Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 19, 13 May 1921 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Nupepa Kuoko A, Honolulu, T., H., Poalima, Mei 13, 1921
Pauku 2. O ke poohou 5 o ka Pauku 1246 o na Kanawai i Hooponopono I louia o Hawaii, 1915, elika me ia i hoololoiia ai e ke Kanawai 222 o na Kanawai o 1917 ame ke Kanawai 24 o na Kanawai o 1920, keia ke hoololi hou ia aku i heluhelu ai penei:
"O na waiwai apau, paa ame lewa, e noho on a ia ana a e hoohanaia ana no ka pono wale no o ka Ahahui Salvation Army ma Manoa ame Kaimuki, e hookuuia no mai ka auhauia ana."
Pauke 3. E mana no keia kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A. D. 1921
C. J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
___________________
KANAWAI 74
[ B, S. Helu 57.]
HE KANAWAI
E HOOKAAWALE ANA I HAAWINA NO KA UKA ANA AKU I KEKAHI POE NO KEKAHI MAU HELUNA DALA I OHIIA MAI ME KE KU-E I KE KANAWAI MAI IA LAKOU MAI MA KE ANO AUHAU
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. Eia ma keia ke hookaawaleia nei mai loko ae o na dala iloko o ka waihona puuku i loaa main na loaa laula mai ka heluna o ewalu tausan eiwa haneri me iwakalua-kumamakolu ame elima keneka ($8,923.05) no ka hoihoi hou ana aku i na poe i hoikeia na inoa maloko nei, na huahelu i kauia mahope o ko lakou mau inoa, no na huina i heluia me ke ku-e i ke kanawai a i ohina ma ke ano ahuhau:
Kapena Castendyk ……………………………………..$ 45.00
Theodore Richards âme wahine ………………………... 997.70
Frank C. Atherton ……………………………………... 1,092.30
Charles H. Atherton …………………………………… 808.90
Gaylord P. Wilcox …………………………………….. 1,099.05
Arthur H. Rice ………………………………………….. 1,750.00
Nellie W. Carlsmith …………………………………….. 56.60
Roy C. Blackshear………………………………………. 280.00
Mabel J. Wilcox………………………………………… 1,301.80
Elsie H. Wilcox………………………………………… 1,325.65
Mrs. Emma L. Wilcox………………………………….. 15.60
_______
$8,923.05
Apononia i keia la 8 0 Aperila, A. D. 1921.
C. J. McCARTHY.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
__________________
KANAWAI 75
[ B. H. Helu 334.]
HE KANAWAI
E HOOLOLI ANA I KA PAUKE 1789 O NA KANAWAI I HOOPONO-PONO HOUIA O HAWAII, 1915, ELIKE ME IA I HOOLOLHA AI E KE KANAWAI 164 O NA KANAWAI O KE KAU O 1915 AME KANAWAI 239 O NA KANAWAI O KE KAU O 1917, E PILI ANA I NA AELIKE, NA KOLIO, AME NA BONA NO NA HANA KU-KULU MALALO O NA KANAWAI O NA HANA HOU.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKE 1. O ka Pauku 1798 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 164 o na Kanawai o ke Kau o 1915 ame ke Kanawai 239 o na Kanawai o ke Kau o 1917, ma keia eia ke hoololi houia aku nei i heluhelu ai penei:
PAUKE 1789. Aelike, na kolo, na bona. O na hana hou apau malalo o na hoakaka ana a na Pauku 1793 ahiki i ka 1813, huiia, o keia mokuna e kukuluia no malalo o ka aelike i haawiia i ka mea hoko haahaa loa i ikeia he kupono a ua ikeia e hiki ana iaia ke lawelawe i ke hana, mahope o ka hoolahaia ana e na luna-iai iloko o kekahi nupepa puka laula i hoolahaia maloko o ke kulanakauhale ame kalana i oleloia no elua manawa o ka pule a aole e emi iho malalo o elua pule; ua hiki i na lunakiai e haawi i ka hana i hookahi a i ole oi aku paha na aelike kaawale no na ano hana like ole e lawelaweia ana, a i ole no ka hana hou i na alaloa like ole a i ole na hapa like ole o na alaloa e hana hou ia ana ma ke ano hookahi. Aole e noonooia kekahi koho koe wale no ua hoopilipu ia mai ke kikoo dala, a i ole kekahi mea like, e ukuia ana i ke kulanakauhale ame kalana, aole e emi iho malalo o elima pa keneka (5%) o ka heluna o ke koho, a oia kikoo dala. a i ole o kona mea like, e lawe waleia no e ke kulanakauhale ame kalaua, koe wale no a kakauinoa mai ka mea koho haahaa i ka