Ka Nupepa Kuokoa, Volume LIX, Number 26, 1 July 1921 — Page 5

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Kamehameha Schools Gift To Dr. Chun
This work is dedicated to:  Dr. Michael J. Chun

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He Moolelo no

WILEBA DANUBA

ai ole

Mai ke ulana haahaa a i ka Hanohano-

He Moolelo i Piha me na Hana

Hoopahaohao

 

MOKUNA 1.

            @ ka hiona a kaua e ka makamaka heluhelu e ike aku nei ma ka wehe ana o keia moolelo, he hiona anoano eehia ia o-@ po pou@ iwaena o ka moana kai akea. Maluna ma ka p@ o na lani, na ao elelele panopano; mahalo hoi o ka moa- @ na ale kawahawaha o ka moana, a iwaena o kela @ panopano o ka po, aia hoi he wahi kiko eleele, o ua @l@ kako eleele nei, iloko o keia ao akea, no kekahi moku- @ki ia nona ka inoa aka Hoku o ke Komohana.

            He mokuahi, halihali keia i na limahana, ua hele no hoi @na nau keena o na ohua o ka papa wlua ame ka papa ekolu @ pila. aohe wahi kaawale i na ohua. Aia no hoi maluna o @ n@ kuahi mei, na kanaka like ole o kela ame keia kulana, poi ka poe waiwai, ahiki aku i ka poe ilihune, a mai ka poe no aku hoi, ahiki i ka poe opiopio loa, mai ka poe pupuka nei ka poe u'i, mai ka poe maikai o ko lakou mau ka poe maiuna o ua mokuahi nei, mai ka poe e noho ana iluna o ka @ina paa.

            @oko nae o ka papa ekahi ame ka papa elua o na ohua. @ i @ona aku ka awiliwili o na ohua wlike me ia ma kahi i @waleia no na ohua o ka poe me na manaolana no na kona kolon@ia o keia ola ana, aka aia malaila na lima hana @ le a ilihune; ka poe i hoolimalimai malalo o kekahi hui, na ka lawelawe ana i ka lakou mau hana.

            He mau haneri o na kane; na wahine ame ka lakou mau keiki; he heluna nui o lakou ola ana, na ia nele i kona au ia lakou mau haku, me ka nana ole ae i na poino @ne na popilikia o ka noho ana aku o ka aina malihini, he hookahi wale no mea nui iloko o ko lakou noonoo, o ia ke kaawale ana aku o ka pololi mai ia lakou aku.

            @aena nae o keia puulu nele a ilihune o na limahana, me na mea la ua emi iho ko lakou kulana popilikia imua o ko hekahi keiki opiopio, no ka mea o ka nui o na limahana he ame ohana wale no ko lakou e akoakoa ana i kahi hookahi @ole pela keia keiki, he hookahi wale iho no oia; he mau wahi maopopo loa ko kela mau limahana e hele nei, no ke Komohana kekahi poe, a no ka Hikina hoi kekahi poe, aka no ka @ nei aole he maopopo iki o kona wahi e hele nei, koe wale @ ka noonoo ana iho, he akea ka honua nona e huli aku ai i kona mau pomaikai ame ka waiwai.

            No na limahana apu pela no hoina ohua e aem ua kamaana wake no lakou ia lakou iho aka no keia keiki nae, he malihini oia i na mea apau maluna o ka moku. O kona wahi i hele @ai ai, a o ke kumu o kona hele ana ma keia huaka'i ame kana wahi e holo aku nei; he ninau pohihihi loa ia.

            He aunoe keia manawa a ka Hoku o ke Komohana e holo nei, ua hoopioia na kukui oluna o ka moku, aia hoi na ohua e ka maku, aia hoi na ohua maloko o ko lakou mau @umi kahi; hiamoe ai, a he poe kakaikahi wale no ke ala ana ma kela manawa o ka po, me na kanaka ia lakou ka hookele ana o ka moku

            @wauna nae o kela poe e ala ana, o keia keiki opio kekahi pol@ e hiki iaia ke hiamoe, ua lilo na pule ekolu a ka moku o ka @ ka moana, me ka noho paa loa o kela keiki i kani hookahi @ kumu nona e ulu ai, a makemake mai la ola, e @ aku i na ea oluolu, ma ka pii ana noluna o ka @, me ka nana ole ae i na rula i kauia e papa ana i na ohua e ka papa ekolu, mai ka hele wale ana mawaho aku o na palena o kahi i aeia no lakou

            Ua hiki ole maoli iaia ke noho hoomanawanui hou aku ma kona wahi, a in a no he hoopa'i kekahi e kauia mai ana maluna on a, in a no he hoopa'i kekahi e kauia mai ana maluna on a, inu nei no kona loaa pono mai i kekahi o na aliimoku, no kona komo hewa, ma na wahi i kuleana ole ai oia, @ makaukau no oia e auamo iho oua, o ka mea nui wale no i kona noonoo, oia ka loaa o ke ea oluolu iaia.

