Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 20, 20 May 1921 — Page 5

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

MA KE KAUOHA

Na Kanawai Ahaolelo Kau o 1921

(Mai ka Aoao Eha mai.)

 

            PAUKU 14. Ka hoopau ia ana mai ka auhau mai. O na waiwai o kela ame keia ano, e ku ana a e hoohanaia ana ma ke ano he mea e hooholomua ai i na hana a ua ahahui nei, i hui pu ia me keia laikini, e hoopauia mai ka uku ana i ka auhau, koe wale no keia elike me ia i hoakakaia maloko o ka pauku 13 o ke Teritore o Hawaii, ahiki aku i ka manawa e piha ai o elima makahiki mai a mahope aku o ka la o ke aponoia ana o keia kanawai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia.

 

            PAUKU 15. Ka manawa e hoomaka ai o ka hana. O na mana apau i haawiia ma keia, e pau wale no ia a e oki loa ia in a aole e hoomakaia na hana ma ka hookumu ana i ke kukulu ana ae i ka hale a wahi hana hoohana, halihali a hoolako au uila no ka hoomalamalama ana a i ole no ka ikaika hoonee mikini, a i ole ia ma ke kukulu ana ae i mau pou ame ka hoomoe ana i mau uwea a i ole ia ma ke kukulu ana i mau paipu lawe uwea uila ame ka hoomoe ana i na uwea maloko olaila maloko o kekahi mau alaloa, alanui a wahi e ae maloko o ua mau apana nei, a i ole ia maloko o kekahi o laua no ka manao e lawe ia aku ka uila no ka hoomalamalama ana a ikaika hoonee uila iloko o elua makahiki mai a mahope aku o ke aponoia ana o keia kanawa e ka ahaolelo o merika Huipuia ; a in a aole e lawa ka hana i hanaia e hoolako ai i ka uila no ka hoomalamala ana ame ka ikaika hoonee uila, a i ole in a aole i hoolakoia ka uila o ka hoomalamalama ana ame ka ikaika hoonee uila iloko o elua makahiki mahope iho o ka hoomakaia ana o ua hana la.

 

            PAUKU 16. Hoololi a hoopau ana i ka laikini. Ua hiki i keia laikini ke hoololi ia a hoopauia i kela ame keia manawa e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a i ole ia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii, me ke apono ana mai a ka Ahaolelo o Amerika Huipuia.

           

            PAUKU 17. Ke kuai ia ana o na waiwai apau o ka ahahui. O ke Teritore o Hawaii, ke kalana o Kauai, a i ole ia o kekahi mahele aupuni iloko o laua, i kela ame keia manawa mahope iho o ka hala ana ae o na makahiki he iwakalua mai ka la mai o ke aponoia ana o keia kanawai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a mahope iho o ka hala ana ae o na mahina eono o ka waiho ia ana aku o kekahi hoike i ka ahahui, malalo o ke kauoha a na poe i kuleana e hana pela, a i hoomanaia hoi e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii, ua hiki ia lakou ke kuai i na waiwai apau o ke teritore me ka hoomaopopo ia no nae o na aie e ku ana maluna o ia mau waiwai ia manawa.

           

            O ka huina e ukuia aku ai i ka ahahui mamuli o ia kuaiia ana o ko lakou waiwai, e hooholoia e ke komisina o na hana aupuni, aka nae, oia huina, aole loa ia e oi aku maluna o na lilo i hoohana ia no na mea hana o ua ahahui la, a i ole maluna aku o ka waiwai io o na waiwai i ikeia o ua ahahui la, a i oleia maluna aku o ka lilo o ka hana hou a hoolako hou ana i na mea i pilikia, me ka lawe ia ae o na lilo poho waiwai ame na kaki e ae e pili ana me ia. O ka waiwai io o ka laikini ame ka manao maikai o ka noho oihana ana, ame na ano e ae e hoonui ae ai i ka waiwai io o keia ahahui, aole loa ia e noonooia i ka anawa e hoomaopopoia ai o ka huina e ukuia.

            Ua loaa ke kuleana i ka ahahui ame ka mea kuai e hoohalahala imua o ke Aha Kiekie o Hawaii mai ka olelo hooholo mai a ua komisina nei ma ka waiho ana aku ma ke kakau he palapala e hoike aku ana e hoohalahala ia ana me ua komisina nei iloko o elima la mai ka la mai i hoopukaia ai o ua olelo hooholo la. E kaa no maluna o ke komisina ke ko'iko'i o ka hoomakaukau koke ana ame ka waiho ana aku imua o ka Aha Kiekie he hoike i hoohikiia me ka moolelo o na hana i hanaia e ua komisina la, e hoike ana ma ua hoike nei ka waiwaa io e koi ia ana e ka mea kuai, ame ka waiwai io elike me ia i hooholoia ke komisina. E waiho pu ia aku me ua hoike la i hoohikiai i na kope o na pepa apau, na palapala ame na olelo ike, ame ke kope o ia mau olelo ike maluna olaila i hookumuia ai ka olelo hooholo a ke komisina, ame ke kope o ia olelo hooholo. I ka manawa e noonoo ia ai o ua hoohalahala la, ua hiki no i ka Aha Kiekie, ma kona aoao, ke lawe mai a i oleia e ae aku e laweia mai he mau olelo ike hou aku e na aoao a i elua.

