Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 23, 10 June 1921 — He Moolelono ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona [ARTICLE]

He Moolelono ko Helena Simoa Lanakila Ana A I OLE Ka Hoowalewaleia Ana o Halebatona

Lia nae. me ka hauoli ame ka laiwale wale 110 pia e hele ai ma o a maanei me ke kani mau o ka himeni ma kona waha, no ka hoohoihoi wale aku 110 ia hana ana i kona makuahine, a no ka mea. he lelnilehu no na mea i koe e hooponopono ai mamua o ka hoea ana mai o ka manawa 110 ko laua hoohuiia :>c ma ka mare a niamua hoi o ko lau'a nee ana. aku no kuai'ina. I a Jiookoeia hookahi pahulole aole i kiia no ka hookomo ana iho i na mea hou i koe e makemakeia ana e lawe pu aku' nie laua i ka nianawa e hoea ;n>ai {ii ke kanaka me ke ,kaa lawe ukana. O na hāna i koe oia no ko laua nna ia lana ilio ma ke komo ana i mau aahu hou .no ka mare. :t jiela lioi me ka laua mau meaai 110 ka aina awakea. I ka pau ana o na mea apau i ka hooponopono, a waihoia U:\ hale ma ke kulana maemae me mamua, a pau no hoi Ka līelena hookomo ana i ka lole o kona makuahine, ka'i ae l:i oia i ka makuahine a hoonoho iho la maluna o kekahi noho liaipai nui, a hookuu iho la iaia malaila e hoomaha. Aole o Habati e hoea mai ana ahiki i ka hora umi-kuma-malua ponoi, a iaia e lioea mai ai e lawe ,pu mai ana oia i ke kahnnapule me ia; ma ka hora eiwa o ia kakahiaka ua h.oouna mua iuai la oia i kekahi pahu i piha me na pua nani no ka hoonani ana ia loko o kalii hale, kahi kualiu hoi, kahi e hoohuiia ae ai laua ma ka mare ma ia awakea. ī ka pau ana o ka Helena hana me kona makuahine, hele :iku la oia e lioomaemae iaia iho, a lioi ae la iloko o ka rumi no ke komo ana i kona lole mare a ka makuahine <* ka humuhumu ana a makaukau nona. Aohe nae i paa pOho ae ke pihi o kona lakeke i ke pihiia, ua hoohikilele 'koke' ia ae la oia ia manawa i kona lohe ana :iku ike kani ana mai oka bele ma ka puka. Nana -a6 la oia i ka manawa ma kalii uwaki uuku e kau ana iluna o ka paluiuine he īnau minuke kakaikahi wale 110 i hala ae o ;ka hora umi-kumamakahi, aole ia o ko ?fabati manawa e hoea mai ai. a ninau ilio la oia iaia iho: "Owai la hoi kela mea i hiki mai la a hookani mai la i ka bele? Oke kanaka lawe ukana anei c kii mai ana i na pahulole?" Hele aku la oia a ma kahi o ka otye kamailio maloko o ka holo a ninau aku la, owai kela, e oluolu e hoike mai?" "O Miss Helena Simoa anei kela e ninau mai ia?">wahi a ka mea e kamailio mai ana ma kekahi aoao, he leo wahine i ka Helena lohe aku. "Ae; owau keia." wahi a Helena o ka pane ana aku. "E Wki ana no anei ia'u ke kamailio pu me oe no kekahi mau minuke?" wahi a ka wahine ma kekahi aoao mai.