aelike a e hoolawa mai i mau uku bona i aponoia iloko o ka manawa i kuhikuhiia e ka papa. Aole kekahi koho i oi aku maluna o na hoolilo i manaoia e ae ia e na lunakiai me ka loaa ole mua mai o ka ae ma ke kakau mai na poe on a mai aole i emi iho ma-lalo o kanaono pakeneka o na poe e paa ana i na aina pili alanui a i ole aina e auha@ia ana, elike me ka mea e ikeia ana ; a ua loaa i na lunakiai ke kuleana e hoole i kekahi a i na kono no apau a in a pela e hoolaha hou no ke koho hou ia mai in a lakou e manao ana he hana pono ia. Aka aole kekahi aelike e hanaia me ka loaa ole o kekahi bona no ka pmoaikai o ke kulanakauhale ame kalana no ka hookoia ana me ka pau pono o ia aelike no ka heluna aole e emi iho malalo o kanalima paken@ka o ka heluna dala o ka aelike me aole e emi iho malalo o elua hope i lawa pono, a hookahi o laua ua lawa aole i emi iho malalo o ka helu-nanui o ka bona a ua oi aku ka waiwaiio o kona mau waiwai maluna o ka heluna @ hoomaluia ana, a o ua mea @, i ka ma-nawa e loaa aku ai ke kauoha ma ke kakau mai na lupakiai aku a i ole e kekahi mea on a aina e pili ana iaia ka auhau no keia hana, ua hiki ke koiia aku e hoike mai pela i ka manawa e noii ia aku ai e hoohiki mai e ka papa ; ma kahi o na hope waiwailewa, ua hiki no i kekahi ahahui ku hope kupono ke ku hope mai elike me ia i hoakakaia ma ke kanawai. Ina i ka noiia ana ua lawa ole kekahi hope ku bona, e pono no e waihola mai kekahi mau hope lawa kupono e ka mea koho i lilo iaia ka hana iloko o ka manawa i kuhikuhiia a i ae ia e ka papa, a i ole o ka awlike i ai ia ame na dala i haawiia mai e lawe waleia n. I ke kakauinoaia oleloia, alaila e hoihoi houia aku na dala i waihoia mai e ka ae-like. O na ano laawelawe e ae no ka haawi ana i ka aelike ua ku ole i ke kanawai a ua liloi me ole.
Ua hiki i ka papa o na lunakiai e haawi i ka aelike i oleloia, in a o ka pau ana oia mea e oi aku ana mamua o ka makahiki oihana hookahi aka aole e oi aku mamua o ka makahiki oihana hookahi aka aole e oi aku mamua o ka manawa o ko lakou paa oihana ana, me ka loaa mua ole o ka heluna dala no ka aelike ma ka waihona ; aka no nae, e loaa mua ma ka waihona i ka manawa e haawiia ai ka aelike kekahi heluna aole e emi iho malalo o ka-nalima pakeneka o ka heluna a ke kulanakauhale ame kalana e uku aku ai no ka aelike, a o ke koena e lilo no i kaki mua maluna o na loaa o ke kulanakauhale ame kalana i oleloia no ka maka-hiki oihana e nee mai ana elike ka nui me ka mea e makemakeia ana no ka hoohanaia ana aku e ke kulanakauhale ame kalana."
PAUKU 2. E mana no keia kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 8 o Aperila, A.D. 1921
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
____________________
KANAWAI 76.
[ B. H. Helu 132.]
HE KANAWAI
E HOOMAOPONO ANA I MAU AUHAU PAKU 1 NO KA LAUHOAHU WAI AME KA HOOLOIHI ANA I NA HANA PONO WAI AME SUA MALOKA O KE KALANA O HAWAII.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. Na ka lunahelu o ka mahel auhau ekolu e hana, i ka hoomaka ana i Ianuari ekahi o ka makahiki 1922 a i na ma-kahiki apau mahope aku no kekahi manawa o elua makahiki, e hoonui ae i ke ana auhau maluna o na waiwai paa ame lewa maloko o ia mahele auhau maluna ae o ka mea i hoakakaia ma kekahi kanawai e aku i hiki ai e lawa kupono ka hoolawa ana i na heluna makahiki o hookahi haneri me kanalima tausani dala ( $150,000.00) i ka manawa e ohiia ai e ukuia aku i ka puuku o ke Ka@na o Hawaii a e paa ia e ia maloko o kekahi waihona kuikawa@@o ka hoohanaia ana, me kekahi mau dala e aku i hoo-kaawaleia e ka papa o na luakini ame/a i ole e ka ahaolelo o ke Teritore O Hawaii, no na hana hou ku mau a i ole hooloihi ana i na pono wai ame sua maloko o ke kalana o Hawaii.
