Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 22, 3 June 1921 — Page 2
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
HE KANAWAI
E Hoololi Ana I Ka @ 3241 O Na Kanawai I Hoopono pono Houia o Hawaii, 1915, e Pili Ana I ka Hoopaa Aina Ana, E Like me ia i Hoololiia Ai E KE Kanawai 61 o Na Kanawai o ke Kau o 1915.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O na lalani 20 a hiki i ke 32 i huiia o ka Pauka 3241 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, e like me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 61 o na Kanawai o ke Kau o 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:
"No ka hookomo ana i na palapala hoohiki kumu o na kuleana aina ame ka hoopuka ana i mau kope o na palapala hoohikiia o ka ona, in a aia maloko o eha aoao, ekolu dala, a no kela ame keia 2020 hou a i ole hakina paha, kanaima keneka.
No ka hana ana ame ka hookomo ana i palapala hoohiki hou no ka palapala kila, e hui ana me hookahi kope papalua i hookiia i hoopuka ia, ina maloko o eha aoao, elua dala.
No kela ame keia aoao hou a i ole hakina paha kanalima keneka, a oia ana no no kela ame keia kope papalua o ka palapala hoopii, mahpoe o ka mea mua.
No ka hoopaa ana i ka palapala hookahi, e hui ana me ka hookomo ana, papakuhikuhi inoa, hookomo ana, hoohiki ana no ke komo ana, hana ana ame ka hoohiki ana i na palapala hoomanao maluna o na palapala hoohiki, i ke koiia ana mai, hookahi dala ame kanalima keneka, koe nae a ua hoakaka okoa ia maloko nei.
No ka hoohiki ana i ke kope o kekahi palapala o na uku like no i hoakakaia e ka Pauku 3090 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, a i ole o kela ame keia mau hoololi ia mea.”
PAUKU 2. O na lalani 41 a hiki i ke 55, e hui pu ana ia laua elua, o ka Pauku 3241 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, e like me ia i hoololiia ai e ke Kanawai 61 o na Kanawai o ke Kau o 1915, ma keia ke hoopauia nei.
Pauku 3. A mana no keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY
Kiaaina o ke Tertore o Hawaii.
KANAWAI 157.
[B.S. Helu 63.]
HE KANAWAI
E Pili Ana i ka Mana o na Ahahookolokolo Kaapuni, a e Hoololi Ana i ka Pauku 2271 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii. 1915, ma ka Pakuʻi Ana Aku i Hapa-Pauku Hou e Hookau Ana i ka Mana Aku i Hapa-Pauku Hou e Hookau Ana i ka Mana Maluna o na Ahahookolokolo i Oleloia no na Mea e Pili Ana i ka Lawe Walela o Na Laikini Ahahui i Hoohuiia.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka Pauku 2271 o na Kanawau i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei i heluhelu ai penei:
"Pauku 2271. Na Ahahookolokolo Kaapuni. O na ahahookolokolo kaapuni pakahi ua loaa ka mana. koe na mea e hoohalahalia ana ame na noi imua o ka aha kiekie e like me ke kanawai, penei:
Ekahi: O na kue kalaima i ikeia malalo o na kanawai o ke Teritore, i ukakiia iloko o ko lakou mau aha kaapuni a i ole hoololiia aku ilaila no ka hookolokolo ana mamuli o ka hoololiia o ke kiule mai kekahi aha kaapuni okoa mai;
Alua: O na hihia @ no ka hoopao ame ka lawe waleia i ulu mai malalo o na kanawai o ke Teritore;
Ekolu: O na hihia apau, kivila a i ole kalaima, e hiki pono mai ana imua o lakou mamuli o kekahi hoohalahala mai kekahi aha mai e like me ke kanawai;
Eha: Ma ke kanawai, me ke kuleana ole, o na lawelawe ana apau iloko a i ole ma ke ano quo warranto, i laweia mai ma ka inoa o ke komisina o na oihana pili i ka pono o ka lehulehu, a i ole o ke Teritore, no ka lawe waleia o ka laikini o kekahi ahahui i hoohuiia e kue ana i na hoakaka o kekahi kanawai e pili ana ia ahahui i hoohuiia, no ka hooko ole, no ka lawelawe ole, no ka hana ana a i ole kue ana i kekahi kanawai a i ole mau kanawai i like me ka haawi pio ana mai i kona palapala hookumu, ame ka hoohana ana i na kuleana i haawi ole ia aku ia lakou.
