Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 24, 17 June 1921 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA NA PILIKIA ANO NUI KA MUA

 

            No ka nana ana aku ia mua. no ka holomua ame ke kilikili o ke aupuni kulanakauhale o Honolulu nei. ua paa ka manao o na luna oihana. ia lakou ka mana o ka hookele ana i ke aupuni i keia manawa. @ hoolilo aku i kekahi haawina dala mahuahua. ma ke kuai ana a lilo mai ka aina i ikeia ka Apana Aina o Allen. i kahua no ka hale aupuni e ku ai.

            He mea oiaio. e kulike ana ko kakou manao apau. he mea nui ka loaa ana o kekahi hale aupuni nani a kilakila o ke kulana. no ke kulanakauhale o Honolulu nei e like me ka nee ana o keia au holomua loa imua he mea ia e hooi ae ai i ka u'i ame ke kaulana o ko kakou kulanakauhale. e haaheo ai na makaainana apau o Honolulu nei ; aka nae. o ke kikoo koke ana aku e loaa mai keia kahua. a o ka hooliloia o kekahi huina dala mahuahua mailoko aku o ka waihona puuku o ke kulanakauhale. ma ka manao o keia pepa. o kekahi ia o na hana pupuahulu ; oiai e waiho ana kekahi mau pilikia lehulehu. e pono ai e hoopau koke ia aku me ka hoohakalia ole.

            Aia he mau alanui hou i makemake loa ia mai @ e ka lehulehu e weheia aku. na uwapo paa no hoi. ma na wahi i ike mau ia ka pilikia. pela na halekula e koi mau ia mai nei. elike me ka pii mahuahua mau ae o na keiki. ame kekahi mau pilikia pili kokoke loa iho i na mea e pono ai ka lehulehu. e laa ka wai ame ka sua. o keia mau pilikia maopopo loa ka mua e hoopauia ae. mamua o ke kikoo ana aku i hale aupuni no ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei. no ka mea he pilikia no ia i hiki ke hoomanawanuiia. ahiki i ka wa e makaukau ai ke aupuni i ke dala.

            Ua hoakaka maopopo ke kanawai i ka mana o ke aupuni aie ai i dala no na hana i manaoia. ma ka hoopuka ana aku i na bona aie ; nolaila o ka hana naauao loa. o ia no ka hoopau mua ana ae i kekahi mau pilikia kokoke loa ia kakou. mamua o ke kikoo ana aku i kekahi pilikia. i hiki no ke hoomanawanui. ahiki i ka wa kupono.

            Malia paha aia no kekahi mau kumu kupono e a@. a kekahi poe i manao ai. no ke kupono ole @ kukuluia aku ka hale aupuni ma kela kahua ; pela hoi na kumu e kakoo ana no ka lilo mai o kela kahua no ka hale aupuni e ku aku ai ; ma ka manao nae o keia pepa. o ke kumu ko'iko'i loa e hiki ole ai ia kakou ke noonoo aku no keia kahua. o ia no ka nui o na pilikia e ae. e pono ai ka nana mua ia mau pilikia. mamua o na mea e ae.

 

KA HANA NOII NO NA MAKAI O HAWAII

 

            Ua huli hoi mai nei ka Loio Amerika Huber mai kana huaka'i aku nei no Hilo. Hawaii. no ka huli ame ka noii pono ana. no ka oiaio o na wa olelo e pili ana i ke ki peia o na makai o Hawaii. e ka poe hakihaki i ke kanawai federala hookapu waiona. me ka hiki ole ke loaa mai na hooiaio ana. no ka pololei o ia mau lohe. koe wale no na manao koho wale aku. ma o ka loli hikiwawe ana ae o ke kulana o ka noho ana o kekahi mau makai.

            Aole nae i pau ka hana noii a huli pono a @a luna oihana federala e pili ana no kela mau makai ; a no ka pono o kela poe makai o Hawaii. a no ka pono pu hoi o ka lehulehu. e lawelaweia na hana noii me ke kui'o. ahiki i ka ikeia ana ae o ka mea oiaio loa.

            Ua hapala wale ia aku ke kulana maikai ame ka inoa maemae o kekahi mau makai o Hawaii. ma o @a manao koho wale aku. no ko lakou lawe i na @ala ki pe a ka poe puhi a kuai waiona ; no ka hoopakele ana ae nae ia mau ano maikai o lakou. ua kupono loa ka lawelaweia ana ae o na hana noii ; in a nei no ko lakou pili ole i ka hewa. e hoihoi hou ia ae lakou ma na kulana a lakou e paa ana. a in a hoi no ko lakou pili i ka hewa. alaila e a@amo lakou i na hopena ko'iko'i. o ko lakou kumakaia ana @a lakou iho. a i ka hanohano hoi o ka oihana a lakou e paa ana.

