Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 18, 6 May 1921 — He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelo no ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

\{;i kahi o ka leka a Robaka e hoakaka ana no kona makaukau niau e haawi mai i ua o Helena i na kokua, elike nu . ka hiki iaia, ina e makemake aku ana.ua o Helena i kekahi koku.a mai a Robaka mai, ma ka noonoo iho a ua o Helona he mau olelo ia- e hoike mai ana aole o Robaka i ] i;i;l v:i i kona noonoo ame kona aloha i kekahi mea.okoa aku. n ua kakau' pu iho 110 hoi o Robaka ma hope loa o kaiia leka, "kau mau loa," he mau olelo a ua o Helena i iho ai aole i pau ko Robaka hilinai maluna ona. i. iui hikiwawe loa maoli ko u kakau ana aku i kekahi lek:i e hoopau ana i ko maua launa ana me ko'u noonoo nui ole no ka hopena o ka'u mea i kakau ai! Aole anei e iilo ana ka'u leka o ke kakau ana aku nei iaia elike me kela, i , n ca nona e haawi i'o aku ai iaia na Makoli a hoopau loa m \ i kona hoomanao hou ana mai ia'u?" " \ka o ka mea i lianaia ua hanaia ia, aole hiki i ka waiu i haninini ke hoi hou mai iloko o ka pika," nolaila o kā mea wale n«) ana e kali aku ai o ka hookoia o kona manao, a eia nae, ia manawa hookahi ua olelo wale iho la no oia ilok.i iho o kona uhane e hoomau aku ana no oia i kona aluhft ana ia Robaka i na manawa apau. Mai ka manawa mai a Helena ma i hoi mai ai mai ko lau.i home kuahiwi ahiki i nei manawa e hoea mau ae ana no Habati i ko laua hale, a e hookipa mau ia aku ana no hoi oia e Mrs. Simoa me ke oliaoha ame ka pumehana o ke aloh«i. a e noi mau ia rnai ana no hoi oia e hele mau aku e ka lede o ka hale, ōia hoi, mahope iho keia o ka wehe ana 0 ka Ilelena ma pili me Robaka, a e ae mau aku ana no hoi na lede i ka llabati kono no ka hele ana i na hale keaka. na hale kii onioni, na ahamele, a ma na wahi e haawiia ai n.i haiolelo laula. Ma keia manawa elike me ka nee mau ana aku o ia kikina pela ka nui mau inai o na hoolale no ka Mrs. Simoa hana ana aku i mau paalole no na wahine, a no ka nui loa o hana ia manawa ke hoopiha aku 1 na kauoha me ka eleu, na kauoha e hiki ole ai ia Mrs. Simoa ame kona mau lima\\:i hoolimalima aku la o Mrs. Simoa i kekahi mau wahine hana hou no ke kokua ana mai iaia; he hoike maopopo loa keia no ka holomua loa o kana hana a mamua o na manawa 1 ka.ahnpe aku. No Helena hoi ua hoolelepau' aku oia i kona noonoo maluna 0 kana hana ma ke kula i oi aku ka ikaika mamua o kekahi manawa maniua aku, mamuli o keia kumu o kona haawi pau ana maluila. o kana hana malia he mea ia e hoopoina ia ae ai kona hoomanao a noonoo nui ana aku no nloha no Robaka, ana i aloha ai me ka oiaio loa, a eia nae, me ia haawi no ona i kona noonoo ame kona man.iwa apau maluna o kana hana, no ka manawa wale no ka poina, i kona manawa e noho hana ole ai, e hoi hou mai ana no na hoomanao ana iloko ona, me ka pipii mau ae o ke aloha iloko ona, me he waimapuna la e huahua'i ana. Pela 110 hoi paha ;a aloha Wale ia no la hoi o Kaunuohua he puu wale no, aiwa aku hoi ke kanaka he pua laha ole. N'o ko Helena haawi pau ana paha i kona noonoo ame kona mana\va maluna o kana hana, ua hele mai la kona uahi kino a wiwi me ka haikea pu o kona helehelena, eia nae. ma kona helehelena e paani mau ana ka hoihoi ame na o ke 'ano'waipahe, aohe no hoi oia i hoopuka ae i kekahi'mau huaolelo e hoike ana i kona kaniuhu i ka I»atia, ka luhi ma ka hooikaika ana i kana hana akamai i li.i- ma« oia malūna o kona mau hemalieina apau, aole no hoi he wahi hiohiona ana e hoike ae ai noke poho ana o kona mau maUaolana 110 ka hoopauia ana aku 0 kana mea aloha mai iaia ku, ua alo wale ia no ia mau