Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 20, 20 May 1921 — He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha [ARTICLE]

He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha

« iVIQKUNA I. "O kela.lio au e nana aku la c kuu keiki. o kekahi ia o na; lio ino loa, i ike ole ia kona lua. a oke eliaholo kona lioa e; like ai," wahi a Kimo Kenekona me ka luliluli ana ae o j kona poo. s. j "O kel?i kekahi o īip. lio nani o kona liulu. me ka hieliie o Hona Rutanji ke nana aku," i pane aku ai o Konaradi Kenekona. me ka pilia hoihoi o kona niau maka. i ka ike aku i ke kulana hiehie o ka lio eleele. "E nana aku i na hulu ma kona a-i, kela mau wawae auhaka loloa, me keia huelo loihi; ke manao nei au e kuu makuakane, aole he lio nani e ae ma ka honua nei elike me kela." "Ke ike aku la au i ka nui o kou mahalo no kela lio e ke keiki," i pane mai ai o Kimo Kenekoha, me kona noke okoa ana ae i ka akaaka. "Ke ae aku nei au, he lio nani i'o kela, aka nae e nana aku oe ma kona mau maka, ua like ])u nie ka uwila, a o Satana kona hoa e kolui ai." "Ua maopopo no ia'u kau mea e kamailio mai'nei, aka na.e, he hana hiki wale no ke hoolakalakaia kela lio, ahiki i kona lilo ana i lio nolio malie. ine ka hoolohe i na mea apau a kona kahu i makemake ai." "Owai auanei ka mea nana e hoolakalaka i kela lio? O Fetipe kekahi o n.a kanaka akamai loa i ka hooiakalaka lio īna Amcrika Hema. eia nae iloko o ia akamai, aole loa e hiki iaia ke hpolakalaka i kqia lio. pela- au e. ka'maiHo aku nei ia oe e kliu keiki, he eliaholo ka hoa e like ai o kela lio. "Iwaena o na lttiki paniolo pipi kaulanu o ke do uei. o na pviniolo o Am'enka ?fema ka helu ekahi, a i ka hiki ole ana i kekahi o lakou ke hoolakalaka i kei,a lio a ka ahiu nui wale, e manaoia, aohe mea hiki ke noho mana maluna ona : a iia ike au me kuu mau m.aka ponoi. i ka make ana o kekahi kanaka. o ka na nmi mai e hookokoke i kola lio eleele. me ka manao e hiki ana iai.a ke hoolakalaka i kela lio. , 1 "Akahi au a mihi i ko'u naaupo maoli, o ke knai ana i kela j Jio, me ka ho'iho'i ana mai 110 keia wahi loihi m.ai J3ueno Aria mai; o ke kumu wale no o ko'u lawe ana mai iaia. 110 j ka hoohihi loa o Pelipe i kela lio. me ka noke' ]>u ana mai i • ke koi, ua hiki iaia ke hoolakalaka i ka lio eleele. a ua paa! loa kuu manao e l.anakila ana oia maluna o kela liolo- j holona.'' J "Ke makemake nei ae mai oe e kuu makuakane. ej hookuu mai. owau ka mea nana e hoolakalaka'aku i ka lio eleele.'' ! Huli ino mai la o Kimo Kenakona, i ka wa i lohe mai ai j i na olelo n kana keiki. a i mai me ke. kahaha.mii: / f Ua pupule ia anei oe. i aa mai ai e hoonahoa aku i kela )io eleele, ka meu, hiki o|e i na keiki panio]p i hele a. ailolo ma kela hana?" ; . "Iwaena o-na kanaka k>a. ma koia aoao o ka nina, owau hookahi wale.no ka mea i loaa kela inoa hanohano loa, a ua "kapa māi ko'u mau hoa ia'u, lea hiena o. na awa\ya v kuh ( oho; a (uvau ka mea n.ana i h.oolilo aku i nu lio ah'iu i niau >lio laka loa i keia la, aole loa au'i pahu'a ka'u mau liooikaika ana apau ma keia hana, 0 ka hoolaka- j laka lio. Tna aole i hiki ia Felipe ke hoolakalaka ia Demona, ke manaoio nei au, ua hiki loa ia'u ke hoolilo i kela lio me he bebe la." * Ma kela w.ahi o na kamailio mawaena o ka makuakane ame ke keiki, lolie aku la laua i ka akaaka ana mai o kekahi mea mahope pono aku o ko laua ku,a. a i alawa aku paha ko laua hana, e ku mai ana kekahi kanaka kino loihi, a o ua kanaka l,a, oia no o Fe!ipe. Ma ke