            He kuleana ko na makai o na kalana lehulehu @ kakou. ma ko lakou ano. he poe hooko kanawai. e hopuhopu ai i ka poe puhi waiona. a kuai waiona ; ua manaoia. e lilo lakou i poe kakoo ma ka aoao o ke kanawai ; e kinai ana hoi i na hana hakihaki ka@wai apau. e ulu ae ana iloko nei o ka aina.

            Aia no he mau kumu hoohuoi. no ka hoolanakila o kekahi poe i ka hana ana ame ke kuai ana i ka waiona. ma na wahi h@e ole. mamuli no ia o ke kokua aku o na makai i kela mau hana hakihaki kanawai. no ko lakou makemake maoli no e loaa mai ka waiona ia lakou. oiai o kekahi ia o ka lakou n@u mea makemake ; a no ka manao paha kekahi. aole o lakou kuleana e hopuhopu ai i ka poe kue kanawai waiona.

            Ua kapae aku ka Makai Nui Sam Pua i kona mau makai malalo o na kumu hoohuoi. no ko lakou lilo i poe kokua aku i ka poe hakihaki kanawai ; e haawiia na mahalo iaia. no kona lawe ana a@ i kela keehina ; o na mahalo oi aku nae. o ia no kona hoihoi hou ana ae i kela mau makai anai kapae aku ai. in a e hiki ole ana ke hooiaioia ko lakou lilo ana i poe hakihaki kanawai .a kue i ka lakou oihana iho.

 

            P@hea na hooikaika ana ma ka aoao o na hoaloha o Edgar Wood. ke pookumu o ke kula a'o kumu. e hoololi ae ke komisina hoonaauao. i kana mea i hooholo mua ai ma ka hoopau ana aku iaia ma ka noho poo hou ana no kela kula. ua hoike @koa mai na komisina hoonaauao i ka paa maoli o ko lakou manao. e kaiehu aku iaia. me ka nana ole i na kumu kupono apau. no kona hooman@a aku ma kela kulana.

 

KE KANAWAI MAMALAHOA

 

            O ke kanawai a Kamehameha I i kuahaua ae ai. ma ke ano o ke kanawai mua loa ia o ke aupuni Hawaii nei. a i kamaaina hoi ia kakou. a ma na moolelo ke "Kanawai Mamalahoa." ua oili mai ia. elike me ka manaoio o ka hapa@ui o na Hawaii i keia la. mamuli mai o ka hahauia ana o ke poo o Kamehameha i ka hoe. he kanawai hoi e haawi ana i ka makaainana. i ka hele lanakila ana ma ke alahele. me ka hoopilikia ole ia.

            O ka pololei. a pololei ole o@ke kumu o ke kukala ana ae o Kamehameha i kela kanawai ; a pela hoi ka lilo o ka hahauia ana o kona poo i ka hoe. i kahua oiaio i ku ai ke Kanawai Mamalahoa. he hana pohihihi paha ia i keia mau la. ka hooiaio ana ae. koe wale no nae. ko kakou kamailio ana ma kekahi mau mea oiaio. e kohu pono ai ka hoopili ana aku i ka huaolelo "Mamalahoa."

            Ma ka moolelo e ku nei a i paanaau i na kanaka Hawaii. ma ka manawa a Kamehameha i pae aku ai i Puna. Hawaii. a oiai e pii aku ana mai ka aekai aku nouka o ka aina. ua ikeia mai la oia e kekahi mau kanaka elua. me kona hooheiia ana i ka upena e kekahi kanaka. a hahauia hoi ke poo e ka lua o ke kanaka. me ka hoe waa ma kahi i kapaia o Mawae.

            Ma kekahi moolelo hoi. he mau hoa ko Kamehameha ma keia hele ana. kona mau hoewaa no. ia lakou e pii aku nei nouka o ka aina. ua kiola@a mai la he laau ihe a komo pono ma ka opu o kekahi hoewaa ; o Kemahaineha ka mea @ana i lalau iho i ka ihe. a uhaki ae la ; eia nae ua make kela kanaka. a no kona make ana. i hu mai ai ke aloha o Kamehameha i kona mau hoa. a kukala ae ai oia i kona kanawai mahope mai ke "Kanawai Mamalahoa." aole hoi no kela hahauia ana o kona poo i ka hoe.

            I ka nana aku ma kekahi ano. he pololei keia manao hope, no ka mea o ka manao maoli o ka huaolelo "Mamalahoa," in a e mahelehele pono ia ana. e ikeia auanei penei. Mamala, he mahele no kekahi meakino okoa. a ua hoopili mau ia aku i ka ai, i ka huaolelo, i ka laau, a i kekahi mau meakino e ae ehike me keia : mamala ai, mamala olelo, mamala laau. a pela wale aku.