inea apau eia me ka hoomanawanui. Me ia ano iho la ko laua noho ana ahiki i ka hoea hou ana mai o na la hu'i iniki maeele o ka.hooilo, a he kau hooilo no hoi ia a laua o ka ike ana i ka oi aku o ke anu ma mua o na kau hooilo apau i kaahope aku. o ka mea hoi i o' lou aku ai'o ke anu o ka nele i kahi pili huluhulu ame lakeke e pumehana ai la hoi paha na po anu o ka hooilo. Hoko iwaenakonu hoi o ka manawa nui ino loa o ka Mrs. Simoa hana o ia kau ua halawai iho la nae o Mrs. Simoa me kekahi mai kupilikii hikiwawe loa, a ua lilo 01 ia nia i ona i niea hookaumaha loa i ko laua noho ana a mo kekahi mau pule lehulehu kona waiho'ana malyna o kahi nioe me ka hiki ole iaia ke kokua iaia iho, aole hiki 'aia ke eu ae nona iho, a oki loa'aku hoi ka hiki ke hapa-i 1 kona poo iluna mai ka uluna ae. N'o keia ma'i oUa ua waiho aku la oia i ka hookele ana i I<ana hana i kana wahine luna, aka nae, i ka hala ana e kekahi manawa ma ia hope mai, ua ikeia ke emi mau ma' o ka holomua o ka hana, a ua lehulehu no hoi na hoohalanala i kotiio mai ia Mrs. Simoa mai ka poe mai na lakon na kauoha, a ua lilo i mea hoopilikia mau mai i ka hana. He puupuu ikaika loa keia e kulai mai ana i ka holomua 0 ka Mrs. Simoa hana i ikeia ; ka holomua i na l.a aku i hala 'e uianawa hoao ikaika loa 110 hoi ia Helena, 110 ka mea aole ona makemake e hooliloia ke emi liope mai o kane •lana i mea hoomahuahua aku i na manao kupilikii iloko e k'iua mama, nolaila ua komo kiao okoa aku la oia iloko o '•i hana, me ka manaolana me ia wale no e hiki ai ia laua ke ku aku a paio me na la ino kuhaiki loa iloko o ko laui '-•la ana. . 1-ia nae, oiai o Helena he kaikamahme i maopopo ole ī a nana, aole oia i lawelawe mua i ka hana a kona makua uue. ua lilo kana lāwelawe- ana aku' i kli hā'na i'm'ea hoo uerm maii i ka hōlomua, a ūa lilo hoi ka hana a ka wahine - li*s. Simoa i hoonoho aku ai i luna nana e hookele k; iana 1 niea hookaumaha iaia ahiki i kona paupauaho an; uiannih o ka nui ame ke koi'ko'i loā o na hana i kau ih< jualuna ona, a i ka hala ana o ka mahina hookahi ma ii mai o. kana:hookele ana i ka hana me ka holopono " v ka hoohalahala pu mai o ka poe no lakou na lole i i-inaia, ua paniku ae la o Helena i ka halehana a ka makuame,. me* kā hoole .aku i ka lawe ana mai i kekahi mau kauhoii ahiki i ke ola maikai anā ae o ka makuahine.. O e 'n l on } a^a aha o ka pilikia e hookokoke mai ia īaūa 1 / 0 0 keia manawā i kuemi liope mai ai ka holomua e il-, i Ula ' ana no ,a oe ? e ka makamaka heluhelu k( nU i lO V? nu * l lew ahewa laua mau hoolilo, oia hoi, k; "u 'ioohmalinia o ka hale, na bila a ke kauka, na hoolil' hi C i°i .-laua noho ana, a pela me na bila a ka wa •!kn°i5 ca . lut . na '''. laau a na kauka e kauoha mai ai, ua hik' no t u,na nui i kekahi puu nuj maoli e hookahaha ia a' I.' a noor, s > < v , a ma kekahi olelo ana ae aneane loa laua < ! 10 kfthohomr a.ku ilpko o ke anu. ma " C lehuleīiu keia loaa ana o Mrs. Simoa i keir fve k- a 1 '- na> °^ Uo^u ana ae, aole nae i.ka ikaika loa nei e ho. , "' l-"u ' : - I,ana ' tla u^u ae kana'hoomanao*ana no ka , ou a^u e wehe hou i'kana halehana, aka nae aua" U '' £ 1 ne^( 0 ! 'kaika i kona kino oiai no e hohoiei' n ,' 1110 * a " e le a nanakea a wiwi no hoi, aole elike aku m' tkti ~ l- !a 1 nUI , n P u 'ip u 'i o ka lawai'a, a i kona hoike an? ikii o rt i ma e ona 1 ke ua papa mai la ke kauka nuihin- ° 3 S J awe * awe * kekahi hana a hala kekahi mar mahn i l ' 1 ■ k e,a papa a ke kauka iaia i mea hookauoa 1 •kona noonoo, nolaila i kona ike a" a he hana hoo-

