, he mea no ka au i kamaaina ia oukou.

            "He iwakalua-kumamakahi makahiki ii hala aku nei, ma ka mahina o Novemaba aku la i pau, ua hoi aku au a noho ma Lanakila Hale, ma ke ano he wahine malama no ka bebe a Emile Wanawoka. He elua wale no la, mahope o ka hanau ana mai o Emila Wanawoka i kana bebe, aia hoi ua hoea mai la kekahi hana, nana i hoopouli ae i ko'u noonoo maikai e kuu mau hoaloha; a he manawa loihi mahope mai, akahi no ahiki ia'u ke hoopoina i ka mea i hanaia.

            "E noho ana i kela manawa, ma ke ano he kaikamahine lawelawe no ka home o Emile Wanawoka, o Mele Wela, oia ka mea nana e kiai i ka bebe, i ko'u wa e iho ai no ka hale malalo no ka ai ana i ko'u mau wa ai o ka la. Ma ke ahiahi elua, mahope o ka hanauia ana mai o ka bebe, ua iho mai la au no na hale malalo no ko'u aikna ahikahi, eia nae i ka hoea ana i ka hapalua o ke alanuipii, ike iho la au ua poina kekahi mea a'u i manao ai e paa pu mai me a'u, nolaila hoi hou aku la au no ka hale maluna, me ke komo ana aku nae maloko o kekahi rumi, e pili kokoke ana, i ka rumi a'u i waiho aku ai i ka bebe.

            "E hamama ana no ka puka mawaena o kela mau rumi a elua, a ma kahi o ka hakahaka i ike aku ai kuu mau maka ia Mele Wela, e hapai ana i ka bebe mailuna aku o ka moe bebe a hoomoe ae la ma kekahi wahi e waiho ana o na welu, alaila hapai mai la he bebe okoa, mailoko mai o kekahi paiki ie. e waiho ana mawaho o ka puka aniani, a hoomoe ae la maluna o ka moe bebe, a lawe aku la hoi i ka bebe a kuu hakuwahine, a waiho aku la iloko o ka paiki ie.

            "Ua hele au a piha loa i ke pihoihoi, ia'u i ike aku ai i kela hana a Mele Wela a o ka noonoo o ka oili ana ae iloko o'u i kela manawa, o ia no ke komo koke ana aku iloko, a kahea ae i ka nui o na kauwa, no kela hana kolohe i lawelaweia, a e hopuia aku o MEle Wela no kana hana karaima, aka nae, oiai e waiho ana o Mrs. Wela iloko o ke kulana kupilikii, hoopau ae la au i kela noonoo, o lilo auanei kekahi mau hana kolohe e lawelaweia ana, ke lohe aku kuu haku wahine, i kumu nona e lele ai ka oili. o kona poino no ia.

            "Aole nae au i ae aku e lanakila kela hana kolohe a MEle Wela; oiai ia'u i hoopau ai i ka noonoo e kahea ae i na kakua a e hopuia hoi o MEle Wela o kana hana kolohe ino loa hooholo iho la au e hoohoka aku i ka manao o Mele Wela.

 

(Aole i pau)

 

He Moolelo ne

LEOLA DALE

a i ole

Mai ke Kulana Nele a i ka Waiwai Na

Aloha Elua i ka Ipo Hookahi

 

            O ka mea wale no nae nana i hoomama ae i kona noonoo, o ia no kela haawi ana mai a Kikila i kekahi haawina a'o kupono loa ia Pilipo, o ia ke kiola ana mai i kela kanaka iwaho o ka hale.

            Ku ino ae la ua o Leola iluna, paa ae la hoi kekahi lima ma kona lae a hooho ae la:

            "Heaha la ka mea pono e hana aku ai? He mea pono e loaa aku o Kikila, a e hoihoi hou ia mai oia imua o'u!"

            "Aole o Mr. Kinikele he kanaka e hoi hou mai ana me ka maalahi, mahope iho o kona kipaku ino ia ana aku."

            "O, ua ku maoli ka'u mau hana i ka lokoino!" i noke okoa iho ai o LEola i ka uwe. "Aole anei ou ike mai i ka hele o kuu aloha nona a nui ahiki ole ai ke uumi hou iho?"