            I ka nana aku, ua hu ke aloha o Kamehameha. i ka wa i make ai o kekahi o kona mau hoewaa. i ka ihe a na kanaka o Puna, kona hoahele hoi iloko o ka make ame ke ola, nolaila e kohu pono auanei ka huaolelo "Mamalahoa." ke hoopili aku i ka hoa o ka hele pu ana me Kamehameha no Puna a make ai, o ia hoi, he mamala wale no ke kanaka i pili aku i ke alii, a ua hoopili aku hoi oia, ia mamala, i ka hoa kanaka.

            No ka make ana o kona kanaka, no ka mea he au ia o ka hakaka ame ke kaua. a i hoopakeleia ae ai na kanaka mahope aku mai ka luku wale ia, me ke kumu ole. ua hiki ia kakou ke ike aku, i ka pilipono maoli o keia manao hope: i hookahuaia ai ke "Kanawai Mamalahoa." a e kapeke loa ai hoi ka manao, in a nei. no ka hahauia ana o ke poo o Kamehameha me ka hoe. ke kumu mai o kela kanawai.

            He kuleana ko kakou o keia wa. e hoopololei ai, i na hemahema ame na kuhihewa i hanaia, o na wa ae nei i hala. ke ike maoli kakou, aia he m@u kahua oiaio loa. i hookahuaia ai na hoopololei ana. a e lilo ole hoi kakou i poe alakai hewaia. mamuli o na kuhihewa ame na hemahema a kekahi poe o kakou o ke au kahiko i hana ai.

 

NA HOOLILO WAIWAI OLE

 

            Ma ke koho baloka o ke kalana o Maui i malamaia no ke koho ana i hookahi wale no luna oihana, i hooliloia ai kekahi mau dala mahuahua o kela kalana. ma ke ano waiwai ole. mamuli o ka hemahema iloko o ke kanawai koho baloka wae moho.

            Oiai, ua payola like aku keia pilikia hookahi. ma ke Kalana o Kauai, ma kahi e pil iana i kekahi luna oihana i waeia ae, a i nele i ka hoa paonioni e holo ai, a ma na koho baloka wae moho kalana ma keia mua aku. nolaila ua ikeia a@ la keia pili kia, e hoololiia ae ai kela kanawai koho wae moho, ma ka manawa e noho hou mai ai ko kakou ahaolelo kuloko.

            Ma na mea e pili ana i ke kulana o ka moho puuku o ke kalana o Maui, oia o J. Pia Cockett. ua @oao na luna oihana o kela kalana e imi i kekahi alahele e koe ai kekahi hoolilo nui o kela kalana, ma ke kapae ana ae i ke kanawai koho baloka ; a e hookohu maoli ia mai o Mr. Cockett. ma ka waiho okoa ana aku o ka puuku mua i kona kulana oihana : o ka mea wale no nana i kaohi aku i ka hooko@a mai o kela hana, no ka paakiki o Mr. Cockett, e malama maoli ia ke koho baloka nona, he paakiki nae i ku i ka pololei. no ka mea pela wale no e hoauheeia aku ai na kue apau e ala mai ana nona, mahope iho o kona lawe ana ae i ke kulana puuku no kela kalana.

 

            Ua makemakeia na limhaana no ka oihana wai o ke Kulanakauhale a Kalana o Honolulu nei. me ka loaa o ka ukuhana maikai no ka la : he hana kupono loa keia i na limahana Hawaii. e hele ae ai e noi ma kela keena, no ka mea ua hoea mai i ka wa a ka hana i huli aku ai i na limahana, aole hoi o na limahana ke huli i ka hana. Mai hoohemahema e na Hawaii i keia pono nui. o miki mai no auanei na himahana o na lahui e ae, o ka pau no ia o ka hana ia lakou la, a ku no na limahana Hawaii i ka hoaa.

 

Nuhou Kuloko

 

            Eia koohei põe ke kakali aku nei o ka huli hoi mai o Mr. Farrington, ke kiaaina, no ka hookipa ana mai iaia me ka hanohano.

 

            No ka hele no o na ku'ineki o ka Nupepa Kuokoa a piha i keia kelepa, i hoopaneeia ai ka hoopuka ana aku i kekahi mau palapala a na makamaka, a keia pule ae.

 

            Ua hoolimalima kaokoaia ae nei ka mokuahi Kilauea e na lala o na Hui o na Ululaau o Honolulu nei, a pela @oi me ko Maui, no ka hoohala ana i ka Pokiulai ma Hilo.

 

            He eono m@@ wahine opio i hookuuia mai ma k@ ano he mau kahu malama ma'i, me ka loaa o ko lakou mau palapala hoomaikai, ma ka po o ka Poalua aku la i hala.