nui lilo wale aku n6 ka noho mau ana iho maloko o ka hale hoolimalima pii o ka uku hoolimalima me ia nele i ka hana, oiai oia e kali ana o kona ola maikai ae a kupono no ka hana, hooholo iho lsti kona manao e haalele ia hale hoolimalima a laua i noho ai no kekahi mau makahiki lehulehu, a 0 ke kahua hoi ana o ka huli ana i ko laua mau pomaikai ia mau makahiki lehulehu me ka holomua o kana hana, hoouna aku oia i kekahi mau hoolaha i kana poe hoolale mau lehulehu oloko iho o ke kulanakauhale, aole hiki iaia ke hoomau aku i ka hana no lakou ia manawa oiai no oia e nawaliwali ana. Ma keia manawa i hookoia ai kekahi olelo kahiko, "aole hele pakahi mai o na pilikia i ka manawa hookahi, aka, he aluka ka hele ana mai," pela i ikeli ma keia wahi o ka moolelo e pili ana ia Mrs. Simoa, no ka mea, i kona manawa i loaa ai i ka nia'i aole o ka ma'i waie no ka pilikia i kiei mai 1 kona ipuka hale, aka, o na pilikia lehulehu e ae kekahi, elike me ia i ikeia ae nei mamua, oia hoi na pilikia o kela ame keia ano. Aole oia wale, he pilikia hou ae 110 kekahi. Iloko o ka manawa e liolomua ana o ka Mrs. Simoa hana ua hoahu aku oia i kekahi mau haneri dala me ka hui hoopukapuka, a o ka pilikia i ikeia iloko o keia man:wa i loaa ai oia i ka ma'i, ua poho ua hui la, me kekahi mau haneri eiala ana e paa ana ma kekahi moraki uuku maloko o kekahi o na banako hoahu dala ma Nu loka, ike iho la oia iaia iho ia manawa i ka hoemi loa ia mai o na wahi loaa a aneane elike aku me kona mau la e kamalii ana. Me keia kulana kupilikii loa i loaa ia Mrs. Simoa, e ike iho ana no oe e ka makamaka helnhelu i ka hoohaiki loa ia mai o kona mau pono o ke ola ana ia mau la. "E Helena, e pono kaua e haalele i keia hale pii loa o ka uku hoolimalima a e huli hou aku kaua i wahi haie emi mai o ka hoolimalima, no lea mea, e ike mai 110 oe i keia, ua hoohaiki loa ia mai ko kaua mau wahi loaa a ua nui no hoi ka kaua mau bila i uku aku ai a ua koe liilii Joa ka kaua mau wahi dala," i pane aku ai ka makuahine me na waimaka helelei ame ka naau kaumaha ma kekahi Poaono, mahope iho o ko laua houluulu ana i na hoolilo apau a uku aku hoi i na bila o kela ame keia, a ma ia mana#a i ike ai laua i ka oi pakela aku o ko laua mau hoolilo mamua o ka laua mau wahi loaa. "Ke apono aku nei au ia manao ou, e kuu mama aloha," wahi a Helena me ka helelei pu o kona mau waimaka, no ka aku hoi i ka helelei mai o na waimaka o ka makhahine,."a no ia manao ou ke manao nei au e loaa ana no kekahi w r ahi liale emi mai o ka hoolimalima no kaua e noho ai, he w.ahi hale uuku mai me na wahi rumi kakaikahi ame na rumi liilii mai. aole hoi elike me nei hale nui. No ka huli ana aku i hale hou no kaua ke manao nei au e hele a-ku e huli i keia auwina la, malia e hiki ana no ia'u ke loaa kekahi wahi hale kupono no kaua e noho ai." "Aohe o'u kanalpa no ka loaa o kekahi hale ia oe, aka nae, he hana nui keia la o ka nee ana aku iloko o keia manawa ino o ka hooilo, a o kekahi no hoi e ike mai oe, eia no au me ka nawaliwali e hiki ole ai ke lawelawe aku i kekahi hana no kaua." "Pela no, he mea oiaio ia au i kamailio mai la. O ka'u nae hoi e makemake loa nei oia ko kaua nee akt> no kekahi wahi mehaua o ka noho ana, no ko'u nana aku keia no kou pono, in.a e hiki ana e loaa ia kaua kekahi wahi pumehana 0 ka noho ana ma na mokuaina o ka Hema, oia ka oi loa aku o ka pono i kuu manao, kahi e hiki ai ia kaua ke noho me ka liilii loa o na hoolilo, a o kahi hoi e hiki ai ia oe ke holoholo aku iwaho 4 a e loaa mau iho ai i ka mehana o ka 'a malia, oia kekahi mea e loaa koke ae ai ia oe ka ikaika a e hoi hou mai ai kou mau ano o ke ola ana a like me ko ia la i hala." "O, aole hiki ia mea ke hanaia, no ka mea, aole o'u makemake e kaawale aku oe mai kau hana