            Nana aku la o Mrs. Tibeta ia Leola me ka kahaha, no ka mea o kela ka manawa mua loa a Leola i kamailio aku ai no kona haulehia ana i ke aloha no Kikila a no kona pane ole aku nae ua hoomau hou mai la no o Leola i ke kamailio ana:

            "Ua aloha i'o aku au ia Kikila me kuu puuwai apau." wahi ana me ke aea pono ana ae o kona poo iluna, me he mea la, ua haaheo loa oia no ka hoike ana mai i kana meahuna imua o kela wahine ana i hilinai loa ai. "O Kikila kekahi i haulehia i ke aloha no'u, aka maluna iho o'u ke ko'iko'i o na hoahewaia e pono ai, no ka'u mea i hana aku ai iaia i keia la."

            Ma kela wahi nae o na olelo a Leola i kamailio mai ai, lohe aku la o Mrs. Tibeta i ke kikeke ana mai o kekahi mea mawaho o ka puka, eia ka o kana kaikamahine lawelawe me ke kamailio ana mai o Mele ua hoea mai o Pilipo daika aia maloko o ka rumi hookipa kahi i kakali mai ai.

            "E kipaku aku iaia e hoi no kona wahi." i kaa mua aku ai ke kamailio ana ma ka aoao o Mrs. Tibeta.

            "Mai hele aku oe e kipaku iaia, aka e hele kino aku au no ka hui pu ana me ia i keia manawa ano." wahi a Leola me ka hooponopono ana ae i kona lauoho. i hele a inoino i kau a mea o ka noke o kona mau lima i ka puliki ma kona poo.

 

MOKUNA XXXVIII.

 

            Aia o Pilipo Daika ke ku la ma kekahi o na puka aniani nui o ka rumi hookipa, me ke kakali ana mai o ka hoea aku o Leola kana wahine hoopalau. O ka noonoo nui wale no iloko o ua kanaka nei, o ia ka ike mai i kana wahine. me ka piha hoi o kona uhane me ka hauoli, no ka papahi ana i ka lanakila, eia nae, ua hele kona mau lima ame kona aoao a eha, he mea ole nae iai i ka nui makemake e hui pu me kana aloha; aka aia nae iloko o kona puuwai ka inaina no Kikila, ke kanaka nana i hoohaahaa aku i kona kulana.

            "Aole he mea hoohauoli e ae i kuu noonoo o ka ike wale aku no i ke kino make o kuu enemi, ma ka la a'u e lawe mai ai ia Leola i wahine mare na'u." i namunamu liilii ae ai ua o Pilipo oiai oia e nana aku ana i waho o ka puka aniani.

            Iloko nae o kona nanea i ke ku ma ka puka aniani, aole oia i lohe mai i ka nakeke o na kamaa o Leola, a heaha la ia huli ana mai ana, nana ialoko o ka rumi aia hoi, e komo ak ana o Leola. Aole he nui o ka malamalama maloko o ka rumi i kela manawa, o ka mea wale no nana e hoomalamalama ana i ua rumi nei. o ia no ke ahi o ke kapuahi hoopumehana.

            Aole he hiki i ua o pilipo ke ike maopopo mai i ka loli o ka helehele a'o Leola, o kana mea nae e hoomaopopo mai la, o ia no ka eleu me ka awiwi o ka hele ana a ua kaikamahine nei, ka mea ana i iki ole ai iaia pela mamua.

            Hele aku la o LEola a mahope o kekahi noho nui; ku iho la me ka paa ana aku o kekahi lima mahope o ka noh@, aia hoi kekahi lima ke paa la ma kona puhaka, alaila hli pono aku la kana nana ana imua o Pilipo.

            Haalele aku la o Pilipo i kana wahi e ku ana ma ka puka aniani a nee mai la imua, me ka pane ana mai me ka leo hoomahie:

            "Ua hoea hou mai lano au e Leola, aole e hiki ia'u ke noho kaawale mai ia oe mai e kuu aloha." wahi ana i hoomaka mai ai e kamailio. "O kekahi kumu o ko'i hoea ana mai la imua ou. no ka hoike ana aku no ia, no ka hookoia o kau kauoha me ka holopono loa. Ua hoea i'o mai kela kanaka, a ke lana nei ko'u manao, aole loa oe e ike hou ana i kona helehelena."

