Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 23, 10 June 1921 — Page 1
| This text was transcribed by: | Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun |
| This work is dedicated to: | Dr. Michael J. Chun |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
3. O ka manaoio maoli o ka "Ahahui Puuhonua o na Hawaii" us hoea mai i ka manawa e hookoeia ai na aina aupuni. Ma o ke kanawai hookuonoono la e ku nei i keia wa, ke kaa aku nei na aina aupuni iloko o na lima o na on a kakaikahi. Ke kulu aku nei ka bila hoopulapula i kekahi pa-ku maluna o ka ninau hookuonoono, ma na mea pili i na aina i hookaawaleia maloko o ka bila. Ua waihoia aku keia mau aina iloko o na lima o ke aupuni, no ka pomaikai o kona poe kanaka ma kahi o ke 38,000, aole hoi o kekahi mau haneri kakaikahi wale no, elike me ia e ikeia nei maluna o na aina hookuonoono i keia la. O ka hookoe ana i na aina kanu ko maikai loa ma o ka manao la o keia bila, o kekahi hana ia o ka hookoe ana i ka aina, e pono ole ai ke nana ole ia. Aole wale no e kokua mai ana oia i keia hana waiwai o ka hoopulapula ana i na kanaka Hawaii wa o ke 30 pakeneka la o na hoolimalima mai keia mau aina kanu ko mai, aka e hoomau aku ana ia ma ka hoohua ana mai i na loaa makahiki no na hana o ke aupuni, ma o ke koena aku o 70 pakeneka o ua hoolimalima la. Aole e hiki e loaa mai keia mau loaa makahiki, in a e holo ole ana ka bila hoopulapula, no ka mea ua kaa aku keia mau aina kanu ko malalo o ua hana hookuonoono. Iloko o ia manawa hookahi, he mea pono e hoomaopopoia, aole i hoopau loa ia ka hookuonoono ana i ka bila hoopulapula, no ka mea o na aina i komo ole maloko o ka bila, aia no lakou malalo o na kanawai hookuonoono o ke teritore. Ke Kahua o ka Hoomaauao Pili Oihana
4. Ua hoakaka ka bila ma ke ano kokua i kahua no kekahi hoonaauao lawelawe pili oihana maoli, i kupono loa no na Hawaii i keia la.
(a) Ua hookaawale ae ia i kahua pili dala ma kahi o ka $3000, no ka hoomaka ana aku ,in a e makemakeia ana ke dala e ka poe e ake ana e hoi a noho maluna o ka aina.
Ua nui na mea i kamailioia no ka holopono ole o na Hawaii ma ka hookuonoono ana. O kekahi o na kumu nui no ia holopono ole, o ia no ka lawa pono ole i na kokua pili dala. No keia kumu, he nui ka poe i hele aku e aia dala, o ka uku ana i ka ukupanee ame ke kulana e uku ai, ua lilo maoli i haawe ko'iko'i no ka hapanui o lakou. Nolaila i ka manawa i loaa ole ai ka pomaikai mai ka lakou mau meakanu mai i ka wa e oo ai, ua konoia mai lakou e haalele i ko lakou mau aina, a i ole kuai hoolilo aku ma ke ano hoopoho. O ko'u ike maoli no keia mau kulana, ka mea nana i kono mai ia'u e kamailio pinepine i ko'u mau manao kue i ka poe e manao ana e hookuonoono, me kahi kumuwaiwai uuku e hoomaka ai.
Ua ike na kanaka Hawaii i keia la, i ka nui o ko'u ku-e ikaika no keia ano hana. Nolaila, ke olelo hou aku nei no au, o ke kokua pili dala i hoakakaia ma keia bila, he kumu hoohoihoi ikaika loa ia no ka holomua iwamua o na Hawaii i koho ka manao e hoi e mahi i ka aina.
Ke Ano o ka Noonoo
Aia hou ae kekahi mea ano nui i komo mai iloko o keia noonoo ana, e pono ole ai ke nana ole ia, o ia hoi, ka iimi ame ke ano o ka noonoo, i haawiia aku ai keia kokua ana.