            Me maluna o ka oneki ma kela manawa o ka po, he ekolu wale no poe e a@a ana, o ke kanaka e ku ana i ka hoe, o ke @moku iaia kela uwaki o ka po, ame kekahi ohua, e hilina'i @ ma ka paeliumu o ka moku, ae nana aku ana no ke kukulu komohana.

            Me na kaina wawae palamino loa i haalele aku ai ke keiki @ i kona wahi maloko o ke keena nui o na ohua o ka papa ekolu a pii aku la noluna o ka oneki, a laia i ike aku ai i ka mo@na akea, he keu aku a kona piha hoihoi maoli, me kona @ ana aku nomua o ka moku, a ma kahi a ka ohua e noho mai ana, hilinai i ka paehumu o ka mokuahi, ku iho la oia, a @ aku la kana nana ana i ke komohana.

            Anhea oe e ka opio, eia kakou ke hookokoke aku nei no la aina, iloko o na la ekolu e ku aku ai ka moku no Nu @, a hookokoke mai la no kahi a ka opio e ku ana, me he @ la ua makemake loa oia e hoohala i kekahi mau ana ae ma ke kamailio pu ana me ka opio, mamua o kona hoi ana ku e hiamoe, noloko o kona rumi.

            "Ke hauoli loa nei au i kena huhou au e hoike mai la," : pane aku ai ka opio, me ka mea hoomaopopo mai la oia, he leo malihini loa keia akahi no oia a lohe, aole joi o kekahi o na epio iwaena o na ohua, o ka papa ekahi ame ka papa elua.

            "Maila he mea malihini auei oe, akahi no a holo no Nu @" wahi a ua ohua nei i n@nua @ ai".

            "Ae, he mea malihini loa au, a o ko'u inoa o Wileba Da-@"

            "Me he mea la ma ka'u hoomaopopo, o keia ka manawa @ loa a'u i ike ai ia oe e Wileba Danupa. Pehea, ua nui @ kou poluena, i noho paa ai ae maloko o kou rumi, a o keia ka manawa mua loa o kou hele holo holo ana mai la iluna nei o ka oneki?"

            "Aole o'u poluea iki ma keia huaka'i a kakou; aka nae o keia no ka manawa mau loa o ko'u hele holoholo ana mai nei maluna o ka oneki. O ka mea oiaio loa e kui hoaloha, he ehua au no ka papa ekolu, ole o'u kuleana iki e hhi ai ma lena oneki, ua noa ia no na ohua wale no o ka papa ekahi ae ka papa elua. Aole e hiki ia'u ke hoomanawanui hou aku e noho iloko o kela rumi nui, i hele a piha i na ohua o ka papa ekolu, a no ke ake e loaa ke ea oluolu, pela iho la au i pii mai nei, me kuu ike no nae, he hana ku-e ia i na rula oluna nei o ka moku."

            "He ohua anei oe no ka papa ekolu?" wai a ka ohua mali-hini, me kona eeke ana aku, a i hou mai la : "He nui anei ka ma'i iwaena o na ohua, e laa ka fiva?"

            "aole loa he mea ma'i iwaena o na ohua, a ke hoomaikai ae nei au, no ka maikai maoli o ke ola kino o na mea apau, a he uuku loa ka poe poluea."

            "O oe anei ke kahi o na lima hana, a ka hui, e hoouna nei no ka noho hana ana ma ke kahi aina nui ma Nebaraka?

            "Aole au limahana, aole no hoi i pili aku me kahi o la-kou, aka owau hookahi no ia e holo nei n o Nu Loka."

 

            "Ea, he keu aku maoli ka keia o ka mea kupaianaha! He keiki opio wale no oe o umikumamalua makahiki aole e hiki ia oe ke hele hookahi ma kekahi wahi o amerika, a heaha ana la ka manao o kou mau maku, a kahu paha, no keia hana au e kuu hoaloha opio?"

