Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 18, 6 May 1921 — Page 2

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA. HONOLULU. T. H., POALIMA, MEI 6, 1921.

 

KE SENATE

            Noho ka halawai a ke senate ma ka hora 11 o ke@kakahiaka Poakolu, ka la hope loa o ke kau ahaolelo i hala iho la ahiki i ka hora umi-kumamalua, a hoomaha ahiki i ka hora 8 o ia po iho. Ua hooholoia e ke senate he kakini mau bila a ka hale ma ka heluhelu ekoluia ana a lehulehu na bila i moe ma ka papa i kulike me na hoike a na ko@ite kumau like ole o ka hoihoi ana ae.

            O na @ila i hooholoia ma ka heluhelu ekoluia ana oia keia malalo nei: B. H. 61, e hoololi ana i ke kanawai e pili ana i na aelike no na hana aupuni.

            B. H. 124, i mea e oi aku ai ka maopopo a oi aku ka mana o ka rula hoopnopno o na paona ame na @ea aua lole a pela aku.

            B.H. 211, e hoakaka ana no na laikini ano kulike teritore no na kanaka e hoo@@na ana i na kaa otomible.

            B. H. 251, e pili ana i@e na haku aina ame na hoaaina.

            B. H. 331, e hoakaka ana no na kanaka i kepa ma ka puali kiai lahui i @omo pu ma ka hoomoana ana he 15 la ma ka mahina o Sepatemaba i hala.

            B. H. 347, e hookaawale ana i $20,000 no kekahi alanui mawaena aku o na aiana hookuonoono o Paauilo, Hamakua, Hawaii.

            B. H. 352, e haawi ana i ka papa hoaie dala i ka oihana mahiai i ke kuleanan e hooloihi aku ai i ka manawa e ukuia mai ai na hookaa liilii ana ma ka hapa makahiki.

            B.H. 386, e hookaawale ana i $25,000 no kekahi hale hoikeike @ea no ke Kalana o Hawaii ma Waiakea-kai, Hilo, Hawaii.

            B. H. 140, e hookaawale ana i $6000 no @a alanui no na apana aina pili kahakai o Wahikuli, Lahaina, Maui.

            B. H. 433, e hoakaka ana no ke kahea hou ana i mau kanaka hou no ke kiure i ka @anawa e lawa ole ai ka poe i waeia.

            B. H. 434, e hookaawale ana i $2000 no kekahi alanui ma Waianae, Oahu.

            Na bila i waihoia ma ka papa mamuli o ka hoike a ke komite o na loaa ame na hoolilo, oia keia malalo nei:

            B. H. 234, e noi ana i kula kiekie no na opia ma Hana, Maui.

            B. H. 234, e noi ana e kukuluia i halekula kiekie no na opio ma Waimea, Kauai.

            B. H. 233, no ke kula kiekie ma Kalaheo, Kauai.

            B. H. 242, e noi ana i kula kiekie no na opio ma Waialua, Oahu.

            B. H. 438, e noi ana i mau kula kiekie ma Lahaina, a e ikeia ke kula Kamehameha III, a ma Kaluaaha, Molokai.

            Ma ka hoike a ke komite hookolokolo i aponoia ua waihoia ma ka papa keia mau bila malalo nei:

            B. H. 46, e hoopakele ana i na keiki.

            B. H. 74, e pili ana i ka olelo Enelani oia ke kahua o ke a'o ana a e hoakaka ana no ke a'oia o ka olelo Hawaii ame kekahi mau olelo e ae.

            B. H. 10, e pili ana no ku oihana hoomalu.

            B. H. 120, e hookuu ana i na aina hookuonoono ame kekahi mau waiwai paa e ae mai ke kuaiia ana aku.

            B. H. 147, e pili ana i na aina leialii.

            B. H. 179, e hoakaka ana no na mana ahna o na lunakiai o Honolulu.

            B. H. 205, e hoakaka ana no ka maua hookolokolo o na aha kaapuni.

            B. H. 239, e hoakaka ana no na mana ame na hana a ua lunakiai o na kalana lehulehu like ole.

            B. H. 252, e pili ana i na aie auhau i hookaa ole ia.

            B. H. 294, e hoakaka ana i ka uku o ua limahana i eha ma ka manawa e hooko ana lakou i ka hana.

            B. H. 235, e hoakaka ana no ka hana ana i na alanui kauaoao maha'i o na alanui maloko o ke kulanakauhale.

            B. H. 259, e pili ana i ka hoopuka ana i na hoolaha, na kauoha a@e na olelo hoololo a na aha hookolokolo.

 

KA MAKOU MEA ALOHA MR. KANA UA HALA

            Mr. Solomon Hanohano, Aloha oe: —E oluolu oe e hookomo iho ma kahi kaawale o ka kaua hiwahiwa, ka Nupepa Kuokoa, i ike mai ai na kini makamaka e noho ana mai ka hikina a ka la i Kumukahi, a ka welona a ka la i ka poli o Lehua; oiai o Mr. Kaua no eha mahina a oi kona hoomanawanui eha mahina a oi kona hoomanawanui ana i @@ ehaeha a ka ma'i i kau iho maluna o kona kino a hala wale aku la.

            I ka la ekahi o Aperila i haalele mai ai oia i keia ola honua ana, ua hoi aku oia i kahi mau o na mea apau, ua waiho iho oia he wahine, me na keiki, ame ka ohana e noho u aku nona @a keia ao, a ua haku iho au he wahi kanaenae aloha nona.

Kanikau he aloha nou e Kana,

Ka uhane i ke ala hoi ole mai,

He u@e helu mai Minehaha,

He aloha ino uo kuu hoapili.

Piliia i ka ua me ka makani,

Alo ia i ke anu me ke ko'eko'e,

Ko'eko'e kuu poli ua hala oe,

Ua wehe i ka pili me ka ohaua.

He hana nui hoi ka ke aloha,

Paila hana mau i ka puuwai,

Nawai e ole ke alohaia,

Ua piliia na wahi apau.

Au ae nei au aole oe,

Kuu hoa i ke ahi kau o Makana,

He makana ke aloa na ka waimaka,

E haale eni i ka lau lihilihi.