mai maloko o kau kula e hele nei, o kuu makemake e hoomanawanui oe ahiki i kou puka maikai ana mai, a loaa kou palapala hoomaikai. e pono oe e hoomau aku i kou hele ana i ke kula a pau keia makahiki, o ka pau ae no hoi ia, nolaila e hoomanawanui oe. "Auhea mai nei ka nupepa kakahiaka la; ke makemake nei au e nana aku maloko o ia nupepa malia he hoolaha <ekahi no kekahi hale hoolimalima, a ina he hale hoolima'ima kekahi ,a i ole he mau rutrii hoolimalima paha, alaila mahope o ka auwina la oe e hele aku ai e ninau pono, e linau pono aku oe no ka uku hoolinialima, o ka hale e loaa ma ia oe me ka hoolimalima haahaa a i hiki hoi ia kaua <e uku aku me ka kaua mau wahi dal.a i nei manawa, oia '<au e hoopaa aku ai." No Helena iho ua makemake loa oia e nee aku laua no 'eekhi mokuaina ma ka Hemo no kona noonoo i k.i pono ) kona mama, a i kona lohe ana mai nae. i ka manao o ka makuahine he hana pono ole nana ka haalele ana i kana 'uila oiai oia e hooikaika ana e-loaa iaia ka ike kah.a ame >enakii, ka hana ana i hoolala ai me ia hana oia e huli aku li i kona pono o ke ola ana ma ia mua aku ma ke ano e 'ilo oia i kumukula, ua hoopau ae la oia i kona manao, a ipono aku la i ka manao o ka makuahine. Nolaila, mahope iho o ka pau ana o ko laua aina awakea na hoohalaia e Helena ia auwina la ma ka hele ana e huli lale hou no laua e noho aku ai, a i ka hala ana o kekahi manawa iaia ma ka liuli hele ana e ninaninau, ua loaa aku 'a no hoi iaia kekahi wahi hale uuku, e ku ana ma kekahi wahi aneane mawaho loa aku o ka palena o ke kulanakau'iale, he wahi hale emi mai o ka hoolimalima i like ole me 'ea hapalua o ka hoolimalima o ka hale a laua o ka noho mua ma, he akea no hoi ka pa e hoopuni mai ana ia wahi hale ne ka piha pu i na laaū huaai ame na mea kanu e ae, e īoihoi ai na maka ke nana akii, m eka loaa pu o ke ea naikai ,a he nui no hoi ka poe maikai e noho mai ana ma :ahi kokoke ia hale, a o kekahi mea maikai lo i kana noonoo ma, he kokoke loa aku i'kekahi mau halekūai a pela hoi me •<e kaa uwila, a ma kahi paha o ka hapaha mile ka mamao .» ka hale hoolulu kaaahi mailaila. aku. Me ka hoihoi wale o H-elena o ka hoi ana aku a hoike i makuahine no ka loaa ana -o kekahi \vahi hale uuku ku'ono no laua, he wahi hale maemae ma na wahi apau oloko, 1 ua kupono no hoi no laua elua e. noho ai. "Ua loaa mai nei kekahi wahi hale uuku kupono loa no Vaua ia'u, aia ma kahi aneane he mile a oi mai nei aku. ja lako ia hale i na rumi moe, ka rumiaina ame na rumi 3 ae, a he akea no hoi ka pa 'e hoopuni ana ia wahi hale. i o ka'u mea i 01 loa aku ai ka makemake ia wahi hale, he mi na kumulaau huaai e hoopuni mai ana i ka hale me :ekahi kihapai pua nani mamua o ka hale, a he kokoke loa 10 hoi i ke kaa uwila," wahi a Helena o ke kaniailio ana ie i ka makuahine me ka hoihoi o na maka. "Pela?" i ninau aku ai ka makuahine. "A pehea ua hoo<aa mua aku nei ap e i oe i ka uku hoolimalima, a heaha ka iku hoolimalima "Ae, ua hookaaia aku nei e a'u, he umi-kumamalima k(i īku hoolimalima no ka mahina, a eia ka bila hookaa." I ka holopono ana o keia hana, nolaila ina kekahi Poaono nai, hoomaka īho Ia ko laua liūliu no ka nee ana, a o kahi laki ai o ko Helena la hoomaha ia. Iloko o keia inanawa ipau o Mrs. Simoa e waiho ana i ka'ma'i e hoea māu ae ma no o Habati Alekona e kiei ia laua, me ka ninau mau i :o laua mau mea pihkia, a e haawi mau ae ana no hoi oia kana kokua, elike me kana i ike ai he pono Nolaila, i ka maopopo ana ia Habati Alekona e nee ana īa lede no ko laua home hou, oia pu kekahi ma ka manawa hoomak.au kau ai na lede no ka nee ana, a ua haawi āku 10 hoi oia t na kokua apau e hiki ana iaia ma ka halihali i ina i na lako hale, na ukana o kela ame keia ano, elike me