            "Aohe a lakou mea e kamailio mai ai, no ka mea ole o'u mau makua, aole hoi he kahu, a oki loa aku ko'u maopopo ana no ko'u ohana."

            "Ea, in a ole ou mau makua, ole hoi he kahu hanai, alaila maihea oe i oili mai ai?" wahi a ke keonimana malihini me ka hookahaha nui ia aku o kona mano no keia opio.

            "He hookahi a'u mea i hoomaopopo, mai ke kulanakauhale mai au o Ladana i hele mai ai," i pane aku ai ke keiki opio me ka oiaio.

            "Ua nele loa anei oe in a hoaloha ma, Ladana, kela kulana-kauhele, nui i konoia aku ai oe e holo mai no Amerika, no ka imi ana i @ou, mau pomaikai?"

            "He nui no ko'u mau hoaloha malaila, aka nae ole o lakou noonoo nui ho'u, pela iho la i hiki ole a i kekahi o lakou ke ake'ake'a mai i ko'u manao e holo no Amerika."

            "E hiki ana anei ia oe ke hoike mai ia'u o kou mea nauna i malama ahiki ka nui ana?" wahi a ka malihini, me kona ake nui mai la e lohe i ka moolelo piha o ke keiki opio.

            "No ia ninau au e ka mlihini, aohe mea mapopo a'u e olelo aku ai ia oe u alike au me ka popoki auwana, aohe mea nana e malama. Elike nae me ka mea hiki ia'u ke hoomano no'u iho, he wahi keiki auwana wale iho no au, he keiki kama ole paha ma kekahi 'olelo ana ae i kekahi manawa e komo aku ana au iloko o na lima o kekahi wahine ilihune a i keka-hi manawa hoi, e h'iia mai ana e ia wahine ilihune oka aku pela iho l ke ano o ko'u hanaiia ana. O ka wahine mua loa e loaa ai au i ke kakahiaka, o ko'u makuahne iho la ia e hele like ai no ka makilo ana no kela la. a pela aku ana he la."

            "Ma ke ano nae o kau kamailo ana, ole loa oe he keiki i malamaia e ka poe ilihune. Pehea iho la i an o e ae ai kou ku-lana. me hekeiki la na kekahi mau makua maikai?"

            "Iloko o kpu wahi wa he elima makahiki, au komo au maloko o kekahi kula o na keiki a na makua ilihune, a maloko no au o kela kula ahiki wale no i kuu haalele oka ana aku ia Enelani, ua like me ehiku makahiki ko'u hele ana i kela kula, pela paha oe i ike mai la i ka loli o ko'u kulana, mai ke ano-mai o na keiki ilihune, iloaa ole na hoonaauaoia ia lakou."

            "Ua huli no ko'u mau hoaoha i kekahi hana na'u, he mea hoo@naemae i'a,ma kau mau mea e kamailio mai hoaloha no hoi, i hooikaika ole ai e loaa kekahi hana kupono nau,aole o ka haalele wale mai no, nau e hana kupono nau, aole o ka haalele wale maino, nau e hana aku elike me kou makemake."

            Ua huli no ko'u mau hoaloha i kekahi hana na'u, he mea hoomaemae i'a, o ka''u hana kela i ka po, a i ka wa ao, e hele ana au ma na alanui e kalewa ai me ka noke ana i ke kahea i ka poe e makemake mai ana e kuai ia aole no ou noo nui no ke ano o kela hana o kou kumu wale no i waiho aku ai i ka a hana no ka haawi ole mai okou haku hanai i manawa nou e heluhelu ai i kekahi mau buke iloko no hoi o kou mau manawa kaawale.

            "Ua hele maoli au a makemake loa i ka naauao ua nui na buke maikai i haawiia mai iau e heluhelu aole nae he loaa iki o ka manawa kupono e wehe ae ai i kela mau buke. a ma kou nana maoli iho no iau ua like ka makemake e heluhelu buke. me kekahi mea i hele a nui kona pololi. no kela iini nui ou i ka naauao hooholo iho la au e haalele i kela hana a i kekahi la o kou holo mahuka mai la no ia a hoea i Livapulu a kau maluna o keia mokuahi."

            "He hana maikai ole keia e kuu keiki o kou holo mahuka ana mai kou haku hana mai."