Ku iki iho Ia o Helena e noonoo no kana niea pono e pane rrku ai a i ka loaa ana i aku la: "Ke hoomakaukau nei au la no ka haalele iho i ke kaona uei no ka nee aku no kuaaina: ua pilikia au i nei manawa, rio-. laila e noi aku ana au ia oe e kala mai ia'u." "O, e oluolu mai hoi oe ? e Miss Simoa; aole.no au e hoopau loa aku ana i kou mahawa, he mau mea liilii wale no.ka'u i makemake ai e kamailio aku ia op, lie mea'ano nui iiae, ina oe e lohe aku ana," wahi a ka wahine o ke noi ana mai me ka haq£iaa loa ma kekahi aoao o ka ohe kamailio. Ku īki hou iho la o Helena e noonoo. Aole ona makeniake e ike aku i kekahi malihini ia manawa, oiai oia e hoomakau.kau ana iaia iho no ka mare, aka, oiai aohe nae hoi o HabaH e hoea koke mai ana maloko o ekolu hora, aohe no hoi,an^ (l |)an,a e ae mawaena o ia manawa, a e lilo ana paha ia manawa ana e kakali aku ai o ka hoea mai o llabati i manawa wale no nona e noho ai noonoo, ina oia wale no maloko o kona rumi, nolaila hooholo iho la oia e ae aku i ke noi a ka wahine malihini, a pane aku la: "Ina pela ua pono; e ae aku ana au e ike ia oe no kekahi mau minuke," o kona awiwi iho la no .ia i ka hoopaa ae i leona lole ame ka-hana ana ae i ka lipine ma kona a-i a ma kona puhaka. T kona ike ana ua makaukau oia hookani aku la oia i ka hele a wehe iriai la i ka puka e komo mai ai i kona rumi moe, a ku iho la malaila no ka hookipa ana mai i ka malihini, me ka hoolohe aku i ke pnhupahu niai o na wawae ma ke alanuipii. Aole i liuliu loa ma ia hope iho halawai ae la ka ike a na wahine a elua ia laua iho; mamua aku o• Helena e>ku mai ana he *vahine opio nona palia na makahiki i ka Helena koho aku aia ma kahi o ka 19 ame ka 20, haikea kona helehelena, eia nae, he u'i kona helehelena i ka Helena nana aku, he ehuehu kona lauoho,, a ma na maka nae a Helena e hoohewahewa ole nku ana aia kekahi manao kaumaha loa maloko ona no kekahi mea. aole nae oia i ike aku ia manawa, eia iho a mahope, ma ko laua manawa o ka hookamaaina ana kekahi ine kekahi, a mahope hoi o ka huai ana mai o ka wahine ikana iiīoolelo walohia, a e paa ana maloko o kona mau lima kekahi hehe hou loa ua hiamoe, a nona paha na mahina i ka Helena koho aku aia nia kahi o ka elima a oi iki. "E ae ia mai ana anei au e komo aku iloko?" i ninau nīai ai ka wiahine malihini me kona hookahahaia-ana aku no ka ike mai i ka ui launa ole o ko Helena helehelena iloko o kona •'iahu keokeo. "Ke aeia aku nei oe, a ina'aole 011 ku-e mai, ua liiki ia T u ke hoihoi aku ia oe iloko o ko'u rumi moe ponoi, kahi hoi e lilo ole ai ka kaua mau kamailio i mea hoouluhua aku i kuu makuahine ma'i," i pane aku ai o Ilelena. '\\ohe o'u ku-e, ma kalii au e makemake mai ai malaila aku kai;a e noho ai a kamailio," i pane mai ai ke kaikamahine, nie ka nui ana iho o ka lianu, ke ano o ka mea i piha me ha manao luuluu a pilihua. ljjni nialie aku la o Helena i ka puka, a alakai aku la i ka v/ahine malihini noloko o kona nimimoe ponoi ma kekahi aoao o ka holo. "Hoomoe aku i kl bebc iliina o ka moe," wahi ana o .ka i ana aku i ka wahine malihini, a pani mai la me ka malie Ioa ( i ka puka," i ka'u nana aku ia oe ua maluhiluhi a maopopo maoli oe no ka pii ana rnai la i kela alanuipii kiekie, aole anei nela?" • i 'Aohe no i maluluhihi loa,'' wahi a ka wahine; "ke haawi uku nei au i kei'u niahalo ia oe 110 kou ae ana mai nei e hookijia mai ia u, he manao nui no nae hoi ko'u o ka hoea ana mai la e hui me oe, a nani ia ua ae niai nei oe e ike ia'u, e lohe* aku ana oe i ka moolelo hōlookoa mai ka mua a ka hope," wahi a kat wahiiie opio malihini. "E Miss Sinlo«% < e no.i niiui aku ana au ia oe.e huikala mai ia'u no ka hele ana mai la ianei i keia kakahiaka," wahi ana oiai kona mau maka e haka pono mai ana me ka hookani iloko iho ona i ka u'i o Helena. "Aole kumu e ae o ko'u hoea ana' mei la, no keia wale no, ua maopopo ia'u e mareia apa. oe me kekahi kaiiaka opio i keia la, aka —" "Ua maopopa ia oe? Pehea i maopopo ai ia oē?" wāhi-a Helena p ka ninau ana aku me kona piha i ke kahaha nō ka lohe mua ia ana : o ko laua mare/ ''Owai kou'inoa, ina e olii-