            Mahope iho o eono mahina o ka hoomaopopoia ana o ke kumukuai elike me ia i hakakaia ae la maluna, e uku ia aku no ia huina dala i ka ahahui, a ia manawa, o ka laikini e haawiia malalo o keia e pau loa no ia a e mana ole, a o na waiwai apau o ua ahahui nei i oleloia e lilo ae no ia i waiwai no ka mea kuai mai me ka hana hou ole ia aku he palapala kuai hou aku in a e makemakeia a e koi ia mai e ka mea kuai mai me ke apono ana mai o ke komisina, a i ole ia o ka aha imua olaila i hoopukaia aku ai ka hoohalahala.

 

            PAUKU 18. Ke Komisina o na Hana Aupuni. O keia laikini, ame ka mea a hui a paa ana ia laikini, e kaa no ia a i ole o lakou, no ka noonoo ana i ke kaulike o nakaki, na kumukuai ame na mea e ae apau e pili, malalo o ka malu o na pauku o ke kanawai o ka mokuna 128 o na kanawai i hooponopono houia o Hawaii, 1915, ame na hoololi e pili ana ia mau kanawai, malaila i ikeia ai e hookumu ia ana ke Komisina o na Hana Aupuni maloko nei o ke Teritore o Hawaii.

 

            PAUKU 19. E mana no keia kanawa a e lilo i kanawai mai a mahope iho o ka la o kona aponoia ana e ke kiaaina o ke Teritore o Hawaii me ke apono ana mai nae a ka Ahaolelo o Amerika Huipuia a oia apono ana a ka Ahaolelo Nui nei e loaa mai ia iloko o elua makahiki mai ka la aku o ke aponoia ana e ke kiaaina.

 

            Aponoia i keia la 16 o Aperila, A.D. 1921

C. J. McCARTHY.

Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.

 

MOOLELO O KA HALAWAI O KA AHAHUI EUANELIO, MOKUPUNI O OAHU, KAU O APERILA, 1921.

 

            Noho ka aha ma ka luakini o Waialua, Aperila 14, 1921, me ka hapalua hora haipule, i weheia e ka Rev. G. M/ Kauaulalena ame H. K. Poepoe ; olelo alakai, Isaia 6, a hookuuia me ka himeni ame ka pule.

            Malamaia ka halawai hana o ka aha me Rev. H. K. Poepoe, lunahoomalu, ma ka noho.

            Ka hoomaopopo ana i ua lala o ka aha i hiki mai: Kawaiahao, J. K. Nakila, elele; Kaumakapili, H. K. Poepoe, kahu, M. K. Beniamina, elele; Kalihi-Moanalua, W. K. Poai, kahu, Mrs. Mawae, elele; Ewa, P. K. Kapanookalani, elele; Waianae, L. K. Kupua, elele; Makua, Mrs. Helenihi, elele; Waialua, Mrs. J. K. Kauwalu, elele; Kahuku-Hauula, C. M. Kauaulalena, kahu, Mrs. Kanikaualii, elele; Waikane, J. K. Paele, Komite, Mrs. Kakalina Kuahine, elele; Kaneohe, J. K. Lota kahu, Mrs. J. K. Hoapili, elele; Waialuan, Iapana, J. Fuguta, kahu,  K. Sato, elele; Ewa, Pilipino, Catalino C. Cortezan, haiolelo; F. Montevilla, elele; Waialua, Pilipino, Pedro Raeelis, haiolelo.

            Na nala mau, H. P. Judd, J. P. Erdman, O. H. Gu@k, S. K. Kamaiopili, Sol. Nuuhiwa.

            Na haiolelo i laikiniia, J. H. S. Kaleo ame Wan. H. Thornton.

            Koho ana i na @unanui. Na W. K. Poai e hoomauia aku no na lunanui mua, a na J. K. Nakila e paniia ka puka no ka waiho ana mai i na inoa, a e kauohaia ke kakauolelo e unuhi ae i hookahi balota no kela ame keia pakahi o lakou; aponoia.

