Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 21, 27 May 1921 — He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha [ARTICLE]

He Moolelo no KONARADI KENEKONA a i ole Ka Hiena o na Awawa Kuhoho ame Demona ka Lio Eleele Kupaianaha

Ma ka ia nei ike aku, aia wale no ke kamailio ana ma ka aoao o kona makuakane, a e kunokunou mai ana hoi ke poo o Felipe; no ka makemake ole o Konaradi e ikeia mai oia e hoolohe ana i na olelo a kela mau kanaka, huli hoi mai la oia no kahi o ka hale noho e ku aku ana, me kona nanea wale ana iho no mawaho o ke kahua manienie. No ka hora hookahi pah'a kona noho ana ma kela wahi, ua hoea mai la o Felipe, a ku ana imua o kona alo, me ka i ana maii: "He mea ka'u i makemake ai e ninau aku ia oe e ke kanaka opio," wahi ana me ka wehe ana ae i kona papale a paa iloko o ka lima. "E ninau mai, no ka mea ke hoolohe aku nei au i kou mau makemake," wahi a Konaradi, me kona nana ole ae iluna, aka aia no kona mau maka ilalo o ka mauu kahi i nana ai. "Ke makemake nei riu e maopopo, aia anei iloko ou, ka iini e aa mai imua o'u, elike me kela mau olelo .au o ka hoopuka ana ae, imua o ko makuakane, ua makaukau loa oe e hele aku imua o ka lio eleele, ina owau pu kekahi?" "Ae, o ka mea oiaio maoli no ia, elike me kau mau olelo ku i ka hookano i kamailio mai ai imua o'u." "Ina o kou makemake ia ea, alaila ua pono," wahi a Felipe me ka hookeke okoa ana aku i kona mau niho. "Aole he ae o kou makuakane ia oe e komo maloko o ka pa i hoopaaia ai ka lio eleele, aka nae e hele ana oia no ke kulanakauhale, ma ke kakahiaka o ka la apopo me kekahi kanaka okoa. nolaila o kaua wale no ke noho iho ana i ka hale nei. Ina aia kela manao koa iloko ou e hele pu me a'u noloko o ka pa ea, ua makaukau au no ka hooko ana aku i kau kono, ma ka la apopo." MOKUNA 11. ' Pii ae la ka ula ma na papalina o Konaradi i ka wa i lohe aku ai i kela mau olelo a Felipe, a o ia kana o ka i ana mai me ka maka'u ole: . "Aia a hoea i'o mai i ka la apopo, ia wa kaua e ike iho ai, owai la o kāua ka hohewale, owau paha a i ole o oe paha, ma ka'u koho nae, e maka'u ana oe, me ka aa ole e komo iloko o ka pa no ke ku ana aku imua o Demona." "O ka'u olelo a'o ia oe e ke keiki, o keia no ka manawa kupono au e hoike mai ai ia'u i ka mea oiaio loa. Ina he maka'u kou i kela lio ea. alaila mai huna oe i ka hoike ana aku i keia mea a kaua e kamailio nei imua o kou makuakane ame kou makuahine, i hiki ai ia laua ke papa mai ia oe me ka ikaika, a loaa hoi ke kumupale maikai ma kou aoao, e hiki ole ai ke hooko i keia manao o kaua."

Ua maopopo loa ia Konaradi, he mau olelo hoohaehae wale no kela a Felipe e noke mai la i ke kamailio iaia, ua hele ka huhu o ua keiki opio nei a nui, aka nae mamuli o kona hoomanawanui ana e uumi, i hiki ole ai iaia ke hoikeike aku ma kona helehelena, i ka mea e paila la iloko o kona puuwai, a pane mai la oia me ka leo o ka mea i piha ole me na manao pihoihoi: "Aole au he kamalii, e hoao ai e imi i kekahi kumupale kuu waha aku, he mau olelo oiaio loa ia, a e hooko aku ana no'u e pakele ai, aole loa! O na olelo apau i puka ae mai au, iloko o ka manawa a kaua i aelike iho nei," alaila ku ae la ua o Konarruli iluna, hoohuli aku la i kona kua ia Pelipe me ka manao hoowahawaha, o kona kalia aku la no ia hele, me ka hoihoi ole e hoolohe hou mai i kekahi mau olelo mai kela kanaka aku. Aia ka hapa Ilikini ke nana la ia Konaradi i ka hele me na maka hookokoe. a o ia ka ua kanaka nei o ka nmunamu ana ae: "Hele mai la ka hoi ko'u hoowahawaha a nui i kela keiki hookano! Ina aia i'o ka manao koa iloko ona e ku aku imua o ka lio eleele, alaila ua maopopo loa, ma ka la apopo, e pau ai kona ike hou ana i ka malamalama o ka la, ka mea pumehana." Ua pololei na olelo a Kimo Kenekona i olelo mai ai i kana keiki, no kona hoolilo ana i ka hapa Ilikini i enemi nona, aole no nae ia he kumu no ke kanaka opio e maka'u ai, ua hiki no iaia ke makaala nona iho, i wahi e kau ole aku al ?na poino mahina ona. Ma kela kaha ana aku a ua o Konaradi hele, ke kamoe pololei la kOna alahele no kahi o ka halelio, me ka manao e hele oia e holoholo maluna o kona lio punahele, no ka nui o kona hoonaukiuki ia Felipe. Maloko o kekahi o na keena o ka halelio, i lawe mai ai oia i kona lio punahele nona ka inoa o Pilina. Mamua aku o ka hoea ana mai o ka lio eleele, me he mea la iloko o ka