Ilihia hoi au a i ko leo,

I ke kaukau mai me ka waimaka,

Eia au la ke ele nei,

I ke ala ike makamaka ole ia,

E noho no oe me ke aloha,

Me na lei momi a kaua,

Hoi aku i ka home puanuanu,

I ka ome hoonui a ka lehulehu,

Haina ka uhane kino wailua,

No Kana no hoi la he aloha.

                        Hakuia e MRS. W. PA.

Poli Lauae o Makana.

 

SAN FRANCISCO. Mei 1—Ua loaa mai ka lohe i keia kulanakauhale nei mai na kulanakauhale like ole mai e hoike ana e olohani haalele hana aku ana na limahana o na halepa'i nupepa mamuli o ka ae ole ana o na hakuhana e ho@miia mai ka nui o ko lakou mau hora hana mai ka 48 mai a i ka 44.

 

KA HALE

            Elua mau olelo hooholo i hook@@@@ ae i ka hale ma keia la: ka mua. @@ Lunamakaainana Hoopale, e noi aua e hoihoi ae ke Kahukula Nui MacCaughey i kona hookohu i ke kiaaina ma ka la 30 o Aperila, a aponoia e ka hale; i ke komo ana aku @ae i ke senate, ua pepehiia mai a make, mamuli o ke noi a Senatoa Judd e waihoia ka olelo hooholo ma ka papa a hoholoia e ke senate.

            Ka lua o na olelo hooholo i hookomoia ae i ke senate, a i hoounaia mai i ke senate, a aponoia, e haawi aku ana i ka hoomaikai i ke Dr. A. L. Dean o ke kula kiekie o Hawaii no ka holopono o kana laau, ka aila chulmoogra, o ka hoohanaia ana i na ma'i leper@.

            Ma ke ahiahi loa ana iho na Lunamakaainana Paschoal i hookomo ae he olelo hooholo e noi ana e haawiia i ukuhana kaulele (bonus) no na luna ame na kakauolelo o ka hale, elike me ka ke senate o ka hooholo ana. Ua ku-eia keia olelo hooholo e Lunamakaainana Cooke; ka lunahoomalu o ke komite waiwai a ka hale, ma kana hoakaka i ka wa i hooholoia ai ka ukuhana o na luna ame na kakauolelo ma kekahi olelo hooholo a ka hale aole hiki ke hoololiia ke loaa ole ka lokahi o na hoa apau, a ua hoike ae oia ia manawa aia oia ma ka aoao ku-e ia olelo hooholo. Ua noiia aku ka rula ana a ka noho, e kekahi mau hoa lehulehu o ka hale, a ma ka pane a ka noho he pane hoakaka i na manao o na hoa, ua ku-e oia i ka haawiia i mau ukuhana kaulele no na luna ame na kakauolelo o ka hale.

            He olelo hooholo i like me keia ka ke senate o ka hooholo ana ma ke ahiahi loa ana iho o ka la hope e haawiia i mau ukuhana kaulele no na kakauolelo o ke senate; ua loaa aku i ke kakauolelo o ke senate he $250 hou maluna iho o kona ukuhana i hooholoia ai; i ke kokua kakauolelo ua loaa iaia ia huina like; i ke kakauolelo pokole $150 mahuahi, a i na kakauolelo e ae ame na luna o ka hale he $60 pakahi.

            Na bila i moe ma ka papa:

            B. S. 132, e pili ana i na makai kula.

            B. S. 21, e hookapu ana i ke kau ana i ka hoailona o ka Ahahui American Legiona me ke apono ole ia, ame ka II.

C. R. 47, e noi ana e hoololiia ka II.

C. R. 17 o ke kau o 1919.

            Hookuuia na hana o ka ahaolelo ma ka hora 12 o ke aumoe o Aperila 27, mahope o ke mele ana i ka himeni lahui "Hawaii Ponoi."

HE HOOMANAO NO W. J. SHELDON.

            He ka@aenae aloha keia no Mo'aunoanoa Puna i ke ahi a ke akua wahine, mo'a makali ka ohia o Moeawakea, ke nana aku iluna o Halaaniani, lohi mai ka papa ale ka pahoehoe, opiopi ka la o ku kalaia, ke hele i ka uahele loa o Moaukele; pukele ke aloha mai loaa i ka ma@; aohe wa ua hikimai oe, o ka hala e ana aku la no ia, hala ke aloha, naue me ka anoi no a!

            Ua hala o William J. Sheldon ma ka la 26 o Feberuari, 1921, mawaho o Kaimuki, a naue hookahi aku la ma ke ala a Davida i olelo ai, "Owau ke hele aku i on a la uole oia e hoi hou mai i o'u nei."

            E Mr. Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Aloha nui:—E oluolu oe e hookomo iho ma kekahi wahi kaawale o ka uwila makenti, a naua hoi e anapu ae, a holo lalapa ae apuni na moku, i ka hole ame ka ike, o William J. Sheldon ua hala i ke ala iki a kahuna, huna ua maka la nalo no ka wa mau loa.

            Ma ka la o ka mahina i ha'iia ae la maluna, ua kipa ae la ka anela o ka make, ka elele hooko kauoha hoi mai ke Akua mai, a ka'i palanehe aku la i ka uhane o Wm. Sheldon mawaena aku o koonei mau mea luuluu, a iluna i kela paredaiso a Iesu i hookipa ai i kekahi o na powa i kaulia pu ia 'ai me ia. "I keia la, o oe pu me a'u iloko o ka Paredaiso" iloko o ka maha, kuu ka luhi ame na inea apau o keia ola ana.

            Nolaila, o makou o na hoahanau o ka Ekalesia o Kaumakapili ame na haumana o ke Kula Sabati, ke komo aku nei ma ka a@amo pu ana i na kaumaba i kau iho maluna o ka wahine kane make, na keiki, na moopuna ame na makamaka, na hoaloha e noho ana mai ka la hiki ae mawaena o na puu elua, o I'ili me Kalahikiola, a ka wai kuauhoe i na pali oolau o Kauai o Manokalanipo, a na ke Akua auanei o ke kaulike a William Sheldon i hoomana ai, e hoomaha mai i ko kakou mau naau mokumokuahua me ke aloha hoalauna, a naua ma kona lokomaikai e hookipa aku i ka uhane elike me kona makemake.