PAUKU 2. O na dala apau e kaawale ana maloko o ka wai-hona puuku o ke Kalana o Hawaii malalo o keia waihona e hoo-kaawaleia no mai kekahi manawa a i kekahi manawa okoa aku a hooli@o ia no na mea i hoakakia maluna ae malalo o ke kuhi-kuhi a ka papa o na lunakiai elike me ke kuhikuhi a ke kanawai.
PAUKU 3. E mana no keia kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i kea la 8 o Aperial, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
___________________
KANAWAI 77.
[ B. H. Helu 206]
HE KANAWAI
E HOOLOLI ANA I NA PAUKU 2268 AME 2270 O NA KANAWAI I HOOPONOPONO HOUIA O HAWAII, 1915, ELIKE ME IA I HOO-LOLIIA AI E KE KANAWAI 49, O NA KANAWAI O KE KAU O 1919, E PILI ANA I NA KAU O NA AHAHOOKOLOKOLO KAA-PUNI.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. O ka Pauku 2268 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia 27 o na Kanawai o ke Kau o 1919 ma keia ke hoololi hou ia aku nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 2268. Ka manawa e malamaia ai. O na kau o na ahahookolokolo kaapuni elike no ia penei: Iloko o ka ahahoo-kolokolo kaapuni ekahi, ma Honolulu, i ka Poakahi elua o Ianu-ari ; iloko o ka ahahookolokolo kaapuni elua, ma Wailuku, ma ka Poakahi elua o Ianuari ; iloko o ka ahahookolokolo kaapuni ekolu ma Kailua i ka Poakolu elua o Ianuari : iloko o ka aha hookolokolo kaapuni aha ma Hilo ika Poakolu elua o Ianuari ; iloko o ka ahahookolokolo kaapuni elima ma Lihue, i ka Poakolu elua o Ianuari."
PAUKU 2. O ka Pauku 2270 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, elike me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 49 o na Kanawai o ke Kau o 1917 ame ke Kanawai 27 o na Kana-wai o ke Kau o 1919, ma keia ke hoololi aku nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 2270. Ka loihi amae ka hooloihi houia ana aku. O na kau o na ahahookolojolo kaapuni ua hiki no e hoomauia aku a e malamaia, a e hiki no hoi e hoopanee ia mai kekahi manawa a i kekahi manaw aku, ahiki i ka manawa i hoopaaia ma ke ka-nawai no ka hoomaka ana o ko kau e hiki mai ana, aka nae e koe na la Sabati ame na la kulaiwi ; aka hou no nae, aole kekahi hookolokolo ma kekahi hihia i hoopaapaaia e hoomakaia iloko o Iulai ame Augate ; a maloko o ka ahahookolokolo ekolu e noho ka aha ma Kohala. Akau i ka Poakolu eha o Ianuari no ka hoo-kolokolo ana ia ano hihia wale no i koiia mai i kiure, a aole mau kiure, nui a liilii paha, e kauohaia no ia ano kau."
PAUKU 3. E mana no kei kanawai i kona aponoia @na.
Aponoia i kei la 11 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
_________________
KANAWAI 78.
[ B. H. Helu 24.]
HE KANAWAI
E HOOKAAWALE ANA I HAAWINA NO KA POMAIKAI O KE CITY MILL COMPANY, KAUPALENAIA.
E Hooholoia a ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUNU 1. O ka heluna o hookahi tausani eha haneri ame iwa-kalua-kumamawalu dala ame kanaiwa-kumamakahi keneka ($1,-428.91) ma keia ke hookaawaleia nei no ka uku ana aku i ka City Mill Company, Kaupalenaia, he ahahui Hawaii, no na hoolilo i ulu ae ma o ko lakou huli ana i ka Mokukuna "Annie E" ame na luina.