noonoo o kela kanaka opio, o Pilina ka lio helu ekahi ma ka honua apuni, i keia manawa n.ae, ua emi iho kona makemake ia Pilina mamua o Demona. Hookomo aku la oia i ke kaulawaha i kona lio. hookau ae la no hoi i ka noho ma ke kua o Pilina, o kana e hoomaopopo la, he keu aku a ka oni o kona lio, o kela ka manawa mua loa ana i ike ai i ke kupaianaha o ka hana a kela lio, me ka maopopo ole iaia o ke kumu. I ka wa i paa ai o ka noho, o kona kau ae la no ia iluna, eia nae, elike me ka anapa ana a ka uwila, o ka manawa no ia i lele ae ai o Pilina iluna, a hoomaka aku la e holo, me ka noke ana no hoi i ka owala, a inii pāha he keiki o Konaradi no Kula, ina ua haule kahiko oia, ma kela manawa mua loa, o kona lio i lele ai iluna, aole nae pela, he kawa ia nana * lele a opu, aohe ana rnea e hopo iho ai, ke hoomalimali la oia ia Pilina, aole nae he wahi mea a maliu mai iaia, a no ka noke mau o kona lio i ka owala, me ka holo pupule ana i o a ia nei. lele okoa aku la oia ilalo, me ka paa ana o ke kaulakaohi ma kekahi lima. "Heaha mai nei hoi keia ou e Pilina?" wahi ar,a me ka hoomalielie ana mai i kona lio, aole nae he ku malie iho o Pilina i kahi hookahi, ke lele wale la no ua lio nei i o a ia nei, e hoohewahewa ole ai ke kanaka opio ke nana aku, aia kekahi mea ano nui nana i hoopienaena loa aku i kela lio. Aole he manawa a Pilina i hana mai ai i kona kahu opio elike me kela, a ke nana mau mai la hoi ka lio ia Konaradi, me he mea la e hoahewa mai ana iaia nei, no kekahi hana ku i ka lokoino, ana i hookau aku ai maluna o kona hoaloha punahele. "Ea, heaha hoi keia e Pilina? Ua komo anei kekahi mea malalo ae o ka noho. napa i hoopilikia aku ia oe?" Lalau aku la o Konaradi i ke kaulaopu. no ka wehe ana ae i ka noho, o ka wa ia i piena ae ai o Pilina, nolaila maopopo loa iho la ia Konaradi, no ka noho mai ke kumu o ka pilikia, nolaila hooikaika loa aku la oia e hemo ae ka noho m.ai ke kua mai o Pilina, me kona nana ole aku i ka pienaena o ka lio. I kela hemo ana ae o ka noho mailuna māi o ke kua o ka lio. aloe ona wahi mea a ike iho i kekahi mea ano e, nolaila nana aku la oia maluna o ke kua o Pilina, aia hoi ike