            "ua ike no au ia mea aka nae ua noono iho au o ke alahele wale no ia e hiki ai iau ke huli aku i ka waiwai ma ka hooikaika ana e loaa kekahi hana kupono e loaa mai ai ke dala no ka uku ana i kau mau meaai a no ke kuai ana i kou mau lole me ka loaa pu he manawa nui kupono e huli ai i ka naauao aole hoi o ka noho kauwa kuapaa ma lalo o kekahi haku hana i nana wale no i kona pomaikai.:

            "O ka mea pono au e hana ai e kuu keiki in a ua maikai ole ka hana ana a kou haku ia oe elike me ia au e kama ilio mai nei o ia no ka hele ana aku imua o kou mau hoaloha ka poe na lakou i hooikaika a loaa kela hana ia oe a hoike aku i kou makemake aole ana e nele ko lakou hooikaika e huli hou i kekahi hana oi ae o ke kupono nau."

            "Auhea oe e ka hoaloha in a he mau hana ino ka kuu haku. maluna o kuu kino nei a ma ia mau mea kau e hoohalahala aku ai imua o kuu mau hoaloha e nanaia mai ana kau hoohalahala aole nae pela oiai o ka huli naauao kana i hoonele mai ai iau aole e nanaia mai ana kela hoohalahala o ka lakou e olelo mai an@ ua lawa ka naauao i loaa iau maloko o ke kula o na keiki a ka poe ilihune."

            "Ke ike aku nei au o kela wahi naauao liilii i loaa mai ia oe ma kela kula ua lilo ia i ahi e lalapa ana iloko ou no ka hoomahuahua ana aku i kou naauao aole anei pela e kuu keiki?"

            "O ka mea oiaio maoli no ia a ua hele kuu noonoo a makemake maoli ia mea he naauao, o ke kumu nui wale iho la no ia o kou makemake ana e holo mai no Amerika nei."

            "He mana ka naauao e ke keiki opio. He nui ka iini ame ka makemake iloko ou ia mea malia ma kekahi la ma keia hope aku e lohe aku ana au i kou inoa he kanaka kaulana. He elua wale no mau mea kaulana o ka mua o ia ke kaulana ma ka waiwai a o ka lua o ia ke kaulana ma ka hana karaima. Ua like pu oe ma kekahi moku e holo ana maluna o ka moana kai akea he elua no hopena e loaa ana i kela moku o ia ke kau ana iluna o ka pukoa. a i ole ke komo ana ike awa me ka maalahi nolaia maluna iho ou ke koikoi o ka hookele ana ia oe iho. ma ke alahele e loaa io ai ia oe ke kaulana oi ae o ia ka hoea ana aku i ka panepoo o ka naauao au e aku nei.

            "Eia keia ke hele aku nei i na hora o ka wanaao ke kani mai la ka bele o ka hora elua o kau olelo ao ia oe e hoi kaua e hiamoe a e upu aku no na pomaikai imua o kou alahele. O ke aloha no kou." alaila hulu aku la ke kanaka malihini hele no ka hoi pololei loa ana noloko o kona rumi. ma ka oneki elua okela moku me ka hooho ana ae i keia mau olelo.

            "He keu aku kela a ke keiki naauao iloko o kona opiopio loa. me he mea la he nui loa o na keiki elike me kona ano ma Ladana." alaila hoopoina loa ae la oia i ka noonoo ana no ka opio me ke komo ana aku iloko o kona rumi o kona haule aku la no ia hiamoe.

            No ke keiki opio hoi aole mai la on a makemake e hoi loke no kahi o na ohua o ka papa ekolu no ka mea ana i ike ole ai no na pule ekolu i kaahope aku no ka hora hookahi paha a oi kela hoomau ana aku a ka opio i ka nanea iluna o ka oneki a no ka loaa ole o kona hoa kamailio lulumi okoa mai la ka makehiamoe maluna on a, o kona iho mai la no ia homua o ka moku kahi a na haneri o kona mau hoa ohua e hiamoe mai ana ma ke ano huikau, o ia no oe o na ukana i pailaia i kahi hookahi.          

            Hele pololei aku la ua keiki opio nei a ku iho la ma ka aoao o kekahu kaikamahine uuku e hiamoe ana mawaena o kekahi mau mea aoo he wahine ame kana kane e ke nana aku. ua hiki no ke oleloia ae he moopuna kela na ua mau mea nei.

            "No kekahi mau sekona ke ku malie ana a ke keiki opio e nana i ka helehelena o ke kaikamahine opio hooho ae la oia i keia mau olelo i pane ana ae.