poo o ua kamij%a nei. e kau ana kekahi papale-lau-lau nui, me ka lipine wai g"ula, ma kon,a puhaka hoi kekahil kaei iji, ma kona mau wawae kekahi mau kamaa buki\ me na kui kepa. e l'ioike mai ana, i ke kulana o na keiki paniolo o Amerika Nema. 0 kela wahi a lakou e ku la, 110 ia o ka haleHo o Kiino Kenekona ma kona home hoomaha iwaena o na mauna, ma ka Mokuaina o Nu loka. 1 ka manaU'a i lohe. mai ai o Felipq i na olelo a Konaradi Kenekonai e hoohaahaa ana i kona inog, nana mai Ja oia me na maka hookokoe maluna o ke kanaka opio, a pane mai 1a ■ ia Kinio Keuakona, me ka mau no nae o kana nana ana i ke keiki opio. "Kc nianao nei au e kuu haku, ua ku maoli na olelo a keia keiki opio i ke kaeua, ma ke ano, oia hookahi wale no ka inea makaukau loa, ma iea hoolakalaka aiia i na lio ahiu ma keia aina." I ka wa i lohe aku ai o Kon.aradi i na olelo a Felipe, aohe hoopepo hou ana iho, oiai ua lohe mai kela kanaka i kana mau mea apau i kamailio aku ai imua o kona makuakane, a o ia kana o ka pane ana ae: v "Ke manao nei au, he hookahi wale no mea e. ikeia ai ka i pololei ame ka oiaio o ka'u mau mea i kamailio mua ae nei I no'u iho. o ia no-ko'u hoao maoli aku i ko'u akamai, ma kaJ hoolakalaka ana i ka lio eleele." ; I "Mai pupule oe e Konavadi," i pane leoke mai ai kona ma-j kuakane. "Mai manao oe he hana pAani wale 110 ka hoona-' hoa ana aku imua o kela lio. ua lilee no ia me kou aa ana ej lele aku ilalo o kekahi pali kuhoho. frfa ua minamina oe ei ke keiki i kou ol.a ea, alaila o ka'u wale np e a'o aku nei ia oe, e hookaaw r ale loa oe. mai hookokoke aku ia Domona!" O ka lakou nei wahi e ku la ma-ka halelio, aia ma kekahi kahua kiekie, a mailuna mai o kela waW. i nana mai ai j lakou i ka lio eleele, i ka hele iloko o kekahi pa holoholonā malalo pono mai o ka hale. Ma na oni .ana apau o ke kino | 0 kela lio, he ku inaoli nO i ka hiehie, eia naē i kela # ame keia manawa, e nana mai anā kona mau maka. ma ka lakou nei wahi e ku akū ana nana, aia hoi kona mau maka e hpike mai an.a, t ka piha hului me ka hoowahawaha. "Ina o oe pu kekahi iloko o ka pa a Demona e holoholo mai la. kē manao nei au, aole loa e hiki ana ia oe ke aa aku e noho maloko olaila, no ka 'mea ma ka manawa a kela lio e ike mai ai ia oe. e Kolo koke mai ana oia a hoolilo aku ia oe i kanaj*a make, iloko o ka imo ana .a ka maka," 1 huli mai ai o Kiino Kenekona a kamailio i kana keiki. Uoko o kela i hoomaka ae ai o Fclipe e hookani i isana pio, me he mea,- la, ua hookomo koke ia aku ka inaina iiiie ka huhu iloko o ka licreleelc. o ka huli mai 1a no ia 110 kahi a n.a kanaka ekolu e ku aku aiia. me ka holo okoa ana mai imua. me ke kihelu ana o na wawae mua, me ke kani ana hoi o.ka ihu, a no ka piha loa o Demona i ka inaina. hoomau mai la no oia i ka holo ana ahiki ma ka A adao o ka halelio. noke mai 1a i'-ke peku me kona mau wawae hope, ahiki i ka hemo okoa ana o kekahi mau papa, Mai kela.walu aku, ua holo hou aku* la-na lio nei no kana wahi ,mua i k.u ai. a i ka wa e kokoke aku ai i ka palaau, he ho^kalii. no pekii ana aku o kona mau wawae hope. o ka'naha aku la Do ia o ka pa. aia no hoi kona mau pukaihu nq!ke niau la i ke pi, e hoike mai ana i kona noho mana ! ana maluna o kona mau enemi. olai ka lio eleele e hoikeike niai ana i kona ano maoli,