            Ma kela wahi o ke kamailio ana mai aPilipo. hooki iho la oia. me ka manao, e pane aku ana o Leola, aohe nae he wahi mea a onioni ae o ua kaikamahine nei. ke ku malie wale la no oia, me ka nana ana o kona mau maka iluna o ka papahele.

            Hele loa mai la ua o Pilipo kokoke ia Leola, o ka pili wale aku no koe makona aoao. hookau aku la i kekahi kuli iluna o ka noho, alaila hoomaka hou aku la e kamailio:

            "Ua ho'u i'o mai o Mr. Kinikele elike no me ka'u mea i hoohuoi mua ai."

            "Ua maopopo ia'u ia mea, a o oe kekahi o na kanaka hilahila ole. o ke kamailio ana aku i na olelo e hoehaehaia ai hona hoohoo." wahi a LEola me ka hawai ana ae o kona poo iluna a nana mai la imua o Pilipo me ka hopo ole.

            "E Leola, he mau olelo kupono ole keia au e kamailio mai nei ia'u! Pehea la i loli l@oke ae ai kou ano. a hoopuka mai oe i ka mea e hoehaehaia ai ko'u noonoo? Aia anei kekahi mau mea a'u i hana aku ai i hoike mai ai oe ma ke ano o kau mau olelo, kau nana ana, ame kau hana, ua hoopilikia aku ia oe, a ua hana hewa aku paha?"

            "E ninau iho i kou lunaikehala ponoi, e loaa no auanei ia oe ka pane oiaio maoli!" wahi a Leola me ka hele a pii ka ula ma kona helehelena. "E hoomau aku i ke kamailio ana mai i kau moolelo, aka i kanalua oe ea alaila na'u anei e hoopau pono aku i kau moolelo? Ua loaa i'o o Mr. Kinikele ia oe." me ka oluolu loa o ka leo o ua oLEola. i ka hoopuka ana mai i ka iknoa o Kikila, eia nae ea hooi loa ia ae kona inaikna no Pilipo Daika, me ka i hou ana mai:

            "Ua halawai i'o aku oe me Mr. Kinikele elike me kau i upu mua ai a hoomaka koke aku la no oe i kau mau hana hoehaeha a hoinoino iaia. aole anei pela ka oiaio i Mr. Daika?"

            Ua hele ka helehelena o Pilipo Daika a haikea pu, me ka nalu ana iho iloko on a ua lohe anei o LEola i na mea apau? Pehea ka nui o kana mau mea i maopopo?

            "He huaolelo ikaika loa kela au i kamailio mai la e Leola, e pono oe e hoihoi hou aku ia mau olelo." wahi a pilipo me ka hoomau ana no i kona leo waipa-he. "Ua hana wale aku no au elike me ka mea nono a'u i ike ai - ua ike au iaia, a ua hoopau aku i kona noho hana hou ana mai malalo ou. Aole a'u mea hou ae e hana ai. o ka hooko wale aku no i kou makemake, no kamea ua waiho mai oe i kau palapala hoopau i loko o kuu mau lima."

            "Ae, ua hana i'o aku au elike me ia a'u i manao ai, he pono eia ka aole a ua ike maoli iho au i ko'u naaupo haalele loa." me ka puliki loa ana iho a Leola i ka noho ana e paa ana. Ua punihei wale aku au i kau mau olelo haanui apau, ua ae aku hoi au e lilo i mea paahana iloko o kou mau lima, a malalo o kou mana. E hoomau aku hoi paha i kau kamailio ana mai. no ke ano o kaku mau olelo hoinoino i ka wa i pa aku ai ma na pepeiao o Mr. Kinikele!"

            Ma kela wahi, aole e hiki hou iho ia Pilipo Daika ke hoomanawanui, aka. ku ino ae la oia iluna, ua hele no hoi na maka a lelciona ke nanaia aku. me ka hiki ole nae ke pane aku i hookahi huaolelo a o ia ka Leola o ka i hou ana mai:

            "No k@ hilahila paha i ka mea i hanaia mai maluna ou ke kumu o ka paa ana o ko waha. aohe he pane mai, nolaila i lohe oe ea, ua maopopo iaʻu na mea apau i hanaia mai ma luna ou. Ua kiolaia oe e Mr. Kinikele mailuna mai o ka lanai o ka hale a haule iluna o ka honua me hou na ana @ kau a mea o ka eha. Ua pono no kou eha ana, ua oi loa aku kau mau hana, mamua o ka mea aʻu i makemake ai ia oe e hele aku e hooko i koʻu makemake."