O ka loaa ana o ka ike aia ka makee o ke aupuni maluna o lakou, a e ku ana mahope o lakou, me ka haawi ana mai i ke dala ma ke ano aie ia lakou, ka mea pono hoi iloko o ka lawelawe oihana ana, a no ka poe lawa kupono ole me ke dala, he mea kokua nui aku keia a hoohoihoi, o ka oi loa aku i ka manawa e hoaieia ai maluna o na kumu oluolu loa a piha kokua, e like me ia a ka bila i hoakaka ai, he mea keia e hookahuaia ai kekahi haawina a'o, e hoauhee loa ia aku ai ka hopohopo ame ka maka'u, ka mea a na lahui e ae i kukuni mai ai maluna o ka lahui Hawaii. O ka maka'u e neo aku imua ma ka lawelawe oihana ana, a e paonioni aku me ka poe o kekahi mau lahui e aku, i loaa ia lakou ka pomaikai o ka ike lawelawe oihana i a oia ia lakou no na kenekulia lehulehu, me ke ku ole aku o kekahi mea mahope o ko lakou kua, ma na mea pili dala, a ma kekahi ano e ae paha, ma lilo keia i kumu hookakanalua i ka holomua o na Hawaii, o ka oi loa aku, mai ua oili ne no lakou mai ke ano mai o ko lakou ola ana, a hookomoia aku iloko o kekahi kulana pohihihi o ke ola ana, e like me ia a lakou e ku nei iloko o ke ola Kristiano ana. Mamuli iho la o keia ike i keia wa, nolaila ua hoea mai ka manawa e hoauheeia aku ai ia hopohopo ame ka maka'u, a o ka makaukau e hoohana aku ai ia mea, o ia no ka hoolaha ana aku i ke ao ame ka hoonaauao ana ma na mea pili oihana.
(Aole i pau.)
MA KE KAUOHA
Na Kanawai Ahaolelo Kau
o 1921.
KANAWAI 184
[B. H. Helu 287.]
HE KANAWAI
E HAAWI ANA I LAIKINI NO KA MANAOIA E HANA A E HOOLAKO I KA EA AME KE AU UILA MALOKO O KA APANA O WAILUKU AME MAKAWAO, KALANA O MAUI, TERITORE O HAWAII.
E Hooholoia e ka ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. Hana ana âme ka hoolako ana i ka ea ame ka uila. O D. C. Lindsay, o Kahului, Kalana o Maui, Teritore o Hawaii, a o kona mau hoa hui, kona mau hope a waihona ma ke kanawai, a i ole ia o kekahi ahahui ana ai ole a lakou e kukulu ai a e hoohui ai me ke appuni malalo o na kanawai o ke Teritore o Hawaii, a i kona mau hope aku ame ko lakou mau waihona waiwai, (oia ame lakou ma keia mua aku e kapaia ana o ka ahahui) ma keia ke hoomanaia nei a ke hookuleana ia aku nei e hana, e ana, a me ka ea no ka hoolako ana ma ke ano he mea hoa ahe ame ka hoomalamalama ana, ame na ano hana e ae no apau, e like me ka ka ahahui e manao ai he kupono, maloko o na apana o Wailuku ame Makawao, ma ke Kalana o Maui no ka manawa o kanalima makahiki mai ka la aku e aponoia ai o keia kanawai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, me ka manaoia no nae aia a hooko pono ia na kauoha apau maloko o keia kanawai e hookomoia nei.
PAUKU 2. No ke kukulu ana i na hale a pela wale aku. Ua loaa i ka ahahui ke kuleana e kukulu, hapai ae, hoohana a malama ma kekahi wahi o na apana o hoomaopopoia maloko o ka pauku 1, e like me ia aka papa luna kiai o Maui e apono ai i mau hale, i mau mikini ame na lako e ae, na pou na laina, na@uwea nunui, na pou ipukukui na pale uila ame na lako e ae i manao ia ai he mea hiki no ka hanaia ana, ke hookio ia ana ame ka hoomahelehele ia ana aku o ka ea ame ka hooheleia ana aku o ka mahelehele ia ana aku ame ka hoolakoia ana o ke au uila i na poe makemake lawe ea a uila, me na mea e loaa mai ana mailoko mai o ia mau mea e hana ia ana, e like me ia i makemakeia ai mai kekahi manawa a i kekahi manawa aku e like me ka loihi o ka manawa e hoomaopopoia ana maloko o keia kanawai.