            O William J. Sheldon, he hoahanau hihia ole iloko o ka ekalesia, a @e @ala hoi no ka ahaluna o ka ekalesia, he makuakane maikoi no na keiki o keia hanauna hou, he haumana Kula Sabti, a he alakai makaukau no na hana apau o ka ekalesia. Ua moe oia me ka maholoia ame ka hoomaikai nui ia.

            O makou iho no o ka Ekalesia ame ke Kula Sabati, ma o ko makou komite la,

                        M. K. BENIAMINA,

                        SAM SAFFERY,

                        G. K. KIHAMAHANA.

Kaumakapili, Honolulu, T. H.

 

HOOLAHA I KA POE PAA AIE.

            O ka mea nona ka inoa malalo iho nei, ke Kahu i hookohu pono ia no ka Poe Paa Aie ame ka Poe Paa Mahele o ka Hawaiian Jewelry & Novelty Co., @td., he hui i hoohuiia, ma kona wa i hoopauia ai, ma keia ke haawi aku nei i ka hoolaha i ka poe paa mahele apau o ka hui i oleoia, e waiho mai i ka lakou mau koi iaia ma ka halekuai o ka hui i oleloia, kihi o na Alanui Moi me Betela, Honolulu, T. H., iloko o kanaiwa la mai ka hoopuka mua ia ana o keia hoolaha. O na koi apau e waiho ole ia mai ana pela, e hoole mau loa la aku no.

                                    C. E. ELIE, Kahu.

WILLIAM B. LYMER,

            Loio no ke Kahu.

6450—Mei 6, 13, 20, 27; Iune 3.

 

HE MAU MANAO WEHEWEHE IA KUAHINE, MOOPUNA HOI A WAKIKAPUNIU.

            Mr. S. Hanoha@o, Aloha pumehana kaua:—E ae oluolu mai hoi oe i kekahi keena kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui, no kahi manao wehewehe e kau hi'olani ae la maluna, i ike mai ai hoi o kuahine, o ka hookaiku@ane ana mai nei ia Hawaii Moku o Keawe. Auwe no hoi ka laki e, i ka loaa ana o ko'u kaikuahine!

            Ke haawi aku nei o ku@ane i kona aloha ame ka mahalo a nui ia oe e kuahine, no kou lawe ana aku ia Hawaii Moku o Keawe i hunane @@u.

            Mai olelo oe na Mr. Kamauo ame Mr. Amalu i haawi mai ia'u na'u e hoolaha , a no ko laua ike ole, pela laua i haawi ai na ha'i e paue. E kalaia lana mailoko aku o ka hoolaha i hoopukaia e Hawaii Moku o Keawe, no kg mea, he mau mile lehulehu ka mamao o Mr. Kamauo ame Mr. Amalu mai ia'u aku.

            Na'u ponoi no i hoolaha me ko laua lihi launa ole mai ia'u. O ia hoi paha kou hu hewa la e kuahine? Ina e hele kau pane mluna o Hawaii Moku o Keawe, alaila, e pane ana au, he naauao oe, aka, o kou hoohuikau ana mai la ia Mr. Kamano ame Mr. Amalu iloko o kau pane ia Hawaii Moku o Keawe, ke olelo nai au, ua nele maoli o kuahine i na manao e pane mai ai ia Hawaii Moku o Keawe, o ia no nae paha hoi kou kumu i papa mai la ia k@@a@e, mai hoolaha hou aku.

            Ea, auhea oe e kuahine, ke olelomai nei oi i kuu olelo ia oe i ko hana ino i ka have, he hookahi no ka have, a o ka have hea kau i kiola ai? Auwe no hoi e! Ke hoonalonalo mai nei oe e kuahina. Eia mai ka olelo au e kuahine i hoopuka ai i ke akea, a ike pu me ka lehulehu, penei:

            Kahea aku la au i ua wahi eueu nei a'u, e hoi mai e hoolohe i na meahou. Ke hoolohe mai la no hoi kela, me ka akaaka pu, a pau no hoi ka'u heluhelu ana, o ka pane mai la no ia, o ua wahi eueu nei a'u, Emama, ua kiolaia e a'u kela have iloko o ka puu opala. Auwese oe la! Pehea iho la ia? Aole iho la ia la he hana ino?

            Ua ike no ka hoi oe he hookahi no have, a pehea oe i olelo ai i ka olelo i ku ole i ke kulana le@e@ Nolaila e ike mai ka lehulehu, owai la o maua ka i hupo; o Hawaii Moku o Keawe paha. a i ole o ka moopuna paha a Wahikapuniu?

            Nolaila e kauhine, hoi hou e heluhelu a hoomaopopo pono i na ninau ame ka haina i hoopuka mua ia e hawaii Moku o Keawe: aole paha oe i hoomaopopo pono i ka manao o na ninau ame ka haina? Ke pulumi mai nei oe i ka opala a hoouhiuhi iho maluna o ua mea maikai a kunane.

            Ke olelo hou mai nei oe i kuu olelo he haumana o Tobins na Amalu. Ae, pololei o kunane; mai mano oe na Mr. Keanu i hoohanohano ia Robins a lilo i puhikukui no ke awa a Honolulu? Ina e hole a nui ka ike a lehia o Robins ma ia hana, a apono ole o Amalu ia Robins, @a lilo ia lehia i mea waiwai ole. O ke keiki ia nana i hoopii ae i ke kulana o ko wahi eueu a kau iluna, me kona hana wale ole aku ia oe ame ko waki eueu, eia ka mea apiki ke nahu mai nei oe.

            Ke olezzo nei oe, aole ou hoahewa ana, in a eia ko Robins kokua ke noho nei, alaila ua hemahema, a na molowa i'o, elike me ka'u pane.

            Pehea no hoi oe i hoike mua ole ai maloko o kau hoolaha o ka la 25 o Maraki@ Eia kau i olelo hou ai, penei: Pane aku la au heahano hoi kou mea i kiola ai? Pane mai la no hoi kela, na kaina ma no hoi i ki mai i ka laua pua a nahaehae ka have, o ia o Hanale Au, 3 makahiki; D. Bray, 2 makahiki; pehea keia? Ea, nui maoli keia mau kino ame na lima, kokoke loa no elike na kino ame na lima me ko Kilauea.