 

            O ka ahamele me hulahula i manaoia ai e haawi maloko o ka Odd Fellows Hall, no ka pomaikai o Adam Kealakai opio, ke keiki makapo. ua hoopaneeia aku la a ka po o ka Poaono, June 25, ae nei.

 

            No ka oi loa aku o ke kaumaha mamua o ka ke kanawai i kauoha ai, i hopuia ae ai o Marshall Quintal, he kiakaa no ke kaa o@o halihali ukana o ka Hui Honolulu Construction, ma ka Poalua nei.

 

            I ku2ike ai me ka lono kelekalapa i hoea mai nei i keia kulanakauhale, ua lokahi ka manao o ke komite teritore oloko o ka aha senate e apono, ana i ka hookohu oihana o Wallace R. Farrington i kiaaina no Hawaii nei.

 

            @u hou mai lakou kau mau haina e D. H. Kamanapunionalani, o ia o "Kamaaina" no ka nane a Z. P. Kawaikaumaukamakaokaopua, ame "Aloha" no ka @ane a Mrs. K. H. Home Laniwaiwa i kula : hoao hou ia mai.

           

            No ke pani ana ae i ke kulana kumupoo no ke kula kiekie McKinley, i hoohakahakaia iho mamuli o ka waiho ana mai o Mr. W. E. Givens ia kulana, i hookohu aku ai ka papa hoonaauao ia P. F. Jernegan, ke kumupoo o ke kula kiekie o Hilo ma ia wahi.

 

            Ina aole e loaa ana na kuia ma keia mua aku. alaila e haalele iho ana o Kiaaina McCarthy ia Honolulu nei no Wakinek@n@, no ka lawe ana ae i kona kulana oihana hou, ma ke ano he kauaka no ka ahahui kalepa o Honolulu nei ma Wakinekona.

 

            Nui ka maikai me ka nani o ka ahamele i haawiia ae maloko o ka Hale M@m@riala, e na opio o Kaumakapili, ma ka po o ka Poalua nei, me ka hele pu no hoi a piha i ka poe maikai, mai na kamaaina a i na malihini pu.

 

            Mahope o ka hoohala ana he elima la ma Hilo, no ka huli ame ka noii pono ana aku i ka oiaio o na mea kamailioia ae, no ka pili. o na makai o Hawaii i ka hewa lawe i na dala kipe a ka poe hakihaki kanawai kue waiona, ua hoakaka a ka Loio Amerika Huber, aole he mau ike oiaio loa i loaa mai koe wale no na ike koho wale ame ka lohe wale.

 

PIHOLO HE KEIKI KEPANI MA KE KAHAWAI O NUUANU A MAKE

 

            He keiki Kepani o Kinzo ka inoa, @oua na makahiki eono. ka i loaa aku ua make iloko o ka wai ma ke kahawai o Nuuanu. malalo iho o ke alahaka o ke alanui Vinia,, ma ka Poakolu nei. Ua kiiia ke kauka Kepani Tonooka, a i kona hiki ana mai a nana i ua keiki nei, ua hoike ae oia i ka hiki ole ke hana iho i kekahi mea no ka mea ua make mua.

 

NA MARE.

 

            Harry Haslam ia Miss C. K. Meyer, Iune 4.

            Albert Lueas@ia Ida E. Norton, Iune .

            Samuel H. Kahalewa@a Elizabeth P. Keonaona, Iune 11.

            Geo. L. K. Mail@@ ia Heleu O. West, Iune 13.

 

NA HANAU.

 

            Na D. Kaleikini âme Hattie Kaanaana, he kaikamahine, Iune 8.

            Na Fred Awana me Violet Chung Hoon, he keikikane, Iune 9.

            Na Geo. P. Townsend me Elizabeth, he keikikane, Iune 10.

            Na James K. Pua ame Victoria Katkins, he keikikane, Iune 11.

            Na Wm. K. Merseberg ame Sarah Campbell, he keikikane, Iune 12.

            Na Wm. N@eole ame Martha Haupu, he keikikane, Iune 12.

            Na M@ âme Mrs. Alfred Adrie, he kaikamahine, Iune 9.

 

NA MAKE.

 

            Abel Maluo, ma ka Halema'i Moiwahi@e, Iune 6.

            Kaleikini Naopihi, ma ke alanuii Ilaniwai, Iune 9.

            Lilia Sam, ma ka Halema'i Moiwahine, Iune 13.

            Keahi, ma ka Halema'i Moiwahine, Iune 14.