PAUKU 3. Na paipu, na uwea, na pou, na laina, na paipu lawe uwea a pale wale aku, maluna iho a i ole ia maluna ae o na alanui.
No ka manao ana e mahelehele i ka ea ame ka hoohele ana i ke au uila, ke haawiia nei i ka ahahui ka mana @kela ame keia manawa e hoomoe i mau paipu a i ole i kekahi mau paipu uwea e ae, a e kukulu i mau pou, i mau laina, i mau uwea, mau uwea nunui, mau ipukukui, mau pou ipukukui, mau mea pale uila ana i paipu lawe uila maloko, malalo a i ole ia maluna ae o na alanui, na alaloa ame na wahi e ae apau o ka lehulehu maloko o ua mau apana la i oleloia o Wailuku ame Makawao, a i ka manawa a na paipu hoolako ame na paipu a laina lawe mau, na laina e ae, na paipu lawe uwea uila a ea ame na pale uila e homoe ia ai mai ka laina nui mau mai ame na laina e ae a hiki aku i ka aina, e hookuina ia ae ka hana ana i loaa aku ai ka uila ame ka ea i ka mea aina e makemake mai ana, a oia mau hookuina apau e waiho ia i mau ki e pani ai i ka uila ame ka ea no ka hoomakaukau ana i ka hookuiia mai ma ia hope aku, a o ua mau ki la e waiho ia maloko o ka lihi o ua aina la ; koe nae keia aole mea maloko o keia e kaupalena ana i ka hoomoe ia ana o na laina lala a i ole o na hookuina hou i kekahi manawa hou aku in a e makemake ia e hana pela no ka hoonui ana ae i ke paipu a laina. O ke ano o ka paeli ana a hoomoe ia ana o keia mau mea maluna o ua mau alanui alaloa ame na wahi o ka lehulehu i oleloia ae la maluna ae, e like no ia me ka @ula ana ame ka hooponopono ana a ka papa luna kiai, a o na kauoha ame na kuhikuhi ana a ua papa la i oleloia e hooko pololei loa ia i wahi e hoopilikia ole ia ai ka lehulehu, a i ole ke hoopilikia ia e hoopilikia me ka liilii loa. A koe hou no hoi keia, i ka manawa o kekahi o ua mau alanui nei, alaloa a wahi o ka lehulehu e eli ia ai no ka hoomoe ana aku, malama ana, a hoomoe kui hou a hoomaemae ana i ua mau paipu la, paipu lawe uila a ea, a hookuina a i ole no ke kukulu ana i na pou, na laina ame na pale uila, o ia mau lua ame auwai e malama loa ia a e hoopihaia me ka hikiwawe loa ke hana ia, a o ka hoonoho pohaku, in a he alanui i hoonoho pohaku ia e hoomaikai koke ia ae, a o ua alanui la, alaloa a wahi e ae o ka lehulehu, e hoihoi houia ae no a e like me mamua e ka ahahui; koe nae keia, in a o ua hana hou ana a hoomaemae hou ana i ke alanui aole ia i kulike aku me ka manao o ua papa luna kiai nei maloko o kekahi manawa kupono, a o lakou ka lunakanawai o ia hooponopono ana, alaila ua loaa ia lakou ke kuleana e hana ia mau mea a maikai e like me ko lakou mau manao ana, a o ka lilo o ia hana ana e uku ia ia e ka ahahui; a eia hou no, ua hiki no ke koi ia aku ka ahahui e waiho ae me ka papa luna kaii, mamua o ka hoohana ia ana maluna o ua mau alanui nei no ka paeli ana a hoohui ana, i bona no ka huina kupono a lawa pono a ua papa luna kiai nei e kau aku ai maluna o ua ahahui nei no ka hooko pono ia ana o ka hoihoi hou ana i ke alanui a e like me ka manawa mamua o ka wawahi ia ana.