iho la oia i ka pilipili 0 ka hulu i ke koho, o kona eleu koke aku la no ia f rio ka nana hou ana i ka noho, ma kela wahi e pili ana i ke kua o ka lio, ana i ike aku ai i ke koko, he oiaio loa, ua loaa aku la iaig he wahi kui liilii, i kakiaia iloko o ka noho, me ka nalo loa. ! Ua hoopiha loa ia mai la o Kona.ra.di me ka huhu, no I kela koloheia ana o kona noho, no ka mea aole mea mawa|ho ae ona e kau maluna o kona noho, oia hookahi wale no, | a ua maopopo mai la no hoi iaia he hana kela na kekahi enemi, no ka hoopiena ana aku'"i Itfona lio, no kekahi kumu nae ana i ike ole ai. ' Mai ko io no paha ka manao o kona enemi, no ko ia nei haule mailuna aku o Pilina, ina he hapa makaukau iho kona i ke kau lio, a o ia kana i hoomaikai iho ai iloko ona, i ka hiki ana iaia ke hoohoka aku i kela enemi, ma o kona akamai loa i ke kau ana i na lio ahiu. Oiai nae ua o Konaradi e noonoo ana i ka mea nana kela kolohe, loaa koke mai la no iaia na manao hoohuoi, aole he mea e ae nana kela hana, aka o Felipe no ia, oiai ua hoomaopopo oia, i ka nanakee mai o kela hapa Uikini iaia, me ka piha o kona mau maka i ka huhu, i ka wa i hele aku ai e kamailio iaia, mamua o ka hale, ma ke kahua manienie. Ua ala ae no kekahi manao iloko ona e hele maoli aku imua o Felipe, a hookau aku i na hoahewa ana maluna o ka hapa Ilikini, no kana mea i hana mai ai, o ka mea wale no nae naaa i kaohi aku iaia, i kona hooko ana aku ia manao, o ia ka loaa ole iaia o kekahi mau hooiaio, o kela ke kanaka nana i kolohe i kona noho. "Ua pakele oe e kena kanaka i keia manawa, aka loaa hou aku oe ia'u ma keia hope aku, e lawelawe hou ana i kekahi mau hana kolohe, e ike ana oe, i ko hoohilahilaia e a'u imua o kuu makuakane," i namunamu wale iho ai no 0 Konaradi me kela manao huhu no iloko ona. Kukuli iho la oia iluna o ka lepo, me ka wehe ana ae i kana pahipelu, a o'eo'e aku la ahiki i ka hemo ana ae o ke kui, mai ka noho lio mai, o kona hookau hou aku la no ia 1 ka noho maluna o ke kua o kona lio, a kau aku la no hoi oia, me ka noho malie loa o ua lio nei, aole he pienaena elike me mamua, o kona hoomaka aku la no ia e holo, me ke ku o ka e'a o ka lepo mahope ona. Aia hoi maloko o kekahi wahi i uluia e na laau hihi, e hoekepue mai ana o Felipe, ke haka pono loa la kona mau maka o ka ike aku i ka haule o Konaradi mailuna aku o ka lio a eha loa, iaia nafe'l' ike aku ai i ke kaalo ana ae o ua keiki opio nei, maluna o kona lio, me ka poino ole, ia wa i hoopuka okoa ae ai ua hapa Ilikini nei i na olelo hailiili, i ka i ana ae: • '

"Aia ua keiki ino lapuwale nei ke holo la me ka poino ole; nolaila ua pahu'a ka'u mea i hana aku ai no kona poino, ua hiki nae hoi, ma ka la .apopo, e ike ana oia, aole he hana maalahi, ka hoao ana mai o kekahi keiki hupekole, e kamailio i na olelo maikai ole ia Felipe; o ka hana ana aku ia, pau kona ike hou ana i ka malamalama o ka la."