Elima: O na hihia apau ma ke ano kivila kue i ke kanawai, koe a ua kauoha okoaia e hana aku be mea okoa:
Eono: Ua loaa i kela ame keia aha kaapuni, i ka loaa ana o na hooia kupono aole e loaa ana he hookolokolo pololei ame ka hoopilimeaai ole ia ma kekahi hihia e @ ana iloko oia aha, a mahope o na aoao a elua e loaa ai he manawa e loheia ai, e hoololi i na kiule i kekahi aha kaapuni okoa aku a e kauoha i na moolelo e hoihoiia ilaila; aka nae, ua hiki i kela ame keia aha kaapuni i kona manao ana, i ka ae ana o na aoao apau i kekahi hihia kivila iloko oia aha, e hoololi i kahi e hookolokolooia ai i kekahi aha kaapuni e aku a e kauoha i ka moolelo e laweia aku ilaila."
Pauku 2. E mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana e ke kiaaina o ke Teritore o Hawaii, koe nae a aponoia mai e ka Ahaolelonui o Amelika Huipuia.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 158
[B.S. Helu 84.]
HE KANAWAI
E Hoomana Ana a e Kuhikuhi Ana i ka Papa o na Lunakiai o ke Kalana o Hawaii e Hookaawale i ka Heluna o Kanawalu-Kumumaha Dala ($84.00) no ka uku Ana i na Koi a Joseph N. Koomoa ame Burley O. Trice.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka papa o na lunakiai o ke Kalana o Hawaii ma keia ke hoomanai a ke kuhikuhiia aku nei e hookaawale i ka heluna o kanawalu-kumamaha dala ($84.00) mai loko ae o na loaa laula o ka waihona puuku o ke kalana i oleloia no ka uku ana i na koi penei:
Joseph N. Koomoa, no ka luhi ma ke ano he makai kula mai lulai 1. 1916. a hiki i Iualai 15. 1916………….$30.00 Burley O. Trice. no ka luhi o 27 la ma ke ano he mea hana alanui ma Mud Lande, Apan o Hamakua mawaena o Malaki 3, 1903, ame Aperila 3, 1903……………. 54.00
Pauku 2. E mana no keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCarthy.
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanawai 159.
[B.S. Helu 88.]
HE KANAWAI
E Koi Ana i na Lunakanawai Apana e Hoouna i na Hooiki o Kekahi Mau Lawelawe Hihia Kalaima i ka Loio KUlanakauhale ame Kalana a i ole Kalana, a e Hoololi Ana i ka Mokuna 214 o na Kanawai I Hoopono Houla o Hawaii, 1915, ma o ka Pakui Ana Aku i Pauku Hou a e Ikeia o ka Pauku 3766A, a e hoololi ana i ka Pauku 3766 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o HAwaii:
Pauku 1. Eia ma keia ke pakuiia aku nei he pauku hou i ka Mokuna 214 o na Kanawau i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, a e ikeia o ka Pauku 3766A, a e heluhelu ana penei:
"Pauku 3766A. Hoike i na loio Kalana a i ole kulanakauhale ame Kalana. Ma na hihia kalaima apau i hiki aku imua o ka lunakanawai apana ma kahi he ahewaia ana e like me ka hoakaka maloko o ka Pauku 3766 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii. 1915, ua hiki ka hoohalahala mai ka olelohooholo mai a i ole e koi aku i hookolokolo ma ke kiule, e hana koke mai ka lunakanawai, me ke kali ole, a e hoouna i ka loio kalana a i ole kulanakaukale ame kalana e like me ka mea e ikeia ana, i hoike no na mea i oleloia, e hoike ana me ka pokole maloko o ka hoikeia no na mea i oleloia e hoike ana me ka pokole maloko o ka hoikeia i oleloia i ke ano o ka hihia ame ka mea i hookoia, e hoike ana i ka inoa o ka mea pale ame ka la o na moolelo i hoounaia ai i ka aha kaapuni."