 

            PERU, III, @ne 10 Eono Haneri mau kanaka eli lanahu i paa maloko o ka l@a lauahu ma Murk, Ilinoi. i keia la, i pakele mamuli o ka puka ana ma ka puke nui. O na kauaka i hoo@naio aku ai no ka hoopakele ana i nei poe aia no lakou maloko o ka luapao kahi i paa ai, oiai ke ahi e a ana.

 

NUHOU KUWAHO

 

            KELSO, Wash., Iune 13. Mahope iho o ka paa ana o Frank Pyron i ka hopuia maanei ma ka la aku la i nehinei me Roy Gardner, ke kanaka powa kasabi, oiai na ilamuku federala e lawe ana i na kanaka i ka halepaahao ma ka Mokupuni MeNeil, ua pakele aku o Gardner mai na makai aku e hoopuni ana iaia maloko o kekahi aina pohopoho.

 

            TOKIO, Iune 10 Ua haalele mai ka mokuahi Taiyo Maru, ka mokuahi Kelemania mua Cape Finisterre, ia Yokohama a holo aku no Amerika ma kana huaka'i moana mua loa malalo o ka have Kepani. Hookahi kaukani ohua a ia moku i lawe aku ai komo pu me Sekizen, he kahunapule o ka hoomana Buda, oiai oia e holo ana i Hawaii no ka hoolaa ana i kekahi halepule Buda malaila.

 

            WASHINGTON, Iune 13. Ua aponoia e ke kakauolelo o ka oihana kaua aina ka hana i hoolalaia ai no ka hoomahuahua ana ae i na iliaina maloko o na mokupuni Hawaii no ka hana a ka oihana kaua aina, he olelo hooholo i loaa mahope o ke kuka ana me Kah@, ka lunahoomalu o ka hale maluna o ka oihana koa. Ma ka Kahu hoakaka, o Hawaii ke kahua kupono loa a ka oihana koa e noho a e hoohana ai no ke kukulu ana i mau papu no ka hoopahele ana i ka lahui, pela kona manao.

 

KE LIULIU MAE NEI NO NA LEʻALEʻA POKIULAI.

 

            No ka elua o na makahiki e malama ae ana ka oihana koa. he mau le'ale'a o na ano like ole mawaho ae nei o Kapiolani Paka, ma ka Pokiulai e hoea mai ana, e hoohalaia ana kela la, mai na horamai o ke kakahiaka, ahiki wale i ka po ana iho, me na lealea e hoopihoihoiia aku ai ka noonoo o ka poe makaikai.

            He 21 ka nui o na lealea ma ka papa hoonohonoho i hoomakaukauia. mai ka heihei hoki mai ahiki aku i ka hakaka ana maluna o na mokulele.

            E hoomaka ana na lealea Pokiulai ma kela la, ma ka hapalua o ka hora eiwa o ke kakahiaka, a pau mahope aku o ka hora umi o ka po iho.

            Ma ka hapalua nae o ka hora umikumamakahi o kela kakahiaka, e hoomaha iki ai na le'ale'a, no ka malama ana i kekahi mau hana hoomanao no kela la ano nui ma ka moolelo o Amerika Huipuia a ma ka hora umikumamalua ponoi ,e kiia ai n@ pu elike me ka nui o na mokuaina o Amerika.

            Mahope aku o kela manawa, e haawiia ana i manawa no na koa e hoomaha ai, e ai i ko lakou aina awakea, pela no hoi me ka lehulehu, a ma ka hora ekahi o ka auwina la e hoomaka hou ai na lealea apau ma ka hapalua o ka hora eha o ke ahiahi.

            O na hana o ka po iho, o ia no ka hoolele ahikao, ame kekahi mau hoike ike e ae e hoopihoihoiia ai ka noonoo o ka lehulehu.

            O ka põe i ike i na lealea ame na hookuku i malamaia ma ka makahiki aku nei i hala, aole ana e nele ko lakou piha hialaai, e ike hou ia mau lealea. i keia makahiki ; ua kupono no nae ia ohohia ana no ka mea he mau le'ale'a keia i ike mau ole ia, aka iwaena wale no o ka oihana koa.

            He mau hookuku kekahi i keia makahiki i komo ole iloko o na lealea o ka makahiki aku nei i hala. a o na makana ma kela ame keia hookuku, e haawiia ana he lipine ame na dala maoli.

 

KIOLAIA NA OMOLE LAMA MAILUNA AKU O KA MOKU.

 

            Ma ke ahiahi loa ana iho o ka auwina la Poalua nei, a no ka hooko ana aku hoi i ke kanawai hookapu waiona, ua pii aku la na kanaka o ka oihana @ukeawa noluna o ka mokuahi Ventura no ka huli ana i ka waiona. eia nae aohe waiona i loaa i na kanaka o ka oihana kukeawa ma ia huli ana, no ka mea ua lona mua ka ike i na kanaka oluna o ia moku e huliia aku ana ka waiona a e paa ana lakou a i ole o kekahi paha o lakou i ka hopuia, no ia loaa mua o ka ike ua pau mua na omole lama a lakou i ke kiola iloko o ke kai ma na puka makani ma ka aoao o ka moku i ka wa e huliia ana.