He keiki akamai maoli o Konaradi i ke kau lio, iaia e holo la maluna o Pilina, me he mea la, aia oia iluna o kekahi noho paipai, pehea ka pienaena ame ke anapuu o ka holo ana o ka tio, e mau ana kona kulana hiehie, a kilakila i ka hololio, a ua kapaia aku oia, e ka poe apau i kamaaina i kona maalo mau ae maluna o kona lio, ka NaiU Ulaula, a i ole ka Hiena o na Kula Panoa. Ma kekahi mau manawa lehulehu o kona hoea ana ma ke kulanakauhale o Nu loka, a iaia maloko o ka paka me kona lio, ua haawiia mai na leo huro iaia e na kanaka, e hoopuni ana ialoko o kela paka, no ko lakou mahalo i ka hiehie o kona kulana, ka mea i loaa ole aku i na keiki o kekahi kula a'o hololio, maloko o kela kulanakauhale. Ua ma'u no kela holo ana aku a Konaradi maluna o kona lio, kaalo ae la oia mawaho o kekahi hale nani, e hoopuniia ana e na kumulaau he hale keia no Rupa Wilikona, he kanaka hoopukapuka <iala no Nu loka. He keikikane ka keia kanaka nona ka inoa o Kakeo Wilikona, a ma ke ano nui ke olelo ae, he hoowahawaha loa keia keiki ia Konaradi, a aole no hoi he hoihoi o Konaradi iaia, nolaila he kulana maikai ole maoli ka noho ana mawaena o kela mau keiki a elua. He keiki punahele loa o Kakeo Wilikona i kona mau makua, o ke kumu 110 paha, oia hookahi wale no ke keiki a kela maU mea, a hui pu iho me ka nui.o ko laua mau waiwai, e hoonu'anu'aia ana oia ma kana mau mea apau e makemake ai, elike me ke ano mau a na keiki a na makua j nui o ka waiwai. j Iloko o ke kau wela o. ka makahiki, e hoohala ana o Kakeo Wilikona i kona manawa hoomaha, ma ka home kuahiwi o kona makuakane, a ke hoi mai no ke kulanakauhale, he hookahi .no ana hana, o ia ke komo ana i na lole maikai, kau ke ciga ma kona waha, me kana pu panapana maloko o ka pakeke mahope o kona lolewawae, a me he mea.la ma ka nana aku a na keiki o ke kulanakauhale iaia, oia kekahi o na keiki ano nui loa imua o ko lakou mau maka. He mau hoaloha lehulehu no ko Konaradi ma ke kulanakauhale, eia nae aol6 oia he keiki hooio, a hoikeike wale ae paha i kekahi mau hana e hookaulanaia ai kona inoa. Aole elike me Kakeo 'Wilikona, e kaena mau ana oia no kona koa ma na ano apau, a o kekahi o kana mau hana haule ole, o ia no ka hao ana mai iaia iho a paihi, alaila hoohehelo aku la ma kahi o ka haleleka, kahi a ke kaikamahine u'i a ka lunaleka e noho mau ai, e haawi i ka. leka a na kanaka. O Zora Kakona ka inoa o kela kaikamahine, iloko o kona hele a puni i na hana lealea, aole nae ona mihimihi wale mai ia Kakeo Wilikona, koe wale no a hoolauna maoli ia aku oia i kela keiki opio. No Konaradi naē, he hele mau oia i ka haleleka, a e loaa mau mai ana no kana mau leka mai ia Zora mai, ma kela ano iho la, ua oi aku ko Konaradi kamaaina ia Zora, mamua o Kakeo, a o keia huakai a Konaradi e hele nei, no ke kii ana no ia i kana mau leka, i ka haleleka. Aia hoi ma kekahi wahi mawaho mai o ke kaona, ma keia manawa a Konaradi e holo aku nei maluna o kona lio, e akoakoa ana kekahi poe keiki opio he elima ka nui, o kekahi o kela poe keiki oia o Kakeo Wilikona. He keiki oopa kekahi o kela mau keiki, e koi aku ana o Kakeo i ua keiki nei e hele a pili ma kekahi kumulaau no ka mea ua makemake ua o Kakeo e k4 i ka apala e kau:a ana maluna o ke poo o kela keiki, aole nae he ae iki o ke keiki oopa, me ka uwalo okoa ana mai imua o Kakeo, e hoopau loa oia i kela manao e hookikina aku iaia e kau i ka apala maluna o kona poo. Aia ka pu panapana iloko o ka lima o Kakeo Wilikona kam 1 paa ai, me ka hoolohe ole aku i ka -noke mai o ke keiki Oopa i ka uwalo imua ona; ke nana wale mai la no hoi kekahi mau keiki okoa aku ekolii, me ko lakou aa ole, e komo mai e uwao, no ka pono o ko lakou hoa, mamuli paha o 'ka maka u o ka lakou hana, o ia ka noke ana i ka \kaaka, me he mēa lealēa" waJe' L no kēla mea a Kakeo e hoao ana e hana. u A°le anei oe i lohe e Dikē no Uilama Tela," wahi a Kakeo Wilikona me ka noke ana ae i ka akaaka. "O Uilama Tela ka mea nana i ki i ka apala a mahele hapalua ia, oiai e kau ana ma ke poo o kana keiki, me ka pua pana. E hoohalike ana au ia'u iho i keia la me Uilama Te!a, ma ke ki ana 1 ka apala a maheleia iloko o na apāna elua, oiai e kau ana maluna o ko poo, me kuu pu panapana nei." ; Ina e hala ana kau ki ana ika apala, pehea iho la ia?" 1 1 paakiki mai ai no ke keiki oopa, aole eaei ka hookikina a Kakeo īaia, e ku ma ka aoao o ke kumulaau, me ka apala ma kona poo. 1 (Aole i pau.)