Pauku 2. O ka Pauku 3766 o na Kanawai i Hooponopono Houia o Hawaii, 1915, ma keia ke hoololiia nei ma o ke oki ana ae mai laila mai i ka manao olelo hope, o ekolu lalani.
Pauku 3. E mana no keia Kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 25 o Aperila. A.D. 1921.
C.J. McCarthy,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
Kanawai 160.
[B.S. Helu 96.]
HE KANAWAI
E hoomana ana i ka hookohu ana i mau kauka hana niho iloko o na kula aupuni o ke teritore o Hawaii, a e hookaawale ana i ka heluna o iwakalua Tausani Dala ($20,000.00) no ka hoomaopopo ana i na uku ame na lako na la hana.
Oiai, no ka pomaikai o na keiki o ke Teritore o Hawaii, ua kuai o Mrs. George R. Carter i kekahi apana aina e waiho ana maloko o Honolulu a ua manao e kukulu a e hoohanaia malaila i hale hana niho, a oia i mea manawaleaia ma kona ano; a
Oiai, i pakui aku no na hana hoomaemae ana maloko o ka hale hana niho i oleloia, he mea kupono, i mea e hoopakeleia ai ka niho o na keiki i oleloia, e lawelaweia na hana hoopaka maloko o na kula aupuni i lawelaweia e na poe i hoonaauaoia ma ke ano he poe hana niho; a
Oiai, oia poe, i ao ia pela i oleloia maluna ae, aole e hiki e loaa i keia manawa, a aole no e loaa ana a hiki i ka hoonaauao ponoia ana no ia hana maloko o kekahi kula hana niho; a
Oiai, o Mrs. George R. Carter ua makaukau a ua ae e kukulu, hoohana a e malama, ma kona mau hoolilo ponoi iho, i kula no na hana oia ano; a
Oiai, o ka hookana kuponoia ana ame ka malamaia ana o ke kula i oleloia ua kau aku no maluna o ka hoopaaia ana mai o na poe e lawe ana i na hoonaauao oia ano malaila a i hoomakaukau ponoia malaila e loaa aku ana ma ia hope aku he manwa e hoolimalimaia ai ma ke hana niho maloko o ke Teritore o Hawaii; a
Oiai, o na hana niho oia ano, a i oi aku ma na kula aupuni, e lawelaweia ma na hoolilo o ka lehulehu a i hoomaluia hoi e na lunanui o ke aupuni a aole hoi e na poe mawaho me ka uku ole; nolaila ano,
E hooholoia e ka ahaolelo o ke Teritore o Hawaii.
Pauku 1. O ke keena hoonaauao o ke aupuni ma keia hoomanaia a ke ao ia aku nei e hoolimalima, ma na uku kupono, i poe hana niho no ka lawelawe ana i mea e hoopakele ana i ka niho maloko o na kula aupuni o ke Teritore o Hawaii, ame kekahi lunanui hana niho iaia ka hoomalu ana i ka hana i oleloia, a oia hana ana, aole e hoomakaia mamua o Sepatemaba, 1922.