            Ua pau oloko o na rumi o na kolu i ka huliia, pau na poopoo ame na wahi i manaoia aia malaila ka waiona kahi i hu@aia ai. O na kanawai i kau@a no ka hookapu loa ana i ka waiona he ikaika loa, @ o keia hana a ka luna kukewa @ni O 'Neill he hooko ana ia i ka makemake o ke kanawai i ole e hoopae maluia mai ka waiona iuka nei o ka aina.

 

HOOLAHA.

 

HALE O NA ALII O HAWAII.

(Ahahui Poo)

 

            E malamaia ana ka halawai kumau o ka Hale o na Alii o Hawaii (Ahahui Poo) ma ka Phoenix Hall. i keia Sabati, Iune 10, hora 2 P. M. E Malamaia ana ka oihana hoolua maluna o kekahi poe komo hou.

            Ma ke kauoha a ka Iku Hai.

W.M. J. COELHO,

Iku Hai.

6465 Iune 18.

 

HAAWIIA NA PALAPALA HOOMAIKAI I NA KAHUMAʻI HOU

 

            He anaina nui o ka poe makaikai, na hoaloha ame na makamaka. i hiki ae e ike i na kahuma'i hou i hookuuia ma ka po o ka Poalua nei ma ke alo iho o ka home o na kahuma'i ma ka Halema'i Moiwahine, a ma ia wahi i haawiia aku ai i ka papa o na kahuma'i o ka 1921 ka poe e hemo aku ana mai ia kula aku, na palapala hoomaikai.

            Na ka Lunakanawai Robertson i haawi aku i na palapala hoomaikai me kekahi mau olelo kupono uuku i hoomakaukauia no na hana oia po. Malaila pu aku ka hana Hawaii a he mau mele lehulehu ka lakou o ka paani ana, a ma kekahi mau mele kupono i waeia ua komo pu mai na kahuma'i me ko lakou mau kokua ma ke mele pu ana i ke mele "Kaleleonalani he Inoa" ame "Aloha oe." Mahope iho o ka hookuuia ana o na hana i hoomakaukauia ua hoomaka ka hulahula ana ahiki i ke komo ana aku i na hora kuliu o ke aumoe.

            O keia mau inoa malalo nei ka poe i haawiia aku na palapala hoomaikai : Martha L. Thompson, Rose L. Luis, Mary E. Debson, Annette E. K. Farden, Lilian Siebert ame Kapua Kauhane.

 

E HOOKOHUIA ANA O P. F. JERNEGAN I KUMUPOO NO McKINLEY

 

            Mahope iho o ke aponoia ana e ka papa hoonaauao o ka palapala waiho oihana a W. E. Givens, ke kumupoo o ke kula kiekie McKinley, oiai oia e lilo aku ana i kumupoo no ke kula kiekie Gareld ma Oklahoma, Kaleponi. O ke kumupoo o ke kula kiekie o Hilo, P. F. Jernegan ka mea i hookohuia aku e ka papa i kumupoo no ke kula kiekie McKinley ma kahi o Mr. Givens i haalele mai.

            Ma ka po Poalua nei ka hoikeia ana ia Mr. Jernegan e ka Advertiser ma ke kelekalapa no ia hookohuia ana aku ona i kumupoo no ke kula kiekie McKinley. Ma ka Mr. Jernegan pane o ka loaa ana ae i ka Advertiser ma ke kelekalapa, aole ka ka papa hoonaauao i hoike aku ia meahou iaia, a ua hoopuiwaia aku kona noonoo i ka manawa i loaa aku ai ka hoike iaia mai ka Advertiser aku, a ma kana hoakaka ka o ka hoouna ana mai ma ka elele wahaole. aole oia e hoike e mai ana i kona manao, aole no hoi i kana olelo hooholo no kona apono ia hookohuia ana aku la on a, ahiki i kona kaana pono ana i kona noonoo.

            No na makahiki ewalu i hala aku ko Mr. Jernegan noho ana ma ke ano he kumupoo no ke kula kiekie ma Hilo.

 

HOONANI I KA LA HANAU O KAMEHAMEHA

 

            Ma ka Poaono i hala ua malama na Hawaii i ka la hanau o ka Napoliona o ka Pakipika, i kaulana i ke ao apuni ka honua nei, ua ka'i aku na ahahui Hawaii e hoonani i kona inoa ma ka pa alii, ua lohe kakou i ka haiolelo naauao a Fred Kahapula Beckley, "ua hiki i na Hawaii ke ku iho no lakou a wanana aku imua o ke ao holookoa i ko lakou makaukau, noeau, ma na hana apau like me ka Kamehameha I i haawi mai ai ia kakou.