            Ke hiolo la ka hou ma na papalina o Pilipo Daika no laila holoi ae la ua kanaka nei i ka hou a pono kamailio wale mai la no: "Ua hehena ia anei oe e Leola?"

            "Aole," wahi a Leola me ka minoaka ma kona mau papa lina. "He oiaio mamua aku nei, ua hehenaia au, mamuli @ ka manaoio ana aku i kau mau olelo hoopunipuni, aka @ keia manawa, ua hookaakaaia ae kuu mau maka a ua hil@i loa iaʻu ke nana aku iamua, me he awakea la."

            "Ea, heaha ka manao o keia mau mea au e kamailio mau nei iaʻu e LEola? Heaha ka mea nana i hoololi hikiwawa ae i kou mau ano apau. He mau hora kakaikahi wale ae nei no i hala, koʻu haalele ana iho ia oe me na manao maikai. olujolu a ku no hoi i ka hoohauoli mai i koʻu noonoo. Ua hele aku au e hooko i kou makemake, eia ka auanei ma keia hoi ana mai la aʻu, ua loli ano e ae oe, me he mea la aia kekahi uhane haukaʻe iloko ou kahi i hana ai e lilo oe i wahine pupule."

            "Aole loa he noonoo uluahewa iloko oʻu koe wale no kou hookahahaia aku no ka hoi pono ana mai o koʻu noonoo maikai a hiki iaʻu ke ike i koʻu puni wale ana aku @ kau mau hana hoopunipuni ino loa e Mr. Daika."

            "Aole loa he oiaio iki o kena mau mea au e Leola e hooili mai nei i na ahewa koʻikoʻi ana maluna oʻu. Aole loa au i hoopunipuni aku ia oe e LEola. Ina ho hiki ia oe ke nana mai ialoko o kuu kikno nei, e ike nuanei oe, ua maemae kuu puuwai, a ua makaukau e hana wale aku no i na mea nou e LEola e hauoli ai Heaha la ka mea ano nui au i lohe ai, i huli ku-e koke mai ai oe iaʻu iloko o keia mau hora kakaikahi wale no?

            "Eia au e Leola imua o kou alo me na manao makee, a piha i ke aloha nou, nolaila, o kau mau kumu ku-e apau iaʻu ua makaakah loa au e halawai he alo a he alo, me ka poe e kapa mai ana iaʻu i ka hoopunipuni a e hapala mai ana paha i na kiko eleele maluna o kuu inoa maika."

            Ua piha maoli o Pilipo Daika me ka maalea, e hoao ana e alo ae, mai ke kau ana mai o na ahewa ana a Leola maluna on a, o ka mea wale no nae nana i hoopilikia loa mai i kona noonoo, o ia no ka hoike maopopo ole mai o Leola i kana mau mea i lohe ai, i hiki ai i ua o Pilipo, ke imi aku i na olelo e uhiia aku ai ka oiaio e ka hoopunipuni.

            "Ua hoopunipuni ino ia mai au," i pane hou mai ai o Leola, "ne ka mea ua hoi hou mai o Mr. Kinikele oia hookahi wale no aole he mea okoa mawaho ae on a."

            "Ae, ua hoi hookahi iʻo mai no oia aka nae ua lawa iho la anei ia no na hooiaio ua hoopunipuni aku au ia oe e LEola?"

            "Ua hoi hookahi mai o Mr. Kinikele, elike no me ia aʻu i kamailio mua aku nei ia oe a ua haalele mai oia ia Lime nei no Ladana, oia hookahi wale no aole me kakahi mea e ae."

            "Ua hoi hookahi mai o Mr. Kinikele elike no me ia au i kamailio mua aku nei ia oe, a ua haalele mai oia ia Lome nei no Ladana, oia hookahi wale no aole me kekahi mea e ae.

            Hoopinana wale ae la no o Pilipo i kona mau poohiwi iluna, a i aku la: "Aole he mea hauoli e ae i ka lohe ana i kena nuhou, elike la me aʻu nei."

            "Noʻu iho, ua hoopunipuni ino loa ia mai au, a ua alakai hewa ia hoi, a ke mihi nei au me ka walania loa o kuu uhane."