            "Hele mai la ka hoi a nui ka makemakea iloko ou o lawe aku ia oe e hooholoholo iluna o ka oneki o ka moku no ka honi ana aku i na ea huihui aole i kupono keia wahi nou e noho ai e Dane a ke manaoio nei au aole oe he mea pili aku i keia mau mea elike me kou pili ole ana i ka poe nana au i malama," alaila nihi hele aku la oia ahiki i ka pinana ana aku no kona wahi e hiamoe ai, a pili aku la iluna o ke kilina o kela keena nui.

            He manawa pokole wale no kona o ka hoololo ana iho. o kona hiamoe aku la no ia me ka halawai ana aku me na moeuhane like ole o ka po no na kanaka kaulana ana i heluhelu ai maloko o na buke moolelo ka poe i loaa ia lakou ka waiwai ame ka hanohano

 

MOKUNA II

 

            Elike me na mea a ka ohua malihini i kamailio mai ai i ke keiki opio , he ekolu la i koe alaila ku aku ka mokuahi no Nu loka. ua hoea io aku la ua moku nei i ka manawa i hoomaopopoia.

            Ua pii mai la na kanaka o ka oihana kukeawa iluna o ka moku no ka huli ana i na ukana o na ohua. aole kela i lilo i mea ano nui ia Wileba Danuba oiai he wahi puolo uuku wale no kona. hoikeike aku la oia i na ukana oloko o kela puolo he mau palule ame kekahi buke Baibala, nolaila ua aeia mai la keia e lele aku noluna o ka uwapo.

            Ke au la kana nana ana no Dane me kona mau makua aole on a wahi mea a ike aku no ka mea ua hele oluna o ka moku a piha i na kanaka, pela no hoi me luna o ka uwapo a o kekahi kumu hoi o ka ike ole ia aku, he wa poeleele kela a ka mokuahi i komo aku ai i ke awa o Nu Ioka.

            Haalele aku la ke keiki opio ialuna o ka mokuahi a iho mai la noluna o ka uwapo a ma ke alanui e moe pololei mai ana imua o kona alo hoomaka aku la oia e hele me ka maopopo ole nai iaia o kahi e hiamoeia aku ai o kona poo ma kela po.

            Iloko o kela kulana maopopo ole, ala mai la kana mau hoomanao ana, e aho no ka e nohoia no eia ma Ladana e hooikaika ai i ka hana malalo o kona haku pikanana a iwaena hoi o kona mau hoaloha o ka poe haahaa a ilihune aka iaia nae i noonoo ae ai ma kekahi ano, he mau haneri mile okoa ka mamao o Ladana mai nu ioka aku, nolaila he mea makehewa wale no kona noonoo hou ana aku e huli hoi hou no kana wahi i hele mai ai.

            Me kela noonoo kupilikii iloko on a, hele aku la oia a noho iho la malalo o kekahi pou kukui e a ana noke iho la i ka uew ua ikeia mai la nae oia e kekahi makai e holoholo ana ma ke alanui hele mai la kela makai a ninau mai la.

            "Heaha kau hana e noho nei maanei a heaha hoi ke kumu o kou uew ana?" wahi a ka makai me ka leo oluolu.

            "He ohua au o ka lele ana mailuna mai nei o ka mokuahi hoopaelimahana, aole ou mau hoaloha o keia kulana kauhale me ka maopopo ole o kau wahi e hele aku ai a e uwe ae ana au no kou hoea ana mai i keia aina malihini e aho no ka e nohoia no e au ma Ladana."

            "Pehea he dala no nae paha kau ea?" i ninau hou mai ai ka makai me kela ano oluolu no o kona leo.

            "He kilina hookahi no kau o kela wale no kau wahi dala aohe mea hou ae mawaho olaila."

            "Aole hoi ha he pilikia ua loaa wahi nou e hiamoe ai, a ua hiki pu e loaa kau mau meaai no kela kilina hookahi. Ke ike la oe i kela hale uinihapa e ku mai la ma ke kihi o na alanui, e hele pololei oe no kela hale, aia malaila he mau rumi hoolimalima, e loaa ana he wahi nou e hiamoe ai a e haawai pu ia mai ana no hoi he mau meaai no kou aina ahiahi, no ke kilina hookahi.

            Aohe au nana ana no keia po, aia ka pono o ke ao a he la okoa ka la apopo ua hiki ia oe ke huli i kekahi mea nau e hana ai, aole loa he kanalua iki no ka loaa o ka hana i kekahi mea maloko nei o keia kulanakauhale." wahi hou a ka makai me kona kaha ana aku no hele. me ka noonoo hou ole mai no ke keiki opio malihini.