olu mai ana oe e hpike mai ? Aole oe i hoike iki mai nei i kou inoa-ia'u, e maopopo aku ai hoi paha ia'u ua ike mua paha au ia oe a aole paha." Pii ae la ka ula -mā na papalina o ka wahine opio malihini ? kulou ihō la kona poo ilalo no kekahi manawa, a hala paha he minuke aea ae la iluna a i mai la: "Ō Mele Wadale ko'u inoa," wahi ana me ka leo ano hilahila. "A, me ka mahalo, e Mrs. Waelale/' alaila huli ae la ka Heelena nana-ana maluna o kahi bebe e hiamoe ana iluna o ka moe, a ke noonoo pu'la no hoi oia ia manawa he opiopio loa oia eia»ae, ua kana bebe. "Aohe i loaa ia'u ka inoa Mrs." wahi a ka pane a ka wahine, me ka helehelena wiwo a hilahila, a ke hoomau ia no hoi kona poo i ,ke kulou ana ilalo. "Aohe au i niare e loaa ai ia'u ia inoa." "O. ina pela e huikala mai oe ia'u; ua kuhihewa aku nei au lā ua mareia oe/eia ka aole; no keia b e be hoi au ke kum'u 0 ko u manap ana pela. ,0, e huikala mai!" i pane koke aku ai o Helena. • "H£ kuleana no kou e koho mai ai pela, no kou ike ana mai la i nei b e, ano ia kumu hoi iaa mai nei au e hele mai hnua ou i keia la. Ua manao au, elike me ka maikai o kou ame ka oluolu o kau mau olelo, pela no e hiki ana ia v oe ke , 'lriAi fa , u,'a ke lana nei 110 ko'y manao pera," wahi a Mele. ''Kokua aku ia oe! Ma ke ano hea auanei au e hiki ai ke kokua aleu? Kc hopohopo e nei au i ka\hiki ke kokua aku' ia oe} a no ka mea, o maua no hoi kekahi pilikia la e noho aku la, aohe a maua dala, a ua nui no hoi na pilikia e auamo aku ai me ka hiki pono ole, 'a ma ke anō Iwa Ia auanei au e kokua aku ai ia oe?" wahi a Helena o ka'pane ana aknu. "•Mamuli o ko niama ma'i ana, a hiki ole no hoi iaia ke lawelawe hou aku i kana 'hana mamua, ka hana i loaa ai ka pono ia maua, ua komo k>a maua i ke anu i nei manawa, a ke manao nei maua e hoi aku i kuaaina e nolio ai no kekahi manawa, malia, ilaila paha e loaa ae ai ia mama ka ikaika. 4, Pehea i loaa ai ka manao ia oe e hele mai ianei, a pehea 1 maopopo ai ia oe, eia maua ianei e noho nei? Pehea i loaa ai ka ike ia oe e mareia ana au 'i keia la?" Lehulehu nei mau ninau a Ilelena o ka ui ana aku ia Mele Wailale. "Mamuli o kekahi leka i loaa ia'u i maopopo ai ia'u ko oula wahi enoho nei ame ko olua mareia i nei la," wahi a Mele. "Ma kekahi leka? Ia wai ia leka i kakauia mai ai?" walii a ka Helena ninau. "I ka makuakane o nei t>ebe a'u," wahi a ka Mele pāne, me ka naka iki atia ae o kona kwio.

"Owai kona inoa, ina e ae mai ana oe e hoike mai ?" i ninau hoti akii ai o Helena. "O, 110 kona ipoa .ea. e huikala mai oe ia'u, e Miss Simoa, a no ka mea, ke ike m«a nei no au e hoahewa mai ana paha oe ia me kou hoino pu m«ii, ina no ko'u hoike aku i kona inoa, akaigiac, he mea pono no ia na'u e hoike aku i kona moa ia oe. oia hoi o Habati Alekona." MOKLXA> XXIIĪ4-Ka Mele Wadale Moolelo. "O, e ua lavve mai nei anei oe i keia hoike e ka hoaloha i hoopakele no'u mai keia hana makapo ae? O, e hoonnniia na lani!"- a hina aku la oia iluna o kona moe e k« ko-. koke ana no ma kahi ana i ku ai, me ka maule. * Xo ka aneane he umi minuke.ka moe ana maloko o ia nimi. •Ke noho la hoi o Mele \Vadale me kona poo e kulou ana ilalo, a e palulu ana hoi kona mau lima i kona mau maka, a no Helena hoi ua like oia me kekahi kii kqjai, me ke keokeo pu 0 kona helehelena elike me ke kii mahala. Aka nae, i ka hala ana o kekahi manawa, ala ae la ua o Helena a hoho pono ae la, me he mea'la.ua loaa ae la paha kekahi ola hou ame ka ikaika iloko ona, no ka mea, me nana ole aku i nei mau olelo a Mele o ka huai ana aku la imuā ona, i kana hana iho ia manawa, me he mea la ua olokaaia ae kekahi haawe ka'umaha mailuna ae o kona mau a mai .kona naau pu ae. Ua piha loa oia i'ka haiioli ia minuke. He 'kaikamahine lahakila oia ia manawa, wahi ana i noonoo ilio ai. Aohe waiwai o kona kulou hou ana iho nialalo o-ka auamo hookaumaha ana i hoihoi ole ai. No kekahi manawa nae ka hoehaehaia ana iho o kona nootioo no kona haupu ana ae no kona makuahine nawaliwali, ina «o kpna mare ole nei me Habati, owai ana la auanei ka mea nana laua e kokua mai iloko o kela wa kupilikii o ka nele ame. ka hune, aka ma kekahi aoao hoi ua piha loa iho la.oia i ka hauoli, me ;ka olelo ana iaia iho na ke Akua lokomaikai no. e hoolako mai i kekahi alahele no ka hoopakele ana ia laua ma ia mua aku, elike no me ia a ke Akua i hoopakele mai la iaia mai keia mare ae ana i makemake ole ai, a rpai ka haule ?.na aku hoi iloko o ka lua meki i aneane "loa e'haule aku. Hapai ae la oia i kona lima a kan mai la me ka malie maluna o ka poohiwi o ka wahine e noho ana ma kona aoao a i mai la: •'Ē ka wahine opio i hoopoinoia, ke aloha nei au ia oe," wahi ana; '\iole o'u hoino ia oe, aole ia mea iloko o ko'u puuwai, no kau mea oka hoike ana mai nei ia'u. O ka'u wale no e hoike aku ia oe, ua hoopiha mai oe ia'u i ka hauoli, ua haawi mai oe i ke ola hou. He hauoli nui ko'u no keiā hoea ana mai la ou ia nei a hoike mai la i ka mea oiaio, ua hauoli loa au!. A elike me kau noi no ko'u- kokua ; aku ia oe, e loaa aku ana ia mea ia oe a e hāna aku ana au elike me-ka ikaika 1 loaa iā u no ka hoomama ana ae i ka haa\ye kaumaha māiluna ae o kou mau poohiwi," alaila, leha iki iho la oia i ka bebe e inoe ana inaluna o ka moe me ka helehelena o ka minamina, iaia i hooki iho ai i kana kamailio ana.

