Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 18, 6 May 1921 — KUU MRS. ANNIE KALAMA UA HALA NO KA WA MAU LOA [ARTICLE]

KUU MRS. ANNIE KALAMA UA HALA NO KA WA MAU LOA

Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Aloha kaua:—E oluolu mai lioi oe ia'u in.-i lio koona .kaawalo kekahi, no kuu puolo waimakii e kau ae la maluna, i ike mai ai na kini aloha o mMia, na keiki lel.poina ol e i ka makua; me na nioopuna aloha a maua, e noho ana mai ka la oili ae i Makanoni, e hoopuluia mai la o ka Uukanilehua, e kilohi āna ale hulihia • o ka moaua, tr ike i *ka- nluwehiwehi me Tta huikaulua o ke kaona, e pehia mai la e ka Uakukalahale, a ka la kowelo i ka ili o ke kai o Lehua, luuluu wale hoi ke hoomanao ihj! ' Me kuu pulima luuluu, me kuu puuwai i piha i ua ehaeha o ke aloha, ke hoomanawaiiui nei a'u i na kokoia a ka manao, i ke ano i hiki mai ai a nalo na maka o kuu moaloha huna i ke aouli. He ola kino maikai kona i ka liapSnui o ka manawa, a hala wale aku la no, aka he uiho hu'i mau kona he mau makahiki ae nei i hala, o ia ka niho malalo o ka maka hema o kakon, ho nui na maiiawa i makemakeia ai e hnki, pia nae, i ka w. r p o makemakeia ai e liuki, aolie iho la ho hu'i, a pela aku ana he nianawa.

T ka lil 11 o Apoiila, elia liou 110, a liolo -Un liuM i ke poo nio ka maka, tihiolu no, hik.i c liana i kanu mau liaua mau mau. I ka Poaba hole i Hawi i wahi īnpaai na īnaua, a lioi mai ana w'o inc ka maik.ai. Poalima, Apei'ila 15, oiai " ola o hoomakāukau ana i wahi moaai 110 ko maua paina ahiahi,' boo,*i Uou lieia eha, mo kona ]>anc aua mai ia'u, nui ka eha o kuu maka, ua like īiu' k'o alii i kuniia inai iloko, pane mai 'noi oia', o hoi o moo, malia o oluolu, mai kali oe ia'u, e ai no oe; hoom'ar kaukau aku la au a knrli aku la iaia> a p;ni ka hor,a 8, <*vla m'ai nei oia me ka Anaikai, ua pau ka elia; ia wa paina iho la i k<> maua paina nhiahi, rti« ka maikaī olike me ka: maamau, .me halia, n haupu 010 ftc e, 0 k;i. paina aloha hope loa keja mawaena o ka wahino aino ke kano. Auwe kuu > wahino! Lmiluu au ke hoom'an'ao' ae i.'l'OP e! • Mahopo o ko maua puio ohaua, hoi a,ku nei: oi:i liiainōe, heluholu nupopa uu apau a }ioi iiku īioi hiinnoo, mo kona maikai, a ]iola 110 hoi aU, a ala ao la au i ko kakAhiaka PoaOno, a pela no hoi kehi. o'e? 'Maikai. Hele iwaho a hoi -mai, moe īio' illina o ka moo, ii mahopo hiki 'hou no- kela oha me ka ikaika iloko o ka make. aih« ke ola., o ka 100 pulo a ke kanaka i hooholiouaia, ke' ohi wale lano' i ka pua'hiollio, o ka aila oliva ke hooinu la, a 0 hamo' aiia no hoi iha 'ka-hi o ka eha, a 'iiiahope iho luaa kahi: mnha, a o ke kupanaha, pau ae la ka liiki i kela m'aka keiua. ke kaakaii, pann mai nei oia, kupanaha'inaoli keia /iiaka, aole e liiki 'ke ; ii«ua. '- ' v ' - - Haalele iho la' au iaia a hele aku la e. kelepona" i ke kauka, ■ mc f ka awiwi a hoeii i ke kolepoiiā, a liookani ia o Kauka v ßburt e hiki kokfe niai, v oi kali aku a pau ka hora 3 p. m., ao'he hiki 'nlai, lioouiia hou, a pane ia inai ana ua liala mai ko kauka. llora 5 liiki ana kē kauka, a niiiau peliea ka pilikia? liha ke-poo mo ka māka, hn'i ka niho tt hōlo ka eha i ke' poo me ka maka, : a 7 .i «keiil wa aoiie eha o ka niho, o ka maka' aohe hiki ke kaakaa; loleia Ua maka- nia-o a maanei, aolie pili'kia. Olelo ke kauka no kela nih'o, liolo ka 'hiil i' k.i 'mhka a loaa i ke auu. ' ( Olelo nmi ke'kauka, eia ka laau, e hjtmo oe ma kahi eha, a e lawe i keia huiale. Hoomaka iho la e hamo i ka laau,'a inu ka liuaale hie ekolu piina |M>i nie ka, huamoa hapa mo'a, aolo i loilii iuai', me ka' manaolaiia no ka pilikia ole. Hiamoo maikai no a ao, hoea ia mau keiki a maua, hanai aku nei i ka waiu, elua no puna, pan(\ niai nei kola, ua lawa, me he mea Ia ua maona au, a li'uli'u hanai i ka huaale, luai hou no, pane mai oia, kupauaha maoli keia lniaalo! Pau Jca hora J loaa hou i kela 'eha ino ka ikaika i oi aku i na lona 'mua ana, nme'ka leo walohia, auwe kuu niiiu keiki, kuu kaikamahine, kuu moopunn,- aole oukou e ike ana ia'u, a paij,.