            Akahi no a hoolanaia mai ko Wileba Danuba manao no kela mau hoakaka a ka makai o kona ku ae la no ia iluna, holoi ae la i kona mau waimaka, a hopu aku la i kona wahi puolo, o ka hele aku la no ia no ka hale uinihapa i kuhi kuhiia mai ai iaia me na kaina wawae mama.

            I ka hoea ana aku o ke keiki opio mawaho o kela hale ike aku la oia eia ka o kekahi rumi nui, ma ka hale malalo he rumi ia no kekahi kanaka kuai ia a kuai olepe, alaila noke okoa ae la oia i ka akaaka me ka hooho ana ae.

            Ea, he keu aku maoli ka keia o ka mea kupaianaha! Ua holo mahuka mai au mai kekahi kanaka kalewa ia mai o Ladana, he ekolu kaukani mile ka mamao mai keia kulanakauhale aku, eia ka e hoea hou ana no au imua o kekahi kanaka o kela ano hana hookahi.

            He oiaio elike me na kuhikuhi a ka makai, ua loaa io he wahi nona e hiamoe ai maloko o kela hale ma ia po, haawi pu ia mai la no hoi i mau meaai nana, no hookahi kilina wale no, a no kana maluhiluhi loa i hakalia no a kau kona poo i ka uluna, o kona lilo aku la no ia, me ka maha o kona noonoo, me he mea la he nui kana dala, e ike ole ai oia i ka pilikia ma kela aina malihini.

            I ke ala ana ae ma kakahi kakahiaka mai, iho mai la o Wileba Danuba no ka hale olalo aia no hoi kona wahi puolo ke paa la malalo ae o kona poaeae o ka mea mua loa i loaa mai iaia he wahine, e okioki ana i kekahi mau io bipi palai no ka hoomoa ana aku no ka aian kakahiaka. no ka mea he kuke kana hana, no ka hoomakaukau ana i mau meaai na ka poe e noho hoolimalima ana maloko o kela hale.

            "Ina ua noho hana mua oe malalo o kekahi kana kua ia ea, alaila he makehewa wale no kou hele ana aku e hu i hana nau, ma kekahi wahi okoa, eia no ka hana i makaukau nau maloko nei o keia hale. no ka mea he kuai ia ka hana a kou kaikunane a ua makemake loa oia e loaa hoi kekahi mau keiki kupono no ke kuai ana i ka ia ame ka olepe. Ma na hora e ke kakahiaka e kuaiia ai ka ia me ke kahea ana no hoi ma na alanui i ka poe makemake mai a ma ke ahiahi hoi o kuaiia ai ka olepe.

            Nana pono mai la ke keiki opio maluna o ka helehelena o keia wahine aoo. aole he makemake maoli i loko on a e ao mai i kela hana . no ka mea wahi ana i nalu wale iho a no iloko on a aole he mea maikai iki kona holo mahuka ana mai kekahi kanaka okoa ma kela oihana hookahi aka nae iaia i noo ae ai ma kekahi ano he elua mau hopena maopopo loa e halawai mai ana me ia in a e loaa ole ana kekahu mea nana e hana ai o ia kahi ole e hiamoe ai. ame ka nele o kona opu i kekahi meaai.

            Me kela noonoo iloko o ke keiki opio no kona kaawale mai kela mau pilikia mai a elua haawi aku la oia i kona ae e noho hana me ke kaikunana o kela o kela wahine, nolaila ma kela la mua maloko o ke kulanakauhale o nu ioka aia o Wileba Danuba ma na alanui o kela kulanakauhale kahi i kahea ai i na kanaka e kuai mai i kana mau ia ame na olepe maikai.

            Ua mahalo maoli ke keiki opio i kona haku hou no ka mea he oluolu maoli kela kanaka a pela no hoi me kona makuahine aka o kana kanaka a pela no hoi me kona makuahine aka o kana kanaka oi loa aku nae o ka makemake o ko laua makuakane o keia ke kanaka nana e hoomaemae i ka rumi o na keiki kua ia. O kekahi mea nana i hoohauoli mai i kona mau manao o ia no ka akoakoa ana mai o na keiki kuai nupepa ma kela hale i na hora o ke ahiahi he hookahi ko lakou nanea ana, me ka hoike ana mai o na keiki kuai nupepa i na nuhou o kela ame keia ano, a ke ike la oia ua pomaikai maoli oia i ke alakaiia ana aku no kela wahi eia ka e oaa ana iaia na hoaloha he nui

            Ma na ano apau, ua maha maoli ka noonoo o ke keiki opio i na mea e hoopuni ana iaia, o kana mea makemake ole wale no o ia kona hele ma na alanui e kahea ai i na kanaka e kuai mai ikana mau ia amea na olepe aka pela wale no nae e loaa ai kana mau meaai a e hoomoeia ai hoi kona puo maloko o kekahi wahi maikai i ka po.