I Nana mai la o Mele iaia me ka helehelena kahaha me kona mau mak«l iiliuli, alaila hopu mai la oia i ka lima o Helena e I kau ana ma kona poohiwi a honi iho la me ka pane ana mai: "Lokomaikai maoli no oe, e Miss Simoa i.a'u, ua manao mai nei au la e Uipaku mai ana oe ia'u ke hiki mai imua on, a hoike aku i ka mea au i hoike mua aku nei ia oe, oiai oe e makaukau ana no ka mare aku ia Habati Alekona, eia nae, ma mau olelo a u e lohe aku nei ua hauoli loa ka oe i kdu lohe ana ak(i nei ia mea," wahi a Mele. "No ke aha auanei au e kipaku aku ai ia oe, aole oe i liana hewa mai īau, aka, o ke ola hou kau i lawe mai ianei no'u; hoea 1 e j P kp'» nol)p makapo wale la paha ia ahiki i ka manawa ē hihia ai au i kela kanaka kolohe a pau--aka. Ke.manaoio^ nei au o kou hoea ana mai la i keia la ua hpopakele ae oe la u ma* ka hana ana aku i kekahi hewa nui a jco iko ī. E hojke mai h, e Mele ,ano, i kou mau pilikia, no ka" mea, he niea pono ia'n .e lohe aku i ka moolelo holookoa i nei manawa. •'Aole au e hoopau manaiva wale ana, aka e kamailio aku I 110 au elike )ca pokole iiy; ka hiki ia'u ke hoakaka aku." I wahi vvamne i hoopauakaia o ka pane ana mai. O, kamiauio mai elike me ka hiki ia oe a mai hopohopo, a no ka mea, - ke - makemake aku nei au e lohe i na mea apau mai a ōe mai, a e hoike aku ar. ia oe i .keia, aohe ana he I marc e -malamaia ana maanei i keia la," wahi a Helena. j He mea-oiaio anei ia?' i r.inau mai ai ka wahine maīihini,. me ka nana pono a mai ma na niaka o Helena. Oia , anei ka mea oiaio, ao. , : mare aku Habati?" "O k<?ia ka mea oiai v e hoike aku nei ia ,oe, aole au e niare aiii me Habhti: .fi, 'ianei ka waiwai o ko'u manao ana £ku mare me ii ; / r , oopoino mua oia ia oe, a lie wa|tifte no hoi kana wani a Hel<sna me ka hulili Moa o kona .mau maka. ' "0, e Miss Simoa, alaij a a-wal»je la oe i kekalu'

haawe kaiuiiaha mailuna ae o ko*u hokua. He&ha la ka'u, e pane aku ai? Pehea la e hiki ai ia'u ke haawi aku i ko'u mahalo nui.ia oe, a-np.ka niea, ma kau mea e hoike mai nei ke ike aku nei au i ka paa o kpu manao aole e: mare me ia? 0 ka'u wale no e nopnoo nei ina ua lilo aku la ksia i mea hoomama aku i kou noonoo kaumaha.'' "O, ua oi aku māmua o ka hauoli ka mea i loaa ia'u i nei minuke, no ka mea ua hoopakele mai oe ia'u. a e haawi aku ana au i kau" mahalo nui ia oe no ia pakele ana o'u, ina la paha o ko'u noho makapo wale ia a hihia ana i ka Habati pahele. Pehea, ua loaa anei ia oe ka maha, ua oluolu maikai iho la anei.oe e noho la maloko o keia rumi? Jna pela, e bluolu oe e hoakaka mai i kau mooJelo ma na inea apau au 1 makem.ake ai e hoike mai, a mai huna aku i kekahi." "JJa hanauia au a ua noho mau no hoi maloko o kekahi kulanakauhale mamao iki mai Bokekona aku, he wahi kauhale mawaho loa oke kulahakauhale o Bokekona. ile kanaka kuai laau kp'u makuakane, he halekuai kukaa kona maloko oia wahi kauhale. He makuahine maikai a piha aloha •ko'u, a maloko no o ia kulanakauhale i hoonaauaoia ai oia, eia nae, ua make aku oia i ko'u manawa he umi-kumamaha wale no makahiki, a mahope o kona make ana aku, ua haaleleia iho au ame kuu mati kaikunane liilii elua malalo o ka malama ana a kekahi wahine malama hale. "Elua makahiki i hala aku nei i keia mahina no, ua heino mai la au me ka maikai mai ke kula mai, he kula kiekie no e ku ana maloko o ia kulanakauhale a makou e noho ana. Aneane ma kela manawa i halawai mua ai au me Habati Alekona, e noho hana ana oia ia manawa me kona anakala maloko no o ia kulanakauhale. He kupakako kana hana nialoko o ka halekuai nui o ka anakala bna. a mai ia walii kauhale aku