            Na ka noho ia Lowell K. Kupau i mahele olelo na ka aha ame ka papainoa o na komite a ka aha:

            1, comité papa kuhikuhi âme imihana, H. P. Judd, J. P. Erdman, Wm. K. Poai.; 2, komite haipule, G. M. Kauaulalena, J. H. S. Kaleo, ame J. K. Paele; 3, komite hoalohaloha, J. K. Paelele, J. H. S. Kaleo, W. H. Thornton; 4, komite ninaninau, J. P. Erdman, H. P. Judd, A. Akana, O. H. Gulick, W. K. Poai; 5, komite palapala hoopii, H. P. Judd, J. P. Erdman, W. K. Poai; 6, komite ekalesia pilikia, H. P. Judd, J. P. Erdman, H. K. Poepoe, A. Akana, Wm. Kamah; 7, Komitehoeueu, Wm. Kamau, G. M. Kauaulalena, W. K. Poai; 9, komite o na hoike elele. W. K. Poai, M. K. Benjamin, P. K. Kapanookalani.

            Na J. P. Erdman i ka hoike a ke komite papa kuhikuhi hana.

            Na H. P. Judd i ka hoike a ke komite o na hoike papahelu, a waihoia ma kahi o na palapala.

            Na hoike elele. Na J. K. Nakila, e waihoia na hoike elele apau i ke komite o na hoike elele me ka heluhelu ole ia, a aponoia.

            Ka hoike a pa haiolelo i laikiniia. Na W. H. Thorton i kana hoike haiolelo laikiniia, a waihoia ma kahi o na palapala.

            Na palapala hoopii. Na ke kakauolelo i heluhelu i na palapala noi a Henry K. Kapela, L. K. Kupau ame S. K. Hui i laikini haiolelo no lakou, a waihoia i ke komite ninaninau.

            Kula Baibala kahunapule a ka Papa Hawaii. Na J. P. Erdman i hoakaka mai no ka iini nui ia o na keiki Hawaii no ke komo ana ma keia kula, i mea nana e pani aku i ka makalua o na elemakule, a e noi ana i na ekalesia e pule no keia kumuhana.

            Na H. P. Judd he olelo hooholo, oiai he mea maamau i ike akea ia apuni keia teritore, a oiai hoi, aohe lawa pono ke kulana no ka oihana kahunapule iwaeaa o ea ekalesia o ko kakou hoomana, no ka halawai pu ana me na mele ame na pono o ke alkai pono ana i na ekalesia, a

            Oiai, he mea maikai loa ia e hoomaka koke ia aku i kekahi mea e hookiekie ae ai i ua kulana nei, a e hoomakaukau aku ai i ka poe-moho no ua oihana kahunapule la,

            Nolaila, e hooholoia e keia aha, e noho ana iloko o keia Luakini o Waialua, Oahu, i keia la 14 o Aperila, 1921, e kokua ana i keia manao no kekahi kulana oi aku, no ka oihana kahunapule, e nonoiia aku me ka haahaa ka Aha Paeaina e noho ana ma ka Luakini o Haili, Hilo, Hawaii, e hoomaka ana ma ka la 30 o Iune, 1921, e kohoia kekahi komite wae, aole e emi iho malalo o elima mau lala mai na mokupuni like ole mai, no ka noonoo ana ame ka hoomakaukau ana aku i kekahi kulana no ka poe poniia, a e lawe mai ana i ua kulana la, imua o ka Aha Paeaina no koaa aponoia ana, a no ka lawelaweia ana e kela ame keia aha mokupuni.

            Na J. K. Nakila, e hooholo loa ia ka olelo hooholo, a aponoia.

            Lulu no na wahine kanemake. Malamaia ka lulu a loaa he $13.

            Na hana like ole. Na J. K. Nakila, e lilo ka lunahoomalu ame ke kakauolelo i komite na keia aha i ka Aha Paeaina, a aponoia.

            Na J. P. Erdman, e wae keia aha ia W. A. Palmer ame Sherman i mau elele na keia aha i ka halawai o ka Ahahui Nui o na Kristiano e noho mai ana ma Los Angeles, a aponoia.

            Hoike komite. Na H. P. Judd i ka hoike a ke komite o ua ekalesia pilikia: 1, pili i ka Ekalesia o Waialua, aole e kahea hou aku ia S. K. Oili i ka wa e pau ai kona palapala kahea mua; 2, pili ana i ka palapala hoopii noi dala a ka Ekalesia o Ewa, e hoopaneeia ka puka ana aku.

            Maanei he haiolelo na Dr. J. K. Browne

            Hookuuia ka halawai a noho hou mai i ka la apopo me ka pule a ka lunahoomalu, hora 12 awakea.

La Hana Elua.

            Hoomakaia ka aha, hora 8:30 a.m., malamaia ka halawai hapalua hora haipule e Mr. L. K. Kupau, olelo alakai, Mat. 4:19, a hookuuia me ka himeni ame ka pule.