PAUKU 4. Na mita a me na kaki ana. Ua loaa i ka ahahui ke kuleana e malama a e hoohana i na mita a me kekahi mau mea e ae no ke ana ana i ka uila a me ka ea mai kekahi manawa mai a i kekahi manawa, a ma kela ame keia wahi hoi a lakou i manao ai e kukulu, a e hoohana ia mau mea apau no na hana e pili ana i ka hoohana ia ana aku o ka uila ame ka ea a e loaa pu ka mana e kaki, e lawe mai a e ohi mai mai ka poe e lawe ana i ka uila ame ka ea i kekahi kumukuai kupono e like me ia i hoomaopopoia ai i kela ame keia manawa. Koe hou no nae keia, o na kumukuai a pau e kaki ia ana i ka poe e lawe ana i ka uila ame ka ea, e makalike ke kaki ana, a e, loaa no hoi i ua ahahui la ke kuleana e kaki aku i na poe lawe a i ole ia i na poe e makemake ana e lawe i ka uila ame ka ea i ka hoolilo o ka hookui ia ana mawaena o ka laina nui ame ka wahi noho o ka mea e makemake ana e lawe a e hoohana ia ana ua uila a ea nei, a o keia kahi ana ua hiki no ke komo pu ke kumukuai o na hookuina ana, ke kumukuai o ke paipu, na lako ea, na uwea, na uwea nunui ame na lako e ae apau i komo aku ma ia hookuina ana.
PAUKU 5. Ke oki ana a hoopau ana i ka haawi ia ana o ka uila a ea. Ua loaa pu no hoi i ka ahahui ke kuleana e oki a e hoopau aku i ka hoolakoia ana o ka uila ame ea i kekahi mea lawe uila a ea e hoole ana a i ole i uku ole mai i ka huina e aie ia ana no ka uila ame ea i hoolako ia aku iaia e ka ahahui maloko o kekahi manawa kupono i hoomaopopoia no ka uku ana o ia mau bila ; a oia hoopau ana a ka ahahui, aole ia he mea e hoonele aku ai i ko lakou kuleana e imi aku i ke ala e hoi mai ai o ia mau dala i aie ia mai ia lakou e like me ia i hoomaopopo ia maloko o ke kanawai no ka ohi ana aku i na aie.
PAUKU 6. O na kuleana ame na mana ma keia e haawiia nei, e hoohana ia ma ke ano e loaa aku ka hoopilikia liilii loa ia o ka lehulehu ; a o ka ahahui hoi, e haawi ae a e hana ae lakou i ka ea o ke ano maikai loa, a oia ano maikai, e kaa no malalo o ka hooponopono ana ame ka rula ana a ke komisina o na hana aupuni e manao ai he kupono i kela ame keia manawa, a o ka au uila hoi e lawe kupono ka ikaika ame ka malamala, a on a hale hana ame na mikini hoi me na pono e ae apau e kukulu ia aku ana a i ole i kukuluia, ame ka mea oihana apau a ka ahahui e malama ai no ka hoohana ana i na mea i makemake ia maloko o keia kanawai, o na keena oihana, na buke, na heluna waiwai o ka ahahui, e hamama keia mau mea apau in a manawa apau no ka ikemaka ana ame ka noii ana ake Komisina o na hana aupuni o ke Teritore o Hawaii ame ka papa luna kiai, a i ole o kekahi akena a laua i hookohu aku ai no ka noii ana ia mau mea.