no koi oia e hele ai i Uokekona kahi o ka halekuai a ka ana kala. "Mai ka manawa mua mai no o ko maua halawai ana ua hoomaka koke no ko maua makemake kekahi i kekahi, a ua kuio maoli ke aloha iloko pakahi o maua; ua haawi mau mai oia i kona noonoo ana maluna o'u a e hoopipili mau mai ana no hoi ia'u i ka hapanui o ka manawa. a e lawe niau ana oia ia'u i na hale hulahula iloko o ka hooilo, a pela ma na wahi iapau e malamaia ai kekahi hana hoohauoli akea; ma ka men oiaio, i hoike aku au ia oe, e pili mau ana maua ma na wahi n pau i ka hapanui o ka manawa, ma na manawa kaawale e hiki ai ia maua ke hui. "1 ka manawa i ike ai kuu inakuakane no keia pili mau'o maua ua piha loa oia i ka huhu, aole ona makemake iki o Habati ka'u kane, no kekahi kumu i maopopo ole ia'u, a ua papa mai oia aole au e hookipa hōu mai ia Habati i ka hale o makou, aole no hoi e hele pu hou me Habati. Ēia nae, oiai, ia manawa ua ku a aloha maoli au ia Habati mamuli o ko maua pili mau, ua makemake loa au e halia aku i kekahi mea no Ha h ati ina e kauoha mai ana oia ia'u, a e holo ma-lu mau ana ,no hoi au no ko'u makemake. e ike aku a e hui pu me ia, me ka ike mai keia o kuu makuakane.

manawa loihi ko maua hoopalau ana me ka ike a ae ole mai o kuu makuakane, o maua wale iho no keia e kuka ai, a hoohōlo no ko maua h'oopalau; ua hoohiki mai o II inma o'u i ka manawa e loaa mahuahua ae ai kona >vahi ukuhana oia ko maua manawa e niare ai, no ka mea, ua oklo mai ka ka ānakala ona iāia e hoopii hou ae ana oia i ko ua o FIa b ati ukuhana,'eia naevka mea hilu, aole iko ia makemake ona. "He mau mahina mahope mai ua poho ka halekuai a ka anakala, a tio ia«poho hoopauia mai o Ha%ti mai ka hana mai. Ika pau ana oka tlabati hana, ua hoike mai la oia ia'u e hele inai-āia'oia nō Nu loka>nei e huli ai i hana hou nana, a ina e loaa ana kana hana, elike mc ka paa o kona manao, alaila ia manawa oia e kauoha ae ai ia'u t holo mai. 4< Eia nae ka mea apiki, māi kela manawa ana o ka haalele ana ae ia'u ahiki i kuu holo okoa ana mai i Niu loka nei e huli iaia, aole oia i kakau iki ae i *kekahi leka ia'u, oiai nae, he nur a lehulehu ka'u mau lfika o ka hoouna ana mai iaia, aohe nae he paneia ae; ua pololei ka'u :mau leka o ka hoouna ana mai iaia; elike' me kana Wahi 6 ke kauoha ann ae ia'u, aohe nae he pane ia ae. Pehea lā kou manao no na kanaka o keia apo; manao anei oe he kanaka oiaio a kupono oia e manao aku ai kaua e pono iaia, ina 110 ka mare aku iaia? "Mala ae ana he pule a liala ana hē mau pule a hala he mau mahina, aole wahi leka a loaa ae, 110 ia nele ua hoomaka e ulu ka maka u iloko o'ii o kona haalele loa mai 110 paha auanei ia ia'u. Ia manawa ua nele au i ka manaolana 110 kona loaa hou ia'u, nolaila ua holo ma-lu mai la au mai ka liome mai me ka ike ole o kuu makuakane, me ka hoike wahi huaolelo hookahi ole aki' 10 kahi a'u e hele ana. a holo pololei mai la au no Nu I' .a nei no ka huli ana ia Ha&ati pauaka me ko r u hoohiki pu e huli ana au iaia maloko o keia kulanake kanaka i haaleie aeMa'u me ka lokoino loa, ahiki i kona loaa ana. t4 la'u nae i hoea mai ai ianei 110 kekahi manawa koii huli hele ana iaia me ka ninaninau ana ma o a maanei i kekahi poe nialia ua ike paha lakou iaia, eia nae aohe wāhi nieheu ike e hiki ai e loaa oia ia'll; no ka manawa loihi keia huli ana a'u iaia aohe nae he loaa iki, a laki wale 110 ko'u ike ana iaia ma kekahi ahiahi, ma ka n?ahina akn nei o Sepatemaba i hala, ka La o na Limahana; ma! ke ano ulia wale nd nae ia hui ana o maua ma ka hale hoolulu kaaahi, kahi au ame kekahi lerle ame ia e kakali ana no ke kaaahi.