            Aohe hoopaapaa ana ma ia ninau, aka o ka mea apiki iwaena o kakou Hawaii, aohe o kakou lokahi like me na kupuna o kakou i ka wa kahiko. ina e hooholo ana kakou apau e lokahi ma ke ano lahui. ma ke kokua ana i na oihana apau a na Hawaii e lawelawe nei, a e hoolala aku nei iwaena o kakou like me na lahui e. e noho nei iloko o ko kakou aina aloha. alaila o ka makemake o ka Na'i Aupuni o Hawaii nei, "imua, imua, e na pokii, aohe home ohope e hoi aku ai."

            Nolaila, e na Hawaii aloha, e na@a aku kakou i na pono o keia mua aku e ola ai ko kakou lahui. he makehewa ka nana ana i na mea ua hala, aohe hiki ia kakou ke hoihoi hou mai ia ao o na kupuna o kakou, aka ua hiki ia kakou ke kukulu i kiahoomanao no na Hawaii e kaulana ai o keia mua aku, a o ka kakou ia e alualu ai.

            I haaheo no na lahui e e noho nei iluna o na oihana kalepa nunui i ko lakou lokahi ma na oihana apau a lakou e kukulu ai, aohe o lakou nana i ke ao i hala. nana lakou imua like me Kamehameha, no ke pomaikai o ka lakou mau keiki a moopuna aku.

            Ina kakou e hooholo e hana kakou pela ma ka lokahi ana o na Hawaii apau, e kukulu kakou i hui nui a piha ka miliona dala, e hoohana ia mau dala maluna o na meaai. lole, kamaa, lawai'a, a pela aku no ka pomaikai me ka holomua o ko kakou lahui e noho kuapaa nei malalo o na lahui e.

            Ua hiki ia'u ke wanana aku i na lokahi na Hawaii ma keia ap@na hana au e hoolala nei iwaena o kakou, a hookomo mai i na olelo kaulana a ko kakou moi kaulana, me na olelo paipai a Mr. Fred K. Beckley. Aole hala elua makahiki mahope o ke ku ana o keia hui, ua lilo ia kakou Hawaii ka hapanui o na miliona dala a kakou e hoopomaikai nei i ka pakeke o na lahui e e noho haaheo nei iwaena o kakou i keia la.

            Ka hapanui o na Hawaii o keia la, nana lakou no na mea i hala, eia ka lakou pane, ua hookomo no hoi au e mea a'u dala i ka hui a mea ma, aohe pala i loaa mai, a peia aku ana no paha keia hui nui, aole loa peia in a kakou e lokahi, a haawi i na kakoo apau i na luna hoohana o ka hui, ua aeia kela me keia lala paa kea i na manawa apau e nana i ka buke me na hana hou apau i makemakeia e hoohana no ka pomaikai o na lala apau me ka lahui Hawaii, e loaa ana i kela me keia lala paa kea. he hoike mahina o na mea i kuaiia me ua hoolilo apau.

            Ua ku ka hui i keia manawa no ka hoonee ana aku i na hana imua i makemakeia no ka pomaikai o ko kakou lahui, nolaila o ka poe makemake kuai kea mai, e hoea ae ma ko'u halekuai, helu 8 A@la Makeke.

JAS. L. HOLT.

 

KE HULIIA MAI NEI E NA MAKAI KA MEA WAWAHI HALE.

 

            Ma ke aumoe o ka po Poakolu @ ole ma na hora wanaao paha @ Poaha o ka pule i hala aku la @ moia ae ai kekahi mau keena @ elima maloko o ke Kuea Campbell@ ku nei ma ke kihi o na alanui @ pa ame Papu, a ma ka olelo a na @ kai na ke kanaka hookahi wale @ i komo ia mau keena a pau @ mamuli o na mea i ikeia a i ha@ @ maloko o ia mau keena, pela ka @ koho, a me ke kala (screwdriver) @ weheia ai ia mau keena a pau @ ia meahana no hoi i weheia ai @ huume a mau pakaukau kakau.

            Ma ke kakahiaka Poaha, ma ka @nawa o ka hele ana ae oka poe @ kou ia mau koenahana, i ikeia @ komoia ana e ka mea aihue a @ koke ia ae ia komoia ana i ka @ makai, o ka m@@@ McDuffi@ @ makaikiu Henry T. Lake o ke @ ka Loio kulanakauhale ame kala@@@ @ kanaka o ke aupuni i hoea ae @ i na keena i komoia, a ma ka M@ @ kiu McDuffi@ mau @ o ka hoike @ ae, ma kona manao me ke kal@@ @ mea wawahi hale o ka wehe ana i @ laka o na pahuume ame na pakaukau, o ke kala i hoohanaia ai n@@ @ wehe ana i na laka o na puka @@ @ me na pakaukau kakau ma ke@@ @ oia no ka ke ano laka a ka mea @@ o ka wawahi ana a hemo kekahi hale ma kekahi mau pule kak@@@ @ i hala hope aku nei.