PAUKU 7. Ka manawa e hoomaka ai o ka hana. Ke hoomaopopo hou ia nei ma keia, o na mana a pau e haawiia nei ma keia, e pau no ia a e lilo i mea ole in a aole e hoohana ia ia mau mea e like me ia e hoakaka ia nei maloko o keia, ma ke, kukuluia ana o kekahi hale a mau wahi e ae paha no ka hoohana ana a hoolako ana i ka ea, a i ole ma ka hoomoe ana i mau paipu a paipu lawe uwea maloko o kekahi mau alanui, na alaloa, ame na wahi e ae, a i ole ia ka hookomo ana a kukulu ana i na mikini a i ole ia hoomaopopo ana i ka wahi e loaa mai ai o ke au uila no ka hoolako ana aku ia mea a me ke kuai ana aku, kukulu ana a hookumu ana i mau pou, mau laina, mau uwea a uwea nunui, maloko o elua makahiki mai a mahope aku o ka la o ke aponoia ana o keia kanawai @ ka Ahaolelo o Amerika Huipuia ; a in a no hoi aole i lawa ka hana i hana ia e hiki ai ke hoolako aku i ka ea a me ka au uila, a in a aole e hoolako ia ana ka ea ame ke au uila iloko o elua hou aku makahiki mahope iho o ua hoomaka nei ana o ka hana hookumu.
PAUKU 8. Na moraki na bona. Ua loaa i ka ahahui ka mana e moraki i ka laikini e haawiia nei ma keia kanawai i wahi e hoopaa aku ai o ka uku ia ana o na bona aie, a i ole ia o na aie e ae e ili mai ana mamuli o ke kukuluia ana o na hale, na mikini, na paipu, na paipu lawe uwea, na pou, na laina, na uwea, na uwea nunui, na pale uila ame na pono e ae apau loa, ame ka hana ana ame ka hoolako ana i ka ea ame ke au uila e like me ia e hoakaka ia nei maloko o keia kanawai.
PAUKU 9. Ka hookuuia ana mai mai ka auhau mai. O nawaiwai apau o kela ame keia ano e ku ana a e hoohana ia ana ma ke ano hana no ka hoolako ana aku i ke ea ame ka liua, i komo pu aku me keia laikini ma keia ke hoopau loa ia nei mai ke kau ia ana aku o ka auhau malalo o ke Teritore o Hawaii a hiki aku i ka piha ana o elima (5) makahiki mai a mahope iho o ke aponoia ana o keia kanawai e ke Ahaolelo o Amerika Huipuia ; ke hoomaopopoia nei nae, in a e kuai ana ka ahahui a i ole ia ma kekahi ano e ae e lawe mai ana i ka waiwai ame ka laikini o ka hui Maui Electric Company, Limited, he hui Hawaii e malama a e hoohana nei i keia manawa i ka hoolako ana ame ke kuai ana aku i ka uila no ka hoomalamalama ame ka ikaika hoonee mikini ana maloko o ke Kalana o Maui, oia waiwai e kuai ia aku ana a i ole i loaa mai ma kekahi ano e ae, aole ia e hoopau ia mai ka auhau ia e like me keia e hoomaopopoia nei maloko o keia.
PAUKU 10. Ka uku ana aku i ke Kalana o Maui. Iloko o hookahi mahina mahope iho o ka pau ana o ka makahiki, e uku ia aku no i ka puuku o ke Kalana o Maui, no a ma ka aoao o ke Kalana i oleloia i elua ame hapa pakene@a o na loaa apau o ka ahahui no ka ea ame ke au uila i hoolawaia aku i na poe lawe ea a uila malalo o na hoakaka ana a keia kanawai no ka manawa o umikumamalua mahina i hala ae.
PAUKU 11. Iloko o hookahi mahina mahope iho o ka pau ana o ia makahiki, e waiho ae ka ahahui ma ke kakau me ka papa luna kiai i hoike piha e hoike ana i na loaa apau i loaa ame na lilo apau i hooliloia iloko o ka makahiki i hala ae.
