Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 21, 27 May 1921 — Page 6

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

a i ole

 

Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demo- na ka Lio Eleele Kupaianaha

 

Ma ka ia nei ike aku, aia wale no ke kamailio ana ma ka aoao o kona makuakane, a e kunokuno mai ana hoi ke poo o Felipe; no ka makemake ole o Konaradi e ikeia mai oia e hoolohe ana i na olelo a kela mau kanaka, huli hoi mai la oia no kahi o ka hale noho e hu aku ana, me kona nanea wale ana iho no mawaho o ke kahua manienie.

No ka hora hookahi paha kona noho ana ma kela wahi, ua hoea mai la o Felipe, a ku ana imua o kona alo, me ka i ana maii:

"He mea ka‘u i makemake ai e ninau aku ia oe e ka kanaka opio," wahi ana me ka wehe ana ae i kona papale a paa iloko a ka lima.

"E ninau mai, no ka mea k hoolohe aku nei au i kou mau makemake," wahi a Konaradi, me kona nana ole ae iluna, aka aia no kona may maka ilalo o ka mauu kahi i nana ai.

"Ke makemake nei au e maopopo, aia anei iloko ou, ka iini e aa mai imua o‘u, elike me kela mau olelo au o ka hoopuka ana ae, imua o ko makuakane, ua makaukau loa oe e hele aku imua o ka lio eleele, in a owau pu kekahi?"

"Ae, o ka mea oiaio maoli no ia, elike me kau mau olelo ke i ka hookano i kamailio mai ai imua o‘u."

"Ina o kou makemake ia ea, alaila ua pono," wahi a Pefipe me ka hookeke okoa ana kau i kona mau niho.

"Aole he ae o kou maukakane ia oe e kono maloko o ka pa i hoopaaia ai ka lio eleele, aka mae e hele ana oia no ke kulanakauhale, ma ke kakahiaka o ka la apopo me kekahi kanaka okoa, nolaila o kaua wale no ke noho iho ana i ka hale nei. Ina aia kela manao koa iloko ou e hele pu me a‘u noloko o ka pa‘ea, ua makaukau au no ka hooko ana aku i kau kono, ma ka la apopo."

 

MOKUNA II.

 

Pii ae la ka ula ma na papalina o Konaradi i ka wa i loho aku ai i kela mau olelo a Felipe, a o ia kana o ka i ana mai me ka maka‘u ole:

"Aia a hoea i‘o mai i ka la apopo, ia wa kaua e ike iho au, owai la o kaua ka hohewale, owau paha a i ole o oe paha, ma ka‘u koho nae, e maka‘u ana oe, me ka aaole e komo iloko o ka pa no ke ku ana aku imua o Demona."

"O ka‘u olelo a‘o ia oe e ke keiki, o keia no ka manawa kipono au e hoike mai ai ia‘u i ka mea oiaio loa. Ina je maka‘u kou i kela lio ea, alaila mai huna oe i ka hoike ana aku i keia mea a kaua e kamailio nei imua o kou makuakane ame hou makuahine, i hiki ai ia lua ke papa mai ia oe me ka ikaika, a loaa hoi ke kumupale maikai ma kou aoao, e hiki ole ai ke hooko i keia manao o kaua."

Ua maopopo loa ia Konaradi, he mau olelo hoohaehae wale no kela a Felipe e noke mai la i ke kamailio iaia, ua hele ka huhu o ua keiki opio nei a nui, aka nae mamuli o kona hoomanawanui ana e uumi, i hiki ole ai iaia ke hoikeike aku ma kona helehelena, i ka mea e paila la iloko o kona puuwai, a pane mai la oia me ka leo o ka mea i piha ole me na manao pihoihoi:

"Aole au he kamalii, e hoao ai e imi i kekahi kumupale kuu waha aku, ke mau olelo oiaoi loa ia, a e hooko aku ana no‘u e pakele ai, aole loa! O na olelo apau i puka ae mai au, iloko o ka manawa a kaua i aelike ino nei," alaila ku ae la ua o Konaradi iluna, hoohuli aku la i kona kua ua Felipe me ka manao hoowahawaha, o kona kaha aku la no ia hele, me ka hoihou ole e hoolohe hou mai i kekahi mau olelo mai kela kanaka aku.