            Noho ka halawai hana hora 9 a.m., Rev. II. K. Poepoe, lunahoomalu, ma ka noho. Ka hoomaopopo ana i na lala o ka aha i hiki mai:

            J. K. Nakila, H. K. Poepoe, M. K. Benjamin, W. K. Poai, Mrs. Mawae, P. K. Kapanookalani, L. K. Kupau, Mrs. Helenihi, Mrs. Kauwalu, G. M. Kauaulalena, Kaninaualii, J. K. Paele, Mrs. K. Kuahine, J. K. Lota, Mrs. Jas. Hoapili, Yuen To Pui, J. Fuguta, C. C. Cortezan, H. P. Judd, J. P. Erdman, O. H. Gulick, N. C. Schenek, S. K. Kamaiopili, S. Nuuhiwa, J. H. S. Kaleo, Wm. H. Thornton.

            Na H. P. Judd e lilo na hoa maikai e ae i mau hoakuka, a aponoia.

            Heluhelu ka moolelo o ka halawai i hala, a aponoia.

            Na J. H. S. Kaleo e hoi ae ka hale ma ke kumu hana, ka hoike a na haiolelo i laikiniia, a aponoia, a nana no i kaua hoike a waihoia ma kahi o na palapala.

            Na Wm. H. Thorton i ka hoike a ke komite hoalohaloha no ka Rev. S. W. Kekuewa; a na J. K. Nakila, e hoomahuahua hou ia aku na lala o ke komite ma ka paku'i ana aku ia O. H. Gulick ame H. P. Judd a na lakou e hooponopono hou i ka olelo hoalohaloha a hoopuka mai ma ka Nupepa Ka Hoaloha, a aponoia.

            Na J. P. Erdman i ka hoike a ke komite ninaninau: E haawi hou ia aku na laikini haiolelo no P. D. Kellett, J. H. S. Kaleo, J. K. Kauwalu, S. Sugimoto, U. Okumura, Y. Sakai; a e haawiia aku hoi i mauy laikini haiolelo ia H. K. Kapela, L. K. Kupau, C. C. Cortezan ame P. Racelis, a o ka palapala noi a S. K. Hui mamuli o kona hiki kino ole ana mai ua hiki ole i ke komite ke kuka pu me ia, nolaila ua hiki ole ke haawiia aku kona laikini; aponoia. Lulu no ka waihona o ka aha, a loaa he $6.20.

            Hoike komite. Na W. K. Poai i ka hoike a ke komite o na hoike elele.

            O kou komite iaia i waihoia mai ai na hoike elele o na kihapai o keia aha, ke waiho aku nei i hoike no ia hana ponei:

            He umi ka nui o na hoike elele i komo mai iloko o ka lima o kou komite a o ia hoi ko Kawaihae, Kaumakapili, Kalihi-Moanalua, Ewa, Waianae, Makua, Waialua, Hauula-Kahuku, Waikane ame Kaneohe.

            Ua nana kou komite me ke akahele, a ua noii pono i ka uhane o na kihapai ekalesia o keia aha, ma na hoike la a na makua elele o ko kakou mau ekalesia i hiki mai i keia aha, a ua loaa aku keia mau mahele ano nui i hoikeia malalo iho nei:

            1. He malama mau ia na halawai haipule kumau o na ekalesia, e laa ke ao Sabati ame ka po Poakolu e na kahu, na luna ekalesia a e ke kakauolelo o ka Papa Hawaii, H. P. Judd.

            2. He anaina haipule o na haole ma Waianae, a na ke Kakauleta Judd e malama, a ma Kahuku he anaina o na lahui like ole, me ka haiolelo haole mai ka awai mai.

            3. Na halawai haipule a na makuahine o Kaumakapili ma ka Poakolu, Poaha ame Poalima.

            4. Ke kokua nui nei na ahahui i na kihapai o kakou, o ia ka Ahahui Kula Sabati, C. E. ame Manawalea o na Makuahine, i kukuluia ai ma na ekalesia o keia aha, ke kokua nei i na kahu ame na haohanau pilikia o ka ekalesia.

            5. He hanai ka Ekalesia o Kawaiahao i kona mau luna ekalesia, ke pii e haiolelo ma ka awai me elima dala, a in a kahu hoi e pani ai a e kokua ai, he umi dala.

            6. Ke lulu nei no na kihapai no ko lakou mau waihona kokua i na hana manawalea kuwaho ame kuloko, ame na makana a lakou.

            7. Ua ku ke Kalihi Chapel o ka Ekalesia o Kawaiahao ma kona kahu ma Kalihi-kai, Honolulu, no ka hana a ka Haku.

            8. Ua kahea mai ka Haku i kekahi mau haipule o kakou ua pau ka lakou hana me na kihapai o lakou i noho hana ai no ko lakou Haku aloha; ua kuu ka luhi, a ua hoi aku la me ko lakou Haku ma ka Lani; me na ohana o lakou ka kakou mau leo pule i hoomaha mai ka Haku i ko lakou mau naau a luuluu no hoi.