"A.-ke-hoomanao i'o nei au no ia mea, ia J labati i haalele aku ai ia oe a ia hoi ana mai ana iia ninau aku o niama i >iia o Ilahali i ka inoa o ka wahine o ke kn pu ana me i lahali, tia nae, aole o llabati i hoike mai i kou inoa ame ke kumu o kona' kaniailio ana akii i kela wahine; eiri ka o oe ia, pela anei?" wahi a Ilēlena. • 'Ae; owau;/eia nae, he liilii loa ka ua o Habati mau olelo o ke kamailio ana mai ia'u a kaha aku la no hele; i ka'u nana aku me he mea la he maka'u kona o;ike mai olua i kona kamailio o kana mau olelo hope wale no o ka i ana niai e hele ae ana oia e ike ia.'u ma kekahi manawa mai, a ua ninau' mai oia i ko'u wahi e ; nōho ana, a ua lioike aku no hoi au iaia, me ktiu noi. pu aku iaia e haawi mai oiai i mau dala e lawa āi .ko'ii noho ana ame ke keiki ann ō ka hul' ana iho a/loaa, i hiki ai ia'u ke uku aku i ka hale hoolimalima. kahi a'u e noho ana. A Eia naē, ma kekahi ano aole hiki ia'u ke hilinai iaia mahope itio o kela kamailio ana a maua, nolaila ia oukou i kau aku ai iluna o ke kaaahi ōwau pu kekahi i kau aku; aōle nae ma ke kaa a oukou o ke kau ana; aka ma kekah? kaa aku, ma kahi e hiki ai ia'tt ke ike rfīati rrtfu ik ōWrou ame kāhi a oitkbit e lele aku ai. Ia oukou i lele aku ai ma ka hale hoolulu kaaihi jō\vau pu kekahi i lele aku a hahai mamao aku la ia ōukou. f a lohe wāopopo • aku au i kona kahea ana aku, i kou inoa o Helena, a i ? ko makuahine o Afrs. Simoa, a mahope iho i loaa ai ia'u ka inoa Simoā e kau ana ma ka ohe kamailio o ke kelej/ona ma kā puka o ka hale a'u i ike aku ai ia olua i ke komo ana a-ku. "Uā hooholo au i kuu manao e hooikaika ana au e liuli a loaa ko olua mau inoa ame ko olua Avahi e noho ana. no ka mea, ina aole o llabati e hooko mai ana i kana hoohiki no ka hele ana rfiai e ike ia'u, alaila.e hēle aku ana au imua o ollia a nonoi aku .# 1 ! hoike mai i "kahi o .Habati e noho āna, i hiki ai k»!u k£ hele iku e hui-me ia. '/\^.6le-o flabati I hele mai e ike ia'u elike me kana o ka olelo ana m ii, pela.au. i'olelo ae nei aohe o'u hilinai iaia, no ka mea, anaka hoopunipUni; ua kaknli au nōna. ma kekahi ahiahi ae > lala ka manawa kupono no kona liiki ae, aole nae oia oe iaia, a no ia hoea ole ana ae ona 'ua komo Ipa mr ; Ke anu, ua hiki ole ia'u :ke uku āku i ka.hale hootima-j limw a ua nele no hoi au- i kekahi mau meaai kupono. Ua I piha lōa oia-i ka huhu nō kuti hahai ana mai iaia a hoea i' Nu loka nei, a ua hoolē māi no hoi oia i ka māl*e ana rrtaij

iau, mahope o kona hoohihia ana ia u. O, e Miss Simoa. hc kanaka pauaka-hoowalewale ino loa kela c hiki ole ai kt haawi aku i ka hilinai maluna ona!" Ma keia wahi i hoomaha ilio ai o Mele Madale i kana kamallio ana, 110 kond piha loa i ke kaumaha, a na ka waimaka no e hiolo, a nona hoi ka auwe, hookahi ko Helena uwe pu aua uku, a i ka hata ana ae o ua kuaua eloelo loa o ke kaumaha, hoomaka hou tnai la ua o Mele i ke kaniailio ana: "l'a lohe pono oia i ka'u olelo o ka hoike ana aku iaia oia lioi, ua hoohiki au aole e hoi