Aia ka hapa Ilikini ke nana la ia Konaradi i ka hele me na maka hookokoe, a o ia ka ua kanaka nei o ka nmunamu ana ae:

"Hele mai la ka hoi ko‘u hoowahawaha a nui i kela keiki hookano! Ina aia i‘o ka manao koa iloko on a e ku aku imua o ka lio eleele, alaila ua maopopo loa, ma ka la apopo, e pau ai kona ike hou ana i ka malamalama o ka la, ka mea pumehana."

Ua pololei no olelo o Kimo Kenekona i olelo mai ai i kana keiki, no kona hoolilo ana i ka hapa Ilikini i enemi nonoa, aole no nae ia he kumu no ke kanaka opio e maka‘u ai, ua hiki no iaia ke makaala noha iho, i wahi e kau ole aku alima poino maluna ona.

Ma kela kaha ana aku a ua o Konaradi hele, ke kamoe pololei la kona alahele no kahi o ka halelio, me ka manao e hele oia e holoholo maluna o kona lio punahele, no ka nui o kona hoonaukiuki ia Felipe.

Maloko o kekahi o na keena o ka halelio, i lawe mai ai oia i kona lio punahele nona ka inoa o Pilina. Mamua aku o ka hoea ana ai o ka lio eleele, me he mea la iloko o ka noonoo o kela kanaka opio, o Pilina ka lio helu ekahi ma ka honua apuni, i keia manawa nae, ua emi iho kona makemake ia Pilina mamua o Demona.

Hookomo aku la oia i ke kaulawaha i kona lio, hookau ae la no hoi i ka noho ma ke lua o Pilina, o kana e hoomaopopo la, he keu aku a ka oni o kona lio, o kela ka manawa mua loa ana i ike ai i ke kupaianaha o ka hana a kela lio, me ka maopopo ole iaia o ke kumu.

I ka wa i paa ai o ka noho, o kona kau ae la no ia iluna, aie nae, elike me ka anapa ana a ka uwila, o ka manawa no ia i lele ae ai o Pilina iluna, a hoomaka aku la e holo, me ka noke ana no hoi i ka owala, a in a paha he keiki o Konaradi no Kula, in a ua haule kahiko oia, ma kela manawa mua loa, o kona lio i lele ai iluna, aole nae pela, he kawa ia nana i lele a opu, aohe ana inea e hopo iho ai, ke hooaliali la oia ia Pilina, aole nae he wahi mea a maliu mai iaia, a no ka noke mau o kona lio i ka owala, me ka holo pupule ana i o a ia nei, lele okoa aku la oia ilalo, me ka paa ana o ke kaulakaohi ma kekahi lima.

"Heaha mai nei hoi keia ou e Pilina?" wahi ana me ka hoomalielie ana mai i kona lio, aole nae he ku malie iho o Pilina i kahi hookai, ke lele wale la no ua lio nei i o a ia nei, e hoohewahewa ole ai ke kanaka opio ke nana aku aia kekahi mea ano nui nana i hoopienaena loa aku i kela lio.

Aole he manawa a Pilina i hana mai ai i kona kahu opio elike me kela, a ke nana mau mai la hou ka lio ia Konaradi me he mea la e hoahewa mai ana iaia nei, no kekahi hana ku i ka lokoino, ana i hookau aku ai maluna o kona hoaloha punahele.

"Ea, heaha hou keia e Pilina? Ua komo anei kekahi mea malala ae o ka noho, napa i hoopilikia aku ia oe?"

Lalau aku la o Konaradi i ke kaulaopu, no ka whehe ana ae i ka noho, o ka wa ia i piena ae ai o Pilina, nolaila mao popo loa iho la ia Konaradi, no ka noho mai ke umu o ka pilikia, nolaila hooikaika loa aku la ioa e hemo ae ka noho mai ke kua mai o Pilina, me kone ana ole aku ka pienaena o ka lio.

I kela hemo ana ae o ka noho mailuna mai o ke kua o ka lio, aole on a wahi mea a ike iho i kekahi mea ano e, no alaila ana aku la ioa maluna o ke kua o Pilina, aia hoi ike iho la oia i ka pilipili o ka hulu i ke koho, o kona eleu koke aku la no ia, no ka nana hou ana i ka noho, ma kela wahi e pili ana i ke kua o ka lio, ana i ike aku ai i ke koko he oiaio loa, ua loaa aku la iaia he wahi kui liilii, i kakiaia iloko o ka noho, me ha nale loa.

Ua hoopuha loa ia mai la o KOnaradi me ka huhu, no kela koloheia ana o kona noho, no ka mea aole mea mawaho ae on a e kau maluna o kona noho, oia hookahi wale no a ua maopopo mai la no hou iaia he hana kela na kekahi enemi, no ka hoopiena ana aku i kona lio, no kekahi kumu nae ana i ike ole ai.