PAUKU 12. Ke kuleana e paa waiwai ai, ke kaupalenaia ana o ia mea. Ua loaa i ka ahahui ke kuleana e lawe mai, e paa a e noho on a ma ke kuai ana paha ai oleia ma ka hoolimalima ana paha, maluna o na waiwai paa a waiwai, a i ole waiwai huikau, ame na ano waiwai e ae apau i manaoia ai he mea e hooholomua aku ai i ka hana ahahui, aka aole nae i loaa i ua ahahui nei ke kuleana ma keia e kuai a lilo mai i ka laikini ame na waiwai o kekahi hui aku ilike pu ke ano me keia e haawiia nei maloko o keia laikini me ke apono mua ole ana mai o ke komisina o na hana aupuni.
PAUKU 13. Ua hiki no ke hoololi ia keia laikini a i ole ia hoopauia e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a i ole ia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii nei me ke apono ana mai a ka Ahaolelo o Amerika Huipuia ; a o na kuleana, na pono ame na mana e hooili ia nei e keia kanawai, aole ia mau mea e noonoo ia iho he kuleana he pono a he mana moekahi no keia ahahui wale no.
PAUKU 14. Ua hiki i ke Teritore o Hawaii, ke Kalana o Maui, a i ole ia o kekahi mahele aupuni o laua i komo aku malaila na apana o Wailuku ame Makawao, i loko o kekahi manawa o ka hala ana ae o na makahiki he iwakalua, a mahope o ka waihoia ana aku he hoike ma ke kakau no ka manawa o eono mahina i ka ahahui, i haawi ia malalo o ka mana i haawi ia aku e kekahi mana kupono, e kuai a e lawe ae i na waiwai apau o na ahahui nei, me ka hoomaopopo pu ia o na aie e ku ana ia manawa. O ka huina e ukuia aku ai i ka ahahui no ia kuaiia ana o ka waiwai na ka komisina o na hana aupuni e hoomaopopo a e kau mai ; aka aole nae ia huina e oi aku mamua o ka waiwai io o na mea i hoolilo ia, a e ole o ka waiwai io o na waiwai apau i kohoia iho oia maoli ka waiwai io, a i ole ia o ka waiwai o ka hoomaemae hou ana, a i ole hana hou ana me ka lawe pu ia ae mamua o na poho no ka emi mai o ka waiwai io ma ka hoohana ana ame na kahi no ia mau hana hou. Aole e noonoo a e helu ia ka waiwai io o keia laikini ame ka waiwai o ka manao maikai o keia lawelawe oihana ana i ka manawa e noonooia ai ka huina kumukuai o keia mau waiwai o ka ahahui.
Ua loaa no i ka ahahui a i ka mea kuai ke kuleana e hoohalahala imua o ka aha kiekie o Hawaii mai ka olelo hooholo mai a ke Komisina ma ka waiho ana aku i palapala hoike no ia hoohalahala me ke komisina iloko o elima la mahope iho o ka hoopukaia ana ae o @a olelo hooholo la. Alaila ua kaa mai maluna o ua komisina la ke koikoi o ka hooia ana aku ma ka hoohiki imua o ka aha kiekie me ka awiwi loa a ma ia hooia ana e waiho aku i ka moolelo o kana mau hana, e hoike pu aku ana ma ua hooia nei na i ka huina waiwai e koi ia ana e ka ahahui, ka huina waiwai e koi ia ana e ka mea kuai, ame ka huina waiwai i hooholoia ai e ke komisina. E hoopili pu ia aku me ua hooia nei na kope apau o na pepa, na palapala ame na olelo ike maluna olaila i hookumu ia ai ka olelo hooholo a ke komisina. I ka manawa e komo aku ai keia hoopii hoohalahala a hoolohe ia, ua loaa no i ka aha kiekie ke kuleana a mana e lawe hou mai i mau olelo ike hou mai na aoao mai a i elua.