ia e ike mau ia nei i ka poe e nee ana mai kekahi wahi a j kekahi, a pela hoi me ka hooponopono ana i ka home hou o na lede ahiki i ka pau pono ana o kela ame keia ukana ma lMa ame keia wahi i makemakeia. ; Iloko o keia mau hana kokua apau a Habali Alekona e ike iho ana no oe, e ka makamaka heluhelu, i ka nui o ka aie o na lede i nei kanaka opio, eia nae, ua nana mau wale aku no o Helepa iaia ma ke ano he kaikunane hookama, aole ma kekahi ano e ae, oiai aia 110 i Manua ka iini a loko, ana no nae i hoopau aku ai, oia mau no nae ke kawelewele o ke aloha iloko ona, a no Mrs. Simoa nae, ua paa kona manao o Habati Alekona ka lielena kane e mare ai. "Ua maopopo ia'u keia mea ina aole oe c Mr. Alekona, pehea la maua e hana ai, hool''malima aku paha i kanaka nana e k.okua mai ia maua ma ka halihali atia mai i keia mau ukana, a pela hoi me ka halihali ana niai iloko o nei hale," i pane aku ai o Helena, ina ke aliiahi ana iho o ka la Sabati, mahope o ko Habati liooponopono ana i na mea apau a ku ma ko lakou mau wahi i makemake ia ai ia la a po," oiai he nui'maoli keia mau ukana e hapai a e hoonoho aku ai ma kahi i makemakeia no kela ame keia ukana. "Ua Iwawi mau mai oe i kau kokua, a ua hooponopono hoi i na inea apau a kupono ma ko lakou mau wahi i makemakeia, me ka pauaho ole, a ia'u e nana aku nei i na mea apau ke ike nei au i ka loaa o keia manao iloko o'u ua like iho la keia wahi hale me ka 'home ponoi," a he mea oiaio no ia, no ka mea, i ka pau ana o na mea apau i ka hooponopono a hui pu no hoi me ka maemaemua o ia wahi hale, he nani maoli no oloko ke nana aku. e kohu ai no ka olelo ana iho he wahi home oluolu maoli ia e noho ai. "E mama, aole anei ou manao he wahi home kupono maoli iho la no hoi keia no kaua e noho ai, a e kuai oe i keia wahi a lilo mai no kaua ponoi?" i ninau ae ai oHelena i ka mama, mahope iho o ka hoi o Habati Alekona no kona hale. "He maifao maikai no ia ou, e Helena, aka, o ka pilikia aole paha e lawa ana' ka kaua mau wahi dala i koe no ke kumukuai o keia wahi. Eia hou, pehea Ja ka loihi ma nei hope aku ahiki ia'u ke lawelawe hou aku i ka hana, o ka kana niau wahi dala i koe ua lawa wale no ia no ka malama ana la kaua no keia manawa ahiki i ko'u oluolu ana a hoomaka hou aku i ka hana. Ua hiki ia kaua ke hoomanawanui me ka uku mau aku i ka uku hoolimalima o keia hale no kekahi mau mahina." No ko Mrs. Simoa maluhiluhi a hui pu no hoi me kona naualiwali, ua hoi koke akii la 110 oia e hiamoe, a koe na opio wale no ka i ala aku ahiki i ko Habati hoi ana. Oiai o llabati e nana aku ana i ka helehelena maluhiluhi o Helena mamua o kona hoike ana aku i ka mea huna iloko o kona puuwai, no ka mea, ia manawa ua hiki ole iho la iaia ke uumi i kona īnakemake, a ia manawa oia o ka i ana aku me ka leo o ka mea i piha me ka manaolana no ka hookoia mai o kona makemake: "Ua maopopo ia oe, e Helena, ka hauoli mau iloko o ko'u naau e hawi aku i na kokua ia oe ma na ano apau elike me ka hiki ia'u. O ka'u wale no e iini nei oia ko'u haawi mau ana aku i ko'u manawa ame ka'u kokua ana ia oe iloko o na la apau o ko'u ola an.a no ka hoolaumania ana aku i kou alahele o nei mua aku ; aole oia wale 110, aka ne ka hoopakele ana ,ae no hoi kekahi ia oe maiioko ae e na luuluu apau, a e hoolilo aku ia oe i wahine e ola ana me ka hauoli ma nei mua aku." Ma ke ano o ko Habati leo a Helena o ka hoolohe an? n>ai aia kekahi mea ano nui a hohonu ma o aku o na huaolelo'wale no a Habati. me he.mea la i kana noonoo iho, e noi okoa aku ana no o Habati iaia e lilo i wahine nana, alaila nana aku la oia'me