Mai ko io no paha ka mano o kona enemi, no ko ia nei haule mailuna aku o Pilina, in a he hapa makukau iho kona i ke kau lio, a o ia kana i hoomaikai iho ai iloko on a i ka hiki ana iaia ke hoohoka aku i kela enemi, ma o kona akamai loa i ke kau ana i na lio ahui.

Oiai nae ua o Konaradi e noonoo ana i ka mea ana kela hana kolohe, loaa koke mai la no iaia na mano hoohuoi, aole he mea e ae nana kela hana, aka o Felipe no ia, oiai ua hoomaopopo oia, i ka nanakee mai o kela hapa Ilikini iaia, me ka pahi o kona mau maka i ka huhu, i ka wa i hele aku ai e kamailio iaia, mamua o ka hale, me ke kahua manienie.

Ua ala no kekahi manao iloko on a e hele maoli aku imua o Felipe, a hookau aku i na hoahewa ana maluna o ka hapa Ilikini, o kana mea i hana mai ai, o ka mea wale no nae nana i kahi aku iaia, i kina hooho ana aku ia manao, o ia ka loaa ole iaia o kekahi mau hooiaio, o kela ke kanaka nana i kolohe i kona noho.

"Ua pakele oe e kena kanaka i keia manawa, aka loaa hou aku oe ia‘u ma keia hope aku, e lawelawe hou ana i kekahi mau hana kolohe, e ike ana oe, i ko hoohilahulaia e a‘u imua o kuu makuakane," i namunamu wale iho ai no o Konaradi me kela manao huhu no iloko on a.

Kukuli iho la oia iluna o ka lepo, me ka wehe ana ae i kana pahipelu, a o‘eo‘e aku la ahiki i ka hemo ana ae o ke kui, ami ka noho maluna o ke kua o kona lio, a kau aku la no hoi oia, me ka noho malie loa o ua lio nei, aole he pienaena elike me mamua, o kona hoomaka aku la no ia e holo, me ke ku o ka e‘a o ka lepo mahope ona.

Aia hoi maloko o kekahi wahi i uluia e na laau hihi, e hoekepue mai ana o Felipe, ke haka pono loa la kona mau maka o ka ike aku i ka kaule o KOnaradi mailuna aku o ka lio a eha loa, iaia nae i ike aku ai i ke kaalo ana ae o ua keiki opio nei, maluna o kona lio, me ka poino ole, ia wa i hoopuka okoa ae ai ua hapa Ilikini nei i na olelo hailiili, i ka i ana ae:

 "Aia ua keiki ino lapuwale nei ke holo la me ka poino ole; nolaila ua pahu‘a ka‘u mea i hana aku ai no kona poino, ua hiki nae hoi, ma ka la apopo, e ike ana oia, aole he hana maalahi, ka hoao ana mai o kekahi keiki hupekole, e kamailio i na olelo maikai ole ia Felipe; o ka hana ana aku ia, pau kona ike hou ana i ka malamalama o ka la."

He keiki akamai maoli o Konaradi i ke kau loi, iaia e holo la launa o Pilina, me he mea la, aia oia iluna o kekahu noho paipai, pehea ka pienaena ame ke anapuu o ka holo ana o ka lio, e mau ana kona kulana hiehie, a kilakila i ka hololio, a ua kapaia aku oia, e ka poe apau i kamaaina i kona maalo mau ae maluna o kona lio, ka Naita Ulaula, a i ole ka Hiena o na Hula Panoa.

Ma kekahi mau manawa lehulehu o kona hoea ana ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, a iaia maloko o ka paka me kona lio, ua haawiia mai na lea huro iaia e na kanaka, e hoopuni ana ialoko o kela paka, no ko lakou mahalo i ka hiehie o kona kulana, ka mea i loaa ole aku i na keiki o kekahi kula a‘o holohio, maloko o kela kulanakauhale.

Ua ma‘u no kela holo ana aku a Konaradi maluna o kona lio, kaalo ae la oia mawaho o kekahi hale nani, e hoopuniia ana e na kumulaau uliuli, he nale keia no Puoa Wilikona, he kanaka hoopukapuka dala no Nu Ioka. He keikikane ka keia kanaka nona ka in a o Kakeo Wilikona, a ma ke ano nui ke olelo ae, he hoihoi o KOnaradi iaia, nolaila je kulana maikai ole moali ka noho ana mawana o kela mau keiki a elua.