-flc la ka leo, ku'i mai la ka )iantt ine ka malie, i kela mau «linuke, 0 na manao hehena apau me na 100 pule lauwili me ka wainiaka, eia ia niau liaawina apau maluna o'u, me ka eha'Mia iiui. ■ ; Hc hapalua liora mahope iho loaa 'hoii kahi h'anu mo ka malie, haalole-au ■iaia a holo i kokua no'u, o kaliea hou ia. ke kāuka, a hoea mai kekahi uiau keiki a miaua ame ke kaikamahine, o Mrs. Kael6niakulc, me kana leo pule me na wainika a ameue, honi i ka makua me nfa kamailio maikai a haalele mai la'ia'u me na kaikamahino a maua e puulu pu nei ia hora. Auwe kuu ehaeh'a e! *Pafl na hooponopono ana no ke kino lepo, hoihoi iloko o ka homo liou .i iiiaua i Inhi pu ai - ,, a liala aku la kuu htf&j>ili o ka waHin't! ~no ka maū . " Kokoke hor.a 3/akabi no ahiki mai ke kaukā apiki, hiki mai e piha nn'a'ke kutiiSJcena, a e moe ana 'oia i ka woe ' ktt'pi/' o 'Nioiop.ua. Ajtc ka liaan oliaeha 1 pane aku āi 'nu' me n'a olelo ikaika i keia" ; kapka, a ua lohe ke anaina apau ē noho fena, a ninau niāi la i ka hora i make ai. Poiie I 'no lioi au hora 11. Pllikia iio, o'ia iho la ka'-pane. ' ' Paii'e'-au, mamiili o kou inakaala ole, aWe "ka ifkc 010 o kau'laaji me keia iha'i, 'imo' ka hiki ole la oe ke ike Waoli i' kahi o ka. m!a'i. i liiki mai ai iloko o ,ka maka, elike me ka'u i'olelo akn ai'ia oej he. aa ua nio-, leumu make, a ina- no hoi' oo : i l hiki *mai i.ka w*a kupono, a-.ua ae 'moi rtb ke kauka. a ua olelo aku ftu "&iamuli 6 kou i niake ai kuu wahine. MaßT6jpir '6 ka* haawi ana mai ia 'u i ka palapala kanu, hoi aku la nia. No ia mea, e ike mai. ouiou e ka

I • ' * ■'* " '' " \l#'V f?-. • ,tT; | leKuīohii o kuu i'o. pela iho la no pa-1 ha knkou e holomoku'noi i ka īnako, a oiai 11:10, o ,kakdii no ka hapanui e haha iu>i i na kanawai aUaoielo, aoho nae o lakou hooikaika .i īui kana'wai no ki- ola 0 ka lahui, a oiui, 0 na kaukani 'lala no »a puka, na''hookipH maliliini, na fea, o kola aine keia ano ke hanaia, a ina palia 0 ia mau haawina Aala 0 lioonnaunoia i na keiki a kakou, i ka iko kauka a loaa ka ike, lapaau ilio 110 ia kakou Hnwaii ame ka lehulohu, a oiai o lakou nei pololei a pf»lolei ole ka laau, ua hiki iio, mako n ola, e loaa ana 110 k olakon nei uku;* auwo uo lioi kakou 0! E kala mai oe e ka Lunahooponopouo ahonui la 'u, uo kuu manao i ike mai ai ka lehulohu 6 maua, ke kumu ame ko ano i hiki mai ai koia kaumalia ia kakou. , Va hanaūia kuu aloha ma Puuhano, N. Kohala, i ka la 10 0 Angate, 1564, 'na >fr. Kaauwai nie Maiina. T ka pi}*» aua iaia o na makahiki kupuno 110 'T<a maro kano. ua mare oia ia Mr. Meheula a nana mni kanu niau koiki ekolu, ua hala mua laua n\a ke alahelo n ka mnkua i lielo aku la, amo ka lei aloha loi haule 010 i kun moa aloha, ame a'u'pu uo hoi,' oia 0 Mrs. Kamila Kao]>ua, a na laua mai na moopuna lehulehu a maua. He ohana nui k'eia, nka ua lawe aku 110 ka make a - koe ekolu 0 lakou, oia o Mrs. Kaehuokekai T. McGiffin 0 Kalihi, ame Mrs. Pinah Kanaina 0 Kaauhuhu. " He 15 makahiki kona noho nna me na keiki ina Honolulu, a i ka i906 hoi