            No ko'u olelo ana i kou hoolaha ole i ka wa i loaa mai ai ka have, ae, e kuahine, a pehea ka oe i kaku ai i ke poomauao o ka hoolaha au i hoopuka ai ma ka la 25 o Maraki penei: Lawe Haaheo o Robins i ka Have? Ua manao anei oe o ka waiho ana a hala ka puulena i Hilo, a hoike ae, he hana naauao ia? Ke manao nei au aole ia he hana naauao.

            `Olelo hou uo oe, aole ka o Mr. Kamano i ohi'uhi'u aku i kekahi puhikukui okoa aku; ae, pololei o kunane. Ua manao anei oe o kou waiho ana ae la i ke akea i keia mau mahele eha malalo iho nei, he ohi'uhi'u ia no kekahi puhikukui okoa aku? A pela oe i pane ai no kou ike i ke kaona elike penei:

            1, wela ka hao; 2, puehu liilii ka lehu o kapuahi; 3 , pau elua i ka ha'ukeke i ke keiki o ka halekukui o Kilauea; 4, ke kiina iho la no ia o ka laki, ke hele la a ku i ka piko.

            Ua manao anei oe ua pili keia mau mahele 4, nou ame ko eueue? Mahea o keia mau mahele e ohi'uhi'u ana no kau keiki? No keia mau mahele eha, he pili laula ka manao e hiki ole ai ia oe ke olelo ae ua ohi'uhi'u o Kamanao ia Robins, a hoom@ao ae la i keia kanaenae:

            Aole no kau he hana e Amalu,

            He inisi inisi wela maoli no;

            Ke kiina iho la no ia o ka pono,

            Ke hele la a ku i ka ii.

            Na Sam Amalu i a'o aku i kekahi poe e noho nei i ka oihana kukui. Mahea o keia mau maliele e olelo ana i ka ohi'uhi'u o Mr. Kamano ia Robins. O ke kaona o keia mau mahele i hoikeia ae la maluna, ua pili no ia no Mr. Amalu; me ka hiki ole ia kuahine, ku@ane nei ame ka lehulehu ke olelo ae na ohi'uhi'u o Mr. Kamano, nou aine ko eueu. Mahea kahi e olelo ana he 4 makahiki o kau keiki? Mahea kahi e olelo ana i ka hu hewa o ka pua a ke keiki a Mr. Kamano.

            he okoa ke kaona o ka hoolaha, a manao ae la oe e kukulu mai i keia mau mahele i hoikeia ae la maluna, he ohi'uhi'u ia no kekahi puhi kukui okoa aku.

            Ea, e kuahine, ke olelo mai nei oe no kou ike i ke kaona, o ia kou kumu i pane eni o kunane, aole e hiki i ka lehulehu ke pane; nau ponoi no e pane ae ame Hawaii Moku o Keawe. No kuu olelo i ka huhewa o na pua a ko mau keiki; ae, pololeo hou no o kunane; nau no e olelo ana, i ka hele o ka pua a ko mau keiki, a ke kumuniu kapu a na lii, kapalili ka lua o ka niu; pehea iho la ia, aole anei i hala @@? Eia ka apiki, i aoe e kuahine, ke @ou hewa ae nei oe, a olelo hou ae, ua @u aku la i ka lima o Mr. Kamano.

            Pane pololei maluna o na ninau a Hawaii Moku o Keawe. E pekapeka aina ka au i ka haole! Nana i ke a'o a Hwaii Moku o Keawe, i na keiki puhikukui, o noho me ka haahaa, aole ka ho@@elakela ae, a huhu iho. Na ka pane a k@ keiki e pekapeka i ka haole.

            Aole he @@@ o Hawaii Moku o Keawe i ka ahiahi. Ua ike no oe he ihiihi na rula, pehea olua i olelo ai i na olelo kupono ole? O ia kou kumu i pane ai ia olua. Ea, e kuahine, ke ike aku nei o kunane i ko hoopiha opala mai ia Maunaloa, e hewa iho ka oe i ka piha lauhulu ka mea e pala ai ka ma@a. He opala aha keia a olua e pulumi mai nei, a waiho ae na ka lehulehu e nana iho?

            Ke hooki nei au me ke aloha a nui ia oe e kuahine. Me oe e kuu Solomon Hanohano ame na sela o ka moku o kaua ko'u aloha poina ole.

HAWAII MOKU O KEAWE

 

KUU MRS. ANNIE KALAMA UA HALA NO KA WA MAU LOA

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha kaua:—E oluolu mai hoi oe ia'u in a he keena kaawale kekahi, no kuu puolo waimaka e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini aloha o m@@a, na keiki lei poina ole i ka makua, me na moopuna aloha a ma@a , e noho ana mai ka la oili ae i Makanoni, e hoopuluia mai la e ka Uakanilehua, e kilohi ana i na ale hulilua o ka moana, a ike i ka uluwehiwehi me ka huikaulua o ke kaona, e pehia mai la e ka Uakukalahale, a ka la kowelo i ka ili o ke kai o Lehua, luuluu wale hoi ke hoomanao ae!

            Me kuu pulima luuluu, me kuu puuwai i piha i na ehaeha o ke aloha, ke hoomanawanui nei au i na kokoia a ka manao, i ke ano i hiki mai ai a nalo na maka o kuu mealoha huna i ke aouli. he ola kino maikai kona i ka hapanui o ka manawa, a hala wale aku la no, aka he niho ho'i mau kona he mau makahiki ae nei i hala, o ia ka niho malalo o ka maka hema o kakou, he nui na manawa i makemakeia ai e h@ki eia ane, i ka wa e makemakeia ai e huki, aohe iho la he hu'i. a pela aku ana he manawa.

            I ka la 11 o Aperila, eha hou no, a holo ka hu'i ke poo me ka maka, a oluolu no, hiki e hana i kana mau hana maa mau. I ka Poaha hele i Hawi i wahi meaai na maua, a hoi mai ana no me ka maikai. Poalima, Aperila 15, oiai oia e hoomakaukau ana i wahi meaai no ko maua paina ahiahi, hoea hou keia eha, me kona pane ana mai ia'u nui ka eha o kuu maka, ua like me ke ahi i kuniia mai iloko, pane mai nei oia, e hoi e moe, malia o oluolu, mai kali oe ia'u, e ai no oe; hoomakaukau aku la au a kali aku la iaia, a pau ka hora 8, ala mai nei oia me ka maikai, ua pau ka eha; ia wa paina iho la maua i ko maua paina ahiahi, me ka maikai elike me ka maamau, me ka halia, a haupu ole ae e, o ka paina aloha hope loa keia mawaena o ka wahine ame ke kane. Auwe kuu wahine! Luuluu au ke hoomanao ae ia oe e!