He keiki punahele loa o Kakeo Wilikona mau makua, o ke kumu no paha, oia hookahi wale no ke keiki a kela mai mea, a hui pu iho me ka nui o ko laua mau waiwai, e hoonu‘anu‘aia ana oia ma kana mau mea apau e makemake ai, elike me ke ano mau a na keiki a na makua nui o ka waiwai.

Iloko o ke kau wale o ka makahiki, e hoohala ana o Kekeo Wilikona i kona manawa hoomaha, ma ka home kuahiwi o kona makuakane, a ke hoi mai no ke kulanakauhale, he hookahi no ana hana, o ia ke komo ana i na lole maikai, kau ke ciga ma kona waha, me kana pu panapana maloko o ka pakeke mahope o kona lolewawae, a me he mea la ma ka nana aku a na keiki o ke kulanakauhale iaia, oia kekahi o na keiki ano nui loa imua o ko lakou mau maka.

He mau hoaloha lehulehu no ko Konaradi ma ke kulanakauhale, eia nae aole oia he keiki hooio, a hoikeike wale ae paha i kekahi mau hana e hookaulanaia ai kona inoa.

Aole elike me Kakeo Wilikona, e kaena mau ana oia no kona koa ma na ano apau, a o kekahi o kana mau hana haule ole, o ia no ka hao ana mai iaia iho a paihi, alaila hoohehelo aku la ma kahi o ka haleleka, kahi a ke kaikamahine u‘i a ka lunaleka e noho mau ai, e haawi i ka leka a na kanaka.

O Zora Kakona ka inoa o kela kaikamahine, iloko o kona hele a puni na hana lealea, aole nae on a mihimihi wale mai ia Kakeo Wilikona, koe wale no a hoolauna maoli ia aku oia i kela keiki opio.

No Konaradi nae, he hele mau oia i ka haleleka, a e loaa mau mai ana no kana mau leka mai ia Zora mai, ma kela ano iho la, ua oi aku ko Konaradi kamaaina ia Zora mamua o Kakeo, a o keia huakai a Konaradi e hele nei, no ke kii ana no ia i kana mau leka, i ka haleleka.

Aia hoi ma kekahi wahi mawaho mai o ke kaona, ma keia manawa a Konaradi e holo aku nei maluna o kona lio e akoakoa ana kekahi poe keki opio he elima ka nui, o kekahi o kela poe keiki oia o Kakeo Wilikona.

He keiki oopa kekahi o kela mau keiki, e koi aku ana o Kakeo i ua keiki nei e hele a pili ma kekahi kumulaau no ka mea ua makemake ua o Kakeo e ki i ka apala e kauia ana maluna o ke poo o kela keiki, aole nae he ae iki o ke keiki oopa, me ka uwalo okoa ana mai imua o Kakeo, e hoopau loa oia i kela manao e hookikina aku iaia e kau i ka apala maluna o kona poo.

Aia ka pu panapana iloko o ka lima o Kakeo Wilikona kahi i paa ai, me ka hoolohe ole aku i ka noke mai o ke keiki oopa i ka uwalo imua ona; ke nana wale mai la no hoi kekahi mau keiki okoa aku ekolo me ko lakou aa ole e komo mai e uwao, no ka pono o ko lakou koa, mamuli paha o ka maka‘u o ka lakou hana, o ia ke noke ana i ka akaaka, me he mea lealea wale no kela mea a Kakeo e hoao ana e hana.

"Aole anei oe i lohe e Dike no Uilama Tela," wahi a Kakeo Wilikona me ka noke nana ae i ka akaaka. "O Uilama Tela ka mea ana i ki i ka apala a mahele hapalua ia, oiai e kau ana ma ke poo o kana keiki, me ka pua pana. E hoohalike ana au ia‘u iho i keia la me Uilama Tela, ma ke ki ana i ka apala a maheleia iloko o na apana elua, oiai e kau ana i ka apala a maheleia iloko o na apana elua, oiai e kau ana maluna o ko poo, me kuu pu panapana nei."

"Ina e hala ana kau ki ana i ka apala, pehea iho la ia?"

i paakiki mai ai no ke keika oopa, aole e ae i ka hookikina a Kakeo iaia, e ku ma ka aoao o ke kumulaau, me ka apala ma kona poo.

(Aole i pau.)

He Moolelo no

LEOLA DALE

ai ole

Mai ke Kulana Nele a i ka Waiwai- Na

Aloha Elua i ka Ipo Hookai.

