Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 18, 6 May 1921 — KA AUHAU WAIWAIPAA [ARTICLE]

KA AUHAU WAIWAIPAA

Ke Iioo!<okoke Joa mai nei ka manawa no kai i'.l u ana aku i ka hapa mua o na auhau waiwaipaa, ka la 15 ae nei o keia mahina, a no ka hoonaauao ana aku i na Hawaii i ke kanawai auhau h.ou i hooholoia. maluna o na waiwai paa, ua konoia mai keia pepa e hoomalamalama aktt ia kakou, i ka wa pono, i ole ai e )oaa na pilikia ma k'. ia nma nku. Ma ke kau kuikawa o ka ahaolelo, ma ka makaliiki aku 7iri i hala, ua hooholoia he kanawai hou, e kau ana i ka heluna waiwaiio o ka aina, no ka hookuuia mai ka auhau ae, a e hoakaka maopopo ana hoi ia kanawai,. i na-kumu ,e hookuuia ai kekahi aina mai ka auhau aku. Ma keia kanawai hou, he paakiki loa ka hookuui i ana o kekahi aina, mai ka auhau aku, ina no i emi iho malalo o ka waiwaiio a ke kanawai i hoakaka ai, no ka hookuūia mai ka auhau aku, iua ua kaa aku ka aina malalo o ka hoolimalima, a i ole, .-'.ole palia he nohopaa o ka mea nona ka aina, maHna olaiia. • Ma ke kanawai auhau waiwai kahiko, ina ma l ekahi mt>kupuni kahi i waiho ai o ka aina, a he mokupuni okoa kahi i, noho'ai o ka mea nona ia r :ua. aolf e hookuuia ana ia aina mai ka auhau ,;k 11. ali wale no a noho ka mea nona ka aina, maluna o ka inokupuni i waiho ai kona aina. Ma keia kanawai auhau waiwai hou, ua hoo!oli loa ia; o ke kumu wale no e hookuuia ai mai ka auhau aku, ke lawa ole-ka waiwaiio i ka huina : ke kanawai i hoakaka ai, no ka hookuu ana mai 1 .! auhau aku, o ia ka nohopaa o ka ona aina ma-;-.*.na " kona aina. < > ka :nea he aina kona ma Kaimuki kahi i waii <> ai.-a ma lOilihi kona noho ana, ma keia kanawai hou, aole i hookuuia kela aina ma Kaimuki, i.oai ka auhau ae no ka mea aole ka ona nona ka aina. maluna olaila kahi i noho ai. Aole e lilo ka v,aii!.. ana o ka aina maluna o ka mokupuni hooI.ahi. me ka mea nona ka aina i noho ai, i kumu e hookuuia'ai kela aina mai ka auhau ae. ] ; ia hou, ina no paha e noho ana ka ona o ke-k.-hi aina maluna o kona aina, a ua hoolimalimaia :;ku nae kekahi hapa oua aina nei ia ha'i, ke kaueha nei keia kanawai auhau waiwai hou, o kela malule o ka aina i h(Jolimalimaia, aole ia e hookuuia mai ka auhau aku, aka o ka mahele wale iio e nohoia ana e ka ona nona ia aina, ina i hiki ole aku kona waiwaiio, i ka huina a ke kanawai i kiuoha ai, no ka uku ole i ka auhau. lle nui na ano>'pohihihi ma keia kanawai hou, keia pepa e manao nei, ke noho mai tiei he heliuia nui o na kanaka Hawaii apuni keia Teritore īluko o ka nanea ame ka pouliuli maoli, a no ka r:» M ( pakele .ana ae ia lakou mai ka. noho naaupo ana, mai ka noho nanea wale ana, e k'au aku ai kei.ahi haawe kaumaha, o ka auamo ana i na auhau ko'iko'i, ma o keia kanawai hou la, o ke a'o ikaika a keia pepa, o ia no ka hele ana ae o ka poe mea aina apau imua o na keena auhau, a ninau aku i na mea apau, i noho pouliuli ai lakou. He alahele keia o ka palekana, eia ka auanei, i kekahi mea e manao ana, ua hookuuia kona aina mai ka uku ana aku i ka auhau, elike' me kona maa i na makahiki ae nei i hala, ke kakiia aku nei oia i ka auhau, me ka maopopo ole iaia, a i ka hele ana a hala kekahi mau makahiki, i ka wa e loaa aku ai iaia o ka ike, aia na dala auhu iluna loa, e lilo ai. i hana paakiki nana ka uku ana aku ia auhau, koe no a he mea lako mau oia i ke dala; aka no ka poe ilihune nei, e hookomoia aku ana lakou iloko o ka pilikia. He 'maikai no ke kanawai ma kekahi ano, o ia ka hookuuia o na aina mai ka auhau ae, ke hiki aku ka waiwaiio i ka hookahi kaukani me elima haneri dala, aole hoi no ka huina malalo iho, ua kaawale loa ia mai ka auhauia aku, aka maluna aku o kela huina ae la, malaila e kauia aku ai ka Mihau; he pono nui keia no na kanaka ilihune; aka nae iloko o ia manawa hookahi, e konoia ana lakou, e noho paa maluna o ko lakou mau aina; sole e hoolimalima aku ia ha'i no ka huli waiwai ana, ma 'ka hana ana pela, aole lakou i hookuuia tnai ka uk.u ana i ka auhau piha maluna o ka waiwiio o ko lakou aina i kauia. Hr heluna nui o na kanaka Hawaii e noho mai nei apuni keia Teritore, he mau aina ko lakou; ina ua maopopo pono ia lakou keia kanawai auhau waiwai paa hou, aole he olelo ana, aka ina aole i maopopo, alaila mai lilo ia maopopo ole ana, i kumu no lakou e noho pu wale iho ai no pela, aka: e hele aku imua o na luna auhau, ninau j:ono aku ia lakou, i na mea a lakou i pohihihi ai, e haawiia niai no auanei na hoomalamalama ana ia lakou, e alb ae ai lakou, mai ka auamo ana i r,a pilikia ma keia mua aku. Ua hoomaikeike aku keia pepa i na mea e pili ana i kela kanawai auhau waiwai paa hou, ma ka manawa i hōoholoia ai kela kanawai, ma ke kau 1- uikawa o ka ahaolelo aku nei i hala, a i hoolahaia aku ai no hoi maloko nei o keia pepa; aole no nae he hewa, o ko makou kukulu hou aku i keia mea ? no uui imua o oukou ena Hāwaii i keia manawa, 310 ka mea he mau la helu wale no koe, alaila pau Ka manawa 110 ka uku ana i ka hapa mua o na auhau waiwai, mahope aku o ka la 15 o keia mahina, e uku ana oukou i ka ukupanee, maluna o na auhau i hala ka wa no ka hookaa ana. Ua hoikeia mai ka lohe i keia keena, mai ke keena mai o ka luna "auhau ma Honolulu nei, ua inakaukau kela keena, e hoomalamalama mai i ka lehulehu, no na pohihihi i ikeia maluna o keia kanawai auhau; nolaila mai hopohopo a kanalua kekahi i ka hele ana ae malaila, pela wale no e palekana ai, a e kau hou ole ia aku ai na haawe kauniaah maī'Hna o oukou.