PAUKU 2. O ka heluna o iwakalua tausani dala ($20,000.00) a i ole o kekahi heluna nui kupono e lawa pono ana ma keia ke hookaawaleia nei mai loko ae o na dala i loko o ka waihona puuku o ke Teritore o Hawaii, aole i hookaawale mua ia, e hooliloia e ke keena hoonaauao o ke aupuni no na uku ame na lako kupono no ia mau hana niho.
PAUKU 3. A mana no keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 25 o Aperila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii
KANAWAI 161.
[B.S. Helu 100.]
HE KANAWAI
E Hoomaopopo Ana i Haawina no ke Kokua Ana e Hookipa i na Lala o ka Ahalele o Na Poe Kakau Nupepa o ke Ao Nei.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
Pauku 1. O ka heluna o iwakalua-kumamalima tausani dala 9$25,000.00) ma keia ke hookaawaleia nei mai na palapala kikoo dala e aponoia ana e ke Kiaaina o Hawaii, i mea e kokua ana i ka hookipa ana i na lala a Ka Ahaelele o na poe Kakau Nupepa o ke Ao nei, e malamaia ana maloko o Honolulu i loko o ka makahiki 1921. E hoomaopopoia no hoi, o ka heluna i hookaawaleia ma keia aole e loaa a hiki i ka loaa ana he huina like o iwakalua-kumamalima tausani dala ($25,000.00) i luluia e ka lehulehu a i ole poe mawaho mai a i waihoia i loko o kekahi banako a i ole mau banako maloko o Honolulu i ka inoa o kekahi mea a mau mea paha a i ole komike paha e hoomalu ana i ka hookipa ana i na lala i oleloia, a e hoomaopopo houia no hoi, aole kekahi heluna oi ae maluna o keia e hoolilioia mai ka haawina i hanaia ma keia koe wale no a ua like me na hoolilo o ka waihona i luluia a i waihona e like me ia maluna ae.
PAUKU 2. E mana no keia Kanawai i kona aponoia ana.
Aponoia i keia la 25 o Perila, A.D. 1921.
C.J. McCARTHY,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 162.
[B.S. Helu 117.]
HE KANAWAI
E Hoomaopopo Ana i ka Haawai Olelohooholo Waha Ana.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. Ma na hihia i komo maoli aku i loko o ka hoopaapaa ana. o na aha moolelo, ma ka manao e pili ana i ko lakou kuleana pakahi, e loaa no ka mana e haawi mai i na olelo hooholo pili i na pono, in a no aole e loaa ana ka palekana no ka manawau, a i ole ia manawa, ua hiki e koi, a aole e wehe houia a i ole hoolohe houia no na hoohalahala maluna o ke kumu o ka olelo hooholo a i ole kauoha paha he mea@ooholo wale no ma ka olelo waha i noi ia mai. O na hoopii e pili ana no ka wehewehe ana i ka manao o na palapala hooilina. palapala kuai, a i ole mau palapala e ae ma ke kakau, na kanawaim na kanawai kulanakauhale ame na kauoha aupuni e ae, ua hiki no e noonooia. a o keia helu papa ana aole he mea e hoopau aku ai i na koi e ae no na olelo kue a me hoole i ka pono o kekahi.
PAUKU 2. O na olelo hooholo waha ua hiki no e loaa a e noonoo houia e like me na olelo hooholo e ae, e like me na kawau o ke Teritore o Hawaii e pili ana i ka lawelawe hihia kivila ana.
PAUKU 3. Ua hik@ no e haawiia mai i palekana ana hou aku maluna o kekahi olelo hooholo waha i hookahua ia i ka manawa kupono a i ole maikai. O ke noi maluna no o kekahi mea i kakauia i kekahi aha i loaa ke kuleana e haawi mao ia maha, Ina ua manaoia ua lawa ka palapala hoopii, e hana no ka aha, i ka manawa hiki e hoolahaia, e koi aku i kekahi aoao hoopii kue i hooponopono ia kona mau pono ma o ka olelo hooholo waha, e hokie mai ke kumu e hiki ole ai e haawi houia aku he mahaia manwa koke no.