                        Ma kela haalele ana aku ana i ka mokuahi aole oia i halawai ho me kekahi poe o kela holo like ana mai o lakou me he mea la ua hala aku lakou no na wahi mamao loa mai ke kulanakauhale aku. Aiea nae iloko o ka noonoo o keia keiki he hookahi wale no ana mea nui o ia kela kaikamahine uuku, o Dane ka inoa ua hele oia a makemake loa e ike ou i kela kaikamahine no ka mea o kona hoa paani iho la no ia oluna o ka moku a ua ku a aloha maoli no hoi oia i kela kaikamahine me he kaikuahine la nona.

            Ma kela la mua loa o kona hele ana ma na alanui e kahea ai i ka poe makemake e kuai mai i kana ia e hakilo pono ana oia i ka helehelna o na keiki liilii apau loaa aku ana iaia ma na alanui a i ka wa iho i ike aku ai oia i kekahi kanaka kino loihi a wahine loiho paha e hahai aku ana oia mahope no ke ake wale mai no keia e maopopo iaia kahi i noho ai o Dane.

            Ma kekahi la nae mahope iho o kona hele ana e kuai olepe ahiki i ka hoea ana i na hora o ke ahiahi ua hulihoi mai la oia no kahi o kona haku o noho ai o kona hoea la ia alawa ana aku ana mawaho o kekahi hale hoolimalima aole no i mamao loa mai kahi aku o kona haku hana ike aku la oia ia Dane e noho ana ma na anuu o ke alapii ma mua o ka hale…

            Ua ire pu mai kela maika mahine uuku ia Wileba nolaila me ka hookakalia ole aku holo mai la oia imua no ka lawai ana me kona hoa paani a i ka ike ana aku hoi o Wileba i ka piha hoihoi maoli o Dane o kona haalele iho la no ia i kana paiki ie e paa ana o kona holo aku la no ia a hopu aku la i ke kaikamahine akuu me ka hapai ana ae iluna a honi aku la iaia elike me ke ano o ke kaikunane i kone kaikuahine.          

            Ua hoohalaia kekahi manawa loihi e Wileba ma ke niele ana au ia Dane no kona mau makua ma ia niele ana i maopopo ai iaia aie na makua o Dane maloko o kela hale hoolimalima kahi i noho ai i ke ao aole a laua hana o ka noho malie wale no iloko o ka hale o ka wa poeleele wale no ko laua manawa e hele ai i ka holoholo        

            Ua hoopiha loa ia o Wileba me ka hauoli no kela loaa hou nana o Dane iaia me ia manao hauoli i haalele iho ai oia i ke kaikamahine uuku a huli hoi aku la no kahi o kona haku hana me ka manaolana i na la apau ana e hele ai i ke kalewa ia/

            He mea oiaio ma na la mahope mai e halawai mau ana o Wileba me Dane a e haawi ak@ uana oi I Kn Mu meaai maikai na kela kaikamahine a o kana mau kenikeni a houluulu ai me ka manao no ke kuai ana i mau buke nana ame kekahi mau mea apau u oka pono o kela kaikamahine uuku

            O kela manaolana iloko o kekeiki opio e huli a e hooikaika i ka naauao ma ka heluhelu nui ana i na buke aole ia e hiki ana ke hookoia in a penei iho la kona kuai i kana mau dala apau no na mea maikai e haai aku ai ia Dane elike loa ana oia me kekahi wahine ana i hoohihi loa ai pela hoi keia keiki opio e hoolilo nei i kana mau dala apau no ka pono o kekahi kaikamahine uuku no kona makee wale mai no i ka pono o kela kamaiki.