 

Ma keika Kakahiaka, ua nui maoli ka ua o Mr. Kalaina inu ana i ka rama, no ka mea, ua lilo kela noke ana a Mr. Foda i ka niele iaia, ma ka po aku i kala, no kana mau mea i ike no ka palapala kauoha hooilina a Sr. Geofere, i kumu e hoopihoihoiia ai ka noonoo o ua kanaka nei, a o ka waiona ka mea nana e hoauhee aku ia mau noonoo mai iaia aku.

I kona hoea ana mai no ka luawai hooki‘o, ku iho la oia no kekahi mau minuke e nana ana i ke aliali maikai o ka wai, alaila kulou aku la no ka holoi ana i kona mau lima, a heaha la ia huli ana aku a ua kanaka nei nana i ka hale wiliwai, aia hoi, ua hoopuiwa loa ia mai oia me ka kihilele, i ka ike ana aku ia Kikila e apa wale ana no i na kukana o ka huila.

He naka la kona kino me ka haalulu, me he mea la ke lele ae la ke ao maluna o kona poo, a ke niniu wale la no hoi ka honua.

I kinohi o kela ike ana aku a Mr. Kaiaina ia Kikila, ua kuhihewa oia, o ke kino wailua o kona enemi ino loa, noliaila kukakuwai ae la oia i kona mau maka, a nana hou aku la, akahi no a hoopauia ae la kona pohihihi, aole ka kela he uhane lapu, aka o Kikila maoli no.

Me na olelo kuamuamu ma na lehelehe o ua kanaka ino nei, pee iho la oia ma ka aoao o ka luawai, me ka hakilo pono ana mai i ka nana o Kikila, i na kukuna o ka huila, ua hele hoi kona mau maka, a hulili i ka inaina, a i kela ame keia manawa, e nana mau aku ana oia i ke pani o ka luawai, no ka mea komo koke mai la no ka manao pepehikanaka iloko on a, no ka hoea mai i ka manawa ana e hookau aku ai i ka make maluna o kona enemi.

Oiai oia e hakilo pono loa mai la ia Kikila, ke papa la kona puuwai me ka ikaika, ia manawa i hooholo iho ai oia, in a no ka hiki iaia ke hapai ae i ke pani o ka luawai hooki‘o, e lilo ana o Kikila i poi na ka wai ame kela huila ana e ku mai la, iloko o ka manawa pokole loa.

Pee loa iho la ua o Kalaina ilalo, me ka hoao ana e houluulu mai i kona ikaikia, a e hoauhee aku hoi i na mano pihoihoi apua mai iaia aku, i hiki ai iaia ke hooho i kela hana pepehikanaka.

"Ua elemakule au i keia manawa, aka nae ua loaa no ka ikaika ia‘u e whehe ai i ke paniwai, a hookuu aku i ka wai e hooniniu i kela huila. E ike ana oe e kena kanaka hookano i ko make ia‘u i keia la." i namunamu liilii wale iho ai no ua o Kalaina, me kona ku okoa ana ae nae iluna, a kikookoo ae la i kona mau lima i o a ianei.

Lalau aku la oia i ka laau i hanaia ma kahi o ke paniwai, a kaomi iho la ilalo, aohe wahi mea a oni ae, ua hoopiha loa ia oia me ka hoonaukiuki, nolaila kau okoa iho la kona kino malalo o kela laau une, a no kona kaumaha paha, ke ike la oia, i ka oni malie o ke paniwai, a ma kana hoomaopopo iho, i hakalia wale no i ka hemo ae o ke pani, o ke kahe aku no ia o ka wai me ka ikaika, elike me ka liona, a lele aku ana maluna o kona enemi.

No ka lawa ole o kona ikaika e kaomi ai i ka laau nui i hoopaaia ai i ke pani, nolaila ku okoa ae la ua o Kalaina iluna, a hoomaka aku la e koo i kona mau wawae iluna o kekahi wahi me ka aoaoa o ka luawai, alaila huki iho la oia i ka laau ilalo, ke ike la ua o Kalaina, i ka nee liilii o ke pani iluna, a e hele aku ana a hamama loa ke pani i paa ai o ka wai i ka luawau hooi‘o, paa ana o kona mau poohiwi i ka paaia e kekahi mea.