PAUKU 4. I ka manawa e haawiia mai ai ka olelo hooholo waha ao i ole he maha hou aku e haawiia mai ana i hookahuaia maluna olaila o ka hooholo ana o na hoopii maluna o na olelo ike hiki e laweia imua o kekahi kiule, oia hoopii e waihoia aku no i kekahi kiule ma ke ano ke mau ninai, me na olelo ao kupono mai ka aha mai in a paha he olelo hooholo maamau ka mea e haawiia mai a aole paha.
PAUKU 5. O na aoao iloko o kekahi hoopii e ake ana e loaa kekahi olelo hooholo waha ua hiki no e hoakaka mai i ke kumu me na mea e pili ana i na lilo o ka aha a i ka loaa ole ana o na hoakaka pela ua hiki i ka aha ke hana mai a haawi i na lilo e like me ke kaulike a pololei.
PAUKU 6. O keia Kanawai ua manaoia he mea kokua; o kona manao oia no ka hoopalekana ana mai na maopopo ole ame ka lawa ole o ka lawelaweia ana o na hoopii malana o na pono ma ke kanawai, me ke koi ole aku i kekahi aoao i komo mai e alo ae i ka pono i hoikeia e kekahi mea e loaa ai iaia ka pono maamau no ia meal a e laweia no hoi me na mano laula ma
Nana Ma ka Aoao Ekolu
KA HAIOLELO A PROF. H. E. GRE
GORY O KA BISHOP MUSEUM
IMUA O NA KAIKAMA
HINE O HAWAII NEI
"Ua hiki loa i ka lahui Hawaii ke@" lilo i lahui ikaika me ka holona @ ko o ke Ao nei in a lakou e @ na a kokua ia lakou iho.
"Ma kaʻu huli pono ana i ka moo @ lelo o ka lahu iHawaii i ke aa i hala.@" he lahui kaulana keia apuni ke ao, @ lakou makaukau i ka hookele i aa waa @ kaulua ma ka Moana Pakipika @ poe manaoio i ke Akua, he lanai @ kaukau i ka mahiai, lawaiʻa a ua @ o noonoo ko lakou noho lahui ana.
"Aia wale no a lokahi na Hawaii apau, like me ke au kahiko i hala @ ila ola hou ka lahui Hawaii, @ hou lakou ke komo na manao maikai @ no ko kokua ana ia lakou @ loaa ka lanakila o keia mua aha."
Aole naʻu keia aʻo ia lakou ana@ ka mea e malama nei i ka Bishop Musem i keia menawa, i huli pono i ka moolelo o ko kakou lahui aloha @ laila pehea e hiki ai ia kakou ke @ hou a hoohemo mai ia kakou mai @ noho kupaa ana malalo o na lahui @ Aia no ia kakou ka mana me ke @ e hiki ia ke hoi hou mai ia mau @ kai ia kakou, ke hooholo kela me keia ohana Hawaii apuni ke teritore nei @ ala kakou a lokahi hookahi lahui i keia wa, a kukulu kakou i Hui Nui no ka @ holomua me ka pomaikai o ko kako@ lahui ma na mea apau a kakou e @ ai no ka lako o ka home.
Ke ike nei kakou i ka pipii o ka @ poi a e mau aku ana no ka pipii ana @ ahiki i ka manawa a ke kanaka ili@ e @ loa ai i ka poi o kona @ oiai he nui na lahui e, e ai poi nei keia wa, ame na dala koʻikoʻi o lawa @ ai ka umeke poi o koʻu hale, @ mai nei o Mr. Kumalae o ko kako @ komo pu aku me ia, aka ke ku nei @ kakou mawaho o na kaʻe o ka lo @ aohe hoi o ke komo pu aku a kokua @ kana apana hana i mea e emi hou @ ai ke kumukuai o ka poi, aole hiki @ iaia wale no ke auamo i ke koʻikoʻi @ keia oihaua, ke komo ole aku @ ma ke ano lahui a kokua pu iaia ma @ ano apau e hiki ai iaia ke wehe hou @ kona halepoi.