            Mahope o ko ma@a pule ohana, hoi aku nei oia hiamoe, heluhelu nupepa au apau a hoi aku nei hiamoe, me kona maikai, a pela no hoi au, a ala ae la au i ke kakahiaka Poaono, a pela no hoi kela. Pehea oe? Maikai. hele iwaho a hoi mai, moe no iluna o ka moe, a mahope hiki hou no kela eha me ka ikaika iloko o ka make, ame ke pla o ka leo pule a ke kanaka i hooheheuaia, ke ohi wale la no i ka puahiohio, o ka aila oliva ke hooinu la, a e hamo ana no hoi ma ka hi o ke eha, a mahope iho loaa kahi maha, a o ke kupa@ahu, pau ae la ka hiki i kela ma ka hei@a ke kaakaa, oane mai nei oia, kupanaha amoli keia maka, aole e hiki ke nana.

            Haalele iho la au iaia a hele aku la e kelepona i ke kauka, me ka awiwi a hoea i ke kelepona, a hookani ia o Kauka Bond e hiki koke mai, oi kali aku a pau ka hora 3 p. m., aohe hiki mai, hoouna hou, a pane ia mai ana ua hala mai ke kauka. Hora 5 hiki ana ke kauka, a ninau pehea ka pilikia? Eha ke poo me ka maka, h@'i ka niho a holo ka eha i ke poo me ka maka, a i keia wa aohe eha o ka niho, o ka maka aohe hiki ke kaakaa; loleia ka maka mao a maanei, aohe pilikia. Olelo ke kauka no kela niho, holo ka hu'i i ka maka a loaa i ke anu.

            Olelo mai ke kauka, eia ka laau, e hamo oe ma kahi eha, a e lawe i keia huaale. Hoomaka iho la e hamo i ka laau, a inu ka huaale me ekolu puna poi me ka huamoa hapa mo'a, aole i loihi luai, me ka manaolana no ka pilikia ole.

            Hiamoe maikai no a ao, hoea ia mau keiki a maua, hanai aku nei i ka waiu, elua no puna, pane mai nei kela, ua lawa, me he mea la ua maona au, a li'uli'u hanai i ka huaale, luai hou no, pane mai oia, kupanaha maoli keia huaale!            Pau ka hora 7 loaa hou i kela eha me ka ikaika i oi aku i na loaa mua ana, ame ka leo walohia, auwe kuu mau keiki, kuu kaikamahine, kuu moopuna, aole oukou e ike ana ia'u, a pau ae la ka leo, ku'i mai la ka han@ me ka malie, i kela mau minuke, o na mano hehena apau me na leo pule lauwili me ka waimaka, eia ia mau haawina apau maluna o'u, me ka ehaeha nui.

            He hapalua hora mahope iho loaa hou kahi hanu me ka malie, haalele au iaia a holo i kokua no'u, e kahea hou ia ke kauka, a hoea mai kekahi mau keiki a maua ame ke kaikamahine, o Mrs. Kaelemakule, me kana leo pule me na wai@ka a ameue, honi i ka makua me na kamailio maikai a haalele mai la ia'u me na kaikamahine a maua e puulu pu nei ia hora. Auwe kuu ehaeha e!

            Pau na hooponopono ana no ke kino lepo, hoihoi iloko o ka home hou a maua i luhi pu ai,, a hala aku la kuu hoapili o ka wahine no ka wa mau loa.

            Kokoke hora 3, akahi no ahiki mai ke kauka apiki, hiki mai e piha ana ke kumakena, a e moe ana oia i ka moe kapu o Niolopua. Me ka naau ehaeha i pane aku ai au me na olelo ikaika i keia kauka, a ua lohe ke anaina apau e noho ana, a ninau mai la i ka hora i make ai. Pone no hoi au hora 11. Pilikia no, o ia iho la ka pane.

            Pane au, mamuli o kou makaala ole, ame ka like ole o kau laau me keia ma'i, ame ka hiki ole la oe ke ike maoli i kahi o ka ma'i, i hiki mai ai na pilikia iloko o ka maka, elike me ka'u i olelo aku ai ia oe, he aa ua moke kumu make, a in a no hoi oe i hiki mai nei i ka wa kupono, a ua ae mai no ke kauka, a ua olelo aku au mamuli o kou hemahema i make ai kuu wahine. Mahope o ka haawi ana mai ia'u i ka palapala kanu, hoi aku la oia.

            No ia mea, e ike mai oukou e ka lehulehu o kuu i'o pela iho la no paha kakou e holomoku nei i ka make, a oiai nae, o kakou no ka hapanui e hana nei i na kanawai ahaolelo, aohe nae o lakou hooikaika i na kanawai no ke ola o ka lahui, a oiai, o na kaukani @ala no na paka, na hookipa malihini, na fea, o kela ame keia ano k hanaia, a in a paha o ia mau haawina hanaia, a in a paha o ia mau haawina dala e hoonaaunoia i na keiki a kakou, i ka ike kauka a loaa ka ike, lapaau iho no ia kakou Hawaii ame ka lehulehu, a oiai o lakou nei pololei a p@lolei ole ka laau, ua hiki no, make a ola, e loaa ana no k olakou kei uku; auwe no hoi kakou e!

            E kala mai oe e ka Lunahooponopno ahonui @a'u, no kuu manao i ike mai ai ka lehulehu o maua, ke kumu ame ke ano i hiki mai ai keia kaumaha ia kakou.