hou aku i ko'u home a i ko'n ohana hoi, mahope o ka hala ana o kekahi manawa o ko maua hoopaapaa hahana ana, no ka mea, ua maopopo iaia o ko'u manaoio maoli no ia elike me ka'u mau olelo o l<a hoike ana eku iaia, ua ae mai la oia e uku i ko'u noho ana me kekahi wahi'ne ilihune, ka mea nona ka hale a'u e noho hoopillwaie aku ana, a aia 110 hoi au me ia e noho mai nei ahiki i nei inanawa. "Ua lele ae no oia e ike ia'u n<> na manawa kakaikahi wale no nae, a ua ike au i kona ano oluolu mai ia'u, mahope iho kela oka hanau ana o keia hehe. Hc mau ahiahi oka pule kana e hele ae ai e hoohala manawa me a'u, eia nae, aole o ka e hiki ae āi aohe ona kamailio mai ia'u, e hoi mau ana oia e hiamop maluna o ka punee maloko o ko'ii runn moe, a no ia mau ano maikai ole ona i koho iho ai au ua lilo kona noonoo i Manua, "Ma kekahi a ekolu paha mahina i hala hoi* aku nei, ma ka manawa ana e hiamoe ana, ua ike aku la au i kekahi leka e oipi ae ana mawaho o ka |>akeke o kona kuka hoopumehana. l T a lilo kona aaka me ka liuhu nuu ia'u i mea no'u e hoohuoi ai, nolaila, o ko'u kii aku la 110 ia i ua leka la a huna iho la. Mahope o kona hala ana niai hoomaka iho la au e heluhelu ia leka, a ia nianawa i hooiaio iho ai au i ko'u hoohuoi ana mamua iho. Eia ua leka la, a e heluhelu iho oe, "afaila haawi mai la oia i ka leka ia llelena maliope o kona huki ana ae m?i ka pakeke ae. Naholo ae la ka ula ma ko llelena papaliua ia manawa a mai la: "Aole o'u makemake e heluhelu i ka ha'i leka," me kona ano eeke ia manawa i ka lalau mai. "O, he mea pono ia oe e heluhelu iho, i ike pono oe i na manao i kakauia maloko; he mea ]>ili kekahi ia oe, e Simoa," i koikoi loa mai ai kona hoakamailio iaia ia mana wa. "E heluhelu iho oe!" Aohe hoole hou aku o lielena, lalau aku la oia i ka leka, a nana iho la i ka wa-hi e kau ana ke kuni o ka haleleka uia Pa risa, o kona wehe ae la no ia i ka leka a hoomaka iho la <• hehihelu, o keia malalo nei ka manao maloko o ia leka; "Parisa, Farani,' Aperiīa 7. 1892. "Mr. Alekona:—Aloha oe:—Ua piha au i ka hauoli no ka loaa ana mai o ka ike mai ia oe mai e pili ana i ka holopono n ka hana a kaua i kukakuka ai mamua o kuu haalele ana aku -ia Nu loka. Wahi au oka hoike ana mai aohe la maopopo i hooholoia no ka hookoia ana.o ia aka nae ke manaoio nei no au e hiki ana no ia oe ke hana aku ahiki i ko olua hooI luiiia ana mamua o ko'u hoi ana aku. E haawi aku ana au ia oe i manawa loihi hou aku. oiai ua hooholo au e hui pu aku me kekahi poe e holo ana i Norewai ame Suedena, a ! mailaila aku a i Aigiipita a i ka Aina Hemolele, mailaila aku | a i Kina a hala loa aku i lapana. alaila maluna aku o ka Moana Hakipika a i Kaleponi, me ka lawe mai i na waiwai ino nui a kaulana mai ia mau wahi mai a makou'* ike aku ana ma ke alahele. R kakali ana au me k noonoo nui no ka loaa hou mai o ka lono mai a oe mai, a i ka manawa e pan ai kela hana a holopono ea, e loaa aku ana ia oe ka uku makana a'u i hoohiki aku ai. Kou me ka oiaio loa, H. l. \ XAKASA."