PAUKU 2. O keia heluna o hookahi tausani eha haneri ame iwakalua-kumamawalu dala ame kanaiwa-kumamakahi keneka ($1,428.91) ma keia ke hookaawaleia nei mai na loaa laula mai o ke teritore.
PAUKU 3. E mana no keia kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 11 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
_________________
KANAWAI 79.
[B. H. élu 52.]
HE KANAWAI
E PAPA ANA I KA HOIKE ANA I NA HANA I LAWELAWEIA E NA KIURENUI E NA HOIKE AME NA LA@A O KE KIURENUI.
PAUKU 1. O na Kiulenui ame na hoike imua o na kiulenui hoike ana i na hana a pela aku. O kela ame keia kiulenui, a i ole o kekahi mea e hele mai ana imua o kekahi kiulenui maloko o keia teritore, a o ka mea, mahope o kona hoohikiia ana elike me ke kuhikuhi a ke kanawai ma ke ano he hoike imua o ia kiulenui, a mahope aku o ia manawa hoike, in a paha o n@ mea i loaa ia hoike mamuli o kona ano he hoike, e ku no i ka hewa mikamina a i ke ahewaia ana, e hoopa'iia ma kekahi heluna aole e oi aku mamua o hookahi tausani dala, a ua hike no hoi, maluna oia hoopa'i, e hoopaahaoia aole e oi aku mamua o eono malama ; aka nae, aole keia kanawai e pili ana no na poe e hoike ana i kekahi o na mea i oleloia ae nei imua o kekahi ahahookolo-kolo ; aka hou no hoi, aole keia kanawai e pili i na hoike a i ole kiulenui mahope o ka hoikeia ana mai o na kumu hoopii e ku-e ana i kekahi mea a paa ana, a i ole mahope o ka hopuia ana, mahope o ke kumuhoopii, a i ole o kekahi mea aole i hoo-paaia.
PAUKU 2. E mana no keia kanawai mai a mahope aku o kona aponoia ana.
Aponia i keia la 11 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
_______________________
KANAWAI 80.
[B. H. Helu 290.]
HE KANAWAI
E PAPA ANA I KA HOOPUKA ANA I NA OLELO MAEMAE OLE A I OLE PELAPEALA MALUNA O KE TELEPONA.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. O cela âme keia mea e hoopuka ana a i ole olelo i kekahi olelo maemae ole a i ole pelapela maluna o ke telepona maloko o keia teritore e pili no ka hewa mikamina iaia, a i kona ahewaia ana no ia mea e hoopa'iia ma o kekahi hoopa'i dala aole e oi aku mamua o ekolu malama, a i ole ma o na hoopa'i no a elua dala ame hoopaahao.
PAUKU 2. E mana no keia kanawai i kona aponoia ana.
A@@noia i keia la 11 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
_____________________________________________________________________
(E nana ma ka Aoao Elima)
PEHEA E KU AI KA BANAKO HA WAII?
________
E Mr. Lunahooponopono o ka Nupe pa Kuokoa; Anoai kana: - E oluola mai hoi oe no'u kekahi kolamy no ka'u poomanao e kau ae la maluna.
Ke ku nei na banako lehulehu i@@@@ nei o Hawaii o na lahui like ole, @ naa na haole, Ipaha, Paka, Pukiki. @@ nele nae kakou na Hawaii i ka banako hoahu dala, oiai no kakou keia aina a o ko kakou aina ponoi @o keia, nele iho la nae kakou.
He mea nani a maikai ke ku ana o na banako na kakou e ka lahui Ha-waii ponoi, no lakou o Hawaii aina a kona ku ana, he hoike i@ e kukala aku aua i ke ao holookoa. Ke oleloia nei kakou e na lahui e, aole e hiki i na Hawaii ke hana i kekahi hana ano @@@.
Nolala, e ku o ka lahui Hawaii, a @ noonoo pono e hooulu i nei manao, i banako lahui Hawaii ponoi no kak@@. Eia ka ninau: Pehea e ku ai
O ka ninau no ke ku o ka banako, he ninau ano nui ia. Penei ko'u manao: Ina e ae mai ana o Iona Kuma-lae, Eben P. Low James L. Holt, ame Mrs. C. Robinson o ka uka iuiu o Ka@naliu, o ku bona mai nou e ka lahui Hawaii, a elike me ka nui o ke dala e hoahuia, in a he mau haneri tausani, a pela no ka waiwai e hoopaaia ai.