na maka pahaohao ia Habati ne kana mau olelo, a pii pu ae !a no hoi lja ula ma maka. Aohe manawa a TTabati i kamailio aku ai i ua o Helenr elike me keia ahiki ilio la'i nei mahawa; aohe manawa ik : a Habati i kamailio mai ai iaia no kona haulehia ana i kr aloha, o keia ka makamua loa, nolaila ua hookahaha nui ir ko Helena noonoo i nei manawa no kona lohe ana mai i ko Habati manao. Ua haawi niau aku oia i kana hoolohe ana me ka hauolpu no ko Habati heie mau mai ma ke ano hoaloha, a w ka hoike pu aku no hoi kekahi o kona makuahine i ka nia kemake 110 ko ua o Habati hele mau mai e luii me laua, ? ua ike iho no hoi oia i ko lakou noJjG aloha mau me h< mea la he pilikana kekahi o Habati ia laua, a ma ia ano wehe hamamaia aku ai kō laua home iaia. He mea oiaio ua lilo o Habati i mea kokua nui mai ir laua i na i hala aku iloko o ko laua mau la kupilikii loa, 7 lilo 110 hoi o Habati i mea auamo i kekahi mau pilikia ko'i ko'i o laua, a no ia niaii kokua a Habati ua h(K>ikaika nui i ae ka pipili loa aku o ko laua mau manao maluna o Ha bati, me ko laua haawi aku i ka laua mahalo nui ame k( alolia pu iaia, no ka mea ua manao laua ua law.a loa ka lau tT.au mahalo ia Hbati e hookaaia ai ko laua aie iaia no v mau hana maikai ana, aole mea e ae. "Ua hoohikilele aku la paha au ia oe," wahi a Tlabati < ka pane ana mai, i kona manawa i ike mai ai i. ka pii an; ae o ka ula .ma ko Helena māu papalina." Malia paha o k mea maikai loa a'u e hana ai aole e hoike iki aku ia oe kekahi mea o ia anō, aka nae. aohe hiki ia'u ke kaohi hoi iho. a no ka. mea, ua aloha au ia oe, e Helena me ka—" "O, e Habati Alekona, mai kamailio mai oe ia'u elik me kela, a no ka mea, ua manaoio nmi au ahiki i nei ma nawa o oe ko'u hoaloha oiaio, a no ke aha la oe i hoao ma ii e hoolilo ae ia noho hoaloha maikai ana o kaua i me: maweheia ae i nei manawa?" "O, ina pela, ea, e oluolu oe e huikala mai ia'u! He oiai' owau i'o no kou hoaloha oiaio; ua oi aku au inamua o v inoa. aka nae, ke ike nei au i ko'u kuhihewa loa. He ke' iku no paha ko'u noonoo ole, me ko'u ike aku no ua malu hilnhi oe. hoao aku nei no nae au e hoomahuahua aku i koi a hoano-e ana ae i kou noonoo. • . "Aka, e ike mai no nae oe i keia, aole hiki ia'u ke alo ma ka hoike ana aku ia oe i keia mea, a no ka meaj.ua. nu.i ku; iloha ia oe. Ua lilo kuu naau,~kuu uhane ame kuu pūn wai holookoa a wale no, aōle e kala, he manaw loihi i hala aku nei, i ko kaua.manawa no e hele like ana <e kula, a mai ia manawa mai aole .au' i hoololi iki i ko': nanaopaa e lilo oe na'u i kekahi la.iēlike me ka hiki ole 1 -:e kai ke hoololi i kona pii ana mai |me kon aemi ana aku "O, aole; mai hoao mai oe e hoololi ae ma kekahi ano Vo kaua launa ana ma ke ano he mau hoaloha," i pane akv u o Helena me ka leo haalulu, a ua like hoi kona haaluh 'a manawa me kekahi lau laau e puhiia mai ana e ka ma '<ani aheahe. O kO'Habati kn ae la no ia ia manawa a hele mai-Ia ' toho ma ka aoao o ua o Helena, a nana pono mai la i n: maka o Helena me kona naau apau ma kona mau maka a mai la: . "E Helena, e hoopau ko kaua kamailio hou ana no nr kumuhana i nei manawa, malia paha o loaa aku no kekah •nanawa kupono ma nei mua aku, alaila kamailio hou kaua ke ae mai nae oe, a ke loaa hoi he maha maikai a i ole h« noonoo maikai ;a oe no nei man.ao a'u i hoike aku la ia oe O ke aloha ahiahi no kou. Eia au ke hoi nei!*' Mamua o ka loaa ana he manawa ia Helena e kamaili< iku ai ua hal.a.loa aku la o Habati, a oiai oia e noho hoo kahi ana ke nalu wale' la no oia no ka manao o Habati o kf noi ana mai la iai.a. Mokuna XVlll—Hoolana o Mrs Simoa i ko Habati Manae Ua hookahaha loa ia ko Ilelena noonoo no keia lohe am aku la ona i ka Habati inau olelo o ka hoike ana mai la iaia