            Ua hanauia kuu aloha ma Puuhane, N. Kohala, i ka la 16 o Augate, 1864, na Mr. Kaauwai me Malina. I ka piha ana iaia o na makahiki kupono no ka mare kane. ua mare oia ia Mr. Meheula a nana mai kana mau keiki ekolu, ua hala mua laua ma ke alahele a ka makua i hele aku la, ame ka lei aloha lei haule ole i kuu mea aloha, ame a'u pu no hoi, oia o Mrs. Kamila Kaopua, a na laua mai na moopuna lehulehu a maua. He ohana nui keia, aka ua lawe aku no ka make a koe ekolu o lakou, oia o Mrs. Kaehuokekai . McGiffin o Kalihi, ame Mrs. Dinah Kanaina o Kaauhuhu.

            He 15 makahiki kon noho ana me na keiki ma Honolulu, a i ka 1906 hoi mai lakou no Kohala nei, a ma ka la 18 o lulai, 1906, ua lawe ae la maua i ke kaula gula o ke aloha i hookoia e Hon. H. M. Kaniho, a mailaila mai maua i pili ai me aloha kuio.

            Ma ka Poakahi, Aperila 18, ua piha ku'i mai la na makamaka, na keiki, ka lehulehu apau me na luhiehu pua o na ano like ole, a i ka hora 1 auwinala ua malamaia ke anaina haipule no ke kino lepo aloha, a o kona hora ope hoi ma ka home, ana i luhi ai ma keia ao. Auwe kuu luuluu e!

            Ua waiho aku au i na hooponopono ana ia mahele i na Bro. L. S. Dunn, Bro. F. R. Harris, Bro. @. Kalpa Jr., me Bro. P. R. Kaelemakule, iloko o ke anoano me ka eehia, me na leo mele, me na olelo kaukau e hoomama ia'u me ka ohana, a hookuuia ke anaina.

            Ka'i ka huaka'i me ka hapai pahu e hapai lima ana, o na keiki no, ahiki i ka ilina, he mamao, kokoke hapaha mile paha, a na Bro. F. R. Harris i hoomaiki iloko o ka leo mele, he kumupaa loa, na haipule ou, a moe aku la oia i ka ilina aloha o Mahiehie no ka wa mau loa.

            he wahine aloha kane me ke kuio, a he wahine na ke kane hookahi, a moe aku la oia. He aloha keiki a he mea nui no maua i ka maua poe keiki, a na ka oihana koa me ka hana, ame ka mare ana i ke kane, noho kaawale makou, a ike ole i ka makua; auwe kuu wahine e , kuu hoapili o na makaalae e waiho mai nei me ke kawa leleopu o Mahu, aloha ia home e noho ai me na keiki, e moe ana, e huli ana i na pono o keia noho ana, e kauka'i ana ke ola i na ale o ka moana.

            Aloha ke kai heenalu o Puakae, e hoomau ana i ka wai o Hoolana me Mahu, aloha ka makani o ka aina e pa nei, me ka ua kualau i ka moana; ke pili ae la i Kehoni, e alai ae nei i kuu maka, o ke ku kilakila a ko home i ka luna o Puu, e kilohi nei i Mahiehie, ia home puanuanu a ke aloha ole, he hoapili i na ale o ka moana me ka la'i o ke kaona @ ke alahele i Laie na piliia e kaua @e na keiki, ka pokii o kaua, me na moopuna, p@u kou hehihehi ana i na papahele o ka Maunakea, me na alehulilua o ka moana: aloha wale!       Aloha kuu hoapili!

            Ke hookaikai nei au me kuu waimaka me kuu puuwai i kiponaia e ka luuluu ia olua e kuu mau keiki, no ko olua lawe ana ae i kekahi o na hoolilo o ko olua makuahine, ame na Ahahuia manawalea o Kokoiki me Honomakau, o ko maua manaoio euanelio aole no hoi au e poina ia oe i ka luhi a maua i hooikaika ai i na la i hala a hoea i keia la, Ahahui C. E., o Kokoiki, o ka oukou mau makana pakahi apau, no ka pono o ke kino lepo a kakou, ke hoomaikai nui nei au ia oukou, me kuu puuwai ehaeha, a waiho aku i na kanaenae o ka'u leo pule i ke Akua a kakou i hilinai like ai, e papahi a hoolu'a mai i holomua, i lako ko kakou mau ahahui i hemahema ole, iloko o ko Iesu inoa hemolele, amene.

            Aole hoi au e poina ia oukou e na keiki a maua i hoolu'a mai a uhi me na hoohiwahiwa pua, ma ka home ame kona halelua, pela pu no hoi i ka lehulehu i akoakoa a ukali pu iaia ma kana huaka'i hope, o na hoaloha Kepani, no lakou kekahi, pela no hoi ia oe e ko maua hanaumua me na keiki, na pokii o maua, no kona home a oukou i hoomoeia aku la, kuu mea aloha.

            Me keia mau hoomaikai mai ko oukou maku aku, e oluolu e lawe aku me ke aloha, a no ka Lunahooponopono ah@nui kekahi hoomaikai kiekie a'u.

            O makou no iloko o ke kaumaha.

                        FRANK K. KALAMA,

                        MRS. ALANA KAELEMAKULE,

                        MRS. BECKY KANUHA,

                        MRS. DINAH KANAIA,

                        MRS. ANNIE KAMALANI,

                        PAUL K. KAELEMAKULE,

                        CHAS. A. KANUHA,

                        E. KANAIA.

                        L. K. KAELEMAKULE.

 

HOOLAHA KUAI O NA APANA AINA AUPUNI.

 

            Ma ka hora 10 a. m., Poalua, Mei 31, 1921, ma ka puka komo mamua o ka Hale Kapitala, Honolulu, T. H., malaila e kuaiia aku ai ma ke ku@ala akea i ka mea kioho kiekie loa na apana aina aupuni i hokakaia malolo nei

            (1)        Apana aupuni, o ia ka lua pohaku i haaleleia ma ke alanui Ferdinand, ma ke Awawa o Manoa, Honolulu, Oahu, nona ka iliaina o .965 @ka, 'oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa, $2895.

            (2)        Apana 12, Kuea 10, Apana Aina o Auwaiolimu, ma ke kahana pali komohana o Puowaina, Auwaiolimu, Honolulu, Oahu: nona ka iliaina o 9000 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa, $725.00.

            Kumu aelike: Kuike.

            Na ka põe e lilo ai e uku i na lilo o ka hoolaha ana.