Iloko o ka puiwa ame ka hikilele, ua hookuu awiwi ae la o Kalaina i kana paa ana i ka laau, me ka huli koke ana mai ihope, aia hoi e ku aku ana o Leola imua on a he alo a he alo, ka mea a ua kanaka ino nei i moeuhane mua ole ai, e hoea aku ana kekhi mea, no ka hoopahu‘a ana i kana hana, i manao ai e hookau aku i ka make maluna o kona enemi.

Me ka piha i ka hoonaukiuki ame ka inaina, hopu hou aku la Kalaina i ka laau, a huki mai la ilalo, me kona ikaika apau, me kona anana ole mai ia Leola, aka iloko o kela manawa hookai, i lele aku ai o Leola, no ke aumeume ana me Kalaina, me kona noke okoa ana ae i ka uwa, no kela leo o Leola i hoopuiwa aku i ko Kikila noonoo, a huli mai la oia nana i kahi o ka leo o ka oili ana aku, he mea oiaio, ike mai la oia ia Leola me Kalaina e aumeume ana.

Me ka hoohakalia hou ole iho, haalele koke aku la o Kalaina i kana wahi e ku ana ma na kukuna o ka huilawai, o kona lele aku la no ia a kau ana ma kapa o ke kahawai, hoomaka aku la e holo me ka mama apau i loaa iaia, no ka hoopakele ana ae ia Leola mai ka mana mai o kela kanaka.

Ua maopopo ia Kalaina, ma o kela komo hokai ana aku o Leola i kana hana, e pakele ana kona anami, nolaila haalele aku la oia i kana paa ana i ka laau, a huli mai la hopu ia Leola, me ka hoao ana e kiola aku i ke kaikamahime opio ilalo o ke kahawai. Me hookahi lime e paa ana i kekahi kaola nui, ke pupue wale la no o Leola, me ka noke mau ana aku i ka papale ia Kalaina, i kela ame keia manawa, oiai ua kanaka nei e noke aku ana i ka huki ia Leola, no ke kiola ana aku iaia iloko o ke kahawai.

Aohe no nae he wa a holopono kela manao o ua kanaka nei, e hoopoino i ke ola o ka wahine opio, ua hoea aku la o Kikila, he hookahi no ka ana o kona lima akau, o ka lele koheoheo aku la no ia o Kalaina, a haule ana iloko o ka wai, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i lele okoa nai ai o Leola a apo aku la ia Kikila, a mamanu o ka hiki ana ia Kikila ke pane ae i hookahi huaolelo, ua kamailio e mai la o Leola iaia i ka pan ana mai:

"O e Kikila e nana aku oe iloko o ka wai, ke hopohopo loa nei au e piholo ana kela kanaka."

Alawa aku la ka Kikila nana ana iloko  ka wai, aia hoi o Kalaina e noke wale ana no i ke kupaka, alaila pane mai la oia: "E paa e kuu aloha a paa i ke kua laau ma ka aoao o ka luawai hooki‘o nei," o kona lele aku la no ia iloko o ka wai, no ka hoopakele ana i ke kanaka, nana i imi mai i kekahi mea e make ai oia.

Ua ike mai o Kalaina i kela lele ana aku a Kikila iloko o ka wai, nolaila i hakalia no a pili o Kikila ma a aoao o ua kanaka nei, o ka lele mai la no ia o Kalaina maluna ona, ma ke hoao ana mai e luma‘i ia Kikila ilalo aka nae aole o Kikila he kanaka naaupo, me ka pupuahulu wale ma kana mau mea apau e kana ai, aka ua maopopo kana mea e hana aku ai, ua loaa aku la o Kalaina i kona mau lima wikani, a paa ae la iaia iluna o ka wai, me ka lihi launa ole mai o ua kanaka kolohe la iaia nei.

Mahope iho o ka hakoko ana Kikila me kona enemi no kekahi mau minuke, ia wa i kaulaka aku ai oia ia Kalaina no kapa o ke kahawai me ka hana nui oia i hookaika ai, ahiki i ke kau ana aku o Kalaina i kapa o ke kahawai, a waiho aku i la ua kanaka nei ilalo, o kona hoomaka aku la no ia e holo, no kahi ana i haalele aku ai ia Leola, ma kapa o ke kahawai.

Ma kela haalele ana aku nae o Kikila ia Kalaina, ia holo mai la kekahi mea mai kekahi aoao mai o ka hale wiliwai, me ka noke ana i ke kahea, aohe nae wahi mea o hoolohe aku o Kikila i kona kahea mai, a i ole, alawa aku paha nana iaia, aka ke holo la oia, no kahi ana i haalele aku ai ia Leola.