            "Ina ua hoopunipuniia aku oe, a ua alakai hewa ia paha. aole ia naʻu aole loa, ua hana wale aku no au elike me kaʻu mau mea i ike ai he pono nou e Leola.  Ina ua pili ole kekahi kiko eleele o ka hewa maluna o Mr. Kinikele, alaila aole o oe wale no ka i hoopunipuniia, aka o kakou apau loa ka poe i manaoio i kinohi no kekumu o kona hanele honua ana mai ia Lome nei.  Ua maopopo no ia oe na mea apau, elike me ia i maopopo ai ia kakou; aka nae, pehea i lilo iho la keia mau mea au e kamailio mai nei, i kumu e loli loa ai kou mau ano.  He wahine hoopalau oe naʻu, he hookahi wale no a kaua mea e uana aku ai, o ia no ka hoea mai i ka la e hookoia ai ka mare mawaena o kaua."

            "Pela iʻo no, he wahine hoopalau iʻo au nau e Mr. Daika mamua aku nei, aole i keia manawa?"

            "Auwe! Heaha iho la hoi ke kumu o ka loli koke ana ae la me ka hikiwawe loa ma o keia hoi hou ana mai la o Mr. Kinikele?"

            "Owau waie no ka mea i ike i ke kumu."

            "Aole e hiki ia oe ke hoololi i ka mea i hanaia a paa ma waena o kaua.  Heaha auanei o Mr. Kinikele ia oe, he kau wa wale iho no oia e noho hana ana malalo ou.  Ina ua hana hewa loa ia aku oia, o ka hana pono wale no, o ia ka hoonoho hou ae iaia ma ke kulana ana i paa ai me ka hilinaʻi nui ia, uku aku iaia i kekahi haawina dala mahuahua a haawi aku paha i kekahi mau makana, aole e hooili mai i ua ahewa ana maluna oʻu, ka mea i alolia aku ia oe me kuu puuwai apau, a i makee hoi e loaa wale no ia oe @ Leola ke ola ana iloko o ka hauoli palena ole."

            Ke hoopinana la o Leola i kona mau lehelehe, oiai o Pilipo e lua i mai ana i na huaolelo wai meli, no ka pono o kona aoao, e uwalo mai ana hoi iaia nei, e maliu aku i ka mali a kela kanaka, a no kela ano nae o ua o Leola, u hoopiena loa ia aku o Pilipo me ka pane hou ana mai o na kanaka nei:

            "Me he mea la, o ka poe apau e lohe ana i kau mau mea apau i kamailio mai nei imua oʻu e ike ana lakou aia iloko o kou noonoo, kekahi mau mea ano nui loa e pili ana no Mr. Kinikele?"

            "Aohe no aʻu huna ana iho, inaʻi makemake oe e lohe ka mea oiaio; o ia hoi ua aloha aku au ia Mr. Kinikele, aole ia oe e Mr. Daika."

            I ka lohe pono ana o Pilipo i kela mau olelo mai ka waha aku o Leola, oiai no nae, ua maopopo mua no kela meahuna, mawaena o Leola ame Mr. Kinikele ua hiki hou ole iho iaia ke ku malie, aka kulou aku la oia imua, me kona hele hoi a piha i ka inaina, aia iloko on a, ka manao lili o kona lele wale aku no koe maluna o Leola a pepehi aku iaia a make malalo o kona mau wawae, aka nae, pepua ae la oia i kona mau lima mamua o ka umauma.

            He oiaio anei kau i kamailio mai nei, ua aloha aku oe ia Mr. Kinikele, kau kauwa, kela kanaka inoa ole me aeʻahaukaʻe?"

            "Ina no o oe ka moi o Enelani, aole ia he kumu no u @ ae aku ai e lili i wahine nau, ua pa haneri ia ae kuu hauoli e lilo i wahine na kekahi kanaka kauwa haahaa loa, ina @@ aloha aku au iaia me kuu puuwai apu."

            "Pehea nae ka nui o kou aloha i kela kanaka, aole loa oe e hiki ke lilo aku nana no ka mea he wahine hoopalau oe naʻu."

            "Aole ou kuleana maluna oʻu, aka o Mr. Kinikele wale no ka mea i kuleana iaʻu ma ke ano he wahine i hoopalaui me ia."

 

(Aole i pau.)