            No na hoakaka aku i koe e noi aema ke keena o ke Komisina o na Aina Aupuni Hale Kapitala, Honolulu, T. H.

                                                            C. T. BAILEY,

                        Komisina o na Aina Aupuni.

Hanaia ma Honolulu, T. H., Aperila

            29, 1921.

6450—Mei 6, 1@.

 

HE LEKA HAMAMA I NA HAWAII

 

            I na Hawaii Aloha:—Ua hoomaha mai la o Mr. Kumalae i kana haua poi, no ka nui ole o kana kalo o@ i keia wa, e hoolawa ai i kana poe hoomoe ai, a ke ike nei kakou i ka poino o ka noho ohana a@a i ka hoopipii hoa ia ana o ka poi a he 8e me 10e o ka paona i keia mau la iho la no, nolaila pehea kakou e alo ae ai i ka poin@ nui iwaena o kakou ua Hawaii, in a me ia ko kakou hookuu, a na na lahui e kakoi e rula mai; aole anei o ka manawa keia a kakou e lokahi ai a hookahi puuwai, hookahi umauma, hookahi poohiwi, e kukulu ai i hui nui n@ ka imi ana aku i alanui e hoemi mai ai i ka kakou mau mea apau, e hilinai aku nei mai na lahui e mai, e ola ai ko kakou lahui o keia mua aku, like me ka oihana poi, lole, kamaa, papale, lawai'a ame na meaai apau a kakou e hoolilo nei no ka pomaikai o ka pakeke o na lahui e?

            He mau miliona dala a ka lahui Hawaii e lu nei o ka makahiki no keia mau mea a'u i wanana ae nei maluna, he mea hiki @oa ia kakou ke komo a lawelawe pu i keia mau hana kalepa me ka holomua, in a kakou e lokahi ana, a noonoo pono no ka pono o keia mua aku o ka kakou mau keiki, me na moopuna o keia mua aku, e kukulu kakou i keia wa i kiahoomanao e kaulana ai ka inoa o na Hawaii apau ma keia oihana kalepa a'u e manao nei.

            Ua aneane e piha he $8000 o ka mahina a'u e ohi nei ma ko'u halekuai ma ka helu 8 Aala Makeke i keia wa, a ua makauakau au e haawi apau ko'u manawa no ka hoonui hou ana aku o na kana imua, aka aole hiki ia'u ke auamo hookahi i na mea apau a'u e makemake nei e kukulu a hoohana aku, ke ole loaa mai na kakoo mai ko kakou lahui ponoi mai, aole wale ma ke kuai ana mai i na kea o keia HUI, e komo keia noonoo kanka makua iloko o kela me keia lala paa kea, e kuai lakou i ka lakou mau mea apau malaila i @a ua like no ke kumukuai, a e@@ mai paha mamua o ko lakou hele ana aku iwaho i ka halekuai o na lahui e; e nana mua oe i kou lahui mammua o ke kokua ana i na lahui e; he pomaikai no e loaa mai ana ia oe mai ka HUI mai ma na pakeneta iluna o kou mau kea o ka makahiki.

            He $100,000 ka huina i makemakeia no na hana hou, he 1000 lala Hawaii oiaio i komo iloko lakou keia manao aloha oiaio, e kokua kakou i ko kakou lahui, ma ke komo pu aua aku me na lahui e, iloko o na oihana hana poi, kamaa, lole, lawai'a, meaai, a pela aku, i hiki ai ia kakou ke paa i ke kumukuai o keia mau mea apau a na Hawaii, e kuai aku nei mai na lahui e, he mau miliona dala a oi o ka makahiki, in a loaa ia kakou he 10 pakeneta wale no o keia mau miliona a na Hawaii e uku nei no ka poi, lole, kamaa, papale, meaai, a pela aku, he pomaikai nui ia no na lala apau o keia HUI me ka lahui Hawaii.

            Ua makemakeia i $50,000 e kuaiia ma ke ano bona ma ka 8 pakeneta puka o ka makahiki, a o kekahi 450,000 e kuaiia ma ke ano kea maoli, ma ka $10 o ke kea hookahi, peia pu no hoi me ke kea o ka hona, ua haumana ka puka i keia wa i @a Hawaii apau e makemake kea ana iloko o keia HUI, a e hoohuiia no ia mau dala ahiki i ka piha ana o ka h@ina e manaoia nei, no na hana i manaoia ma ka Banako o Hawaii.

            Mai kanalua, mai hohewale, alaila no ko kakou make i ka nana i na mea i hala, me ka nana ole i na ulia omua, e hiki mai ana, iwaena o kakou na Hawaii, e rula mau ia nei e na lahui e ma na oihana kalepa.

            Olelo mai ka Palapala Hemolele he kokua ke Akua i na kanaka kokua ia lakou iho, pehea kakou, e hookuu no kakou na na lahui e e ai liaaheo i ka pomaikai a kou lae me kou kino i luhi ai, me ka hoi ole mai o kekahi hapaumi ia oe, ka lahui nana e hoowaiwai loa nei keia poe manu lele o na aina e?

                                    Me ka mahalo,

                                                JAMES L. HOLT.

            Honolulu, Mei 5, 1921.

 

HE HOALOHALOHA NO MRS. KEAPUNI PAWAI.

 

            Solomon Hanohano,   Alohe oe:—E oluolu mai i keia wahi puolo o ka luuluu e kau ae la maluna no ko maua makuahine aloha i haalele mai i keia ola ana, a hoi aku la me ko kakou Haku aloha, ma kela ao mau loa.

            Ia maua e noho ana me ka nanea, hoea ana ka leta hoolele hauli a ka papa, o mama ua haalele mai ia'u, ia bebe ame namoopuna i ka la 31 o Maraki o ka mahina aku la i pau; aloha no! Waiho iho la mahope nei ia makou ka ohana e u'aku nona.

            Maloko no o ka @@@@ e hoike mai ana i ka wa o ko mama mauleule, hoopuka ae la oia i neia mau h@@olelo; pehea la kuu lei ke keiki e noho mai la? E haawi aku oe e papa i ko'u aloha iaia. Aloha wale au i kuu keiki o neia pahoehoe e waiho mai nei i hoomanawanuiia no na makahiki lehulehu, a pela pu no hoi me ke kaikamahine. Aloha no ia mau mapuna leo o ko ma ua makuahine i puana ae ai, i knoa hanu hope no maua na keiki enoho nei i keia aina kuewa.