I kela hoea ana aku o Kikila e kakali mai ana no o Leola ua hele nae ua Kaikamahine nei a piha loa me ka pihoihoi, i ka ike ana mai ia Kikila, e he mea la ua aneane e haalele mai ka ikaika i kona kino, o kona kekee iho la no ia ilalo, ua paa e aku la nae oia i na lima o Kikila, a hapaiia au la no kahi o ka pakekana.

Aia hoi ma kela wahi i waiho ai o Mr. Kalaina, e kukuli iho ana kekahi keonimana, o ka noke ana mai i ke kahea ia Kikila me ko Kikila nana ole aku i kana kahea mai, i ka ike ana mai nae o ua keonimana nei i kela hoea ana aku o Kikila, hooho mai la oia i ka i ana mai:

"Auwe o oe no ka keika e Mr…….." aole nae i puka pono mai ka inoa, ua kahamaha e aku la o Kikila iaia, ma ka pane ana aku:

"Pahea ua make anei key kanaka?" wahi ana me ke kehikuho ana iho i ke kino o Mr. Kalaina.

"Aole oia i make, ke kamau nei o kona ola, aka nae, ma ko‘u mamano, ua makehewa maoli kou mauna ana aku i kou ola, no ka hoopakele ana iaia. Ua ike pono au i ka hana a keia kanaka, oiai au e nana mai ana mai kahi mamao mai, a ua hele no hoi au a piha me ka pihoihoi loa, me ka maopopo ole o ka‘u mea e hana mai ai, i ka wa e aumeume ana keia kanaka me ka lede opio," wahi a ke keonimana malihini.

"O keia lede opio, oia no o Miss Dale," i pane aku ai o Kikila, no ka hoolauna ana aku i ka on a o ke Kakela Lome me ka malihini.

Wehe ae la ke keonimana malihini i kona papale, me ke kunou ana aku imua o Leola ma ke piho paa rula, alaila pane aku la: "Ke hoomaikai aku nei au ia oe e ka lede opio, no ka palekana ana o kou ola. Aole he kea e ae nana i hoopakele ia oe, no keia kanaka opio wale no, in a aole oia i hoea aku i ka wa kupono loa, ua maopopo ia‘u aole e hiki ia oe ke ku hou mai a paio me keia kanaka e waiho nei."

"Auhea oe e kuu hoalona, o keia lede ka mea nana i hoopakele ae i kuu ola," i kaa mai ai ke kamailio ana ma ka aoaoa o Kikila. No‘u ka inaina mae ka huhu o keia kanaka, a o kona manao maolu no e make au i keia la. Ina i hoholono kana mau hooikaika ana e hemo ke pani o ka kuawai hooki‘o, in a aole kaua e halawai i keia la, oiai ua ike oia ia‘u, ma kahi o ka huila wai, pela oia i hooikaika ai e hookuu mai i ka wai, no ka hooniniu ana i ka huila, o ka mea wale no i hoholpono ole ai kela hana, ma ka hoea ana mai o Miss Dale i ka wa kupopo, a ake‘ake‘a aku i kona hooko ana i kela hana karaima."

 

MOKUNA XLI.

 

Oiai keia mau mea apau e kamailioia ana a e akoakoa ana hoi akolu mau kanaka me Leola, ma kapa o ke kahawai aia no o Mr. Foda ame Pilipo Daika maloko o ke keena waiho buke, kahi i noho ai me ko laua kakali ana, me ka piha nauki o ka hoea aku o Leola.

I ka nana aku i ua mau kanaka nei a elua, aia iloko o laua na noonoo pono ole, no ka mea ma ka po aku mamua, aole i noe maikai ia ka po e Mr. Foda, ua lilo kela palapala kauoha hooilina hou i loaa aku ai iaia, i mea hoopilikia loa mai i kona noonoo; a no Pilipo hoi, ua hele oia a piha maoli me ke kuahi, i ka hoea koke ole mai o Leola.

Oiai no nae ua mau kanaka nei e noho ana me ka nanea, kikeke ana no kekahi mea mawaho mai o ka puka, a no ke kuhihewa o Mr. Foda, o Leola paha kela, ku ino ae la oia iluna, a hele mai la e wehe i ka puka, iloko nae o kona kahaha, ua kuemi aku loa oia ihope, no ka mea aole o Leola ka mea e ku aku ana, aka o Mrs. Wekela, ua hele no hoi ka helehelena o ua wahine nei a kunahihi:

"O, e Mr. Foda, i hele mai la au no ka hoike ana aku ia oe, aole o Leola maloko nei o ke kakela i keia manawa!"