4ia o Felipi ke uana pono Ia i up. lio nei, .aole me ka manao I hoihoi, aka me ka hele a kau ka weli iaia, alaila pane mai j la i ke keiki opio: j "O keia ka manawa kupono nou e hoonahoa aku ai imua j o Demona ,oiai maua e nana aku ana, malia o hiki ia oe j ke hoikeike mai i kou noho mana ana maluna o ke diaj bolo," wahi a ua kanaka nei, me k& awihi iki ana mai o I kekahi maka. * j "Ua makaukau loa au ina wa apau, ina eae mai ana I oe, o kaua pu ke liele ae imua o kela lio. ina aole ka hohewale ame ka maka'u wale iloko ou," i huli ae ai o KonaJ radi a pane mai la me kona hopo ole i ke kanaka nana na olelo iai.a. „ ! Ma kahi nae oka aa ana aku o Felipc ike kono ake keiki opio,"nana aku la oia ia Konaradi me na maka hookokoe, me ka lioopuka ana ae i kekahi mau olelo ma ka olelo Paniolo, o kona kaha aku la 110 ia hele, aia hoi kona mau ke-pa nunui ke kanikani la. ma kela ame keia manawa 0 kona mau wawae e liehi aku ai i ka honua. Ke nolio hamau loa la ka makuakane me ke keiki ahiki 1 ka nalowale ana aku o Felipe ma kekahi wahi, akahi no ka makuakane a pane mai: "Ua pupuahulu loa oe e kuu keiki, ma kou kamailio ana aku nei i na me.a e huhu ai o Felipc ia oe. Hc koko awiliwili ke holo la il'oko o kela kanaka, 110 ka mea he hapa Paniolo oia, a he hapa Uikini, aole loa oia e poina iki ana j no kau mau olelo ikaika i kama&io aku nei- iaia." » "Alaila manao anēi oe e kuu makuakane, e noho malie walc.no au. me ka pane ole aku i kana mau olelo kohu ole, o ke kamailio ana mai nei ia'u? O ka mea hoi paha ia e ikeia ai. owai o maua ka mea koa a maka'll ole, oia pah,a a owau he mau olelo maikai wale no kela. aka nae ma kana mau hana. i hoike mai ai oia, he hookohukohu paniolo wale iho no kela kanaka, eia nae he maka'u wale. Pehea oe e kuu makuakane i lawe mai ai i kela kanaka me oe ?" "Oia kekahi o na kauwa hooko a malama pono loa i na kauoha e haavviia aku ana kiia. Ua loihi kona noho pu ana me a'u, nolaila. he hana paakiki loa non ke kaawale ana niai ia'u aku : a ua nianao pu no hoi au, he inea kokua mai oia ia'u. ma ka'u mau hana e makemake ae ai e hooko ma keia wahi." "Pau wale ae la no ko Konaradi manao no kela kanaka, O'.ai nae aole ona ike waiwai o ka laweia ana mai 0 kela kauwa 'e kona makuakane. oiai aole ana īiiau hana maopoj?o loa, koe wale no ka hele holoholo ana ma-'kela ame keia wahi ana e makemake ae ai, he hiamoe ka hapanui o kona numawa o ke ao, me ka noke ana i ke puhi i J kona paka kikaliki. a i kekahi mana\Va e hoohala nui ana ! oia i k*>na manawa ma ka inu ana i ka waiona, mailoko | <nai o kekahi omole ana e 4>aa mau ai iloko o ka pakeke o kona lolewawae. j »No ka |)ule hookahi keia ano. mawaena o Konaradi ame j ke kanaka hapa PaTliolo a kona o ka hoihoi pu aua mai me ia. No na makahiki elima, m.a Amerika Hema I kahi i lioohala ai o Kimo Kenekona i kona manawa, no kā j inakaala ana i kona mau waiwai malaila, a iaia o ka huli hoi ana.mai 110 kona home, he o ia inau no kona heleheīena, i he mea kan la i k'a loihi o kela 1 maii makahiki o'ke kaai wale aiia. aioli-ae. me he m.eaja, ke nana aku iaia, ua opiopio hou ae koiia helehelena, o ka loli ano nui wale 110 i ikeia noua. o ia kā palaka pu o kona noonoo, nie he mea la, ua poina oia i na niea i maa.iaia, a ua malihini loa hoi oia i ki>na home, oia nae he wahi ia i hele'a kamaaina iaia i na makahiki iehulehu i kaahope aku. Mamuli o kela palaka 0 ka noonoo, me ka maopopo ple loa o ka noho ana p kona ohana. ame koiia in.au waiwai nuilaila, tia kono okoa ia mai oia. e luii pu aku me kana wahine ina'i, no ke kokU» ana mai e»hoihoi hou i kona 11001 noo, i hiki ai iaia ke hoomaopopo i na me'a he nip. Ma kela kokua ana-mai a ka wahine ma'i, ua loaa io