Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 17, 29 April 1921 — APONO KE KOMITE E KUAI IA KA EIA AME WAINA MAANEI [ARTICLE]

APONO KE KOMITE E KUAI IA KA EIA AME WAINA MAANEI

ka makemake no kekahl mea nana e hoomama ae i ka eha o ke kinio, kekahi mea hoolana i ka manao, kokahi mea inu e hooikaika ae ai i ke kino, •ua loheia mai o a o, a mai ka mai hoi i hiki ole ke hoomanaoia a mai na lahui hoi apau. Ua hanaia ka waina nyiiloko mai o ka wai a*t>o lilo ia i moa hoohauoli i ka naau o na kanaka. Nolaila ke hooia aku nei keia komite no ka aponoia aua o keia olelo hooholo." O keia ae la ikekahi hapa o ka olelo i hoihoiia ae e ka hnpanui o ke komito hocrkolokolo o ka hale maluna o ka H. C. R. i hookiōmoia ae ai e Lnnamakaainana Evan da Silva e noi ana i ka ahaolelo lahui e hoololi i ke kanawai hookapu waiona i hiki ai e hanaia i 4*4 pakeneka bia a i lō pakeneka waina ma Hawaii nei. Ua kakauinoaia ka hoike e na Lunamakaainana Haysehlen, Andrews, Kupihea ame Kalua. O 6ristv ka lala o ke komite i lokahi ole me ka liapanui. Ma ka hoololi i hoakakaia komo pu me ka hoopau ana i ka pauku elua, ua noi ae ke komite e aponoia ka olelo hooholo. "Ua loaa ka manaoio i kou komite aole i hoonaia o na kanaka o Hawaii nei mp na kannwai e kti nei i nei manawa, aole no lakou e malama ana me ka makemake io ia mau kanawai, o ka lakou e makemake nei e hoololi ia na kanawai a Sheppard ame Volstead e pili ana no ka liookapu ana i ka waiona, o ke kumu nui aohe manawa i haawiia no ka hoakaka ana i kekahi manao no ke kupono 0 ka hoopau loa ia ana o ka waionn, ka waina a i ole ka l>ia pnhn. "Maloko o na aupuni e kamailio mau ana ma ka olelo Enelani, o ka manao 1 hoolalaia no ka hoao ana e hana i kanawai kakauha no ka hooknpu loa i ka hana ana i ka waina ame ka bia ua halawai lakou me na lioohoka ho nui. Maloko o na aupuni Latina, a mailaila mai no hoi ka liapnnni o ko kakou mau makaainann i hele mai ai, ua lilo ka waina i waiona inu mau ia o lakou mai ka poe aoo a na onio elike me ka lilo o ka wainiomona •Hme kn 'haukilima i mea inu a'ai mnu ia e Tja kanaka o ka hapa poepoe komohna'. ,"0 ka hoomauia ana aku o ka lioo4co ana i ke kanawai a i ole ka hoaoia ana paha e hookoia aku ke kanawai o hookapu ana i ka waiona e hpokumu ana ia i kekahi manaoino a hoowaha•waha aku i ke kanawai ma ke ano laula. Ma helehelena mawaho ke nana aku he liilii loa ka ikoi'a aku o ka ona, aka nae, ma ka mra oiaio, he oi loa aku ka ona i noi nianawn mamua- o ka manawa mamua, aka nae, ua huna'ia. Oka inu ma-lo n kekahi mau makaainana nmo kekahi poe e ne un n>aopopo ia i na boa o koia ahnolelo a i na kane ame na wahine on maloko koia teritore. O na hana i ' kuluma iloko o ke ola ana o kekahi poe aole loa -e hiki ke -hoopauia mnmuli o k,-j hooholoia ana o kekahi kanawai, no•laila mai ke ku-eia o keia mau kanawai.

"0 ka poe ilihunp nole o liiki o ]oaa mai ka waiona ia lakou mo'na kumukuai pii loa i noi manawa, a manmH . ° .^ a P^^ ia nc ' manawa o ta lialihali ana mai ia mau waiona, na •waiona hol ana i makemako loa ai, a "maihnh o ka makpm/ike I<»a ia o kn ■waiona, ua nana ole ia no kc kannwai e na kanaka o na lahui lik'e ole.

"O na hana o kekahi mau ano ame na ulia o na nno -apau, ua hoohuaia lakou mamuli mai o ka inu ana i na waiona i hannia a i pani iho ma kahi o na waiona i hanaia .mo ke kupnno no ka inu ann, a ke manaoio nei ou Kotnito o ka hana ana i ka waina ome ka hia maloko o koia anpuni e lilo ana ia i mea o hoonaia ai ka: makemako o ka hapanui o na kanaka maloko.o keia aupuni . O ka hua o lona ana oia. ka ai pakiko o na kanaka aolo hoi elike me &o koia mnnnwa kn ona o na kanaka i ka waiona a na Hawaii o ka-na nei ka okolohao.

"O kc kulan.a pilikia ma.llnw.iii nei i nei monawa ua. l.ikī olp ke hoomanawanui ia," wahi a Audrows, ma ka mannwa ana o kc noi ana aku c aponoia kn. 01010 hooholo. U ft holuheluia ac eia kekahi ]eka mai ka Makai Xui Rose mai, o noi mni ana riic ka īkaika o hooholoia ka olelo hooholo a e hoakaka pu ana o ka hana .ina i ka waina anie ka l.ia ma Hawali nei he hoomama ana ae 5a i /ke kulana hoopihkia i ka noho ana o"ria kanaka el.ke me ia e ikeia noi i noj monawa. I nei manawa,' 1 wahi a Mr An drcws. "ua pepehiia na wahine mo lta hoopnmo wale ia, he hana i nei manawa i hana ole īa mamua, mamuli mai keia o ka ona i ka okolehao a i ole ke s«uaipa i hanaia a kuaiia. Ua heluhelu ma maloko o kekaln nupepa. maloko o na hora ho 12 he 58 ka-l&i 0 ka poe i paa i ka hopiua no ka ona. Mamuli o ka hooneleia ana o na kanaka o Hawan nei i kekahi anea i kupono e loaa mai la lakou, a no ka hoolioloia ana lioi 0 na kanawai hookapu waiona i kn-e 1 ko lakou makemake ua ku-e lakou me ka ukmki i ka malama ana i na kanawai hookapn waiona." Mamuli o keia Wo a im a P° noi * ka olelo hoo-