            9. Na lima paahana hou o ka ekalesia o Kaneohe, he Kula Baibala ka laua hana, oia o Mrs. Countermine me Miss Bortherton, a o Andrew Adams o ka mahiko o Kahuku.

            10. Na leo nonoi: Ke noi mai nei ka Ekalesia o Makua e hoomau aku keia aha i ka Rev. Wm. Kamau i komite no ia kihapai. Ke noi mai nei ka Ekalesia o Ewa e ae, a e haawi aku keia aha i ka mana e noi dala ai ia iwaena o na kihapai o keia aha no ka huina o umi tausani dala no ke kukulu luakini hou.

            11. Ke uhi nei na ekalesia o Kawaiahao, Kaumakapili ame Kalihi-Moanalua i na Sabati hope o ka mahina i ke anaina halawi po.

            12. Ke malama mau nei na ekalesia i ka ahaaina a ka Haku i keia eono mahina i apu aku la, ua hookomoia mai na hoohui, na imi, na hoike manaoio ame na bapetizo i na kihapai o keia aha, a he hoike hoi o ka hana a ka Uhane o ke Akua, me kona poe paahana iloko o Kona mau ekalesia ma keia mokupuni. Kou komite.

WM. K POAI,

M. K. BENIAMINA,

P. K. KAPANOOKALANI.

            Na hooneemua ana i na ekalesia: Na N. C. S@ i hoakaka mai: 1. imua no ka malama ana iaia iho; 2, imua ma na hana hoolaha euanelio; 3, imua no ka poe opio; 4, imua no na hana misiona i ko ua aina e.

            Kahi ame ka manawa e noho hou ai ka aha. Na O. P. Cox, ua hauoli loa makou o Waialua nei, no keia noho ana iho la o keia aha maanei, nolaila, ke kono hauoli hou aku nei no makou i keia aha e noho hou mai ma Waialua nei ma keia kau ae, a hooholoia; a o ka la ame ka manawa ua waihoia i ke komite hoonohonoho papa kuhikuhi hana.

            Na ka noho e haawi aku ke kakauolelo i na hoomaikai a keia aha i ka Ekalesia, Kula Sabati ame Ahahui Hooikaika Kristiano o Waialua, no ka hookipa ame ka hoolawa pu ana mai i na mea e oluolu ai ke ola kino.

He Hoomaikai Nui.

            O makou o na lala apau o ka Ahahui Euanelio Ahahui o ka Mokupuni o Oahu i akoakoa mai ma ka Luakini o Waialua, ma keia kau o Aperila, 1921, ke haawi aku nei me ka puuwai hauoli i ka makou hoomaikai nui i ka Ekalesia, ke Kula Sabati ame ka Ahahui Hooikaika Kristiano o ka Ekalesia o Waialua, no ka oukou pulama, hookipa a hoolawa ana mai ia makou, i na mea maikai apau e oluolu ai ke ola kino, a ke kalokalo ae nei makou i ko kakou Makua Lani e hoouna mai i Kona lokomaikai nui maluna o oukou apau.

            Hoopaneeia ka aha me ka himeni ame ka pule a ka lunahoomalu.

Halawai Kuikawa.

            Luakini o Waialua, Apr. 15, 1921.

            Noho ka halawai kuikawa o ka Ahahui Euanelio o ka Mokupuni o Oahu, hora 2:30 p. m.

            Rev. Henry K. Poepoe, lunahoomalu, ma ka noho. Hoomaopopoia na lala o ka aha no lakou ka nui he 18.

            Na ka noho ua kaheaia keia aha no ka noonoo ana i ka olelo hooholo hui no ke kono ana aku ia Dr. K. K. Brown kekahi o na lala o ka Papa Misiona Amerika e noho mai no ka manawa, o hookahi mahina, no na hana iwaena o na lahui like ole o keia Mokupuni o Oahu nei, a na ke kakauolelo i heluhelu i ka olelo hooholo, a apono lokahiia.

            Hoopaneeia ka aha me ka pule a ka lunahoomalu.

J. K. LOTA, Kakauolelo.

KO MAKOU MAMA ALOHA MRS.

HANNAH K. KAWAHAKUI,

UA HALA.

            Mr. Lunahooponopono o ke Kuokoa, Solomon Hanohano. Aloha oe:-E oluolu mai kou lokomaikai e hookomo iho ma kahi kaawale o ka hiwahiwa a ka lahui i ka makou puolo waimaka e kau ae la maluna, o ia hoi ko makou mama aloha o Kanoho, ua haalele mai i keia ola ana, a ua hele aku i ke ala hoi ole mai. Luuluu wale ke hoomanao ae!

            Me kuu puuwai i piha i na ehaeha o ke aloha no kuu mama dear, au e kakau nei i keia manao e pili ana i-kuu mama.

            Ua hanauia kuu mama aloha ma Aama, Maui, i ka makahiki 1862, mai ka puhaka mai o Kahookaamoku ame Kaululaau.