iaia ka ike no na mea ana i maopopo ole ai, eia uae i keia manawa e nana mau ruai ana ka wahine me Jia nianao kahaha, no ka hikiwawe ana o ka poina o kaua kaue i na mea i hele a kamaaina loa iaia. O ka keia i kamaaina a i lilo he mau hoalolui' nona i na manawa i kaahope aku, aole loa he hiki iaia ke hoomaopopo 110 lakou: i ka ike ana mai hoi o kela poe i keia ano o Kimo Kenekona, e luliluli okoa ana ko lakou mau poo, me ka olelo ana, aole kela kanaka iloko o kona noonoo maikai. O ka'mea kupaianaha >nac ke nana aku, he keu a ka maikai maoli o kona ola kino, he maikai 110 kana olelo o kahi nae o ka palaka pu ana o kona noonoo, he iiinau pohihihi loa ia. . Iloko o ke4a mau makahiki eliina, ua loli loa ae ko Konaradi ano. mai kela keiki mai o umi-kumamalua makahiki a i ke kanaka makua o umi-kumamahiku makahiki. He | keiki kino ikaika oia, e hoohala nui ana i kona manawa,.-ma: i na hana hooikaika kino like ole, oia no hoi kekahi o na haumana holomua loa maloko o ke kula, eia nae aole oia 1 komo maloko o kekahi o na kula kiekie. M,a kekahi ano nae, ua hookahahaia 110 ko Konaradi manao. no kona makuakane, aole kela 'ano mau iwaena o na makuakane 110 ka lakou keiki. no ka mea e pili mau ana o Kimo Kenekona me Filipe, me ka hooniamao mau mai iaia aku. No'ka makuahine hoi o Konaradi. he wahine ma'i maoli oia, a 110 na makahiki he umi i kaahope aku, aole he hiki iaia ke hele, maloko mau oia o ka hale e lioho ai i'na maj nawa apau, malalo o ka malama ana a kekalli wahine malama ma'i. Iloko o ka nui o kona kaumaha ame ka pilihua » i ka ma'i, aole e loheia aku ana kona kaniuhu mai, aka e uumi ana oi'a ia mau ehaeha apau, he hookahi wale no mea I nui iaia, o ia no keiki. pela hoi'ka pipilipaa 0 ka 1100- ! 1100 o kana keiki nona. j Ua emi mai ka ikaika iloko o kela wahine iloko oke kau ua hooikaika ke kauka ohana ma na alahele apau e lo.aa ai ke ola kino maikai i ka niea ma'i, aole nae he holopono iki, no kela kumu. i kauoha okoa ia aku ai o Kimo Kenekona e hoi mai, ina i makemake oia e ike hope i ka j helehelena o kana wahine j v Mahope iho o kela h.aalele ana aku o Felipe i ka makuaj kane me kana keiki maloko o ka halelio. ua 110110 iho la i laua 110 kekahi mau minuke kakaikahi wale no, alaila lw>omaka niai la e hele, ma kela wahi hookahi no a Felipe o ka i nalo ana mai, me ko laua hele pololei ana aku nae, no kahi I a kekahi Paele e hana ana. j Ku malie iho la laua ma kela wahi, me ka mahalo ana ' aku i ka iiani o ka aina, alaila la o Kimo Kenekona ! i kona ciga, me ke puhi ana ae, o ke kaha aku la no ia hele. me ke kono ole niai ia Konaradi e hahai aku mahope ona. ī k.a*hala ana aku hoi o Kimo Kenekona. ike aku la o Konaradi i ke ku malie o ka Paele. ao'e he hoomau i ka hana ana, me he mea la, aia kekahi mea ano nui iloko o ka noonoo o kel,a kauwa, a o ia ka Konaradi o ka ninau okoa I ana aku v i "Heaha keia pilikia nui e Pete?" 1 j Huli ino mai la ka Paele ike keiki opio. a pane mai la: "E nana ae ana hoi au i kuu haku. me he mea la. ua kaokoa loa ae ke ano o kana liele ana, mai kona ano mau mai 1 i kania.aina ia'u, me ka hoomau hou ana aku o ua Paele ' nei i ka hana. j No Koitaradi hoi. ua hooniau aku la 110 oia ika hele aiia, j nre ka mniknii ole 0 kona noōhool ke pono hele wale 1a no ! oia. ahiki i kona hoea hou ana mai 110 ka halelie. lohe aku . la oia i ka hamumu mai o kekahi mau leo, a i kona nana ! ana aku mahope-o ka halelio, eia'ka o kona niakuakane sme Felipe e u kamailio an,n. '' t ■ (Aole i patt.)