# Ua like o Helena me kekahi mea i make ke keokeo pu o koha helelielena ma ka manawa o ka pau o kaua heluhelu ntia i ka !eka maluna ae la, a me ka haalulu e hiki ai ke ike mai o Mele i hoihoi hou iho ai oia i ka leka iloko o ka iva»hi. O kona poo ia manawa me he mea la i kana hoomaopopo iho ua like me kekahi mea niniu ke kakaa. ({oomanao ae la oia i ka Ilahali mau mea o ke kamailio ana mai iaia no kn Mr. Lanakasa mau me o ka hoolala ana no ka makahiki e hiki mai ana, eia nae, ua huna ua o Ua h ati i ka mea oiaio, ua hoopunipuni oia ma o kona olelo ana mai iaia mai a Mr. IwaiHiniai kona lohe no a Mr. I.anakasa i .hoolala ai. oiai n?te ua liolo pololei no kana leka mai iaia aklioa ia Mr. Lanakasa, a mai a Mr. I.anakasa mai a iaia, a oia hana i hoa kakaia inaloko o ka leka aole ia he hana oko.i aku, aka, no ka mea'no ia e pili ana iaia. la manawa i hoomaka ai oia e hooiaio iho he haila nm-l\« kekahi i hanaia no ka hookaawale ana iaia mai a Ro*>aka mai, nolaila aohe ana kau aua aku i na ahewa maluna o Robakn no ia kaawale ana o laua ame na manao kuhihewa hoi 111:1 kona aoao. Malia paha, ua hoohulihuliia aku ko Ro l >aka no<,uoo aole oia i kupaa iaia, ua lilo kona noonoo i ka mea okoa oia hoi ia Hahati Alekona, a e mare ana oia iaia a ua punilu i loa o ia mau olelo hoopunipuni. Ua piha loa kona naau i ke kahaha me ka hoahewa iaia ilio 110 kona hoopau aha aku i ko laua launa ana me Robaka. .« i ko Rohaka ike ana mai ia manao ona ua hoopau pu mai la oia i kana noonoo ana nona. "O, he hana h'ewa koikoi loa ka'u i hana ai,'' wahi ana iaia iho.

'Wole i pau malaila," wahi a Mele o ka hoomau hou ana aku i kana kamailm mahope o kona hooinaha ana nn kekahi manawa," he mea oiaio, ua piha loa au i ka huhu mhaope n ko'u heluhelu ana i kēna leka, ēia nae, ua uumi wale iho no :iu ia inea ia'u iho, no keia manao 110 ina no kou laaa ia'u. e hoikeike aku ana au ia oe, ua ike au i ke kanaka nona k< ia manao i hoakakaia maloko o ka kika, a e hoike aku ia o<- i na mea apau. "Xo ka nalowale ana o ka leka, ua hoike mai o Mabati ia'u i ka mii o kona kaumaha no ia nalowale ana, aohe no hoi olelo aku iaia ua loaa ia'u, liuna loa au, aole no oia i hoohuoi iki eia ia'u kena leka. Ua hele aku au i ka hale a'u i ike :<i maloko olaila olua kahi i noho ai, no kuu makemake e iki ia oe a hoike aku i keia leka, elike me ia a'n i lawe mai nei a hoike aku la ia oe i keia la, eia nae, aole olua ilaila, ua hoikeia tnai la ia u ua nee 6lua i kekahi wahi, ia mahawa aneane an e kuahehena no kuu maka'u o mare mua ia oe niamua o krtn ike ana i ka manao o keia leka, a i ole lohe aku hoi i ko'u moolelo. "O. c Helena, e manaoio mai oe ua nui kuu huli ana ia <><•. a ma ka po wale aku la no i hala ka loaa ana o ka ike ia'u no ko o|ua wahi noho nei, a pela iho la i pololei ai kau hele ana niai ,la ianei a loaa iho la oe ia'u. N-'o llahati he manawa loihi i hala aku nei aole oia i hele iki ae e ike ia u, nolail.i j.mahope o ka pau ana o ko inaua aina kakahiaka ma ka ]>o aku la i hala, hooholo iho la au i ko'u manao e hele aku e ike iaia. "L'a hele aku au i ka haleaina, ka hale ana e noho ana ia manawa, oiai nae ua papa loa mai oia ia'u aole e hele akn ilaila e ninau ai iaia, a un lioike niai la ka haku wahine o ia hale aohe ua o Hahali i hoi aku. Ua hoike aku au i ua wnhine la ua aie o Habati ia'u i kekahi huina dala no ka holoi ana i kona mau lole me ka humuhumu a pahonohono pu ana i na wahi 1 nahaehae, ua niakemake loa au ia mau dala e haawiia mai ia'u, nolaila e kakali ana au nona 110 kona hoi mai. "O ko'u haawina laki 110 hoi, he mau minuke kakaikahi ma ia hope iho hoi ae ana ua o Hahali ,a ia ike ana inai ana ia'u ua piha loa oia i ka inaina, pela ka'u ike aku ma kona helehelena, uo kuu hele ana aku i kela hale, ua hoao oia e uiinii ia hului ona aohe nae he nalowale. Xo kona ike paha- i ka wahine haku hale a i ole ai oia e ike mai i kona huhu, koi mai la oia ia'u e pii-aku me ia iluna, kahi o kona rumi irioe, me ka olelo ana miii aohe ana mau <iala liilii nahaha ia manawa me ia, ina au e pii pu aku atia me ia e haawi mai aua oia i mau dala a'u i makemake loa ai ia'u. (Aole i pa«#) .