            Ma kekahi la nae me kela hoihoi mau o Wileba o hala wai aku me kona hoaloha ua hoea aku la oia no ka hale i noho ai o Dane a iaia i ninau aku ai i ka poe o ka loaa ana aku iaia no kahi o Dane i hele ai hoikeia mai la na haaele mai na makna o kela kaikamahine i ka noho ana ma kela hale hoolimalima ua hele aku lakou no kekahi wahi okoa i maopopo ole me ka lawe pu ana ia Dane me laua. He puupuu ikaika loa keia i halawai mai me ke keiki nalowale ana o kona hoaloha hookahi wale no ma ka honua nei ua me na kaina wawa kaumaha i huli hoi mai ai oia no kona hale o ka mea wale no nae nana i hoauhee aku i kela ano kaumaha iloko on a ia kona noonoo ana ae malia e loaa aku ana no kela kaikamahine iaia i kekahi la.

            Mai kela manawa mai aole he keiki oi ae o ka holomua o kana kuai ana i na ia ame na olepe elike me Wileba o ke kumu mamalu o ka mamao o kana mau wahi e hele ai. na wahi ana i hele ole ai mamua mamuli mai nae keia o kona hooikaika ana malia o loaa aku o Dane iaia ma kekahi o kela mau wahi.

            No na pule lehulehu kela hele ana o Wileba e ka lewa ia ma na wahi like ole aole he wahi mea a loaa iki o Dane iaia aka nae aole no oia i hoopau i kona mau ma naolana no kona halawai hou me kona hoaloha opio.

            Ma kekahi ahiahi nae oiai no oia e hele ana i ke kalewa olepe e kahea ana no hoi me ka leo nui i na kanaka e kuai mai i kana mau olepe e kahea ana no hoi me ka leo nui i na kanaka ! kuai mai i kana mau olepe maikai loa lohe ala no oia i kekahi mea i ke kahea ana ae.

            "Aia oia ke hele la ma ke alanui!" wahi a kekahi kanaka @ o ke kulana kahunapula i kona mau hoa he mau kanaka no o ke kulana kahunapule a i ole mau poropeka paha.

            "Ua polloni io hoi oe e olelo mai la o ua keiki nei kela he keu aku maole no kona aloha ole i kona makuahine." i pane mai ai hoi ka lua o na kanaka.  

            "Ea ua laki maoli kakou ua loaa iho la keia keiki a ke kolohe nui wale," i pane mai ai ka ekolu o na kanaka.

            Ua lohe mai o Wileba i ke ku o kela poe kanaka e ka maililo me ka noonoo ole nae nona ka keia poe kanaka e ka kamailio ana nolaila hele mai la oia a ku iho la imua o lakou me ke kahea ana mai.

            "Eia na olepe maikai ono na oukou e na keonimana e kuai mai i kau mau olepe!"

            "Uwoki!" aole anei ou hilahila i ka hele ma kena hana kalwea olepe!" i pane mai ai ke keonimana mua loa. nana na olelo hooho no ka ike ana ia Wileba me ka paa okoa ana mai i kekahi lima ma ka poohiwi o ke keiki uuku.           

            "Heaha auanei kou mea e hilahila ai, o keia kekahi o na oihana hanohano loa a ke kahea wale nei no au me ka hoopilikia ole aku ia hai i pane aku ai o Wileba me ke kahaha i ke ano o ka hana a kela poe kanaka iaia.

            "Aole anei ia he hoohilahila e Gawila o kou hele ma keia ano hana i kupono ole ia oe? Ke hoohilhila nei oe i kou makuahine ame kou mau hoaloha ma ka hele ana e kuai olepe," i pane ae ai kekahi o ua mau kanaka nei.

            "He kulana keonimana kou a he makuahine hanohano a waiwai kou e Gawila o kou hele ana e kahea ma na alanui i na kanaka e kuai mai i kau olepe o kekahi keia o kau mau hana hoohaahaa loa ia oe iho a i kou makuahine." i pane mai ai hoi kekahi.           

            No kela mau olelo a na kanaka ekolu hoopau iho la o Wileba i kona kahea ana a nana mai la ia lakou me kona piha me ke kahaha he poe kanaka kulana naauao maoli kela he mau lole ko lakou o na kanaka e paa ana i kekahi mau kulana ano nui iloko o ka aina a ma kana koho aku he kahunapule ka oihana a kekahi kanaka a no kona mau hoa. me he mea la he mau poropeka laua no kekahi kula.

            "Ke makemake nei au e ike i ke kumu o kou hoao ana e hoohilahile ia oe iho i kou makuahine ame kau kula ma kou hele ana e kuai olepe ma na alanui!" i kamailio mai ai ke kanaka me ka lole o ke kahunapule.

(Aole i pau)