            Ua haalelo mai oia ia makou i ka hapalua o ka hora eono o ke kakahiaka Poakolu, Aperila 27.

            He hookahi no pule o ka waiho ma'i ana o kuu mama, a haalele wale mai la no ia makou. Ma ke kikala ka hoomaka ana o ka ma'i, a malaila wale no ka eha, a ua kaumaha ke kino holookoa. O ka hiamoe wale no kana mea makemake. I moe maikai wale ia no ka ehaeha o ke kino e kuu mama ahiki i kona haalele ana mai.

            Aloha wale kuu hoapili o kuu mama, kuu mama puuwai aloha keiki, ka ohana ame na hoaloha. Aloha wale ka leo o kuu mama i ka olelo mai ia makou, "in a he ma'i keia no kuu pilikia, imua o oukou e na keiki. Ke nui mai nei oukou e na keiki, ke nawaliwali mai nei makou na makuahine. Aloha no oukou, e kuu mau keiki, ame kuu mau kaikain. Owau o kakou ke haule mua ana, no ka mea ke nawaliwali loa mai nei au. Aloha oe e kuu moopuna e Kapaki, ua pilikia o tutu, nui ka ma'i!"

            Aloha wale na olelo a kuu mama puuwai aloha poina ole ia'u kana hanai ame kana keiki hookahi i kona aho hope loa i ka ninau ana ae ia maua. Aloha no oe e mama.

            Me keia manao ke hoomaikai aku nei makou i ka poe apau i hiki ae ma ka home o ka makou mea aloha, ame oe kekahi hoomaikai nui e ka Lunahooponopono a na ko kakou Makua lani no e hoomaikai mai ia oukou ame makou ka ohana.

            O makou no o na kaiki i hooneleia mai i k a mama.

GEORGE KALAMAKEE,

MRS. OLIVIA K. NAKEA,

MRS. MARIAH KALAMAKEE,

SAMUEL NAKEA,

MRS. MARY PALAU,

SOLOMON KAULULAAU.

 

KUU KEIKI ALOHA, LEVI KAALOUAHI, UA HALA.

            I ka Lunahooponopono o ka Nupepa Kuokoa, Solomon Hanohano, Aloha oe: Eia @ no au imua o kou hanohano, ua eha i ka eha lima ole a ke aloha, ke konikoni nei i kuu puuwai, no kuu keiki aloha i haalele mai ia'u, oia hoi o Levi Kaalouahi, ua hala.

            E ae hou mai oe ia'u, no'u kekahi kolamu kaawale o ka kaua hiwahiwa, a e hookomo iho malaila i kela poomanao e kau ae la maluna, a nana hoi ia e lawe hele aku ma na kaiaulu o ko kaua aina aloha, mai Hawaii Moku o Keawe, ahiki aku i Kauai o Manokalanipo a e hoike aku ana i ka nuhou hoolelehauli i na ohana ame na hoaloha o kuu keiki, o Levi Kaalouahi ua hala, ua moe, ua hookuu i kona luhi ame na ehaeha o keia ola ana.

            Ma ke awakea, a i ole, auwina la paha o ke Sabati, la 3 o Aperila aku nei, a imua o ke alo o kona kaikuaana ame kona mau kaikuahine, a ma ko lakou home noho, 1238 Long Lane, i kikoo palanehe mai ai na lima aloha o kona Haku, a lawe aku la i ke ola mailoko aku o ke kino o kuu keiki aloha, a waiho malie iho la ke kino, aole leo, aohe olelo, aohe hoi he hanu, a e moe malie ana no ka hopena mau o na mea ola honua apau, a haalele iho la ia'u na kaikuaana, na kaikuahine, na keiki a hele kohana aku la oia wale no.

            Pela iho la i ko ai ka olelo a ka Palapala Hemolele, "I hele kohana mai no au mai ka opu mai o kuu makuahine a e hoi kohana aku no au ilaila. Na Iehova no i haawi mai a nana no e lawe aku; e hoomaikaiia ka inoa o Iehova.

            Aloha au i moeuhane mua e halawai mai ana au me kekahi lono kaumaha ma ka Poakahi ae, Aperila 4, a ua nanea wale no ka noho ana. I ka la no i make ai, o ia hoi ka la i hoike mua ia ae nei, ia la no hoouna mai la ke kaikuaana, o Sam Kaalouahi, he elua mau kelekalapa, he hookahi no Molokai a hookahi i Hilo, oiai ilaila kekahi kaikuahine kahi i noho ai, a ma ka auwina la Poakahi loaa mai la ia'u he lono kaumaha e hoike mai ana o Levi Saalouahi ua make.