mai lhkon uo Kohala uei, a ka; la 18 0 lulai, 1906, ua lawe ae la inauh i ke kaula pula 0 ke aloha i liookoia 0 TTon. H. M. Khniho ; a mailaila'mai maua i pili ai. me ke aloha Jcuio. Ma ka Ponkahi, Aperila 18, ua piha ku'i mai la na makamaka, na lehulohu apau me na luhiehu pua 0 na nno Uke 010, fi i ka hora \ auwinala ua inalamaia ke anaina liaipule no ke kino lepo aloha, a o kona hora hope hoi ma ka home, ana i luhi ai īna keia ao. Anwe kuu luuluu e! Ua wiiiho aku au i na hoopono])ono ana ia mahole i na Bro. L. S. Dunn, Bro. F. Ti. ITarris, Bro. P. Kalepa Jr M me Bro. P. H. Kaolemakule, iloko 0 ke 'anoano mo ka eohia, me na leo niolo, me na olelo kau'knu e hoomama ia'u >1110 ka ohana, a hookuuia ke anaina. Ka'i ka huaka'i me ka hapai pahu 0 hapai lima ima, 0 ua keiki 110, ahilei >i ka ilina, ho mgmao, kokoko hapaha mile paha, a na Bro. F. R. llarris x lioonmikai iloko 0 ka 100 mole, he ku l mupaa loa, na haipule ou. a moe aku ! 1a oiu i ka ilina aloha o Mahiehie no , ka wa mau loa. 1* ] Hē wahino aloha kano 1110 ke kuio, a | hr! wahino na ke kiine hookahi, a mdc 1 aku la oia. He aloha keiki a he mea | nni -īio maua i ka maua poe koiki, a na | ka ōihana kon hio ka hana ,ame ka ma- [ re anā i ke kane, noho kaawalo makou, j'h iko ōlo i ka niakua; auwo kuu wahi- | n'o 0. knii lionpili o na ma"kaalao 0 wal ihp niai noi mo ko kawa loloopu >fahu, nlohn ia lioim- e noh» ai me īi.'i koiki, 0 11100 ana, 0 hnli an;i 3 na y»ono o keia 110110 aua, 0 kauka'i ana ke ola 1 na alo o ka monna. ! Aloha»l<e kai hoenalu o Puakao, 0 hooD)au aiiii i ka wni o Hoolan'a ul'e Mahu, aloha ka uiakaui 0 ka aiua 0 pa uri, nve ka ua kualau i ka moāna; ke piti a'e la i Kelioni, o' alai ae nei 1 kuu maka, o ke ku kihikila a ko liomo i ka luna o Puu, e kiiolii noi i Mahie(hio, ia homo puanuaiiu a ko aloha 010, ■W«» hoapili i 11:1 alo o ka moana 1110 ka la'i 0 ko ke aluhele i Laie uii piliin. 0 kauā 0v na koiki, ka ])okii 0 kaua, 1110 iia iuoopuua, puu kou hehl"liolii ana i na papahele 0 ka Maunakea, 1110 na alehuliliia 0 ka inoana; aloha walo! Aloha kuu hoapili! TCe hooinaikai nei au nie kuu waimaka me kuu puuwai i kiponaia e ka luuluu ia olua e kuu man keiki, 110 ko olna lawe ana ae i kekahi 0 na hoolilo 0 ko olna makuahine, amo na Ahahuia manawalen 0 Kokoikl 1110 Honoma- ' kau, o ko maua manaoio enanolio aolo 'no hoi au o poina ia oe i ka luhi a mauii i hooikaika ai i na la i hala a hooa 1 koia la, Ahahui (*'. E., 0 Kokoiki, o ka oukou mau makaua pakahi 110 ka pono 0 ke kino lopo a kakou, ke hooniaikai itui nei au ia oukou, me kuu 'piiuwai ehaeha, a waiho aku i na kiinaonao o ka'u leo' pule i ko Akua a kakou i hilinai like ai, e papalii a lioolu 'a inai i holomua, i )ako ko kakou īuau ahahui i hemahenia ole, iloko 0 ko Tosu inoa hemolelo, amene. Aolo hoi au 0 poina ia oukou e na, keiki a maua i hoolu'a niai a uhi īne na lioohiwahiwa pua, nia ka homo aine koua halolua, pela pu 110 hoi i ka leliulehu i akoakoa a ukali pu iaia nia kaiia huaka'i hope, 0 na hoalolia Kepani : , no lakou kekahi, pela no hoi ia 00 e ko maua hanaumua me na keiki, na pokii o niaua, 110 kona homo a oukoū I i hoomoeia aku la, kun nipa aloha. j Me koia niau hoomaikai mai ko ou■kou īnakua aku, e oluoiu e lawe aku me ke aloha, a no ka Lunahooponopou^ | ahonui kekahi lioomaikai kiekie a'(i.' 0 niakoii 110 iloko 0 ke kauiīiaha. FBANK K. KALAMA MBS. ALAXA KAELB.\fAKL'LE. MRS. BECKY KANUIfA. ]\[RS. DINAJ[ KANAINA, MRS. AXXTE KAMALAN'L PAUL K. KAELEMAKI'LE, C'HAS. A. KANUHA, E. KANAINA. L. K. KAELEMAKULK.