no kona haulehia i ke' aloha iaia, a i ki manawa ana i lohe aku ai ia Habati i ke pani ana aku i ka puka mahope ona f kulou iho la oia ilalo, huna ae la i kona inau maka kona mau lima a helelei iho la na waimaka, he mau waimaka aloha anei ia Habati? Aole, ia minuke me he mea U e ku okoa mai ana no ko Robaka akaku mauua ona; ka mea hookahf wale no ana i haawi holookoa aku ai i kona &loha, kona puuwai ame kana mau hoomanao ana. No ka nui o kana haiia o ka lawelawe ana mai ia la ma ka hooponopono ana i ko laua wahi home hou, ka hoonohonoho ana no hoi i kela ame keia ukana ma kahi kupoiio i kela ame keia, ua maluhiluhi maoli oia, no ka mea, ua haawi nui oia i kona manawa ame kona noonoo maluna o ka hana e lilo ai ko laua wahi home hou i wahi maikai i ka maka ke nana aku a i ka noonoo hoi ke hoohauoliia ae, oiai am ka Poakahi ae e hele aku ana oia i ke kula. Mawaho ae o keia, mamuli o keia noi a Habat iiaia e lilo aku oia i wahine nana i kekahi la, iu hoala hou ia mai la kana mau hoomanao ana no kana aloha mua Robaka, me ka hoala pu ia mai o na manao hoohaeha 110 ka hoohokaia ana o kona mau manaolana apau 110 ka lilo o Robaka iaia, nolaila ua hala okoa iaia kekahi mau minuke o ka noho ana malaila e uwe haaloulou ai, me kona nana ole ae he maxl hora aunioe loa ia, o ka hoi wale aku 110 e hiamoe ka hana kupono. laia e noho hookahi ana maloko o ka rum iliookipa, ua hoohikileleia ae la nae kona noonoo i kona manawa i lohe aku ai i ka leo o kona niakuahine o ka pa-e ana mai, no ka mea ua ala ae ka makuahine ia manawa mai kona hiamoe loihi ana, i ka i ana mai: "E Helena dear, auhea oe? E aha ana oe malaila?" Wikiwiki ae la o Helena i ka holoi i kona mau waimaka, hoopau iho la i kona ha'uha'u uwe ana, a liele aku la iloko 0 ka rumi a ka e moe mai ana no ka pane aaa* iku i kanr* kahea. "Ileaha kau hana i noho mai nei maloko?" i palua mai ai ka makuahine i kana ninau. "Ke manaoio nei au ua aumoe keia manawa nolaila e pono oe e hoi e hiiimoe." "Ac; ua kulu loa ke aumoe i nei manawa, i noho mai la hoi au e'hoomaha mamua o ko'u hoi ana aku e hiamoe, 110 ka mea, ua hele au a maluhiluhi maoli; ua ike au aohe maikai o ka moe ana aku me ka loaa ole o ka oluolu maikai," oiai nae, aohe e kala i pau ai ka laua hana, o keia no hoi kona manawa mua loa i ala ai a kulu ke aumoe no keleahi mau hora J|oko o kona mau la o ke ola ana. laia e kamailio aku ana i ka makuahine o kona ano leo mau e kamailio aku ai kana e kamailio mau aku ana, i ole ai ka makuahine e hoohuoi mai he uwe kekahi hana ana i aa iho, a o ka mea i oi aku ai kona lohe kukui oloko o ka rumi e moe ana o ka makuahine, e 'ke mai la paha oia i kona mau maka upehupehu a ninai# nai i ke kumu o kona uwe ana. Eia nae, aohe i nalo ia ano ona i ka makuahine, i kona nanawa no i kamailio aku ai, ua ike koke mai la no ka nakuahine ua uwe oia, a oia kona manawa o ka ninau ana nai: "Ea, e kuu Helena, ua uwe mai nei oe, a no ke aha? \ole hiki ia oe ke hoopunipuni mai ia'u, no ka mea, ke ike iku nei au ma ke ano o kou ko. Heaha ka mea nana i loehaeha mai i kou puuwai ?" "O, e mama, e oluolu oe mai nana nui mai no'u; he ma*i a mai lilo keia ike ana inai li ou i ko'u ano i mea hobnahuahua aku i ke kaumaha iloko o kou naau; aohe kilmu "īui, a e pau koke ae ana no ia mea mai a*u aku. No Wu maluhiluhi a eha maoli no hoi <rke kmo, pehr au i uwe liilii ■nai nei, aohe no nae e loihi a pau ae no ia ano kaumaha nai a'u ae. Mai noonoo nui mai oe no'u," i pane aku ai ke eaikanialiine me lea leo oluolu loa. "O, e kuu keiki, kuu keiki, ua maopopo ia'u ke kumu o