            O ka huaolelo make ka mea nana i hookaumaha mai i ko'u noonoo, a heleli iho la na waimaka no ke aloha i ke keiki, oiai, ua pili ia no ko'u aloha me lakou, a pela no ko lakou, a pela no ko lakou aloha me a'u, a na ka make iho la i hookaawale, Iloko o keia mau hora o ka ehaeha, hoohuli ae la ka noonoo no ke alahele e hiki ai i Honolulu, a hoomanao ae la, o ka holo wale no ma Lahaina a kau ma ka Maunakea, o ia wale no ke lahele e hiki ai.

            Mamuli o ka lokomaikai o Mr. ame Mrs. James Kaopuiki, ua haawi lokomaikai mai laua i wahi alahele no'u ahiki i Pukoo, a malaila kau i ka ailaea no Lahaina.

            Ke haawi nei au i ka'u hoomaikai nui ia olua e Mr. ame Mrs. James Kaopuiki, no ka olua makana i haawi lokomaikai mai ai ia'u, no ko'u alahele ahiki i Pukoo. E oluolu mai olua e lawe aku i ka'u hoomaikai, a na ke Akua e hoomaikai mai ia kakou apau iloko o Kona aloha pookela.

            Ua haalele iho la au âme ka'u kaikamahine ia Pukoo, me he mea la o ka hora 7 a oi paha ia o ka po, ahiki aku la i Lahaina, me he mea la o ka hora 10 paha ia. I ka lele ana aku i ka uwapo, halawai aku la me ia hoaloha, oia hoi ka makai o ka hale aupuni, a hookipa aku la ia maua ilaila no ke kali ana aku i ka moku.

            Ma ka hora 1 o ia po, i ku mai ai ka moku, a eleu aku la maua no ka uwapo, a ma ka waapa ohua mua no kau aku la maua, no ke ake aku no e loaa i mau rumi iluna o ka moku, a ua loaa i'o.

            Haalele ia Lahaina no Honolulu me ka manao a hiki aku ike aku i na helehelena o kuu keiki aloha, aole nae pela, eia ka ua lawe mua ia no ka hoomaemae ana i kona kino lepo i kahi o Silva.

            Ma ka hora 7 a oi kakahiaka i ku ai ka moku i ka uwapo a i ko maua lele ana aku, halawai aku la me ia kaikamahine a'u mai Hilo mai, oia hoi ka lua o na mea i kelekalapaia. Aole makou i hui iluna o ka moku, a i ka hiki ana i Honolulu, akahi no a hui.

            I ka hiki ana aku i ka home o kuu poe keiki, me ka manao e ike aku i ka helehelena pahaohao o kuu keiki aloha, ka mea hoi mana i kono mai ia'u e au aku i ke kai, aka o ke kaikuahine nui wale no ko kauhale e noho ana, a kumakena pu iho la me ia no ka mea i hala, a hoikeia mai la, ua lawe mua ia no i kahi o Silva, a ma ka hora 6 o ke ahiahi Poalima e hemo ai.

            Mamua ae o ka hiki ana ia manawa ua holo aku la au ame kuu poe kaikamahine i kahi i waiho ai ke kino kupapau o kuu keiki, a i ko makou komo ana aku iloko, e kau mai ana ka holowaa kupapau iloko o kekahi keena nui, a hoomanao ae la no makou no Levi Kaalouahi no kela pahu, a hle aku la makou a ma kahi o ka pahu kupapau e waiho ana, a hoopuni ae la makou i ka pahu me na leo uwe o ke kumakena, he kumakena aloha no kuu keiki hele loa.

            No ke ake no e ikemaka aku i kona helehelena, hele aku la kekahi mea e olelo i ka poe oloko o kela keena, a hele mai la oia a wehe ae la i ke @ i kauia maluna iho o ke aniani, a i ka hemo ana ae o ia pani, nana iho la makou maluna iho a ike iho la i kona helehelena @ me hea la aole i make.

            I ko'u wa i'ike aku ai i ka helehelena na o ke keiki, ua lilo ia i @ nui @ e noonoo ai me ka ehaeha o ka naau hoomanao ae la i na wahi ana e @ holo ai, e noho ai ame na la hoi i noho pu iho nei me a'u, a no ka waliwali kino i loaa iaia, haalele la oia ia'u, a holo aku la i Honolulu no, ka huli ana i ke ole, eia ka @ hele no ia a hele loa.

            Ma kela ahiahi, ua hui pu mai makou iloko o ke kumakena pu ana Molokai no i noho aloha me ka'u keiki, kona mau hoa kula pu o ka naauao ame na hoaloha e ae o kuu keiki mawaho mai a ua lawe pu lakou me na @ pua no ka hoohiwahiwa ana i kuu keiki, a ma ka @ 3 o ka auwina la Poaono i @ aku ai kona kino wailua no ka @ aloha o Puea.