Iloko o eono mahina mahope iho o ka hooholo ia ana o ke kumukuai e like me ia i hoakaka ia ae la maluna, e uku ia aku no ia huina i ka ahahui, a ia manawa o ka laikini e haawiia nei maloko o keia, e pau no ia a e lilo i mea ole, a o na waiwai apau o ka ahahui e lilo no ia i mau waiwai no ka mea kuai mai me ka hana ole ia aku he mau palapala kuai hou aku ; aka nae, in a e koi ia aku ua ahahui la e ka mea kuai mai e hana mai i mau palapala kuai e hana no ia e like me ke apono ana mai a ke komisina a i ole a ka aha imua olaila i hoohalahala ia aku ai ka olelo, hooholo.
PAUKU 15. Ke komisina o na hana aupuni. O keia laikini ame ke kanaka ame ka ahahui e paa ana ia mea, e kaa no lakou malalo o ka hooponopono ana, no ka noonoo ana i ke kupono o na kumukuai, na kaki ana ame na hoololi kaki ana ame na ano e ae no apau e pili ana ia mau mea, e kaa aku malalo o ka hooponopono ana ame ke kuhikuhi ana a ka mokuna 128 o na kanawai i hooponoponoia o Hawaii, 1915, ame na hoololi o ia mokuna, e hookumu ana i komisina o na hana aupuni maloko nei o ke Teritore o Hawaii.
PAUKU 16. Ma keia ke haawiia nei i ke komisina o na hana aupuni ka mana e kauoha i ka ahahui e hooloihi aku i kona mau laina nunui no ka hoohui i kela ame keia manawa e hoike ia aku i ua komisina la he mea ia e pono ai o ka lehulehu ma ia hooloihi ana, a o na lilo a pau ke hui pu ia aku me ka lilo o ua hooloihi ana nei, ua lawa ia e hiki ai ke loaa kekahi puka kupono i ka ahahui mai na loaa mai o ua ahahui la, mahope iho o ka lawe ia ana ae o na hoolilo no ka malama ana i ua mau hana la ; koe no nae keia, o na kauoha apau a ua komisina la e like me ia e hoomaopopo ia nei maloko o keia ua hiki no ke hoohalahala ia imua o na aha hookolokolo o ke Teritore e like no me ka hooakaka maa mau a ke kanawai.
PAUKU 17. E mana a e lilo keia i kanawai mai a mahope aku o ka la o kona aponoia ana e ke Kiaaina o ke Teritore o Hawaii, koe nae keia aia a apono pu ia mai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, a oia apono ana a ka Ahaolelo o Amerika Huipuia e loaa mai ia iloko o elua makahiki mai ka la mai o ke aponoia ana e ke Kiaaina.
Aponoia i keia la 26 o Aperila, A. D. 1921.
C. J. McCarthy,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii.
KANAWAI 185.
[B. H. Helu 408.]
HE KANAWAI
E HOOMANA ANA I KE KULANAKAUHALE AME KALANA O HONOLULU E UKU I KEKAHI MAU KOI I ULU AE MAMUA O IANUARI 1, 1921, MAILOKO AE O NA LOAA O 1921, AME KA UKU ANA I KEKAHI MAU KOI I HUILA ILOKO O KA MAKAHIKI 1921, MAILOKO AE O NA WAIHONA I LOAA MAI LOKO O 1922-1923.
E Hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii:
PAUKU 1. O ka papa o na Lunakiai o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu ma keia ke hoomanaia aku nei e uku aku mai loko ae o na loaa o 1921 i na koi apau i ulu ae mamua aku o Ianuari 1, 1921, no na lako i hoolawaia ame na hana i hanaia ma ka aoao o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu i oleloia, e like me ka mea e ikeia ana ua pono a e aponoia ana e ka papa lunakiai i oleloia ; aka nae, o ka heluna nui o na koi i oleloia aole e oi aku maluna o elua tausani ehiku haneri umikummakolu dala ame kanahiku kumamaono keneka ($2,713.76).
PAUKU 2. O ka papa o na lunakiai o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu ma keia ke hoomanaia nei e uku mua aku mai na loaa laula mai o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu i loko o ka makahiki 1921 i kekahi heluna e manaoia ana he kupono no ka uku ana i ka uku mahina o na poe pulumi hale ame ka hoihoi hou ana aku ia mea mai ka waihona mai loko mai