Ke lana nei kuu manao, aole loa he hookahi o kakou e hoole ana i keia mea maikai mai Hawaii nei, a hala loa aku i Niihau; oiai, ua loaa iho la ke kahua e ku ai ka wawae me ka makau ole. I lawe mai la au i keia ma muli o kekahi mau hui a'u i komo ai.
O ka hui mua, he hui e lulu dala i aina hoolimalima hanai pipi. He elima dala no ke kea. Lawe au elima dala no ke kea. Lawe au elima kea: ka ike ana iho la no ia i ka wa i ohi ai i na dala, ka nalowale no ia i Hono lulu, ahiki i ka make ana.
Nui ka põe i poho; eia no ka nui o na lala ke ola aku nei. Hui elua, he hui halekuai lole ame na meaai. He mau tausani dala ka hoahu @@@, a kuaiia i mau waiwai no ka halekuai. Nui ka lole ame na waiwi like oe, a elua makahiki i ku ai o ka pau no ia. Holo ke mele a ka pe haku mele:
O Lohiau ka mua,
O Lomaloma ka lua,
O Hoa a ke kolu,
O Hopu hewa i na likini ka ha,
O Pupue i na i a ka lima.
No ka mea, ua hilinai aku ka lehu lohu i keia poe na lakou e lawolawe i ka hana, a he mau kanaka @'i ke nana aku, eia ka he u'i muewale. O ke kanaka no ia mawaho ka nana, a o ka Iehova ma ka naau.
Mamuli mai o ka weliweli i na hana i lawelaweia mai e na Hawaii i hoala i na hana i manaoia aku e holopono ana, eia nae, holo hope iho la; o ia mau ano hana i hanaia mai ai, o ia iho la ke kahua nui o ka kakou mahae ana, a ala mai na manao hoopuukahua; oiai, aia ka hopohopo mau i@@ ko i na wa apau ke hapaiia mai kekahi ano hana nui. E olii mau @@@ neia mau ano olelo. Ka!
Aole au e komo aku i na hana, ua weliweli au i na hana o makaou iho neui no hoi i ka hui a mea ma a ua po@@ O keia iho la ke kahua o ku ai ko @@ kou banako, ke ai mai o J. Kuma@@@ ma, e ku auanei ka banako me ka @@ lomua.
E ike ana okou e kuu lahui, o loaa ana he hale kalepa waiwai no ka@ou ma Honolulu, a ma na mokupuni apa@, a nokeaha. Ua pa@ ka maka'u ana a in a e hoole mai ana o Kumalae @@ aole loa e ku he banako no na Hawaii a he mau hale kalepa nunui no ka@@@ ahiki i ka hulihia ana o ka honua.
Ina e ku mai ana kekahi mea @ olelo mai, eia au ko ku aku nei @@@@ o oukou, a ua makaukau an o lawe mai i na ko'iko'i, alaila, papapau a@@ kakaou me ka maka'u ole, ame ka hope hopo ole.
Eia kekahi mau hui ke kono mai @@@ e komo aku, o ia hoi, hui aila, hui @@@ i'a, a ke a'o mai nei ke Kuokoa e a @ hele! E lulu ana oe i ka makani @@@ i ka puahiohio, aohe kahua!
Z. P. KALOKUOKAMAILE Napoopoo, Kona Hema, Hawaii.
______________________________________________________________________________________________________________
E HELE MAI E KUAI I KEKAHI O NA APANA AINA EMI LOA O PAY KOKE AUANEI.
_____________
E hoike aku ana au i ko'u kumu hoolaha ole iho nei iloko o ke "Kuokioa, : no ka pau koke no o ka'u mau apana aina i ka lilo i kela ame keia poe like ole.
A no ka loaa hou ana iho nei o kekahi mau apana aina maikai loa ia'u ma Kalihi, ma Alanui Kapahulu, koko ke i ke kaa uwila; Palolo, Kaimuki. Kapiolani Paka, Pauoa, Puunui ame Lanakila, nolaila au e hoolaha nei.
@oholo loa ka lilo o keia mau apana aina, a e hele koke mai e koho i apana aina no oukou mamua o ka pau ana.
______________
PAULO KALAUKA
( P.E. R. STRAUCH)
Helu 74 Alanui Moi.
T O MURALA FURNITURE STORE.
(Na noho hoolimalima me lako pa maanei)
Na Lako Hale Hou @@ Kahiko.
Hoolimalima me Kuai Hoolila.
715 Alanui Hema, Honlulu, T. H.,
Kelepona 1695.