            O Levi Kaalouahi i moe aku la, hanaula oia ma halawa nei, i ka la Dekemaba, 1894, a mai ia manawa i ahiki iho la i kona wa i make ai, piha iaia na makahiki he 26, o ka @u ana i na ea oluolu o keia ola a @

            Ua hoonaauaoia oia ma ke kule@ Halawa nei, a ua komo i ke kula o Lahainaluna me kona mau hoa, o D. Kamakahi ame Moses Liwai, a puka like mai no lakou me ka loaa o na palapala hoomaikai.

            I ko lakou wa i puka mai ai i Lahainaluna mai, ua mauao lakou komo i ke kula kiekie o McKinley, ua poho wale ia manao ana. Ua ko aku kuu keiki iloko o ka hale hana o Ulakoheo kahiko, a ua loaa no wahi hana kupono iaia malaila. Aole pau kana hana malaila komo i ka hana koa, a i ka wa i ohiia ai ka no ka oihana koa, ua hoi aku lako Leilehua no ka hoomakaukau ana ka manaoia e komo aku iloko o kaua o Europa. Eia nae, ua pau e kaua, a hookuuia mai lakou apau kaona me kona kaikuaana ame na kuahine, ua hoomaka iho la oia e lo@ kokahi ma'i ikaika me ka hoi iloko o ka haukipila me ka manao ke kahaia apau ia pilikia, oia @ ke dala ka i lilo aku nohe mea i haa@

            Mamua ae o ka wa o ke konetu ua hoi mai la oia iwaho mai ka ha@ pila mai, a komo pu i na hana o ke neturia. I ka la 26 o Iune, 1920, @ iho la ka makuahine a mahope i@ kona nalo ana, hoikeia aku la ia @ hookaumaha ia lakou na keiki ma nolulu i holo mai ai lakou e ike i ka mea e ola ana, me ka manao o keiki i make aku la, e hoi loa mai a noho loa me a'u, oiai au e noho hamoha ana, aka mamuli o ka mah@ hua loa ana ae o kela pilikia, i @ ka manao e loaa ana ka lanakila, o ka holo no ia a holo loa, a hou ole mai ia'u i ka makua.

            Nona au e noho noi me ke kauma@ a'u hoi e hoomanao nei me ka po ole. Auwe kuu leialoha he keiki, huli ae ana au, aole e loaa, ua hala i ke ala hoi ole mai. @ ke hele aku i ou la, aole hoi oe e hou mai i o'u nei. Wahi a David ka wa i make ai kana keiki.

            Nolaila, o ka poe ola ke hele akahi o ka poe make, aole hoi e hoi mai ka poe make i kahi o ka poe. O ka make o ia ka hopena hookahi na make ola honua apau. Na ka make no e kanu i ko lakou poe ma wahi a Iesu.

            Mamua ae o ko'u hooki ana i mau mea, ke haawi hou nei au i hoomaikai nui ia oukou apau loa poe elilua, ka poe na lakou kekahi kaa hoolewa o kuu keiki, ka poe pu mai me makou iloko o ke kum@ ame na hana hoolewa, ahiki i kahi o lua ma Puea, a mamulino o ko ou@ lokomaikai ame ka nui o na mea @ kai a oukou i kokua mai ai ia ma@ Ke haawi nei au i ka'u hoomaika@ nui loa ia oukou apau loa. E olu@ mai oukou apau loa e lawe aku i hoomaikai me oukou.

            Ia oe hoi e kuu pokii Rev. D. K. @aiakamanu, ke haawi pu nei au i hoomaikai nui @, mamuli o kou ana mai e hele mai e malama i ka lawai haipule o kuu keiki e waiho i ka moe make, ma ka hale a ma lua. E oluolu oe e lawe aku i hoomaikai me oe, a na ke Akua e hoomaikai mai ia kakou apau loa.

            Owau iho no me ka luuluu.

J. KAALOUAHI

HOOMAIKAI NUI LOA

            Ma ka hoike hui o na Kula Sabati ka Mokupuni o Oahu i malamala i loko o Lanakila Hall, Waikane, e mahele i malamaia ma ia la, ka hanohano o ka la o na makuahi mai ka haia 'o mai a Rev. S. D. N@ wa; Ruta 1:14, hapa hope o ia pau "pili mai la o Ruta iaia, mali@ kela la ia kakou, aka ua hohonu hoomaikai i loaa mai.

            Pela no na hana kula Sabati o mahele elua, o ia la i hunaia, ho@ hoomaikai mai ua Kula Sabati a @ o Oahu.

            Nolaila ke lawe nei ka Ekalesia ke Kula Sabati ia mau hoomaikai honu loa, me ka mahalo nui loa, me pana'i aku i keia leo hoonaui a @ ana:

            Nani Iesu, kolaila alii,

            Nani kolaila põe maikai.

            Nana e hoopiha i ko oukou waihe me na haawina aloha a ko kakou H@ Iesu.

J. K. PAELE,

Komite o ka Ekalesia Imiloa. Waik@