            I kela makahiki aku nei, oiai ka ma'i flu e pahola ana ma na Kona, Hawaii, lawe e aku ko kakou Haku aloha i kana mau kaikamahine ekolu i ka mahina o Maraki, a piha iho la no hoi ka makahiki, a hele aku la no ka makuahine ma ia alahele hookahi.

            He makuahine puuwai hamama i na mea apau, he mea nui loa makou na keiki, me ia mau ano maikai wale no oia a make aku la; aloha wale kuu mama, kahi hoi a ke kaikamahine e hele aku ai e noho mai ana no, i keia wa ua hoo@eleia mai i ka makuahine, nana e hookipa aku ia oe; ua hala aku la no ko kaua makuahine, i ahona paha ia papa, ia bebe Hattie ame na moopuna.

            Aloha ino kahi lei ana e lei hookahi mai nei, iloko o keia makahiki hookahi, he milimili nana i ke ao ame ka po, haalele ih@ la na ke kane aloha e lei hookahi aku me na moopuna.

            Aloha no oe e ko maua papa e auamo hookahi mai nei i na kaumaha he nui, aka e waiho aku no i ko kakou mau kaumaha apau iloko o Kristo Iesu.

            Ke haawi nei maua i ka hookaikai i ka poe i komo pu ae me ko maua papa iloko o kona kaumaha, a pela pu hoi i ka poe i kokua pu aku ahiki i ka lua, a na ka Haku e hoopomaikai mai ia oukou apau.

            O maua iho no, me ke aloha,

                                                GEORGE KAMA,

                                                NORA KAMA.

 

Heluhelu i Keia

Ina hiki ia oe ke kuai i na paalole mai ka

            $16.50 a ka 447.50

ame na kuka holoholo mai ka

            $17.50 a i ka $22.50

na lolewawae huluhulu keokeo

                        mai ka

            $12.50 a i ka 417.50

a ua hiki ke aeia ka Aie, e kokua

            anei ia ia oe?

The Model Clothiers

"Ka Halekuai Hoemi Hoolilo."

ALANUI PAPU

Makai o ka Halepule Kakolika

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Oiai, e makaukau ana ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu no ka hoakea ana i ke Alanui Moiwahine, nolaila, ke kanohaia aku nei ka poe no lakou na he e waiho la ma ka aoao makai o ka Pa Ilina o Kawaiahao, e pili la i ke Alanui Moiwahine, in a he mau ohana kekahi e ola nei, e hele mai imua o ke Konite Pa Ilina o ka Ekalesia o Kawaiahao, a e kuka no ka mea pono e hana ai. E hooneeia ana ia mau he, a e kanuia na iwi ma kahi a ke komite i manao ai ua kupono.

            Ehoolohe i keia.

KOMITE PA ILINA OKAWAIAHAO

                                    JAS. H. S. KALEO,

                                                Lunahoomalu;

                                    SAM HOOKANO.

                                    F. K. ARCHER.

            Aperila 20, 1921.

6448—Apr. 22, 29; Mei 6.

 

E KOHO IA

J. Pia Cockett

MOHO PUUKU

Kalana o Maui, ma ka Aoao Repubalika

He keiki Hanau no ka Aina.

6449—Apr. 29; Mei 6, 13.

 

T O Murata Furniture Store

(Na noho hoolimalima me lako pa maanei.)

Na Lako Hale Hou me Kahiko.

Hoolimalima me Kuai Hoolilo.

715 Alanui Hema, Honolulu, T. H.,

Kelepona 1695.

 

HALEKUAI O NA HAWAII ME KA LEHULEHU AALA MAKEKE.

 

            Ua heluhelu oukou i ka hoike a ke komite o ka ahaolelo e pili ana i na MAKEKE, ma ia hoike na kauohaia ka loio kuhina e pani koke ia ka Oahu Makeke ma Kekaulike St., a nui ka aponoia o Aala Makeke i ka maemae ma na ano apau.

            Nolaila e na Hawaii aloha, e na@@ ae ma ka makeke maemae no ka mak@ pono o na meaai apau a oukou e hoo wahawaha ole ai. Helu 8, Aala Makeke.

Kumukuai o na Meaai Loaa ia Oukou Malaila.

Liki Hawaii me Kepani, 16th…$1.00

Kopaa helu 1, keokeo, 11 lb……. 1.00

Kopaa helu 2, hapa keokeo, 12 1/2 lb 1.00

Kopaa helu 3, ulaula, 14 lb……. 1.00

Eke palaoa maka maikai, 49 lb… 2.50

Kini aila puaa nunui, 8 lb…….. 1.60

Kini aila (@risco), 3lb……….  .80

Pahu aila mahu, 2 kini………. 3.10

Kini waiu Milk Maid liilii, 4 no..  .25

Kini waiu Milk Maid nunui, 2 no  .25

Kini kamano maikai, 1/2 lb, 2 no..  .25

Kini pipi Libby, 1 lb, 1 no……..  .20

Kini kele me jam, 13 oz., 1 no…  .20

Kini kele me jam, 13 oz., 1 no…  .20

Omole orange marmalade, 16 oz…  .25

Omole Haw'n honey; 6 oz……..  .20

Kini Log Capin syrup, pt………  .35

Kakini kopa Big Chunk………  .75

Kakini kopa White Flyer……..  .75

Kakini koppa Big Ox………….  .75

Waiubata ono maikai, 1 lb……. .@@

Waiubata ono, New Zealand, 1 lb  .6@

Kona kope ono helu 1, 1 lb…….  .35

Kamano momona ono, King 1 lb  .22 1/2

Pipi paakai momona, 1 lb……..  .25

puaa paakai momona, 1 lb……..  .3@

Opelu mal@@ nu@@i ono, 12 no…. 1.00

I'a ma@oo me hee maloo, 1 lb…..  .50

Poi ono e ola ai ka ohana, 16 lb 1.25

            He nui walo aku na meaai makepono loaa ma ke dala kuike e ola ai ka ohana o na Hawaii. Helu Kelepona 6311. Kaa ukana lawe i kau mau mea a kou ipuka hale no kou lilo ole.