"Aole anei o Leola maloko o keia kakela i keia wa?"wahi a Pilipo Daika me ka pihoihoi.

"O keia ka mea oiaio loa a‘u e kamailio aku nei ia olua e na keonimana. Ua hele aku nei au noloko o ka rumi o Leola, no ka nana ana iaia, aole ka lede opio maloko olaila. manao mai nei hoi au, aia paha maloko o kekahi runi o ke kakela nei, hele huli ae nei au ma kela ame keia wahi, aole one loaa iki ia‘u. Ma ka‘u ninau ana aku nei nae ia Mele, ke kaikamahine lawelawe o Leola, olelo mai nei oia aole ka papale ame ka lakeke o Leola maloko o kahi waiho lole."

"Aole e hiki ia Leola ke haalele mai i ke kakela nei, me ka ike ole o kekahi kauwa iaia," i pane mai ai o Pilipo Daika, oiai nae, ua hele kona mau maka a kunahiki, me ka piha kuaki, pu hoi no jela nalowale honua ana o Leola, ka mea a ua kanaka nei i manao loa ai, ma kela kakahiaka e hoopau ai o Leola i kona mau manao maimai ole apau nonoa, eia ka auanei, ua lele ka manu mai ka punana aku.

"Ua ninau aku nei au i ka kauwau papau loa, aole he hookahi o lakou i ike i ka haalele ana iho o Leola i ke kakela neu, a ua lilo no hoi keia i mea hoopioloke loa mai i ko‘u noonoo. O ko‘u mamano ea, e hele koke oe e Pilipo e huli iaia, a in a e loaa ana ia oi, alaila koi aku iaia e hoi koke mai, oiai je wa wale no no kekahi kuaua e haule iho ai me ka ikaika," eia nae, i kela manawa no a Mrs. Wekela o ke kamailio ana mai, ua hoomaka no a Mrs. Wekela o ke kamailio ana mai, ua hoomaka iho la ka ua e haule.

"E hevee i‘o aku au e huli iaia," wahi a Pilipo, me kona jele ana mai o kahi o ka puka. "Pehea ae nei ka loihi o ka nalowale ana o Leola?"

"Aole he mea i maopopo ia‘u, oiai aole no i ike o Mele, i ka hele ana o kona kahu. Ea, ua aneane e hiki hou ole iho ia‘u ke hoomanawanui, no keia pilkia a ke hopohopo loa nei au, aia kekahi mau mea pohihihi loa, i pili aku i keia nalowale honua ana o Leola."

"Uwoki kena mau olelo ano ole au e Mrs. Wekela!" wahi a Mr. Foda me ka luliuli okoa ana ae o kona poo.

"Aole ka‘u he mau olelo palaueka wale no, aka ua piha maolu au me ka pohihihi, a me he mea la, eia au ke hoopuniia nei e na mea pohihihi he nui. Heaha ke kumu o ka olua pani ana ia olua iho malojo o kekahi rumi, aole anei ia mamuli o kekahi hana ano nui? Heaha hoi ke ano o ko Leola pienaena, a‘u i hoomaopopo aku ai maluna on a? Aole anei ua loaa ka hauoli ia Leola e Mr. Daika?" wahi a Mrs. Weleka, me ka huli ana ae imua o Pilipo.

"Aole e hiki ia‘u ke olelo ae, no ka hauoli, a hauoli ole paha iloko o Leola; aka e hele aku ana au e huli iaia, me he mea la, eia no oia ma kekahi wahi kokoke loa i ke kakela nei, kahi i hono ai," i pane aku ai o Pilipo, me ka hele ana aku no kahi o ka puka, e hemo aku ai iwaho o ke kakela.

O ka mea kupaianaha nae, mamua o ka hoea ana aku o ua o Pilipo o kahi o ka puka, ua weheia mai I ka puka e kekahi mea mawaho mai, a komo ana no o Kikila iloko, me ka ukali ana aku hoi o kekahi keonimana malihini mahope on a, oia no kela kanaka a kaua e ka makamaka heluhelu i ike mua ai ma ka hale wiliwai, ma kapa o ke kahawai.

Ua hookahala loa ia aku ka manao o na mea apau maloko o ka rumi, no keia olili ana aku o Kikila, a mea a lakou i noonoo ole ai, a o ka mea i oi loa aku ai kela kahaha, o ia ka hele pu ana aku o Kikila me kekahi kanaka okoa ae mawaho ona.

(Aole i pau.)