He kupanaha maoli no ka hapanui @ na Hawaii, ma ke kamailio me ke @ kaliki aohe lahui i @ aku o ke ao @ ma ia mea, aka ma ka hooko ana @ ka hana o holomua ai a e pomaikai @ ka lahui o keia mua aku, he mea @ wai ole ia i ko lakou noonoo, a na @ lolei ka olelo naauao a keia haole, @ ua ia kakou ko kakou holomua me ka @ nee ana i hope a hookuu aku ne @ lahui e e @ mai ia kaou ahiki i @ kakou nalowale loa ana.
He mau olelo ikaika keia aka, aia @ no me ka ikaika e loaa ai ia kakou ka @ holomua me na pomaikai aʻu e paipa@ aku nei ia kakou, e ala mao kakou @ ka meaai ka enemi. ke nee mai nei @ @ ia kakou ma ke kumukuai o @ poi; pehea oukou, e ku hookahi ana no paha o Mr. Kumalae oia wale no @ paio aku ai i keia enemi nui, i hiki @ iwaena o kakou Hawaii, a i ole e ala @ mai ana paha oukou hookahi @ hookahi umauma, hookahi poohiwi @ nee aku kakou apau hookahi lahui @ luku i keia enemi ---10c Poi.
Ua makaukau na loʻi kalo e @ @ makaukau ka hale wili e wili i ka @ ua makauku na kaa lawe poi e hool@ wa aku ia oukou i ka poi no keia ma@@ mahina aku, elike me ke kumu@ mamua. O ka ninau ehia Hawaii oia @ io @ @ e paio aku me na Pake no ka @ hooemi hou ana i ko kumukuai o ka Poi ma ka lulu ana i waihona no keia @ oihana aʻu e hoolauleʻa nei i waena @ kakou ma ka $25.00 o ka ohana hoe @ kahi O ka manawa keia a kakou @ ala ai!
Me ka mahao
JAMES L. HOLT.
KA LA O NA MAKUAHINE MA @ LAIE
E oluolu mai i kou ahonui palena @ e ka wiliki kaulana, Mr. Sol. @ no, i keia mau meahou i hanaia @ o ka Lunakini O.I. Hemolele i ka @ ma Laie, i ka la 15 o Mei, 1921.
Ma ka @ 10 ponoi i hoomaka a @ na hana iloko o ka luakini, himeni @ mua, ka papa himeni holookoa, i aʻa kaiia e Johns me ka eleu o ka pana ana o ka laau; pule ia Henry Luka himeni hou; ku mai ka Peresidena @ ra a hoakaka pokole, o keia la. he la @ hookaawaleia, no na makuahine.
O na lala o ka hui @ @ ua kahikoia lakou me ka aahu keokeo ua hookaawaleia ko lakou wahi @ @ ho ai, pela na kane, he aoao @ @ lakou, na keikikane me na kaikamahine, he wahi okoa no ka lakou, a ua @ waeia he 12 kekikamahina, aia ia la kou na @ pua keokeo, na lakou @ omau i na bo-ke pua i ka @ @ @ ua makuahine, o na kane hoi, na lakou no ko lakou, ua lilo kela la i la @ i malamaia me ka malubia iloko @ @ luakini.
Ua kiponaia na haawina me @ @ meni, a hookuu i ke awakea. @ @ 1 ponoi.
Hora 2:30 p. p., komo hou e @ lawe i na hana i kou, ua wae mua ia @ poe haiolelo no ia la, e pili ana @ @ makuahine, i ko lakou hoomana@ i ka malama i na keiki, i ka wa e ha @ nau mai ai, ahiki i ka nui ana @ i ka wa e loaa ai i ka maʻi; nola @ @.