            O na keenahana kahi a ka @ hue i manao ai e loaa nui ana na @ iaia ma na ahiahi Poaono, no ka @ o na dala e loaa hope ae ana @ keena hana mahope o ka manawa @ hoihoiia aku ai na dala i ka @ e hoahuia ana no maloko o na @ hana, ua lohi loa ka loaa ana @ kekahi mau dala e hiki ole ai ke @ hoi se i ka banako i ka manawa @ pono, o na ahiahi Poaono na manawa @ maamau o ka wawahiia o na @ hana, i keia nae hoi i ke po @ a ma ka wanao Poaha.

            O kahi i hoka ai o ka mea @ aohe dala i loaa iaia ma ia huli @ a ma ka nanaia ana o na mea a pau huume ame na pakaukau i ke @ ia. O na keena i komoia ai @ wale iho no ia o ke Kuea Campbell, ke keena o Hi@, Rolph & Co. T. P. Lansing, The Young Engineering @ Frank Hustace ame ko W. H. @ Maloko o ke keenshaua o Bradley ua hoao ka mea aihue e wehe i ka @ hao waiho dala, wahi a na makai @ maloko hoi o ke keena o ka Young Engineering Co., ua alo i na maka o ke kolohe ka pahu waiho dala. @ @ oli no ka mea aihue o ke komo @ me ka ike ole iho ia mea he @ wai.

 

HOOMAKA AKU ANA KA HANA ANA I KE ALANUI HOLOPUNI

 

            Ua maopopo loa ka hoomau ana aku i na hana o ke alanui holopuni o @ hu nei, no ka mea ua hoakaka ae o Kiaaina McCarthy, ma ka Poalima o ka pule aku la i hala, na pau na @ @ o $200,000 i ke kuaiia, a ua makaukau hoi ke dala i na manawa apau no ke kaa mai malalo o ka malu o ke aupuni.

            Nolaila, mahope iho o ka hoopuka ana aku i ka hoolaha no ke ko@@ ana i na hana o kela alanui, no na p@@@ eono, ua @anaoia, iloko o ka mahina ae nei o Sepatemaba e hoonee @ aku ai na hana o ke alanui holopuni @ mai kahi mai i koe, o kela alanui i @ na mua ia.

            Aia no he koena dala i koe o kela hapa mua o ke alanui Kamehameha @ hoolilo ole ia, a ke hui pu maemae keia elua haneri kaukani dala, @ @ okoa ana kela uwapo kameki i n@@@ e kukulu aku ma Heela@ me ka @ mau mile ekolu a oi paha alanui i ka hanaia.

            Aia malalo o ka malu o ke kulanakauhale i keia manawa @ 000 barela puna kamek@ i makaa@@ keia wa pela hoi me ka hao kila @ naoia ai no ka uwapo ma Heeia. @ aole he nui loa o na hoolilo i @ wale no na lilo o na limahan@ @ kekahi mau hoolilo liilii e ae.

            Aia a pau na hooponopono @ pili ana i kela bona aie, o ka @ koke aku no ia o ke keena o @ kalana e wehe i ke koho no @ hele elua o ke alanui Kamehameha @ oiai, aia no na meapaahana @ ma Koolau kahi i waiho ai.@ mea la e hooikaika ana oia @ apau e lilo hou no iaia ka hana @ kela hapa o ke alanui.

            Ua hoohauoli loa ia aku ka @ Kiaaina McCarthy; no ka pau @ kela mau bona i ka lilo, i kona @ e noho kiaaina ana, no ka mea @ ikaika mau oia e loaa he ala@ kai apuni o Oahu nei, a oiai @ hoopokole ia mal@ kona noho @ kiaaina, he mea no nae nana e @ ai, i kona waiho ana iho i na @ kona keena ,a holo aku no A@ @ aia no he mau hiahoomanao ana @ iho iho ai mahope nei, no ka@ @ mea i hooikaika ai, no ka holo@ keia mokupuni, a no ka pono @ lehulehu.

            O ka Meia Wilson ame ka F@ Ohrt kekahi i hoohauoli pu ia @ ka mea, ma ka loaa ana mai @ dala no ka hoonee ana aku o k@i @ o ke alanui imua, e hoopauia @ kekahi wahi ino loa o ke alanui @ ma Heeia.