eou hoehael;aia ana!" wahi a ka niakuahine. "E mama, hamau, moe malie a mai hoano-e i kou noonoo no'u! E mama, ina e hiki ana ia oe ke hoomaopopo ho i ka nui o ka hana i hanaia a holopono e maua ma keia ihiahima ka hooponopono ana i ko kaua wahi hoine hou, e ke iho ana no oe ua nui maoli ka hana i hanaia, a e nele )Ie ana no hoi ka loaa o ka maluhiluhi ia maua . Ina no :ou ala ae i ke kakahiaka a-Wele aku e nana i ka maua mau nea i hana ai, e hookahahaia aku ana no kou noonoo :a maemae o ko kaua w\ahi home. "Ua haawi nui au i ko'u mahalo ia Mr. Alekona. uā like :ana hana me kekahi enekini mahu; ua ike oia i ka hooīohonoho ana i kela ame keia mea tna kahi kupono, a e īoohauoli nui ia ana no kou noonoo ke ike aku oe i ke -akahiaka i ke kupono o na mea apau i hoonohonohoia ma ;o lakou mau wahi iho. Oia mau hana apau ua aie mti :aua i ko Mr. Alekona ahonui Ame kona kokua ana mai ia :aua." "He mea oiaio ia au i olelo mai la, he kanakd opio ko:ua a maikni i'o maoli no o Alekona i like loa aku kona naikai me kekahi keiki ponoi la," i pane mal ai ka mauahin6. Aka, o olua like no hoi ka i hana pu, a oiai oliia hana mai ana e ulu mau ae ana ka makemake iloko o'u aa he hiki ia'u ke hele aku a lawelawe pu me olua mamua > ka moe malie wale iho no malo&o o keia ruini, oia ka oi oa aku ka maikai." Kulou iho la o Helena maluna o ka makualiine a hamo:amo ihe la i na papalina, me ka hoiii ana iho a pane iho la: "E mama, aole maikai ia oe e kamailio mai me kela, a :o ka mea, o oe, a o oe wale no ka waiwai makamae loa wale no iloko o ke ola ana ia'u nei, elike me kau i ana mai ai no'u, pela hoi au e hana aku ai, elike liie-ka iki ia'u, nou. E kii ae au i kiaha waiu nou, a i ole i ti upi wela paha ka oi aku o ke kupono, mamua o kou pauhia )ou ana aku i ka hiamoe i pane iho ai o Helena me ka luolu loa. "Aohe o'u makemake i kekahi o ia mau mea; e hoi oe. e īiainoe a e hoomaha, o loaa mai auanei oe i k'a ma'i ma ka 1 apopō a nui loa aku hoi ko kaua pilikia," wahi. a' ka vahine ma'i ike kaikamahine'piholhoi' * * **• Aohe. a Helena paku!iku'i olelo hou ana iho, kuiou iho fa ia a honi'iho Ja i ka mama a haawi iho la.i ke aloha ahiahi >o, alaila huli aku Ia e hoi noloko o kona rumi, a he ttta*f linuke helu wale no ma ia hope iho ua melia oloko « ka >ale holookoa, o ka nonoio wale no o nrf pukaihu* ka mea oheia. . Ma kekahi kakahiaka ae he la malie ia, aohe wahi kau 0. aohe no ikaika o ka pa ana mai a ka makani, o e aheahe malie wale no me he maaa la no Lahaina, a mauuli paha hoi o kela moe ana ia po iho a loaa ka oluol.ū naikai, ua loli loa ae ko Mrs. Simo.a kulana mai ka onavali loa a i ke ano koineine a kakanaie loa ae, konA ielehelcna, hoihoi kona mau maka ame kana mau b!elo ke mai; no Helena hoi no ka loaa ana iaia o fca hia;ioe maikai ma ia po oia> pu kekahi i ikeia aku ka loli loa e o kona helehielena mai kela aoo kaumaha o ka po irta•' nua iho a i ka hoihoi mai o-na inaka, me ka loaa pu iaia . ka ikaika no ka hana o ia la, a oiai jna kukuna o ka la e omo mai ana, iloko o ko laua nnniaina me ka pumehafia, •a hauoli loa ka makuahitie ame ke kaikamahine no ia mau ;iohiona maikai, a huipu iho me ka maemae o ko laua wahi ou ua hoopiha loa ia laua i ka hauoli. # Ma ka laua hoomaopoph iho ua oi aku ka maemae o ko lua wahi home hou mama o ka halekula & Helena e hele ku ana, pela ka Helena o ka olelo ana ae i ka makuahm* na ia kakahiaka, a oiai he mamao loa ka Ualekula mai ko aua wahi home aku v ua lawe pu aku la o Helena 1 kana nau walii meaai no kona aina awakea me ia, i ole hoi e hoi nai i ka hale ahiki i ka pau ana o kana hana ma ke kuta na ka auwina la. f (Aole i pau.) ♦ J t